Landelijk Congres
Lerend vermogen van mensen met dementie Vergroten zelfredzaamheid en kwaliteit van leven
20 juni 2011 - ‘t Klooster in Amersfoort Leervaardigheden bij mensen met dementie. Verschillende vormen van leren thuis en intramuraal. Aanspreken van lerend vermogen als werkwijze voor zorgverleners en mantelzorgers. Zelfredzaamheid en kwaliteit van leven van mensen met dementie. Inspirerende praktijkvoorbeelden rond gedrag, moderne hulpmiddelen en inrichting van de zorg.
Inschrijven: www.studiearena.nl
be
StudieArena Zorg & Wonen en zorginnovatiebureau DAZ organiseren in samenwerking met Alzheimer Centrum Nijmegen en het lectoraat Psychogeriatrie van De Haagse Hogeschool op maandag 20 juni 2011 het landelijk congres ‘Lerend vermogen van mensen met dementie’ over de praktische toepassing van leren bij mensen met dementie. Dit congres vindt plaats in ‘t Klooster in Amersfoort. Inleiding Dementie is een ingewikkeld en ingrijpend ziektebeeld. Het gaat gepaard met geheugenverlies, lichamelijke gebreken en gedrags- en karakterverandering. Deze verschijnselen beïnvloeden de kwaliteit van leven. Niet alleen van betrokkenen zelf, maar ook van familieleden, vrienden en bekenden. Het is bij velen onbekend dat mensen met dementie nog van alles kunnen leren. Dit lerend vermogen van mensen met dementie kan helaas het verslechteringsproces niet omkeren of tegenhouden. Wel kan het lerend vermogen ertoe bijdragen dat het ziekteproces hanteerbaarder wordt en de kwaliteit van leven van alle betrokkenen toeneemt. Dit leren gaat wel anders dan bij mensen zonder dementie. Deskundigen hebben het vooral over ‘foutloos leren’. Aansluiten bij het bestaande gedragsrepertoire, kleine stapjes maken, consequent de juiste hulp bieden, continue voordoen hoe iets wel kan en vermijden van fouten staan centraal bij het leren van mensen met dementie. Ook andere leervormen kunnen worden ingezet. Het lerend vermogen blijkt in alle fasen van het ziekteproces nog aanwezig te zijn, rekening houdend met die desbetreffende fase. Omdat vrijwel alle familieleden en zorgverleners niet weten dat mensen met dementie nog een lerend vermogen hebben, zijn zij sterk geneigd om veel handelingen uit handen te nemen. Maar dat is lang niet altijd nodig en wenselijk. Door gebruik te maken van het lerend vermogen hoeven zij dit minder te doen. Dat scheelt zorgverleners en familie werk en belasting en levert de persoon met dementie veel meer eigenwaarde op.
Programma Wij bieden u een gevarieerd congresprogramma. Er zijn inleidingen over het geheugen en lerend vermogen bij dementie en u hoort meer over methoden waarmee u het lerend vermogen in verschillende situaties kunt aanspreken. Naast het plenaire programma heeft u de keuze uit 2 themasessies en gaat u aan de slag met praktijkvoorbeelden. Naast het congresprogramma is er ook een boek over dit thema uitgebracht, getiteld: ‘(Op)nieuw geleerd, oud gedaan’. Een uitgave waarin het lerend vermogen van mensen met dementie centraal staat. Alle deelnemers ontvangen na afloop van het congres een gratis exemplaar! Kortom, een uniek en inspirerend programma voor iedereen die de zorg voor mensen met dementie wil verbeteren en kennis wil maken met de mogelijkheden van het lerend vermogen van mensen met dementie.
Voor uw aanmelding of meer informatie over de bijeenkomsten van StudieArena verwijzen wij u graag naar onze website: www.studiearena.nl.
Programma 09.00 uur
Registratie en ontvangst
09.30 uur
Start ochtendprogramma Jeroen Meeder, StudieArena Zorg & Wonen Ruud Dirkse, zorginnovatiebureau DAZ
09.40 uur Werking van het geheugen en het lerend vermogen bij dementie Praktijkanekdote Theorie van het lerend vermogen • Verschillende typen geheugen (bewust versus onbewust geheugen). • Soorten leren: onbewust leren, foutloos leren, emotiegeheugen en associatief leren. • Lerend vermogen in verschillende stadia van het dementieproces. prof. dr. Roy Kessels, hoogleraar neuropsychologie Alzheimer Centrum Nijmegen / Radboud Universiteit Nijmegen
Inclusief 15 minuten vragenronde
10.25 uur Internationaal perspectief toepassingen lerend vermogen en dementie 2 korte videoboodschappen Groot Brittannië: Prof. Linda Clare, klinisch psycholoog en neuropsycholoog School of Psychology Bangor University Wales
elgië: Prof. Eric Salmon, neuroloog en specialist in geheugenstoornissen en B cognitieve revalidatie Universiteit van Luik
10.35 uur
Koffie- / theepauze
10.50 uur
Praktische toepassing van lerend vermogen intramuraal en thuis Praktijkanekdote. Henk Heikens, docent
Nut en noodzaak van het aanspreken van lerend vermogen bij mensen met dementie Irmgard van Dixhoorn werkt als psycholoog en psychogerontoloog bij een organisatie voor particuliere woonzorgvoorzieningen. Irmgard is een van de drijvende krachten achter een brede toepassing van het lerend vermogen. Mede hierdoor kent de organisatie geen gesloten afdeling voor mensen met dementie. Irmgard vertelt over het lerend vermogen, zelfredzaamheid en eigenwaarde van mensen met dementie en haar overwegingen en dilemma’s die daarbij een rol spelen. Irmgard van Dixhoorn, psycholoog en psychogerontoloog Stichting RAZ en mantelzorger van haar dementerende moeder 11.15 uur
Sessieronde 1
12.15 uur
Lunchpauze
13.05 uur
Sessieronde 2
14.05 uur
Koffie- / theepauze
Maak uw keuze uit één van de zeven thema’s. Maak uw keuze uit één van de zeven thema’s.
14.20 uur Hoe passen we het leren bij dementie toe? Praktijkanekdote Methoden, technieken en stappenplan Het is wenselijk dat zorgverleners kennis hebben van de diverse vormen van leren en die kennis kunnen toepassen. Bij meer ingewikkelde leerprocessen kan een stappenplan nodig zijn. Een inleiding over de verschillende methoden en technieken om het lerend vermogen aan te spreken, aangevuld met aanbevelingen voor het maken van een praktisch stappenplan. dr. Frans Hoogeveen, lector Psychogeriatrie aan De Haagse Hogeschool 14.50 uur
Sessieronde 3
Aan de slag met casuïstiek
In groepen van maximaal 25 personen gaat u aan de slag met concrete casuïstiek.
15.50 uur
Plenaire afsluiting met tips om mee naar huis te nemen.
16.00 uur
Aansluitend netwerkborrel
T hema’s sessieronde 1 en 2 1.1/2.1
Lerend vermogen, ondersteuning familie- en mantelzorg
Meestal zijn het familieleden die de zorg voor mensen met dementie op zich nemen. Een veel gehoord probleem bij de omgang met een dementerend familielid is de in tientallen jaren aangewende/ aangeleerde omgangsvorm. Zowel voor de dementerende zelf als de mantelzorgers is het soms nodig deze patronen te doorbreken om nieuwe patronen aan te leren. Hoe werkt dat en hoe kun je daar als zorgprofessional mee omgaan? Irmgard van Dixhoorn, psycholoog en psychogerontoloog i.s.m. Linda van de Weerd, psychogerontoloog Stichting RAZ en Liesbeth Joosten, klinisch psycholoog UMC St. Radboud
1.2/2.2
Lerend vermogen, zelfredzaamheid en ADL
Zelfredzaamheid is heel belangrijk voor het gevoel van eigenwaarde van mensen met dementie. Hoe kan je bijvoorbeeld iemand leren om zo lang mogelijk zelf te blijven tuinieren? In deze sessie staan we stil bij de invloed die het lerend vermogen kan hebben op de zelfredzaamheid van mensen met dementie, onder meer bij de invulling van het dagelijks leven en betekenisvolle activiteiten. Met extra aandacht voor de vraag hoe je mantelzorgers en direct betrokken hulpverleners kunt betrekken bij het aanleren van algemene dagelijkse activiteiten. Marjolein Thijssen, ergotherapeut afdeling Revalidatie - Ergotherapie UMC St Radboud Nijmegen en docent Hogeschool Arnhem-Nijmegen
1.3/2.3
Lerend vermogen, moderne techniek en hulpmiddelen
In ons dagelijks leven maakt iedereen gebruik van nieuwe, steeds modernere technische apparaten en hulpmiddelen. Kunnen mensen met dementie dat ook? Van groot belang, zeker als het gaat om techniek in de woonomgeving of moderne zorgondersteunende hulpmiddelen. Een sessie met diverse praktijkvoorbeelden. Kunnen mensen met dementie bijvoorbeeld ook met computers omgaan en is dat zo nodig aan te leren? Ilse van Tilborg, klinisch neuropsycholoog GGZ Dimence Almelo i.s.m. Franka Meiland, senior onderzoeker VU Medisch Centrum
1.4/2.4
Lerend vermogen, probleemgedrag en gedragsverandering
Kan het lerend vermogen ook worden ingezet voor het afleren van probleemgedrag en daarmee een alternatief zijn voor bijvoorbeeld medicatie en haar bijwerkingen? En is het bijvoorbeeld mogelijk om iemand af te leren om heel vaak per dag dezelfde vraag te stellen? In deze sessie komen diverse voorbeelden aan bod waarbij het lerend vermogen kan worden ingezet bij probleemgedrag en ter ondersteuning van gedragsverandering bij mensen met dementie. Frans Hoogeveen, lector Psychogeriatrie aan De Haagse Hogeschool
1.5/2.5
Lerend vermogen, activeren, communicatie en kunst van het verleiden
Hoe doorbreek je het gevoel van onveiligheid, faalangst en verveling en kan je mensen activeren tot het uitvoeren van huishoudelijke klusjes of activiteiten als zelf wassen en sociaal contact? Ook bij het aanspreken van het lerend vermogen van mensen met dementie is de communicatie van groot belang. Het is de kunst van het verleiden, waarbij een creatieve en soms onorthodoxe aanpak heel verfrissend kan werken. In deze sessie wordt een mogelijke werkwijze toegelicht aan de hand van praktijkvoorbeelden in de thuissituatie en intramuraal. Lenie van Hoog, GZ-psycholoog Laurens Zorg Rotterdam
1.6/2.6
Lerend vermogen en activiteiten
Het doen van activiteiten, zoals de dagbesteding en wandelen, is leuk. Ook leiden activiteiten tot meer trots en zelfrespect. Mensen met dementie zijn daarvoor grotendeels afhankelijk van degenen die voor hen zorgen. Structuur en veiligheid zijn belangrijke voorwaarden om mensen met dementie te ondersteunen. Toch lukt het lang niet altijd om mensen bij activiteiten te betrekken. Hoe kan je de randvoorwaarden scheppen dat mensen activiteiten ondernemen en welke rol kan het lerend vermogen daarbij spelen? Winnie Ellenbroek, psychogerontoloog i.s.m. Francis de Bruijn, activiteitenbegeleider stichting RAZ
1.7/2.7
Lerend vermogen en bewegen
Bewegen is van groot belang voor het welbevinden van mensen met dementie en heeft een remmende werking op het dementeringsproces. Deze sessie richt zich op de inzet van het lerend vermogen om mensen met dementie tot meer beweging te prikkelen, met specifieke aandacht voor het revalideringsproces bij lichamelijke gebreken. Is het mogelijk om mensen met dementie bepaalde beweegoefeningen aan te leren? Welke aanpak werkt? Anna-Eva Prick, psycholoog Klinische Neuropsychologie VU Amsterdam en Vivium Zorggroep i.s.m. Ronald Valk, geriatrie fysiotherapeut Hilverzorg Hilversum
I n fo r m a t i e Datum: Locatie: Deelnamekosten: Elke extra deelnemer(s): (prijzen zijn inclusief reader,
maandag 20 juni 2011 ‘t Klooster in Amersfoort € 330,- p.p. € 280,- p.p. (bij gelijktijdige aanmelding) lunch, netwerkborrel en het bezoek aan de kennismarkt, excl. BTW)
Alle deelnemers ontvangen na afloop van het congres een gratis exemplaar van het boek ‘(Op)nieuw geleerd, oud gedaan’.
Organisatie StudieArena Zorg & Wonen en zorginnovatiebureau DAZ i.s.m. Alzheimer Centrum Nijmegen en het lectoraat Psychogeriatrie van De Haagse Hogeschool.
Doelgroepen Het programma is interessant voor alle medewerkers die zich inzetten voor de zorg en het verbeteren van het welzijn van mensen met dementie en hun directe omgeving. Zo is het programma bestemd voor: (gespecialiseerde) verpleegkundigen en verzorgenden, coördinatoren dagactiviteiten en activiteitenbegeleiders, psychologen en psychotherapeuten, mantelzorgconsulenten, casemanagers, thuiszorg- en wijkverpleegkundigen, ergotherapeuten en fysiotherapeuten, specialisten ouderen geneeskunde, (psycho)gerontologen en huisartsen. Het programma is ook interessant voor medewerkers van brancheorganisaties, kennisinstituten en adviesorganisaties die actief zijn met dementiezorg.
Inschrijven U kunt zich eenvoudig online aanmelden op: www.studiearena.nl. Na inschrijving ontvangt u per e-mail een bevestiging van uw aanmelding. Bij deze bevestiging sturen wij u tevens het programma, de factuur en de routebeschrijving. Een kopie van de factuur ontvangt u per post.
Annuleringsvoorwaarden U kunt uw deelname tot 4 weken voor het congres schriftelijk annuleren bij StudieArena. Wij berekenen dan € 45,- (excl. BTW) administratiekosten. Na deze datum bent u het volledige bedrag verschuldigd. Uw collega kan u uiteraard zonder bijkomende kosten vervangen.
Accreditatie Voor dit congres is accreditatie aangevraagd/toegekend bij de volgende beroepsverenigingen: 6 punten Vereniging voor Ergotherapeuten (via Stichting ADAP) 5 punten Verenso, vereniging van specialisten ouderengeneeskunde en sociaal geriaters (Accreditatie Bureau Cluster 1) 6 punten De Nederlandse Vereniging voor Fysiotherapie in de Geriatrie (NVFG) 6 punten Koninklijk Nederlands Genootschap Fysiotherapie (KNGF) Aanvraag Federatie van Gezondheidspsychologen (FGzP) voor de vakgroepen Klinische psychologie en Klinische neuropsychologie Aanvraag Federatie Vaktherapeutische beroepen (FVB)
I n s c h r ij ve n : w w w. s t ud i e a re n a . n l
Contactgegevens Fien de la Marstraat 33 2331 HM Leiden T 035 - 5394005 F 071 - 5289935
Inschrijven: www.studiearena.nl
[email protected] www.studiearena.nl www.anderszorgen.nl
