de Linkse
Socialist
België - Belgique PB 131, 1080 Molenbeek Sainctlette BC 4383 P2A6269
2€
Afgiftekantoor 1081 Brussel 8 Ver. uitg. G. Cool, PB 131, 1080 Molenbeek Sainctelette
STEUN: 5 €
maandblad van de Linkse Socialistische Partij (LSP) nummer 299 November 2010 s t r i j d s o l i d a r i t e i t s o c i a l i sm e
De Wever: provocatie voor alle werkenden en hun gezinnen
Frankrijk: verzet tegen Sarkozy en co escaleert
p2
p 10
liberaliseren en privatiseren: een doodlopend spoor p4
door
D
e cijfers van het nieuwe jaarlijkse armoederapport zijn onthutsend. 1,5 miljoen Belgen leven in armoede of op de armoederisicogrens. Brussel behoort tot de top drie van rijkste regio’s van Europa, maar telt meer dan 100.000 werklozen. Meer dan een kwart leeft er in armoede. Een derde van de kinderen groeit er op in een gezin waar niemand werk heeft. Ook bij mensen die werken, groeit het armoederisico. Het aantal werkende armen steeg tussen 2006 en 2008 van 4,2 naar 4,8%, van 180.000 naar 220.000! En dan worden nog niet alle armen meegeteld in de cijfers, mensen-zonder-papieren of men-
sen met torenhoge schulden werden niet opgenomen. Tenslotte wordt in de meest recente cijfers nog geen rekening gehouden met de gevolgen van de crisis. Het verlies aan jobs en aan arbeidsuren en loon door economische werkloosheid in 2009 en 2010 zal het volgende jaarrapport er niet rooskleuriger op maken. De armoedecijfers zijn dramatisch, maar onze politici en patroons laten zich niet uit hun lood slaan. Ze blijven erbij dat een meer drastische loonmatiging en sanering van de overheidsuitgaven nodig is. Het beleid in Duitsland wordt ons door de Belgische patroonsorganisaties als lichtend voorbeeld voorgeschoteld. De Duitse patroons doen immers gouden zaken. Het beperken van de werk-
Els Deschoemacker
loosheidsuitkeringen dwingt mensen ge- daklozencentrum verbleven om hun be- landen op massaal verzet van de arbeilijk welke job te aanvaarden, aan gelijk kommernis met de armen uit te druk- dersklasse stoten, zijn ook hier volop welk loon en aan gelijk welke condities. ken, zijn volop in onderhandeling om in voorbereiding. Ook hier zal massaal Terwijl bij ons 40% van de werklozen in de Belgische arbeidersklasse een ver- verzet nodig zijn om de plannen tegen armoede leeft, is dat in Duitsland onder- dere sanering op te dringen. Hoe ver- te houden. Op kapitalistische basis zal tussen opgelopen tot 50% en het aantal deeld ze ook mogen zijn over de manier de armoede enkel maar toenemen. We werkende armen blijft er stijgen. Een de- waarop, al deze politici zijn ze het erover mogen niet toelaten dat de arbeiders de legatie van het ACV die het Duitse mo- eens dat een staatshervorming België crisis moeten betalen met een explosie del van dichtbij wilde bekijken, kwam in staat moet stellen “de tering naar de van armoede tot gevolg. Onze vakbondsgeschokt terug. “Uiteraard is Duitsland nering” te zetten. Regionaliseren om leidingen moeten breken met hun promeer competitief dan België”, zegt het te responsabiliseren, noemen ze het. kapitalistische politieke “vrienden”, een ACV, “maar rekent men ook de sociale Regionaliseren om te besparen, is een actieplan voorbereiden dat geen enkele dumping mee?”. eerlijker en duidelijker benaming. sanering op kap van de werkende bevolDezelfde politici die naar aanleiDe druk op alle overheden om zwaar king aanvaardt en stappen ondernemen ding van de Internationale Dag tegen te snoeien op de uitgaven, bovenop het om een nieuwe arbeiderspartij op te bouArmoede hun mond vol hadden over de job - en loonverlies, zal de armoede niet wen om zo de arbeiders uit alle delen van nood van een actieplan tegen armoede verminderen, integendeel. De bespa- het land één te maken in strijd. of die als stunt zelfs een nachtje in een ringsplannen die momenteel in andere
Europees verzet komt op gang!
Spanje
Groot-Brittannië
www.socialisme.be
Frankrijk
binnenland
de
een aanval op alle arbeiders en uitkeringstrekkers in dit land:
De nota van De Wever
D
e traditionele politici zijn al maandenlang bezig met politieke spelletjes en communicatie-oorlogjes. De nota van ‘verduidelijker’ De Wever zorgde voor een nieuw hoogtepunt. Het bracht de standpunten niet dichter bij elkaar en werd afgedaan als een poging om een Vlaams front te vormen. De dramatische Franstalige kritiek droeg daar toe bij en zorgde voor het einde van de eenheid tussen Ecolo en Groen. De nota is een provocatie voor alle arbeiders en uitkeringstrekkers in dit land, los van hun taal. door
Geert Cool
Van sociale zekerheid naar regionale liefddadigheid
De nota bevat een lange opsomming van te regionaliseren bevoegdheden. Maar er wordt ook een tipje van de neoliberale besparingssluier gelicht. De Wever pleit voor een “zuiniger en meer responsabiliserend beleid”. Dat gaat niet over de fiscale cadeaus zoals de notionele intrestaftrek, maar over onze sociale zekerheid. De nota wil “een sociale zekerheid voor de armen en niet van de armen”. Kortom: geen sociale zekerheid op basis van bijdragen van onze lonen, maar een grotendeels geregionaliseerd liefdadigheidssysteem. Met de Vlaamse liefdadigheid in handen van de VOKAaanhangers van de N-VA zullen uitkeringstrekkers zich geen stoofvleessaus op de frieten kunnen permitteren. De sociale zekerheid omvat verschillende aspecten: gezondheidszorg, pensioenen, werkloosheidsuitkeringen, kinderbijslag, arbeidsongevallen en beroepsziekten en tenslotte de jaarlijkse vakantie. Deze elementen worden vandaag gefinancierd door bijdragen van onze lonen. Een deel wordt werknemersbijdrage genoemd, een ander deel werkgeversbijdrage, maar het komt allemaal van onze lonen. Die band wil
N-VA doorbreken, onder meer voor betekent dat er verschillen kunnen zijn kinderbijslag en gezondheidszorg. Wij tussen de Vlaamse en de Waalse kinzouden er wel nog voor betalen, maar derbijslag en dat de Vlaamse en Waalse het zou minder direct gebeuren zodat ministers mee zouden moeten beslissen we het vooral niet moeten wagen om er over de Brusselse kinderbijslag. Dat is inspraak in te eisen. meteen een handige poging om een Een aantal elementen van de sociale versterking van het Brusselse gewest zekerheid zijn nu al gesplitst, maar De te vermijden. Wever wil verder gaan en de sociale zekerheid opdelen om verschillende grote brokken te regionaliseren: grote delen Regionale lageloonsector van de gezondheidszorg, arbeidsmarkt- uitbouwen beleid, kinderbijslag en zelfs de betaling van een deel van de sociale zekerIn Duitsland werkt 20% aan minder heidsbijdragen. dan 10 euro per uur. Door de regio’s in De middelen en de bevoedheid over ons land onderling te laten concurrede kinderbijslag wil De Wever aan ren, moet de achterstand worden ingede gemeenschappen toekennen en in haald. De Wever stelt onder meer voor Brussel aan de Gemeenschappelijke om “categorale RSZ-kortingen” (jonGemeenschapscommissie (GGC). Dit geren, 50-plussers, werklozen) te reDe cijferdans: De Wever had ons bijna beet
Tot nog toe int de federale overheid de personenbelasting volgens een progressief tarief waarbij de bijdragen toenemen met het inkomen. De gemeenschappen en gewesten ontvangen daaruit dotaties. De nota De Wever wil dat anders: 45% van de inning zou gebeuren via de gewesten via een “dubbel tarief”. Wie vandaag 40% personenbelasting betaalt op zijn jaarinkomen, zou volgens de nota voortaan 22% aan de federale overheid betalen en 18% rechtstreeks aan het gewest. Wie 30% betaalt zou dat dan 16,5% federaal betalen en 13,5% in het gewest. Volgens De Wever zou Vlaanderen daarbij 5 miljoen winnen, Brussel 80 miljoen en Wallonië zou 90 miljoen verliezen. Maar De Wever vergat dat de inkomens en dus ook de gemiddelde aanslagvoet in Vlaanderen hoger ligt dan in Wallonië. Zodat in werkelijkheid Wallonië honderden miljoenen zou verliezen.
gionaliseren. Loonlastenverlagingen en de activering van zowel werklozen als leefloners zouden eveneens worden geregionaliseerd. Dit betekent dat niet alleen de toekenning van wat tot vandaag sociale zekerheidsrechten zijn, maar ook de financiering regionaal verschillend zou worden. Voor verminderingen van RSZ-bijdragen zou de werkplaats het criterium worden met bijgevolg concurrentie tussen Vlaanderen, Wallonië en Brussel. De activering van werklozen en leefloners is volgens het N-VA-programma nodig om te diegenen “die zich wentelen in de hangmat van de sociale zekerheid” hard aan te pakken. De nota van De Wever had het niet over een beperking van de werkloosheidsuitkering in de tijd. Dat wordt meteen als een “toegeving” voorgesteld. Maar het blijft mogelijk om dat in het kader van de zogenaamde responsabilisering op regionaal vlak in de praktijk door te voeren. Nog zo’n toegeving: de vennootschapsbelasting wordt niet geregionaliseerd, maar de regio’s kunnen wel verminderingen op de vennootschapsbelasting invoeren. In een volgende fase kan dan een “harmonisatie” van bevoegdheden worden voorgesteld om alles te regionaliseren.
Linkse Socialist
Alles regionaliseren. Wat met Brussel?
De lijst van bevoegdheden die De Wever wil regionaliseren, is lang. Onder meer op het vlak van justitie, jeugdsanctierecht, economisch beleid, woninghuurwet, ruimtelijke ordening,... zouden grote stappen worden gezet. De nota van De Wever heeft het daarbij meermaals over “deelstaten”, een nieuw begrip in ons land. De voorstellen leiden tot ingewikkelde situaties. Wie als Nederlandstalige in Brussel woont, moet bij de Vlaamse Gemeenschap een rijopleiding volgen om vervolgens een federaal rijbewijs te krijgen waarna het Brusselse Gewest de technische controle van de wagen uitvoert. Of wat met de erkenning van de officiële feestdag van iedere gemeenschap als wettelijke feestdag? De Brusselaars zullen daarbij moeten kiezen waardoor er in Brussel een vorm van “ondernationaliteit” zou komen. Een onbeantwoorde vraag: als er een wettelijke feestdag bijkomt, welke andere feestdag valt dan weg? Of zijn de patronaalgezinde N-VA’ers bereid om vanuit hun Vlaamsnationalisme toch één cadeau te doen aan de werknemers in de vorm van een extra betaalde feestdag? Brussel en haar rand zijn een onoplosbaar probleem voor de Vlaams-nationalisten. Er worden forse verklaringen afgelegd over het Vlaamse karakter van de rand, ook al wordt in bepaalde gemeenten door 80% op Franstaligen gestemd. Probeer daar maar eens een voor Vlaams-nationalisten aanvaardbare burgemeester te vinden. De nota schuift het probleem van de niet-benoemde burgemeesters naar de Raad van State door om te vermijden dat een Vlaamse N-VA-minister een Franstalige burgemeester moet benoemen. De N-VA stelt voor om BHV onverwijld te splitsen met de mogelijkheid voor inwoners van de zes faciliteitengemeenten om voor lijsten uit het Brussels Gewest te stemmen. De faciliteiten worden minimaal geïnterpreteerd: Franstaligen moeten bij elk contact uitdrukkelijk verzoeken om in het Frans te communiceren. In Brussel daarentegen wil de N-VA de tweetaligheid sterker promoten en wordt gezocht naar dubbele meerderheden. Verder wordt niet ingegaan op de financiële behoeften van de hoofdstad.
Achter communautaire ruzie schuilt neoliberale eenheid
D
e PS haalde met de gebruikelijke dramatiek uit naar de nota van De Wever, ook al stelde Magnette (PS) nadien dat 90% van deze nota gebaseerd was op de ongeschreven notities van préformateur Di Rupo. Wat aanvankelijk als een onaanvaardbare provocatie werd bestempeld, werd even later recht gezet met een 20-tal amendementen. Zowel SP.a als Groen stappen samen met CD&V volledig mee in de logica van N-VA. Maar ook de Franstalige partijen hebben het niet over de miljardenbesparingen die eraan komen. Alle partijen zijn het eens om een besparingsbeleid in een staatshervorming te verpakken. Het resultaat daarvan: alle werkenden en uitkeringstrekkers in alle delen van het land worden getroffen. “We zullen allemaal zweten”, erkende Vandenbroucke. De aanhoudende politieke crisis en het totaal gebrek aan vertrouwen tussen de verschillende partijen is niet nieuw. We zitten al sinds 2007 in een politieke crisis. Het verschil met 2007 is dat ons land vandaag geen uitzondering meer vormt. De traditionele politieke instrumenten van de burgerij zijn ondermijnd en moeten het terrein delen met kleinburgerlijke en populistische krachten, wat de onstabiliteit versterkt. Deze regimecrisis kan leiden tot een verdere polarisatie en radicalisering, zeker indien er geen antwoord van de arbeidersbeweging komt. De crisis kan nog een tijd aanslepen, maar uiteindelijk zal de burgerij een regering willen die het harde besparingsbeleid van de buurlanden doorvoert. Een akkoord blijft mogelijk. Ondanks de theatrale reacties van de PS en de even dramatische replieken van De Wever, is het voor beiden duidelijk dat er op neoliberaal vlak ver kan worden gegaan met alle partners. Indien het niet tot een akkoord komt, zijn nieuwe verkiezingen aan de orde. Maar daarmee wordt de regimecrisis niet opgelost. Het grootste verschil met de regimecrisis in Frankrijk bestaat uit de actieve rol van de Franse arbeidersbeweging. Bij ons houden de vakbondsleidingen het op een discreet stilzwijgen alsof de discussie los staat van de arbeidersbeweging terwijl onze hard bevochten sociale zekerheid onder vuur wordt genomen. Er is dringend nood aan een syndicaal antwoord op de neoliberale eenheid die achter het communautaire geruzie schuilt. En daaraan gekoppeld stelt de nood van een politiek verlengstuk zich.
Het antwoord van de Franse arbeiders op de besparingsplannen: Non!
Standpunt
www.socialisme.be november 2010
Communautair steekspel
Welk alternatief stellen linkse socialisten voor? Door Anja Deschoemacker
Rechts-populistische figuren als politiek erdoor te krijgen, op langere Sarkozy en Berlusconi zijn vooral aan termijn is het een tijdbom. de macht gekomen door het diskrediet De Vlaamse arbeiders zullen geen et ABVV roept op voor een “progressief front” van SP.A en Groen van officiëel “links”. Decennialang euro meer in hun zak krijgen door het en legt uit dat de N-VA-voorstellen tot collectieve verarming, tot hebben sociaal-democratische partijen regionaliseren van delen van de sociaeen asociale samenleving met lage lonen en uitkeringen leiden. De overal in Europa een besparingspolitiek le zekerheid, arbeidsmarktbeleid,... De N-VA noemt het “een karikatuur”, maar dat wordt tegengesproken door verdedigd waarbij werkenden en uitke- onderfinanciering van alle regionale het feit dat Bart De Wever VOKA zijn “baas” noemt. Zou een “progres- ringsgerechtigden – in België zo’n 80% diensten en infrastructuur toont dit vansief front” echter een oplossing brengen? Als dat front uit SP.A en Groen van de bevolking – moesten inleveren daag al aan: daar waar Vlaanderen bemoet bestaan, is ons antwoord neen. om de winsten te doen stijgen. Een voegd is, wordt allesbehalve een sociale enorme overdracht van rijkdom van politiek gevoerd. Hetzelfde gaat op voor arm naar rijk vond plaats, vaak onder Brussel, Wallonië en de Duitstalige sociaal-democratische regie, steeds met Gemeenschap. hun medewerking. De groene partijen Wat de nationale verworvenheden van zijn in datzelfde bootje gestapt. de arbeidersbeweging betreft – sociale Die besparingspolitiek - gecombi- zekerheid, centraal loonoverleg, de inneerd met toenemende werkloosheid, dex,... – zal het behoud (en de noodzadalende lonen en stijgende woonkos- kelijke uitbreiding) ervan sterker verdeten... - heeft tot enorme tekorten geleid. digd kunnen worden door de volledige Alle openbare diensten, publieke infra- Belgische arbeidersklasse. Daarom structuur en socijuist streven rechtse ale voorzieningen partijen de splitsing zijn afgebouwd Voor een blijvende na. We verzetten ons tot op een niveau ook tegen iedere reoplossing moeten dat hun werkbaargionalisering van beheid in vraag stelt. we strijden tegen voegdheden zonder O ve r a l d u i ke n het kapitalistische de middelen ervoor wachtlijsten op: systeem dat steeds – dit dient enkel om in opvang voor besparen. tekorten creëert en teLinkse kinderen, jongesocialisten ren, mensen met vervolgens verdeel- verdedigen de natieen handicap, se- en-heerstaktieken onale en internationioren, in de sonale solidariteit van gebruikt om de ciale huisvesting, de arbeidersklasse, onderwijs,... Dit elite nog rijker te hun sociaal-econoleidt tot strijd voor laten worden op het mische belangen zijn wie van de schaaroveral gelijklopend, sociale bloedbad se middelen kan hun vijand is overal bij de meerderheid dezelfde. We verzetgenieten. ten ons tegen iedere nationale onderOplossing ligt in de strijd drukking en verdedigen de culturele en sociaal-economische rechten van tegen tekorten en voor iedere bevolkingsgroep – democratie democratische rechten van iedere werkende kan binnen een gemengde bevolking niet bestaan indien geen rechten voor In een land als België proberen politici minderheden worden toegekend, samen de aandacht af te leiden van de midde- met de middelen om die rechten te relenoverdracht van de gemeenschap naar aliseren. Centraal in ons programma het patronaat door communautair ge- staat het recht op werk en diensten in hakketak en in mindere mate door vrij- eigen taal. Vandaag begint taal immers zinnigen en katholieken tegen elkaar op steeds meer een voorwaarde voor werk te zetten. Ook racisme en vrouwendis- en diensten te worden. We verzetten LSP voerde bij de laatste verkiezingen een tweetalige campagne met de slogan: criminatie zijn nooit ver weg. Op korte ons ook tegen de oprukkende aparttermijn helpt dat hen om een asociale heid die voortvloeit uit het huidige stel“Verdeel de rijkdom, niet de werknemers”.
H
Edito door ERIC Byl
S
Kapitalisme op weg naar een valutaoorlog
peed of andere stimulerende middelen tijdens een avondje stappen maken je onuitputtelijk en vrij van fysieke en/of morele grenzen. Krediet is voor het kapitalisme wat speed is voor onze stapper. Het wekt euforie op, maar zal uiteindelijk het lichaam afhankelijk maken, uitputten en afbreken en mogelijk leiden tot een diepe depressie. Als er voldoende shots voor handen zijn, zijn verslaafden onafscheidelijke vrienden. Bij tekorten worden ze meedogenloze concurrenten. Bij kredietverslaafden is dat niet anders. De dealers van krediet zijn de overheden. Om de speculanten overeind te houden, hebben die massa’s leningen aangegaan. En om die te betalen, moeten de Fransen de komende jaren gemiddeld 1.700 € per inwoner inleveren, onder meer door langer te werken. In Groot-Brittanië is dat 1.600 €, in Duitsland 1.100 € en in Nederland 1.400 €. In België zijn politici er nog niet uit hoe, maar dat het om 2.200 tot 2.500 € per hoofd tegen einde 2013 gaat, staat voor de meesten vast. Alleen bij de N-VA, met haar Muyteriaanse wiskunde, is dat niet steeds duidelijk. Zo verklaarde Vlaams N-VA minister Bourgeois op Radio 1 dat het moeilijk zal zijn om 22 tot 25 miljard € te vinden… op een jaar tijd (in plaats van vier). Tijdens de grote crash van de jaren ’30, die uiteindelijk leidde tot WOII, trachtte ieder land haar markt af te schermen voor buitenlandse concurrenten. Protectionisme noemt men dat. Al van bij de aanvang van de huizencrisis waarschuwen economen ervoor deze fout niet te herhalen. Maar de huizencrisis waait maar niet over. Bovendien leidde die tot een bankencrisis en het redden van de banken tot een landencrisis. Je zou van minder wanhopig
worden als je aan het einde van de rit vaststelt dat slimme bankiers de situatie handig misbruikt hebben om de woningen van duizenden gezinnen onterecht te onteigenen. Wie zijn verslaafde kind uit het leven ziet wegglijden, is tot alles in staat, ook wat men anders nooit zou overwegen. Bij de kapitalistische politici ligt dat niet anders. Allen proberen de tekorten weg te zuiveren door de export te stimuleren en een deel van de markt van andere landen in te pikken. Aanvankelijk verborgen, door de rentevoeten te verlagen en door maatregelen van geldcreatie of “quantitative easing”. Zo verzwakken ze de eigen munt ten aanzien van de buitenlandse concurrenten, waarop die reageren met vergelijkbare maatregelen die het effect meteen teniet doen. In zijn inleiding op “Het Kapitaal” van Marx, beschrijft Friedrich Engels een depressie als een lange
periode van economische stagnatie die gepaard gaat met structurele werkloosheid en waarin iedere maatregel het tegengestelde van het beoogde effect verwekt. Quantitative easing stelt gehaaide speculanten in staat dollars te lenen aan 0,25% en daarmee Braziliaanse obligaties op te kopen waarop ze 5% rente halen. Carry trade noemt dat. Het zorgt voor zeepbellen in Brazilië, maar ook bijvoorbeeld in Thailand. Beide landen proberen dat tegen te gaan door een extra heffing op obligaties aangekocht door buitenlandse “investeerders”. Geldcreatie door de VS leidt onvermijdelijk tot geldcreatie door China en Japan en Zuid-Korea en… Daardoor dreigen de overheidsschulden nog sneller op te lopen. Democraten en Republikeinen in de Amerikaanse Kamer en Senaat hebben er al mee gedreigd een extra heffing in te voeren op Chinese producten als China haar munt niet herwaardeert. Men denkt aan een verhoging met 20 tot 40%. China kan en zal daar niet aan toegeven. De kans dat deze valutaoorlog tot een reële handelsoorlog leidt en uiteindelijk tot een nieuwe, nog diepere crash dan de vorige, lijkt onafwendbaar. Het komt doordat het kapitalistisch systeem niet langer in staat is de productieve krachten die het heeft opgewekt te beheersen. Enkel een democratische planeconomie kan die op een harmonische manier inzetten ten behoeve van allen.
sel: de onmogelijkheid van tweetalige (of meertalige) lijsten bij verschillende verkiezingen, de twee concurrerende onderwijsstelsels in Brussel,... Essentieel moet voor een blijvende oplossing een strijd worden gevoerd tegen het kapitalistische systeem zelf, dat steeds tekorten creëert en vervolgens verdeel-en-heerstaktieken gebruikt om de elite nog rijker te laten worden op het sociale bloedbad dat bij de meerderheid wordt aangericht. In de strijd tegen die elite voor de middelen om de behoeften van de meerderheid van de bevolking te kunnen bevredigen, zal de arbeidersklasse de voor de overwinning noodzakelijke klasseneenheid creëren, o.a. door de rechten van alle arbeiders te verdedigen, ook die van nationale of andere minderheden. De creatie van een nieuwe arbeiderspartij zal daarin een belangrijke stap moeten zijn.
In 2005 hield LSP een conferentie over de nationale kwestie in België. Naar aanleiding van deze conferentie werd gewerkt aan een uitgebreide tekst die nadien verder werd afgewerkt. De redactie van de tekst gebeurde door Anja Deschoemacker. Deze brochure staat online op marxisme.be.
ZO GEZEGD Frank Vandenbroucke (SP.a) wil opnieuw minister worden en niet om een sociaal beleid te voeren. In De Standaard (16.10) stelde hij: “België heeft te weinig gesaneerd, we zullen inspanningen moeten vragen. (...) We gaan allemaal zweten.” VDB wil besparen met een staatshervorming: “Een bevoegdheidsoverdracht kan een stuk sanering inhouden. Je hevelt bijvoorbeeld voor 100 euro bevoegdheden over, maar de federale overheid financiert slechts 90 euro.” D e g e h ate B r i t s e p r e m i e r Margaret Thatcher stond bekend voor een hard asociaal beleid. De Iron Lady kan op fans in ons land rekenen. VB-parlementslid Alexandra Colen schreef op haar website dat Thatcher haar land “bevrijdde door de macht van de vakbonden te breken”. En dat is net wat ook hier nodig is volgens Colen: “Bij ons staat de grote periode van discontent nog voor de deur, maar welke politicus hier heeft de visie, de wilskracht en de durf van Thatcher?” Het VB een partij van de kleine man? Vergeet het!
Syndicaal
de
Linkse Socialist
Liberaliseren en privatiseren: een doodlopend spoor
D
e afgelopen weken waren er acties bij het spoor. Er zijn discussies rond B-Logistics (het vroegere B-Cargo, het goederentransport), maar ook bij het personenvervoer is er heel wat ongenoegen. De directie en de regering hebben een offensief ingezet. Zij willen hun liberaliserings- en privatiseringstrein in volle vaart door de dienstverlening en het personeelstatuut sturen. Resultaat: minder dienstverlening, minder stiptheid, minder veiligheid en slechtere arbeids- en loonsvoorwaarden.
Eerst liberaliseren, dan privatiseren. Steeds minder dienstverlening
Het goederenvervoer zou in een filiaal van privaat recht worden ondergebracht, de NV Logistics. Voor het personeel betekent dit op termijn het einde van het huidige statuut. Eens de NV operationeel is, kan deze snel worden geprivatiseerd. De overheidssteun is nu al weggevallen als gevolg van de liberalisering waardoor niet alle goederenvervoer commercieel interessant is. Verspreid vervoer (goederen van verschillende bedrijven en met verschillende bestemmingen) en kleinere klanten worden in de richting van wegverkeer geduwd wat de files zal versterken. Begin dit jaar werd het internationaal reizigersverkeer geliberaliseerd. B-Europe is een louter commerciële activiteit. Dat heeft gevolgen voor de reizigers: wie een ticket aan het loket koopt, moet extra betalen. Een “persoonlijke assistentietoelage” van 7 euro (HST) en 3,5 euro (voor klassieke internationale treinen, met een vrijstelling tot het eerste station over de grens) komt in de plaats van wat vroeger openbare dienstverlening was. Het doel is de afbouw van de loketten. Straks zal dit ook gebeuren voor het binnenlands reizigersverkeer, ook daar wordt een liberalisering voorbereid. In de plaats van loketten wil de directie tickets verkopen via het internet en aan automaten. Liberalisering staat voor minder dienstverlening (afbouw loketten en persoonlijke begeleiding) aan hogere prijzen.
Personeel in verzet
Jobs aan de loketten en seingevers verdwijnen, het statuut wordt vervangen door contracten en er wordt steeds meer beroep gedaan op externe consultants. Dat wordt voor steeds meer activiteiten voorbereid. De loketten, onderstationschefs en rangeeractiviteiten (RCC’s) zouden voor alle spelers op de markt moeten werken en dezelfde voorwaarden aanbieden. Een filialisering en verkoop aan de privé van de rangeeractiviteiten is niet uitgesloten. In september waren er spontane acties bij het goederenverkeer. Dat werd gevolgd door een staking bij het goederenverkeer en een algemene spoorstaking op 18 oktober. De actiebereidheid was groot, ook onder leden van vakbonden die niet tot de staking hadden opgeroepen. Van de verdeeldheid aan de top, was er aan de basis niet veel te merken. De stakersposten waren ook groter dan bij vorige stakingen. Traditioneel werd door de media en de politici uitgehaald naar het spoorpersoneel. Dat gebeurt doorgaans met het argument dat de reizigers worden getroffen. Er is nood aan eengemaakte acties op basis van een actieplan dat van onderuit wordt opgemaakt en waarbij de reizigers worden geïnformeerd en gemobiliseerd. De stijgende prijzen, de afbouw van de loketten, de stiptheid en het gebrek aan veiligheid maken duidelijk dat reizigers en personeel dezelfde belangen hebben en bijgevolg samen moeten protesteren.
Liberaliseren: slecht voor personeel en veiligheid
Liberaliseren betekent dat de opleiding wordt ingekort. Zo worden nieuwe machinisten sneller opgeleid om buitenlandse netten te leren, ook al zijn er grote verschillen qua seininrichting en reglementering. Een voorbeeld: in Frankrijk betekent een rood knipperend seinbeeld dat de bestuurder zonder te stoppen tegen een lage snelheid mag doorrijden. In België is het een stopteken. Er zijn al Franse treinbestuurders op het Belgische net door gereden bij een rood knipperend sein. Dat betekent een direct gevaar van frontale aanrijdingen of ontsporingen. De NMBS wil besparen op de bestuurders. Maar een treinbestuurder maakt slechts 5% van de kostprijs van een trein uit. Anderzijds vormt de bestuurder samen met zijn collega’s treinbegeleiders, seingevers,... wel het belangrijkste veiligheidsinstrument op de sporen. Ook na de installatie van het veiligheidssysteem ETCS (de opvolger van het nog niet geïnstalleerde TBL1+) blijft de vakkennis en de alertheid van de bestuurder cruciaal voor de veiligheid. Het is absurd om het personeel steeds harder en flexibeler te laten werken. Een treinrit met 40 volle wagons komt overeen met 80 vrachtwagens, dat is niet te vergelijken. De liberalisering ziet goederenverkeer per spoor als een puur commerciële activiteit waardoor het ‘verlieslatende’ verspreid vervoer niet meer wordt gesubsideerd.
Bovendien wordt het statuut van het personeel ondermijnd wat indirect ook de veiligheid onder druk zet. Experts: “Gebrek aan veiligheidscultuur”
Na de ramp in Buizingen werd een bijzondere parlementaire commissie opgestart. De experts noemen de evolutie van de spoorveiligheid “verontrustend” en stellen vast dat er “een gebrek aan veiligheidscultuur is bij de NMBS.” Er werd samen met ACEC (dat nadien Alstom werd) gewerkt aan een eigen veiligheidssysteem, TBL1. De experts stellen vast dat er vanaf eind jaren 1980 bespaard werd op de middelen hiervoor, minister De Croo senior legde de ontwikkeling van het veiligheidssysteem stil. Bovendien was dit veiligheidssysteem ontoereikend. Voor hogesnelheidslijnen werd een ander systeem ontwikkeld, TBL2. Ook dat verliep niet vlot. Vandaag wordt geprobeerd om de achterstand in te lopen met een tijdelijk systeem, TBL1+, dat nadien zal worden aangepast aan de Europese normen (ETCS). Maar, zo stellen de experts, intussen verandert het spoorverkeer op het vlak van de gemiddelde snelheid van de treinen, het aantal reizigers en ook het netwerk wordt complexer. Ze stellen dat de risicofactoren voor onge-
vallen verdrievoudigen tussen 1999 en 2014. De “voorlopige conclusie” van de experts: er is dringend nood aan een masterplan voor de veiligheid.
Neen aan de besparingen op het openbaar vervoer! Door een buschauffeur In augustus waren er stakingsacties bij De Lijn aan de Kust en in OostVlaanderen, in september volgden Brugge, Dilbeek, Grimbergen en de onderaannemers De Schelde (Aartselaar) en VBM (Lommel). In oktober waren er stakingsacties in Leuven en een algemene staking bij de TEC (Waalse tegenhanger van De Lijn). De media berichtten intussen ook over buschauffeurs van de MIVB (Brusselse openbare vervoersmaatschappij) die wegens tijdsgebrek steeds meer roken op de bus, of over de chauffeurs van De Lijn die in 2009 maar liefst duizend keer werden geflitst. De redenen zijn niet ver te zoeken. Terwijl de dames en heren van de traditionele partijen de mond vol hebben over milieu en mobiliteit, wordt er volop bespaard op openbaar vervoer. Bij de MIVB 46 miljoen €, De Lijn 51,8 miljoen € in 2010 en nog een pak in 2011 en bij de TEC is de dotatie van de Waalse overheid van 2008 tot 2014 bevroren, waardoor er dit jaar een tekort van 9,9 miljoen € moet worden weggewerkt. De besparingen bouwen de dienstverlening af en verhogen de werkdruk. Bij De Lijn wordt gesproken over het realiseren van “efficiëntiewinsten”. Kersvers financieel directeur Werner Jacobs had het in Trends over het wegwerken van “dode uren”, waarna hij verduidelijkt: dat is de tijd tussen de
ritten. De directie wil de rusttijd van chauffeurs tot een minimum herleiden. Als chauffeurs 7 tot 9 uur bijna non-stop aan het stuur zitten, is het niet verwonderlijk dat ze op de bus roken of sneller rijden zonder rekening te houden met snelheidslimieten om toch even de benen te kunnen strekken tussen twee ritten. De Lijn maakte in oktober de resultaten van een tevredenheidsmeting onder de reizigers bekend. Daaruit bleek een groeiende ontevredenheid inzake stiptheid en overvolle bussen. Met de besparingsmaatregelen zal dit niet verbeteren, minder rusttijd tussen twee ritten betekent dat er nog meer bussen met vertraging zullen rijden en het afbouwen van de frequentie op een aantal lijnen zal de overbezetting niet bepaald verbeteren. In Gent wordt gesnoeid in het avondvervoer, in heel wat regio’s daalt de frequentie van ritten of worden “onrendabele” lijnen afgeschaft. Elders worden lijnen samengevoegd, waardoor reizigers langer onderweg zijn of moeten overstappen. Reizigers en personeel zijn in alle delen van het land de dupe. Er waren al heel wat stakingsacties en soms worden beperkte verbeteringen afgedwongen. Maar het is nodig om in verzet te gaan tegen het volledige besparingsbeleid. We hebben nood aan een actieplan. Bij de TEC was er al een eerste aanzet met een algemene staking op 11 oktober. Waarom geen nationale stakingsdag en betoging waarbij ook de reizigers worden gemobiliseerd?
Syndicaal
www.socialisme.be november 2010
Voor eengemaakte actie doorheen de hele sector
Non-profit heeft nood aan sociaal investeringsplan Door Jef en Bart
D
e akkoorden van de non-profit lopen af in 2010, zowel van de sectoren waar de federale regering voor bevoegd is, als deze waar de Vlaamse regering bevoegd voor is. Nieuwe onderhandelingen zijn nodig, maar op federaal vlak is er geen regering en de Vlaamse onderhandelingen worden steeds uitgesteld onder druk van de N-VA, die zit te watertanden om te besparen in de sociale sector. Dat is meteen een duidelijke waarschuwing voor een verdere regionalisering van de gezondheidszorg, zoals dit wordt voorgesteld door De Wever. In de non-profit gelden de bepalingen van het tweejaarlijkse interprofessioneel akkoord (IPA) doorgaans niet, maar zijn er vijfjaarlijkse onderhandelingen. Momenteel wordt al acht maanden gewacht om de onderhandelingen voor een nieuw meerjarig sociaal plan te beginnen. Aan het vorige akkoord gingen 14 maanden van acties vooraf. Na 12 stakingsdagen stemde de regering in met de afgezwakte eisen van de vakbonden. Op regionaal vlak duurde het nog langer. De Brusselse sectoren wachten vandaag zelfs nog op de uitvoering van de sociale akkoorden van 2001! De eisen die door de vakbonden in de verschillende sectoren naar voor worden gebracht, hebben vooral betrekking op de verbetering van de arbeidsvoorwaarden en de lonen. Ook worden
maatregelen geëist tegen een verdere commercialisering van zorg en welzijn. In de verschillende sectoren zijn er telkens ook uiteenlopende specifieke eisen. Denk maar aan de wachtlijsten in de gehandicaptensector en de problemen rond de vervoersonkosten binnen de thuiszorg. Voor de ziekenhuizen en de andere sectoren op federaal vlak werd in afwachting van een nieuwe regering voor 2011 een “overbruggingsakkoord” gesloten tussen minister Onkelinx en de vakbonden. In 2011 wordt de groeinorm van 4,5% behouden en voor het overbruggingsakkoord wordt 50 miljoen euro uitgetrokken. Dat werd in de media voorgesteld als een grote toegeving aan de vakbonden, maar het is beperkter dan het budget van 2010. Toen werd om het verpleegkundig beroep “attractiever” te maken alleen al 90 miljoen euro uitgetrokken. Het overbruggingsakkoord is slechts een opstap naar een meerjarenakkoord. Het omvat onder meer de creatie van een kleine 1.000 extra voltijdse arbeidsplaatsen (waarvan 200 voor de begeleiding van demente patiënten en 163 diëtisten in het kader van het kankerplan). Er wordt een beperkt bedrag van 8 miljoen euro vrijgemaakt voor de tweede pensioenpijler van zowat 200.000 werknemers (die dus elk een pensioenbijdrage van gemiddeld 40 euro krijgen). En verder is er nog de uitbreiding van 20% voor de extraprestatie tussen 19 en 20u voor alle personeel van de privésector en een ondersteuning voor de pensioen-bijdragen in de publieke ziekenhuizen.
Eengemaakte actie en solidariteit tussen de verschillende sectoren is steeds de kracht geweest van de Witte Woede. Spijtig genoeg moeten we vaststellen dat er naast de verdeel-en-heerspolitiek van de bevoegde regeringen nu ook in de syndicale acties sprake is van communautaire verdeeldheid. Eind oktober is er een actie van de Franstalige bonden tegen een weigering van de werkgeverskoepels om de CAO voor de brugpensioenen te verlengen. Op dezelfde dag organiseert LBC provinciale acties voor zowel de Vlaamse als de federale sectoren. De nationale betoging van 8 juni, die door alle bonden werd gesteund, toonde nochtans de sterkte van eengemaakte mobilisatie. Toen trokken 15.000 betogers door Brussel, terwijl er vooraf maar 10.000 werden verwacht. De Witte Woede moet zich blijven organiseren. Indien er een nieuwe federale regering komt die de verrottingsstrategie van de N-VA in de sector volgt, zal er krachtig verzet nodig zijn. We zullen ons daarbij tegen iedere vorm van verdeeldheid onder de werknemers moeten verzetten. Eengemaakte strijd is de beste manier om de middelen af te dwingen die nodig zijn voor de noden en behoeften van de werknemers, de gebruikers en alle andere belangengroepen binnen de non-profit. Dit artikel is gebaseerd op twee langere artikels die in hun geheel worden gepubliceerd op Polsslagnonprofit.blogspot.com
BBTK BHV. Strijd tegen patronale methoden in de vakbond gaat verder
I
n onze vorige editie hebben we al bericht over de machtsgreep in BBTK Brussel-Halle-Vilvoorde. Begin september werden de vijf verantwoordelijken van de industriesector collectief en op staande voet ontslagen. De sloten van hun kantoren werden vervangen, hun toegang tot het informaticasysteem en de GSM verbinding verbroken en de kantoren in Halle en Vilvoorde gesloten. De bedrijven en de werkgevers werden meegedeeld dat de vijf betrokkenen niet langer gemandateerd waren om te handelen in naam van BBTK-SETCa, en de militanten kregen per post de namen van de nieuwe verantwoordelijken opgestuurd. Militanten die het daar niet mee eens waren, kregen een nauwelijks verholen dreigement: “verder werken met niet gemandateerde personen, is niet zonder risico”. De afdeling werd, zonder de eigen statutaire regels op dat vlak na te leven, onder statutaire voogdij geplaatst. De meer dan 70.000 leden werden niet gehoord bij het nemen van deze beslissingen. De aanleiding voor het ontslag was een discussie over de verkoop van de gebouwen van BBTKBHV. Dit zal voor een arbeidsrechtbank nooit stand houden als dringende reden, maar het lijkt er op dat het federaal uitvoerend comité ervan uitgaat dat de zaak jarenlang zal aanslepen waarbij uiteindelijk gewoon zal worden uitbetaald. Het is schandalig dat de vakbondsleiding een dergelijke patronale strategie toepast tegen haar eigen personeel. Het doet ons denken aan de re-
LU. Staking doet directie op ontslag terugkomen
Bij koekjesfabrikant LU in Herentals werd begin oktober gestaakt tegen het ontslag van een collega en tegen het evaluatiesysteem waarbij personeelsleden elkaar moeten beoordelen. Dat is een onderdeel van een verdeel-en-heerstactiek en een weinig verhuld kliksysteem. De spontane staking vormde er een krachtig antwoord op. De directie moest het ontslag, dat de aanleiding voor de staking vormde, intrekken. De onderhoudsman in kwestie had 28 jaar dienst. Dehaene incasseert
Als onafhankelijk bestuurder bij Inbev geeft Dehaene (CD&V) nooit enige commentaar bij herstructureringen en afdankingen. De man hult zich in stilzwijgen en discretie. Als er aan de kassa wordt gepasseerd, is hij wel actief. Als onafhankelijk bestuurder beschikt hij over een spaarpotje van 2,7 tot 3,4 miljoen euro aan aandelenopties. ACV-secretaris Gysemberg verklaarde: “Bij AB InBev worden we voortdurend geconfronteerd met zware besparingsoperaties. Dat werkt heel demotiverend. Zeker wanneer je ziet met hoeveel bonussen al die managers gaan lopen. Als ACW’er is het extra pijnlijk om zien dat Dehaene als bestuurder in dat verhaal meestapt. Voor mij is hij geen geloofwaardige gesprekspartner meer. Hij praat alleen nog de taal van het bedrijf, niet die van de arbeidersbeweging.” Dat klopt, maar wanneer zal het ACW daar conclusies uit trekken? Afdankingen bij Solvay
cente uitsluiting van vier verantwoordelijken van Er werd beroep gedaan op een burgerlijke rechtde Britse vakbond Unison. De vier werden uit- bank, er was geen andere keuze meer aangezien gesloten omdat ze lid zijn van de Socialist Party, iedere vorm van syndicale democratie in de kiem maar er werd een andere reden verzonnen. Ze werd gesmoord. Op 21 oktober werd aan het fewerden uit de vakbond en de structuren gezet deraal congres van BBTK actie gevoerd. wegens… racisme! De aanleiding was een pamDit handelen van de federale leiding moet worflet met de algemeen gekende afbeelding van den afgekeurd. Tegenover patronale methoden in drie aapjes: zien, horen en zwijgen. Een van de onze eigen organisaties is er nood aan een camvier is zelf van migrantenafkomst. Absurditeit pagne voor strijdbare en democratische vakbontroef dus. den. Dat is een strijd die we van onderuit zullen In het geval van de BBTK-militanten werd werd moeten opbouwen. een kortgeding ingespannen door 46 militanten.
Ondanks winst en een stijgende omzet, wil Solvay wereldwijd 800 jobs schrappen. In ons land verdwijnen er 150 tot 160 jobs. Een procedure-Renault bij een onderneming in een goede financiële gezondheid, dat is toch wat vreemd. Het bedrijf Solvay probeerde zichzelf vroeger een imago van “sociaal” bedrijf aan te meten. Dat behoort tot het verleden, vandaag tellen enkel de winsten terwijl de lonen geleidelijk zijn afgebouwd. De afgelopen 20 jaar zijn er tal van studies uitgevoerd om na te gaan hoe het bedrijf meer “performant” kon worden gemaakt en hoe de “vaste kosten” konden worden gedrukt. Honderden jobs gingen daarbij verloren. Vandaag wordt nog een stap verder gegaan met 150 tot 160 jobs die verdwijnen, waarbij het jobverlies niet meer kan worden opgevangen door een collectieve regeling zoals brugpensioen. De herstructurering kwam er na de beslissing om verschillende bedrijfseenheden naar Azië en Latijns-Amerika te verplaatsen. De BBTK-delegees moeten het in de onderhandelingen stellen zonder hun secretaris. Die is immers afgedankt door de BBTK-leiding. De secretarissen die werden aangesteld doen hun best, maar een jarenlange ervaring is overboord gegooid en dit verzwakt de arbeiders. Nadine Mertens, voormalig delegee bij Solvay
Sociaal
de
Linkse Socialist
Politierepressie tijdens en na Europese betoging van 29 september
T
ijdens en na de Europese vakbondsbetoging van 29 september waren er verschillende gevallen van politiegeweld en repressie. Tijdens de betoging werd het ons door de politie verboden om een stand van de Front des Gauches op te zetten. Anderen werden harder aangepakt.
te plaatsen en op die manier te isoleren. Er zijn geregeld problemen met een gewelddadige minderheid waarbij het onduidelijk is in welke mate daarbij sprake is van politieprovocaties. Eerder dit jaar zagen we zelf hoe in het kader van de anti-NSV betoging in Antwerpen agenten in burger rode hesjes van Blokbuster aandeden en op deze manier Een aantal activisten van het kamp zelfs tot arrestaties overgingen! “No Border” (een actiegroep rond asielEen klacht indienen bij het Comité P, recht) werden op brutale wijze opgepakt dat toezicht moet houden, heeft weinig en verhinderd om aan de betoging van zin. Naar aanleiding van het incident op 29 september deel te nemen. Ook op de anti-NSV betoging werd ons gemeld andere ogenblikken van het kamp was dat het politie-optreden “gezien de sier politiegeweld. Vreedzame betogers tuatie gerechtvaardigd was”. Toevallig en syndicalisten werden evenzeer aan- werd eveneens bekend dat de nummer gepakt door de politie. Omdat de vak- twee van het Comité P ontslag moest bondsleiding geen ordewoorden tegen nemen wegens banden met een dubieuhet gewelddadig optreden van de politie ze schietclub in Aalst, waar de neo-nagaf, had deze laatste vrijspel. zi’s van Blood&Honour eveneens over Dit optreden was een poging om een de vloer kwamen. grotere groep betogers in het hoekje Wij veroordelen het politiegeweld en van de kleine gewelddadige minderheid de willekeurige arrestaties.
Antwerpen:
compromis rond Oosterweelverbinding is geen oplossing
Personen met een handicap en armoede
De sterkte van een samenleving is af te meten aan de positie die deze samenleving aan de zwaksten kan aanbieden. In het geval van mensen met een beperking heeft onze samenleving vooral armoede in de aanbieding staan. Eén op de vier personen met een beperking leeft in armoede. Vooral wie een zware beperking heeft en zelfstandig woont, kent grote problemen. Dit wordt versterkt door de oplopende kosten voor gezondheidszorg en de afbouw van openbare dienstverlening. Armoede leidt tot isolement en beperkt verder de mogelijkheden om op enige wijze deel te nemen aan de samenleving.
24% Amerikaanse gezinnen zit aan spaargeld voor pensioen om kinderen te laten studeren
Een Amerikaans onderzoek komt tot de vaststelling dat 24% van de ouders aan hun spaargeld voor pensioenplannen en dergelijke moet zitten om hun kinderen te laten studeren. Dat is een gevolg van de dure kosten om te kunnen studeren. De onderzoekers stellen dat dit “onthutsend” is. Bovendien is het niet zonder risico’s. Pensioengeld dat vroeger wordt afgehaald, kan slecht uitdraaien voor de belastingen. Eveneens werd vastgesteld dat 60% moet sparen om hun kinderen hoger onderwijs te kunnen laten volgen, daar is immers al snel 50.000 dollar voor nodig.
Vraag van de maand
Is Vlaanderen aan het verrechtsen?
W
at doorgaans als “links” wordt beschouwd, haalt in de verk iezingen in Vlaanderen nog met moeite 20%. Dit doet verschillende commentatoren besluiten dat de Vlaming nu eenmaal rechts, conservatief en Vlaamsgezind is. Er wordt van uit gegaan dat electorale steun voor partijen ook betekent dat het programma van die partijen wordt gesteund. Dat is alleszins niet het geval voor de 13% kiezers van N-VA die aangeven dat ze terugwillen naar een unitair België. Bij de verkiezingen van 2009 waren de belangrijkste thema’s die het stemgedrag bepaalden: de financiële crisis (32%), sociale zekerheid (23%) en werkloosheid (11%). Voor slechts 8% was de staatshervorming het belangrijkste thema. Langs Franstalige kant duiken dezelfde thema’s op: financiële crisis (39%), sociale zekerheid (14%) en werkloosheid (14%). Slechts 27% van de N-VA kiezers vond de staatshervorming een belangrijk thema, onder de kiezers van VB en LDD
bedraagt dat amper 6%. (1) De bekommernissen onder bredere lagen van de bevolking zijn dezelfde in de verschillende delen van het land. Na dertig jaar besparingspolitiek is de autoriteit van de kapitalistische instellingen ondermijnd, ook die van de politieke instrumenten. Dat heeft geleid tot een zoektocht naar alternatieven met een grotere electorale onstabiliteit. Er was een opmars van de VLD en het Vlaams Belang. Op bepaalde ogenblikken ook van Groen en Lijst-Dedecker. Waar het Vlaams Belang in 2004 nog goed was voor 24%, strandt de partij in de peilingen nu onder de 10%. LDD zou vandaag nog niet in de buurt van de kiesdrempel komen, maar was volgens peilingen begin 2009 nog de tweede partij met 16,6%. In diezelfde peiling begin 2009 sprong N-VA net boven de kiesdrempel. Het klopt dat de zogenaamde “linkse” partijen amper aan bod komen. Dat heeft vooral te maken met het feit dat SP.a en Groen zich niet bepaald links of strijdbaar opstellen. Vandaag stappen ze volledig mee in de positie van
De Wever en de N-VA, waarom dan niet meteen voor het origineel stemmen? Waar maakt de officiële linkerzijde nog een verschil? Van wanneer dateert hun laatste ideologische stuiptrekking die niet van neoliberale inslag was? Links is niet meer links en dat biedt meer ruimte aan rechts. Het verschil tussen Vlaanderen en Wallonië en Brussel is niet toe te schrijven aan “culturele” verschillen met een “verrechtsing” in Vlaanderen. Vlaanderen onderscheidt zich niet zozeer door een opmars van rechts maar wel door de zwakte van links. De media spelen daar natuurlijk op in waardoor een rechts neoliberaal standpunt de norm wordt. Dit is vooral een ontwikkeling aan de top van de samenleving. Onder bredere lagen wordt vooral wakker gelegen van de crisis, de sociale zekerheid en de werkloosheid. En daar heeft rechts geen antwoorden op. (1) Cijfers uit “De stemmen van het volk. Een analyse van het kiesgedag in Vlaanderen en Wallonië op 7 juni 2009”. Door Kris Deschouwer, Pascal Delwit, Marc Hooghe, Stefaan Walgrave
Het halfslachtig compromis rond de Oosterweelverbinding biedt geen antwoord op de problemen van de mobiliteit. Het traject van de Lange Wapper blijft behouden, maar het wordt een toltunnel. Een jaar geleden werd de Lange Wapper brug weggestemd in een referendum. De discussie werd beperkt tot een tunnel versus een brug, terwijl er een bredere discussie over mobiliteit nodig is. Ook met de huidige tunnels zal het drukke verkeer dwars door de stad worden gestuurd met alle gevolgen van dien op het vlak van geluidsoverlast, verkeershinder en gezondheidsrisico’s. Over het alternatieve tracé van de actiegroepen werd niet gediscussieerd, die moesten zich tevreden stellen met het feit dat er geen brug komt. Over gratis en degelijk openbaar vervoer en alternatieven voor goederentransport werd helemaal met geen woord gerept. Daar zijn geen middelen voor, er zal immers 3,776 miljard naar de huidige projecten gaan. Zolang het individueel personenvervoer en vrachtwagenvervoer de norm blijven (en voor de meeste mensen de meest haalbare oplossing), zal het een kwestie van jaren zijn alvorens onze wegen opnieuw potdicht zitten. De gevolgen voor gezondheid en milieu, die in het Antwerpse nu al zwaar onder druk staan met de haven, zullen navenant zijn.
Ontploffing in Schaarbeek
Door een inwoner van de Gaucheretstraat
Eind september werd onze straat opgeschrikt door een ontploffing waardoor drie huizen instortten en drie wijkbewoners omkwamen. De hele straat was aan het beven door de ontploffing. We wisten meteen dat er niets ernstig aan de hand was. Iedereen trok geschokt de straat op. Er kwam snel solidariteit, slachtoffers werden opgevangen door de buren en er waren direct ook omhalingen om steun te verzamelen. Het ging om een gasontploffing. Sibelga stelde een dag later al dat alle installaties in orde waren. “Wat er voorbij de teller gebeurt, is niet onze verantwoordelijkheid”, stelde een woordvoerder. Er werd meteen aan toegevoegd dat een derde van de gasontploffingen het gevolg van zelfmoorden zijn en dat meer dan 40% van de installaties bij particulieren eigenlijk niet in orde zijn. De woonomstandigheden in Brussel zijn rampzalig en de wachtlijsten voor sociale woningen zijn erg lang. Dat maakt de weg vrij voor huisjesmelkers, ook een PS-schepen in Sint-Joost-Ten-Node is actief als huisjesmelker. De enorme armoede en onzekerheid maakt dat de zoektocht naar een dak boven het hoofd voor veel mensen niet evident is. Er is nood aan een plan om massaal degelijke sociale woningen te bouwen en om de huidige woningen te renoveren. Dan zouden rampen zoals in onze straat kunnen worden vermeden.
economie
www.socialisme.be november 2010
Door Baptiste (Wavre)
B
egin dit jaar kondigden verschillende economen en kapitalistische leiders “het einde van de tunnel” aan. Ze bedoelden dat er bepaalde economische statistieken waren die hen deden denken dat het kapitalisme snel opnieuw een periode van groei zou kennen. Deze economen en politici zouden zich vandaag beter de vraag stellen hoe en in welke mate hun beeld op de situatie was vervormd. We kregen immers een opeenvolging van crisissen met een toename van de publieke schulden, druk op de eurozone, de afwezigheid van enig ander perspectief dan besparingen voor de arbeiders en hun gezinnen en daar komt nog een ontwikkelende valutaoorlog bovenop.
IMF bevestigt: “het zal pijn doen”
Kapitalisme in crisis. Einde niet in zicht, volgende stap: valuta-oorlog Geld bijdrukken
De financiële autoriteiten van de verschillende landen beschikken over geen monetaire middelen meer om de economie te stimuleren. De rentevoeten staan al ongeveer op 0. Het enige wat ze nog kunnen doen, is miljarden liquide middelen in het systeem inpompen door middel van een kwantitatieve versoepeling (“quantitative easing”). Dat betekent dat de financiële autoriteiten toxische activa opkopen, met andere woorden: er wordt geld gegeven voor waardepapieren die geen waarde meer hebben. Dit is hetzelfde als geld creëren of bijdrukken. Het feit dat de rentevoeten al zo goed als op 0 staan, doet economen vrezen voor een ontwikkeling van speculatieve zeepbellen en een bedreiging voor de economie. Als dit niet volstaat en er naar zwaardere middelen wordt gegrepen, is de dreiging natuurlijk nog groter. Heel wat economen hebben geen vertrouwen in de politiek van “quantitative easing”. Ze stellen dat er te weinig geweten is over de gevolgen van een dergelijk beleid en dat het bovendien slechts een pleister op een houten been kan vormen. De crisis heeft de koopkracht van de gezinnen al hard aangetast waardoor er niet zomaar een einde zal komen aan de overproductiecrisis. Marxisten stellen dat het kapitalisme haar eigen beperkingen duidelijk maakt doorheen haar overproductiecrisis. Welk monetair beleid de kapitalisten daar ook tegenover stellen, er zal geen fundamenteel antwoord op de overproductiecrisis worden geboden. Tegenstellingen nemen toe
Protest tegen de besparingsmaatregelen op 29 september te Brussel “Grote Recessie”
Op het eerste gezicht zijn de economische berichten in de media tegenstrijdig. Er wordt zowel warm als koud geblazen. Waar er de ene dag nog sprake is van een terugkeer naar de groei volgt de dag nadien opnieuw paniek, soms zelfs op basis van dezelfde gegevens. Dit is een uitdrukking van het manisch-depressieve karakter van het systeem. De recessie na de financiële crisis van 2007 is nog niet voorbij. De kapitalistische leiders weten dit en hebben ook geen vertrouwen in de mogelijkheid van het systeem om een perspectief van groei aan te bieden. Deze crisis is de belangrijkste van het kapitalisme sinds de jaren 1930. Dat is althans de mening van een meerderheid van ernstige economen. De crisis heeft een impact op alle economieën van de wereld, geen enkel land kan eraan ontsnappen en een geïsoleerd “eilandje van groei” vormen. Het wereldwijde bbp ging in 2009 voor het eerst sinds 65 jaar achteruit. De grootste economie ter wereld, deze van de VS, kende een
achteruitgang van 3,2%. De neergang was nog sterker in verschillende grote Europese landen, Duitsland, Italië en Groot-Brittannië alsook in Japan. In tegenstelling tot de crisis van 1929 zijn de regeringen wel snel tussengekomen met de grootste reddingsplannen ooit. Het IMF noemt de huidige crisis de “Grote Recessie” om het verschil te maken met de “Grote Depressie” van de jaren 1930. De stimulusmaatregelen waren echter niet voldoende om zelfs maar het beperkte herstel aan te houden, laat staan om een nieuwe periode van groei op gang te trekken. Het beperkte herstel was vooral een resultaat van een uitbreiding van de voorraden. Er werden geen nieuwe jobs gecreëerd terwijl miljoenen andere jobs verdwenen. Het IMF schat dat er tijdens deze crisis wereldwijd 30 miljoen werklozen zijn bijgekomen. De stimulusmaatregelen hebben niet voor nieuwe groei gezorgd en hierop wordt overal overgegaan tot besparingsprogramma’s die de crisis verdiepen en de mogelijkheid van een nieuwe recessie, een “double dip”, vergroten.
De crisis heeft de inherente tegenstellingen van het kapitalisme opnieuw blootgelegd. Deze tegenstellingen werden door de neoliberale groei, zelfs bij een zwakke groei, in de koelkast gestopt. Vandaag worden de illusies “Van bankencrisis tot wisselkoersoorlog”
Paul De Grauwe in De Morgen op 9 oktober: “Wanneer iedereen een beleid begint te voeren dat erop gericht is de nationale economie te stimuleren ten koste van de anderen, werkt zo een beleid niet. Bovendien leidt dit tot conflicten tussen landen. Het grootste gevaar bestaat erin dat in de volgende fase, wanneer duidelijk wordt dat dit beleid faalt, diezelfde landen de protectionistische toer opgaan en hun markten afsluiten voor buitenlandse concurrenten. Als dat gebeurt, komen we terecht in een spiraal zoals die zich ook heeft voorgedaan in de jaren dertig, toen regeringen eerst probeerden de nationale export te stimuleren, om nadien over te gaan tot protectionisme. Het resultaat was dat de wereldeconomie de dieperik in tuimelde.”
doorprikt en komen de oude conflicten terug aan de oppervlakte. De crisis van de Eurozone maakt duidelijk dat de samenwerking van verschillende nationale regeringen op de achtergrond terechtkomt als de eigen belangen door die samenwerking onvoldoende gegarandeerd worden. In haar laatste rapport stelt het IMF dat een valuta-oorlog dreigt. Dat is op zich een uitdrukking van het feit dat de verschillende regeringen een strijd willen voeren om de belangen van “hun” kapitalisten te verdedigen. Om de economie te stimuleren is een devaluatie van de munt een klassiek instrument. Als de eigen munt minder waard is, worden de exportproducten goedkoper in het buitenland. Dit stimuleert dus de export, terwijl de import duurder wordt en bijgevolg de interne productie wordt gestimuleerd. Omwille van de euro kon Griekenland geen dergelijke devaluatie doorvoeren en greep de regering naar aan ander middel: het stimuleren van de productie door harde besparingen. Een competitieve devaluatie werkt enkel indien de landen naar waar geëxporteerd wordt geen gelijkaardige maatregelen nemen. Als die landen hun munt eveneens devalueren, wordt het effect van de devaluatie teniet gedaan. Kortom, er wordt geprobeerd om de gevolgen van de crisis naar andere landen te exporteren. Dat is de achtergrond van de strijd tussen de euro, yen, dollar en yuan. Het IMF roept landen als Duitsland op om de interne vraag opnieuw te stimuleren. Eigenlijk wordt daarmee toegegeven dat het besparingsbeleid geen economische uitweg aanbiedt. Het IMF vraagt ook dat China haar interne vraag zou ontwikkelen. Er wordt van uitgegaan dat die landen nog een zekere ruimte hebben om de interne vraag aan te wakkeren en een exportmarkt voor landen met een tekort op de handelsbalans te vormen. Dat is duidelijk een illusie. Het Chinese handelsoverschot is onlosmakelijk verbonden met de ac-
tuele uitbuitingsgraad. Dat verhindert een ontwikkeling van de interne vraag. Het is ook een illusie te denken dat de Duitse kapitalisten hun “concurrentiepositie” zullen opgeven vanuit een gevoel van liefdadigheid of medeleven met de kapitalisten waartegen ze concurreren. “Het zal pijn doen”
Het IMF-rapport over de wereldeconomie had niet toevallig als titel “Will it hurt?”, wat overigens een retorische vraag blijkt te zijn. Het IMF is ervan overtuigd dat deze crisis veel pijn zal doen voor de arbeiders en hun gezinnen. Welke uitweg de kapitalisten ook zoeken voor hun crisis, ze proberen telkens de gevolgen op de rug van de arbeiders af te wentelen. Dit systeem is niet meer in staat om een toekomstperspectief aan een meerderheid van de bevolking aan te bieden. De agenda van dit systeem staat vol met crisissen en onzekerheid. Enkele jaren geleden werd ons door de ideologen van de heersende klassen nog verteld dat er geen alternatief was. “There Is No Alternative” (op het neoliberalisme), werd geroepen. Vandaag wordt dit niet herhaald. De crisis van hun systeem toont aan dat het kapitalisme zelf geen toekomst heeft voor de arbeiders en hun gezinnen. Kapitalistische economen zijn het steeds meer eens over het feit dat het herstel erg kwetsbaar is en dat het de arbeidersklasse is die de rekening moet betalen. Voor socialisten komt het erop aan om uit te leggen dat er geen uitweg mogelijk is op kapitalistische basis. Dit systeem moet verdwijnen door het optreden van een bewuste en georganiseerde arbeidersbeweging. De crisis en de uitbuiting van het kapitalisme moeten worden vervangen door democratisch socialisme.
door
Dossier Nicolas Croes op
basis van het boek van
Gustave Dache
G
edurende v ijf koude winterweken 50 jaar geleden werd het land plat gelegd. De “Grote Staking” was een van de belangrijkste gebeurtenissen uit de geschiedenis van de Belgische arbeidersbeweging. De staking deed het kapitalistische systeem op haar grondvesten daveren. De directe aanleiding was een hard besparingsplan, de Eenheidswet. Op een ogenblik dat er overal in Europa (en daarbuiten) besparingsplannen worden opgelegd en algemene stakingen opnieuw op de agenda staan, is het belangrijk om lessen te trekken uit de Grote Staking van vijftig jaar geleden.
De context
Op het einde van de Tweede Wereldoorlog waren de productiemiddelen van de Belgische burgerij nog quasi intact. Dat vormde voor de op export gerichte economie een voordeel op de concurrerende economieën in de buurlanden. De Belgische economische machine kon op volle toeren draaien, maar de heropbouw in de buurlanden ging gepaard met de ontwikkeling van nieuwe industrieën waardoor het aanvankelijke voordeel verdween. Bovendien had de burgerij in ons land weinig geïnvesteerd in nieuwe industriële takken zoals de chemie of de elektronica. In de plaats daarvan werd de oude industriële structuur behouden met zware industrie (staal, steenkoolontginning,...) als basis. In de plaats van te investeren in de productie verkozen de Belgische kapitalisten om hun winsten in de banken te investeren. België kende hierdoor een sterk financiekapitaal waardoor het de “bankier van Europa” werd genoemd. Die functie als bankier werd ondermijnd door de crisis in de industrie. Die crisis werd versterkt door het verlies van de macht in Congo, dat onafhankelijk werd op 30 juni 1960.
de
Om de winsten te herstellen, wilden de De BSP-leiding had al meermaals haar kapitalisten radicale maatregelen nemen. “staatsmanschap” getoond. Onder premier Zoals steeds werden de arbeiders en hun Achille Van Acker (BSP) werd in 1957 gezinnen gevraagd om de crisis te betalen. hard opgetreden tegen de stakende meDat gebeurde met een pakket maatrege- tallo’s. Het feit dat de partij nog een grote len in de Eenheidswet. Daarbij was enige actieve basis had, dwong de BSP er wel voorzichtigheid geboden. Er was een kli- toe om haar politiek met enkele radicale maat van strijd, de algemene staking van accenten te verpakken. 1950 rond de Koningskwestie (bij de teBegin oktober 1960 zag de BSP zich onrugkeer van Leopold III) lag nog vers in der druk van onderuit gedwongen om een het geheugen. Dat is waarom de regering nationale campagne tegen de Eenheidswet ervoor koos om de parlementaire discus- te starten: “operatie waarheid”. Het doel sie over de Eenheidswet op 20 december van die campagne was om na de stemop te starten. Er werd op gerekend dat de ming en toepassing van de Eenheidswet voorbereiding van de eindejaarsfeesten electoraal voordeel te halen uit de woeeen sterke mobilisatie van de arbeiders de en het ongenoegen. De steun voor de zou afzwakken. campagne was overweldigend. Bij informatievergaderingen waren de zalen vaak D e le id i n ge n v a n d e B elg i s ch e te klein. Deze campagne speelde onbeSocialistische Partij (BSP) en van het doeld een niet te verwaarlozen rol in de ABVV hoopten evenzeer dat er met deze voorbereiding van de strijd in de winter timing geen intiatieven zouden moeten van 60-61. worden genomen. De bureaucraten van de Ook de vakbondsleidingen wilden een BSP en het ABVV zaten tussen twee vu- algemene staking en een strijd vermijden ren. Een belangrijke nederlaag van de ar- waarover ze de controle konden verliebeiders zou leiden tot een offensief van de zen. Het ACV stond dicht bij de kathoburgerij waarbij ook hun posities en privi- lieke partij die aan de macht was en deed leges onder vuur zouden liggen, maar een er alles aan om de beweging af te removerwinning van de arbeidersklasse zou men. Tijdens de algemene staking namen deze privileges eveneens bedreigen. nochtans veel ACV-militanten in zowel
Linkse Socialist
het noorden als het zuiden van het land deel aan de strijd. In de socialistische vakbond waren er verschillende vleugels. Dit kwam tot uiting in het uitgebreid Nationaal Comité van 16 december 1960. De syndicale linkerzijde rond André Renard stelde er voor om een reeks betogingen te houden die zouden uitmonden in een algemene 24urenstaking op 15 januari 1961 (en dus na de stemming over de Eenheidswet). De rechterzijde stelde enkel voor om een nationale actiedag te houden in januari 1961. De syndicale linkerzijde haalde 475.823 stemmen tegenover 496.487 voor de rechterzijde. Beide voorstellen werden amper vier dagen later ingehaald door de acties aan de basis. De strijd begint – de vakbondsleiding voorbijgestoken
De openbare diensten lagen sterk onder vuur in de Eenheidswet. Op 12 december riep de ACOD (ABVV) op tot een algemene staking van onbepaalde duur in de publieke sector en dit vanaf 20 december.
“De opstandige en revolutionaire algemene staking van 60-61” Door Gustave Dache 15 euro Naar aanleiding van de 50ste verjaardag van de algemene staking van 60-61 heeft LSP besloten om een boek uit te brengen. Gustave Dache was een arbeider die vanop de eerste rij heeft meegestreden. Hij trekt een aantal lessen uit de beweging van 50 jaar geleden met het oog om de huidige generaties beter voor te bereiden op de komende strijd. Dit dossier is gebaseerd op dit boek dat zowat 350 pagina’s telt en vol ervaringen en goede raad zit. Het boek is nu al uit in het Frans en we werken aan een Nederlandstalige versie.
Eenheid van Franstalige en Vlaamse arbeiders
De staking bleef zich uitbreiden met spontane acties doorheen het hele land. De metaalarbeiders, glasarbeiders, mijnwerkers, spoorpersoneel, dokwerkers,... Allemaal gingen ze in staking. Wallonië lag volledig plat. In Vlaanderen ontwikkelde de staking zich trager en was het moeilijker, maar ook daar waren er volledige sectoren in staking. Het enige bedrijf dat door de stakers werd bezet, was overigens een Vlaams bedrijf (de regie van de elektriciteit in Gent werd bezet van 20 tot 30 december). In tegenstelling tot wat sommigen achteraf stelden, toonden de Vlaamse arbeiders een grote betrokkenheid in de strijd. De afwezigheid van industriële bassins zoals die van Charleroi of Luik, het grotere gewicht van de kerk, de overmacht van het ACV en een rechtsere leiding bij het ABVV waren de belangrijkste factoren die de ontwikkeling van de strijd in Vlaanderen moeilijker maakten. Tegen deze achtergrond was het totaal verkeerd om op 23 december onder leiding van André Renard een Coördinatiecomité van de Waalse afdelingen van het ABVV op te zetten. Dat was een maneuver om te vermijden dat de leiding over de beweging niet in handen was van de ABVVleiding maar van de stakerscomités. Het opzetten van een Waals Coördinatiecomité verdeelde de arbeidersklasse tegenover de regering, de repressie en de nationaal verenigde burgerij. Nog steeds op initiatief van Renard ging die politiek van verdeeldheid zelfs verder. Op een cruciaal ogenblik van de strijd werd immers de de eis van federalisme naar voor geschoven.
Het gevaar van revolutie
Aanvankelijk ging deze beweging enkel over de Eenheidswet, maar de kwestie van de macht stelde zich al snel. Het duurde niet lang vooraleer in de massale betogingen slogans opdoken met de eis van een nationale Mars op Brussel. Daarmee werd niet enkel opgeroepen tot een gewone betoging in Brussel, maar tot een massale bijeenkomst van arbeiders in de hoofdstad om er een open confrontatie met het regime aan te gaan. Dat ordewoord was beslissend in de Koningskwestie van 1950. Leopold III deed aan de vooravond van de Mars op Brussel troonsafstand om te vermijden dat de beweging niet enkel een einde zou maken aan de monarchie maar ook aan het kapitalistische regime. In 60-61 weigerde de vakbondsleiding om op te roepen tot een Mars op Brussel omdat ze besefte
dat dit een revolutionaire confrontatie met de burgerlijke staat zou inhouden. De regering beantwoordde de massale stakingsbeweging met intimidatie. Er waren tal van willekeurige arrestaties en de ordediensten traden gewelddadig op. De regering was bang dat de stakers zich spontaan toegang zouden verlenen tot de wapen- en munitievoorraden van de Fabrique Nationale. FN werd daarop bezet door het leger. De wapenvoorraden van het leger in de provincie Antwerpen werden leeg gehaald. Het leger werd ingezet om de rijkswacht te versterken bij de verdediging van de spoorwegen, bruggen, stadscentra,... De troepen in Duitsland werden teruggeroepen. De ordetroepen ondervonden veel hinder door wegblokkades en bovendien waren de troepen op verschillende plaatsen aangetast door de propaganda van de stakerscomités, die hen opriepen om de
strijd te vervoegen. Op bepaalde plaatsen brachten fede de vrouwen van de stakers soep en voedsel naar de zien soldaten. De burgerij was bang voor een verbroe- men dering tussen de stakers en de troepen. het De arbeiders wilden de strijd verder ontwikkelen, verk maar er kwamen geen ordewoorden van de vak- voo bondsleiding. Die leiders werden steeds meer uit- was gejouwd op de meetings en betogingen. Ze bleven har zich immers beperken tot het uitleggen waarom enk de Eenheidswet zo nefast was, terwijl de arbeiO ders slogans riepen als “Naar Brussel! Mars op gen Brussel!”. De vele sabotagedaden tijdens de sta- dag king moeten tegen deze achtergrond worden ge- will zien. Het ging om een uitdrukking van frustratie, In W woede en ongeduld van de arbeiders als gevolg soc van een gebrek aan ordewoorden en perspectieven voor de aanvankelijk g beweging. Andre Renard werd als lei- beweging enkel der van de linkervleugel overal gevraagd als spreker. Zijn eenheidswet, m radicalere retoriek stemde kwestie van de beter overeen met de sfeer onder de stakers. Achter het stelde zich a radicale discours ging echter een wil schuil om de kracht van de arbeiders enkel te gebruiken om de burge- de b rij tot toegevingen te dwingen en niet om het ka- din pitalisme omver te werpen. Hij maakte een over- de e schatting van de maneuvreerruimte waarover de oge kapitalisten beschikten en moest een eerbare uit- arb weg zoeken. ook Aal per Federalisme: afleiden van de blo 196 energie van de massa’s kra De beweging stond voor een keuze: een directe voo confrontatie met het regime of de beweging laten en h uitdoven met een excuus dat het gezicht van min- gel. stens een deel van de vakbondsleiding zou redden. ont Het is tegen deze achtergrond dat de oproep tot en v
Dossier
www.socialisme.be november 2010 De staking van de openbare diensten werd in het hele land goed opgevolgd. In Gent bijvoorbeeld blokkeerden de gemeentearbeiders de elektriciteitsvoorziening waardoor de haven en de hele regio zonder stroom zaten. Duizenden ACV-militanten sloten zich bij de acties aan, tegen hun leiding in. De beweging bleef niet beperkt tot de openbare diensten. In verschillende grote privébedrijven sloten de arbeiders zich bij de beweging aan. Dat gebeurde van onderuit. In heel wat gevallen moesten de arbeiders hun delegees onder druk zetten omdat die delegees wilden wachten op ordewoorden van de leiding. De spontane stakingsbeweging legde op enkele uren tijd het hele systeem plat. Dat was ook voor de leiding van de arbeidersbeweging een verrassing. Een dag later zag de algemeen secretaris van het ABVV en socialistisch parlementslid Louis Major zich genoodzaakt om zich in de Kamer te verontschuldigen: “Premier, we hebben met alle mogelijke middelen, zelfs met de steun van de patroons, geprobeerd om de staking te beperken tot één sector.”
eralisme van André Renard moet worden gen. Deze oproep zou fataal blijken voor de algene staking. Op 31 december 1960 verspreidde Waalse Coördinatiecomité van het ABVV een klaring waarin het stelde dat de staking zich oral in Wallonië concentreerde, wat niet correct s. Terwijl de arbeiders overal opkwamen voor rdere acties, liet het comité uitschijnen dat er kel in Wallonië strijd werd geleverd. Op 3 januari sprak Renard zich openlijk uit ten een Mars op Brussel. Hij verklaarde dezelfde g: “Het Waalse volk is rijp voor de strijd. We len niet dat de Vlaamse clerus ons de wet spelt. Wallonië stemmen 60% van de kiezers voor de cialisten. Als we morgen een federalisme invoeren, dan kunnen we een regering van en voor het volk ging deze bekomen” (Le Soir, 4 januari l over de 1961). Op 5 januari verscheen de eerste editie van een nieuw weekblad onder leiding van maar de Renard: “Combat”. De sloe macht gan op de eerste pagina is duidelijk: “Wallonië heeft er al snel genoeg van.” Zonder enige inspraak van basis werd dit ordewoord door de vakbondsleing steeds meer naar voor geschoven. Dit brak eenheid van de arbeiders in het land. Op dat enblik waren er nog tienduizenden Vlaamse beiders in staking in Gent en Antwerpen, maar k in kleinere steden zoals Brugge, Kortrijk, lst, Veurne,... Bij gebrek aan ordewoorden en rspectieven zou de beweging uiteindelijk doodeden. De staking werd beëindigd op 23 januari 61. Deze nederlaag was niet het resultaat van de acht van het patronaat en haar regering, maar oral van het verraad van de leiding van de BSP het ABVV, zowel de rechter- als de linkervleu. Die verkozen een nederlaag boven een verdere wikkeling van de strijd tegen het kapitalisme voor een andere samenleving.
Op 21 december lag het volledige land plat. De krant La Cité meldt die dag: “We horen dat de ABVV-leiders op verschillende plaatsen zelf verrast waren. (...) Het lijkt erop dat minstens op een aantal plaatsen de controle over de beweging aan de ABVV-leiding ontsnapt.” Om het gebrek aan leiding op te vangen, begonnen de arbeiders zichzelf te organiseren in stakerscomités die de beweging begonnen te coördineren. Dat is waar de vakbondsleiding bang voor was: de ontwikkeling van een nieuwe leiding op basis van collectieve strijd van onderuit. De nationale leiding van het ABVV was tegen de algemene staking en ontdeed zich van haar verantwoordelijkheid door de regionale afdelingen de keuze te laten om al dan niet in staking te gaan. Het was pas toen de algemene staking in het hele land al een feit was, dat er van de regionale structuren een ordewoord kwam tot algemene staking. Er werd meteen ook geprobeerd om de stakerscomités te ontbinden of zelf onder controle te krijgen. Rond Charleroi stond zowat 40% van de regio onder de controle van de stakerscomités.
Hoe kon een nederlaag worden vermeden?
D
e historische strijd werd gekenmerkt door een enorme bereidheid tot strijd vanwege de arbeidersbeweging. Het ontbrak de beweging echter aan een belangrijk element om tot een overwinning te komen, door de omverwerping van het kapitalistische regime. Er was namelijk geen revolutionaire leiding voor de massabeweging. In het boek “Geschiedenis van de Russische Revolutie” stelde Leon Trotski (samen met Lenin een leider van die revolutie): “Zonder een organisatie die als gids optreedt voor de beweging, kan de energie van de massa’s verdwijnen op eenzelfde wijze als stoom verdwijnt als het niet in een piston geperst wordt. De beweging ontstaat echter niet door de piston of de stoommachine op zich, maar door de stoom.” Dit is wat er in 60-61 is gebeurd: de energie van de massa’s ging verloren. Een revolutionaire organisatie, zelfs een kleine organisatie, had een groot verschil kunnen maken indien ze haar verantwoordelijkheid had genomen. Een revolutionaire organisatie had haar volledige steun moeten verlenen aan het opzetten van stakerscomités en de oproep voor een nationaal congres van stakerscomités. Dat had een eerste stap kunnen vormen in de richting van een arbeidersregering op basis van de stakerscomités met een socialistisch en revolutionair programma. Een revolutionaire organisatie had zich moeten uitspreken tegen afleidingsmaneuvers zoals het federalisme. Zo’n organisatie had de oproep voor een Mars op Brussel consequent moeten ondersteunen. Jammer genoeg is dit allemaal niet gebeurd. De Kommunistische Partij van België (KPB) bleef grotendeels achter de strategie van de BSP en de ABVV-leiding staan, ook al speelden heel wat KPB-militanten wel een belangrijke rol in de bedrijven. Binnen de BSP was er een radicaal-linkse groep rond het blad La Gauche (en Links in Vlaanderen). Die groep werd grotendeels geleid door militanten die zich op het trotskisme beriepen, de centrale leider van deze groep was Ernest Mandel. Zij beweerden voor een revolutionair alternatief te staan, maar de leiders stonden zwaar onder de invloed van de reformistische BSP-leiding en de ABVV-bureaucratie. In de praktijk heeft deze groep de tendens van Renard gevolgd. Er werd niet ingegaan tegen het opzetten van een Waals Coördinatiecomité, er werd geen oproep gedaan voor een nationaal congres van stakerscomités en de steun voor een Mars op Brussel bleef vaag en soms weinig realistisch. La Gauche had moeten reageren tegen de federalistische standpunten van Renard. Dat gebeurde niet, het bleef bij een medeplichtig stilzwijgen.
10
INTERNATIONAAL door
de
Linkse Socialist
Cédric Gérôme en Alex Rouillard
D
e mobilisatie van de Franse arbeiders komt op een cruciaal keerpunt. Deze beweging begon als een verzet tegen de pensioenhervormingen, maar kreeg een steeds breder, diepgaander en radicaler karakter. Er is een grote opeengestapelde woede en frustratie tegenover de arbeidsvoorwaarden, lonen, de stijgende werkloosheid, de arrogantie van Sarkozy en zijn kliek van superrijken, de groeiende armoede terwijl miljarden aan de rijken werden gegeven,… De woede die onder de oppervlakte aanwezig was, komt nu in alle hoeken van het land tot uitbarsten. Cécile Rimboud van Gauche Révolutionnaire werd in het Britse blad The Observer aangehaald: “Voor ons is dit niet enkel een protest tegen de pensioenhervormingen, maar tegen het volledige beleid van deze regering. Dat beleid staat enkel ten dienste van diegenen die het voordien al het beste hadden.” De steun voor de beweging blijft enorm groot, er is zelfs een stijgende tendens in de peilingen. Midden oktober werd een peiling gepubliceerd waaruit bleek dat zelfs 34% van de “rechtse sympathisanten” steun gaf aan de beweging, onder “linkse sympathisanten” was dat 88%. De indrukwekkende cijfers voor de betogingen die plaatsvonden - zeven actiedagen sinds juni! - vormen een uitdrukking van de vastberadenheid. Sarkozy heeft echter niet opgegeven. De gevolgen van een terugtrekking van de regering zouden te groot zijn. Dat zou het zelfvertrouwen van de arbeiders te veel stimuleren. De arbeiders zouden hierdoor hun kracht beter kunnen inschatten, wat ongetwijfeld zou leiden tot een nieuwe en nog massalere golf van strijd die zich wellicht niet tot Frankrijk zou beperken. De arbeiders willen de beweging uitbreiden tot niet enkel eisen tegen de pensioenhervormingen, maar ook rond andere eisen. Sarkozy wil een harde nederlaag toebrengen aan de arbeidersbeweging. Hij wil eenzelfde rol spelen als Thatcher tegen de mijnwerkersacties in Groot-Brittannië in de jaren 1980. Die harde en gewelddadige positie tegen de arbeiders vormde de basis voor een hele reeks neoliberale aanvallen. De onbuigzaamheid van de Franse regering leidt momenteel echter vooral tot een verdere radicalisering. Jongeren sluiten bij de actie aan
Franse strijd tegen Sarkozy escaleert Gebrek aan leiding
Een belangrijke ontwikkeling op de acties van 12, 16 en 19 oktober was de moEen opvallend element in de huidige bilisatie van jongeren, zeker van scholieren. Dit zorgde voor een nieuw karakter beweging is het gebrek aan een cenvan de beweging. Het doorkruiste de hoop van de regering dat de mobilisaties trale leiding die duidelijke antwoorden stilaan zouden doodbloeden. De Franse jongeren kwamen in 2006 al massaal op en een strategie voor de strijd naar voor straat in de strijd tegen het jongerenbanenplan CPE, een flexibel en laagbetaald brengt. De nationale leidingen van de contract voor jonge werkenden. grote vakbondsfederaties worden geEen Franse commentator stelde toen: “Franse scholieren zijn zoals tandpasta: kenmerkt door verwarring en weten eens ze op straat komen, krijg je ze niet meer terug weg.” Deze les werd ook ge- zelf niet hoe ze ervoor kunnen zorgen trokken door het Franse establishment dat hard heeft geprobeerd om de jongeren dat de huidige mobilisaties eindigen van de beweging weg te houden. Dat is mislukt. met een “zachte landing”. De studenten vertonen steeds meer tekenen van radicalisering en beginnen De voornaamste bekommernis van de deel te nemen aan de acties. Een peiling in Le Monde stelde dat een kwart van vakbondsleidingen vandaag is hoe ze de Franse jongeren een “radicale omvorming van de maatschappij door middel de radicalisering kunnen stoppen. De van revolutionaire verandering” wil. krant Le Figaro verwees daarbij naar Maurice Thorez, de algemeen secretaris van de Franse Communistische Partij tijdens de massale stakingen van juni 1936: “Het is nodig om te weten hoe je een staking beëindigt.” Dat is het dilemma waarmee de top van de vakbonden wordt geconfronteerd. Van bij het begin van de acties hoopten ze dat Sarkozy onderhandelingen zou opzetten om een aantal toegevingen te doen, waardoor een tijdelijke sociale vrede zou kunnen worden bekomen. De huidige periode is er echter geen van sociale vrede en economische groei waarbij de heersende klasse het zich kan permitteren om een aantal toegevingen te doen. We zitten in een periode van economische crisis met een sterkere concurrentie tussen verschillende kapitalistische landen. Dat leidt tot een harde sociale oorlog waarbij de heersende klasse in Frankrijk, net als in de rest van Europa, een strijd voert tegen alle verworvenheden van de arbeidersklasse. De hoop dat de beweging zou stoppen na de stemming van de pensioenhervormingen in de Senaat was ijdel. Het excuus dat dit zou betekenen dat de strijd voorbij was, waarbij “we alles hebben gedaan wat mogelijk was”, kon niet worden ingeroepen. De arbeiders en jongeren willen de strijd niet zo vlug opgeven. Het idee dat de beweging moet verder gaan tot een overwinning wordt geboekt, is breed verspreid ook al Europese besparingen en verzet blijft er verwarring over wat die “overwinning” juist inhoudt. Op dit ogenblik worden zo goed als alle Europese landen getroffen door De algemeen secretaris van de CGT, harde besparingen. Dit leidt ook overal tot verzet. In Groot-Brittannië waBernard Thibault, verklaarde dat de ren er al grote spontane betogingen, in Portugal is er op 24 november een stemming in de Senaat geen eindpunt algemene staking, in Griekenland is er in december opnieuw een algemene mag zijn voor de beweging. Dat maakt staking,... We hebben in deze krant niet de plaats om op al deze ontwikkemeteen duidelijk dat een deel van de lingen in te gaan. Op onze website brengen we actuele verslagen en analyvakbondsleiding onder druk van onses van het Europese verzet tegen de besparingen. deruit kan gedwongen worden om verder te gaan, wellicht deels uit angst dat www.socialisme.be/lsp/europa de controle over de beweging zou verloren gaan.
In zekere zin zijn ze de controle al verloren. Een recente peiling stelde vast dat 54% van de bevolking een “algemene staking zoals in 1995” wil. Dat verwijst naar de massale stakingsbeweging waarmee het “plan-Juppé” werd gestopt, dat omvatte besparingen in de sociale zekerheid wou doorvoeren. Iedere dag zijn er nieuwe sectoren die acties aankondigen. De moedige stakingen en blokkades in de olieraffinaderijen en van de havenarbeiders zorgen voor paniek bij de regering en het patronaat. Deze acties werden gevolgd door andere sectoren, zowel in de publieke als de private sector. Opeenvolgende stakingsacties worden ter stemming voorgelegd in honderden bedrijven. Dat gebeurt veelal spontaan en onder druk van onderuit. Van bovenaf kwam er immers geen enkele oproep tot een algemene staking. De centrale vraag voor de komende periode is hoe de vrijgekomen energie zal ontwikkelen.
wuste deel ervan – toont een enorme vastberadenheid in de strijd. Aan de andere kant hebben de organisatiegraad en de ervaring van de arbeidersklasse de afgelopen decennia een aantal stappen achteruit gezet. In die periode werden we overspoeld door neoliberale opvattingen. Dat heeft een negatieve impact. Het politieke begrip vandaag is niet van dezelfde orde als ten tijde van mei 1968, toen het socialisme door een brede laag van arbeiders en jongeren werd gezien als een alternatief op het kapitalisme. De discussies in Frankrijk gaan vandaag vooral over hoe de strijd kan worden georganiseerd en hoe een einde kan worden gemaakt aan de regeringSarkozy. Maar de discussie over een politiek alternatief op het huidige systeem wordt nog niet algemeen gevoerd. Er zijn heel wat onzekerheden en moeilijkheden voor de verdere ontwikkeling van de beweging in Frankrijk. De situatie is volatiel en de sfeer is zo geladen dat een klein element kan volstaan om de hele situatie op te blazen. Hoe verder? Frankrijk komt in een nieuwe periode. De Franse jongeren en arbeiders De huidige situatie in Frankrijk kent hebben enorme stappen vooruit gezet, een aantal prérevolutionaire kenmer- maar zoeken nog naar duidelijke poliken. De heersende klasse is steeds meer tieke uitdrukkingen voor hun woede verdeeld, de regering is erg onpopulair, tegen een systeem dat enkel de rijken de middenklassen voelen dat hun posi- ten goede komt. De komende weken tie ondermijnd is en ze verliezen hun zullen er nieuwe ontwikkelingen zijn vertrouwen in het huidige regime, de met nieuwe acties en nieuwe kansen arbeidersklasse – of toch het meest be- om de noodzaak van maatschappijverandering naar voor te brengen.
INTERNATIONAAL
www.socialisme.be november 2010
11
CWI nieuws Het Committee for a Workers’ International is een internationale socialistische organisatie waarvan LSP de Belgische afdeling is. Het CWI is actief in meer dan 40 landen. www.socialistworld.net
Welke toekomst voor Cuba? door
Pablo N (Brussel)
O
p 8 september stelde Fidel Castro in het Amerikaanse magazine ‘The Atlantic’ dat het “Cubaanse model niet werkt”. Kort nadien werd bekend dat 500.000 jobs in de publieke sector in Cuba zullen verdwijnen tegen maart 2011. Cuba bevindt zich effectief in een problematische economische situatie. De gevolgen van de internationale crisis zijn voelbaar en worden bovendien verergerd door de drie cyclonen die het land sinds 2008 hebben getroffen. Maar er is meer, er zijn structurele problemen: de economische blokkade door het VSimperialisme, de productiviteit en de zwarte markt.
Om daar het hoofd aan te bieden, komt het Cubaanse regime met besparingsmaatregelen die nogal neoliberaal aandoen: het sluiten van de kantines in de overheidsbedrijven, vermindering van de studiebeurzen, verhoging van de pensioenleeftijd,... Dat wordt aangevuld met een geplande golf van afdankingen. Cuba kent nog steeds het beste gezondheids- en onderwijssysteem van het hele Amerikaanse continent, maar de besparingen dreigen dit te ondermijnen. De Cubaanse regering wil een groot aantal werknemers overplaatsen naar de private sector, wat meteen een embryo zou vormen voor een arbeidsmarkt. Het lijkt erop dat geduldig elementen van het kapitalisme worden ingevoerd, net zoals dit eerder ook gebeurde in China of Vietnam.
Het verzet hiertegen neemt evenwel toe. Er waren verschillende intellectuelen, militanten van de Cubaanse Communistische Partij (CCP) en JongCommunisten die hun protest lieten blijken. Tijdens het laatste congres van de CCP in 2009 was er tegen het prokapitalistische beleid een platform van “communisten en revolutionairen” dat verschillende maatregelen voorstelde zoals het opzetten van arbeidersraden die de beslissingen op de werkvloer moeten controleren, het hervormen van het electoraal systeem met meer democratische betrokkenheid en nog de mogelijkheid van stromingen binnen de partij. Het is nog niet duidelijk in welke richting het land zal ontwikkelen, de massa’s moeten nog tussenkomen in het proces dat momenteel bezig is.
Zweden: protest tegen extreem-rechts
Eind september haalde extreem-rechts een opvallend goede score in de Zweedse verkiezingen. Het extreem-rechtse SD haalde 20 parlementszetels. De rechtse regeringsalliantie verloor haar absolute meerderheid, maar de sociaal-democratische oppositie deed het nog slechter met het slechtste resultaat in decennia. In de gemeenteraadsverkiezingen die tegelijk plaatsvonden, slaagde Rättvisepartiet Socialisterna er in om haar vijf gemeenteraadsleden te behouden met een groter aantal stemmen. De weken na de verkiezingen werden gekenmerkt door massaal anti-racistisch protest. Er waren tot 10.000 betogers in Stockholm en ook elders werd op straat gekomen. In dat protest spelen de linkse socialisten een actieve rol, onder meer met de campagne “scholieren tegen racisme”. Stuttgart: verzet tegen prestigeproject
Wilders in Nederland – Tea Party in de VS
Waarom kan knetterrechts scoren?
D
e nieuwe rechtse Nederlandse regering moet beroep doen op gedoogsteun van Geert Wilders om aan meerderheid te komen. Die krijgt hiermee meteen legitimiteit zonder zich volledig aan de macht te verbranden. In de VS heeft de Tea Party een gelijkaardige populistische boodschap met een mengeling van racisme, afkeer tegenover moslims en een retoriek waarbij wordt gedaan alsof de kleine man wordt verdedigd.
In de Duitse stad Stuttgart is er een massale beweging tegen het prestigeproject Stuttgart 21. Dat project is er op gericht om een nieuw centraal station te bouwen. Er waren massale betogingen en eind september was er ook een scholierenstaking, waarin de linkse socialisten een belangrijke rol speelden. De politie viel de scholieren bijzonder gewelddadig aan in een poging om de beweging te verdelen. Dat mislukte, er kwamen 100.000 betogers op de been tegen het politiegeweld. Terwijl de lokale overheden moeten besparen, zijn er wel middelen voor prestigeprojecten.
Joe Higgins - linkse socialist in het Europees parlement
Nederlands gedoogbeleid
Voor de rechtse regering van liberalen (VVD) en christen-democraten (CDA), was steun van de PVV van Wilders nodig. Ondanks het feit dat het om gedoogsteun van buitenaf gaat, wordt de regering-Rutte ook wel het “kabinet Wilders” genoemd. Deze regering wil 18 miljard euro besparen. Dat betekent een aanval op de openbare diensten, onderwijs, zorg,... Alleen in de sociale zekerheid wordt voor meer dan 4 miljard bezuinigingen gezocht. De PVV probeerde haar “sociale retoriek” te bevestigen door een aantal scherpe kantjes van de besparingen af te vijlen: de aanvallen op de werkloosheidsuitkeringen en het ontslagrecht werden afgezwakt. De partij wil een harde en grootschalige confrontatie met de arbeiders vermijden. Tegelijk biedt het regeerakkoord ruimte aan de racistische propaganda van Wilders. VVD en CDA stappen daar zonder twijfelen in mee. De racistische propaganda van Wilders kan meteen de aandacht van het besparingsbeleid afwenden. Ook in Nederland is de grootste kracht van rechts de zwakte van links en de zwakte van de arbeidersbeweging. Het programma van rechts is niet bepaald vernieuwend, het is een geheel van besparingen (opgewarmd neoliberalisme) en stimuleren van verdeeldheid (racisme) om eengemaakt verzet te vermijden. Dit is niet nieuw, maar bij gebrek aan een links antwoord is het een dominante retoriek. Hierdoor werden de Nederlandse verkiezingen een wedstrijd om ter hardst besparen. Rechts kan die wedstrijd moeiteloos winnen en knetterrechts kan teren op de groeiende afkeer tegenover de traditionele politici.
De Ierse linkse socialist Joe Higgins is namens de Socialist Party verkozen in het Europees parlement. In deze rubriek brengen we tussenkomsten van Joe in het parlement of daarbuiten.
Amerikaans theekransje
Net als Wilders kan ook de Tea Party in de VS op een groot gehoor in de media rekenen. Meer nog, een zender als Fox maakt de Tea Party groot in de peilingen. Sarah Palin en co staan voor een conservatieve Republikeinse visie overgoten met een vleugje racisme en afkeer tegenover de traditionele politici. De Tea Party is een vat vol tegenstrijdigheden, de electorale steun neemt toe maar de steun voor de rechtse en asociale maatregelen waar de conservatieven voor staan niet. De toegenomen steun voor de Tea Party is geen uitdrukking van een verrechtsing van de bevolking. Er is een polarisering met ook een grotere steun voor socialistische opvattingen (uit een peiling van Gallup bleek dat 30% van de Amerikanen positief staat tegenover socialisme, onder jongeren was dat zelfs 43%). De Tea Party kan kapitaliseren op een woede tegen het establishment, onder meer na de redding van de banken. Dat kapitaliseren gebeurt met de steun van een deel van het establishment zelf, onder meer in de mediawereld, waardoor er extreem veel aandacht aan wordt geschonken. Het pro-kapitalistische beleid van de Democraten is evenzeer verantwoordelijk voor de crisis als het pro-kapitalistische beleid van de Republikeinen.
Door zelf een rechts beleid te voeren, hebben de Democraten geen antwoord op de knetterrechtse boodschap van de Tea Party. Flink links antwoord op knetterrechts
Delen van het establishment spelen op de ondermijning van de autoriteit van de traditionele partijen in door steun te verlenen aan minder stabiele en onzekere populistische krachten ter rechterzijde. Dat biedt voor hen een veilige uitlaatklep waarmee de kiezers stoom kunnen aflaten zonder het beleid ten dienste van het kapitaal fundamenteel te bedreigen. Een groeiende meerderheid van de werkenden en jongeren is de massale werkloosheid, de lage lonen en de onzekere toekomst meer dan beu. Indien er richting wordt gegeven aan deze woede, is het mogelijk om een nieuwe politieke kracht uit te bouwen waarmee de rechtse luchtkastelen worden doorprikt. Het beantwoorden van knetterrechts zal echter niet gebeuren door zogenaamd linkse krachten die mee in de neoliberale logica stappen. De arbeidersbeweging moet op politiek vlak terug aan zet komen. Dat is enkel mogelijk met een flink links programma en een brede actieve steun.
De Ierse regering maakte bekend dat de totale kost voor de reddingsoperatie van Anglo Irish Bank oploopt tot 34 miljard euro. Joe Higgins haalde uit naar de politiek van de regering om miljarden aan de speculanten uit delen en dit te laten betalen door de gewone werkende bevolking. De crisis en de besparingsmaatregelen hebben de werkloosheid al fors de hoogte in geduwd, een half miljoen Ieren zijn werkloos. “Het enige realistische alternatief bestaat uit het onmiddellijk sluiten van deze toxische bank waarbij enkel compensaties worden betaald op basis van bewezen behoeften. Zoniet zullen de gewone Ieren 10 jaar lang moeten betalen. In de plaats van massaal armoede op te leggen onder de Ierse bevolking, moeten de superrijken de rekening van hun bankencrisis betalen. “De banksector moet worden genationaliseerd onder democratische arbeiderscontrole. De middelen moeten worden aangewend om jobs en diensten te verdedigen. De banken zouden bijvoorbeeld krediet moeten verlenen aan middenstanders en de rentevoeten opnieuw bekijken voor wie het moeilijk heeft met de afbetaling van hypotheken. “De houding van de vakbondsleiding volstaat niet. Die stelt enkel voor om de onderhandelingen met de regering verder te zetten om een begeleide afbraak te organiseren. De regering van conservatieven en groenen verdedigt intussen de belangen van de grote aandeelhouders. De Ierse vakbonden moeten hun steun aan de regering opzeggen en het voorbeeld van het Franse verzet tegen de besparingen volgen.”
12
cultuur
de
Linkse Socialist
Illégal. Een harde aanklacht, maar wat daarna? Door David (Luik)
I
llégal is de tweede film van Olivier Masset-Depasse. Na het verrassende romantische drama Cage, hadden we grote verwachtingen in deze nieuwe film, die ook geselecteerd werd op het fimfestival van Cannes. De film handelt over een thema dat, jammer genoeg, stilaan banaal wordt: illegale migratie. Ken Loach liet zich rond dit thema reeds opmerken door een film te maken rond een jonge vrouw die verantwoordelijk is voor het rekruteren van illegale migranten: It’s a free world. Deze nieuwe film gaat dan weer in op de situatie in de gesloten asielcentra. Op magistrale wijze gefilmd, gemonteerd en verteld, krijgen we het verhaal van Tania, een illegale migrante uit Rusland, die met haar zoontje Ivan in België terecht komt. Zoals vele mensen zonder papieren werkt Tania en betaalt ze belastingen en sociale bijdragen op het miserabel loontje dat ze ontvangt. Het is een thema dat al vaker aan bod kwam in films, maar zelden werd er zo diep op ingegaan. Tania wordt op een bepaald ogenblik gearresteerd en opgesloten in een gesloten asielcentrum. De cineast werd geholpen door de woordvoerder van de Dienst
Vreemdelingenzaken, en kreeg op die manier een geprivilegieerde toegang tot de gesloten asielcentra. De film is zeer hard, zowel door het onderwerp als door de kijk op de uitzichtloosheid van het absurde keurslijf waarin de sans-papiers worden gedwongen. Maar de film vervalt niet in karikaturen. Gedurende 90 minuten krijgen we bijna enkel het leven binnen de muren van het asielcentrum te zien. De weinige beelden van de “buitenwereld” worden gefilmd achter tralies: het toont het milieu aan in waarin mannen, vrouwen en kinderen zitten opgesloten terwijl hun enige misdaad eruit bestaat dat ze gevlucht zijn uit de ellende die het kapitalisme heeft veroorzaakt in de neokoloniale wereld. Aan het einde van de film gekomen ontdekken we een veel minder radicale kant van de cineast. De film begint met een scherpe aanklacht om zeemzoet te eindigen. Het personage dat hij gedurende de hele film heeft gevolgd, wordt zo weggegooid als een kapot stuk speelgoed. Er zijn heel wat punten die het verdienen om verder uitgewerkt te worden in de film: het kind dat wordt overgelaten aan de maffia, de bewakers van de asiel-
centra, de steuncomités en advocaten voor de sans-papiers,… Deze elementen zouden het probleem scherper kunnen stellen. Illégal is een sterke film, maar het is jammer dat het filmtalent van de regisseur werd verspild aan wat politiek aanvaardbaar is zonder oog te hebben voor wat zo’n film kan betekenen in de strijd van de sans-papiers. Uiteindelijk is de boodschap van de film beperkt. Achteraf zullen velen denken: “het is erg dat zoiets bestaat, maar wij kunnen er niets aan doen.” De beweging van de sans-papiers moet versterkt worden door de discussie niet langer op een moralistische wijze te benaderen. We moeten de oorzaken aanpakken die maken dat mensen vluchten uit hun omgeving, hun familie en land achterlaten en terechtkomen in een systeem dat niet aarzelt om meer winsten te maken op basis van de superuitbuiting van illegalen. De problemen waarmee sans-papiers worden geconfronteerd, worden niet veroorzaakt door “slechte individuen”. Het zijn de economische wetten van het kapitalisme, zoals de winsthonger en het imperialisme, die er aan de basis van liggen. De strijd voor een menswaardige toekomst gaat samen met een strijd tegen het kapitalistische systeem.
Foto: protestactie aan het gesloten asielcentrum van Vottem
Muziek & homofobie
Alles wat ons verdeelt, verzwakt ons!
E
De Franse topgroep Sexion D’Assaut: in een interview: “Homoseksualiteit is een vergissing, een afwijking, een ondraaglijke zonde.”
en gepland optreden van ook in een toename van geweld tegen de Franse rapgroep Sexion holebi’s. D’Assaut op 2 november in Wij verzetten ons tegen homofobie de AB te Brussel leidde tot heel wat omdat dit het broodnodige gezamendiscussie. Leden van de groep lie- lijke verzet tegen het kapitalisme onten enkele harde homofobe opmer- dermijnt. In Brussel leeft een kwart kingen noteren in een interview. van de bevolking in armoede. Dat leidt Ze stelden dat homoseksualiteit tot spanningen en geweld. Bij afwezig“een vergissing, een afwijking, een heid van een collectief antwoord vanuit ondraaglijke zonde” is. De Franse de arbeidersbeweging kunnen racisme, groep staat niet alleen, eerder was seksisme en homofobie een grotere iner al controverse rond enkele reg- gang vinden. gae-muzikanten met homofobe Daar moeten we niet op een moralisstandpunten. tische wijze op antwoorden, maar door geduldig op te komen voor en te bouEr is niet enkel in conservatief-religi- wen aan eenheid van alle onderdrukten, euze kringen (denk maar aan Léonard los van hun afkomst of seksuele voordie Aids een “een immanente gerech- keur. Het is overigens opvallend dat tigheid” noemde) een opmars van ho- minderheden die actief in verzet gaan mofobie, maar ook onder bredere lagen makkelijk aansluiting zoeken bij andere van de bevolking. Dat komt tot uiting minderheden. In de VS was er eind jain muziek uit de volkswijken, maar ren 1960 heel wat toenadering tussen de
burgerrechtenbeweging tegen racisme, de vrouwenbeweging en de opkomende holebibewegingen. Naar aanleiding van het geplande concert van Sexion D’Assaut kwam er een storm van protest. Wij steunen dit verzet en willen het koppelen aan de noodzaak van gezamenlijke strijd tegen onderdrukking, uitbuiting en armoede – kortom tegen het kapitalisme. Doorheen deze gezamenlijke strijd zal duidelijk worden dat alles wat ons verdeelt ons ook verzwakt. Op die manier kan een actief en militant antwoord worden geboden op racisme, seksisme en homofobie. > Op 2 november zullen we mee campagne voeren aan de AB om er ons standpunt duidelijk te maken.
waar LSP voor staaT
D
e technische en wetenschappelijke mogelijkheden van de mens zijn nog nooit zo uitgebreid geweest. De jongste 50 jaar verdrievoudigde het gemiddelde inkomen per hoofd van de wereldbevolking. Er is voldoende rijkdom om iedereen een degelijke levensstandaard te garanderen. België vormt hierop geen uitzondering. Zelfs na de gouden jaren ‘50 en ‘60 bleef de totale werkelijke waarde van alles wat we samen produceren toenemen. In ‘96 bedroeg dit dubbel zoveel als in ‘83.
Deze toename van de rijkdom heeft echter niet geleid tot een algemene stijging van de welvaart. Integendeel: terwijl bedrijven recordwinsten boeken en speculanten hun kapitaal vertienvoudigen, gaat de voormalige koloniale wereld gebukt onder oorlog en hongersnood, is de economie van de ex-stalinistische staten ineengestuikt en heerst in het Westen massale structurele werkloosheid. De globale stijging van de rijkdom is aan de overgrote meerderheid van de wereldbevolking voorbijgegaan. Stop de privatiseringen
Hoewel de arbeiders deze rijkdom produceren, hebben ze niet de minste inspraak in de aanwending ervan. Heel de productie staat in functie van de winsthonger van een handvol kapitalisten. Dit leidt tot schrijnende tegenstellingen. Er is nood aan betaalbare en comfortabele sociale woningen, aan gratis openbaar vervoer, aan onderwijs toegankelijk voor iedereen, aan speelterreinen en recreatiecentra, aan een nationale gezondheidsdienst die gratis en publiek is. De middelen hiervoor zijn voorhanden. Op dit ogenblik gaat het echter de andere kant uit. Openbare diensten worden gerentabiliseerd en opgesplitst. De winstgevende delen worden ver-
kocht aan de hoogste bieder, de onrendabele worden afgestoten. Er is al lang geen sprake meer van diensten. De marktlogica heeft ook in de openbare sector toegeslaan. Voortaan spreekt men van openbare bedrijven in afwachting van de volgende privatisering. 32-urenweek
In de private sector richt de “vrije” markt een ravage aan. Alle verworvenheden worden afgebroken in naam van de competitiviteit. Arbeidscontracten ruimen plaats voor onderaanneming, uitzendarbeid en andere nepjobs. Een miljoen arbeiders in België wordt regelmatig geconfronteerd met werkloosheid. Dit heeft geleid
tot de verpaupering van een deel van de arbeiders en hun gezinnen. Pensioenen, werkloosheids- en ziekteuitkeringen staan op de helling door de uitholling van de sociale zekerheid. LSP/PSL is voor het volledig herstel van de index en een minimumloon van 1500 euro netto, tegen de afbraak van de sociale zekerheid en de uitholling van het arbeidscontract. Wij verzetten ons tegen iedere bedrijfssluiting omdat dit onder het kapitalisme enkel leidt tot werkloosheid en armoede. De enige maatregel die de massale werkloosheid kan oplossen is de onmiddellijke invoering van de 32-urenweek, zonder loonverlies en met evenredige aanwervingen.
Ze moet zich verzetten tegen iedere verdeling van de arbeiders, of het nu is op basis van racisme, seksisme of geloof. Dit kan het best door op te komen voor volledige gelijke rechten. Ze moet de strijd aanbinden tegen het imperialisme en vechten tegen de vernietiging van het milieu. Ze moet het zelfbeschikkingsrecht van Vlamingen, Walen en Brusselaars respecteren, zonder in de val te trappen van diegenen die de arbeiders door communautair opbod willen verzwakken (cfr. splitsing sociale zekerheid). Ze zou moeten ageren voor de nationalisatie van de sleutelsectoren van de economie onder rechtstreekse arbeiderscontrole.
Een nieuwe arbeiderspartij
Dit programma is enkel uitvoerbaar indien de arbeidersbeweging de macht uit handen neemt van de kleine minderheid van kapitalisten. De heersende klasse zal haar privileges echter niet zomaar afstaan. Het breken van de kapitalistische staat zal een revolutie vereisen. Daarom bouwen wij aan een revolutionaire marxistische partij.
De vakbondsleidingen hebben de kapitalistische afbraaklogica aanvaard. Ze beperken zich tot het “sociaal” begeleiden van de herstructureringen. Daartegenover stellen wij het strijdsyndicalisme: vechten voor iedere job en het behoud van alle verworvenheden. De arbeidersklasse heeft een partij nodig die deze strategie politiek kan en wil vertalen. Zo’n partij moet openstaan voor iedereen die wil vechten tegen de sociale afbraak.
Revolutie
Arbeidersdemocratie
De productie moet in functie staan van de reële behoeften van de bevolking. Ze moet georganiseerd worden via een democratisch productieplan, opgesteld en gecontroleerd door raden, samengesteld uit vertegenwoordigers van de arbeiders van het bedrijf, van de nationale vakbonden en van de arbeidersregering. Iedere functionaris moet verkozen en permanent afzetbaar zijn. Hij/zij mag niet beschikken over een hoger loon dan het gemiddelde loon van de arbeiders die hij/zij vertegenwoordigt. Op die manier kan het wanbeheer vermeden worden zoals dit in de planeconomieën in het exOostblok bestond. Voor socialisme en internationalisme
De socialistische revolutie breekt altijd uit op het nationale vlak, maar eindigt in de internationale arena. Arbeidersdemocratie en socialistische planning kunnen niet beperkt blijven tot één land. Het isolement van Sovjet-Rusland heeft tot haar degeneratie vanaf 1924 geleid.
Voor arbeiderseenheid Voor socialisme
www.socialisme.be november 2010
Actief Linkse Studenten in verzet
Door Mathias, voorzitter ALS-Antwerpen
A
fgelopen maand begonnen de Actief Linkse Studenten (ALS) het academiejaar aan de verschillende universiteiten met meetings over “Kapitalisme in crisis, Europa in verzet!”.
Dit onderwerp komt niet uit de lucht loosheid, lagere lonen of uitkeringen, gevallen. Overal in Europa zien we dat minder goede dienstverlening, privade burgerij en haar politieke vertegen- tiseringen,.. Ook jongeren zullen hard woordigers de jongeren en de arbeiders worden geraakt. Enerzijds is er een willen laten betalen voor de crisis van toenemend tekort aan middelen in het hun systeem. De schulden die de afge- onderwijs, anderzijds een stijgende jonlopen jaren werden aangegaan om de gerenwerkloosheid en steeds meer onbanken te redden, willen ze nu op ons zekere tijdelijke jobs. verhalen door middel van draconische De omvang van de besparingen zorgt besparingen op de overheidsuitgaven. er voor dat verzet niet kan uitblijven. In Voor velen betekent dit concreet: werk- landen zoals Griekenland of Frankrijk
partijnieuws
zijn de besparingen al concreter en ontstaan er grote strijdbewegingen. In de Franse beweging staan de jongeren nu mee vooraan in het verzet. In ons land staan we nog niet zo ver. Er is nog geen veralgemeende strijd. De Actief Linkse Studenten bereiden zich echter nu al op voor op strijd. We doen dat onder meer met onze betrokkenheid bij campagnes voor werk (met de lokale jongerenmarsen voor werk) waarmee het idee van veralgemeende strijd wordt gevestigd. We pleiten ervoor om het beschikbare werk te herverdelen met een 32-urenweek met behoud van loon en het behoud van brugpensioen en pensioen. In de plaats van te besparen in het onderwijs zijn er net meer middelen nodig om iedereen degelijk onderwijs te kunnen aanbieden. Om de nodige middelen vrij te maken, moet de financiële sector net als andere sleutelsectoren onder de democratische controle en het beheer van de arbeiders worden geplaatst. Rond dit soort eisen en de noodzaak van een socialistisch alternatief willen we jongeren organiseren in actie, maar tegelijk willen we radicaliserende jongeren politiek en ideologisch vormen. Op dit ogenblik is dat nog een beperkte laag. De startbijeenkomsten van de ALS trokken overal nieuwe geïnteresseerden aan waarmee we verder discussiëren. De komende weken zullen we daar aan de verschillende universiteiten verdere initiatieven toe nemen. Doe mee met ALS en bouw een kracht waarmee we de samenleving fundamenteel kunnen veranderen!
Nieuwe publicaties van LSP De linkse socialisten hechten veel belang aan politieke De tweede brochure die we uitbrengen, is een bundeling vorming. In dat kader publiceren we twee nieuwe brochures van teksten van de eerder dit jaar overleden Noord-Ierse en is ook een Franstalig boek uitgekomen over de staking socialistische voortrekker Peter Hadden. Peter publiceerde van 60-61. Van dat laatste boek wordt aan een Nederlandse de afgelopen decennia tal van boeken en brochures over de vertaling gewerkt. nationale kwestie in Noord-Ierland. Wij maakten een selecOp het nationaal congres van LSP eind oktober werden tie van teksten en vertaalden deze voor het eerst naar het twee nieuwe brochures aangeboden. Ten eerste is er een Nederlands. Deze brochure biedt meteen een nuttige kijk op brochure door Kim Wauters over de Mexicaanse Revolutie de marxistische benadering van de nationale kwestie. van 1910-1920. Wij kijken welke sociale krachten en opvattingen achter legendarische figuren als Pancho Villa * Mexicaanse Revolutie. 1910-1920 Staat in open Emiliano Zapata schuilden, alsook wat de beperkingen stand. 1,5 euro waren van deze boerenopstand. Met de revolutie van 1910 * Noord-Ierland. Tegen sectarisme en geweld: voor werd een traditie van strijd gevestigd en dit zindert van- arbeiderseenheid en socialisme. 3 euro daag nog na in Mexico.
De
Linkse Socialist.
Jouw militante en strijdbare krant
V
oor veel van onze lezers zal deze krant wellicht een eerste contact met LSP zijn. We proberen onze krant op een militante wijze te verspreiden op basis van discussie. De traditie van verkoop van politieke kranten op straat of deur-aan-deur is de afgelopen jaren binnen de arbeidersbeweging grotendeels verdwenen. Wij proberen deze traditie verder te zetten omdat we ze belangrijk vinden. Een belangrijk onderdeel van de militante verkoop van deze krant is de vorming van onze leden en sympathisanten. We willen niet alleen op afdelingsvergaderingen onder elkaar discussiëren, we willen onze ideeën ook aftoetsen op straat, aan bedrijven of bij deur-aan-deurverkopen. Die discussies zijn belangrijk om de polsslag van de samenleving te voelen, ook wat er onder de oppervlakte leeft, en uiteraard ook om onze ideeën onder een breder publiek te verspreiden. Dit betekent dat onze krant voor ons een cruciaal instrument is binnen de verschillende activiteiten van de partij. Onze krant wil niet alleen aanklagen, het kapitalisme bekritiseren of verslagen van strijd brengen. We willen ook concrete voorstellen doen om het verzet verder op te bouwen en dit vanuit een globaal kader vanuit de noodzaak van een democratisch socialistische samenleving. Op de Europese vakbondsbetoging van 29 september hebben we ons bijvoorbeeld niet beperkt tot het vermelden van de context van arbeidersstrijd doorheen Europa, we benadrukten de noodzaak van een algemene 24-urenstaking op Europees niveau en maakten duidelijk dat een eenmalige actie niet zou volstaan. Zonder een actieplan waarmee we een krachtsverhouding tegen de besparingen uitbouwen, zullen we er niet geraken. Veel arbeiders zijn het beu dat er enkel wat stoom wordt afgelaten op wandelingen in plaats van een echte strijd aan te gaan. Dat soort gevoelens en ervaringen van arbeiders en jongeren proberen we een spreekbuis te geven met deze krant. De roep naar een actieplan en een Europese algemene staking werd door een groot aantal betogers positief onthaald, we verkochten bijna 400 exemplaren van deze krant. De Linkse Socialist is een unieke krant en ook jij kan daar een bijdrage aan leveren. Neem een abonnement, discussieer over de ideeën in deze krant of neem contact op om deel te nemen aan onze collectieve discussies en activiteiten.
13
Agenda - 6 november. Lokale jongerenmars voor werk in Luik. 17u Place Xavier Neujean - 24 november. Antwerpen: algemene vergadering: ooggetuigenverslag van de beweging in Frankrijk - 27 november: Nationale ALS-conferentie in Brussel - 28 november. Klimaatbetoging in Brussel - 18 december. Aalst: jaarlijkse winterdinner. - 31 december. Brussel: oudejaarsfeest
Waarom wij lid werden Ik werd al op jonge leeftijd actief in de anti-fascistische strijd. Daarbij raakte ik geïnteresseerd in anarchistische bewegingen. Toen ik ging studeren, begon ik te beseffen hoe absurd deze samenleving wel is. Ik kon mijn studies niet verderzetten omdat ik geen financiële steun meer kreeg en het lukte me niet om tegelijk te studeren en te werken. De problemen stapelden zich op en ik woonde uiteindelijk een jaar op de zetel in het salon van mijn ouders terwijl ik tevergeefs naar werk zocht. Uiteindelijk vond ik een job, maar het loon was zeer slecht. Ik maakte kennis met onzekere jobs en de afwezigheid van rechten voor de arbeiders. Het is nodig om actief te worden en te protesteren tegen de huidige gang van zaken. Daarom nam ik contact op met LSP om op een constructieve wijze de strijd tegen onrecht en ongelijkheid aan te gaan. Nicolas, Namen Met de verkiezingen van afgelopen juni in het vooruitzicht leek het mij verstandig me terdege te informeren om een verantwoorde keuze te maken wie mijn stem kreeg. Mijn kennis van de (Belgische) politiek en economie was beperkt. Ik had geen zin om te stemmen op een partij vol valse beloftes, vage ideologieën en totaal nutteloze standpunten. Ik ging op zoek naar een degelijk alternatief, maar vond dit aanvankelijk niet. Toen kwam ik op de website van LSP. De standpunten die ik daar vond, kwamen met de mijne overeen. Ik had nog veel vragen en besloot een mail te sturen. Enkele minuten later (ik schrok me rot!) ging mijn telefoon. Iemand van LSP. Vanaf toen ging de bal aan het rollen. Ik kreeg ontzettend veel informatie zonder dat ik het gevoel had dat er mij iets opgedrongen werd. Integendeel! Ik vroeg juist meer en meer, want bij elke uitleg hoorden weer honderden vragen. Sinds die dag ben ik actief lid van de partij. Ik ben blij dat ik enthousiast kan meedenken en meebouwen met LSP. Daarmee wil ik anderen aan het denken zetten om samen op te komen voor een betere wereld voor iedereen. Dat maakt deel uit van wie ik ben en wat ik wil bereiken in het leven. Valerie, studente, Leuven
Geslaagde interventie op Europese betoging LSP was goed aanwezig op de Europese vakbondsbetoging van 29 september. We hadden grote stands aan het begin en het einde van de betoging. Een groep jongeren nam deel aan de jongerendelegatie die de betoging opende. Daar voerden we campagne met “Jongeren in strijd voor werk”. Heel wat LSP-syndicalisten stapten met hun delegatie op. Andere militanten namen deel aan de verkoop van ons maandblad, de verspreiding van pamfletten en het ophalen van steun. Het resultaat was goed, we verkochten 386 exemplaren van ons maandblad en haalden 1.500 euro steun op.
Strijdfonds: 98% streefdoel behaald In het derde kwartaal zijn we tot op een zucht van ons streefdoel voor het strijdfonds geraakt. We willen om de drie maanden 11.000 euro steun ophalen met onze campagnes. Dat geld dient om acties te kunnen voeren. Op drie maanden (juli, augustus en september) werd 10.740 euro opgehaald. Brussel, Bergen, Gent en Brugge gingen over hun doelstelling. Het volgende kwartaal hopen we uiteraard nog beter te doen. Henegouwen: 812 € Brussel-W. Brab.: 2.404 € O. & W. Vlaanderen: 2.865€ Luik-Namen-Lux: 1.045 € Vl. Brab. Limburg: 1.081 € Antwerpen: 842 € Nationaal: 1.691 €
116% 112% 92% 77% 75% 51% 282%
TOTAAL: 10.740 €
98%
Contact / Abonnementen
Meer info over de partij / Lid worden: PB131, 1080 Molenbeek-Sainctelette Tel: 02/345 61 81. E-mail:
[email protected]. Redactie:
[email protected]. Ook lezersbrieven zijn welkom! Abonnementen: * proefabo: 5 euro voor drie nummers, 10 euro voor zes nummers * gewoon abo: 20 euro voor twaalf nummers * steunabo: 30 of 50 euro voor twaalf nummers Of neem een doorlopende opdracht van minstens 2 euro Rekeningnummer voor abonnementen: 001-3907596-27
14
Jongeren voor werk
de
Linkse Socialist
Interview met Aisha Paulis
“Miserie voor de ouderen, dop voor de jongeren. Zo’n samenleving willen we niet”
O
geven omdat ze blij waren dat er einp 14 ok tober vond i n delijk iets werd gedaan rond dit thema. Brussel een lokale jonge- De reacties in de Marollenwijk waren renmars voor werk plaats. heel goed, maar de steun blijft vaak nog We spraken daarbij met Aisha passief. Sommigen denken dat betogen Paulis, lid van LSP en actief in de niets zal veranderen, maar zo’n betocampagne “Jongeren in strijd voor ging is een onderdeel om ons te orgawerk” in Brussel. De noodzaak van niseren en de strijd aan te gaan. Deze een dergelijke campagne is evident actie was geslaagd en vormt een goede in Brussel waar één op de drie jon- stap in de opbouw van de campagne. geren geen werk vindt. In bepaalde Maar we mogen het hier niet bij laten. wijken, zoals de Maritieme wijk in Met het honderdtal betogers moeten we Molenbeek, loopt dat cijfer op tot verder campagne voeren.” 70% van de -26-jarigen. Wat vond je van de Brusselse Jongerenmars voor werk? Aisha: “Het was een goede eerste actie. Er waren heel wat scholieren en studenten, maar ook jonge werkenden, vakbondsdelegees en werklozen. De betoging toonde dat het mogelijk is om de broodnodige eenheid onder jongeren op te bouwen. We trokken door Brussel met slogans als “Miserie voor de ouderen, dop voor de jongeren. Zo’n samenleving willen we niet” of nog “tegen werkloosheid en onzekere jobs, 32urenweek zonder loonsverlies.” “We trokken door volkswijken waar de kwestie van onzekere jobs, werkloosheid en discriminatie een belangrijk thema is. Door in deze wijken te betogen, wilden we de bewoners meteen kennis laten maken met de campagne. Veel omstaanders stopten om de betoging te steunen. Er waren omstaanders die spontaan financiële steun kwamen
Brussel. Op die jobdag waren duizenden werklozen afgekomen. De wachtrij van werklozen was indrukwekkend. Op zo’n ogenblik weet je dat diegenen die denken dat jongeren ervoor kiezen om werkloos te zijn, het helemaal bij het verkeerde eind hebben.
“Vervolgens hebben we gezamenlijke acties opgezet met de FGTB-Jeunes en het JOC. We wilden niet alleen met organisaties samenwerken, maar ons ook richten naar die laag van jongeren die geconfronteerd wordt met onzekerheid, werkloosheid,... Deze zomer waren er campagnemomenten aan verschillende Hoe wordt deze campagne in festivals. We voerden ook campagne voor een aantal interimkantoren, op Brussel opgebouwd? markten,... Tijdens de Europese vakbondsbetoging van 29 september was Aisha: “We zijn al enkele maanden er vooraan een jongerendelegatie met bezig met deze campagne. We hadden daarin ook de campagne “Jongeren in vergaderingen met ABVV-Jongeren, strijd voor werk”. Daarmee wilden we FGTB-Jeunes en de Jeunesse Ouvrière de campagne verder bekend maken, Chrétienne (JOC) waarmee een geza- maar tegelijk ook wijzen op de nood- “Tegenover het communautaire opbod, mogelijke systeem was, maar nu blijkt menlijk programma werd opgemaakt: zaak van internationaal verzet tegen de het racisme en het seksisme stellen wij dat het kapitalisme geen toekomst heeft degelijk werk voor iedereen, stop de besparingsplannen die overal in Europa de noodzaak van gezamenlijke strijd en niet voor vooruitgang zorgt. Dit syjacht op de werklozen en strijd tegen worden opgelegd. van de arbeiders. Wij komen op tegen steem heeft haar failliet aangetoond. iedere vorm van discriminatie. We het systeem dat aan de basis ligt van al We hebben nood aan een andere samenhebben ons natuurlijk niet beperkt “Deze verschillende interventies deze problemen: het kapitalisme. Het leving die wel aan de behoeften van ietot discussies over het programma, maakten het mogelijk om een aantal zal er daarbij op aankomen om ook te dereen kan voldoen, een socialistische we voerden ook campagne op straat. niet-georganiseerde jongeren bij de weten voor welk alternatief we strijden. samenleving.” Naargelang de campagne werd gevoerd, campagne te betrekken, ook al gaat De afgelopen jaren werden we altijd sloten andere organisaties en een aan- het nog steeds om een nog erg beperkte verteld dat het kapitalisme het enige tal niet-georganiseerde jongeren zich laag van jongeren die de noodzaak ineveneens bij de campagne aan. zien om zich te organiseren in de strijd voor werk. “De eerste actie die we met LSP in dit kader al hielden, was op een ogenblik “Veel jongeren hopen nog in individudat er nog discussies waren over het ele oplossingen. Ze hopen uiteindelijk platform. We trokken naar een job- wel iets te vinden of na een opleiding dag van de Europese instellingen in hun kansen op werk te vergroten. De economische crisis begint daar verandering in te brengen. In Frankrijk sluiten jongeren, zowel studenten als scholieren, zich in grote aantallen aan bij de betogingen tegen de pensioenhervormingen van Sarkozy. Veel jongeren beseffen er dat de aanvallen ook hen zullen treffen. Als oudere arbeiders langer moeten werken, is er minder plaats voor hen. Jongeren moeten samen met de arbeiders de strijd voeren, dat is de enige manier om de aanvallen te stoppen.
Geslaagde jongerenmars voor werk in Brussel
“De campagne Jongeren in Strijd voor Werk in ons land heeft voor ons als doel om een strijdinstrument aan jongeren en arbeiders aan te bieden als voorbereiding op de toekomstige besparingsmaatregelen. Vandaag is er al een brede passieve steun, zowel onder jongeren als onder oudere arbeiders.” Wat staat verder te gebeuren met de campagne? Aisha: “De belangrijkste uitdaging wordt nu het opzetten van comités in door Clara, Brussel de wijken, op de bedrijven, aan de universiteiten en in de scholen. Dat is de beste methode om de campagne te verp 14 oktober trokken we met een levendige en strijdbare betoging breden en om een krachtsverhouding door de Brusselse straten. We protesteerden tegen de slechte lonen op te bouwen. Er zijn nu al comités in en arbeidsvoorwaarden voor jonge en oudere werkenden. Er waAnneessens, Flagey, Schaarbeek, aan ren zowat 100 betogers en we roepen slogans als “Arbeiders, studenten, sade ULB en aan de VUB. We zullen men sterk. Tegen de besparingen, voor meer werk” of nog: “Het is niet aan deze comités de komende weken bij- ons om de crisis te betalen, ’t is bij de rijken dat je ’t geld moet halen.” eenbrengen om nieuwe lokale activiteiten te plannen. We trokken door de Marollenwijk, waar veel jongeren en werkenden dagelijks met problemen als werkloosheid worden geconfronteerd. De betoging was erg “Maar als LSP-lid maak ik natuurlijk strijdbaar, de slogans waren tot enkele straten verder te horen. Er werden niet ook deel uit van een nationale orga- alleen slogans geroepen, er waren ook enkele toespraken op het begin van de nisatie, waardoor het makkelijker is betoging. om ook deel te nemen aan de verschilDe kapitalistische logica wil ons doen geloven dat ons lot een individuele keuze lende initiatieven in andere regio’s, in is. Alles wordt daartoe herleid, alsof het enkel een kwestie van wil is waarbij we Henegouwen en Luik bijvoorbeeld. Ook ervoor kunnen kiezen om al dan niet een toekomst uit te bouwen. Werkloosheid, in Antwerpen was er eind september armoede en onzekerheid zijn echter collectieve problemen waar ook collectieve een eerste actie aan de Millionaire Fair. antwoorden op moeten komen. LSP heeft een strijdbare traditie en erEr is nood aan een andere logica. Wij staan voor een socialistische visie en kovaring met het voeren van campagne en men dus op voor een samenleving die zich baseert op de reële behoeften van de het organiseren van acties. Dat helpt ui- meerderheid van de bevolking, een samenleving waarin de arbeiders het ook echt voor het zeggen hebben. teraard ook voor deze campagne.
O
www.socialisme.be november 2010
Actief Linkse Studenten
15
Meer middelen voor hoger onderwijs en onderzoek!
A
Door Jon Sneyers an het begin van dit academiejaar riep de Leuvense rector Marc Waer op om te betogen tegen besparingen in de onderzoeksfinanciering. Ook de andere rectoren klagen de besparingen aan, en terecht.
In 2009 bespaarde de Vlaamse regering 16 miljoen euro (ongeveer 2%) op het budget voor Wetenschap en Innovatie en ze is van plan om dit jaar hetzelfde te doen, terwijl er plannen zijn om 37 miljoen euro te besparen in de federale onderzoeksfinanciering. Het Vlaams regeerakkoord 2009-2014 had nochtans de ambitie om te gaan naar 1% van het bruto regionaal product (BRP) voor publiek gefinancierde wetenschap en innovatie (W&I). De daad wordt niet bij het woord gevoegd. In 2008 werd 0,7% aan W&I besteed, dit budget zou dus jaarlijks met minstens 6% moeten stijgen. Maar het budget neemt af. De bevoegde minister Lieten (SP.a) beloofde meer middelen, maar begint met besparingen. Minister van onderwijs Smet (SP.a) beloofde 10% meer middelen voor hoger onderwijs, maar schuift de beloften op de lange baan. Er is al hard bespaard in het hoger onderwijs, bijvoorbeeld door invoering van de enveloppefinanciering: de instellingen moeten zelf bepalen hoe ze besparen om rond te komen met een krimpend budget. De enveloppes werden systematisch te weinig geïndexeerd, terwijl de lonen van het personeel (gelukkig) wel de index volgen. Vooral voor de hogescholen betekende dit steeds minder geld voor personeel; de universiteiten poogden (tot voor kort) te compenseren met onderzoeksfinanciering en met nieuwe, goedkopere personeelsstatuten zoals doctoraatsbursalen. Ondertussen steeg het aantal studenten in het hoger onderwijs drastisch, van een kleine 140.000 begin ja-
ren ‘90 tot meer dan 200.000 vandaag. Ondanks een toename tussen 1995 en 2009 met meer dan 34% is de overheidsfinanciering in reële termen achteruitgegaan waardoor het aantal docenten in dezelfde periode met bijna 2% daalde. In 2009 werd in Vlaanderen slechts 4,3% van het BRP (Bruto Regionaal Product) aan onderwijs gespendeerd, terwijl dit in de jaren ‘80 nog 7% was en de UNESCO minstens 6% van het BRP aanbeveelt. Omwille van de onzekere financiering wordt er steeds meer gewerkt met tijdelijke contracten in de plaats van vaste benoemingen en contracten van onbepaalde duur. In het onderwijs in het algemeen (kleuter- tot en met hogescholen, maar zonder universiteiten) waren er in 1993, in voltijdsequivalenten, 108.047 vastbenoemden en 24.701 tijdelijken. Tegen 2008 was het aantal vastbenoemden gestegen met 0,4% tot 108.530, het aantal tijdelijken met 73,3% tot 42.810. Bij de universiteiten steeg het aantal vaste betrekkingen met 1,7%, het aantal tijdelijken met maar liefst 131%. In de strijd voor meer middelen en betere personeelsstatuten kunnen we niet rekenen op de traditionele partijen. Er werd al bespaard met onderwijsministers van zowel CD&V, VLD als SP.a. We moeten niet alleen protesteren, zoals de rectoren terecht vragen, maar we zullen ook een syndicale krachtsverhouding en een politiek alternatief moeten uitbouwen.
Teken de petitie voor een beter statuut voor onderzoekers: www.lbckul.be/petitie/
Selectie wordt opgevoerd: 1280 studenten geweigerd aan de Ugent
PPS schoolgebouwen loopt af op sisser Door Tim (Brussel)
M
et een grootse persconferentie werd in juni 2010 de start van het PPS-project “Scholen van Morgen” aangekondigd. Met de hulp van privémiddelen zou een deel van de gigantische achterstand in renovatie en bouw van scholen in Vlaanderen worden weggewerkt. Een prijskaartje voor de scholen kon of wou onderwijsminister Pascal Smet toen nog niet geven. De kosten werden eind juni bekend: veel scholen zouden tot 80% van hun werkingsbudget moeten afbetalen aan de privépartners in het bouwproject, sommige scholen zelfs tot 120%! De mythe van de privé-bank als barmhartige samaritaan was ineens doorprikt… PP S s t a a t v o o r P r i v a a t P u b l i e k e Samenwerking en is populair bij heel wat politici. Het idee is haast ontroerend: infrastructuurwerken in partnerschap tussen de private en publieke sector, waarbij hetgeen de overheid te kort komt spontaan wordt bijgepast door private bedrijven, vooral grote banken, in dit project BNP-Paribas Fortis Bank en Fortis Real Estate. Dat zijn banken die waarschijnlijk zochten naar een rendabele investering voor de miljarden van ons belastingsgeld dat zij toegeworpen kregen na de bankencrisis. Er werd gekozen voor de “Design, Build, Finance and Maintain-structuur”: PPS staat niet enkel in voor de bouw en
financiering, maar ook voor het onderhoud tijdens de eerste 30 jaar. Het debacle met het scholenproject toont aan dat PPS vooral de privé ten goede komt: de investeerder schiet geld voor en is voor de komende 30 jaar zeker van een stevige winstvoet. De winsten die de privépartners hoopten te maken op het DBFM-project waren zo pervers hoog dat zelfs een volbloedliberaal als Dirk Van Mechelen in december 2009 reeds moest toegeven dat PPS veel te duur is geworden en dat een financiering door de Vlaamse overheid veel effectiever zou zijn. De lasten zijn dan weer voor de overheid, hoewel in dit geval de problemen verschillend zijn per onderwijsnet. In het vrij gesubsidieerd onderwijs (vooral Katholiek onderwijs, toch een overgrote meerderheid van de Vlaamse scholen) staan de schoolbesturen zelf in voor 30% (Basisonderwijs) of 40% (Secundair) van de kosten voor de DBFM. Het zijn vooral deze scholen voor wie de broodnodige bouwprojecten onbetaalbaar zijn nu de privé haar prijzen bekend heeft gemaakt. Maar ook in de andere scholen zijn de hoge prijzen niet evident: veel stads -en gemeentebesturen hebben niet de middelen om bij te leggen voor “hun” scholen, en voor het gemeenschapsonderwijs mag de Vlaamse overheid rekenen op een fikse meerkost. PPS is winstgevend voor de privé-investeerders, die hun winsten verzekerd zien met ons belastingsgeld. Voor de gigantische bouw –en renovatieachterstand in het Vlaams onderwijs (geschat op 4 miljard euro) is het geen oplossing.
Door Michiel, voorzitter ALS-Gent
te beperkt zijn. Met de invoering van het leerkrediet vorig jaar, hebben zij hiervoor ook het instrument in handen. Vanaf dit jaar wordt het ook toegepast. n Gent mochten 1.280 studenten, zowat 5% De UGent probeert deze ingrijpende actie te rechtvan alle studenten aan de universiteit, hun vaardigen met het argument dat het de studenten testudies niet verder zetten. Van deze groep gen zichzelf beschermt door te voorkomen dat ze jakregen 708 studenten nog een kans om een an- renlang blijven aanmodderen in een richting die niet dere richting te kiezen, wat meteen betekent dat voor hen geschikt is. De echte vraag is echter welk hun voorbije twee tot drie jaar hoger onderwijs soort onderwijs wij willen. Al deze hervormingen recht naar de prullenmand worden verwezen. streven naar een kwalitatief hoogstaand onderwijs, Voor de overige 572 ziet het er nog minder roos- maar enkel voor wie het kan betalen of uitzonderlijk kleurig uit: zij zijn niet langer welkom aan de begaafd is, met daarnaast een minderwaardig diploma universiteit. Ook aan de Antwerpse universiteit voor de anderen die meteen hun mogelijkheden op de werden studenten geweigerd, maar daar werden arbeidsmarkt zien dalen. Wij strijden echter voor een geen cijfers bekend gemaakt. maatschappij waarin iedereen een degelijke opleiding kan genieten op zijn/haar niveau. Deze maatregel past volledig in de recente onderMet een torenhoge jongerenwerkloosheid zien veel wijshervormingen, zoals de Bolognahervormingen jongeren een universitair diploma vandaag als een van eind jaren ’90, gericht op de vermarkting van het noodzaak om een deftige job te vinden. Met deze inonderwijs en het opdrijven van de concurrentie tussen schrijvingsweigering wordt hen nu het signaal gegeinstellingen of het fameuze plan-Vandenbroucke met ven: start van het begin af aan met dure bijlessen, of de beruchte outputfinanciering: een groot deel van het je riskeert je diploma niet te krijgen… Om de mogegemeenschapsgeld dat universiteiten krijgen, wordt lijkheid te bieden om iedereen toegang te verlenen tot berekend op basis van het aantal studenten dat op het goedkoop en kwalitatief hoger onderwijs, moeten er einde van het jaar ook effectief slaagt. Bij gebrek aan veel meer middelen worden voorzien. Daarom strijden voldoende personeel en middelen voor begeleiding de Actief Linkse Studenten voor een publieke herfigaan instellingen nu over tot drastische maatregelen nanciering van het onderwijs naar 7% van het BRP. zoals het weigeren van studenten wiens slaagkansen
I
Eén van de vele scholen met erbarmelijke klaslokalen.
de Linkse
Socialist
maandblad van de Linkse Socialistische Partij (LSP) nummer 299 November 2010
socialisme.be
2€
STEUN: 5 €
Ben
je de dagelijkse stroom van
desinformatie in de traditionele media beu?
Wil je ook een andere Neem
kant van het nieuws horen?
dan een abonnement op dit blad en volg onze dagelijkse website socialisme.be.
s t r i j d s o l i d a r i t e i t s o c i a l i sm e
Door Irina (Gent)
H
et is 4 oktober, het westen van Hongarije. De noordelijke flank van een afvalreservoir van een aluminiumfabriek stuikt in elkaar. Een miljoen kubieke meter giftig en bijtend slib overspoelt de nabijgelegen dorpen en velden over een gebied van 40 vierkante kilometer. De tol: 9 doden, 122 gewonden, mensen die alles kwijt zijn, verwoeste landbouwgrond. En dat terwijl op 11 juni op luchtfoto’s al een duidelijk lek te zien was in de reservoirwand. Dit is een zoveelste milieuramp die voorkomen had kunnen worden. De lijst wordt stilaan eindeloos. Tot 20 jaar geleden werd ons voorgehouden dat het Oostblok een ecologische ramp was omwille van het systeem dat daar bestond en verkeerdelijk socialisme werd genoemd (terwijl stalinisme werd bedoeld). De kernramp van Tsjernobyl maakte de omvang van de problemen duidelijk. Intussen zijn we 20 jaar na de val van de Berlijnse Muur en nu blijkt dat het kapitalisme even rampzalig is voor het milieu in Oost-Europa.
Tsjernobyl toonde het verval van het stalinisme, de aluminiumramp in Hongarije de dodelijke mengeling van stalinisme en kapitalisme. De ontginningsindustrie is één van de meest vervuilende industrietakken. Olie-, steenkool- en metaalwinningen zorgen voor heel wat milieuproblemen. In de olie-industrie is er het gevaar op lekken, zoals pijnlijk duidelijk werd bij de ramp met het Deepwater Horizon boorplatform in de Golf van Mexico eerder dit jaar. De verwerking van ruwe olie is een bron van schadelijke gassen. De ontginning van steenkool en metalen vergt heel wat water, waardoor de waterhuishouding van het hele gebied rond de mijn verstoord kan raken. Bij de verwering van restgesteente komen dikwijls zuren vrij die ervoor zorgen dat grondwater en velden onbruikbaar worden. Ook komen bij de ontginning van metalen heel wat zeer giftige, zware metalen vrij in de omgeving. Bovendien brengt de opslag van de chemische rest die na de ontginning overblijft in grote, open bassins heel wat gevaren met zich mee: lekken, scheuren, doorsijpeling in het grondwater. Alles bij elkaar betekent dit een ver-
vuiling die nog duizenden zullen deze politici niet zorgen voor een degelijk jaren voelbaar zal zijn en nageleefde milieuwetgeving. Dat er al milieuwetdie de komende generaties ten zijn, is meer een gevolg van de druk vanuit de van broodnodig drinkwa- bevolking toen de problemen overduidelijk werter en landbouwgrond be- den dan van de ‘goodwill’ van onze zogenaamde rooft. Hoe is het zo ver kunnen komen? leiders. En als er al veiligheidsregels zijn, moeten Wij leven in een economisch systeem dat ge- ze nog nageleefd worden. In Chili zijn er bijvoorricht is op de vergroting van snelle winsten. Een beeld amper 18 veiligheidscontroleurs voor de gekleine groep verrijkt zich, terwijl een grote groep hele mijnbouwindustrie. Het is niet verwonderlijk mensen niet kan meeprofiteren van de geprodu- dat er dan al eens een ramp gebeurt! ceerde rijkdom. De ontginningsindustrie is niet Een ecologisch verantwoorde ontginningsindualleen zeer vervuilend, maar ook zeer winstge- strie is mogelijk, maar we zullen ervoor moeten vend. Tussen 2002 en 2006 stegen de nettowin- vechten. Het kapitalisme heeft de afgelopen peristen van mijnbouwbedrijven van 5 miljard naar ode eens te meer zijn ware aard getoond: crisissen, 45 miljard dollar per jaar! zowel financieel, ecologisch,… zijn onvermijdeDe crisis heeft de winsten in de sector wat on- lijk. De anarchie van de vrije markt zorgt voor der druk gezet, maar doorgaans blijven er grote een verspilling van energie en grondstoffen op winsten geboekt worden. Om deze verder op te een overbelaste planeet. Er is nood aan een dedrijven, wordt bespaard op veiligheidsvoorschrif- mocratisch geplande economie, in dienst van de ten en op de bescherming van het leefmilieu. Voor maatschappij én met oog voor de volgende genewat extra winst worden hele ecosystemen voor raties. Enkel binnen een socialistisch systeem zal duizenden jaren in gevaar gebracht. een werkelijk duurzame ontwikkeling mogelijk De traditionele politiek, zowel nationaal als in- zijn. Laat ons hiervoor de strijd aangaan! ternationaal, staat aan de kant van het kapitaal. Traditionele partijen, overkoepelende instanties,... verdedigen allen de belangen van het kapitaal en dus ook van de ontginningsindustrie. Uiteraard
Steun w w dit w .maandblad s o c i a :l 001-3907596-27 isme.be
