‘zwemmen met mensen met dementie’ … zwemmen begint meestal met de schoolslag
Inhoudelijk jaarverslag 2014/ 2015
1 | Slotversie 06-02-2016
Met dank aan: Amber Amy Anne Anouk Arthur Cheranie Juliette Kirtie Liesbeth Marleen Niki Renske Sabine Sandra
En al die andere jongeren die bij dit project betrokken zijn.
2 | Slotversie 06-02-2016
Inleiding 2014 en 2015 waren voor Stichting Zwementie belangrijke jaren. Omdat de Stichting medio 2014 werd opgericht en over dat jaar geen separate verantwoordiging hoeft te worden afgelegd, wordt in dit document inhoudelijk verslag gedaan van de eerste beleidsperiode, te weten de periode van het moment van oprichting van de Stichting tot en met het beleidsjaar 2015. In dit document doen we inhoudelijk verslag van de ontwikkelingen zoals die hebben plaatsgevonden. Er is door iedereen veel tijd en energie gestoken in de verdere ontwikkeling van Zwementie. Daarvoor zijn we alle betrokkenen dankbaar, speciaal de mensen van het kernteam en de flexpool van Zwementie, de medewerkers van zwembad Overbosch en de vrijwilligers van de Haagse Reddingsbrigade. Hun inzet maakt dat Zwementie een (nog) groter succes is geworden dan dat we er aanvankelijk van hadden verwacht. Vanzelfsprekend zijn wij ook de fondsen en subsidiënten die dit proces financieel hebben ondersteund zeer dankbaar. Zonder bijdragen van de gemeente Den Haag, Fonds 1818, ZonMw, het RCOAK en Fonds Sluyterman van Loo waren we niet zover gekomen. En last but not least gaat onze dank uit naar de heer Peter Bakens, inititiatiefnemer en docent HBO-V op de Haagse Hogeschool. Zonder zijn inspiratie en eerste initiatieven was Zwementie er niet geweest. Leeswijzer Dit document is als volgt opgebouwd. 1. Allereerst schetsen we een beeld van de (strategische) beleidsnoties zoals wij die in 2014/2015 voor ogen hadden. We bespreken daarmee onze uitgangspositie in dit beleidsjaar ic. het jaar van oprichting. 2. Vervolgens lopen we de ontwikkingen door op de volgende thema’s: • Het team • Deelname/groei • Samenwerking met anderen. • Promotie en PR • Bestuur en directie 3. En tot slot trekken we een aantal conclusies uit de review en bespreken we een korte schets van onze uitdagingen zoals we die in 2016 voor ogen zien. Samen met een financiële verantwoording over deze beleidsperiode, wordt dit jaarverslag gepubliceerd op de internetsite van Stichting Zwementie1.
1
www.zwementie.nl
3 | Slotversie 06-02-2016
Onze uitgangssituatie
1.1 Algemeen Onze missie en doelstellingen zijn inmiddels bekend. Zwementie is een participatieproject waarin jongeren/ studenten (uit HBO/MBO beroepsonderwijs) zwemmen met mensen met dementie. Zwementie is gebaseerd op het delen van belangen. Het delen van belangen tussen enerzijds JONG & OUD en anderzijds ONDERWIJS & GEZONDHEIDSZORG. Het is een vorm van co-creatie, waarin door een gezamenlijke inspanning en doordachte sociale verbindingen een groter maatschappelijk nut wordt nagestreefd. Naast het feit dat we het zwemmen voor mensen (ouderen) met dementie mogelijk maken, wordt er gewerkt aan de beeldvorming die jongeren over ouderen (mensen met dementie) hebben. Door het project komen zij op een andere manier in contact met ouderen met dementie, dan doorgaans in een reguliere onderwijs- en hulpverleningssituatie. Daarnaast biedt Zwementie aan mantelzorgers een vorm van respijtzorg doordat zij met Zwementie in de gelegenheid worden gesteld om een plezierige activiteit met hun naaste met dementie te ondernemen. Hoewel direct na de oprichting, vanwege het onderliggende concept, de activiteiten van Zwementie al grote waardering oogstten, was voor het bestuur en de directie van Zwementie van meet af aan duidelijk dat een verdere borging van het project wel de nodige aandacht zou vragen. Immers het ontwikkelen van een duurzame vrijwilligersorganisatie, die door jongeren/ studenten wordt gedragen, is niet op alle fronten een eenvoudige kwestie. Zo’n organisatie komt niet vanzelf tot stand en vraagt zeker in de beginfase de nodige professionele aandacht. Het zoeken naar de juiste kaders en randvoorwaarden waarbinnen de jongeren/studenten hun werk goed en gemotiveerd kunnen doen, vormt daarvan de kern. Voorts dienen er lijnen te worden uitgezet waarlangs het concept Zwementie zich toekomstbestendig kan ontwikkelen. Daarvoor is aansturing nodig, aansturing die er mede voor zorgt dat een project dat omgaat met uiterst kwetsbare mensen, zich verantwoord en doordacht kan ontwikkelen. Dit is de reden dat het bestuur van Stichting Zwementie van begin af aan sterk heeft ingezet op het verwerven van fondsen. Fondsen die enige professionele ondersteuning bij de ontwikkeling van het Zwementie-concept mede mogelijk wilden maken. In een meerjarig ontwikkelprogramma voor de jaren 2014 tot en met 2016 werden daartoe meerdere aanvragen gedaan.
4 | Slotversie 06-02-2016
Wij zijn blij om hier te kunnen vermelden dat de volgende fondsen/ organisaties daarop zijn ingegaan. Wij zijn hen daar zeer dankbaar voor. • • • • •
Gemeente Den Haag Fonds 1818 ZonMw. RCOAK Fonds Sluyterman van Loo
Met de meeste fondsen zijn uitgangspunten besproken omtrent een strategische ontwikkelplan waarmee de overheadkosten van de stichting - gedurende de ontwikkelperiode tot en met 2016 - naar beneden zouden worden bijgesteld. In concreto betekent dit dat het aantal uren voor het projectmanagement ic. de projectdirecteur naar beneden moet worden bijgesteld. 1.2 Ontwikkelstrategie Aan het begin van de beleidsperiode 2014/ 2015 is ingezet op drie belangrijke beleidsdoelen. 1.2.1 Groei/uitbreiding van activiteiten Gelet op het maatschappelijk belang en de waardering voor het concept een groei bewerkstellingen zodanig dat er meerdere mensen met dementie met Zwementie kunnen gaan zwemmen (bewegen). Voor 2015 werd gestreefd naar een uitbreiding van de zwemactiviteiten van 1 naar 2 keer per maand, waarmee in totaal 40 zwemplaatsen konden worden gerealiseerd. De extra zwemplaatsen waren vooral bedoeld voor thuiswonende mensen met dementie. Een bewuste keuze gezien de veranderingen in het overheidsbeleid (langer thuis blijven wonen, dementievriendelijke samenleving). Naast actieve werving van deelnemers (zwemmers), was de borging van een actief kernteam en het uitbreiden van de flexpool een belangrijk beleidsdoel. 1.2.2 Verduurzaming en professionalisering Daarnaast werd aan het begin van deze beleidsperiode ingezet op thema’s gericht op ‘verduurzaming en professionalisering’ van Zwementie. In het kort komen die doelen er op neer dat in de periode t/m 2016 een belangrijk deel van de (operationele) werkzaamheden van de projectdirecteur in handen worden gelegd van een groep (stagerende) studenten uit de sportstudies (Sportmanagement en HALO) van de Haagse Hogeschool/ROC Mondriaan (de zgn. Teamplayers). Eventueel zou ook een andere vorm van vrijwilligersorganisatie tot de mogelijkheden kunnen behoren.
5 | Slotversie 06-02-2016
De werkzaamheden van de projectdirecteur dienen daarmee, na de zomer van 2016, te worden teruggebracht tot een dagdeel per week. Voorts werden begin 2015 uitgangspunten benoemd om, bij voorkeur met inbreng van de stagerende studenten, te werken aan de kwaliteitsontwikkeling en verdere toegankelijkheid van Zwementie. Daarbij werd de aandacht gevestigd op het Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen (NISB) en de mogelijkheid om daarmee in de loop der tijd voor Zwementie de status te verwerven van ‘’Erkende Interventie’’. 1.2.3 Stabiliseren van de Stichtingsorganisatie De beleidsperiode 2014/2015 is ook nadrukkelijk gebruikt om de eerste ervaringen op te doen met de Stichtingsorganisatie Zwementie. Het zicht krijgen op de kaders voor èn ontwikkelingen in de begroting en het financiele beleid vormen daarvan een harde kern.
2.
De ontwikkelingen Zwementie heeft in de loop van deze beleidsperiode belangrijke ontwikkelingen doorgemaakt. Ontwikkelingen die worden toegelicht aan de hand van de onderstaande thema’s .
2.1 Het team Een team van jongeren/studenten is voortdurend in ontwikkeling en aan veranderingen onderhevig. Gedurende een jaar kunnen er tal van redenen optreden waarom deelname aan een project als Zwementie voor een betreffende jongere juist wel of juist niet meer kan worden voortgezet. Dat is inherent aan dit project. Het bestuur van Stichting Zwementie is echter enorm blij dat zij in deze periode heeft kunnen toezien op het enthousiasme van een grote groep leuke, gemotiveerde en sociaal bewogen jongeren/studenten. Jongeren/studenten die zich graag maatschappelijk willen inzetten voor een kwetsbare groep mensen. Dat is bemoedigend. 2.1.1 Kernteam Het kernteam groeide in de loop van deze periode uit tot een groep van 14 jongeren/studenten. Een groep ervaren jongeren uit vnl. de HBO verpleegkunde opleiding aan de Haagse Hogeschool. Eén van de kernteamleden volgt de opleiding MBO verpleegkunde aan ROC Mondriaan en één van de leden is inmiddels afgestudeerd apothekersassistente. Zij dragen voor een belangrijk deel het project, zorgen voor de planning en treden op als coach en ondersteuner van de andere begeleiders tijdens de zwembijeenkomsten van Zwementie.
6 | Slotversie 06-02-2016
Daarnaast geven zij waar nodig, op school of in Alzheimercafés, presentaties om Zwementie onder de aandacht van anderen te brengen. Om de groei van Zwementie mogelijk te maken werd het kernteam in de eerste helft van 2015 gesplitst in het ‘’rode’’ en het ‘’blauwe’’ team met ieder een eigen verantwoordelijkheid voor een van de vrijdagmiddagen per maand. Hierdoor heeft iedere zwemmiddag een basisdeskundigheid van minimaal 7 kernteamleden, waaraan de minder ervaren begeleiders zich kunnen optrekken. Het kernteam kwam in 2015, samen met de projectdirecteur, 10 keer bij elkaar voor een vergadering. Deze vergaderingen worden zodanig gepland dat het verloop van de zwembijeenkomsten telkens goed geëvalueerd kan worden. In de vergaderingen werden voorts tal van andere onderwerpen besproken. We noemen daarvan: de opstart van het teamplayersproject, het marktonderzoek, de planning van presentaties in de Alzheimercafès, samenwerking met de reddingsbrigade, ROC Mondriaan enz. De vergaderingen verliepen steeds in een plezierige sfeer. In het kader van teambuilding/kennisontwikkeling werden voor het kernteam een aantal ontwikkelmomenten georganiseerd. Zo gingen zij met elkaar naar de veelbesproken film ‘’Still Allice’’. En met een groep leden van het kernteam namen we deel aan het Congres van Alzheimer Nederland, Zuid Holland Noord, ‘’Alles wordt anders”, met daarin een bijdrage van Prof. Erik Scherder. In december 2015 werd aan de kernteamleden een bijzondere workshop aangeboden: ‘Omgaan met eigen kracht’. Op basis van principes uit de Japanse krijgskunst werd aan de jongeren geleerd hoe zij goed kunnen omgaan met hun energie. Iets waarin zij in hun verdere leven/ studie veel kunnen hebben. 2.1.2 Flexpool/ 2e jaars studenten Lifestyle, Sport & Bewegingsagogie ROC Het Zwementieproject kan niet zonder de grote groep van flexibele jongeren die op incidentele basis bereid zijn om het project mee te ondersteunen. Omdat we uitgaan van een op een begeleiding in het zwembad, zijn er per zwemmoment iedere keer zo’n 20 jongeren nodig die ondersteuning bieden tijdens het zwemmen. Zwementie probeert daarvoor een flexpool van ongeveer 30 belangstellende jongeren actueel te houden. Dat vraagt enige aandacht. Wij zijn dan ook blij dat we in de loop van 2015 een mooie afspraak hebben kunnen maken met de opleiding Lifestyle, Sport & Bewegingsagogie van ROC Mondriaan. Zij zien een toegevoegde waarde in het feit dat studenten uit de 2e jaars groep (±40) minimaal twee keer deelnemen aan de actviteiten van Zwementie. De studenten worden daarop ook ingepland. 7 | Slotversie 06-02-2016
Vanzelfsprekend maken we daar graag gebruik van omdat we daarmee een stabiele toestroom aan ondersteunende jongeren/ studenten hebben kunnen regelen. Met genoegen ervaren we hoe deze, relatief jonge, groep studenten kennis maakt met de kwetsbare oudere medemens met dementie en daaraan een zichtbaar plezier aan beleeft. Deze flexpool wordt vanzelfsprekend ook betrokken bij onze ’dankjewel’ momenten. De momenten waarop wij waardering uitspreken voor de deelnemende jongeren en studenten. 2.1.3 Haagse Vijwillige Reddingsbrigade (HVRB) Een belangrijke plaats dient hier te worden reserveerd voor de Haagse Vrijwillige Reddingsbrigade. Met het oog op de veiligheid bieden zij, geheel belangeloos, ondersteuning tijdens iedere zwembijeenkomst van Stichting Zwementie. Met minimaal twee personen houden zij de activiteiten in het water in de gaten. Dat komt de veiligheid zeer ten goede. Wij zijn de HVRB daarvoor vanzelfsprekend zeer dankbaar en zien hen daarom ook graag als gast tijdens onze dankjewel-events. 2.1.4 Teamplayers Vanwege onze beleidsdoelstellingen op het gebied van Verduurzaming en Professionalisering, zoals hiervoor omschreven, heeft Stichting Zwementie in dit beleidsjaar ingezet op de samenwerking met het zgn. Teamplayersproject van de sportstudies van de Haagse Hogeschool en ROC Mondriaan. In het Teamplayersproject werken eindejaarstudenten uit verschillende sportstudierichtingen aan maatschappelijke projecten op het gebied van bewegen. Het Zwementieproject werd begin 2015 door leden van het kernteam gepresenteerd op de Teamplayersmarkt van de opleiding, waarna aan studenten de gelegenheid werd geboden om te solliciteren naar een van de mogelijke projecten. Zwementie ontving sollicitatiebrieven van een 10-tal studenten die belangstelling hadden voor dit bijzondere project. In een sollicitatietraject (kernteamleden en projectdirecteur) werden daaruit 4 studenten gekozen die tijdens het studiejaar 2015/2016 tien uur per week werken aan de doelstellingen van Zwementie. Het betreft twee studenten in het 3e jaar van de opleiding Sportmanagement, een student in het 3e jaar van de HALO en een student uit de MBO opleiding Sportleiding en Bewegingsagogie. Deze studenten zijn van start gegaan in het laatse kwartaal van 2015 en worden aangestuurd door de projectdirecteur en een van de stagebegeleiders van de opleiding. Resultaten over dit project verwachten wij in de loop van van 2016 waar te nemen. 2.1.5 Onderzoeksstudenten In 2015 heeft Stichting Zwementie een korte periode samengewerkt met twee eindejaarstudenten Sportmanagement van de Haagse Hogeschool aangaande een marktverkenning voor de activiteiten van Stichting Zwementie in de wijk 8 | Slotversie 06-02-2016
Haagse Hout, de wijk waar de zwemsessies plaatsvinden. Op basis van een steekproef en interviews met de ouderen (met dementie) en hun mantelzorgers kon worden vastgesteld dat er in dit stadsdeel mogelijk toch zo’n 185 ouderen wonen met belangstelling voor het project. Voor Stichting Zwementie een belangrijke indicatie om de activiteiten verder te gaan uitbouwen. 2.1.6 Management zwembad Overbosch Tot slot mag hier niet onbesproken blijven dat wij met een groot genoegen samenwerken met het management en de sportleiders van zwembad Overbosch. Het enthousiasme en de onvoorwaardelijke ondersteuning die wij van hen krijgen, sterkt het team en brengt het Zwementieproject verder.
2.2 Deelname/groei & ontwikkeling 2.2.1 Deelname/groei De deelname aan het Zwementieproject is sinds het ontstaan van de Stichting, medio 2014, aanzienlijk toegenomen. In juni 2014 boden we aan zo’n 12 mensen met dementie per maand gelegenheid om te zwemmen, terwijl dat aantal aan het einde van 2015 is uitgegroeid tot een capaciteit van zo’n 40 zwemplaatsen per maand. Ingewikkeld aan de planning is dat we te maken hebben met een uiterst kwetsbare groep mensen waarvan niet altijd met zekerheid is te stellen of zij telkens weer in de conditie verkeren om deel te nemen. Soms haken zij nog kort voor het zwemmoment af, waardoor er een plaats oningevuld blijft. De studenten van het kernteam, die zich bezig houden met de bezetting, proberen daarop de planning te verfijnen, hetgeen een enorme leerervaring vormt voor de verpleegkundigen in spe. 2.2.2 Groei & ontwikkeling De aandacht van Zwementie is, voor wat betreft de te bereiken doelgroepen, in dit verslagjaar enigszins verlegd. Waar aanvankelijk sterk werd ingezet op deelname van mensen met dementie uit de omringende verpleeghuizen, leggen we nu de aandacht meer bij mensen met dementie die nog thuis wonen. We hebben daarvoor een aantal redenen. Enerzijds is gebleken dat de mensen die, anno 2015, in het verpleeghuis verblijven, doorgaans al in een verder gevorderd stadium van dementie verkeren. Een stadium waarin deelname aan het externe Zwementieproject doorgaans een grote opgave vormt. Anderzijds wil Stichting Zwementie graag ondersteuning bieden aan het vigerende overheidsbeleid dat er op gericht is om mensen met dementie zo lang mogelijk thuis te laten wonen. Het bieden van ondersteuning aan deze doelgroep en zijn/haar mantelzorgers, ziet Stichting Zwementie in deze periode dan ook als een belangrijke uitdaging.
9 | Slotversie 06-02-2016
Dit heeft ertoe geleid dat ook een van de verpleeghuizen haar aandacht wat meer heeft verlegd naar haar transmurale netwerk van cliënten (dagopvang/ ontmoetingscentrum), waardoor we langzaamaan een wat actievere doelgroep in het zwembad ontmoeten. Dit beleid zal zich in 2016 voortzetten. 2.2.3 Ontwikkeling programma Waar het programma van Zwementie in de beginjaren vooral een wellnesskarakter heeft gedragen en dat de komende tijd zal blijven doen, ontstaan er langzamerhand ook redenen om daarin wat differentiatie aan te brengen. Immers met de verschuiving naar een grotere doelgroep van thuiswonende mensen mensen met dementie, ontmoeten we ook meer mensen met dementie die fysiek nog meer bewegingsactiviteiten aankunnen. Deze differentiatie zullen we in 2016 gaan aanbrengen. 2.2.4 Veiligheid De veiligheid in het Zwementieproject is geborgd in de aanwezigheid van leden van de Haagse Vrijwillige Reddingsbrigade tijdens iedere zwemsessie. Indien nodig kunnen zij optreden als als lifeguard. Daarnaast kiest Stichting Zwementie ervoor om tijdens iedere zwembijeenkomst ook een gedilpomeerd verpleegkundige in het zwembad aanwezig te hebben. Daarmee is de veiligheid rondom het project dubbel geborgd. 2.2.5 Licentiemodel Regelmatig komen er vragen binnen of Stichting Zwementie ook bereid is om het zwemmen voor mensen met dementie ook elders mogelijk te maken. Vanzelfsprekend voelen wij ons daarmee vereerd, maar tegelijkertijd realiseren wij ons ook dat dat geen eenvoudige kwestie is. Het Zwementieconcept, zoals wij dat hanteren, is gebaseerd op een aantal waarden/invalshoeken die wij in de (voor ons bekende) Haagse regio goed onder controle hebben gekregen. Of dat ook elders kan, hangt sterk samen met de mogelijkheden in het nieuwe werkgebied en de randvoorwaarden die daar aanwezig zijn. Stichting Zwementie heeft er voor gekozen om in dit verslagjaar de kaders en randvoorwaarden die volgens ons nodig zijn voor een verbreding van het Zwementieconcept verder uit te werken. In de notitie: ‘’Zwementie, een zwembad verder’’ presenteren wij een licentiemodel waarin we de kaders daartoe vast leggen. Na vaststelling daarvan in de eerste bestuursvergadering van 2016 zullen we daarmee in het komende jaar aan de slag gaan.
10 | Slotversie 06-02-2016
2.3
Samenwerking met anderen In 2014/2015 werd, naast de eerder genoemde orgnisaties, samengewerkt met meerdere partijen.
2.3.1
Verpleeghuizen & Ontmoetingscentra/ Alzheimercafés De verpleeghuizen Houtwijk (HWW zorg), Waterhof (WZH), Nebo (Bronovo/Nebo), Quintes (Respectzorg) en Wijndaeldercentrum (Florence) namen actief deel aan het Zwementieproject. Zij kwamen maandelijks met een aantal cliënten zwemmen op de voor hen gereserveerde plaatsen. Daarnaast was ook Herbergier Den Haag, het innovatie woonproject voor mensen met dementie, een van de actieve participanten in het project. Voorts werd samengewerkt met verschillende Ontmoetingscentra (dagopvang) en Alzheimerscafés aangaande het vertstrekken van informatie over de activiteiten van Zwementie. Door de studenten/jongeren van het kernteam werden verschillende presentaties gegeven.
2.3.2 Stichting Transmurale zorg Met Stichting Transmurale zorg is meerdere malen samengewerkt aangaande informatiemomenten voor mensen met de ziekte van Alzheimer. In deze bijeenkomsten werden de actiteiten van Zwementie steevast erg gewaardeerd. 2.3.3 Lectoraat Psychogeriatrie Door de projectdirecteur wordt periodiek overleg gevoerd met de lector Psychogeriatrie van de Haagse Hogeschool. Hij treedt op als vaste adviseur voor Zwementie. Op de agenda staan steevast de ontwikkelingen die het project doormaakt en de wijze waarop het lectoraat daaraan ondersteuning kan geven. In het kader van het onderzoeksprogramma ‘Memorabel’ werd in samenwerking met het RIVM, een aanvraag gedaan voor onderzoeksbudget. De aanvraag had betrekking op onderzoek naar de meerwaarde van het Zwementieprogramma op de kwaliteit van leven van mensen met dementie en hun mantelzorgers. Helaas werd de onderzoeksaanvraag, vanwege een ruime overtekening van het budget, afgewezen. Jongeren/studenten uit het kernteam verzorgden daarnaast een bijdrage aan het minorprogramma ‘’psychogeriatrie’’ zoals dat door het lectoraat wordt verzorgd op de Haagse Hogeschool.
11 | Slotversie 06-02-2016
2.3.4 Alzheimer Nederland Tijdens de Alzheimerweek in september werd door Stichting Zwementie ondersteuning gegeven aan Alzheimer Nederland tijdens het collecteren met de ‘’grootste collectebus’’ van Nederland. Daarnaast is er regelmatig contact met Alzheimer Nederland, afdeling Haaglanden. 2.3.5 Afdeling sport & bewegingsstudies Haagse Hogeschool, ROC Mondriaan Een bijzondere vermelding maken we in dit jaarverslag over de samenwerking met de sport & bewegingsstudies van de Haagse Hogeschool en ROC Mondriaan. Waar Zwementie oorspronkelijk is gestart bij de verpleegkunde opleidingen van de genoemde onderwijsinstituten en daarin nog steeds een belangrijke waarde ziet, is het plezierig om te bemerken dat met name ook docenten van de de sport & bewegingsstudies erg geïnteresseerd zijn geraakt in het project. Deze samenwerking heeft er toegeleid dat wij in het studiejaar 2015/2016 konden starten met het teamplayers project en dat de studenten uit de MBO opleiding lifestyle, sport & bewegingsagogie (2e jaar) een substantiële bijdrage leveren in de flexpool. Wij zijn de sportstudies daar erkentelijk voor. 2.3.6 Dichters In 2015 is Zwementie een bescheiden samenwerking aangegaan met een tweetal dichters die hebben toegezegd om een aantal gedichten te schrijven over het zwemmen met mensen met dementie. De gedichten worden gepubliceerd op de internetsite van Zwementie en mogelijk later uitgegeven in een bundel. Wij vinden het mooi dat de twee dichters, Pauline Alting von Geusau en Henk van Zuiden, het project daarmee ook een poëtische kleuring willen geven. 2.3.7 Anderen Zwementie heeft daarnaast contact met een aantal mensen/organisaties die in het verslagjaar ‘om niet’ diensten of materialen aan de Stichting verstrekten.
• • •
•
We noemen daarvan de volgende: Swimlife, zwemmaterialen. Zij leverden een serie sporttassen voor de leden van het kernteam. Studio Moio, maatschappelijk ondernemen met jong talent Ontwikkelde voor Zwementie een van de promotiefilms. Natalie Vinke, grafisch vormgever Biedt door het jaar heen ondersteuning bij de ontwikkeling en het onderhoud van de website, Facebook pagina en de promotiematerialen. LEAS bureau voor zorgvernieuwing Naast het geven van uitvoering aan de rol van (betaalde) projectdirectie in het Zwementieproject, werd door LEAS een dagdeel per week om niet (MVO) aan het project besteed.
12 | Slotversie 06-02-2016
2.3.8 Vrienden en supporters Om Zwementie wat minder afhankelijk te maken van de financiële ondersteuning door fondsen/subsidiënten heeft de Stichting in dit verslagjaar een structuur ontworpen voor zgn. ‘vrienden en supporters’. Voor een relatief klein bedrag kunnen bedrijven en instellingen vriendschapsverbindingen met Zwementie aangaan, waarna de jongeren/ studenten van Zwementie in ruil daarvoor ondersteuning bieden bij de promotie van de donateur. In dit verslagjaar is het nog niet gelukt om daaraan instellingen of bedrijven te verbinden. Wel werd er op beperkte schaal spontaan gedoneerd door een aantal supporters. Wij zijn hen daarvoor vanzelfsprekend dankbaar.
2.4 Promotie en PR Zwementie kan in 2015 terugkijken op een mooi promotiejaar. Naast de presentaties die de jongeren/studenten hebben verzorgd voor andere jongeren/studenten op school, deelnemers aan de Alzheimerscafés en een businessclub, waren er ook regelmatig andere PR momenten. We vermelden daarvan de volgenden. 2.4.1 Denkbeeld: Als een vis in het water; Han Diesfeldt In zijn artikel: ‘’Als een vis in het water’’, in Denkbeeld van februari 2015, reflecteert Han Diesfeldt op een onderzoek uit Australië over zwemmen voor mensen met dementie. Hij betrekt daarin de activitieten van Zwementie. 2.4.2 Twee artikelen in de krant Rondom de zomer presenteren twee kranten een artikel over Zwementie. ‘’In het water zie je ze stralen’’ werd op 30 mei jl. gepresenteerd in het AD, terwijl de Oud Hagenaar onder de titel: ‘’Dansen in het water’’, een artikel plaatste in haar editie van 22 juli jl. Zwementie haalt daarmee mooie publiciteit. 2.4.3. Omroep Max Een bijzondere vermelding krijgt hier het feit dat door Omroep Max, op 21 september jl. tijdens Wereld Alzheimerdag, aandacht werd geschonken aan Zwementie. Tijdens een mooie TV uitzending van het programma Hallo Nederland werden de achtergronden van het project belicht. Zwementie behaalde daarmee een landelijk informatiemoment.
13 | Slotversie 06-02-2016
2.4.4 Deelname aan talkshow Reïnventing Happiness Op verzoek van het Stedelijk Museum in Den Bosch werd op 15 april jl. door jongeren/studenten uit het kernteam een bijdrage geleverd aan een talkshow over geluk. In dit project stond de manier waarop mensen komen tot een ‘’geluksbeleving’’ centraal, waarbij de samenwerking tussen jong en oud in het Zwementieproject werd geduid als een van de voorbeelden.
2.5 Bestuur en directie Het bestuur van Stichting Zwementie bestaat uit 3 leden en wordt aan het einde van dit verslagjaar statutair bezet door mw. Anne Marie Bas (voorzitter), mw. Liesbeth Edelbroek (penningmeester) en dhr. John van den Berg, secrtetaris. Zij zijn onbezoldigd. Dhr. Peter Hop vervult de rol van (deels bezoldigde) projectdirecteur.
2.5.1 Vergaderingen Het bestuur van Stichting Zwementie kwam in 2015 in een vergadering met de projectdirecteur zeven keer bijeen. In deze vergadering werden onderwerpen besproken die direct betrekking hadden op het beleid en beheer van de Stichting.
• • • • • • • •
We noemen de volgende thema’s die tijdens bestuursvergaderingen o.a. aan de orde zijn geweest: Voortgangsbesprekingen, inclusief voortgang en ontwikkeling in de financiële situatie van het project Opzet van een structuur van Vrienden en Supporters Strategie rondom verzoeken landelijke uitrol van Zwementie concept Bestuurswisseling/ rol van penningmeester Licentiemodel voor geografische verbreding Zwementieconcept. Samenwerking met Innovatiefonds voor Zorgverzekeraars Vormgeving aan projectkantoor Beleidsdoelstellingen voor 2016.
2.5.2 Bestuurswisseling Medio 2015 vond er een bestuurswisseling plaats. De heer Gerard Bos verliet het bestuur van Stichting Zwementie en werd in de rol van penningmeester opgevolgd door mw. Liesbeth Edelbroek.
14 | Slotversie 06-02-2016
3.
Conclusies review en nieuwe uitdagingen voor 2016 Op basis van de voorgaande reviews en een aantal nieuwe ontwikkelingen, schetsen we hieronder onze aandachtspunten voor het jaar 2016.
3.1
Evaluatie / afronding project Verduurzaming en Professionalisering Ook al in 2014/2015 stond vast dat de besturing in dit jongeren/ studenten project een belangrijk punt van aandacht vormt. Dat zal ook in 2016 nog het geval zijn. Dienaangaande zullen we rondom de zomer de stand van zaken opmaken aangaande het project Verduurzaming en Professionalisering Zwementie, zoals we in 2015, samen met de groep Teamplayers, zijn aangegaan. Centraal staan daarin de resultaten die we samen met deze groep studenten hebben kunnen bereiken en de vraag of daarvan een duurzame ondersteuning kan uitgaan op de werkzaamheden van de projectdirecteur. Begin 2016 plannen we daartoe een tussenevaluatie en gaan we bezien in hoeverre de taken van de projectdirecteur zijn afgenomen. In het verlengde daarvan zullen een aantal kernteamleden, die in de loop van 2016 als verpleegkundigen afstuderen, eindverantwoordelijkheid gaan dragen voor het functioneren van een aantal van de zwemmiddagen. Daarmee kan de rol van projectdirecteur verder worden ontlast.
3.2
Borging van de basisactiviteiten van Zwementie Voorts stellen we vast dat, na een intensieve ontwikkelingsperiode (2014 t/m 2016), het goed is om het basisprogramma Zwementie een periode rust te gunnen. In dit basisprogramma zullen we maandelijks twee keer blijven zwemmen met 20 mensen met dementie in een wellness achtige sfeer. We doen dat in zwembad Overbosch. Deze basisactiviteit willen we in 2016, zowel programmatisch als financieel, verder gaan borgen. Verbetering brengen we nog aan door de planning van deelnemers en jongeren meer te verfijnen, waardoor de beschikbare plaatsen ten volle worden benut. Daartoe zal de samenwerking met enerzijds ROC Mondriaan en de Haagse Hogeschool en anderzijds de Ontmoetingscentra en zorginstellingen worden geïntensiveerd.
3.3
Anticiperen op verschuiving in doelgroep; differentiatie van activiteiten In het voorgaande beleidsjaar heeft Zwementie al aanleidingen gezien om de aandacht van het programma enigszins te verleggen naar de thuiswonenende ouderen met dementie. Dit past in de ontwikkeling van het overheidsbeleid. Daarmee dient zich in het project een groep mensen met dementie aan die nog aan het begin staan van hun ziekteproces. Een groep ook die fysiek nog enige vorm van trainingsactiviteit aankan.
15 | Slotversie 06-02-2016
In samenwerking met de Teamplayers/ sportstudenten zullen we daarvoor begin 2016 een zgn. PLUS groep starten. Deze PLUS groep is een, op training en actief bewegen gerichte, zwemgroep voor mensen die nog aan het begin staan van het dementeringsproces. Deze zwemgroep zal, onder supervisie van de projectdirecteur en een van de kernteamleden, worden geleid door sportstudenten. Daarmee zullen we de capaciteit van Zwementie in de loop van 2016 uitbreiden naar 60 zwemplaatsen per maand en gelijktijdig een differentiatie aanbrengen in het zwemprogramma. 3.4
Zwementie; Een zwembad verder Op grond van de afspraken die we hebben gemaakt met het Innovatiefonds voor zorgverzekeraars zullen we begin 2016 bezien of er elders belangstelling is om het Zwementieconcept over te nemen. Zwementie Den Haag zal daaraan dan, op basis van een separate financiële begroting, ondersteuning gaan geven. Gedoeld wordt op het starten van bv. 3 nieuwe projecten.
3.5
Aandacht voor onderzoek Tot slot zullen we ook in 2016, in samenwerking met de lectoraten van de Haagse Hogeschool, actief blijven streven naar wetenschappelijk onderzoek. Het wetenschappelijk objectiveren van de toegevoegde waarde die Zwementie heeft op de kwaliteit van leven van mensen met dementie en hun mantelzorgers, vormt daarin een eerste doel. We zullen daarover in gesprek blijven met het lectoraat Psychogeriatrie, maar ook graag gebruik maken van de mogelijkheden van het Lectoraat Gezonde leefstijl/stimulerende omgeving. Een lectoraat dat sinds kort belangstelling heeft voor het project.
Bestuur en directie van Stichting Zwementie Voor deze: Anne Marie Bas, voorzitter
Peter J.W.M. Hop, projectdirecteur
Aan dit jaarverslag werkte mee: Amy de Mooij, Niki Carrière en Sandra van der Reijden; Studenten HBO-V en leden van het kernteam
16 | Slotversie 06-02-2016