Preek en liturgie Doopsgezinde Gemeente Leeuwarden Zondag 23 juni 2013 Organist: Gerben Bergstra; voorganger: Roelof Akse In ’t kader van Wij, die bidden, thema: enjoybiddenzingenjoy!
* Mededelingen en aansteken van de kaars * Geen dag zonder Bach! Luisteren naar het eerste deel van het Weihnachtsoratorium: Jauchzet, frohlocket (jubelend, juichend)! auf, preiset die Tage. Rühmet (prijs), was heute de Höchste getan! Lasset das Zagen (vrees), verbannet die Klage. Stimmet vol Jauchzen und Fröhlichkeit an! * Bemoediging en groet * Zingen
Wat bistû ljeaflik …
Alles wat libbet docht der nou sines by: Fôltjes en kealtsjes, hynders en kij: Goeskes, dy snetterje, skiepkes dy bletterje, Lamkes, dy springe, nûvere blij. ’t Ljurkje yn ‘e wolken, d’eintsjes yn ’t lizich wiet, moskjes en swealtsjes, elts sjongt syn liet. De ea’barren klapperje, ljipkes wjukwapperje: Skries op ‘e hikke ropt: grito-griet! ‘k Woe gjin goune dat ‘k no te sliepen lei. ’t Is my sa noflik ier op ‘e dei. Protters, dy tsjotterje; d’aksters, dy skatterje. Alles is fleurig: ik bin it mei!
Om straks te delen in de open ruimte: ‘Wat is jouw vreugdelied? Hoe is dat gegaan: ’t overspringen van die vreugdevonk?’ * Zingen
NL 216: 1, 2 en 3
Dit is een morgen als ooit de eerste
Dauw op de aarde, zonlicht van boven, vochtige gaarde, geurig als toen. Dank voor gewassen, grassen en bomen, al wie hier wandelt, ziet: het is goed. Dag van mijn leven, licht voor mijn ogen, licht dat ooit speelde waar Eden lag. Dank elke morgen Gods nieuwe schepping, dank opgetogen Gods nieuwe dag.
* Met elkaar bidden:
Barmhartige en goede God geprezen ben je voor alles wat je voor mij hebt gedaan. Geprezen ben je voor jouw wonderbare schepping, waar ik vol vreugde van mag genieten. Geprezen ben je voor je Zoon, die tot mij afgedaald is, om met mij op weg te gaan. Je vervult mijn hart met vreugde. Deze vreugde mag ik voor jou zingend tot uitdrukking brengen, opdat jouw vreugde mij steeds meer vervult en ook op de mensen om mij heen overspringt.
* Bijbellezing, psalm 149, uit ‘150 psalmen vrij’ (H. Oosterhuis) * Zingen
NL 149: 1, 2 en 3
Halleluja! laat opgetogen … Laat het een hoge feestdag wezen. De naam des HEREN wordt geprezen met het aloude lied der vaadren. De heilge reien naadren. En zo danst in het morgenlicht heel Gods volk voor zijn aangezicht en slaat de harp en roert de trom in 's HEREN heiligdom. De HEER gedenkt in gunst de zijnen. Hij kroont de zwakken en de kleinen. Hij kent de stillen in den lande, het heil is nu ophanden. Weest verheugd, die den HEER verbeidt, nu Hij komt en u zelf bevrijdt. Prijst dan zijn naam bij dag en nacht en roemt zijn grote macht.
* Tweede lezing, een nieuwjaarsbrief van zr. Hiltje (in navolging van Paulus- en Petrus brieven) * Zingen
2
NL 913: 1
… mij geleidt des Heren hand
* Overdenking
‘Barmhartige en goede God geprezen ben je voor alles wat je voor mij hebt gedaan. Geprezen ben je voor jouw wonderbare schepping, waar ik vol vreugde van mag genieten. Geprezen ben je voor je Zoon, die tot mij afgedaald is, om met mij op weg te gaan. Je vervult mijn hart met vreugde. Deze vreugde mag ik voor jou zingend tot uitdrukking brengen, opdat jouw vreugde mij steeds meer vervult en ook op de mensen om mij heen overspringt.’ Zusters en broeders, gemeente met een levende Heer Woorden, die bij ’t zingend bidden naar binnen én naar buiten gaan, zijn als vurige bakens in een getijdenstroom, hierlangs kun je veilig varen! Hierlangs kun je veilig je weg vinden. Al ben je getroffen door onnoemlijk leed, zijn al jouw ledematen zwaar door ponden van lood … in het zingend bidden stijg je op … zoals wierook naar de sterrenhemel; gedragen op adelaarsvleugels. En zit je stem soms moervast, omdat de banden uitgerekt of bronnen opgedroogd zijn. Dan hebben we ‘Godzijdank’ een inwendige stem. Met Bach, die nestelt in je longen; met Händel, die wandelt in de boezems van je hart; met Armin van Buren die stereo bonst in je beide nieren. Jouw inwendige stem kun je gebruiken om te bidden, stil jouw inwendige stem kun je aanwenden om te zingen; zingenbiddenenjoy ! ‘Zing een nieuw lied voor Hem’. Het kleine, eenvoudige verhaal van Hiltje is boeiend om als verkondiging door te geven. Als 16 jarig famke, vertrok ze in 1938 uit ’t Noordelijke Blija naar de grote stad Groningen. Ze ging er intern wonen, op een meisjesschool, om er een opleiding tot gezinsverzorgster te volgen. Dapper! Haar heit schreef haar een brief: Hiltje, mâst nei hûs ta komme; mem rint dagelijks by dyn klean lans mei har hannen te strieken, se gûlt de hiele dei! Kom nei hûs! ‘Maar ik ging niet!’ zei ze, ‘want dat betekende dat ik weer het land op moest..!’ En dat wilde ze persé niet. Ze volgde een degelijke beroepsopleiding, dankzij enkele rijksdaalders van een gulle buurvrouw. Op één van haar eerste rapporten had ze een prachtig cijfer voor ‘verantwoordelijksgevoel’! Een 8 en een half … Nou, mooi toch! Maar ze had géén idee wat dit betekende: ‘verantwoordelijksgevoel’? Die volgende nacht onweerde het in de stad. En een studievriendin riep zacht aan Hiltje: ‘als je bang bent kom hier bij mij in bed’! En dat deed ze. Twee famkes in het nachtelijk gedonder, aan de Grote Markt in Groningen.
3
‘Je had een mooi rapport vandaag!’ ‘Ja! Maar weet jij wat:‘verantwoordelijksgevoel’ betekent?’ Haar vriendin legde ’t haar geduldig uit. Oh! Ze was een speels en ook wél wat een rebels famke. Als uitje, zo had de directrice besloten, zouden beide klassen voor een traktatie naar de HEMA gaan. JA! Naar de HEMA! Hiltje haar lokken zaten nog in de war; en ze werd terug naar haar kamer gestuurd om ’t kapsel te fatsoeneren. Een ander meisje was daar ook nog bezig om zich op te knappen. En Hiltje flapte eruit: ‘kom op juh, anders gaan we niet naar de hemel’! De directrice die hoorde dit! (Ze was waarschijnlijk een droge, strenge vrouw) en ze besloot kordaat: beide klassen gaan niet naar de HEMA! Voor straf naar het slaapverblijf … vooruit! En nu nog …, in haar negentigste jaar, keek Hiltje beteuterd; goed, misschien had zij straf verdient …, maar zeker niet die andere meisjes. En haar ogen schieten vuur! Hiltje verloor door een vreselijk bedrijfsongeval jong haar man; ze bleef toen achter met drie tienerjongens. Toen ze al ver in de tachtig was, viel een sportieve zoon zo van de fiets: hartstilstand. Het haar van beppe Hiltje werd dun en zilvergrijs. Nooit hield ze op met zingen; en was door nachtelijk huilen haar stem gebroken.., dan was er nog die inwendige stem, die stamelend zong: ‘Wat de toekomst brenge moge …., (mij geleidt des Heren hand’!) “Ik denk altijd de regels even goed doorlezen …, dan begrijp je het beter”. Diep respect verdient deze Menniste zuster, die wijzer geworden dan 17 gestudeerde dominees, minstens 26 boeiende levensverhalen aan ons heeft te vertellen. Met haar lied heeft ze in stormen de weg van overgave en vertrouwen altijd gevonden. Verantwoordelijkheidsgevoel én humor: een 8 en een half … Minstens! Het kleine, eenvoudige verhaal van Jon is hoopgevend om als verkondiging aan u door te geven. Afgelopen week was ik bij zijn afscheid in Dokkum. Ruim tien jaar heb ik ook voor hem mogen zorgen op de Eskesstraat in Kollum. Jon was een prachtige, vrolijke jongen. Geboren op Texel in 1975, en de zon en de wind van dit eiland waren altijd in zijn blauwe ogen te zien. Door spasme, epilepsie en ernstige darmproblemen waren zijn mogelijkheden beperkt. Hij kon niet praten, hij kon niet lopen, hij kon niet zelf eten … en toch noemden zijn ouders, zijn zus en broer hem: de grootste schat op aarde! Ze schreven in de advertentie: ‘met vreugde ontvangen en we geven hem dankbaar, terug aan onze lieve Heer’ Vooral zijn ouders zongen met Jon! Ook afgelopen week gebeurde dat, bij zijn gedenkdienst hebben we met elkaar gezongen: in holland staat een huis …., ‘k zag twee beren broodjes smeren …; en zien favoriete lied was: ‘op een grote paddestoel..’ . In het dankwoord vertelde zijn moeder: dan begon ik: ‘op!’ En Jon zijn ogen rolden zoekend heen en weer … 4
‘op!’ Een grote glimlach van oor tot oor brak door. Op een grote paddestoel, rood met witte stippen, zat kabouter Jon de Gier heen en weer te wippen ... en Jon gierde het uit! In het zingen herkende hij zijn meest geliefde stemmen. Wat heeft hij veel ontvangen; wat heeft hij zijn ouders, zijn zus en broer, ons als werkers in de zorg véél gegeven … onbaatzuchtige, niets-opeisende liefde! ‘Komt laat ons vrolijk zingen’! ‘Zing een nieuw lied voor Hem’. Alles is al gezongen Maar nog niet alles door jou! Amen * Orgelspel * Open ruimte Welkom van zr. Hanna Hansen en br. Piet Luikenaar * Als gebed zingen we
Komt, laat ons vrolijk zingen Komt, laat ons vrolijk zingen tot God die alles schiep. Die bloemen, vissen, vogels uit niets tot leven riep; met nevels als een sluier de groene aarde tooit, zijn dauw als vreugdeparels over de velden strooit. Die heuvels schiep en dalen, waar Hij de aard’ betrad, die zon en maan en sterren tot licht gaf op ons pad. Looft Hem dan die de mensen tot vreugd’ geschapen heeft, en die ons onze schulden om Jezus’ wil vergeeft.
O, God, die ons in Christus een machtig Vader zijt. Verlos ons van het kwade nu en in eeuwigheid. Leer ons als kind’ren leven en spelen in uw hof, en met de eng’len zingen uw glorie en uw lof.
5
* Collecte voor IKV-Pax Christi IKV Pax Christi, de grootste vredesbeweging in Nederland, zet zich in voor vrede, verzoening en gerechtigheid in de wereld. Samen met mensen in conflictgebieden werkt IKV Pax Christi aan een vreedzame en democratische samenleving. Meer informatie: www.ikvpaxchristi.nl. * Zingen
NL 146C: 1 en 7
‘Alles wat adem heeft love de Here,’ Roemt dan, gij mensen, en lofzingt tezamen Hem die zo grote dingen doet. Alles wat adem heeft, roepe nu amen, zinge nu blijde: God is goed! Love dan ieder die Hem vreest Vader en Zoon en Heilge Geest! Halleluja! Halleluja!
* Zegenbede en het zingen van: Hear, wy freegje no, Jo seine op ús wei Hear, wy freegje Jo, wês mei ús eltse dei (2x) … Amen
Mededelingen IKOS-petitie De stichting IKOS – de vrijzinnige organisatie voor schoolzaken – roept haar achterban op om de petitie tegen de wegbezuiniging van Godsdienstig Vormingsonderwijs (GVO) te ondertekenen. Achterin de kerk ligt een handtekeningenlijst en meer informatie. Supermarktactie in Westeinde op zaterdag 6 juli Onze werkgroep Martha organiseert voor de 4e keer zo’n actie voor de Voedselbank die het vooral in de zomermaanden moeilijk heeft om de ruim 430 klanten om de twee weken van een voedselpakket te voorzien. Meer informatie staat in Onderweg en op onze website. De intekenlijst voor deze actie ligt achter in de kerk. U bent zeer welkom, ook als u zich hier maar één uur voor vrij kunt maken! Elk jaar is het helemaal goed gekomen. Mei folle groetnis, Bauke Visser (namens de werkgroep Martha) Bovenstaande mededelingen vindt u ook op www.dgleeuwarden.org
6
