lactatiekundige IBCLC

De fysiologische basis van de melkproductie

Anita Badart, diëtist / lactatiekundige IBCLC http://www.rondengezond.nl

© 2012

De fysiologische basis van de melkproductie

Moedermelk; hoe? Moedermelk; hoeveel? Moedermelk; samenstelling?

Aandachtspunten

Lactose Vetten ADH tijdens lactatie

http://www.rondengezond.nl

© 2012


Bron:: Riordan, 2005

© 2012



© 2012

Hoe wordt melkproductie geregeld?

Steeds nieuwe aanmaak Prolactine: bloed moedermelk Oxytocine: spiercellen toeschietreflex (TSR) Hormonen vrij door drinken baby Productie = vraag en aanbod Tepels ‘wennen’ (max. tijd) = niet nodig


© 2012

Hormonen tijdens lactatie



© 2012

Moedermelk; hoeveel?


© 2012

Moedermelk; hoeveel? Eerste dagen; 5-10 cc/keer Belly balls:


© 2012

Moedermelk; hoeveel? 1e week na geboorte: ca. 550 cc / dag Vanaf 2e – 3e week: ca. 750-800 cc / dag Piek-melkproduktie ; 2 - 3 liter / dag Onafhankelijk van

‘stimulerende’ producten (verandering in) maternaal gewicht sporten /activiteiten vochtinname calorische inname (> drempelwaarde)


© 2012

Moedermelk; hoeveel?


Bron: Prentice e.a., 1986

Moedermelk; hoeveel? Wél beïnvloed door

Voedingsfrequentie en drinkgedrag (+) Stress, mastitis, ziekte van moeder(-) Roken (-) Anticonceptie, bevattende oestrogenen (-)


© 2012

Moedermelk; samenstelling Wat zit er zoal in? Past niet volledig op deze dia…. www.bellybelly.com.au/forums/whatsinbreastmilk.pdf energie proteïne vet natrium kalium calcium fosfor magnesium chloride koper zink ijzer

bron: borstvoeding.com


preterme moedermelk 69 kcal 2.1 g 3.9 g 40.2mg 68.4 mg 23.5 mg 14.0 mg 2.8 mg 72.7 mg 0.1 mg 0.4 mg 0.1 mg

rijpe moedermelk 69 kcal 1.05 g 3.9 g 18.0 mg 52.5 mg 28.0 mg 14.0 mg 3.5 mg 42.0 mg 0.025 mg 0.12 mg 0.03 mg

© 2012

Moedermelk; samenstelling

Voor pasgeborenen 1wk, 1 mnd, 2 mnd…. Ochtend-, middag-, avond-, nachtvoeding Voormelk, achtermelk Met knoflook, worteltjes, spinazie….


© 2012

Moedermelk; samenstelling Verandert gedurende lactatie Verandert gedurende één voeding Met name vetzuursamenstelling sterk beïnvloed door maternale vetzuurinname; NIET het totale vetgehalte! Vitamines; soms afhankelijk van voeding, hoe sterk dit verband is, is per vitamine verschillend http://www.rondengezond.nl

© 2012

Lactose (melksuiker)

Voormelk (veel lactose) en achtermelk (veel vet) http://www.rondengezond.nl

© 2012


© 2012


© 2012

Lactose in (één portie) moedermelk

Tijdsduur vanaf laatste voeding? Hoe vol/leeg is de borst? Hoe lang drinkt kindje effectief? NIET afhankelijk van voeding van de moeder!


© 2012

Vette feiten… Baby: brein 400 g ca. 11% lichaamsgewicht

Energie naar het brein: ca. 75%

Moeder: brein 1300 g ca. 2% lichaamsgewicht

Energie naar het brein: ca. 25%

Brein: 60% droge stof = vet


© 2012

Geboren ≠ voltooid Leeftijd eeftijd (gewicht)

Gewicht brein (energie)

• • • • • •

• • • • • •

Pasgeboren (3.5 kg) 4-6 mnd (5.5 kg) 1-2 jaar (11 kg) 5-6 jaar (19 kg) 14-15 jaar (50 kg) Volwassen (70 kg)


400 g (74%) 650 g (64%) 1045 g (53%) 1235 g (44%) 1360 g (27%) 1400 g (23%)

Bron: Cunnane SC, Crawford MA,(’03)

© 2012

Essentiële vetzuren DHA en AA

Bouwstenen voor hersenen, netvlies, zenuwstelsel Borstvoeding bevat DHA en AA Via bloed moeder in borstvoeding. Echter: hoeveelheid DHA in bloed bij lacterende moeder daalt! Gevolg: hoeveelheid DHA in m-melk daalt… http://www.rondengezond.nl

© 2012

DHA status Westerse moeder ppartum 4,5 borstvoeding

DHA %

flesvoeding

3,5

2,5 -4 0

4

8 12 16 20 24 28 32 36 40 44 48 52 56 60 64

Otto et al (2000)

Aantal weken na bevalling


© 2012

Vetzuursamenstelling moedermelk Westerse moeders: 0.30 g% DHA, 0.44 g% AA Veganisten: 0.15 g% DHA, 0.32 g% AA Traditionele volkeren: 0.73% DHA, 0.50 g% AA Bij intake 450 mg ωLCP: 0.43 g% DHA


© 2012

DHA status ; invloed op moeder Stijging DHA status ppartum

6.0 5.0 4.0 3.0 2.0 1.0


depressie

geen depressie

Otto et al (‘03)

© 2012

Invloed van vetzuren op kind Onderzoek: Moedermelk vs. kunstvoeding zonder deze vetzuren Kunstvoeding mét DHA / AA

vs. kunstvoeding zonder DHA / AA


© 2012

Invloed van vetzuren op kind

Cognitieve ontwikkeling (?) Visuele ontwikkeling (?) Motorische ontwikkeling (?) Gedragsstoornissen (ADHD, schizofrenie, agressie)(?) Bloeddruk (?) Allergie risico (?) Vroege aanleg vetmassa (?)

☞ onderzoeksresultaten zijn niet eenduidig; i.h. a. positief / soms geen verschil, niet negatief http://www.rondengezond.nl

© 2012

Invloed van vetzuren op kind Verstorende omstandigheden: Verschillen in gevoeligheid afgenomen testen Verschillen zijn te subtiel; niet aan te tonen met prestatietesten Wanneer moet je meten? Ontoereikende DHA / AA-suppletie? Wat is ideaal? Wat is het aanbod in de baarmoeder geweest? http://www.rondengezond.nl

© 2012

Vetzuren; praktisch advies Beperk verzadigd vet (harde margarines, roomboter, volvette zuivel, slagroom, vet vlees); óók bij ‘magere’ vrouwen Voldoende onverzadigd vet ; olijfolie, sojaolie, lijnzaadolie, raapzaadolie, walnotenolie, halvarine / margarine in kuipjes, vloeibare margarine / bak&braad, (bij voorkeur met ω3 vetzuren). Aanbeveling is 55 gram/dag! Adviseer noten als tussendoortje (ideaal tijdens voedingsmoment) 2x / week liefst vette vis (zalm, haring, makreel, paling) óf visoliecapsule bevattende min. 200 mg DHA http://www.rondengezond.nl

© 2012

Tijdens lactatie; ADH Energie: + 500 kcal Micronutriënten; Calcium Fe Mg Zn vit A vit B1/ B2 / B6/ B12 Foliumzuur vit C http://www.rondengezond.nl

1000 mg 20 mg 300-400 mg 16 mg 1250 RE 1.7 /1.7/ 1.9 mg / 3.8 mcg 400 mcg 110 mg © 2012

Vitamine D tijdens lactatie Suppletie 10 mcg bij getinte/donkere huid Suppletie 10 mcg bij lichte huid die niet ELKE dag

minstens 15 minuten in de zon komt tussen 11 en 15

uur (hoofd en handen onbedekt) Suppletie bij voorkeur D3

Daarnaast ADH van 10 mcg/dag; gemiddelde inneming is 2-3 mcg/d!


© 2012

Dank voor jullie aandacht!


© 2012

lactatiekundige IBCLC

Recommend Documents