Liturgie Emmen, 13 oktober 2013 Thema: Duurzaam geloven (Michazondag) Richtgroep: volwassenen
1. Votum: Opwekking 640 2. Zegengroet Genade voor u en vrede van God onze Vader in de Heer Jezus Christus. Amen 3. Zingen: Psalmen Voor Nu 84 4. Gebed 5. Deel 1 Preek: alles is en komt van God de Schepper en was goed 6. Zingen: Psalm 19:1, Psalm 24:1 en Psalm 104:8 7. Deel 2 Preek: wij mensen hebben er een puinhoop van gemaakt 8. Luisterlied: Misericordia Domini (Taizelied) graag overnemen van: http://www.youtube.com/watch?feature=player_detailpage&v=Y6ycBOH9qXM 9. Deel 3 Preek: God vraagt van ons dat we recht doen 10. Schriftlezing: Jakobus 2:1-9 en 5:1-11 11. Zingen: Opwekking 672 (Heerser aller dingen) 12. Vervolg deel 3 preek 13. Amenlied: Psalm 90:1,2,8 14. Gebed 15. Geloofsbelijdenis zingen: Opwekking 347 (Ik geloof in God...) 16. Inzameling van de gaven 17. Slotzang: Gezang 166:1-4 18. Zegen De genade van de Heer Jezus Christus, en de liefde van God en de eenheid met de heilige Geest zij met u allen. (Amen)
Duurzaam geloven Preek n.a.v.. Jakobus 5:4, voor Michazondag, door Jan Haveman, Emmen 13 oktober 2013
1
Preek voor de Kom-in-de-kerk-dienst op Michazondag Thema: Duurzaam geloven
Emmen, 13 oktober 2013
Deel 1 [dia1] Vanmiddag staan we als gemeente stil bij Michazondag, een week eerder dan landelijk en wereldwijd gebeurt, maar dat is omdat het vandaag beter uitkomt. Michazondag vraagt aandacht voor het omgaan van de mens met de schepping, het beheer van de aarde, met de aardse goederen, en voor onrecht dat mensen elkaar aandoen. Michazondag dankt haar naam aan de bekende tekst [dia2] Micha 6:8 - Er is jou, mens, gezegd wat goed is, je weet wat de HERE van je wil: niets anders dan recht te doen, trouw te betrachten en nederig de weg te gaan van je God. Recht doen in een wereld vol onrecht. Maar die wereld is niet altijd vol onrecht geweest. En daar wil ik vanmiddag mee beginnen: [dia3] God heeft deze wereld goed geschapen. We hebben het daar de afgelopen weken op de catechisaties (de kerklessen aan de jeugd) ook over gehad, dat God de hemel en de aarde geschapen heeft, met de mens als kroon, als evenbeeld van God zelf, en dat alles (zeer) goed was. Een paradijs op aarde! Naar het evenbeeld van God geschapen is niet dat we uiterlijk lijken op God, dat wij er uitzien zoals God er uit ziet en omgekeerd, dat God er ongeveer zo uitziet als een mens. Dat is niet zo, God is de volstrekt Andere. Naar het evenbeeld van God geschapen betekent allereerst dat God ons als [dia4] relationele mensen heeft gemaakt. Een mens staat niet op zichzelf, maar een mens komt pas tot recht in relatie tot de ander en het andere. We gebruiken in de catechese deze [dia5] figuur hiervoor: de mens staat in relatie tot God, in relatie tot de medemens, in relatie tot de schepping/al het geschapene om hem heen, en tot slot ook in relatie tot zichzelf. Het betekent in de tweede plaats dat God ons [dia6] verantwoordelijkheid geeft. Wij kunnen reageren, antwoord geven, God kan aan ons vragen waarom we iets wel of niet hebben gedaan. En dat hoort dan bij de taak die we van God hebben gekregen, om [dia7] rentmeesters te zijn, goede beheerders van wat God aan ons heeft toevertrouwd. [dia8] Genesis 1:28 – God zegende de mensen en zei tegen hen: ‘Wees vruchtbaar en word talrijk, bevolk de aarde en breng haar onder je gezag: heers over de vissen van de zee, over de vogels van de hemel en over alle dieren die op de aarde rondkruipen.' Belangrijk is dus: [dia9] dat God alles (zeer) goed geschapen heeft [dia10] dat God als Schepper ook de Eigenaar is van alles wat er leeft en is – kijk om je heen, het is niet van ons of van jou, alles is en komt van God! [dia11] dat God ons mensen de taak heeft gegeven om wat Hij geschapen heeft en ons gegeven heeft op een goede en verantwoorde manier te beheren. Daarmee zetten we in vanmiddag: alles is en komt van God en het is goed. Laten we de Schepper daarom ook loven en prijzen, want het is zo bijzonder dat en wat Hij geschapen heeft! Zingen: Psalm 19:1, Psalm 24:1 en Psalm 104:8
Duurzaam geloven Preek n.a.v.. Jakobus 5:4, voor Michazondag, door Jan Haveman, Emmen 13 oktober 2013
2
Deel 2 Hoe is het na die prachtige schepping door God verder gegaan? We weten het: [dia13] de zondeval is gekomen. De mens die in het paradijs op aarde leefde vond al dat moois en heerlijke nog niet genoeg, de mens wilde ook zelf als God zijn, en kennis krijgen niet alleen aan goed, maar ook aan kwaad. Dat heeft de mens geweten! [dia14] De dood kwam in het leven, en alle ellende voordien. Vanaf dat moment zou zondigheid alles aantasten en kapotmaken. Even terug naar die relaties: in al die relaties kwam een breuk[dia15]. Er ontstond een breuk tussen God en mens; het heerlijke van de nabijheid van God werd voortaan dreigend. Maar net zo goed ontstaat er een breuk tussen mensen: Adam de eerste mens, begint gelijk de schuld af te schuiven op Eva, de eerste vrouw. Een van hun beide zoons, Kain, slaat enkele jaren later z'n broer Abel dood. En sindsdien druipt er spoor van bloed over deze aarde. En als het om onszelf gaat: hebben we altijd een goed, evenwichtig zelfbeeld? Hoeveel mensen hebben er geen last van hoogmoed en egoisme? En aan de andere kant: hoeveel mensen gaan er niet gebukt onder een geknakt zelfbeeld en minderwaardigheidsgevoelens? En dan ons omgaan met de schepping? Zijn wij goede beheerders? Zorgvuldige rentmeesters? Je hoeft de krant maar open te slaan of de televisie aan te zetten, en je ziet wat voor verwoestende gevolgen de zondeval heeft gehad. Mensen, wat een ellende. Is het niet een grote ten hemel schreiende puinhoop?! Ik hoef maar [dia16] Lampedusa te zeggen, en je ziet de beelden voor je: al die dode lichaam op een rijtje, verdronken in zee, medemensen, schepselen van God, gevlucht op een boot om van het arme onveilige Afrika in het rijke en veilige Europa te komen... Of [dia18] Syrie, mensen die elkaar overhoop schieten, gifgas als sluipende moordenaar, miljoenen mensen/kinderen op de vlucht van huis en haard verdreven... Denk aan [dia19] Noord-Korea, waar een dictator al jarenlang zijn volk onderdrukt en kleinhoudt en waar de angst mensen in z'n greep heeft. Het zijn maar een paar voorbeelden van wat mensen elkaar aandoen. Maar hoe vreselijk werkt de zonde door! Heer, erbarm U. En dat is dan de grote wereld redelijk ver hier vandaan. Daar kun je nog het gevoel van hebben 'kan ik daar wat aan doen?!' Tuurlijk, het is erg. Maar we eten en drinken er niet minder om en gaan doorgaans rustig slapen. [dia20] En prijzen ons gelukkig dat we in Nederland wonen, waar vrijheid is en de meeste mensen toch een goed bestaan hebben. Oja, we klagen natuurlijk wel, want nu moeten we [dia21]opeens tot 67 en oh, ons pensioen... En een beetje matigen? [dia22] Dat is wel lastig, want we hechten aan onze spullen en onze levensstijl, en toch ook wel de status die we daardoor krijgen... Ondertussen wordt Nederland erg vol, vooral met gekleurde mensen. Wat doen die gelukszoekers hier eigenlijk?! Ze kapen alleen maar de banen voor ons weg... [dia23] En asielzoekers, waarvan er hier enkele ook in de kerk zitten, die laten we vijf, zes, tien jaar in onzekerheid, en al die jaren zitten ze hutje mutje boven op elkaar en mogen ze niks doen – vind je 't gek dat ze dan radeloos zijn?! Ver weg? Weet je dat er voor dat mooie goedkope bloesje van jou mensen, jonge kinderen soms nog, voor een paar cent per dag onder erbarmelijke omstandigheden van 's morgens vroeg tot 's avonds laat werken? [dia24] Herinner je nog Bangladesh? Die kledingfabriek die instortte waardoor meer dan 1100 mensen om het leven kwamen? En weet je dat Nederland [dia25] een belastingparadijs is voor grote bedrijven uit arme landen? Dat betekent dat die bedrijven over wat er in die arme landen gemaakt wordt maar heel weinig belasting hoeven te betalen. En weet je wat dat voor gevolgen heeft? Iemand heeft het Duurzaam geloven Preek n.a.v.. Jakobus 5:4, voor Michazondag, door Jan Haveman, Emmen 13 oktober 2013
3
uitgerekend: de arme landen lopen daardoor [dia26] 160 miljard dollar per jaar aan inkomsten mis, terwijl ze met dat geld scholen, ziekenhuizen en wegen hadden kunnen bouwen; met dat geld hadden elk jaar 85000 kinderen onder de 5 gered kunnen worden! [dia27] Kunnen we daar met mekaar echt niks aan doen? Is dat eerlijk en rechtvaardig? Heer, erbarm U. Misericordia Domini Heer, om allen die honger lijden terwijl er op uw aarde voedsel genoeg is – erbarm U. Heer, om al dat eten dat wij weggooien – erbarm U. Heer, om allen die op de vlucht zijn, verdreven van huis en haard – erbarm U. Heer, om allen die door oorlogsgeweld zijn getroffen – erbarm U. Heer, om alle slachtoffers van AIDS – erbarm U. Heer, om allen die slachtoffer zijn geworden van seksueel geweld – erbarm U. Heer, om allen die zich kapot werken voor onze goedkope kleren – erbarm U. Heer, om alle uitputting van uw aarde voor onze welvaart – erbarm U, misericordia Domini. Laten we luisteren naar een lied en ons voor God verootmoedigen. Luisterlied: Misericordia Domini (van de genade van de Heer zal ik steeds weer zingen) Wat is het goed dat we van Gods barmhartigheid en genade mogen weten en kunnen zingen. God ontfermt zich steeds weer. Tegelijk is de bijbel er ook heel duidelijk in, dat we wel zo goed als we kunnen, op een verantwoorde manier hebben om te gaan met Gods andere schepselen en zijn schepping. Luister maar eens naar wat Jakobus zegt. Lezen Jakobus 2:1-9 en 5:1-11 en zingen Opwekking 672 Deel 3 De woorden van Jakobus zijn vlijmscherp en komen knoeterhard aan. Ze konden zo tegen ons zijn gericht: en nu jullie, rijken! Jullie jammeren om de crisis die over jullie is gekomen, waardoor je huis en bankgeld opeens minder waard is geworden. Maar jullie hebben je schatkamers gevuld, terwijl het toch al in de eindtijd is – hoor de klacht van het loon dat jullie de arbeiders die voor je gewerkt hebben niet hebt gegeven... God is genadig, zeker. Maar dat betekent niet dat we met de armen over elkaar onbewogen in een hoekje kunnen blijven zitten. Nee, de Here wil dat we goed doen. Ik zei in het begin al, dat God ons mensen [dia30] als verantwoordelijke wezens heeft geschapen. De Here roept je ter verantwoording. Dat zie je op meerdere plaatsen in de bijbel: wat heb jij gedaan met de gaven die je hebt gekregen? Wat heb jij gedaan als rentmeester op deze aarde? Wat doet al dat onrecht in de wereld met je? Al die kinderen die zich kapot werken voor jouw goedkope mobieltje. Al die mensen die sterven omdat er geen belasting wordt betaald... Al dat leed, al die tranen... Dat mag je best eens een onbehaaglijk gevoel geven, aan het denken zetten, je in de spiegel doen kijken – waar ben ik eigenlijk mee bezig, wat drijft, wat bezielt mij? En tegelijk mag het je inspireren om goed om te gaan met Gods schepping, op te komen voor eerlijkheid, duurzaamheid en gerechtigheid. Bewogen met mensen, zuinig op natuur en milieu, uit liefde voor God. Geinspireerd ook door je Heer en Heiland Jezus Christus, [dia31] die zijn leven gaf om deze wereld – deze wereld! - te redden. Als geen ander had Hij oog voor de mensen die niks hadden, voor de outcasts, voor vluchtelingen, wezen, weduwen. Duurzaam geloven Preek n.a.v.. Jakobus 5:4, voor Michazondag, door Jan Haveman, Emmen 13 oktober 2013
4
Geinspireerd door Jezus die zijn leven gaf voor jou – voor jou! Als Hij zoveel van jou houdt en je zoveel liefde bewijst – dan kun je toch ook zelf anderen (zonder onderscheid) liefhebben!? Geinspireerd door Jezus die bezit relativeerde en zei dat we hier op aarde juist géén schatten moeten verzamelen, en dat Hijzelf niet eens een kussen had om zijn hoofd op neer te leggen... Geinspireerd door Jezus die je identiteit bepaalt: jij bent van Hem. Ik ben wie ik ben dankzij Jezus! [dia32] Niet ikzelf leef, maar Christus leeft in mij! Dat betekent dat het ook allemaal wel een beetje minder kan, waarom steeds maar 'meer meer meer'? Is het echt zo erg dat we in plaats steeds maar meer consumeren ook 's wat gaan consuminderen? Is het echt zo'n ramp dat we na jaren welvaart een stapje terug moeten doen, en dat de sterkste schouders daarbij de zwaarste lasten dragen?! Dat Jezus bepaalt wie ik ben betekent ook dat in feite al het andere relatief is geworden. Ik hoef mijn status niet zo nodig te laten bepalen door een mooi pak/auto/huis – wat kan dat allemaal schelen?! Voor de eeuwigheid heeft dat geen waarde en meenemen kan je het ook niet. Het betekent verder dat door [dia33] Christus alle relaties die door de zonde kapot zijn gemaakt weer de mogelijkheid krijgen tot herstel, heling, verzoening. Dat Jezus bepaalt wie ik ben geeft me tenslotte dia34] ultieme vrijheid: dankzij Christus ben ik nergens meer aan gebonden – want wat kan mij nog van Hem scheiden? Niets en niemand. Dat is een Heerlijke vrijheid! En daardoor en daarom kun je nu ook, zonder er zelf beter van te hoeven worden (want dat kan ja niet meer!) en zonder aanzien des persoons (want scoren hoeft ja niet meer), de liefde, barmhartigheid en genade die je zelf ervaren hebt van Jezus, aan mensen om je heen bewijzen. Daarom is de kerk een leger des heils (het zou het in elk geval moeten zijn)! Misschien krijg je nu het gevoel dat je weer een hele hoop moet doen. Dat is de bedoeling niet. Begin er maar mee zelf uit de genade van God te leven. Dan zie je daarna vanzelf wel, met de ogen van Christus, waar je, voor wie je, van betekenis kan zijn, wie de naaste is voor wie jij de barmhartige Samaritaan kunt zijn. Meestal komt dat zomaar op je pad... En kun je gaven die God jou gegeven heeft gebruiken om anderen van dienst te zijn. Je hoeft niet de hele wereld op je nek te nemen – dat deed Christus al. Je hoeft niet te doen wat je niet kan – ook dat deed Christus al. Jij hoeft niet zo nodig de samenleving te veranderen, dat kan alleen Christus. Doe maar gewoon wat je kan met wat je hebt, dat is nooit een druppel op een gloeiende plaat. Elk vriendelijk woord, iedere arm om die ander, elke schouder om op uit te huilen, alle kleding die je deelt, elke euro die je weggeeft – het kan zo enorm veel betekenen voor een ander! Wat klein lijkt kan zo groot worden. Een prachtig voorbeeld vind ik de kleine [dia35] Malala, 16 jaar uit Pakistan. Zij heeft idealen – jongelui zie dat het kan, zie je dat het het verschil maakt! - ook alle meisjes naar school, zodat je je kunt ontwikkelen en ontplooien. Ze is dwarsgezeten door grote mensen die dat maar niks vonden, ze is door het hoofd geschoten door de Taliban, maar ze gaat door, gedreven, met passie. Niet iedereen kan een Malala zijn, maar het laat wel zien dat ogenschijnlijk weinig kan uitgroeien tot veel. Alles wat je kan doen heeft zin. [dia36] Laten we zo de wereld ingaan. Gedreven door Gods liefde. Om het verschil te maken, om het verschil te zijn. Amen ZIE HIER ONDER VOOR EEN BIJLAGE BIJ DE PREEK Duurzaam geloven Preek n.a.v.. Jakobus 5:4, voor Michazondag, door Jan Haveman, Emmen 13 oktober 2013
5
Duurzaam geloven Jakobus 5:4 Wat kun je doen na Michazondag? Gewoon wat praktische tips
Begin er steeds weer mee je eigen rijkdom te beseffen: wie je bent en wat je hebt dankzij Jezus Christus. Vanuit de liefde van Christus kun je ook zelf liefde geven. De zeven werken van barmhartigheid (n.a.v. Matteus 25:35,36) Hulp bieden: • aan wie honger heeft • aan wie dorst heeft • aan wie behoeftig is (geen kleren heeft) • aan wie geen dak boven het hoofd heeft • aan wie gevangen zit • aan wie ziek is • aan de gestorvenen Wat kan ik doen, dichtbij, persoonlijk: dank God voor de mooie en goede dingen die Hij geeft, ook al is het voor je gevoel nog zo 'normaal' of 'klein'; neem de tijd voor jezelf, je gezin, familie, vrienden, buren, ieder die op je weg komt; probeer eens een week geen geld uit te geven en ontdek zo de invloed van geld in je leven; ga je naar de winkel, koop dan alleen wat op het boodschappenlijstje staat; ga een dag per week geen vlees eten; neem voor afstanden korter dan 7 km vaker de fiets; als iets kapot is, kijk dan eerst of het kan worden hersteld, bijvoorbeeld in het repaircafe; shoppen kan goed tweedehands, digitaal of bij een van de vele kringloopwinkels; zoek faire duurzame alternatieven voor bijvoorbeeld kleding en elektronica; goedkoop is vaak niet zo duurzaam...; realiseer je bij aankopen: is dit milieuvriendelijk, doe ik met deze prijs recht aan mijn naaste ver weg?; betaal belasting, werk niet zwart en laat anderen ook niet zwart voor je werken; ga regelmatig een dag telefoonvasten; gebruik spaarlampen, installeer zonnecollectoren, douche minder vaak en korter; Wat kan ik doen samen met anderen: bid voor moedige leiders die zich uitspreken tegen corruptie; heb je een bedrijf dat wereldwijd zaken doet? Betaal geen steekpenningen (meer); doe als bedrijf niet mee aan prijsafspraken; organiseer een schrijfavond met brieven naar onschuldige gevangenen; houd een wake met je kerk of bedrijf tegen onrecht, doe Micha Young in combi met Zipyour-lip, Just Care actie of Nacht zonder dak; teken de Global Call, een petitie tegen corruptie aan de leiders van de G20 Voor meer informatie kun je kijken op www.MichaNederland.nl en op http://www.kerkinactie.nl/Kerk-en-gemeenten/Diaconaat/Duurzaam-leven/Geloof-enduurzaamheid--i13120 Duurzaam geloven Preek n.a.v.. Jakobus 5:4, voor Michazondag, door Jan Haveman, Emmen 13 oktober 2013
6
