KWARTAALUITGAVE INTERNATIONAAL PERSCENTRUM JAARGANG XLV - AFLEVERING 1- APRIL RVD wil thuiswedstrijd: Balkenende verlaat Nieuwspoort

K WA RTA A L U I T G AV E

I N T E R N AT I O N A A L

PERSCENTRUM

J A A R G A N G X LV - A F L E V E R I N G 1 - A P R I L 2 0 0 7

RVD wil thuiswedstrijd: Balkenende verlaat Nieuwspoort

K WA RTA A L U I T G AV E

I N T E R N AT I O N A A L

PERSCENTRUM

J A A R G A N G X LV - A F L E V E R I N G 1 - A P R I L 2 0 0 7

Nieuwspoortforum is het driemaandelijks verschijnend magazine van het Internationaal Perscentrum Nieuwspoort REDACTIESECRETARIAAT: Lange Poten 10 2511 CL Den Haag T 070 - 346 94 40 E [email protected] I www.nieuwspoort.nl REDACTIE: Elaine de Boer, Josine Boven, Toof Brader, Paulus Eras, Jaap Folkerts, Ron Korver, Lars Kuipers, Bart van Leeuwen, Margriet van Lith (hoofdredacteur), Vincent Schepman (vormgever) COLUMNISTEN: Rutger van Santen, Syp Wynia MEDEWERKERS: Lilian Beereboom, Annette Birschel, Martin Bril, Jaap van der Ploeg, Patrick Spijkerman, Yvonne Wiggers FOTO’S: Peter Hilz/HH (omslag) Serge Ligtenberg (pag. 20, 21) Joop van Reeken (23, 24) Roel Rozenburg (pag. 15) Carola Sewing (pag. 3, 5, 8, 9, 11, 12, 20, 21) VVD (pag. 18)

Premier keert Nieuwspoort de rug toe Op 22 februari 2007 maakte minister-president Balkenende een eind aan een lange traditie. Een traditie waarin Nederland uniek was: de premier die na afloop van de ministerraad op uitnodiging van de parlementaire journalisten vragen beantwoordt in het perscentrum. Margriet van Lith legt uit wat beeldregie is op pagina 5

Politiek 24, de Nederlandse variant van C-SPAN

DRUK: UnitedGraphics ISSN 1873-8990

Kopij voor het juninummer dient uiterlijk maandag 11 juni bij de hoofdredacteur (redactie@nieuwspoort) te zijn ingeleverd.

14

Rubriek Nieuwsconsument: 15 Kees ’t Hart Annette Birschel en het White House in de polder

16

Rutger en de Wouter-tapes 17 Haagse society

20

Inktspotprijs

23

Nieuwe poorters

25

Sinds 1 november vorig jaar kent ook Nederland zijn eerste politieke themakanaal. Zeven dagen per week, 24 uur per dag te zien op de digitale televisie en internet. Binnenkort ook: samenwerking met Nieuwspoort pagina 6

Bestuursverkiezing Nieuwspoort Kafka-brigades schieten burger te hulp

VORMGEVING: Vincent Schepman T 079 - 352 27 02 E [email protected] ADVERTENTIE-EXPLOITATIE: Steven Veenendaal Lange Poten 10 2511 CL Den Haag T 070 - 346 94 40 F 070 - 364 23 80 E [email protected]

Syp Wynia en de Geert Wilders-hype

De campagne was feller dan ooit tevoren; de uitkomst inmiddels bekend. Voor verslagen van debatten en van de tellingen pagina 8

Nieuwspoort bestaat 45 jaar Op woensdag 4 april presenteerde Max de Bok de door hem samengestelde lustrumbundel en gaf columnist Martin Bril het startschot voor de viering met een fraaie gesproken Nieuwspoort-column. Drs Mallebroodje is terug op pagina 12

Naar Belgisch voorbeeld heeft het kabinet Balkenende III de zogeheten Kafkabrigades in het leven geroepen; Franz Kafka is de metafoor voor het complex aan negatieve verschijnselen die bureaucratie met zich kan meebrengen - de onbegrepen burger en ondernemer die vastlopen in de bureaucratische machinerie. Groot en klein leed op pagina 18

Nieuwspoortforum 1 - a p r i l 2 0 0 7 - 3

In memoriam Hendrik Schönau (1946-2007) Met vele tientallen poorters waaronder politici, en oud-politici, vrienden en familieleden hebben we het lichaam van Hendrik Schönau op begraafplaats Oud Eik en Duinen in Den Haag aan de aarde toevertrouwd. Het was vrijdag de 13e april - precies een half jaar nadat Hendrik op vrijdag de 13e te horen kreeg dat hij ongeneeslijk ziek was. Zijn lichaam holde achteruit, zijn geest bleef scherp, zijn humor hield stand. Zijn broer Diederik, tijdens de uitvaartplechtigheid: “Hendrik heeft mij gevraagd over de muziek die aanstonds ten gehore wordt gebracht, de Ouverture Solemnelle “1812” van Peter Tchaikovsky, het volgende te zeggen: “Ik besef dat het voor u misschien een hele zit is, maar besef dat IK hier nog zo lang moet liggen”.” Hendrik heeft zijn hele werkzame leven doorgebracht in en rond het Binnenhof. Eerst bij de VVD-fraktie van de Tweede Kamer daarna als woordvoerder op het ministerie van Defensie. Dus altijd in en rond Nieuwspoort dat hij als zijn tweede huiskamer beschouwde. Hendrik was een perfectionist, hij was integer, betrouwbaar en bezat een uitzonderlijk goed politiek gevoel. Zijn perfectionisme maakte hem ook een taalpurist. In zijn column in Nieuwspoortnieuws “wazeggu” spuide hij op een geestige manier zijn kritiek op slecht taalgebruik in de media. Zijn persberichten waren een toonbeeld van goed taalgebruik.

Hendrik was een bijzonder mens. Hij had twee sportieve hobby’s: voetballen (passief) en skiën (actief). Maar het meest bijzonder was zijn voorliefde voor Albanië. Hij startte een onderzoek naar de militaire activiteiten van majoor Lodewijk Thomson, de feitelijke leider van de eerste Nederlandse vredesmissie, die in 1914 in Albanië sneuvelde. In deze Thomson kwam alles bij elkaar waar Hendrik in geïnteresseerd was: militaire geschiedenis, de Balkan en Albanië, het liberalisme en parlementaire geschiedenis. Tijdens de kabinetsformatie van 1977 van het kabinet Van Agt/Wiegel - na de mislukte formatie van het CDA met de PvdA - wilden de heren radiostilte. Hendrik wist alles maar zei niets. Dat leverde hem de bijnaam “de oester” op. Zo zullen wij ons Hendrik niet herinneren. Wel zijn humor en schaterende lach. Veel dank aan onze eigen Jurgen, die Hendrik in zijn laatste levensfase dagelijks begeleidde. Soms levert Nieuwspoort echte vriendschappen op. Hendrik ligt op stand begraven in de nabijheid van oudpolitici zoals Drees, Kuiper, de Savornin Lohman en Tilanus en de schrijvers Ter Braak en Couperus. Hij is in goed gezelschap. Nog een keer zijn broer Diederik: “Hendrik heeft mij gevraagd het volgende mede te delen: Op mijn kist ziet u Beer zitten. Beer is bedroefd, want zijn alleroudste kameraad is niet meer.” Jaap van der Ploeg. Poorter sinds 1970.

korte berichten +++ korte berichten +++ korte berichten Herdenkingsbijeenkomst 4 mei 2007

Uitstel Gala van het Vrije Woord

Het Bestuur van het Internationaal Perscentrum Nieuwspoort, het Bestuur van de Nederlandse Vereniging van Journalisten, het Bestuur van de Buitenlandse Pers Vereniging in Nederland, het Bestuur van de Vereniging van Europese Journalisten en het Bestuur van de Parlementaire Persvereniging

De lustrumcommissie van Nieuwspoort heeft samen met het bestuur van Nieuwspoort (helaas) moeten besluiten Het Gala van het Vrije Woord uit te stellen naar een latere datum, namelijk zaterdag 17 november 2007. De voorbereidingen voor het feest en de lunch zijn weliswaar vrijwel afgerond, terwijl ook de overige activiteiten in volle gang zijn. Niettemin en na grondige discussie is toch besloten tot uitstel. De lijst van genodigden was nog niet compleet, waardoor ook de officiële uitnodiging (met een compleet programma en vermelding van sponsoren en medewerkenden) nog niet kon worden opgesteld en verzonden. Ook op enkele andere onderdelen was de voorbereiding nog onvoldoende (creatief) ingevuld. De lustrumcommissie realiseert zich dat ook andere(n) wellicht teleurgesteld zijn in dit uitstel. Daarvoor onze verontschuldigingen. Namens de lustrumcommissie, Robbert Coops

nodigen u uit tot het bijwonen van de jaarlijkse bijeenkomst ter herdenking van hen die in de bezettingstijd het leven lieten voor de vrijheid van meningsuiting. De herdenkingsbijeenkomst wordt gehouden op

vrijdag 4 mei 2007 om 11.30 uur in het Internationaal Perscentrum Nieuwspoort, Lange Poten 10, Den Haag. De herdenkingsrede wordt uitgesproken door de heer R. Plasterk, Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Aansluitend aan de bijeenkomst worden bloemen gelegd bij het monument in de gevel van Nieuwspoort. 4 - april 2007 - Nieuwspoortforum 1

Nawoord redactie: intussen is op 4 april het officiële startsein gegeven voor de lustrumfestiviteiten met de presentatie van de jubileumbundel en een gesproken column van Martin Bril. Zie hiervoor pagina 12 en 13.

van de hoofdredacteur

Regie Tijdens de laatste campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen had de NOS voor de berichtgeving eigen thema’s gekozen, die niet altijd aansloten bij het thema-van-de-dag van de politieke partijen. Zo kwam het op een avond voor, dat CDA-lijsttrekker Balkenende zich op last van zijn campagneleiders een dagje onder de boeren had begeven, terwijl de NOS juist die dag gekozen had voor het thema Jeugdzorg. Dat leverde het volgende bizarre plaatje op: Balkenende sprak met ernstig gezicht zijn zorgen uit over de situatie in de jeugdzorg, strategisch opgesteld middenin een koeienstal, met zijn pak onder de modder en met vlak achter hem de Jacoba III en de Neeltje VI die ernstig aan melken toe waren. Het sleutelwoord is hier: beeldregie. In Amerika weten ze wat dat betreft van wanten. Bush zal nóóit een speech houden over gezondheidszorg zonder achter zich een groot scherm met “better healthcare for every american citizen” of woorden van gelijke strekking en enkele treffende foto’s van technologisch hoogwaarde operatieapparatuur, stralende bejaarden-in-rolstoel en van geluk blozende moeders-met-gezonde-baby-op-de-arm. Beeldregie. Van dit fenomeen is Nieuwspoort het slachtoffer geworden. Decennia lang toonden de journaals op vrijdagavond het bekende beeld van een minister-president, met achter zich elke week opnieuw hetzelfde logo van Nieuwspoort. Dat moest maar eens afgelopen zijn, vonden ze bij de RVD. Onze MP heeft net zo goed recht op een mooi scherm achter zich met wervende slogans en sprekende plaatjes. Tijdens Prinsjesdag 2006 was de eerste poging te zien. Nog niet zo geslaagd, om het voorzichtig te zeggen, want er was geen tv-kijker die snapte wat dat warrig bedrukte gordijn achter de minister-president te betekenen had, maar al doende leert men.Voortaan zullen we op vrijdag de premier in zijn eigen ministerie kunnen zien, met een goed gekozen achtergrond achter zich. Beeldregie. Maar als we het dan over regie hebben zou ik één puntje nog willen aanbevelen. De RVD zegt, dat deze keus is gemaakt omdat de journalisten toch al bij de deur van de Trêveszaal staan te hangen, en daardoor makkelijker bij de RVD binnenlopen dan bij Nieuwspoort. Dan is het raar als de politieke adviseur van de MP vrolijk zegt “dat hij de premier in dit mediatijdperk beter op tv wil laten overkomen. Daarom is Balkenende eerst gaan staan, krijgt hij nu een langwerpig zaaltje, en geeft hij zelf de journalisten het woord, net als Bush en Blair. Dat straalt meer controle uit. En ik vind het ook mooi dat hij nu van achteren het zaaltje binnenkomt, net als in Groot-Brittannië.” (De Volkskrant, 2 maart 2007). Naast beeldregie ook nog wat woordregie binnen Algemene Zaken, zou ik zeggen. En tenslotte is het misschien ook nog een idee om de normen en waarden niet uit ’t oog te verliezen. Als je meer dan dertig jaar elke vrijdag bij je vriendenclub in café De Duif bent geweest, dan beslis je ook niet onaangekondigd in één keer om voortaan naar De Doffer te gaan. Dan práát je daar even over. Misschien kan ons nieuwe bestuur, onder leiding van iemand die ook al zo’n dertig jaar tot de vaste jongens van De Duif hoort, nog eens langs gaan bij de RVD. En aanbieden dat de MP ook in Nieuwspoort best elke vrijdag z’n eigen gordijntje mag ophangen. Relatieregie? Margriet van Lith

Nieuwspoortforum 1 - a p r i l 2 0 0 7 - 5

Eerste politiek themakanaal van NOS gooit hoge ogen

Je hoeft voor je dagelijkse portie politiek niet meer te wachten tot ’s avonds na tienen Sinds 1 november vorig jaar kent ook Nederland zijn eerste politieke themakanaal. Zeven dagen per week, 24 uur per dag te zien op de digitale televisie en internet, live vanuit de Tweede Kamer of een andere politieke brandhaard, zoals de wekelijkse persconferentie van de minister-president: Politiek 24.

Margriet van Lith

debatten over het generaal pardon, direct na de Kamerverkiezingen. Er waren toen zelfs enigszins overdreven berichten, dat onze site de grote belangstelling niet aankon. Dat soort piekmomenten heeft zich sindsdien een paar keer herhaald,

het afgelopen jaar door de publieke omroep zijn opgezet, variërend van een kanaal voor live popmuziek, een geschiedeniskanaal tot maar liefst twee kanalen die het geloof als thema hebben. De komst van digitale televisie en internet hebben het technisch runnen van zo’n kanaal een stuk goedkoper gemaakt. Je kunt het vroegere massamedium televisie nu ook voor veel kleinere doelgroepen aanbieden. Bovendien beantwoor-

zoals rond de presentatie van het nieuwe kabinet en onlangs nog bij het debat over Khadija Arib’, aldus Toof Brader die het kanaal binnen de Haagse NOSredactie dagelijks bestiert.

den die themakanalen aan de groeiende behoefte van kijkers zelf te bepalen of ze op een bepaald moment Jan Peter Balkenende of, om maar iemand te noemen, Willeke Alberti willen zien. Toof Brader: ‘Je hoeft voor je dagelijkse portie politiek niet meer te wachten tot ’s avonds na tienen Den Haag

Vandaag begint. En als er weer eens een spannend debat op een van de traditionele kanalen moet wijken voor de Fabeltjeskrant, kun je dat debat bij Politiek 24 gewoon tot en met de finale blijven volgen’. Buiten Nederland bestond het fenomeen politiek themakanaal al wat langer. Zo werd al eind jaren zeventig in de Verenigde Staten CSPAN opgericht, een particulier initiatief dat aanvankelijk alleen de debatten in de Senaat en het Huis van Afgevaardigden live en integraal uitzond. Tegenwoordig is C-SPAN een politiek televisiebedrijf met drie kanalen en bijna 300 personeelsleden. Je kunt er nog steeds de dagelijkse beslommeringen op Capitol Hill volgen, maar ook rechtstreeks naar allerlei andere politieke events kijken. Bovendien maakt C-SPAN steeds meer eigen programma’s, documentaires en talkshows over de Amerikaanse en buitenlandse politiek. ’C-SPAN is de onvermijdelijke inspiratiebron in deze nieuwe tak van sport’, zegt Toof Brader. ‘Het bedrijf doet het niet om veel geld te verdienen. De oprichters vonden gewoon, dat burgers er in een democratie recht op hebben de handel en wandel van hun volksverte-

Met de komst van het station Politiek 24 is politiek bereikbaar gemaakt voor televisieminnend Nederland. Dat wil zeggen, de zender is te zien op digitale televisie en internet. Het kanaal zendt de politieke bedrijvigheid zeven dagen per week,

24 uur per dag live uit, afgewisseld met oude en nieuwe politieke documentaires en een dagelijkse compilatie van het laatste politieke nieuws. Inmiddels is Politiek 24 dagelijkse kost voor een paar duizend politiek geïnteresseerden met uitschieters naar tienduizenden kijkers op dagen dat het echt spannend wordt in Den Haag. ’De eerste keer dat we zo’n kijkcijferpiek meemaakten, was in december. De Kamer6 - april 2007 - Nieuwspoortforum 1

Amerikaans model

Politiek 24 is één van de zeventien themakanalen die

genwoordigers van zo dichtbij mogelijk te volgen. En omdat niemand anders in de Verenigde Staten die burgers dat liet zien, zijn zij het gaan doen. Dat idealisme zit er nog steeds’. Live uitzenden

Een paar weken geleden woonde Brader in Brussel een symposium bij over politieke themakanalen. Eén van de thema’s van de bijeenkomst was het onderwerp kijkcijfers.

den de debatten herhaald of worden er klassieke concerten uitgezonden. Daarbij zijn die kanalen natuurlijk erg afhankelijk van de amusementswaarde van het parlementaire debat. In Griekenland schijnen de nachtelijke klassieke concerten meer kijkers te trekken dan de zittingen van het parlement. In Hongarije zat men maandenlang met de handen in het haar, omdat de oppositie bij elke parlementszitting de verga-

meen overleg en wellicht een persconferentie van een oppositiepartij. ‘Wij bepalen dan zelf wat er live gaat en wat er wanneer eventueel alleen in de herhaling is te zien. Die journalistieke keus is aan de Haagse redactie van de NOS, waar het kanaal voor de publieke omroep wordt gemaakt. Het kabinet ondersteunt het themakanaal alleen technisch. Zowel de Tweede Kamer als Nieuwspoort hebben subsi-

Kamerleden vragen vooraf of Politiek 24 live gaat uitzenden, zodat ze weten dat ze dan beter even niet in hun neus kunnen peuteren ‘De woordvoerder van CSPAN meldde daar tot ieders verbazing dat hij geen idee had, hoeveel mensen er keken. En dat hij dat ook helemaal niet wilde weten, omdat ze bij C-SPAN hun keuzes niet op kijkcijfers willen baseren. Ze vinden dat Amerikanen recht hebben op wat zij uitzenden, los van de vraag hoe vaak de gemiddelde Amerikaan van dat recht gebruik wil maken’. Ook in een aantal andere landen zijn de afgelopen jaren politieke themakanalen opgezet. Voorlopig allemaal nog een stuk kleiner dan het grote Amerikaanse voorbeeld. Australië en Canada en in Europa in Engeland, Frankrijk, Zweden en nieuwere democratieën als Hongarije. De meeste van die themakanalen zijn een activiteit van de nationale publieke omroep, maar soms vallen ze rechtstreeks onder het nationaal parlement. ‘De meeste van die kanalen doen nog niet zo heel veel meer dan het live uitzenden van parlementaire debatten zonder veel commentaar of andere opsmuk. Als het parlement niet vergadert, wor-

derzaal demonstratief verliet en er dus alleen door de regeringspartijen onderling werd vergaderd. De Hongaren vonden dat maar een of twee keer leuk om te zien, maar daarna daalde het aantal kijkers dramatisch’. Onafhankelijk

Politiek 24 is een activiteit van de Nederlandse publieke omroep en is daarmee dus onafhankelijk van de Rijksvoorlichtingsdienst of de Tweede Kamer. Brader: ‘Hoewel er door beide instanties wel serieus is overwogen zelf met zo’n themakanaal te beginnen, is op grond van de buitenlandse voorbeelden besloten het initiatief aan de publieke omroep te laten. Onafhankelijke kanalen blijken het niet alleen qua kijkcijfers maar ook qua betrouwbaarheid beter te doen dan de kanalen die de overheid beheert’. En dus bepaalt Politiek 24 zelf wat wanneer wordt uitgezonden. Daarbij gelden dus journalistieke criteria, bij voorbeeld als er moet worden gekozen tussen een plenaire vergadering van de Tweede Kamer, een alge-

dies gekregen voor moderne camera’s die live-registraties van de gebeurtenissen aldaar voor ons goedkoper en eenvoudiger maken’. Politiek bepaalt succes

Politiek 24 zelf wordt voor een half miljoen euro gemaakt uit het budget van de publieke omroep. ‘Als je daar de kosten van de techniek van aftrekt, houd je niet zoveel over voor het inhuren van live commentatoren en verslaggevers’, constateert Toof Brader. ‘De mogelijkheden al die live uitzendingen journalistiek te begeleiden en te duiden zijn dus voorlopig beperkt. We zijn druk doende te zoeken naar andere manieren om onze kijkers extra informatie te geven over waar ze naar kijken. Technisch wordt er steeds meer mogelijk als het gaat om tickers, split screens, teletekst en andere multimediale mogelijkheden om rechtstreekse beelden te begeleiden met verhelderende informatie. Je moet eens naar zenders als TMF en MTV kijken, hoe die informatie over een video-clip toevoegen, terwijl ze zo’n clip uitzenden. Zelfs het

concept van de omstreden belspelletjes zou voor Politiek 24 interessant kunnen zijn om kijkers de kans te geven zich met de uitgezonden debatten te bemoeien. En we krijgen binnenkort natuurlijk een eigen site, waar je op den duur alle relevante informatie over de actuele politiek moet kunnen vinden’. Maar uiteindelijk zal het succes van Politiek 24 natuurlijk door de politiek zelf worden bepaald, aldus Brader. Kwaliteit van debatten

‘Wat je ook allemaal verzint om de look-and-feel van zo’n kanaal een eigen karakter te geven, het gaat natuurlijk in de eerste plaats om de kwaliteit van de debatten. Daar kunnen we zelf betrekkelijk weinig aan doen, ook al hoorde ik van collega’s van de Zweedse publieke omroep dat zij de voorzitter van het Zweedse parlement regelmatig adviseren over de inrichting van en de orde in de plenaire zaal’. ’Zo ver is het hier in Nederland nog niet, al komt het toch al wel voor dat Kamerleden me een dag vooraf vragen of Politiek 24 dit of dat debat live gaat uitzenden. Zodat ze weten, dat ze dan beter even niet in hun neus kunnen peuteren. Voorlopig hebben we bij Politiek 24 met enige zorg vernomen dat het nieuwe kabinet met Balkenende, Bos en Rouvoet inzet op een langdurige periode van rust in de Nederlandse politiek. Ze moeten het ons maar niet kwalijk nemen, dat wij hopen dat dat niet lukt’. Interessante links in dit verband zijn http://nl.wwitv.com/index. html (voor alle digitale live themakanalen) en http://nl.wwitv.com/ overheid_tv/index.html (overheidstelevisie).

Nieuwspoortforum 1 - a p r i l 2 0 0 7 - 7

Voorzitter zwaait af

toen besloten dat we het werk zouden verdelen. En dat is goed gegaan. Het vraagt ook veel werk. Als je het echt goed wilt doen, is het een fulltime job. Na vier jaar bestuur, waarvan twee als voorzitter besloot Yvonne Wiggers zich Maar iedereen heeft er natuurlijk een niet opnieuw verkiesbaar te stellen voor een nieuwe periode in het bestuur van baan naast en ook nog een privé-leven. De uitbreiding van het bestuur is daarom Nieuwspoort. Inmiddels schreef zij haar laatste column (zie het vorige nummer) ook heel goed geweest. en is er een nieuw bestuur geïnstalleerd. Tijd dus voor een terugblik tijdens een Jammer vind ik hoe de discussie is lunch, uiteraard in de sociëteit. verlopen met de vorige redactie van Nieuwspoortforum. Ik had gehoopt dat Meer tijd voor het gezin was voor Yvonne we dat beter hadden kunnen oplossen. Ik één van de redenen om zich niet opnieuw vind het een minpunt dat dat niet gelukt verkiesbaar te stellen. En nog voor de is. Gelukkig is er uiteindelijk wel iets broodjes gezond op tafel staan meldt ze positiefs uit naar voren gekomen, want er al stralend: ‘Ik ben zwanger’. Op het is nu weer een prachtig blad. moment dat zij voorzitter werd, was zij Het is boeiend om te zien hoe het nieunet zwanger van haar eerste kindje. we bestuur het gaat doen. We hebben ze “De afgelopen vier jaar waren top. Ik ben een dik overdrachtsdossier meegegeven. trots op hoe we in het bestuur hebben Ze hebben veel enthousiaste plannen. samengewerkt. Het waren stuk voor stuk En ik ben erg blij met Kees Lunshof als leuke mensen en we hadden veel contact vertegenwoordiger van Nieuwspoort. Hij onderling. Een bestuur is toch een soort is een journalist in hart en nieren en gedwongen samenzijn van een club menloopt hier al heel lang rond. Zijn voorsen die elkaar niet kent. In de loop van de internationale pers gekomen, de menu- zitterschap is een aanwinst voor ons de tijd hebben we een band met elkaar kaart is aangepast en vanuit Nieuwspoort perscentrum. gekregen. Toen ik begon in het bestuur wist ik kunnen rechtstreekse uitzendingen voor Toen ik begon in het bestuur en later als het digitale net politiek.nl worden vereigenlijk niets van Nieuwspoort. Het was voorzitter was het allemaal nieuw voor zorgd. Verder worden poorters nu per mail voor mij gewoon een plek om na het mij. Ik had nog nooit in een groot werk te eten en bij te praten. Ik had op de hoogte gehouden van alle activibestuur gezeten. De afgelopen vier jaar geen idee van de wereld achter Nieuwsteiten in ons perscentrum, de tuin is heb ik super veel geleerd en veel bagage vernieuwd en dan waren er natuurlijk nog poort. Dat leer je wel in vier jaar. Elke meegekregen. Dat raak je niet meer kwijt. de eindejaarsfeesten met live muziek. verandering valt je op. Je ziet ineens Dat is toch wel bijzonder. En natuurlijk details. Nieuwspoort zal voor mij nooit Er waren ook moeilijke momenten. De hebben we ook veel bereikt. Daar ben ik meer een gewone plek zijn. Het wordt voorzitterswissel na twee jaar bijvoorecht trots op. Er is een persruimte voor toch een beetje van jezelf.” beeld. Ik was net zwanger. We hebben

Ruim een derde van alle poorters toonde belangstelling voor bestuur Nieuwspoort De verkiezingen van januari voor een nieuw Algemeen Bestuur kende een lage opkomst: 753 van 1979 poorters brachten hun stem uit. Dat betekent dat nog geen 38% van alle poorters gebruik heeft gemaakt van hun stemrecht. Vier jaar geleden was dat op de kop af 50%.

Op 31 januari jl. opende de Verkiezingscommissie, bestaande uit voorzitter Lilian Beereboom, oud-voorzitter Max de Bok en notaris Michiel Krans, om 17.00 uur de stembus van Nieuwspoort. 753 stembiljetten werden geteld, waarvan er zeven ongeldig waren. In totaal werden 3.607 stemmen uitgebracht op de twaalf kandidaten voor de drie verschillende categorieën. Om 20.30 uur waren alle stemmen geteld en kon onze voorzitter Yvonne Wiggers de uitslag bekend maken. Kandidaten uit categorie A ontvingen samen 1.565 stemmen. Kees Lunshof met 554 stemmen en Max van Weezel met 467 stemmen zijn door de poorters gekozen voor het nieuwe Algemeen Bestuur. 8 - april 2007 - Nieuwspoortforum 1

Kandidaten uit categorie B ontvingen samen 974 stemmen. Eline van den Broek met 357 stemmen en Gérald Rensink met 274 stemmen hebben de verkiezingen uit deze categorie gewonnen en zijn toegetreden tot het Algemeen Bestuur. Kandidaten uit categorie C ontvingen samen 1. 068 stemmen. Daarvan kreeg Joop Atsma 467 stemmen en Godelieve van Heteren 367 stemmen. Beiden zijn de grote winnaars uit deze categorie en daarmee gekozen voor het nieuwe Algemeen Bestuur. Hoewel er sprake was van een magere opkomst, waren de verkiezingen zelf een spannende aangelegenheid. Nu uit elke categorie poorters twee kandidaten worden gekozen moest elke categorie op z’n minst drie kandidaten leveren. Gelukkig waren twaalf poorters bereid, vier per categorie, zich kandidaat te stellen. Dank aan deze poorters dat we van een heuse verkiezingsstrijd konden spreken. Lilian Beereboom

voorzitter Verkiezingscommissie 2007

van het bestuur

Nieuwe tijden Dinsdag 13 maart namen we met een goed bezochte borrel in de Provinciezaal afscheid van het oude Dagelijks Bestuur. Misschien goed om de vertrokken leden ook langs deze weg nog eens van harte te bedanken: Yvonne, je hebt bewezen dat je geen kalende man van middelbare leeftijd hoeft te zijn om Nieuwspoort met vaste hand te leiden; Lilian, zonder jouw aanhoudende telefoontjes was er waarschijnlijk nooit een besluit daadwerkelijk uitgevoerd, we noemden je niet voor niets het motorblok van het bestuur; Ap, jammer voor Nieuwspoort dat je het zo druk kreeg bij de GPD-bladen maar ik had je principiële standpunten voor geen geld in de bestuursvergaderingen willen missen; Pieter, wat bleek je veel meer in je mars te hebben dan standpunten over tolpoortjes en rekeningrijden, je was de meest geroutineerde bestuurder van ons allemaal en een menselijke oplossingenmachine die nooit haperde. Veel voorspoed in jullie verdere leven en loopbaan! Met tevredenheid kunnen we ook terugkijken op de bestuursverkiezingen die begin dit jaar werden gehouden. Sterke kandidaten namen het tegen elkaar op en veel Poorters brachten hun stem uit. Voor het eerst werden naast twee journalisten ook twee Poorters B en even zoveel Poorters C direct in het bestuur gekozen bewijs dat we als international perscentrum ook open willen staan voor politici, voorlichters, vertegenwoordigers van belangengroepen en mensen uit de maatschappij. Het nieuwe team is ondertussen enthousiast van start gegaan. Met Kees Lunshof als voorzitter, Gérald Rensink als secretaris en Godelieve van Heteren als penningmeester. Joop Atsma neemt de portefeuille personeelsbeleid op zich, ik zelf zal als vice-voorzitter dienst doen. Dit alles in samenwerking met een Algemeen Bestuur dat is uitgebreid met vertegenwoordigers van de Parlementaire Persvereniging, het Genootschap van Hoofdredacteuren en de Vereniging van Onderzoeksjournalisten. Aan hooggegrepen ambities ontbreekt het de nieuwe bestuursleden niet: meer reuring en debat in Nieuwspoort is een van de voornemens, beter en gevarieerder eten in de sociëteit en meer activiteiten die jonge Poorters interesseren staan ook prominent op de agenda.

Geen oude wijn in nieuwe zakken maar gestalte geven aan een bruisend en dynamisch Nieuwspoort! Grootste domper op de vreugde was het bericht dat Kees Lunshof het ziekenhuis in moest voor een zware operatie. Terwijl in de sociëteit het glas werd geheven op de verkiezingsuitslag, had hij net te horen gekregen dat hij onder het mes moest. Dat maakte het tot een wat surrealistische bijeenkomst. Gelukkig kan worden gemeld dat de operatie geslaagd is en dat Kees over een paar maanden weer vol in touw hoopt te zijn. Namens ons allen: sterkte, Kees! Van een heel andere orde maar daarom nog niet minder dramatisch was het besluit van premier Balkenende om zijn wekelijkse persconferentie voortaan niet meer in Nieuwspoort maar in het vergaderzaaltje van Algemene Zaken te houden. Daarmee breekt de premier met een ruim dertigjarige traditie. Van een kabinet dat de dialoog met de samenleving hoog in zijn vaandel voert hadden we op zijn minst overleg over dat besluit verwacht en dat heeft niet plaats gevonden. Net als de PPV en het Genootschap van Hoofdredacteuren hebben we laten weten dat we die gang van zaken ten zeerste betreuren. De RVD heeft ons verzekerd dat de overheidssubsidie aan Nieuwspoort gehandhaafd blijft en het aanbod gedaan te overleggen over nieuwe mogelijkheden om het perscentrum te stimuleren. We zullen daar gretig op ingaan! 2007 is een jubileumjaar: Nieuwspoort viert zijn vijfenveertigste verjaardag. Op zaterdag 17 november is er een groot feest met onder meer een optreden van Blo/ f. Het jubileum zal in het teken staan van het thema: De toekomst van de persvrijheid. Geen overbodige luxe in een tijd dat de regie over de mediawereld steeds meer dreigt te worden gecentraliseerd. In april verscheen over dat onderwerp al een bundel artikelen, geredigeerd door Max de Bok. Alle Poorters zijn uiteraard van harte welkom bij de festiviteiten. En nu: aan de slag! Max van Weezel Vice-voorzitter

Nieuwspoortforum 1 - a p r i l 2 0 0 7 - 9

Verkiezingsdebat bestuurskandidaten Nieuwspoort

Over de toekomst van een journalistiek bejaardenhol Het leek het Nieuwspoortbestuur een goed idee als, in de aanloop naar de bestuursverkiezingen, nieuwe kandidaten zich aan de poorters presenteren en, heel misschien, met elkaar het debat aangaan. Razende reporter Lars Kuipers was er eind januari helemaal bij en noteerde zijn persoonlijke indrukken.

Sta ik in de sociëteit aan het bier na ‘The Hague, Gateway to the World’-Poort op 23 januari, schiet Paulus me aan, eindredacteur van Nieuwspoortforum. Of ik ’s avonds naar het kandidatendebat kan voor de bestuursverkiezingen. ‘In Wandelganger 2’.

Gespreksleiders Toof Brader en Henri Kruithof hangen wat rond bij de microfoons, de eerste kandidaten druppelen binnen. ‘Van der Baan!’, roept gespreksleider Kruithof met Jiskefetachtige uitbundigheid. ‘Kruithof!’ ‘Hoe is het met je!?’ Paddy roert in zijn kopje koffie. ‘Onzettend zenuw-

Sommige kandidaten deelden flyers uit. ‘Goh’, zeg ik, een beetje overvallen, ‘Paulus, waar gaat dat debat dan over, en waar is Wandelganger eigenlijk?’ Hij gebaart ergens naar achteren. ‘Twaalfhonderd woorden’. Dat is een boel als je niet weet waar het over gaat. ‘Ik ga wel even kijken’, mompel ik. ‘Ik maak wel wat voor je’. Fortuynistisch

In Wandelganger 2 is het nog heel rustig.

achtig natuurlijk. Hoogtepunt in mijn carrière’. Er wordt voorzichtig gecanvast. Paddy van der Baan (A-kandidaat) heeft een heel epistel gemaakt, Paul Schepman (categorie B) strooifoldertjes. ‘Kies voor dé (Schep)man met bestuurlijke ervaring!’ staat er op in een rood vlakje met een uitroepteken, maar voor de rest zijn het hele kleine lettertjes. Max van Weezel profileert zich met de slogan ‘Vernieuwen met verstand’. Beetje Fortuynis-

10 - april 2007 - Nieuwspoortforum 1

tisch is zijn pamflet wel: vóór leuke feestjes, tegen dure drank en eten.

Lars Kuipers

poortcode - even maskers af, ongelooflijk belangrijk in een wereld waar alles spin wordt’.

Bed en toilet

Het debat gaat van start. Eens kijken, hoeveel mensen zouden er zijn? Een man of dertig, toch zeker zoveel stemmers als kandidaten. Nieuwspoorttijgers, stuk voor stuk. Wie ken ik? Joop Atsma, die ken ik. Vroeger, voor hij Kamerlid werd, had hij een persbureautje in Surhuisterveen. Jatsma noemden zijn collega’s hem in die tijd. Toof wil van hem weten wat Nieuwspoort voor hem betekent. Joop blijkt een goed ontwikkeld gevoel voor drama te hebben. ‘Nieuwspoort is voor mij mijn bed en mijn toilet. Ja, jullie lachen nu allemaal, maar je hebt nou eenmaal kamerleden, die hebben geen thuis in Den Haag, dat zijn wij provincialen. Wij zijn hier vier dagen per week en dan gaan we naar huis. En die hele week ’s avonds alleen op een kamertje tussen vier kale muren, dat moet je je toch niet voorstellen?’ ‘Ik begrijp heel goed wat Joop zegt’, valt Godelieve van Heteren in, voormalig Kamerlid, thans kwartiermaakster voor ‘Europa Arena’. ‘Het is hier toch erg amicaal. Het echte gesprek, die ironische wenkbrauw, dat voegt toch wat toe in deze digitale wereld. En heel belangrijk, de Nieuws-

Nieuwspoortcode

De Nieuwspoortcode. Wanneer hoorde ik dat woord voor het eerst? Nog toen ik op de School voor de Journalistiek in Utrecht zat, lichting 1985, het eind van de anarchistische periode. Er werden dat jaar voor het eerst toetsen afgenomen, maar bij wijze van proef, je kreeg er geen cijfer voor, dat was een brug te ver. Tijdens een excursie naar Den Haag viel het woord voor de eerste keer; via allerlei kruip-door-sluipdoor-gangetjes kwam je terecht in het oude Nieuwspoort, in mijn herinnering toen nog met de sfeer van een bruin café, en daar was het ineens. De Nieuwspoortcode, met respect werd het uitgesproken, een woord om op de punt van je tong te proeven en genietend door te slikken, een heilig woord voor een kleine minderheid, zoiets als een negendarter of de jaarstukken van Swarovski. Public Affairs

Daar gaat het twintig jaar later dus nog steeds over. Nu, tijdens dit verkiezingsdebat, wordt erover gesproken als iets dat erodeert, we zijn bang het te verliezen, het glipt weg, we staan erbij en kijken er naar.

Een kwestieuze rol in deze is weggelegd voor de Bpoorters. Sommige journalisten - wie heeft hen eigenlijk de A toegekend? vragen zich af of B-poorters nog wel weten wat het eigenlijk betekent, de Nieuwspoortcode. Maar ook B-poorters zelf steken de hand in eigen boezem. Frans-Anton Vermast bijvoorbeeld, kandidaat categorie B, zelfstandig adviseur public affairs. Misschien moeten de B-poorters wel aan banden worden gelegd, zegt hij, het kaf mag best een beetje van het koren worden gescheiden. ‘Er komen veel te weinig politici hier en veel te weinig bewindvoerders. Dat komt, denk ik, door mijn beroepsgroep. Het klampt je aan en je komt er de hele avond niet meer van af’. Politici

De politici, waar zijn de politici? Weer een van die vragen in het debat die je het gevoel geven dat ze al

zeker een decennium opborrelen. ‘Ik heb hier veel ministers gesproken, maar het is altijd Johan Remkes’, zegt Van Weezel. Gelach. Zo in het echt is hij veel grappiger dan op de radio. Die prachtige stem, die blijft. Radiohoofd. Maar goed, dat is dus wel de crux, veel Schwung zit er niet in. Daar is iedereen het wel over eens en het debat ontaardt nu in een soort zelfkastijding. ‘Na tienen vind ik het hier een soort journalistiek bejaardenhol’, zegt Max. ‘Ik heb ook wel eens het gevoel dat ik in een zalencentrum terecht kom’, beaamt Paddy. ‘De activiteitencommissie heeft mond-op-mondbeademing nodig en de kunstcommissie ook’, zegt Max. Hevig protest van Matthijs Spits: ‘Ik ben lid van de activiteitencommissie, wij organiseren activiteiten die tot zes uur ’s morgens duren en niemand die de tent is uit te slaan!’

‘Er zijn te weinig politici om het voor mij lonend te maken om hier zeer regelmatig te komen’, zegt Lex (Oomkes, bestuurskandidaat categorie A, chef politieke redactie Trouw). De keuken

De keuken: nog zo’n debat dat nooit stopt. Joop Atsma bindt de kat de bel aan, hij gaat op de populistische toer. ‘De keuken moet absoluut beter. Laat op de avond, dat stukje jonge kaas waar het zweet van af druipt, ik ben het meer dan zat. Gehaktballen moeten er zijn, voor de laatkomers!’ Iemand applaudisseert. ‘Ja’, zegt Joop, ‘ik vind dat ik ook wel eens applaus mag hebben.’ ‘Okay’, zegt debatleider Henri, die wel ziet dat hij hier niet omheen kan. ‘Moet het eten beter?’ ‘Ik heb hier net nasi gegeten. Die was niet te eten’, zegt Eline van den Broek (B-kandidaat, politiek adviseur, heel erg veel in

De spannende verkiezingsstrijd leidde uiteindelijk tot een nieuw bestuur, op deze foto bijeen tijdens de bestuursvergadering van 18 april. Voorzitter Kees Lunshof ontbreekt nog, alsmede de leden Eline van den Broek en Joop Atsma.

Brussel). ‘Maar ik blijf zitten en ik krijg een nieuw bord eten. Dat is goed, dat is gastvrij. Maar goed, daar gaat het mij dus niet om’. Zó, met haar zwarte pakje aan en haar hoogblonde haar, de mond in een verbeten trek, maakt ze een zakelijke, vastberaden indruk. ‘Het is niet mijn ambitie om het bestuur in te gaan om meer gezelligheid te creëren. Een stichting moet bestuurd worden!’ Ouderdomsverschijnselen

De aandacht verslapt nu een beetje. Frits Wester, tezelfdertijd bezig aan een wijntje, prutst steeds opnieuw zijn mobieltje uit elkaar. Tegen de achterwand is een oude dame in slaap aan het vallen. Het debat loopt op een einde. Iedere kandidaat ziet het probleem van Nieuwspoort wel zo’n beetje, is op zijn eigen manier gemotiveerd daar iets aan te doen. Nieuwspoort moet er weer toe doen! Zodat de mediaaandacht er weer naar toe trekt. Dan zullen ook de politici weer komen, dan komt alles goed. Dit debat roept sympathie op: een vereniging met ouderdomsverschijnselen op zoek naar toekomstperspectief. Aan de bar staat Paulus. Nog steeds, op zijn vaste stek. Wacht hij op mij? Of controleert hij? ‘Goh’, zeg ik. ‘Jij hier? Had je dat stukje niet zelf kunnen schrijven?’ ‘Weet je wat het is’, zegt hij. ‘Dat moet ik niet doen, ik zit er teveel middenin, dat kun jij veel beter doen, jij bent jong en onbevangen’. ‘Mag ik dan schrijven wat ik wil?’, vraag ik voorzichtig. ‘Jij mag alles schrijven wat je wilt. Ook dat is de Nieuwspoortcode’, zegt hij ruimhartig.

Nieuwspoortforum 1 - a p r i l 2 0 0 7 - 1 1

Martin Bril opent festiviteiten lustrumjaar met gesproken column

“Stof tot nadenken, altijd leuk” Woensdag 4 april gaf voorzitter Hans Prakke van de lustrumcommissie het startschot voor de viering van het 45-jarig bestaan van Nieuwspoort. Max de Bok presenteerde het door hem samengestelde boekje Vandaag over Morgen, een bundel beschouwingen van 12 auteurs over de toekomst van Nederland (meer hierover in het volgende nummer van Nieuwspoortforum).

Columnist Martin Bril las vervolgens onderstaande column, opgedragen aan Nieuwspoort.

Een Haags dagje Den Haag is een stad waar de zon goed kan schijnen. U weet dat ongetwijfeld, want u kent het Plein, hier om de hoek. Eén zonnestraal en de terrassen zitten vol politici. Zelf mag ik er ook graag zitten, om naar mensen te kijken, uiteraard, en om naar het standbeeld van Willem van Oranje te staren. Het mooist is de vader des vaderlands met een duif op zijn hoofd. Ik weet ook niet waarom. Als de duif schijt, krijg ik altijd met Willem te doen.Waar en klein land groot in is - gaat het dan door me heen. Hoe anders is het gesteld met het ruiterstandbeeld van koning Willem I aan het Buitenhof, naast de haringkraam. Deze koning, die zichzelf als dé overwinnaar van Waterloo zag, maar 12 - april 2007 - Nieuwspoortforum 1

die in werkelijkheid ter plekke door zijn eigen troepen uit het zadel werd geschoten omdat hij hen voorging in onbesuisde en nutteloze charges, heeft op zijn hoofd een paar flinterdunne ijzeren sprieten - daar wil geen duif op zitten. Ook dit is tekenend voor Nederland: wij hebben een zwak voor opscheppers, en kijken neer op bescheidenheid, ondanks dat onze taal veel spreekwoorden kent die het tegendeel beweren. Laatst zat ik op een bankje op het Plein. Ik dacht aan Piet Hein Donner. Dat kwam omdat ik even niets anders te doen had. Op zulke momenten denk ik graag aan Piet Hein Donner: zijn warme, driedelige, ietwat morsig pak, zijn pronte neus waar eigenlijk altijd een druppel aan zou moeten hangen, zijn schitterende taalgebruik, ja de enige politicus die nog feilloos een volzin met komma’s, bijzinnen, puntkomma’s en terzijdes tot een goed einde kan brengen. Geert Wilders kwam voorbij, omringd door vier lijfwachten. Hij zag er onbegrijpelijk blakend uit - een en al Hollands welvaren, en dan ook nog met dat dwaze haar. Even later passeerde meneer Van der Vlies, de leidsman van de SGP. Hij droeg zijn gebruikelijke zwarte pak en keek niet op of om - bang, vermoedelijk, dat zijn blik zich zou vasthaken aan vrouwelijk schoon, of andere verschijningsvormen van de duivel.Weer later zag ik de journalist Max van Weezel voorbij sjokken. Hij had een dik pak papier en oude kranten onder de arm, belde mobiel, maakte een aantekening op een goedkoop bloknoot en probeerde ook nog een broodje te eten. Juist toen hij er een hap in nam, viel aan de achterzijde een halve kroket naar beneden. Op een van de terrassen schaterde de lach van Mark Rutte. Ja, het was een Haags dagje. Ik kreeg gezelschap van vier meiden van een jaar of zestien. Twee ploften op het bankje neer, en twee bleven staan. Zonder enige aandacht aan mij te besteden begonnen ze over hun piercings. Eén meisje kreeg er goed van langs omdat ze tepelpiercings had, waar niets van te zien was, omdat ze ook nog gewatteerde behaatjes droeg. Ik dacht aan Piet Hein Donner: wat zou hij hier van vinden? De dames bespraken nu de clitorispiercing van één van hen. Het was een verwoed kauwgomkauwend moppie met veel make-up en lange, sluike haren die glinsterden in de zon. Zij verdedigde haar piercing met ene Joost die het zo lekker vond. “Daarom doe je dat toch niet??!”, riep een ander uit, maar voor die mening was geen gehoor.Wél voor de mededeling van het meisje me de intieme piercing, dat zij vaak last had van jeuk en kriebel. “Waarom doe je het dan”, gilden de collega’s. “nou ja, voor Joost.” Het is een raar ding, de liefde. Zelfs op jeugdige leeftijd, zo schoot het onwillekeurig door mij heen, terwijl ik nog altijd aan Piet Hein Donner dacht, tegen beter weten in in de veronderstelling dat als ik maar lang genoeg aan zijn verschijning dacht, hij vanzelf zou opdoemen. Niet dus. De meiden kregen nu gezelschap van twee vriendinnen die

verontwaardigd informeerden waarom er niet op een terras werd gezeten. Geldgebrek bleek de reden te zijn. Een van de meiden had helemaal niets bij zich, eentje één euro tien, een ander vijftig cent en de laatste twee euro, maar die had ze vanavond nog nodig om patat te kopen. Gelukkig hadden de nieuwkomers wél geld, dus de club verdween, maar niet dan nadat het meisje met de intiemste piercing mij indringend had aangekeken. Ouwe lul, zag ik haar denken. Er zijn dagen dat ik het niet prettig vind om als oude lul door het leven te gaan, maar nu zat ik er niet mee. Daar kwam bij - ik zat nog steeds hartstochtelijk aan Piet Hein Donner te denken.Waarom kwam hij niet even statig voorbij peddelen op zijn dienstfiets, tas onder de snelbinders, knijper in de broekspijpen? Waar was hij als je hem nodig had? Nu nam een kleine, oude heer naast mij plaats. Hij droeg een vlot hoedje en had scherpe plooien in zijn broek. Hij kwam me bekend voor, maar het duurde even voor het muntje viel. Het was drs Mallebroodje - het voormalige kamerlid uit Elst, tevens uitvinder van de fopspeen voor het zuiglam, componist van een teer melodietje voor het sneeuwklokje, ontwerper van een palet voor het penseelzwijn en kweker van het vijgenblad voor schaamluis, onder andere. Een jaar of wat geleden nam hij afscheid van de Haagse politiek, met een daverende receptie in Nieuwspoort, waar menigeen stomdronken werd, dankzij de zelfgestookte jenever van Boer Biet, zo’n beetje de trouwste aanhanger van de doctorandus. “Meneer Mallebroodje”, begon ik aarzelend, “meneer Mallebroodje, bent u het echt?” Hij keek me met kleine, blauwe ogen schrander aan en knikte een klein, discreet knikje. Het was duidelijk, dat hij na een levenlang in de schijnwerpers van het politieke bedrijf te hebben gestaan, nu de anonimiteit verkoos. Ik had daar alle begrip voor natuurlijk, maar ik kon mij deze kans ook niet laten ontgaan. Zat ik me hier in het zonnetje, al denkend aan Piet Hein Donner, voor te bereiden op een speech die ik in Nieuwspoort moest houden, kreeg ik ineens een schitterend verhaal in mijn schoot geworpen. “hoe maakt u het?” vroeg ik, “Wat doet u hier?” “Dat vraag ik mij ook af”, antwoordde de doctorandus zachtjes, om er aarzelend aan toe te voegen, dat hij in weerwil van zichzelf nog regelmatig een dagje naar Den Haag komt, om de sfeer op te snuiven. “Eens een volksvertegenwoordiger, altijd een volksvertegenwoordiger, lijkt het wel”, verduidelijkte hij, “zelfs als je geen volk meer vertegenwoordigt.” Ik begreep het - het Haagse bedrijf is verslavend. Maar kon ik ook gebruik maken van doctorandus Mallebroodjes expertise terzakekundig? Ik vroeg hem voorzichtig, of hij niet een paar kruidige anekdotes over Nieuwspoort had - Harry van Bommel die zich op de toiletten vergrijpt aan een fractie-assistente, een getrouwd VVD-kamerlid dat een jonge ober in het kruis grijpt, dat werk, drankgelagen, drugsgebruik, liederlijkheid, sex, maar de doctorandus keek mij scherp aan en zei: “Breek mij de bek

niet open”. Het leek me een slecht idee: een bejaarde de bek open te breken onder het toeziend oog van Willem van Oranje en een terras vol politici, dus ik hield me gedeisd. Zwijgen is vaak de beste methode om iemand aan de praat te krijgen. De doctorandus zuchtte en begon een kort referaat over de geschiedenis van Nieuwspoort, dat al snel een lange verhandeling werd. Zo leerde ik, dat het Perscentrum ooit was opgericht om de buitenlandse pers te faciliteren, en om het contact tussen Nederlandse pers en kamerleden en ministers wat minder formeel te laten verlopen. Doctorandus Mallebroodje herinnerde zich nog levendig zijn eigen eerste contacten met de Duitse pers: hoe vaak hij niet, gewapend met een fles jenever van Boer Biet, de correspondent van de Stuttgarter Zeitung te woord had gestaan; ja in de eerste jaren van zijn kamerlidmaatschap was hij beroemder bij de oosterburen dan in heel Nederland bij elkaar. Hoe vaak hij niet een Duitse of Belgische of Spaanse microfoon onder de neus had gehad. Ontelbaar! Dat was allemaal verleden tijd. Natuurlijk: Nederland was al jaren, en zeker sinds de dood van Pim en die van Theo van Gogh en het vertrek van drs Mallebroodje uit de politiek, een onbenullig landje, gespecialiseerd in navelstaren. En nu het polderen weer in de mode was, zou het alleen maar erger worden. Ahum, wilde ik tegenwerpen. Maar de doctorandus was niet meer te stuiten. Hij begon een lange tirade tegen Kok I en Kok II, vreselijke kabinetten waren dat geweest, nee, dan Lubbers - onder hem gebeurde er tenminste nog wat in Nieuwspoort “Iedere vrijdag bal meneer, iedere vrijdag, vooral als Maria Henneman er ook was.” Ik begreep het, zij het niet helemaal, maar dat lag ook aan het gewezen kamerlid uit Elst, tevens ontwerper van de klomphoef voor het boerenpaard en uitvinder van de ontvlekker voor kameleons; hij raakte volstrekt in zijn eigen betoog verstrikt, ja, het schuim stond hem ineens op de sympathieke lippen. Misschien kwam het door de herinneringen, misschien door de warme voorjaarszon, misschien door een combinatie. In ieder geval zat ik ineens met een raaskallende oude dwaas opgescheept. Toen uit de richting van het Mauritshuis een blonde verpleegster op een scootmobiel onze kant op kwam, onder het uitroepen van de kreet: “doctorandus, doctorandus!” leek mij het moment gekomen om derwaarts te gaan, hoewel ik nog wel even een blik op het forse decolleté van de zuster wierp. “Het blonde ding uit de achterban”, hoorde ik de doctorands kreunen. “Eindelijk, daar ben je” Dames en heren, Politiek is een verslavend vak en de verslaggeving ervan ook. De plaatsen waar journalisten en politici elkaar ontmoeten, behoren tot de belangrijkste van onze democratie. Dat geldt zeker voor Nieuwspoort, dat dit jaar een groot jubileum viert. Ik kan niet anders dan u allen feliciteren, en wens u een behouden vaart en thuiskomst, en een aangename lectuur van het boek Vandaag Over Morgen - stof tot nadenken, altijd leuk. Nieuwspoortforum 1 - a p r i l 2 0 0 7 - 1 3

Wat doen we met Wilders? Syp Wynia

Er is iets geks met de opwinding over Geert Wilders. Volgens oud Hollands gebruik wordt Wilders beoordeeld op de manier waarop hij iets zegt, op wat zijn achterliggende motieven zouden zijn en op de mogelijkheid om die in verband te brengen met de nazi-jodenvernietiging. De verwijzing naar Hitler, Mussolini en Anne Frank werd door de toenmalige lijsttrekkers van PvdA, VVD, D66 en GroenLinks als ultiem middel ingezet om een eind te maken aan de politieke ambities van Pim Fortuyn. Inmiddels wordt de dode Fortuyn door vrijwel niemand meer gelieerd aan de suggestie dat hij extreem-rechts of racist zou zijn geweest. Het demoniserende lot dat Fortuyn bij leven trof, was Ayaan Hirsi Ali niet beschoren, hoewel Hirsi Ali op het punt van de gevaren van de islam minstens zo uitgesproken was als Fortuyn eerder. De aan de nazi’s referende fatwa heeft Hirsi Ali echter nooit getroffen. Geert Wilders stelde voor het lidmaatschap van het kabinet onmogelijk te maken voor wie een tweede nationaliteit heeft, omdat die tweede nationaliteit verplichtingen aan een andere staat met zich mee kan brengen en dat de schijn van belangenverstrengeling - zoals die ook geldt voor zakenlieden in het kabinet - moet worden voorkomen. Dat is een zinnige redenering, die extra hout snijdt als een bewindspersoon uit vrije keuze de nationaliteit van een ander land wenst te behouden. Het snijdt nog extra hout, als dat andere land een land als Turkije is, een land waarmee Nederland intensieve, maar delicate betrekkingen onderhoudt, een land ook dat verregaande wettelijke loyaliteits-verplichtingen aan zijn onderdanen oplegt. Na de eerste reflexen van afschuw bleek Wilders gewoon een punt te hebben. Maar de eerdere sentimenten werden er niet minder om. Wilders’ motieven werden in twijfel getrokken, want het zou hem begonnen zijn om het feit dat er nu twee staatssecretarissen zijn die moslim zijn. En inderdaad heeft Wilders gezegd dat hij liever geen moslims in de regering zou hebben, al ontkende hij ten stelligste dat hij de dubbele nationaliteit aangreep om, om die reden, een motie van wantrouwen tegen Albayrak en Aboutaleb in te dienen. Het is niet verplicht die ontkenning van Wilders te geloven, maar het kan ook verstandig zijn rekening te houden met de mogelijkheid dat hij het wèl

14 - april 2007 - Nieuwspoortforum 1

meent. In ieder geval klopt Wilders’ redenering over de dubbele nationaliteit van bewindslieden ook als het moslim-ingrediënt er uit wordt gehaald. Tegen Wilders werd ook ingezet dat de betrokken staatssecretarissen een toonbeeld van integratie zijn. Dat zijn ze vast wel, maar dat doet er in deze staatsrechtelijke affaire weinig toe. Bovendien wordt, zo lijkt het mij, een ministerschap of staatssecretariaat niet verstrekt bij wijze van ultieme bekroning van integratie. Het gekke is nu, dat er om Wilders, die over de islam niet gek veel anders zegt dan hij als VVDkamerlid deed - en ook Hirsi Ali eerder deed - nu wel een ‘fout’ aureool wordt gehangen. En als Mark Rutte het gedeeltelijk eens is met zijn voormalige partijvriend, wordt de brave Rutte heulen met de foute Wilders aangewreven. Maar het meest opmerkelijk zijn nog wel de reacties uit het politiek-publicitaire circuit buiten de Tweede Kamer, en dan vooral die uit de kring rond de vertrokken Ayaan Hirsi Ali. Dat PvdA-professor Bart Tromp zich rond Wilders een ‘fascistoïde’ partij ziet ontwikkelen is minder verrassend, dan dat Hirsi Ali-vriend Efshin Ellian Wilders ziet afzakken naar ‘extreem-rechts’ en dat voormalig Hirsi Ali-adviseur en vooraanstaand PvdA-lid Paul Scheffer van mening is dat Wilders een ‘giftig mengsel’ aan het brouwen is. Als het stof is neergedaald zullen de historici hun oordeel moeten vellen, maar het ziet er voorlopig naar uit dat wat de dode Fortuyn en de inmiddels vertrokken Hirsi Ali vergund is, daarmee Geert Wilders nog niet wordt gegund. En dus worden de beproefde zwaar-beladen morele Hollandse methodes op hem, en in zijn kielzog ook op Mark Rutte en Henk Kamp losgelaten. Maar Wilders heeft dan ook de handicap dat hij nooit professor is geweest, nog steeds leeft en geen geïmmigreerde ex-moslim van vrouwelijke kunne is, maar een van huis uit katholieke Limburger die nooit PvdA-lid is geweest. Met zo’n achtergrond deug je kennelijk al gauw wat minder. [email protected]

‘Al die details, als lezer hoef ik dat niet te pikken’ Kees ’t Hart is veellezer en -schrijver. Leest: Volkskrant, NRC, AD/Haagsche Courant, VN, de Groene en heel veel boeken. Schrijft: romans, essays, recensies in Leeuwarder Courant en De Groene Amsterdammer.

Lars Kuipers foto: Roel Rozenburg

“P

“Politiek, ja, dat volg ik allemaal. Soms hevig bewogen. Dat homofielendebat dat nu wordt gevoerd, dat vind ik heel verschrikkelijk. Natuurlijk mag een ambtenaar die gewetensbezwaren heeft weigeren om een homohuwelijk te sluiten. Daar heb je weer zo’n debat dat nergens over gaat, dan denk ik: ga de armoede bestrijden, heb het ergens over. Het paspoort van Hirsi Ali, dat daar een kabinet over valt, dan zit ik te schreeuwen voor de teevee. Stelletje rukkers! En de media, die zijn medeplichtig. Mijn romans gaan altijd over mensen die niet in staat zijn de werkelijkheid onder ogen te zien, die zich altijd laten afleiden van de werkelijkheid. In zekere zin kun je dat ook toepassen op de politiek, op al die discussies die worden toegespitst op details. Ik snap wel hoe dat allemaal komt, journalisten zijn toch op zoek naar een verhaal en politici reageren daarop. Maar als lezer van kranten hoef ik dat niet te pikken, en dus schreeuw ik. Tegen mezelf. Tegen de kast, tegen mijn vrouw. Vroeger hadden we een hondje, schreeuwde ik tegen dat hondje. Een tijdje terug had ik medelijden met Agnes van Ardenne. Die zat in verkiezingstijd bij Pauw en Witteman, echte schurken, dat mag je citeren. Die vragen aan haar: nou gaat u campagne voeren en heeft u het over meer asfalt en zo, maar daar gaat het toch helemaal niet over? Moet u het niet hebben over Darfur? Daar kwam ze niet helemaal uit en ik had met haar te doen, omdat er een beroep werd gedaan op haar schuldgevoel. Wat een cynisme. Ze had daar gewoon moeten zeggen: ‘En jullie dan, wat doen jullie voor de leprozen?’ Dat mag natuurlijk niet van haar voorlichters. Maar goed: waar gaat het om? - die vraag stellen journalisten zichzelf dus ook niet meer. Waar is de zelfreflectie?

Ik denk er wel eens over om eens iets over politiek te schrijven, een boek, een onderzoek. Hoe pakt men in Nederland nou echt problemen aan? Neem bijvoorbeeld fijnstof. Zo’n gigantische operatie als de invoering van de euro, dat krijgen we in vijf jaar voor elkaar. Maar het terugdringen van fijnstof, dat is toch heel belangrijk, daar lukt het ons niet om iets voor elkaar te krijgen. Dat snap ik gewoon niet. Ooit heeft er een foto in de krant gestaan, zo’n satellietfoto waarop je kon zien waar de lucht het smerigst is. Keek je naar de Randstad: helemaal rood. Op zo’n moment hadden Cohen en Deetman moeten zeggen: ‘Er komt hier geen dieselauto de stad meer in.’ Ik woon nu alweer twee en half jaar in Den Haag, en met veel plezier. Het Schenkviaduct, hier voor het huis, dat hoor je bijna niet. Maar toen we hier kwamen wonen, hadden we allebei een aantal maanden keelpijn, mijn vrouw en ik. Als je hier het toilet schoonmaakt en een paar dagen later haal je er een doekje overheen, dan zit er allemaal van dat zwart op’ - Kees loopt naar het toilet en demonstreert het met een stukje wc-papier - ‘Kijk! Dat spul komt dus gewoon je huis in! Ik ben een echte PvdA’er. Die partij verwijt ik het zeer dat ze wel kabaal maken over kernenergie, maar die fijnstof, ho maar. Het poldermodel is een fantastische uitvinding. Maar als het erom gáát - bij fijnstof, bij het oplossen van wachtlijsten - moet je niet polderen. Ik zou nooit de politiek in moeten. Ik hoef ook geen column te hebben om de politieke actualiteit elke dag te volgen. Laat mij maar schreeuwen en mooie boeken schrijven. Maar je schrijverschap mag je best aanwenden om iets met die woede te doen. Dus dat fijnstof… wie weet. Over een tijdje. Eerst nog een andere roman af schrijven.” Nieuwspoortforum 1 - a p r i l 2 0 0 7 - 1 5

White House in de polder Annette Birschel voorzitter Buitenlandse Persvereniging in Nederland

De wekelijkse persconferentie van de minister-president wordt niet meer in Nieuwspoort gehouden. Een 37 jaar oude traditie is gestopt. Zo lang was de premier van Nederland elke vrijdag te gast bij de journalisten. Opeens slaat hij de uitnodiging af. Niet echt beleefd, zeker ook omdat de gastheer, de Parlementaire Pers Vereniging hierover alleen achteraf ingelicht werd, zo zei Nieuwspoort-voorzitter Kees Lunshof in de Volkskrant.

Is dat slecht voor de journalisten? Niet per se. Want wij journalisten gaan gewoon door met ons werk en volgen de minister-president met kritische vragen, waar dan ook. In principe zouden we ook nog dankbaar moeten zijn. Want de verhoudingen zijn nu wel heel duideljik. Geen informele sfeer meer, maar hij tegenover ons. Maar ook het toelatingsbeleid komt in de regie van de RVD. Weliswaar blijven de parlementaire pers en de buitenlandse pers welkom, zo wordt verzekerd, maar dan wel met een speciaal toegangspasje van de RVD. De bureaucratische rompslomp neemt dus toe, juist voor veel buitenlandse journalisten, die geen permanente AZ-pas hebben. Maar is deze zaak goed voor de ministerpresident? Op het eerste gezicht wel. De RVD krijgt zo de regie over dit journalistieke vragenuurtje in eigen hand. Als gastheer kun je makkelijk van tevoren bepalen welk gespreksonderwerp gewenst is en welk niet. Het is ook voorstelbaar dat alleen nog persconferenties gehouden worden als de RVD dat nodig vindt, voorspelde Rutger van Santen, voorzitter van de Parlementaire Persvereniging. Als de MP onaangename kwesties uit de weg wil gaan, wordt dus geen onaangename pers meer uitgenodigd. Is hij er toch lekker van af, of niet? Dat denk ik toch niet. Want als hij ons niet te woord wil staan, dan wordt de druk vast zo opgevoerd, dat hij niet anders kan. Dat is nooit aangenaam, maar zo werkt het in tal van andere landen ook.

16 - april 2007 - Nieuwspoortforum 1

Ook het soms informele karakter van deze ontmoeting is verleden tijd. Van begin af aan wordt nu alles door microfoons en camera’s vastgelegd. Voor de minister-president is dus ook helemaal geen ruimte meer een nuance aan te brengen, iets “off the record“ toe te voegen. Hij is vanaf nu gevangen in een voor iedereen duidelijke opzet. Ik verkondig iets en jullie hebben het maar op te schrijven. Dat werkt averechts, want journalisten zijn allergisch voor staats-PR. En zonder inhoud kom je ook niet op TV. Maar de MP van Nederland staat nu eindelijk op gelijke hoogte met zijn collega in het Witte Huis. Als ik roep, hebben jullie te komen. Heel fijn. Maar het verschil is: dat kan een president van een groot land zich veroorloven. Nederland is, voor de buitenlandse journalistiek gezien, een B-locatie. In de meeste gevallen halen vrijdags-uitspraken van de minister-president niet de wereldpers. Is ook niet erg, maar juist de regering klaagde daarover. Vooral omdat internationale media dit land alleen als xenofoob en intolerant neer zouden zetten, Nederlanders als drugshandelaren, “babykillers“ en anti-europees. Als je dat imago wilt veranderen en zeker als klein land internationaal weer een rol van betekenis wilt spelen, zou je je juist open moeten stellen. Maar verrassend genoeg verschanst de premier zich in zijn torentje. Want ook al bouw je een White House in de polder, een Nederlandse premier wordt nooit een Amerikaanse president.

Wouter, Mark en Henk. Nu zijn er mensen die zeggen dat het buitenRudi Boon en zijn maat Brouwer krijgen volgend jaar gewoon dapper is van ongetwijfeld de TEGEL in de categorie Journalistieke Wouter Bos om dat hele TV-Documentaires voor het prachtprogramma “De proces achter de scherWouter-Tapes”. Zelden zal - waar ter wereld ook - zo’n men te laten zien. Want inkijk in de binnenkamers van een actieve politicus te - zo zeggen die lieden zien zijn geweest. Vanuit journalistiek oogpunt dus zo gaat het ook bij alle een prestatie van formaat en als collega bekeken, andere partijen en soms uiterst jaloersmakend ! nog wel een graadje Maar wat heeft Wouter Bos - de hoofdpersoon van de erger ook ! documentaire - in hemelsnaam bewogen om er aan Dat zal dan wel, maar mee te werken ? van Wouter Bos weten we het nu zeker. En dat Want die hoofdpersoon komt uit de film naar voren als heeft gevolgen. een gefnuikte controlfreak. Wouter de Twijfelaar luidt Als niet-politicus kan ik nog wel met enige sympathie vanaf nu zijn eeuwige bijnaam. We zien bijna angstig aan Wouter denken, ondanks de door de documentaire nauwkeurig in beeld gebracht hoe de ambitieuze PvdA- veroorzaakte bijgedachten. leider - gesterkt door zijn succes tijdens de verkiezin- Maar op zo’n houding hoeft niemand te rekenen in de gen van 2003 - zich opmaakt om “premier van alle haaienpoel die de biotoop van de actieve politiek in Nederlanders te worden”, zich vervolgens suf laat Nederland dezer dagen is. Wouter Bos, politiek leider lullen door een hele stoet van kobolt-achtige adviseurs van de PvdA en vice-premier in het kabinet terwijl hij niets onderneemt en geen standpunt betrekt Balkenende 4 staat voortaan permanent op punten zonder dat focusgroepen het hebben goedgekeurd, achter. Daar zal de twijfelende controlfreak Wouter Bos om uiteindelijk te moeten vaststellen dat hij door de in de toekomst nog veel last van krijgen. werkelijkheid werd ingehaald en ineens vice-premier is in een coalitiekabinet met het CDA en de ChristenUnie Toch zie ik zo’n weifelachtige Wouter Bos op achteronder leiding van zijn oude vijand Jan Peter stand nog honderd keer liever dan de politieke brandBalkenende. stichters van de PVV. Geert Wilders en zijn commando’s aarzelen geen moment om via de ruggen van de meest De Werdegang van Wouter Bos zou al pijnlijk genoeg kwetsbare medemensen hun eigen schandalige zaakjes zijn geweest als de makers hadden gekozen voor het te bekokstoven. En als ze dan een keer persoonlijk perspectief van de narrator die het verhaal begeleidt worden teruggepakt (leve Alexander de Grote !) staat en becommentarieert, maar het is nog veel erger. de peroxide-brigade ineens krokodillentranen te janken. Boon en Brouwer komen in de hele documentaire niet Zo’n Wilders en zijn kleingeestige compaantjes hebben voor - niet in beeld en niet in geluid. De narrator - de nog het voordeel dat je ze lekker kunt uitspugen om verteller van het verhaal - is Wouter Bos zelf, wiens er vervolgens verder niet meer bij stil te staan. Dat door hem zelf opgenomen overwegingen en gedachheb ik met domme en slechte mensen ! tenspinsels, als commentaar in de film zijn gebruikt. Die op een mini-recorder opgenomen gedachten Veel meer moeite kost het me om een houding te zijn vaak op zich al gênant als ze letterlijk worden bepalen ten opzichte van door mij zeer gerespecteerde genomen en het wordt helemaal ontluisterend als figuren als Mark Rutte en Henk Kamp. Want hoe vaker de toeschouwer/luisteraar moet vaststellen dat de en hoe luidruchtiger ze ontkennen dat ze worden spreker zich ineens bewust lijkt van wat hij aan het bewogen door de aanwezigheid van de stoottroepen doen is en zijn gedachten vervolgens ter plekke weer op rechts van de PVV, hoe duidelijker het wordt dat ze een spin geeft. zich in woord en gebaar gedragen als fellow-travellers van hun voormalige partijgenoot. En daar weet ik eerAl met al ontstaat er een beeld van een weliswaar lijk gezegd maar moeilijk raad mee. oprechte politicus die het goed bedoelt maar die Een mens zou met tranen in de ogen kunnen constatehopeloos verstrikt raakt in het doorgaans enigszins ren dat opportunisme niets nieuws is, in de politiek. verborgen complex van imagomakers en persoonlijkLiever nog dan te bedenken dat de liberalen Rutte en heids-schavers waardoor langzaam maar zeker de Kamp wellicht hun eigen werdegang begonnen zijn. inhoud van de politieke boodschap achter de horizon Doe mij dan toch Wouter Bos maar ! verdwijnt. [email protected] Rutger van Santen

Nieuwspoortforum 1 - a p r i l 2 0 0 7 - 1 7

Kafkabrigades razen door ambtelijk Nederland

“Burgers zijn het afvoerputje voor allerlei regels” Het komt maar al te vaak voor dat mensen verdwalen in wet- en regelgeving. Het overheidsinitiatief Kafkabrigades in te zetten biedt soelaas en wil schrijnende en bizarre gevallen oplossen, maar vooral overheidsfunctioneren voor een hele doelgroep structureel verbeteren. De Kafkabrigades zijn ruim drie maanden in de weer.

In het Regeerakkoord van het kabinet-Balkende-II was de ambitie opgenomen de regel- en administratieve lastendruk voor burger en bedrijfsleven met een kwart te verminderen. De erfenis van die coalitie is dat die doelstelling inderdaad, zij het met toepassing van een bepaalde prettige rekenmethode, is gehaald. Bestuurlijke en administratieve vereenvoudiging dus. Voor de Bühne doen die 25 procent het natuurlijk goed, maar het blijkt dat burgers die winst maar nauwelijks voelen. Kafkabrigades

Gebleven zijn namelijk die kafka-eske situaties, waarin burger en ondernemer zijn verdwaald in de regelgeving, terwijl zij tegelijkertijd buiten de bestaande klachtenregelingen vallen. Dat zijn bizarre, hardnekkige en schrijnende gevallen, waarbij overheidsinstanties er ook niet meer uitkomen. Die gevallen laten zich niet meten. De toepassing van de aparte regels klopt dan wel, maar van de regels samen niet. Daarvoor heeft de overheid nu naar Belgisch voorbeeld de zogeheten Kafkabrigades in het leven geroepen; Franz Kafka is de metafoor, pasmunt, voor het complex aan negatieve verschijnselen die bureaucratie met zich kan meebrengen - de

Atzo Nicolaï: ‘In korte tijd is een aantal meldingen opgelost, maar nog belangrijker is dat het Kafkawerk tot structurele lessen leidt.’ onbegrepen burger en ondernemer die vastlopen in de bureaucratische machinerie. Groot en klein leed

Zoals de chronisch zieke vrouw die elk jaar een arbeidsongeschiktheidverklaring moet overleggen. Elk jaar moet zij haar toestand weer bewijzen voor gemeente, zorgverzekeraar en Belastingdienst om in

18 - april 2007 - Nieuwspoortforum 1

aanmerking te komen voor bijvoorbeeld vergoedingen voor taxi- en ziekenvervoer, grijs kenteken en uitkeringen. Eén keer is nog begrijpelijk, maar niet 22 jaar achtereen. Dat je je rijbewijs hebt gehaald, wil nog niet zeggen dat je dat ook krijgt. Want als je niet 185 dagen voor het examen aaneengesloten in Nederland hebt gewoond, omdat je een

Paulus Eras

tijdje stage hebt gelopen in het buitenland, gaat het feest niet door. Vlaggetjesdag? Eerst een vergunning aanvragen voor de bouw van de vlaggenmast aan de gevel van het huis. Trouwen met een Nederlander of Nederlandse die in het buitenland is geboren? Eerst terug naar datzelfde buitenland om de geboorteakte op te halen. De Kafkabrigades, die direct onder de minister van Binnenlandse Zaken ressorteren, vormen de vleesgeworden structurele aanpak van dergelijke gevallen en procedures. Atzo Nicolaï, begin dit jaar nog minister voor Bestuurlijke Vernieuwing: ‘De Kafkabrigades zijn niet om te polderen, maar om gevallen op te lossen, ze zijn niet bedoeld als beschuldigende vinger, maar vormen wel een manier om verder te komen’. Werkwijze

De Kafkabrigades hebben begin oktober vorig jaar een vliegende start gemaakt. Inmiddels zijn er via de site www.lastvandeoverheid.nl zo’n vierhonderd meldingen gedeponeerd, volgens Nicolaï het topje van de ijsberg. De Kafkabrigades zijn geen helpdesk noch een klachtenverwerkende instantie, maar een onafhankelijke overheidsorgani-

satie, die een structurele oplossing zoekt voor lastige gevallen. De klachten die de Kafkaorganisatie tot nu toe heeft ontvangen, variëren. Algemene klachten met een ongenuanceerde inhoud weerspiegelen de vastgelopen emoties bij burgers, zoals die over een te dure euro. Er zijn ook veel verzoeken om informatie en klachten over bejegening door bepaalde instanties. Andere klachten richten zich weer tegen meerdere instanties. De Kafkamethode bestaat uit kortlopend onderzoek naar knelpunten in het functioneren van overheden en (semi-)publieke organisaties. De Kafkabrigade maakt een analyse van het dossier en voert gesprekken met gedupeerden en mensen in hun omgeving. Vervolgens doet men aan “wederhoor” bij beleidsmakers, uitvoerders en experts. Daarna volgt een functioneringsgesprek met burger,

verre de actiepunten zijn uitgevoerd. Positie

‘De Kafkabrigades zijn onafhankelijk en integer. Het is geen organisatie die tegen regels is of tegen ambtenaren, maar we zijn er wel van overtuigd dat het allemaal slimmer kan’ stelt Jorrit de Jong, Kafkabaas van het eerste uur. ‘Bij

een aantal meldingen opgelost, maar nog belangrijker is dat het Kafkawerk tot structurele lessen leidt. Een ambtelijke organisatie kan op verschillende manieren leren. Begin met jezelf en je eigen instantie, pas daarna kun je terug naar de regels. Als je je concentreert op de regels en je verandert iets, dan kunnen zich nieuwe, onvoorziene

Atzo Nicolaï: ‘De Kafkabrigades zijn niet om te polderen, maar om gevallen op te lossen, ze zijn niet bedoeld als beschuldigende vinger, maar vormen wel een manier om verder te komen’. mensen van de betrokken diensten, beleidsafdelingen van verschillende overheden en bestuurders - te beginnen bij de mensen achter het loket. De brigade stelt een kort boodschappenlijstje op met aanbevelingen. Die richten zich niet zozeer op het oplossen van het specifieke geval, maar op structurele verbetering van het functioneren van overheden. De zaak is rond met de laatste stap, wanneer de Kafkabrigade weer langs komt om na te gaan in hoe-

zoiets als collectieve onmacht is er geen schuldige aan te wijzen. We proberen in alle gevallen boven de casus uit te stijgen en te kijken of het probleem voor een hele doelgroep kan worden opgelost. De casusmethode laat zich in een breder beeld plaatsen. We reflecteren de resultaten ook wetenschappelijk en in het buitenland: onze analytisch kader ontwikkelt zich verder, daar rapporteren we over’. Oud-minister Nicolaï ziet al resultaten. ‘In korte tijd is

problemen voordoen. Durf een andere houding aan te nemen’. Hij denkt dat van de Kafkabrigades een preventieve werking kan uitgaan. ‘De kern is eigenlijk zo simpel. Begin niet aan de bovenkant, beleidsregels en politiek, maar begin met de casus. Voor de overheid betekent dat een mentale omslag’. Pas het begin

Drie maanden Kafkawerk zit er op. De resultaten van dit initiatief plus die drift van

het kabinet de regel- en administratieve lastendruk te verminderen zijn inmiddels door wetenschap en ambtenarij geëvalueerd. ‘Als ambtenaren uitvoeren wat eenmaal is bedacht, moeten zij een moreel besef hebben, ze moeten verder kijken, ze hebben de plicht na te denken’, stelt Arre Zuurmond, de man achter het Kafka-initiatief. Harry van Zon, die zich bij Binnenlandse Zaken bezig houdt met innovatie, is niet optimistisch. ‘Waarom zijn er regels? Om uitzonderingen te maken. We hebben het over het schrappen van regels. Daarin mis ik realiteitsbesef. We zullen er slimmer mee moeten omgaan. En dan de professionaliteit van de ambtenaar. Hoeveel speelruimte krijgt hij bij zijn interpretatie? Burgers zijn het afvoerputje voor allerlei regels’. Philippe Raets, plaatsvervangend secretaris-generaal bij hetzelfde ministerie: ‘De eerste winst pakken we vlot, maar daarna? Professionals moeten professionals kunnen vertrouwen. Minder regels akkoord, maar dan ook duidelijker. We stalken elkaar op taalgebruik’.

Nieuwspoortforum 1 - a p r i l 2 0 0 7 - 1 9

Jaap Folkerts en Ron Korver, fotografie Serge Ligtenberg en Carola Sewing Guillaume Heesbeen en filmproducent San Fu Maltha zijn blij dat hun verliefde kinderen weer boven tafel zijn. Romy Heesbeen (13) en David Maltha (14) namen half februari de benen naar Amsterdam, maar werden gelukkig na enkele dagen teruggevonden door de politie, die een grote zoektocht hield.

Voorzitter Jose Manuel Barroso van de Europese Commissie bezocht op 8 februari het Binnenhof en sprak voor het eerst in de geschiedenis van de EU de Nederlandse Staten Generaal toe. Nederland moet haast maken met een oplossing voor de door de bevolking afgewezen Europese grondwet, verklaarde hij tijdens een toelichting in ons perscentrum.

Eurocommissaris Neelie Kroes, Eurostaatssecretaris Frans Timmermans en Eurogrondwetverijdelaar Jan Marijnissen beantwoordden op 22 maart vragen van schoolkrantredacteuren uit het hele land. Aanleiding: de viering van 50 jaar Verdrag van Rome, de basis van de huidige EU.

Wat nou ijspik! GroenLinks Europarlementariër Kathalijne Buitenweg gebruikt liever de kettingzaag. Ze onthulde op 1 februari een ijssculptuur in Nieuwspoort. Het was de aftrap voor Youth in Action, een Europees subsidieprogramma voor projecten voor jongeren. 20 - april 2007 - Nieuwspoortforum 1

Busje komt zo! Nieuwspoorts André (grijns) nodigde collega Robert (voorgrond) en de journalisten Paulus Eras (met zakdoek) en Jaap Folkerts (links) uit voor een middagje S.P.A.R.T.A. De kasteelbewoners moesten het opnemen tegen PSV en kwamen niet verder dan 1-1 tegen de zwalkende landskampioen. Deze foto is genomen in de rust (0-0) en inderdaad: ‘Spangen’ is een van de weinige stadions in Nederland waar nog bier MET alcohol wordt getapt.

Tekenaar Willem (Bernhard Willem Holtrop) kreeg op 16 januari de Inktspotprijs 2006 uitgereikt. Hij toont de winnende tekening, die in HP/De Tijd werd gepubliceerd. Te zien is een met prikkeldraad omgeven terrein met huisjes. Een blije man zegt: ‘Ziezo. Veilige grenzen voor Israël!’ Een vrouw vraagt zich vertwijfeld af: ‘Het herinnert me ergens aan…’.

Vond u ook al dat hij af en toe wat traag reageerde op de bel? De reden mag er zijn! Nieuwspoortreceptionist Marc Bijlstra en zijn vriendin Miriam slapen sinds vijf maanden wat minder goed omdat ze de trotse ouders zijn van hun prachtige zoontje Maco.

Stemmige bosjes tulpen in ons perscentrum tijdens de persconferentie van, u raadt het al, het Internationaal Bloembollen Centrum. Sjaak Langeslag legt uit dat ons nationale symbool nog steeds een de belangrijkste exportproducten is: 2 miljard tulpenbollen gingen de grens over. Nieuwspoortforum 1 - a p r i l 2 0 0 7 - 2 1

Bernard Holtrop winnaar Inktspotprijs 2006 In een overvolle zaal Wandelganger 2 van het Perscentrum Nieuwspoort overhandigde juryvoorzitter Staf Depla (PvdA) op 16 januari de INKTSPOTPRIJS 2006 aan de in Frankrijk wonende politiek tekenaar Willem (pseudoniem voor Bernard Willem Holtrop). De winnende cartoon brengt in gedempte kleuren in beeld het gereedkomen van de bouw van de afscheidingsmuur door Israël op de Westelijke Jordaanoever. Staf Depla typeerde bij de opening van de tentoonstelling Politiek in prent 2006 de tekening als “de meest schrijnende van alle ingezonden prenten”. Tekenaar Holtrop laat in vogelvluchtperspectief zien hoe een blije inwoner van Israël op een met prikkeldraad en wachttorens omgeven terrein uitroept: “Ziezo. Veilige grenzen voor Israël”. Een vrouw roept: ”Het herinnert me ergens aan”.

Bernard Holtrop(Willem) (41) woont al jaren in Frankrijk, waar hij grote bekendheid geniet als politiek tekenaar, ondermeer voor het dagblad Libération. Voor de Nederlandse pers maakt hij wekelijks een prent voor HP/De Tijd. Hij ontving enkele nationale en internationale prijzen (Stripschapprijs in 2000 en medaille d’Honneur, 2e prijs World Press Cartoon 2006). Willem publiceerde in Nederland en Frankrijk tal van (strip)albums ondermeer Daan van Dalen doet domme dingen, Amsterdam 1982 en Euromania, Amsterdam/Parijs 1992. De Website van Willem is http://willem.mm.free.fr. Het zet aan tot denken

Depla kenschetste de op 28 juli 2006 in HP/De Tijd verschenen tekening als “een akelige manier waarop de waarheid in beeld is gebracht”. Dit werk toont lef. Aan de andere kant spreekt het voor zich en neemt het stelling. Maar het zet ook aan tot denken over de hopeloosheid van de situatie”, aldus het Tweede Kamerlid Staf Depla. Aan het begin van deze bijeenkomst overhandigde Hans IJsselstein Mulder aan

Patrick Spijkerman

Staf Depla toont een cartoon van Trik. Tweede Kamer-voorzitter mevrouw Verbeet het eerste exemplaar van de bij de tentoonstelling horende Catalogus Politiek in Prent 2006. Deze dertiende tentoonstelling en bijbehorende door Hans IJsselstein en Ariane de Ranitz samengestelde catalogus kwamen tot stand dankzij de medewerking van liefst 28 deelnemende politieke tekenaars, die elk zes prenten leverden. Zonder sponsors zou Politiek in prent niet mogelijk zijn. Ruimhartige steun kregen

de organisatoren van de Stichting Democratie en Media, de Nederlandse Dagblad Pers en Vrij Nederland. Daarnaast zorgden verschillende politieke partijen en kranten voor steun door intekening op de catalogus. De Kunstcommissie Nieuwspoort vervulde een rol bij de organisatie van de openingsexpositie. Boeien en overtuigen

Staf Depla zei, alvorens de winnaar bekend te maken, dat de kwaliteit van een

politieke prent afhangt van de mate waarin deze met weinig woorden mensen weet te boeien en te overtuigen. Hij prees de politieke tekenaars van spotprenten omdat ze hun tijd vaak ver vooruit zijn. Hij illustreerde dit aan de hand van een tekening van Jos Collignon (Volkskrant) van twee elkaar dekkende paarden van Troje op weg naar het Torentje. Balkenende en Bos wilden daar allebei intrekken, zo voorspelde hij; maar hoe het echt afloopt weten we nog niet!

Nieuwspoortforum 1 - a p r i l 2 0 0 7 - 2 3

Het afgelopen jaar zijn het vooral twee vrouwen geweest die op binnenlands politiek terrein veel aandacht opeisten: voormalig Tweede Kamerlid Ayaan Hirsi Ali en de inmiddels demissionaire minister Rita Verdonk. Dit stimuleerde veel tekenaars tot treffende politieke prenten. Sieb Posthuma kreeg van de jury-voorzitter een speciale vermelding voor zijn in NRC en NRC Next in de Prinsjesdagbijlage gepubliceerde tekening van premier Balkenende in bebloed chirurgenschort (Kabinet Balkende snijdt in de gezondheidszorg). Andere kanshebbers waren Trik met een in Nieuwe Revu op 30 augustus gepubliceerde spotprent van Rita Verdonk zonder tekst met een stemhokje op de bovenlip. Arend van Dam

Prijswinnaar Willem met zijn winnende prent. sloot de rij van kanshebbers met zijn grimmige tekening over VN ingrijpen in de Soedanese provincie Darfur. Nadat de expositie in

Nieuwspoort en de Openbare Bibliotheek aan het Spui in Den Haag vele kijkers heeft getrokken, kunnen belangstellende tot en

met eind april in het Persmuseum in Amsterdam terecht. Daarna reist de expositie door het land.

A D V E R T E N T I E

Driedaagse postacademische cursus

De werking en invloed van de media Voor beleidsmedewerkers en communicatieadviseurs

Erasmus Academie

Donderdag 7, 14 en 21 juni 2007 Docenten

Dr. Chris Vos Prof.dr. Henri Beunders Dhr. Ad van Liempt Prof.dr. Frank van Vree

Meer informatie en inschrijving Erasmus Academie: Telefoon (010) 408 18 39 E-mail: [email protected] www.erasmusacademie.nl

24 - april 2007 - Nieuwspoortforum 1

ERASMUS UNIVERSITEIT ROTTERDAM

NIEUWE POORTERS

K.A. van Rooijen

A. Kraft van Ermel

R. Berting

J.H. van der Velden

H. Zijlstra

L. Hueber

Persvoorlichter ministerie

Persvoorlichter ministerie

Directeur Holland Casino

Hoofd Communicatie N.V.

Tweede Kamerlid VVD

Bestuursvoorlichter

van Verkeer en Waterstaat

van Verkeer en Waterstaat

Nederlandse Gasunie

Fractie

Gemeente Den Haag

P.W. Tielemans

F. Teeven

S.J.R. Vincken

L. Jacobi

J.J.G.M. Biskop

E.R.G. Venghaus

Haagse Lobbyist LTO

Tweede Kamerlid VVD

Adviseur Public Affairs

Tweede Kamerlid PvdA

Tweede Kamerlid CDA

Directeur Pro Veres

Nederland

Fractie

Provincie Limburg

Fractie

Fractie

P.H.J. Smeets

R.A.C. van Heugten

A.P.C. van Dijck

M.T.M. Metaal

J.H.C. van den Berg

W.G. de Raad

Manager Regulering N.V.

Tweede Kamerlid CDA

Tweede Kamerlid PVV

Persvoorlichter Stichting

Persvoorlichter Stichting

Gedeputeerde Provincie

Nederlandse Gasunie

Fractie

Fractie

Fractiebureau CDA

Fractiebureau CDA

Flevoland

J.B. Hazenberg

M. Nieuwenhuis

Dr. T. Läufer

R.L.V.M. Barnasconi

J.K.M. van Eijsden

S.W. den Bak

Politiek redacteur dagblad

Parlementair redacteur

Ambassadeur Bonds-

Voorzitter Ned. Maat-

Directeur Stedelijke

Student / Voorzitter

De Pers

dagblad De Pers

republiek Duitsland

schappij tot bevordering

Ontwikkeling Gemeente

Interstedelijk Studenten

der Tandheelkunde (NMT)

Haarlem

Overleg (ISO)

Nieuwspoortforum 1 - a p r i l 2 0 0 7 - 2 5

NIEUWE POORTERS

H.M.M. Vos

H. Neppérus

A. van Willigen

G. de Jong

C.J. Kraaijenhagen

A. Karadarevic´

Raadslid Gemeente Den

Tweede Kamerlid VVD

Senior Voorlichter Tweede

Lid Algemene

Stafmedewerker PA/PR

Parlementair verslaggever

Haag

Fractie

Kamer

Rekenkamer

Verbond van Verzekeraars

dagblad De Pers

V.C. Hoogendoorn

B.M. Weel

A.P. Elsemulder

J.M. Bos

A.L. Greiner

T.C.T.M. Loudon

Senior Persvoorlichter

Journalist Trouw

Communicatieadviseur

Gedeputeerde Provincie

Gedeputeerde Provincie

Verslaggever dagblad De

VEWIN

Flevoland

Flevoland

Pers

ministerie van VROM

K.W.Th. van Soest

B.I. van der Burg

M.J. Hamer

J. Arensman

J.H. ten Broeke

A.A. de Veth

Burgemeester Gemeente

Tweede kamerlid VVD

Tweede Kamerlid PvdA

Politiek Secretaris VVD

Tweede Kamerlid VVD

Adviseur Public Affairs

Boxmeer

Fractie

Fractie

Tweede Kamerfractie

Fractie

Winkelman en van Hessen

M. Fedorova

M.G. Hemmer

P.A.M. Vereijken

R.W.A. Roosdorp

C.E. van Vliet

J.J. de Haan

Head of Bureau in The

General Manager Jan

Student journalistiek

Palementair Coördinator

Lobbyist / Contact-

Adviseur Parlementaire

Netherlands ITAR-TASS

Boomkamp Boom-

Fontys Hogeschool voor

Minister ministerie van

persoon Tweede Kamer

en Departementale

news agency (Russian)

bedrijven BV

Journalistiek

Economische Zaken

FNV Vakcentrale

Contacten Gemeente Den Haag - Bestuursdienst

26 - april 2007 - Nieuwspoortforum 1

Evenementen

Ingezonden brief

PEP-bijeenkomst elke eerste maandag van de maand vanaf 15.00 uur in de sociëteit

Bloedig

Vergadering Beleggingsclub Nieuwspoort elke eerste woensdag van de maand om 16.00 uur Dodenherdenking vrijdag 4 mei om 11.30 uur. Poorters vanaf 11.00 uur welkom Haringparty woensdag 6 juni om 18.00 uur Indonesisch Buffet donderdag 5 juli, laatste Kamerdag voor Zomerreces Meer informatie: secretariaat, telefoon (070) 346 94 40

Al zou je het niet zeggen aan al die lachende gezichten op de foto’s bij het verslag van Angela Merkels bezoek aan Nieuwspoort, het moet daar toch een vreselijk bloedige slachtpartij zijn geweest. Onder het tussenkopje “Vriendin” lees ik op pagina 27 dat “voorzitter Hans Dijkstal alle gasten opende” - en dat nog wel in vloeiend Duits. Of heeft de kok hem daar soms bij geholpen? Voor het overige heb ik met veel waardering het uitstekende artikel van Syp Wynia “Niks mis met Nederland” gelezen. Het is voor mij een grote opluchting dat zulke stukken over de toestand van ons land weer geschreven kunnen worden. 15, 20 jaar geleden had dat niet gekund. Ook met de artikelen over de rol van ambtenaren komt Nieuwspoortforum met dit nummer goed voor de dag. B. Voskuil, Leiden.

[email protected], www.nieuwspoort.nl

Zapiro, cartoonist met rake teksten

Reciprociteit Nieuwspoort is een overeenkomst tot reciprociteit aangegaan met Sociëteit De Kring uit Amsterdam. De ‘reciprocal relations’ houden in dat leden van Nieuwspoort op vertoon van hun Nieuwspoort lidmaatschapspas toegang hebben tot De Kring. Verbruiken dienen contant afgerekend te worden. Sociëteit De Kring, Kleine Gartmanplantsoen 7-9, 1017 RP Amsterdam

Indonesisch Buffet Donderdag 5 juli wordt, vanaf 18.00 uur, weer het traditionele Indonesisch buffet geserveerd ter afsluiting van het parlementaire jaar. Om ook de werkende collega’s de gelegenheid te bieden aan te schuiven wordt het buffet de gehele avond aangevuld en wordt het dessert vanuit de keuken geserveerd. De prijs bedraagt € 17,00 p.p.

Haringparty In 2006 moest er enkele weken gewacht worden omdat het vetgehalte van de maatjes niet hoog genoeg was. Dus, als het vetgehalte van de maatjes hoog genoeg is, bent u welkom voor onze haringparty op woensdag 6 juni vanaf 18.00 uur.

25 jaar PEP Maandag 2 juli vieren de Poorters Eerste Periode op gepaste wijze hun 25-jarig bestaan in Nieuwspoort. De PEP-club telt nu 97 leden; zij zijn al dan niet met partner - op 2 juli vanaf 14.45 uur welkom in de Provinciezaal en de tuin. Oud-voorzitter en erelid Piet Bouwmeester zal de PEP’ers toespreken.

Zapiro, alias Jonathan Shapiro (Zuid-Afrika, 1958), is een cartoonist wiens vlijmscherpe satire dwars door de hedendaagse Afrikaanse en internationale werkelijkheid snijdt. In zijn werk staan maatschappelijke en politieke kwesties centraal. Hij belicht met een goed gekozen toon, en een scherp inzicht absurditeiten en paradoxen. Zapiro’s spotprenten staan bekend om hun trefzekere details en rake teksten. Zijn cartoons werden voor het eerst gepubliceerd in de jaren tachtig toen hij samenwerkte met anti-apartheidsgroepen. Sindsdien verschijnt zijn werk dagelijks in toonaangevende Zuid-Afrikaanse kranten en in publicaties van mensenrechten- en bijstandsorganisaties alsook in de internationale media. Zapiro is de auteur van negen boeken met cartoons en educatieve stripverhalen, neemt deel aan tentoonstellingen en optredens en treedt op als mentor voor jonge cartoonisten. Zapiro zorgt voor een komische noot te midden van Zuid-Afrikaanse en wereldwijde maatschappelijke, raciale en economische spanningen. Zijn werk biedt ruimte voor zelfreflectie, voor kritiek op machtsmisbruik en twijfel over dogma’s. En het biedt de mensheid hoop, waarschijnlijk het belangrijkste kenmerk van zijn werk. Zapiro ontving in 2005 de Prins Claus Prijs. De prijs is een erkenning voor zijn stimulerende invloed op maatschappelijke en culturele ontwikkelingen.

Veel poorters onder leden nieuwe kabinet Margriet van Lith heeft op 1 februari afscheid genomen van het ministerie van VWS, waar zij werkte als speechschrijver. Zij gaat verder als zelfstandig speech- en tekstschrijver. www.margrietvanlith.nl

Birgitte den Boer is toegetreden tot Boer en Croon Corporate Communications als consultant. Zij richt zich vooral op communicatievraagstukken op het grensvlak van bedrijfsleven en overheid.

Bent u Poorter en ontvangt u onze nieuwsmail of activiteitenmail nog niet? Geef dan uw mailadres door via [email protected]

De traditie is, dat ministers en staatssecretarissen automatisch lid worden van Nieuwspoort. Maar deze keer hoeft het secretariaat maar weinig nieuwelingen in te schrijven. Van de ministers zijn er nu al acht lid: Balkenende (AZ), Verhagen (BZ), Van der Hoeven (EZ), Verburg (LNV), Eurlings (V&W), Bos (Fin), Hirsch Ballin (Jus) en Donner (SZW). Ook van de staatssecretarissen zijn er acht die we de afgelopen jaren al in de sociëteit mochten aantreffen: Timmermans (BZ), Albayrak (Jus), Heemskerk (EZ), Huizinga (V&W), Dijksma (OCW), Bijsterveldt (OCW), Bussemaker (VWS) en Aboutaleb (SZW). Het is te hopen dat zij hun gezicht regelmatig in de sociëteit laten zien en dat hun persconferenties vaak in Nieuwspoort zullen worden gehouden! Nieuwspoortforum 1 - a p r i l 2 0 0 7 - 2 7