1
Leger des Heils 2010 in vogelvlucht
Voorwoord
2010 in vogelvlucht
“Het jaar 2010 is het verhaal van de activiteiten en resultaten van het Leger des Heils, waar ik trots op ben en die ik u met warmte aanbeveel. Door de informatie heen, zult u zien waar het ons ten diepste om gaat: de verkondiging van Gods liefde in woord en daad.”
Het Leger des Heils is een veelzijdige organisatie. Allerlei verschillende instellingen, projecten en activiteiten vallen eronder. Toch heeft ons werk één ding gemeen. We doen het vanuit geloof in God. Vanuit die identiteit werken we, met alle mensen die in het Leger des Heils actief zijn. In naam van God willen we mensen iets bieden waar ze echt wat aan hebben: zorg, hulp, een steuntje in de rug en… een hoopvol woord. Het levert een gevarieerd aanbod op, ook in 2010.
“Het Leger des Heils in Nederland kent meerdere juridische entiteiten, maar heeft een gemeenschappelijke missie en uitstraling. De missie van het Leger des Heils is al meer dan 100 jaar hetzelfde: Geloven en Doen. Een dienend Leger en een gelovend Leger. Hand, hart en hoofd worden gezamenlijk ingezet ten behoeve van de missie, niet apart maar integraal. Dat maakt het Leger des Heils tot wat het is. Daar mag u ons op aanspreken.” Hans van Vliet (commissioner) Territoriaal Commandant en bestuursvoorzitter van het Leger des Heils in Nederland
Missie van het Leger de Heils
D
e internationale missie van het Leger des Heils luidt als volgt: ‘Het Leger des Heils is een internationale beweging en behoort tot de universele christelijke Kerk. Zijn
boodschap is gebaseerd op de Bijbel. Zijn dienstverlening wordt gestimuleerd door de liefde tot God. Zijn opdracht is het Evangelie van Jezus Christus te prediken en in zijn naam menselijke nood te lenigen zonder enige vorm van discriminatie.’
‘2010 in vogelvlucht’ is een beknopte weergave van het Jaarverslag 2010 van het Leger des Heils in Nederland. Het gehele document kunt u downloaden van www.legerdesheils.nl of aanvragen via
[email protected] of telefoonnummer 036 - 539 81 62.
LEGER DES HEILS 2010 IN VOGELVLUCHT
Zorg & Welzijn
• Ouderen- en gezondheidszorg
In 2010 verleende het Leger des Heils professionele zorg en ondersteuning aan
In 2010 heeft het Leger des Heils 2.009 mensen verzorgd en verpleegd in de
35.967 mannen, vrouwen en kinderen. Deze hulpvragers doorliepen in totaal 51.876
ouderen- en gezondheidszorg. Hieronder vallen verzorgings- en verpleeghuizen,
hulpverleningstrajecten.
(kinder)hospices, woonvoorzieningen voor licht verstandelijk gehandicapte jongeren en meerzorgafdelingen voor chronisch en/of ernstig zieke (verslaafde)
• Maatschappelijke opvang
dak- en thuislozen. In al deze voorzieningen gaat het om een combinatie van
De maatschappelijke opvang is het vangnet van de samenleving. Mensen die nergens
goede huisvesting en goede zorg, afgestemd op de behoefte van de cliënt.
anders terecht kunnen, kunnen daar een beroep op doen. De opvang van het Leger des Heils kent verschillende vormen zoals: dag- en nachtopvang, crisisopvang en
• Geestelijke gezondheidszorg (GGZ)
begeleide woonvoorzieningen. Ook postadressen en inkomensbeheer voor dak- en
Het Leger des Heils beschikt over een forensische kliniek, een deeltijdkliniek
thuislozen worden verzorgd. In 2010 maakten 20.117 mensen gebruik van deze
en een polikliniek voor geestelijke gezondheidszorg (GGZ). Daarnaast heeft de
voorzieningen voor maatschappelijke opvang.
organisatie woonvoorzieningen (RIBW’s) voor voormalig dak- en thuislozen die kampen met psychische stoornissen en/of een verslaving. Al deze instellingen
• Verslavingszorg
bieden mensen rust en structuur. In 2010 hebben zij met deze zorg 2.689 mensen
Regelmatig kloppen bij het Leger des Heils mensen aan die kampen met een versla-
geholpen.
ving. Als zij aangeven van hun verslaving af te willen, kunnen zij daar hulp bij krijgen. De opvangvoorzieningen van de organisatie werken daarom veel samen met lokale
• Jeugdzorg
instellingen voor verslavingszorg. In 2010 deden 1.014 mensen een beroep op het
Soms is het noodzakelijk dat kinderen tijdelijk in een jeugdhuis, gezinshuis of
eigen ontwenningscentrum van het Leger des Heils.
projectgezin wonen. De begeleiding daar is gericht op een positieve gedragsverandering, het inhalen van ontwikkelingsachterstanden en het verwerken van
In 2010 doorliepen 35.967 mannen, vrouwen en kinderen in totaal 51.876 hulpverleningstrajecten LEGER DES HEILS 2010 IN VOGELVLUCHT
sociaal-emotionele problemen. In 2010 werden door de afdelingen voor jeugdhulpverlening van het Leger des Heils 1.164 kinderen opgevangen en begeleid. Daarnaast biedt de landelijk werkende jeugdbescherming van het Leger des Heils hulp aan kinderen en hun families in een problematische opvoedingssituatie. In 2010 begeleidde de jeugdbescherming 2.029 kinderen.
Dutch Homeless Cup • Reclassering Reclasseringswerk is erop gericht om (ex-)gedetineerden te helpen bij hun
H
et Leger des Heils wil natuurlijk dat niemand buitenspel staat. Dus is het Leger des Heils partner en enthousiast supporter van de Dutch Homeless Cup.
terugkeer in de maatschappij. In 2010 hebben 8.560 mensen deze begeleiding
Deze voetbalcompetitie helpt mensen om meer in zichzelf te geloven en meer vertrouwen
ontvangen van het Leger des Heils. Het gaat vaak om cliënten met complexe
en waardering te krijgen van de samenleving. Met als doel deze kwetsbare groep meer
problemen, die langdurig aangewezen zijn op professionele hulp.
kansen te geven in de samenleving. Sporten en werken (aan jezelf en aan je toekomst) gaan daarbij hand in hand. Daarbij gaat het om het vinden van een stabiele woonsituatie
• Preventie en maatschappelijk herstel
en een vaste baan. In 2010 werd het Nederlandse damesteam in Brazilië zesde (van
Het Leger des Heils wil voorkomen dat mensen hun zelfstandigheid verliezen.
de in totaal twaalf vrouwenteams). Ghadir (20), een van de dames, vertelt: “Het was de
Daarnaast wil de organisatie juist de sociale cohesie in buurten en wijken bevor-
mooiste ervaring van mijn leven. Zoveel mensen uit de hele wereld, die allemaal in hetzelf-
deren. Bijvoorbeeld met projecten voor ‘preventie en maatschappelijk herstel’
de schuitje zaten. Niemand had vooroordelen naar elkaar. Het was heel bijzonder.”
als: ambulante woonbegeleiding, ‘10’ voor Toekomst (gezinsbegeleiding), Bij Bosshardt (‘huiskamers voor de buurt’) en Werk voor Iedereen. In 2010 konden 14.294 mensen rekenen op een van deze projecten. Met ‘outreachend veldwerk’ gaan medewerkers van het Leger des Heils gericht op zoek naar zorgmijdende daklozen om hen te voorzien van voedsel, kleding en dekens. In 2010 zijn op deze
Kerkelijk werk
manier 994 ‘buitenslapers’ getraceerd. En dankzij het Leger des Heils konden er
In 2010 heeft het Leger des Heils in Nederland 59 korpsen en buitenposten
907 mensen op vakantie, die er normaal gesproken nooit eens uit kunnen.
(kerkelijke gemeenten). Natuurlijk is iedereen er welkom. Op zondag worden in de korpsen samenkomsten (kerkdiensten) gehouden met enthousiaste samenzang en een praktijkgerichte bijbeloverdenking. Mensen
Ghadir: “De Dutch Homeless Cup in Brazilië was de mooiste ervaring van mijn leven”
krijgen er de kans zich te bezinnen op de zin van het bestaan en anderen te ontmoeten. Eind 2010 telde de kerk van het Leger des Heils 5.863 leden, waaronder 4.528 heilssoldaten (belijdende leden die het uniform mogen dragen). Zij bereikten samen vele tienduizenden met de boodschap van het Evangelie. Zo bezochten 63.054 mensen onze kerstactiviteiten.
LEGER DES HEILS 2010 IN VOGELVLUCHT
Geloven en doen
H
Geert-Jeroen Klootsema
Ontwikkelingssamenwerking
et jaar 2010 stond voor de kerkelijke afdelingen van het Leger des Heils in
Het Leger des Heils is actief in meer dan 120 landen, waaronder 66 ontwikkelings-
belangrijke mate in het teken van de nadere uitwerking en uitvoering van de
landen. Vanuit Nederland ondersteunt zij daar – via de afdeling Internationale
beleidsnota Strategieherziening. Daarmee richt het Leger des Heils zich op ‘zielen
Ontwikkeling & Samenwerking (IOS) – tal van projecten.
winnen voor Jezus’, op de vertrouwde wijze van geloven en doen. Er is vooral aandacht geweest voor bestrijding van eenzaamheid en het bieden van zingeving,
Het gaat om projecten op het gebied van gezondheidszorg, hiv/aids-bestrijding,
met als rode draad het buurtgericht werken.
onderwijs, opvang, landbouw, microkredieten, water en milieu, hulp bij rampen en wederopbouw. Het initiatief voor deze projecten komt vanuit de lokale bevolking. Lokale instellingen van het Leger des Heils spelen een belangrijke rol. Heilssoldaten en medewerkers leven en werken te midden van de doelgroepen.
• Kerkelijke sociale dienstverlening De plaatselijke kerkelijke afdelingen van het Leger des Heils zijn gericht op de
In 2010 bedroegen de bestedingen door de afdeling IOS € 4,9 miljoen.
behoeften van hun directe omgeving. Dit werk wordt vrijwel geheel door vrijwilligers gedaan. Dankzij hen zijn vele vormen van eenvoudige hulpverlening mogelijk. Voorbeelden hiervan zijn Raad & Daadbalies, het bezoeken van eenzame mensen, maaltijdprojecten en het verstrekken van kleding. In 2010 bereikten we met deze eerstelijns voorziening gemiddeld 3.561 mensen per week.
Meer Leger des Heils op straat
T
ien jaar lang hing de collectebus aan de wilgen, maar de collectant van het Leger des Heils is terug! In het najaar van 2010 vond de eerste landelijke
collecte plaats. En vanaf 2012 heeft de organisatie weer een vaste plaats op het landelijk collecterooster. Maar geld is niet de enige motivatie. “Het is vooral de
Buurtgericht werken is de rode draad in ons werk LEGER DES HEILS 2010 IN VOGELVLUCHT
bedoeling dat we weer meer zichtbaar worden op straat en zo onze contacten met de mensen in de wijken en de dorpen levend houden”, zegt landelijk coördinator Geert-Jeroen Klootsema.
Leger des Heils: meer dan honderd jaar duurzaam
D
Uitgedrukt in geld Het jaar 2010 was financieel voor het Leger des Heils een goed jaar, ondanks
uurzaamheid zit het Leger des Heils in de genen. Het ophalen van kleding
een exploitatietekort van € 2,5 miljoen. De exploitatieomvang steeg met 8% tot
is eigenlijk waar William Booth ruim honderd jaar geleden mee begon. Hij
€ 297 miljoen. Het weerstandsvermogen nam met € 2 miljoen af tot € 48 miljoen.
organiseerde in elke stad afvalbrigades om in te zamelen wat de rijken over
Het negatieve exploitatieresultaat wordt met name veroorzaakt door een aantal
hadden. Dat deed hij met mensen die zelf werkloos waren. ‘Work for all’, was zijn
eenmalige factoren, met name door het verhogen van enkele voorzieningen.
motto. Leger des Heils ReShare is uitgegroeid tot een professionele organisatie met
Zonder deze eenmalige kosten zou sprake zijn geweest van een bescheiden
2.000 kledingcontainers in 200 gemeenten, 1.500 inzamelpunten op scholen, een
positief resultaat.
milieuvriendelijk wagenpark en vier sorteercentra, in Hattem, Den Haag, Utrecht en Oosterhout. De sorteercentra en winkels draaien deels met mensen die een afstand
De in voorgaande jaren ingezette verbeteringen hebben zich ook in 2010 door-
tot de arbeidsmarkt hebben. Zo snijdt het mes aan twee kanten.
gezet. Dat heeft onder andere betrekking op betere productiesturing bij veel professionele werkvormen van de Leger des Heils-hulpverlening. Ook kon het Leger des Heils in 2010 een toename realiseren van de capaciteit van begeleid wonen, wat een positieve invloed heeft op de bedrijfsvoering. De opening of
Kledinginzameling
uitbreiding van deze hulpvoorzieningen roept vaak bij buurtbewoners weerstand
Leger des Heils ReShare zamelt gebruikte kleding in bij particulieren, scholen,
op uit angst voor overlast. De praktijk in het land laat echter zien dat harmonie
bedrijven en gemeenten. Dat is goed voor het milieu en tegelijkertijd wordt een
mogelijk is tussen de omgeving en de begeleid woonvoorziening van het Leger
deel van de kleding ingezet voor hulpverlening. Ook wordt een deel tegen lage
des Heils.
prijzen verkocht in onze eigen kledingwinkels. De verkoop van overtollige kleding levert geld op dat ten goede komt aan de hulpverlening.
Er is sprake van een positieve tendens van toenemende financiële verantwoorde-
In 2010 ging het om 26 miljoen kilo ingezamelde kleding. Dat is iets minder dan
lijkheid bij de lokale kerkelijke afdelingen van het Leger des Heils. Ten slotte zijn
in 2009, maar daar staat tegenover dat de gemiddelde verkoopprijs per kilo steeg,
de (eigen) fondsenwervende inkomsten toegenomen door hogere inkomsten uit
waardoor er toch € 322.000,- besteed kon worden aan goede doelen.
nalatenschappen en direct mail.
LEGER DES HEILS 2010 IN VOGELVLUCHT
Meerjarenoverzicht Het Leger des Heils in actie (mensen)
(bedragen x 1 miljoen euro)
2010
2009
2008
2007
2006
Het Leger des Heils in actie (financieel)
2010
2009
2008
2007
2006
66,4
70,1
Hulpvragers en deelnemers
Uitgaven aan doelstelling
Hulpvragers welzijns- en gezondheidszorg
Maatschappelijke opvang
65,5
64,8
61,4
Ouderenzorg en gezondheidszorg
56,8
50,8
46,6
41,2
38,5
Jeugdzorg
39,5
42,4
42,6
38,7
34,8
Geestelijke gezondheidszorg
65,0
57,9
47,9
30,7
21,8
Preventie en maatschappelijk herstel
27,8
25,5
23,0
19,1
17,7
Reclassering
21,1
19,6
16,7
15,0
13,3
(unieke personen) *
51.876
38.566
40.069
40.478
41.152
Contacten kerkelijke sociale hulpverlening, 3.561
per week **
1.348
1.433
1.241
1.961
Bezoekers tweedehandskledingwinkels, gemiddeld per week **
4.315
6.802
6.333
4.896
6.669
213
274
269
301
145
Family Tracing Services, afgeronde bemiddelingen Bezoekers ochtendsamenkomst (kerkdienst), gemiddeld per week Bezoekers kerstfeesten en kerstactiviteiten
3.688
3.851
3.971
3.602
4.141
63.054
64.880
67.570
66.495
60.521
Medewerkers in loondienst Officieren in actieve dienst Heilssoldaten, adherenten en jongsoldaten
244
244
239
235
223
59
71
73
73
73
5.377
5.231
4.871
4.575
4.428
140
138
156
167
172
5.863
6.205
6.361
6.437
6.574
9,2
8,3
9,1
3,1
3,6
3,4
3,6
Verslavingszorg
5,6
4,5
4,3
3,9
3,0
Internationale Ontwikkeling & Samenwerking
4,9
2,7
3,1
3,4
2,1
Voorlichting
1,5
1,5
1,5
1,1
0,2
-11,2
-11,1
-13,0
-12,7
-13,4
290,9
268,1
246,9
218,5
200,8
259,7
246,5
220,4
196,7
178,9
22,2
17,0
18,3
19,5
14,1
en lasten
4,5
10,5
-3,7
4,6
8,4
Aandeel in acties van derden
2,0
0,0
0,0
0,6
0,3
288,4
274,0
235,0
221,4
201,7
-2,5
5,9
-11,9
2,9
0,9
13,5%
Totaal uitgaven doelstelling Bekostiging Subsidies van overheden e.d. Netto baten fondsenwerving Netto baten beleggingen en overige baten
Fondsenwerving Actieve donateurs per 31 december ***
229.795
207.127
215.020
Inactieve donateurs per 31 december ***
257.173
265.397
248.006
26,0
26,6
27,8
Oplage SK
27.000
26.000
26.000
27.200
27.900
Oplage kersteditie SK
68.000
78.000
78.000
76.200
76.200
Ingezamelde kleding in miljoenen kilo’s
8,3
4,2
hulpvragers en gebruikers
(per 31 december) Vestigingen welzijns- en gezondheidszorg
10,2
Overige, per saldo, o.a. bijdrage
Organisatie en medewerkers
Korpsen (kerkelijke gemeenten)
Evangelisatie en pastorale zorg Kerkelijke sociale hulpverlening
396.000
410.000
27,0
23,9
Totaal bekostiging
SK (Strijdkreet) Exploitatiesaldo Overige kengetallen *)
Het Leger des Heils heeft voor haar cliënten in de welzijns- en gezondheidszorg een eigen registratiesysteem: CLEVER. In dit overzicht zijn per werkveld de hulp- en zorgtrajecten van cliënten gerubriceerd op basis van de afdeling waarvan zij diensten hebben afgenomen. Een cliënt kan meerdere trajecten, zowel gelijktijdig als volgtijdelijk, doorlopen. Om bestandsvervuiling te voorkomen worden na afloop van een kalenderjaar alle hulpverleningstrajecten afgesloten die langer dan een jaar openstaan, zonder dat er daadwerkelijk een hulpverleningsactiviteit is verricht. Dit met terugwerkende kracht vanaf de datum van de laatste hulpverleningsactiviteit. Hierdoor kunnen verschillen met eerdere jaarverslagen ontstaan. **) Voor de berekening van het weekgemiddelde is uitgegaan van 45 weken per jaar. ***) Met ingang van 2008 is de (interne) definitie van actieve donateurs aangepast. Vanaf 2008 wordt onder actieve donateurs verstaan: donateurs die in de afgelopen 12 maanden een financiële bijdrage hebben gegeven.
LEGER DES HEILS 2010 IN VOGELVLUCHT
Kosten eigen fondsenwerving in % van baten 12,3%
19,8%
16,1%
13,5%
Kosten beheer en administratie
1,1%
1,2%
-
-
-
Totaal reserves en fondsen (in miljoenen euro’s)
109,7
114,4
108,5
120,4
117,8
74%
98%
85%
125%
123%
48,2
47,5
64,8
80,8
88,5
eigen fondsenwerving
Weerstandsfactor (op basis van ondergrens) Beleggingen effecten en belegd vermogen (in miljoenen euro’s)
Het Leger des Heils in Nederland Het Leger des Heils in Nederland bestaat uit een kerkgenootschap, vier stichtingen en een besloten vennootschap. Samen maken ze deel uit van het internationale Leger des Heils, The Salvation Army.
KERKGENOOTSCHAP LEGER DES HEILS
STICHTING LEGER DES HEILS
Het Kerkgenootschap Leger des Heils telt vijftig korpsen (kerkelijke gemeenten) en beschikt daarnaast over buitenposten en dienstencentra, verspreid over ons land. Kernfuncties zijn evangelisatie, geestelijke groei, verbondenheid en dienstverlening aan de naaste.
De Stichting Leger des Heils is verantwoordelijk voor het beheer van geldmiddelen en de verdeling van onbestemde centrale inkomsten over de andere stichtingen en het kerkgenootschap.
STICHTING LEGER DES HEILS WELZIJNS- EN GEZONDHEIDSZORG
STICHTING LEGER DES HEILS DIENSTVERLENING
De Stichting Leger des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg bestaat uit twaalf werkeenheden en 244 vestigingen. De stichting is verantwoordelijk voor de professionele gezondheidszorg en het welzijnswerk van het Leger des Heils in Nederland. Hierbij gaat het om maatschappelijke opvang, ouderen- en gezondheidszorg, jeugdzorg, geestelijke gezondheidszorg, reclassering, verslavingszorg, preventie en maatschappelijk herstel.
De Stichting Leger des Heils Dienstverlening verleent tegen kostprijs ondersteunende diensten aan de andere stichtingen en het kerkgenootschap. Leger des Heils ReShare BV valt onder de Stichting Leger des Heils Dienstverlening.
LEGER DES HEILS RESHARE BV Leger des Heils ReShare BV verzorgt activiteiten op het gebied van inzameling van gedragen kleding en schoenen.
HET LEGER OVER DE GRENZEN Het internationale Leger des Heils is momenteel in meer dan 120 landen actief. Een groot aantal van deze landen bevindt zich in de zogeheten ontwikkelingsgebieden. Eind jaren ’80 van de vorige eeuw heeft het Leger des Heils zijn werk in het voormalige Oostblok hervat. Jarenlang is de organisatie daar verboden geweest. Het Leger des Heils in Nederland heeft de verantwoording voor de activiteiten van het Leger des Heils in Tsjechië.
STICHTING LEGER DES HEILS FONDSEN WERVING De Stichting Leger des Heils Fondsenwerving houdt zich bezig met het werven van fondsen onder derden. Deze stichting is erkend als keurmerkhouder van het CBF-Keur.
Colofon • Uitgave: Stichting Leger des Heils, Spoordreef 10, Almere, T 036 539 81 11, www.legerdesheils.nl,
[email protected] Redactie en traffic: Leger des Heils, Almere Tekstredactie en grafische vormgeving: Dirigo Communicatie, Haarlem Fotografie: NoWords©, archief Leger des Heils, Wendy Bos Fotoproducties, Soest Druk: Tuijtel, Hardinxveld-Giessendam Oplage: 210.000 ex. Papier: 120 g/m2 Revive 100 White Uncoated
LEGER DES HEILS 2010 IN VOGELVLUCHT
Mixed Sources Product group from well-managed forests, controlled sources and recycled wood or fiber. www.fsc.org © 1996 Forest Stewardship Council
www.legerdesheils.nl
LEGER DES HEILS 2010 IN VOGELVLUCHT
