Landelijk Congres
Lerend vermogen van mensen met dementie Vergroten zelfredzaamheid en kwaliteit van leven
18 juni 2012 - ‘t Klooster in Amersfoort Leervaardigheden bij mensen met dementie. Verschillende vormen van leren thuis en intramuraal. Aanspreken van lerend vermogen als werkwijze voor zorgverleners en mantelzorgers. Inspirerende praktijkvoorbeelden rond gedrag, moderne hulpmiddelen en organisatie van de zorg.
Inschrijven: www.studiearena.nl
bela
he
StudieArena en zorginnovatiebureau DAZ organiseren in samenwerking met het AlzheimerCentrum Nijmegen en het lectoraat Psychogeriatrie van De Haagse Hogeschool op 18 juni 2012 het landelijk congres Lerend vermogen van mensen met dementie. Een programma waarin de praktische toepassing van leren bij mensen met dementie centraal staat. Het congres vindt plaats in ‘t Klooster in Amersfoort. Dit congresprogramma vond eerder plaats op 12 mei en 20 juni 2011 en was met 450 deelnemers volgeboekt. Door de grote belangstelling is besloten het programma op 18 juni 2012 te herhalen, aangevuld met een nieuwe sessie gericht op de organisatie van het lerend vermogen en de rol van de casemanager dementie.
Inleiding Dementie is een ingewikkeld en ingrijpend ziektebeeld. Het gaat gepaard met geheugenverlies, lichamelijke gebreken en gedrags- en karakterverandering. Deze verschijnselen beïnvloeden de kwaliteit van leven. Niet alleen van betrokkenen zelf, maar ook van familieleden, vrienden en bekenden. Het is bij velen onbekend dat mensen met dementie nog van alles kunnen leren. Dit lerend vermogen van mensen met dementie kan helaas het verslechteringsproces niet omkeren of tegenhouden. Wel kan het lerend vermogen ertoe bijdragen dat het ziekteproces hanteerbaarder wordt en de kwaliteit van leven van alle betrokkenen toeneemt. Dit leren gaat wel anders dan bij mensen zonder dementie. Deskundigen hebben het vooral over ‘foutloos leren’. Aansluiten bij het bestaande gedragsrepertoire, kleine stapjes maken, consequent de juiste hulp bieden, continue voordoen hoe iets wel kan en vermijden van fouten staan centraal bij het leren van mensen met dementie. Ook andere leervormen kunnen worden ingezet. Het lerend vermogen blijkt in alle fasen van het ziekteproces nog aan-
wezig te zijn, rekening houdend met die desbetreffende fase. Omdat vrijwel alle familieleden en zorgverleners niet weten dat mensen met dementie nog een lerend vermogen hebben, zijn zij sterk geneigd om veel handelingen uit handen te nemen. Maar dat is lang niet altijd nodig en wenselijk. Door gebruik te maken van het lerend vermogen hoeven zij dit minder te doen. Dat scheelt zorgverleners en familie werk en belasting en levert de persoon met dementie veel meer eigenwaarde op.
Programma Wij bieden u een gevarieerd congresprogramma. Er zijn inleidingen over het geheugen en lerend vermogen bij dementie en u hoort meer over methoden waarmee u het lerend vermogen in verschillende situaties kunt aanspreken. Naast het plenaire programma heeft u de keuze uit 2 themasessies en gaat u aan de slag met praktijkvoorbeelden. Naast het congresprogramma is er ook een boek over dit thema uitgebracht, getiteld: ‘(Op)nieuw geleerd, oud gedaan’. Een uitgave waarin het lerend vermogen van mensen met dementie centraal staat. Alle deelnemers ontvangen na afloop van het congres een gratis exemplaar! Kortom, een uniek en inspirerend programma voor iedereen die de zorg voor mensen met dementie wil verbeteren en kennis wil maken met de mogelijkheden van het lerend vermogen van mensen met dementie.
Voor uw aanmelding of meer informatie over de bijeenkomsten van StudieArena verwijzen wij u graag naar onze website: www.studiearena.nl.
Programma 09.00 uur
Registratie en ontvangst
09.30 uur
Start ochtendprogramma Jeroen Meeder, StudieArena Zorg & Wonen Ruud Dirkse, zorginnovatiebureau DAZ
09.40 uur Werking van het geheugen en het lerend vermogen bij dementie Praktijkanekdote Theorie van het lerend vermogen • Verschillende typen geheugen (bewust versus onbewust geheugen). • Soorten leren: onbewust leren, foutloos leren, emotiegeheugen en associatief leren. • Lerend vermogen in verschillende stadia van het dementieproces. dr. Daniëlle Boelen, GZ-Psycholoog en onderzoeker Leren bij dementie bij de afdeling medische psychologie / Radboud Universiteit Nijmegen
Inclusief 15 minuten vragenronde
10.25 uur Internationaal perspectief toepassingen lerend vermogen en dementie 2 korte videoboodschappen Groot Brittannië: Prof. Linda Clare, klinisch psycholoog en neuropsycholoog School of Psychology Bangor University Wales
elgië: Prof. Eric Salmon, neuroloog en specialist in geheugenstoornissen en B cognitieve revalidatie Universiteit van Luik
10.35 uur
Koffie- / theepauze
10.50 uur Lerend vermogen thuis Een mantelzorger vertelt hoe hij thuis zijn dementerende vrouw in het dagelijksleven dingen aanleert. Henk Heikens, voormalig docent en mantelzorger
Droom naar de toekomst: geen gesloten afdelingen meer. Praktijkanekdote
11.30 uur
Sessieronde 1
12.30 uur
Lunchpauze
13.20 uur
Sessieronde 2
14.20 uur
Koffie- / theepauze
Maak uw keuze uit één van de zeven thema’s.
Maak uw keuze uit één van de zeven thema’s.
14.35 uur Hoe passen we het leren bij dementie toe? Praktijkanekdote Methoden, technieken en stappenplan Het is wenselijk dat zorgverleners kennis hebben van de diverse vormen van leren en die kennis kunnen toepassen. Bij meer ingewikkelde leerprocessen kan een stappenplan nodig zijn. Een inleiding over de verschillende methoden en technieken om het lerend vermogen aan te spreken, aangevuld met aanbevelingen voor het maken van een praktisch stappenplan. dr. Frans Hoogeveen, lector Psychogeriatrie aan De Haagse Hogeschool 15.10 uur
Sessieronde 3
Aan de slag met casuïstiek
In groepen van maximaal 25 personen gaat u aan de slag met concrete casuïstiek.
16.10 uur
Plenaire afsluiting met tips om mee naar huis te nemen.
16.15 uur
Aansluitend netwerkborrel
T hema’s sessieronde 1 en 2 1.1/2.1
Lerend vermogen, ondersteuning familie- en mantelzorg
Meestal zijn het familieleden die de zorg voor mensen met dementie op zich nemen. Een veel gehoord probleem bij de omgang met een dementerend familielid is de in tientallen jaren aangewende / aangeleerde omgangsvorm. Zowel voor de dementerende zelf als de mantelzorgers is het soms nodig deze patronen te doorbreken om nieuwe patronen aan te leren. Hoe werkt dat en hoe kun je daar als zorgprofessional mee omgaan? Ruud Dirkse, directeur zorginnovatiebureau DAZ en eindredacteur boek ‘(Op)nieuw geleerd, oud gedaan’
1.2/2.2
Lerend vermogen, zelfredzaamheid en ADL
Zelfredzaamheid en autonomie is belangrijk voor het gevoel van eigenwaarde van mensen met dementie. Hoe kun je aansluiten bij iemands eigen stijl en gewoonten? In deze sessie staat de manier waarop autonomie en lerend vermogen de zelfredzaamheid van mensen met dementie kan bevorderen, centraal. Vooral effectiviteit en de succesfactoren voor toepassing in het dagelijks leven en betekenisvolle activiteiten, worden besproken. Marjolein Thijssen, ergotherapeut afdeling Revalidatie - Ergotherapie UMC St. Radboud Nijmegen en docent Hogeschool Arnhem-Nijmegen i.s.m. Tirza van Elk, ergotherapeut Kennemer Gasthuis in Haarlem
1.3/2.3
Lerend vermogen, moderne techniek en hulpmiddelen
In ons dagelijks leven maakt iedereen gebruik van nieuwe, steeds modernere technische apparaten en hulpmiddelen. Kunnen mensen met dementie dat ook? Van groot belang, zeker als het gaat om techniek in de woonomgeving of moderne zorgondersteunende hulpmiddelen. Een sessie met diverse praktijkvoorbeelden. Kunnen mensen met dementie bijvoorbeeld ook met computers omgaan en is dat zo nodig aan te leren? Ilse van Tilborg, klinisch neuropsycholoog GGZ Dimence Almelo i.s.m. Nienke Nijhof, onderzoeker Universiteit Twente en projectleider Focus Cura
1.4/2.4
Lerend vermogen, probleemgedrag en gedragsverandering
Kan het lerend vermogen ook worden ingezet voor het afleren van probleemgedrag en daarmee een alternatief zijn voor bijvoorbeeld medicatie en haar bijwerkingen? En is het bijvoorbeeld mogelijk om iemand af te leren om heel vaak per dag dezelfde vraag te stellen? In deze sessie komen diverse voorbeelden aan bod waarbij het lerend vermogen kan worden ingezet bij probleemgedrag en ter ondersteuning van gedragsverandering bij mensen met dementie. Frans Hoogeveen, lector Psychogeriatrie aan De Haagse Hogeschool
1.5/2.5
Lerend vermogen, activeren, communicatie en kunst van het verleiden
Hoe doorbreek je het gevoel van onveiligheid, faalangst en verveling en kan je mensen activeren tot het uitvoeren van huishoudelijke klusjes of activiteiten als zelf wassen en sociaal contact? Ook bij het aanspreken van het lerend vermogen van mensen met dementie is de communicatie van groot belang. Het is de kunst van het verleiden, waarbij een creatieve en soms onorthodoxe aanpak heel verfrissend kan werken. In deze sessie wordt een mogelijke werkwijze toegelicht aan de hand van praktijkvoorbeelden in de thuissituatie en intramuraal. Lenie Vermeer, GZ-psycholoog Laurens Zorg Rotterdam
1.6/2.6
Organisatie van het lerend vermogen
Het aanspreken van het lerend vermogen vraagt speciale aandacht van het netwerk rond mensen met dementie. Thuis verzorgen casemanagers een coördinerende rol, intramuraal zijn dat verzorgenden en teamleiders. In deze workshop krijgen casemanagers, verzorgenden en leidinggevenden handvaten mee hoe zij het lerend vermogen kunnen organiseren. Hoe zorgen we dat familieleden van professionals open staan voor leren en op één lijn komen te zitten in visie en handelen? Wat betekent dit voor de communicatie? Hoe kan een ‘coachrol’ aan familie en professionals vorm gegeven worden? Hoe komen we tot gezamenlijke keuzes op welk onderwerp een leerproces wordt ingegaan en op welk onderwerp niet? Mari Groenendaal, lecturer practitioner en beleidsmedewerker innovatie WoonZorgcentra Haaglanden i.s.m. een casemanager dementie
1.7/2.7
Lerend vermogen en bewegen
Bewegen is voor de zelfstandigheid en participatie van mensen met dementie essentieel. Bovendien heeft het een remmende invloed op de ziekte. Denk aan in en uit bed komen, opstaan uit een stoel en van het toilet. Dementie en ouderdom tasten de balans en het evenwicht aan. Om in balans te blijven moet het bewegen veranderen. Dit is een kwetsbaar leerproces. Een verkeerde aanpak kan leiden tot versneld verlies. In deze sessie besteden we aandacht aan de strategieën die dementerenden gebruiken om in een optimale balans te kunnen blijven bewegen. Met aandacht voor de juiste ondersteuning. Jan van de Rakt, fysiotherapeut verpleeghuis Waelwick Zorggroep Maas en Waal
I n fo r m a t i e Datum: maandag 18 juni 2012 Locatie: ‘t Klooster in Amersfoort Deelnamekosten: € 330,- p.p. Elke extra deelnemer(s): € 280,- p.p. (bij gelijktijdige aanmelding) (Prijzen zijn inclusief boek, reader, lunch, netwerkborrel en het bezoek aan de kennismarkt, excl. BTW) Alle deelnemers ontvangen na afloop van het congres een gratis exemplaar van het boek ‘(Op)nieuw geleerd, oud gedaan’.
Organisatie StudieArena Zorg & Wonen en zorginnovatiebureau DAZ i.s.m. AlzheimerCentrum Nijmegen en het lectoraat Psychogeriatrie van De Haagse Hogeschool.
Doelgroepen Het programma is interessant voor alle medewerkers die zich inzetten voor de zorg en het verbeteren van het welzijn van mensen met dementie en hun directe omgeving. Zo is het programma bestemd voor: (gespecialiseerde) verpleegkundigen en verzorgenden, (case)managers, afdelingshoofden, coördinatoren dagactiviteiten en activiteitenbegeleiders, psychologen en psychotherapeuten, mantelzorgconsulenten, thuiszorg- en wijkverpleegkundigen, ergotherapeuten en fysiotherapeuten, specialisten ouderen geneeskunde, (psycho)gerontologen en huisartsen. Het programma is ook interessant voor medewerkers van brancheorganisaties, kennisinstituten en adviesorganisaties die actief zijn met dementiezorg.
Inschrijven U kunt zich eenvoudig online aanmelden op: www.studiearena.nl. Na inschrijving ontvangt u per e-mail een bevestiging van uw aanmelding. Bij deze bevestiging sturen wij u tevens het programma, de factuur en de routebeschrijving. Een kopie van de factuur ontvangt u per post.
Annuleringsvoorwaarden U kunt uw deelname tot 4 weken voor het congres schriftelijk annuleren bij StudieArena. Wij berekenen dan € 45,- (excl. BTW) administratiekosten. Na deze datum bent u het volledige bedrag verschuldigd. Uw collega kan u uiteraard zonder bijkomende kosten vervangen.
Accreditatie Voor dit congres is accreditatie aangevraagd bij verschillende beroepsverenigingen. Voor het actuele overzicht en het toegekende aantal accreditatiepunten verwijzen wij u graag naar onze website: www.studiearena.nl.
I n s c h r ij ve n : w w w. s t ud i e a re n a . n l
Contactgegevens StudieArena Zorg & Wonen Postbus 3289 3760 DG Soest T. 035-5394005 F. 035-8875024
Inschrijven: www.studiearena.nl
[email protected] www.studiearena.nl www.modernedementiezorg.nl
