Liturgie Leer-van-de-kerk-dienst Emmen, 25 oktober 2015 Thema: God leren kennen God is liefde (met viering heilig avondmaal)
1) Votum (eerst zingen). Our help is the name of the Lord, the Maker of heaven and earth, who remains faithful forever, and will not abandon the works of his hands. 2) Vredegroet Grace and peace to you from God our Father and the Lord Jesus Christ. Genade voor u en vrede van God onze Vader in de Heer Jezus Christus. 3) Openingslied: Gezang 140:1,2 4) Viering heilig avondmaal; lezen Formulier IV. 5) Geloofsbelijdenis zingen: Gezang 179a 6) Afsluiting van de viering zingen: LvdK 177:1-7 7) Preek 8) Tijdens de preek Schriftlezing: 1 Johannes 4:7-16 9) Amenlied: Psalm 118:1,10 10) Gebed, dankzegging en voorbede 11) Inzameling van de gaven 12) Slotzang: LvdK 481:1,4 13) Zegen May the grace of the Lord Jesus Christ, and the love of God, and the fellowship of the holy Spirit be with you all. De genade van de Heer Jezus Christus, en de liefde van God en de eenheid met de heilige Geest zij met u allen
God leren kennen – God is liefde
Preek van Jan Haveman, Emmen 25 oktober 2015
1
Leer-van-de-kerk-dienst oktober 2015
God leren kennen – God is liefde Emmen, 25
Volk van God, geliefde gemeente van Jezus Christus, br/zr, jonger of ouder, welkom gast, luisteraar/kijker thuis, [dia1] God is liefde. Wat is dat prachtig mooi dat je dat kunt zeggen, dat je dat mag geloven en hopelijk ook ervaren: dat God liefde is. (HA!) Wat zeg je daar ontzettend veel mee! Want wat is er nu heerlijker dan de liefde van God? [dia2] Liefde - draait niet alles in het leven om liefde? En in onze maatschappij en cultuur? Waar hebben jongens en meisjes het over? Luister ´s naar de muziek – hoeveel liedjes gaan er niet over de liefde? Kijk ´s naar films – hoe vaak wordt daar niet de liefde bedreven? Reclame. Tijdschriften. Boeken. Heel vaak gaat het over liefde. Liefde beheerst het leven. Je zou haast denken dat het het omgekeerde is van het thema van vanmiddag: niet God is liefde, [dia3] maar liefde is god… Maar tegelijk: hoeveel mensen snakken niet naar een klein beetje liefde? Zoveel kinderen die opgroeien zonder te ervaren wat liefde is – dat is een drama!Hoeveel machthebbers houden niet meedogenloos massa´s in hun dictatoriale greep van dreiging en geweld – verschrikkelijk! Wat is het schrijnend te ontdekken dat onder de glitter and glamour van wat liefde heet, vaak zoveel ongelooflijke liefdeloosheid schuil gaat... En dan, juist in zo´n wereld, zegt God dat Hij liefde is. Lees maar mee: 1 Johannes 4:7-16 [dia5] Wat heeft God zich ontzettend kwetsbaar gemaakt door van zichzelf te zeggen dat Hij liefde is. Want als wij het woord liefde horen, dan hebben we daar allemaal zo onze gedachten bij. En God wist dat mensen in 2015 zo hun eigen invulling zouden geven aan het woord liefde. Hij wist dat ze ook met het woord liefde aan de haal zouden gaan. [dia6] En er bijvoorbeeld een lievig idee van zouden maken: God is lievig. Hij is zo lief dat Hij alles wat ik doe wel door de vingers ziet. Hij is zo lief dat Hij eigenlijk ook nooit meer boos zou kunnen worden. Hij is zo lief dat je het Hem haast kwalijk kunt nemen dat er hier op aarde (of in mijn leven!) nog steeds van die verschrikkelijke dingen gebeuren… En toch – ondanks dat God wist dat mensen met dat woord liefde aan de haal zouden gaan, heeft Hij er voor gekozen van zichzelf te zeggen dat Hij liefde is. Het is daarom belangrijk dat we op zoek gaan naar wat dat in de Bijbel betekent. [dia7] Liefde. De Bijbel is heel positief over de liefde. Liefde kleurt het leven op z’n mooist. Het Hooglied bezingt uitbundig hoe heerlijk de liefde is tussen man en vrouw. Tot in de spannendste en intiemste details verwoorden een bruid en bruidegom de aantrekkingskracht die zij op elkaar hebben. God leren kennen – God is liefde
Preek van Jan Haveman, Emmen 25 oktober 2015
2
Het is absoluut niet waar dat de Bijbel terughoudend of preuts is over lichamelijke liefde, of zou leren dat het geestelijke hoger en belangrijker is dan het lichamelijke. Absoluut niet: God is ook de Uitdenker en Schepper van liefde, van lichamelijke aantrekkingskracht, van seksualiteit. En Hij wil dat we daar op een goede manier van genieten. Tegelijk staat de Bijbel wel met beide benen op de grond. Het laat ook de donkere kanten van de liefde zien, die het na de zondeval heeft gekregen. De liefhebbende mens is geen lieverdje meer: vaak blijkt dat hij een slecht geheugen heeft en nauwelijks uithoudingsvermogen (zoals Amnon). Of dat groeps- en eigenbelang de voorkeurbepalen (zoals David). Of dat duistere driften de hartstocht regeren, en dat liefde zelfs iemand in bezit kan nemen en in het verderf storten (zoals Simson). Des te opvallender is, is dat God zijn eigen verhouding met zijn volk meermalen omschrijft in termen van liefde tussen man en vrouw. Voorbeeld (Jeremia 31:3) [dia8] – Van ver ben Ik naar je toegekomen, vrouwe Israël. Ik heb je altijd liefgehad, mijn liefde zal je altijd vergezellen… Of denk aan Hosea: die moet op gegeven moment trouwen met een hoer. Het ongelukkige huwelijk dat daardoor ontstaat (omdat die vrouw Hosea aldoor in de steek laat en het aldoor met andere mannen doet), is symbool voor de ontrouw van het volk Israël t.o.v. de Here God. Ontroerend laat God zo voelen [dia9] dat Hij geen zakelijke relatie maar een liefdesrelatie wil met zijn volk! Hij is uit op een gelukkig huwelijk, waarin de liefde van beide kanten komt. Als je Hosea 1-3 leest zie je dat Gods liefde Hem kwetsbaar maakt. Juist omdat Hij van zijn volk houdt, reageert Hij zo pijnlijk getroffen en heftig (furieus) als Hij het op overspel (afgoderij) betrapt. Daarin zie je dan gelijk dat Gods liefde bepaald geen lievigheid is: ze is doortrokken van rechtsbesef en kan zich uiten in brandende toorn (verterend vuur). Maar wat zo prachtig mooi is bij God, wat zo buitengewoon is aan zijn liefde, is dat Hij, ondanks die ontrouw van zijn volk, al die slagen in zijn gezicht en trappen op zijn hart, dat Hij ondanks dat alles zijn volk, zijn liefje, toch steeds blijft zoeken. Juist in zijn toorn, in zijn boosheid weet Hij van geen wijken. [dia10] De apostel Johannes wordt wel ´de apostel van de liefde´ genoemd. Begrijpelijk, want hij heeft het vaak over liefhebben en liefde. En Hij zegt dus zelfs, geleid door de heilige Geest, dat heel Gods wezen liefde is: God is liefde. En waarom kan Hij dat zeggen? Waarom is God liefde? [dia11] Vers 9 – hierin is de liefde van God ons geopenbaard: God heeft zijn enige Zoon in de wereld gezonden, opdat wij zouden leven door Hem. [dia12] Vers 10 – het wezenlijke van de liefde is niet dat wij God hebben liefgehad, maar dat Hij ons heeft liefgehad en zijn Zoon heeft gezonden om verzoening te brengen voor onze zonden. Nergens zie je beter, indrukwekkender en heerlijker dat God liefde is, dan in Jezus Christus. [dia13] Dat God liefde is en wat liefde is, wordt pas echt onthuld aan het kruis. Misschien stuit juist dit je wel tegen de borst. Want is dat liefde dan, als een Vader zijn eigen en enige Kind opoffert? Was er dan geen andere mogelijkheid om verzoening te brengen?
God leren kennen – God is liefde
Preek van Jan Haveman, Emmen 25 oktober 2015
3
Geloof maar gerust dat als het anders had gekund, dat God dat dan zeker anders had gedaan! Want je eigen Kind opofferen is inderdaad het allerergste wat je kan doen. Tegelijk laat ook dit weer zien dat Gods liefde andersoortig is dan onze liefde. [dia14] Waar de liefhebbende mens vaak kloven slaat, bouwt God bruggen. En dan zelfs naar mensen naar wie verder nooit iemand een brug zou slaan. Om het met een woord van Jezus te zeggen (Matteus 5:43-45) [dia15] …Jullie hebben gehoord dat gezegd werd: Je moet je naaste liefhebben en je vijand haten. En Ik zeg jullie: heb je vijanden lief en bid voor wie jullie vervolgen, alleen dan zijn jullie werkelijk kinderen van je Vader in de hemel. Hij laat zijn zon immers opgaan over goede en slechte mensen en laat het regenen over rechtvaardigen en onrechtvaardigen… Hiermee hangt samen dat Gods liefde [dia16] vergevende liefde is. God is niet blij met ongerechtigheid. Nee, God is blij met de waarheid. Tegelijk bedekt Hij door zijn liefde, in Jezus Christus, alle dingen en rekent Hij het kwade niet toe. Gods liefde kent ook [dia17] een enorm uithoudingsvermogen. Wij zijn al gauw door onze reserves heen als het om liefde gaat. God nooit, Hij heeft oneindig geduld. Verder kenmerkt Gods liefde zich [dia18] door nederigheid. De HERE buigt zich wel heel diep naar ons neer. Naar mensen die Hem ook nog ’s krenken en kwetsen. En wat Gods liefde tenslotte heel bijzonder maakt, is dat zij voor ons iets [dia19] onbegrijpelijks heeft, namelijk dat zij wil lijden voor wie zondig en slecht is. Zij is een zichzelf opofferende liefde. Een zichzelf opofferende liefde… Denk ´s na over zo´n zin als [dia20] God is liefde. Wie in de liefde blijft, blijft in God en God blijft in hem… Wat betekent zo´n eigenlijk heel mysterieuze zin? Het NT-woord voor liefde is [dia21] agapè. En dat is opvallend. Want algemeen gangbaar Grieks in die tijd voor liefde was [dia22] eros. Eros had zelfs [dia23] religieuze betekenis. Plato omschrijft met eros de dwingende en onweerstaanbare aantrekkingskracht van hemelse dingen. Later werd het gebruikt om de emotionele extase te beschrijven die een religieuze ervaring kan oproepen. Dus als ervoor was gekozen het woord eros te gebruiken om de liefde te beschrijven die kenmerkend is voor God, zou dat toen niemand hebben verbaasd. Probleem was alleen dat er in die tijd [dia24] gnostische leraars waren, die de jonge christelijke kerk op een dwaalspoor brachten, en dergelijke taal gebruikten om hun geestelijke extase mee te omschrijven. Daarom is het een heel belangrijk signaal dat Johannes niet eros maar agapè gebruikt om de liefde van God mee aan te geven. Een woord [dia25] zonder sensuele ondertoon, zonder mystieke beladenheid. Eigenlijk een heel clean en kleurloos woord in die tijd. Agapè. Dit woord krijgt in de bijbel een eigen lading, gevuld vanuit de liefde van God de Vader en zijn Zoon Jezus Christus. [dia26] God is liefde is dan niet iets quasi erotisch, maar de liefde die blijkt aan het kruis. Het is een liefde die offers brengt. Eros heeft altijd ook iets in zich van [dia27] eisende, hunkerende, hongerige liefde, liefde die zichzelf zoekt te bevredigen. Agapè krijgt een andere kleur: [dia28] zoekende, vrijgevige, opofferende liefde, liefde die de ander wil beminnen. Eros is [dia29] nemend. Agapè [dia30] gevend. Eroservaringen met God kunnen je [dia31] geestelijk introvert maken: je let alleen nog maar op jezelf en op wat iets jou doet. Het is [dia32] jaloers en bezitterig. Claimend ook. Het zet jezelf in God leren kennen – God is liefde
Preek van Jan Haveman, Emmen 25 oktober 2015
4
het middelpunt. (Kijk naar verliefde stelletjes: die vergeten ook alles om zich heen en doen alsof ze alleen op de wereld zijn…) Agapè [dia33] let op de ander. Nog sterker: zij [dia34] draagt de pijn van de zonde van anderen. Het wezenlijke van de liefde is niet dat wij God hebben liefgehad, maar dat Hij ons heeft liefgehad en zijn Zoon heeft gezonden om verzoening te brengen voor onze zonden… Erosliefde zou dat nooit doen. Want eros is een [dia35] ongecontroleerde en onvoorspelbare hartstocht. Agapèliefde is een [dia36] verantwoordelijke, vastbesloten liefde, even constant als de onherroepelijke beslissing van degene die je heeft beloofd je altijd te zullen liefhebben. En dan is [dia37] agapè liefde die het initiatief neemt – wij hebben lief, ja: omdat Hij ons eerst heeft liefgehad… Eros heeft het over mensen [dia38] die zich naar God uitstrekken: God is mooi, eindeloos aantrekkelijk en eros is dan de menselijke passie die je motiveert om boven beperkingen van deze wereld uit te stijgen om een ervaring van mystieke eenheid met die godheid te hebben. Maar dat is niet waarom Jezus aan het kruis hing. Want de richting deugt niet. Het kruis op Golgotha laat zien dat God [dia39] vanaf de hemel naar ons toekwam. En dan niet omdat Hij iets aantrekkelijks in ons zag (dat zou eros zijn). In tegendeel: wij waren zijn vijanden, schuldige zondaren. Toch had God, omdat Hij dat wil, zonder enige aanleiding van onze kant, de wereld zo lief dat Hij Jezus voor haar overgaf. Dat is agapèliefde. Liefde die geboren wordt uit een hart dat van nature liefheeft en er altijd op uit is liefde te geven. [dia40] Tot slot: wie wil niet graag een goed mens zijn? Wie verlangt daar niet naar? Toch: het lukt je nooit als je het krampachtig blijft proberen. Het lukt je nooit door de vrome jongen of meid uit te hangen. Het lukt je nooit door goede werken te bedenken en te doen. Het ´lukt´je alleen door te geloven dat God je, ondanks alles, liefheeft als zijn kind. [dia41] In liefde geloven – daar gaat het om. Geloven dat God liefde is. Kijk daarom niet achterom. Kijk liever omhoog om je door de hemel te laten kussen: een zoen van vergeving, een aanraking van liefde. Geloof het evangelie: Jezus bloed reinigt van alle zonde. Door zijn vingers ziet God mijn zonde niet meer! Inderdaad: ik ben niet oke. Ik schiet veel tekort, op alle fronten. Maar ondanks dat is er Eén die zielsveel van mij houdt en blijft houden. En door zijn agapèliefde krijg ik kracht om mijn ellende niet te verdringen of te verdrinken, maar om te geloven in een nieuw begin. Heerlijk: God is liefde. Geloof die liefde. En laat die liefde je leven bepalen. Amen [dia42]
God leren kennen – God is liefde
Preek van Jan Haveman, Emmen 25 oktober 2015
5
