Liturgie & preek Doopsgezinde Gemeente Leeuwarden 16 juni 2012 Organist: Gerben Bergstra; voorganger: Tjitske Hiemstra thema: Bidden Bidden verandert niet de wereld, maar bidden verandert de mens. En de mens verandert de wereld. - Albert Einstein * Mededelingen en aansteken van de kaars * Bemoediging en groet * Zingen
Psalm121: 1 en 2 (Ned.) 3 en 4 (Frysk) Uw wankle voeten zet Hij vast, als gij geen uitkomst ziet: uw wachter sluimert niet! Zijn oog wordt door geen slaap verrast, Hij wil, als steeds voor dezen, Israëls wachter wezen. De Hear is oan 'e rjochterhân dyn skaad, sa komt oerdei gjin hjitte dij tenei. En stiet de nacht oer stêd en lân, gjin ûnheil sil dij deare, dyn Hoeder is de Heare. De Hear, dy't ivich om dij tinkt, bliuwt, wat ek wanke mei, dyn Hoeder al den dei. Dy't troch it kweade_it goede bringt, Hy hat dyn gean en kommen foargoed yn hannen nommen.
* Fototentoonstelling ‘Wij, die bidden’ * Zingen
NL 906 : 1, 6, 7, 8
God is tegenwoordig … Streel Gij met uw stralen, God van licht en leven, mijn gezicht tot U geheven. Evenals de bloemen voor het zonlicht buiten zo gewillig zich ontsluiten, zo laat Gij, zon van mij, in uw licht mij groeien voor U openbloeien.
Maak mij recht eenvoudig, stil in den gebede, afgezonderd in uw vrede. Maak mij rein van harte, dat ik uwe klaarheid schouwen mag in geest en waarheid. Heer laat mij even vrij als een adelaar stijgen, zo word ik U eigen.
Heer kom in mij wonen, zij mijn hart en leven, U ten heiligdom gegeven. Gij die zo nabij zijt, wend mij toe uw wezen, dat Ge in mij uw beeld moogt lezen. Waar ik ga, zit of sta, laat mij U aanschouwen met een stil vertrouwen.
* Gebed ‘Biddend de hemel openen’ * Zingen
NL 221: 1 en 2
Zo vriendelijk en veilig als het licht …
Want waar ben ik, als Gij niet wijd en zijd waakt over mij en over al mijn gangen. Wie zou ik worden, waart Gij niet bereid om, als ik val, mij telkens op te vangen. Ik leef niet echt, als Gij niet met mij zijt. Ik moet in lief en leed naar U verlangen.
* Bijbellezing
Lucas 11: 1-13 ‘Heer leer ons bidden … ’
* Zingen
NL 275
Heer onze Heer, hoe zijt Gij aanwezig … 2. Gij zijt niet ver van wie U aanbidden niet hoog en breed van ons vandaan. Gij zijt zo mens'lijk in ons midden dat Gij dit lied wel zult verstaan. 3. Gij zijt onzichtbaar voor onze ogen en niemand heeft U ooit gezien. Maar wij vermoeden en geloven dat Gij ons draagt, dat Gij ons dient.
Gij zijt in alles diep verscholen in al wat leeft en zich ontvouwt. Maar in de mensen wilt Gij wonen met hart en ziel aan ons getrouwd.
Heer onze Heer, hoe zijt Gij aanwezig waar ook ter wereld mensen zijn. Blijf zo genadig met ons bezig, tot wij in U volkomen zijn.
* Bijbellezing
1 Tess. 5: 16-24 ‘Bid zonder ophouden’
* Zingen
In de Heer schep ik mijn vertrouwen
* Overdenking Gemeente van Christus, Op het terrein van bidden zijn en blijven we allemaal beginnelingen … De onzekerheid over hoe we moeten bidden, was ook al aanwezig bij de leerlingen van Jezus. ‘Heer, leer ons bidden’, zo vroegen zij en Jezus leerde hen het ‘Onze Vader’. Het lijken wel de puzzelstukjes van het leven, allemaal samengevoegd in één gebed. Daarover gaat deze preek vandaag niet, maar wel over allerlei aspecten van bidden, zoals de tentoonstelling de volle breedte van ons bestaan aanraakt. Vandaag gaat de preek meer over het onophoudelijk bidden als een leven in voortdurende verbondenheid met God of hoe we die krachtbron van ons leven maar noemen. Bidden is een soort van levenshouding, eventueel zonder woorden. Zoals je kunt bidden in stilte en met verlangen. Een kort gebed neem je de hele dag mee. In de trein of in de file, op de fiets of aan de wandel. Bidden wordt dan als een hartslag … Als allereerste aspect van bidden noem ik het DANKEN … (vgl. slotlied van vandaag). Juist in de uiterste momenten van ons leven - in diepe nood en op hoogtepunten - is ons eigen leven vaak te klein. In nood roep je dan al snel uit: ‘O God, help me!’ En op de hoogtepunten is er grote dankbaarheid; daar begin ik graag mee … Vorige week liep ik in Zwitserland over de crêtes van de Jura – dan ben ik één en al dank voor het wonder van de schepping. Onze dankgebeden zijn meestal verbonden met mijlpalen in het leven; zoals de geboorte van een kind, een liefde die beantwoord wordt, geslaagd zijn voor je examen, een operatie die goed verliep, een wonderlijke genezing etc. Maar ook in het alledaagse van het leven is er verbinding met God, de levenskracht. Geluk zit eigenlijk in hele kleine dingen; gister was mijn eerste eigen aardbei rijp. Wat heb ik ervan genoten! Dank God, voor deze heerlijke rode aardbei! Te midden van ons leven, waarin ook van alles niet goed gaat, kun je bewust zoeken naar het positieve! Je kunt zelfs een boekje bijhouden en elke dag 3 dingen opschrijven om te danken.
Een tweede aspect is STILTE Om ons heen is voortdurend geluid, ook is er in onszelf vaak weinig stilte. Ons hoofd is vol gedachten die heen en weer schieten. Af en toe bewust stil zijn en deze gedachten tot rust proberen te brengen, helpt om bewust te worden van het hier en nu; om écht te zijn waar je bent. Met al die gedachten van ons zijn we vaak in het verleden of in de toekomst en vergeten we hier en nu te zijn bij deze dienst rond bidden. Door stilte kun je waarnemen op een andere manier. Vergelijk het maar met een vijver waar voortdurend een steen in gegooid wordt en die daardoor onrustig en troebel blijft. Door de stilte komt het water tot stilstand en kun je tot op de bodem kijken. Het water wordt kristalhelder. Ook onze Geest heeft zulke momenten van rust en stilte nodig. Alle indrukken en gedachten kunnen dan bezinken. Door dit afstand nemen kun je ook ineens nieuwe ideeën opdoen. Zo kan ons gebed een oefenen zijn in stilte, oefenen in ontvankelijkheid, in je bewust worden van wat er in je leeft en je openstellen voor de Geest van God die in ieder mens verborgen aanwezig is. Laat mij stil worden in jouw liefde, en biddend één worden met jou, jij die zelf liefde bent. Een derde aspect is NADENKEN … Bidden is geen verlanglijstje maken, maar heeft meer te maken met inkeren, nadenken en duidelijkheid krijgen over de vraag waarheen wij eigenlijk op weg zijn in ons leven en wat we met ons leven willen. Zit ik op de goede weg of moeten er dingen veranderen in mijn leven? In ons gebed zoeken we naar antwoorden in het licht van Gods liefde om steeds meer de mens te worden, die wij ten diepste bedoeld zijn … Jurjen Beumer, vorige week is hij overleden, noemt dit de ‘therapeutische’ kant van bidden. Een vierde aspect is VERDRIET UITEN Nood leert bidden, zei ik al eerder. Als de hemel boven je gesloten lijkt … In wanhoop en angst zoek je naar steun en houvast. Je zoekt naar een adres voor je machteloosheid en je tranen. Niet altijd kunnen we ons verdriet delen met mensen om ons heen. Voor anderen gaat het leven soms al gauw weer verder. Anderen kunnen zich vaak onvoldoende in je inleven, omdat zij iets dergelijks niet hebben ervaren – zoals je partner of je kind verliezen – hoe dat verlies je hele leven doordringt. God waar ben je nu? Waarom vergeet je mij? zo spreekt Psalm 42 Je vragen, onrust en wanhoop moet je ergens kwijt. En ook je boosheid: op het leven, op het lot dat jou treft en misschien ook op God. Niet dat God de schuld krijgt, maar het is wel goed om alle gevoelens bij God te kunnen uiten … en ook dat allemaal is bidden.. Je helemaal te kunnen uiten, maakt soms al zó veel verschil, dat je tot rust komt en dat je verdriet minder groot is. Het buiten jezelf leggen, geeft enige afstand en kan ook nieuw zicht geven. Een vijfde aspect is VERTROUWEN (psalm 121) Uw wank’le voeten zet Hij vast, als gij geen uitkomst ziet, uw wachter sluimert niet. Ons leven is kwetsbaar en dat kan je angstig en onzeker maken. Je hebt een soort van basisvertrouwen nodig om te kunnen leven en rechtop te staan. De gebeden van Anselm Grun geven iets weer van zo’n evenwicht, een diep innerlijke vertrouwen dat je leven kan dragen … ‘In de Heer schep ik mijn vertrouwen’ – zingend kun je je gedragen voelen en kun je vertrouwen krijgen dat je voet wel een weg zal vinden om te gaan; hoe moeilijk het soms ook lijkt. We lazen: Wie vraagt ontvangt, wie zoekt vindt, en voor wie klopt zal worden opengedaan. Denk niet te snel dat je onbescheiden of brutaal bent met je gebed. Abraham, als vader van de gelovigen, ging in zijn pleit om Sodom tot het uiterste. Vraag, zoek en klop in het vertrouwen op een reactie, in welke vorm dan ook … Hij die u roept is trouw en doet zijn belofte gestand, zegt Paulus. Godsvertrouwen gaat met vallen en opstaan; bij tijd en wijle is er twijfel en worsteling. En dan ineens is het je weer gegeven als een soort grondtoon in je leven, waarop je kunt afstemmen.
Een zesde en zevende aspect is MEELEVEN en DOEN Dorothee Solle zei ooit: ‘Ik geloof dat we meer bidden naar mate we meer liefhebben. Dan weten we beter waaraan de ander behoefte heeft.’ Bidden is datgene benoemen wat pijn doet; het lijden, onrecht en verdriet. Er woorden aan geven, het serieus nemen. Bidden is je openstellen voor je medemens, je in hem of haar verplaatsen en bewust oprechte aandacht geven. Bij het bidden voor mensen die het moeilijk hebben, leef je je bewust in in de situatie van de ander en dan probeer je er ook wat aan te doen. Bidden en doen gaan hand in hand. Als we bidden ‘Heer, ontferm U’ dan gaat het erom, ook onszelf over hen te ontfermen; indien mogelijk. God heeft geen andere handen dan onze handen. ‘Niets maakt ons zo verantwoordelijk als bidden’, zei frere Roger van Taizé Onze fototentoonstelling ‘Wij, die bidden’ hangt hier niet vrijblijvend … Niets maakt ons zo verantwoordelijk als bidden … Dat dat zo mag zijn in ons leven en in onze gemeente, Amen
* Orgelspel * Open ruimte * Zingen
NL 281: 1, 2, 3, 6
Wij zoeken hier uw aangezicht Wanneer het donker ons verrast, Houd ons dan in uw goedheid vast: Kyrie eleison! Verschijn ons als de dageraad, Gij, zon die ons te wachten staat: Kyrie eleison De zon straalt van uw aangezicht En zet ons leven in het licht. Amen halleluja
* Voorbeden, stil gebed, Us Heit sjonge … Bûch de folken nei jo wet lit jo ryk op ierde komme. byn jo wil ús op it hert en wy sykhelje feromme. Jou ús hjoed ús deistich brea en ferjou wat wy misdiene, sa’t ek wy ferjûn ha, Hear, al dy’t skuldich foar ús stiene.
Lit oer ús gjin neare nacht, lied ús net yn blyn begearen. binne wy yn duvels macht, Hear, ferlos ús fan ‘e kweade.
God fan fier en hein, ús heit, wûnder heimnis is jo namme, grut yn krêft en hearlikheid, oant yn alle tiden. Amen.
* Collecte voor de Vreugdekinderen * Slotlied
NL 704
Dankt, dankt nu allen God met hart en mond en handen, die grote dingen doet hier en in alle landen, die ons van kindsbeen aan, ja, van de moederschoot, zijn vaderlijke hand en trouwe liefde bood.
Dankt, dankt nu allen God Die eeuwig rijke God moge ons reeds in dit leven een vrij en vrolijk hart en milde vrede geven. Die uit genade ons behoudt te allen tijd, is hier en overal een helper die bevrijdt.
Lof, eer en prijs zij God die troont in 't licht daarboven. Hem, Vader, Zoon en Geest moet heel de schepping loven. Van Hem, de ene Heer, gaf het verleden blijk, het heden zingt zijn eer, de toekomst is zijn rijk.
* Zegenbede Hear, wy freegje no, Jo seine op ús wei Hear, wy freegje Jo, wês mei ús eltse dei … Amen
‘Niets maakt ons zo verantwoordelijk als bidden.’ frère Roger Mededelingen: Kerkennacht Zaterdagavond 22 juni is het Kerkennacht en bent u vanaf 22.00 uur welkom in onze vermaning. 19.00 uur Lutherse Kerk (Oosterstraat 30) Opening door Addy Stoker, voorzitter van de Raad van Kerken Leeuwarden. Oecumenisch Liturgisch programma. 19.45 uur Waalse Kerk, Remonstrantse Gemeente (Grote Kerkstraat 222). Voordracht over Maria Magdalena in poëzie, een orgelimprovisatie en bronzen beelden van de beeldhouwer Wessel Bezemer. Voordracht; Ds. Marjan van Hal, Orgel: Harry Maring. 20.30 uur Bonifatius Kerk, Rooms-katholiek (Bonifatiusplein 20) Samenzang o.l.v. Hendrikje van der Berg 21.15 uur Grote Kerk, Protestantse Gemeente Leeuwarden (Jacobijnerkerkhof 95) In de Grote Kerk is er eerst gelegenheid voor een kopje koffie of thee, daarna wordt er een rondleiding gehouden en tot slot verzorgt Theo Jellema een improvisatie op het Müller orgel n.a.v. het lied ‘De kerk van alle tijden’. 22.00 uur Doopsgezinde kerk (Wirdumerdijk 18) We zien de fototentoonstelling Wij, die bidden op de beamer en wisselen de gebeden af met liederen van Taizé en Iona. Tjitske Hiemstra en pianobegeleiding Arjen Nauta. 22.30 uur sluiting Bovenstaande mededelingen vindt u ook op www.dgleeuwarden.org
