Borstvoeding geven, gewoon doen?! Annet Mulder Lactatiekundige ZGT / lactatiekundige praktijk
Onderwerpen • Gezondheidseffecten voor moeder en kind • Aanleggen • Wat is normaal? • Wat als het anders gaat dan gedacht? • Borstvoeding en werken • Borstvoeding inTwente • Hulp en/of informatie
Stel gerust vragen tussendoor! Annet Mulder lactatiekundige IBCLC
Gezondheidseffecten voor de moeder?
• • • • •
… … … … …
Annet Mulder lactatiekundige IBCLC
Moeder • • • • • • •
Minder bloedverlies Sneller oude gewicht Minder kans op botontkalking Minder kans op borst- en eierstokkanker Menstruatie blijf langer uit Hechting Geeft je zelfvertrouwen als moeder
Annet Mulder lactatiekundige IBCLC
Gezondheidseffecten baby? •… •… •… •… •…
Annet Mulder lactatiekundige IBCLC
Baby • • • •
Licht verteerbaar Laxerende werking Bevat alle voedingsstoffen, rijk aan antistoffen Beschermt tegen: – Infecties: kno- gebied, luchtwegen, darmen – Allergie – Darmproblemen – Latere leeftijd: hart&vaatziekten, DM I, overgewicht – en vele andere gezondheidseffecten….
Annet Mulder lactatiekundige IBCLC
Hoe functioneert de borst? • Borst veranderd tijdens de zwangerschap • Kliertjes van montgomery • Tepels harden niet nodig
• Na de bevalling • Hormonen Prolactine = productie Oxytocine =toeschieten
Annet Mulder lactatiekundige IBCLC
Voedingssignalen • • • •
Smakken Met tong langs de lipjes likken Zoeken Zuigbewegingen, soms op handjes
• Huilen is geen voedingssignaal • Wacht dus niet te lang!
Annet Mulder lactatiekundige IBCLC
Aanleggen…. hoe gaat dat? • In de thuissituatie vaker “vanzelf” omdat er geen medisch ingrijpen nodig geweest is • Bevallingen gaan niet altijd volgens de “boekjes” • Baby’s lezen de “boekjes” niet…
Annet Mulder lactatiekundige IBCLC
Direct na de geboorte • Baby op de buik, elkaar bekijken, uitrusten • Voedingsignalen – baby zoekt naar de tepel – weet hoe hij/zij moet aanhappen – vindt uiteindelijk zelf de borst + tepel – je mag natuurlijk een handje helpen • Vraag hierbij hulp maar probeer zelf gelijk actief mee te doen! Aanleggen het liefst in het eerste uur Annet Mulder lactatiekundige IBCLC
Annet Mulder lactatiekundige IBCLC
Aanleggen • • • • • • •
Baby goed op de zij (buik tegen buik?) Tepel tegenover het neusje Zoekreflex uitlokken Als het mondje wijd open is, baby naar je toe halen Tong onder de borst Onderlipje naar buiten gekruld Neus en kin drukken de borst iets in Goed aanleggen is belangrijk! Annet Mulder lactatiekundige IBCLC
Aanleggen Zorg dat je baby goed gesteund dicht tegen je aan ligt, met hoofd en lijfje in een lijn en met het neusje bij de tepel
Annet Mulder lactatiekundige IBCLC
Aanleggen De baby zoekt de borst en doet haar mondje open. Vaak kun je zien hoe ze het tongetje uitsteekt
Annet Mulder lactatiekundige IBCLC
Aanleggen Pas als het mondje heel wijd opengaat, trek je de baby met de billetjes dichter tegen je aan. Ze houdt haar hoofdje iets naar achter
Annet Mulder lactatiekundige IBCLC
Aanleggen Zo gaat het goed: kinnetje tegen de borst, het neusje vrij. Eerst zuigt de baby snel en na een poosje gaat ze rustig drinken. Je hoort haar slikken
Annet Mulder lactatiekundige IBCLC
Aanleggen
Soms stroomt de melk zo hard dat ze loslaat. Geen probleem, gewoon opnieuw beginnen
Annet Mulder lactatiekundige IBCLC
Aanleggen
Als voeden pijn doet, haal je haar van de borst af. Dat doe je door met je pink in haar mondhoek het vacuüm te verbreken
Annet Mulder lactatiekundige IBCLC
Hoe vaak moet/mag je een baby aanleggen?
??? Hoe vaak drink of eet je zelf iets?
Annet Mulder lactatiekundige IBCLC
Hoe vaak aanleggen?
• Voeden op vraag, zo vaak en zo lang de baby wil • De eerste dagen is 10-12 keer aanleggen niet ongewoon = oefenen • Als voeding op gang komt (dag 3-4) vaak 8-10 keer aanleggen • Na een paar weken vaak 7-8 aanleggen
Annet Mulder lactatiekundige IBCLC
Tijdens de voeding • Voormelk – de melk aan het begin van een voeding – dorstlessend – bevat minder vetten • Achtermelk – melk die later tijdens de voeding beschikbaar komt – bevat meer vet
Annet Mulder lactatiekundige IBCLC
Een borstvoeding • Baby geeft voedingssignalen • Aanleggen aan de 1e borst • Baby laten drinken tot spontaan loslaten/niet meer slikken (niet meer effectief) • Eventueel boertje of schone luier • 2e borst als toetje (zolang baby wil) • Volgende voeding laatst gegeven borst als eerste geven
Annet Mulder lactatiekundige IBCLC
Hoe zie je dat de baby goed drinkt? • • • • • •
Grote hap Lipjes naar buiten Geen geluid Kaak en oren bewegen Wangen zijn vol & rond Voeden is niet pijnlijk maar aangenaam • Slikken is hoorbaar na toeschieten
Annet Mulder lactatiekundige IBCLC
Wanneer krijgt de baby voldoende? • 5 goed natte luiers per dag • 4-5 keer per dag ontlasting (tot +/- 6 weken) • Heldere oogjes, veerkrachtige huid • Groei 100-200 gr gemiddeld per week • Groeicurve baby; www.borstvoeding.com • Zelf curve bijhouden
Annet Mulder lactatiekundige IBCLC
Tweeling Systeem van vraag en aanbod Eerst 1 voor 1 aanleggen, later tegelijkertijd?
Annet Mulder lactatiekundige IBCLC
Tweeling •2 x onder de arm
•2 x op schoot •Op schoot en onder de arm •Liggen in een V
Annet Mulder lactatiekundige IBCLC
Stuwing • 3e -4e dag de eerste stuwing – productie komt op gang – vaak aanleggen + zorgvuldig aanleggen – warmte verbeterd doorbloeding, kou verminderd eventuele pijn
Stuwing die later optreed – Overvolle borsten door • veel melk • niet efficiënt leegdrinken van de borst Annet Mulder lactatiekundige IBCLC
Weetjes over borstvoeding • Borstvoeding doet geen pijn • Tepelkloven ontstaan door aanleg”fouten” • Borstvoeding geeft extra rustmomenten • Borstvoedingshormonen zijn • rustgevend/slaapverwekkend • De hoeveelheid past zich aan • De samenstelling is altijd goed!
Annet Mulder lactatiekundige IBCLC
Gaat het altijd gemakkelijk? Helaas niet altijd… • Na een moeilijke of langdurige bevalling • Na een kunstverlossing • Na pijnstilling tijdens de bevalling • Na overmatig bloedverlies van de moeder • Bij bepaalde tepelvormen • Bij aangeboren afwijkingen bij de baby
Annet Mulder lactatiekundige IBCLC
Nog niet aan de borst… • Eerste 24 uur oefenen • Starten met kolven met de hand • Afhankelijk van toestand kind – te vroeg geboren – te laag/hoog geboortegewicht – misselijk van vruchtwater – hoofdpijn na vacuüm
Annet Mulder lactatiekundige IBCLC
Kolven met de hand Bijvoorbeeld bij stuwing of wanneer de baby de eerste dagen nog niet goed aan de borst drinkt
Annet Mulder lactatiekundige IBCLC
Starten met kolven
Bijvoeding • Bij gezonde op tijd geboren baby niet meteen nodig (afvallen tot max. 10% van geboortegewicht) • Alleen op “medische indicatie” • Het liefst alleen met moedermelk • Met cup of sonde aan de borst • Eventueel vingervoeding
Annet Mulder lactatiekundige IBCLC
Bijvoeding Waarom niet met de fles in de eerste periode? • Eventueel zuigverwarring • Drinken uit de fles is een andere techniek • Snellere stroom van melk • Fopspeen • Minder voedingen/ meer geel zien/ energieverlies
Annet Mulder lactatiekundige IBCLC
Sonde aan de borst
Annet Mulder lactatiekundige IBCLC
Bijvoeding Cupfeeding
Vingervoeding
Annet Mulder lactatiekundige IBCLC
Rommel/regeldagen • Dagen dat een baby extra vaak aan de borst wil • Bekende periodes – na ongeveer 10 dagen – rond 6 weken – rond 3 maanden – rond 6 maanden
Annet Mulder lactatiekundige IBCLC
Huilen • Alle baby’s huilen? • Oorzaak zoeken • Verwennen is de eerste tijd onmogelijk • Geef de baby een vertrouwd gevoel – stevig vasthouden – niet steeds wisselen van houding – rond en roterend handelen – niet te warm, niet te koud – gebruik draagdoek
Annet Mulder lactatiekundige IBCLC
Tepelpijn/kloven • Voorkomen is beter dan genezen! • Ontstaan door niet goed aanleggen • Liever wat vaker en korter voeden • Minst pijnlijke kant eerst • Moedermelk als medicijn • Lanolinezalf (purelan of gold cream) • Verschillende houdingen • Extra aandacht voor het aanleggen
Annet Mulder lactatiekundige IBCLC
Borstontsteking • Meestal veroorzaakt door een verstopt melkkanaaltje • Harde, rode, pijnlijke plek • Borst extra leeg laten drinken/ nakolven • Zachtjes mee masseren/ natte hete pamper • Voorkom overvolle borsten! • Bij koorts > 38.5 arts bellen / eventueel antibiotica
Annet Mulder lactatiekundige IBCLC
Borstvoeding en werken • Wettelijk recht en plicht • Tijdig met werkgever bespreken • Recht op kwart van je werktijd
– Afsluitbare,geschikte ruimte – Oefenen met een flesje na 4-6 weken – Blijven oefenen om fles-weigeren te voorkomen – Rekensommetje hoeveelheid melk per flesje: 150 cc per kilo lichaamsgewicht, gedeeld door het aantal voedingen Annet Mulder lactatiekundige IBCLC
De tien vuistregels voor het welslagen van borstvoeding
WHO / UNICEF Certificaat “Zorg voor Borstvoeding”
Annet Mulder lactatiekundige IBCLC
Vragen over borstvoeding na de kraamweek? Vereniging Borstvoeding Natuurlijk • • • • • • •
Vrijwillige contactpersonen Ervaringsdeskundigen Gedegen opleiding gehad Bereikbaar ook buiten kantooruren Verwijzen door wanneer nodig Gratis en geen lidmaatschap nodig! Zie www.borstvoedingnatuurlijk.nl
Annet Mulder lactatiekundige IBCLC
Wat te doen bij problemen? Wacht niet te lang met het inschakelen van hulp! • Lactatiekundige ziekenhuis • Lactatiekundige kraamzorginstelling • Lactatiekundige praktijk
• • • •
www.borstvoeding.nl www.lll.borstvoeding.nl www.borstvoedingsforum.nl www.borstvoeding.com Annet Mulder lactatiekundige IBCLC
Contact
@AnnetMulder
Annet Mulder
45