Annet Mulder Lactatiekundige IBCLC 1
Wat heb ik met kolven? • • • •
Werkende moeder = borstvoeding = kolven Medewerker Vereniging Borstvoeding Natuurlijk Lactatiekundige ZGT locatie Almelo Gastdocent opleiding tot lactatiekundige Almere & O&G verpleegkundige • Verhuur en verkoop kolven en andere hulpmiddelen bij borstvoeding
We gaan het hebben over… 1. 2. 3. 4. 5. 6.
De historie Soorten De wetenschap Wat is aan te raden? Fulltime kolven Kolven in de zwangerschap 3
In Nederland
4
Richtlijn Kolven = Bij moeder en kind kunnen zich omstandigheden voordoen waardoor de baby niet rechtstreeks uit de borst kan drinken. • Tabel met redenen • Verschil melkproductie opbouwen en op peil houden • Nakolven 5
Redenen om te kolven • • • • • • • •
Scheiding moeder en kind Baby niet in staat aan de borst te drinken Tepels naar voren laten komen Stuwing Medicatie gebruik moeder (zelden) Bij onvoldoende legen van de borst door baby Incidenteel voeding overslaan Doneren moedermelk 6
7
Historie
8
Een glazen kolf
9
Wat vinden jullie van deze…?
10
Begin 1900
11
Reclame
12
Soorten
13
14
Verschil
kolf
baby
Soorten • Manueel kolven • Handkolven • Batterijgestuurde kolven • Elektrische kolven • Enkelzijdig • Dubbelzijdig 16
Handkolven Cilinderkolf
Trekkerkolf
Pistonkolf
Knijpkolf
Batterijgestuurde kolven • Staan in veel teksten nog vermeld • Bijna alle elektrische kolven kunnen op batterijen
> kosten, < milieu, < levensduur, > lawaai
18
Elektrische kolven • • • • •
Enkelzijdig of dubbelzijdig Gesloten of open systeem Koop- of huurkolf 1 of 2 fasen systeem Automatisch – persoonlijk in te stellen
Huurkolven
19
Kolf
Suctie/ Release
Mm Hg
Baby Swing medela
40-60 Eerste fase 120 Tweede fase 54-78 Eerste fase 120 Tweede fase 54-78 42 Eerste fase 120 Tweede fase 54-78 Eerste fase 120 Tweede fase 50-74 32-34
200-220 330
Beslist gebruiker Beslist gebruiker Beslist gebruiker, 0-73
270 210 0-200
Avent Isis DUO
Beslist gebruiker, 0-52
0-260
Ameda lactaline Ameda elite Calypso enkel Carum
30-60 0-60 30-60 Eerste fase 72-120 Tweede fase 30-60 30-60
0-250 0-220 75-330 60-130 30-330 50-230
Symfony medela Lactina medela PISA medela
Freestyle medela Mini-electric medela + mini-electric medela plus Harmony medela Avent Isis Avent Isis UNO
Calyspo 24-1-2013 dubbel
50-100 50-250 150-250 250
100-250 100-250
20
Door naar de wetenschap!
21
Methods of milk expressing for lactating women • • • • • •
Cochrane review 2011 23 studies 10 gerandomiseerde onderzoeken 632 moeders Verschillende werelddelen Gegevens tot en met minimaal de 28ste dag pp 22
Tevredenheid van de moeders • 3 studies /enkelzijdig/dubbelzijdig • 1 x voorkeur dubbelzijdig • 2 x geen voorkeur • Dubbelzijdig vooral tijdsbesparend • Hand vrij bij enkelzijdig prettig 23
De melkproductie • Onderzoek vooral in speciale situaties • > Melk bij gebruik rustgevende muziek • Premature/dysmature bevallingen < 1 uur na de bevalling = > melk
24
Effect van kolven binnen het eerste uur bij premature bevalling (Parker et al, 2011)
Dag 1 Dag 7 3 weken
Groep 1 < 1 uur (ml) 19,2 335, 0 613,0
Groep 2 > 1-6 uur (ml) 0,7 188,8 267,2
25
Melkproductie bij handkolf/kolven met de hand/elektrisch kolven 1. Geen verschil op dag 3. Twee andere studies 5 bij gebruik handkolf geven geen verschil of kolven met de tussen kolven met de hand (Pessoto 2010) hand of elektrisch (Flaherman 2010 & Pessoto 2010)
2. < Melk op dag 6 bij kolven met de hand of kolven met een dubbele elektrische kolf (Slusher 2007) 26
Melkproductie bij gebruik handkolf of elektrisch kolven • 4 studies
• Geen significant verschil in ml
(Boutte 1985, Fewtrell 2001,Slusher 2007, Pessoto 2010, Flahermann 2011) 27
Wie raadt standaard dubbelzijdig kolven aan?
28
Kolven met de hand = langer borstvoeding! (Flahermann 2011) • • • •
68 moeders A terme pasgeborenen Groep 1 kolven met de hand 0,5 ml Groep 2 elektrisch kolven 1 ml
Maar… Na twee maanden Groep 1 96,1% borstvoeding Groep 2 72,7 % borstvoeding 29
Tijd • Dubbelzijdig kolven kost < tijd dan enkelzijdig elektrisch < 3,50 uur per week (Groh-Wargo 1995)
• Dubbelzijdig elektrisch kolven < 20 min per dag ivm enkele handkolf (Fewtrell 2001) 30
Verschil in compositie moedermelk bij verschillende methoden (Pessoto 2010) Sodium = natrium • > concentratie bij kolven met de hand • Geen verschil handkolven en elektrisch kolven Potassium = kalium • < bij kolven met de hand • Geen verschil handkolven en elektrisch kolven 31
Verschil in compositie moedermelk bij verschillende methoden Proteïne = eiwit • > bij kolven met de hand • < bij handkolf dan elektrische kolf • Gelijk bij kolven met de hand of elektrisch Kilocalorieën • Geen verschil • > bij premature moeders na 1 week Vet • Geen verschil • > bij premature moeders na 1 week
32
Een onderzoek waar de praktijk wat mee kan! Combining hand techniques with electric pumping increases milk production in mothers of preterm infants (Morton 2009) • 67 moeders • Combinatie kolven met de hand eerste dagen • Elektrisch kolven en borstcompressie • Week 8
820 ml
955 ml 33
Melkproductie na 8 weken
34
Een vergelijking met “terme” situaties
35
Borstcompressie tijdens het kolven
36
Kolven in combinatie met borstcompressie
37
Handsfree kolven
38
Onjuist gebruik van een kolf • • • •
Kolftrechter staat scheef op de borst Vacuüm te hoog of te laag Te lang / te kort Maat kolftrechter is niet goed
Passende schelp? • Beweegt tepel vrij? • Tepelhof in de tunnel? • Ritmische beweging • Legen van de borst? • Pijnloos?
Kolven in de kraamweek Redenen • Ivm bijvoeding • Op gang brengen melkproductie bij aanlegproblemen • Bij gebruik tepelhoedje • Ter extra stimulatie • Stuwing 41
Stuwing Bij pathologische stuwing • Warmte • Voorzichtige massage • Kolven met de hand of apparaat
42
Kolven ivm afwezigheid moeder Redenen • • • •
Scheiding door opname direct na de bevalling Scheiding door opname zieke zuigeling Hervatten werk Incidenteel afwezig
43
Wanneer starten • Zo snel mogelijk bij scheiding • Bij opname neonatologie dan < 6 uur na de bevalling starten • Bij aanlegproblemen na 12/24 uur starten • Bij gebruik tepelhoedje nakolven • Bij bijvoeding na het aanleggen nakolven • Bij stuwing 1-2 x per dag “leeg”kolven = resetten 44
Ideale situatie? • Kolven met de kolf die moeder in huis heeft? • Eerste dagen kolven met de hand • Elektrisch kolven in combinatie met handkolven en borstcompressie • Enkel- of dubbelzijdig afhankelijk van reden om te kolven • Enkelzijdig bij kolven voor korte duur • Dubbelzijdig bij bijvoorbeeld prematuriteit 45
Informatie voor de moeder www.moedermelknetwerk-borstkolfwinkel.nl
46
47
Kolven met de hand
48
Kolven met de hand • Website www.babybalance.nl • Voor klein bedrag 6 maanden te zien • Filmpje van 5 minuten
49
Marmet techniek Voorkom deze bewegingen
50
Kolven met de hand in de praktijk? • • • • •
Kwestie van oefenen Durven Keuze moeder Doorverwijzen naar website/youtube Standaard kolven met borstcompressie • Masseren, dubbelzijdig starten, eindigen met enkelzijdig kolven en borstcompressie Of • Masseren, enkelzijdig kolven met borstcompressie, 4 borsten in 1 kolfbeurt
51
52
Fulltime kolven is hip?
53
Fulltime kolven zie ik vaker dan “vroeger”
54
Logisch gevolg?
Niet altijd ….
Redenen Eigen keuze? • Geen “gedoe” • Slechte eerdere ervaring • Omgeving gerelateerd? • Kapotte/ pijnlijke tepels • Controle over de intake • Seksueel misbruik •? 56
Positief • • • • • • •
Persoonlijke keuze Baby krijgt moedermelk Plannen van de tijden Moeder is vrijer in doen en laten (?) Goedkoper Gezondheidseffect moeder en baby ?
24-1-2013
57
Negatief • • • • • • •
< gemak < ontwikkeling mondmotoriek < antistoffen? < wisselende houdingen < HOH contact > kans op overgewicht > wiegendood (?) 58
En verder? • • • • •
Schuldgevoel / gevoel van falen Tijdsinvestering/ stress / < vrijheid? Omgaan met de omgeving Moment van minderen/ stoppen? ?
Borstvoeding bruist? Niet altijd…. 59
Melkproductie na 10 - 14 dagen
kolven? A. +/-750 ml B. +/-500 ml C. +/-350 ml
60
• 750 ml is ideaal • 350-500 is op de grens • < 350 ml is zorgelijk
Nog idealer? • 1200 – 1500 ml • Flinke voorraad voor eventuele dipdagen 61
Clusterkolven = Powerpumping • Om de twee uur kolven gedurende enkele dagen of • Om de 20 – 30 minuten enkele minuten kolven gedurende een aantal uren (bijv. 3-4 uur)
62
Kolven in de zwangerschap?
63
Wie raad kolven in de zwangerschap wel eens aan?
64
Bij wie kunnen we dit aanraden? • • • • •
Diabetes Mellitus Gemelli Aangeboren afwijkingen Laag gewicht/ macrosomie Eerdere negatieve ervaringen • Glucoseprotocol • Allergie • ? 65
• • • •
Immunologische waarde colostrum Andere vloeistof is een risico Bekendheid borsten Motivatie
66
Het kolven met de hand tijdens de zwangerschap kan de bevalling niet op gang helpen 67
Voorwaarden • Niet bij uterine bloedingen • Niet bij een voorgeschiedenis met premature bevalling
68
Kolven in de zwangerschap = Antenatal breast expression (ABE) Wat is er bekend over ABE, de redenen en de praktijk en voor welke moeders en baby’s is het geschikt? (Chapman et al, 2012) • Voorbereiding borsten • Tepelstimulatie • Om hypoglycaemie te voorkomen
69
Een “ethisch dilemma” Kan het aanraden van kolven in de zwangerschap doorgaan? (Cox 2010)
70
Kolven in de zwangerschap om het geven van borstvoeding te verbeteren (Singh Gurneesh 2009) • 100 Vrouwen > 37 weeks zwanger • Studiegroep 96% aanleggen in het eerste uur • Controle groep 72% aanleggen in het eerste uur
Melkproductie lijkt sneller op gang te komen? 71
Informatie • • • • • • • •
De techniek Materiaal Labellen spuitjes Invriezen Contracties Hoe vaak Hoe veel Transport 72
Het resultaat
• Vaak positief! • Tevreden moeders • Geen bijvoeding
73
Zwanger van een kindje met een schisis Colostrum Diepvries verloskamer
74
75
Bronnen • • • • • • • • • • • • • •
Methods of milk expression for lactating women, Cochrane review, 2011 Afbeeldingen Elly Krijnen Powerpointpresentatie Nel van Wengerden Poiwerpointpresentatie Ilse de Beer Riordan : Breastfeeding and human lactation third edition Informatie vanuit www.borstvoeding.com Informatie vanuit www.eurolac.com Foto’s vanuit www.borstvoedingsforum.nl Informatie vanuit www.moedermelknetwerk.nl ( ook filmpjes kolven met de hand) Folder afkolven van moedermelk ZGT Almelo Manueel kolven een must op de neonatologie? Paper Lien Eggermont Videobeelden met toestemming van www.babybalance.nl Journal of Perinatology, Combining hand techniques with electric pumping increases milk production in mothers of preterm infants, Morton 2009 Met dank aan de kritische assistentie van Marjes Elling IBCLC
76
Bronnen • • • • •
• •
http://newborns.stanford.edu/Breastfeeding/HandExpression.html Effect of antenatal expression of breast milk at term to improve lactational performance: a prospective studyJ Obstet Gynecol India Vol. 59, No. 4 : July/August 2009 pg 308-311 Expressing your milk antenatally. Information and advice for mothers-to-be A Teaching Trust of The University of Birmingham Incorporating City, Sandwell and Rowley Regis Hospitals Antenatal breast expression: A critical review of the literature Tegan Chapman, BN (Hons), RN, RM, IBCLC (Midwife, Postnatal) n , Jan Pincombe, BA, M App Sci, RM, PhD (Professor), Mary Harris, BN, RM, IBCLC, PhD (Clinical Educator, Postnatal) School of Nursing and Midwifery, University of South Australia, GPO Box 2471, Adelaide, South Australia 5000, Women’s and Children’s Hospital, North Adelaide, 2011 Effect of early breast milk expression on milk volume and timing of lactogenesis stage II among mothers of very low birth weight infants: a pilot study Journal of Perinatology (2012) 32, 205–209 2012 77
78
