Kritieke urgentiegeneeskunde en intensieve zorgengeneeskunde tijdens de nacht in een opleidingscentrum: aansprakelijkheid bij meningococcensepsis

Kritieke urgentiegeneeskunde en intensieve zorgengeneeskunde tijdens de nacht in een opleidingscentrum: aansprakelijkheid bij meningococcensepsis

René Heylen, MD LLM MPH PhD ZOL Genk 2014/02/01

1. Drie casussen 2. Medische beoordeling 3. Civielrechtelijk: de aansprakelijkheid voor assistenten in opleiding 4. Conclusies 2014/02/01

Corr. Tongeren, 10 september 1998 • Foudroyant verlopende meningococcensepsis met purpura fulminans zonder klinische tekens van meningitis met negatief lumbaalvochtonderzoek. • Assistant neurologie verwijst naar wacht algemene inwendige. • Staflid inwendige verwijst patiënt onmiddellijk naar cardiologie/CCU. • Vijfdejaars assistant cardiologie begaat volgens deskundige meerdere fouten: • patiënt werd veel te laat geïntubeerd • te laat opgelijnd • therapie onaangepast en achternahollend

Corr. Tongeren, 10 september 1998, T. Gez./Rev. Dr. Santé, 1998-1999, 232-235 2014/02/01

Corr. Tongeren, 10 september 1998 Assistent in opleiding: de door de assistent ingestelde behandeling was inadequaat en getuigde van een gebrek aan ervaring en medisch vooruitzicht in de toestand waarin de patiënt verkeerde. Dit gebrek aan ervaring kan hem als assistent in opleiding niet worden verweten. Wel dient hem verweten te worden dat hij de grenzen van zijn competentie niet kende en dat hij niet de noodzakelijke hulp en assistentie heeft ingeroepen.


Corr. Tongeren, 10 september 1998 • Uitspraak rechtbank: • assistent in opleiding cardiologie strafrechtelijk veroordeeld • supervisor van wacht cardiologie strafrechtelijk veroordeeld: hij had zelf ter plaatse moeten komen • internist van wacht vrijgesproken: hij heeft onmiddellijk de patiënt doorverwezen naar een collega


Corr. Tongeren, 10 september 1998 • Het ziekenhuis moet er zorg voor dragen dat de dienst intensieve zorgen efficiënt georganiseerd is en bemand is met de nodige van expertise voorziene specialisten. • De internist-cardioloog, tweede van wacht en verantwoordelijke van de Coronair Care Unit, maakt zich schuldig aan hulpverzuim (art. 422bis Strafwetboek) door voor een patiënt die in groot gevaar verkeert (lijdend aan meningococcen sepsis met het Waterhouse-Friederichsensyndroom) niet naar het ziekenhuis te komen en enkel zijn assistant liet oproepen zonder contact met hem op te nemen. Corr. Tongeren, 10 september 1998, T. Gez./Rev. Dr. Santé, 1998-1999, 232-235 2014/02/01

Corr. Tongeren, 10 september 1998 • De vijfdejaars assistant internist-cardioloog is eveneens aansprakelijk wegens schuldig hulpverzuim (art. 422bis Strafwetboek) door in een toestand van urgentie de grenzen van zijn bekwaamheid te overschrijden en niet de noodzakelijke hulp van zijn supervisor heeft ingeroepen. • Noch de supervisor, noch de assistant hebben zich schuldig gemaakt aan het misdrijf van onopzettelijke doding nu het niet bewezen is dat de onaangepaste behandeling de dood van de patiënt heeft veroorzaakt, nu laatstgenoemde slechts 25% overlevingskansen had. • De internist-geriater van wacht kan geen fout worden verweten, nu hij als een zorgvuldig arts heeft gehandeld, door zich onmiddellijk naar het ziekenhuis te spoeden, de correcte diagnose te stellen, de juiste antibiotica toe te dienen en meteen de supervisor van de dienst Coronair Care Unit te contacteren.


Corr. Tongeren, 10 september 1998 - Assistent in opleiding: de door de assistent ingestelde behandeling was inadequaat en getuigde van een gebrek aan ervaring en medisch vooruitzicht in de toestand waarin de patiënt verkeerde. Dit gebrek aan ervaring kan hem als assistent in opleiding niet worden verweten. Wel dient hem verweten te worden dat hij de grenzen van zijn competentie niet kende en dat hij niet de noodzakelijke hulp en assistentie heeft ingeroepen. Corr. Tongeren, 10 september 1998, T. Gez./Rev. Dr. Santé, 1998-1999, 232-235

2014/02/01

Corr. Tongeren, 10 september 1998 - Een adequate intensieve verzorging vereist voortdurende medische permanentie, aangehouden supervisie en de nodige expertise voor behandeling van een acute septische shock met aangepaste behandelingsstrategieën- en protocols: kortom, een efficiënt georganiseerde dienst intensieve zorgen, bemand met de nodige, van expertise voorziene, specialisten (zowel internisten als anesthesiologen kunnen deze expertise verwerven en dergelijke efficiënte organisatie uitbouwen).


Wat betreft het ziekenhuis: de organen van het ziekenhuis, de medische raad en de directies, dienen het initiatief te nemen om aangepaste organisatorische maatregelen te nemen, gezien uit het strafonderzoek is gebleken dat er organisatorische problemen waren in het ziekenhuis, die de verantwoordelijken niet konden ontgaan en waarvan zij de risico's dienen te kennen.

2014/02/01

Hof Gent, 14 mei 2009 • Verlies van een kans – assistent in opleiding – oorzakelijk verband – supervisoren • Arts interne geneeskunde/internist/pneumoloog • Eerstejaars assistente inwendige geneeskunde begaat een fout wanneer zij, ofschoon verschillende malen door de verpleegkundigen verwittigd te zijn van de verslechterende gezondheidstoestand van de patiënt, de patiënt niet laat opnemen op de dienst intensieve zorgen en haar supervisor niet tijdig en volledig informeert. Hof Gent, 14 mei 2009, T. Gez./Rev. Dr. Santé, 2010-2011, nr. 1: 52-57 2014/02/01

Hof Gent, 14 mei 2009 • Supervisor eveneens aansprakelijk: een supervisor kan zich niet verschuilen achter mogelijke onvolledige informatie telefonisch verstrekt door een onervaren eerstejaars assistente om niet meteen naar het ziekenhuis te komen om een patiënt te verzorgen. De beslissing van de supervisor de patiënt niet onmiddellijk persoonlijk te gaan zien is een beslissing die volledig onder de verantwoordelijkheid van de supervisor valt.

Hof Gent, 14 mei 2009, T. Gez./Rev. Dr. Santé, 2010-2011, nr. 1: 52-57 2014/02/01

Hof Gent, 14 mei 2009 • Acht uur tijdverlies inzake opname IZ en correcte behandeling. • Initieel behandeld voor longembolie. • Assistent brengt supervisor laattijdig op de hoogte van de verslechterende toestand.


Hof Gent, 14 mei 2009 • Strafrechtelijke vrijspraak omdat het verlies van een overlevingskans geen zekerheid inhoudt over het oorzakelijk verband tussen de fouten en het overlijden. • Civielrechtelijk werd de aansprakelijkheid weerhouden met als schadevergoeding het verlies van een kans op overleving.


Hof Brussel, 20 april 2012 • • • •

UCL Saint-Luc 4de jaars nefrologie permanentie IZ voor 21 bedden Supervisor van thuiswacht Huisarts verwijst met als diagnose meningococcenmeningitis

Hof Brussel, 20 april 2000, T. Gez./Rev. Dr. Santé, 2012-2013 2014/02/01

Hof Brussel, 20 april 2012 23:34 uur: • Spoedgevallenarts bevestigt diagnose met petechiën • Assistent neurologie bevestigt de diagnose

00:20 uur: • Opname IZ • Resultaten LP: geen WBC • Geen antibiotica gegeven Hof Brussel, 20 april 2000, T. Gez./Rev. Dr. Santé, 2012-2013

2014/02/01

Hof Brussel, 20 april 2012 02:30 uur: • Contactname met supervisor • Melding van petechiën, maar na vraagstelling geen diagnose purpura • Geen antibiotica


Hof Brussel, 20 april 2012 05:45 uur: • Nieuw telefonisch contact supervisor • Patiënte in septische shock • Discussie over antibiotica?

07:00 uur: • Nieuw telefonisch contact, hierna reanimatie en exitus


Hof Brussel, 20 april 2012 • Verdict: assistente schuldig aan het misdrijf van het niet verlenen van hulp aan iemand die in ernstig gevaar verkeert omdat zij wetens en willens verzuimd heeft hulp te verlenen aan patiënte die was blootgesteld aan een ernstig gevaar. • De assistente heeft niet zelf de antibioticatherapie ingesteld nadat zij nochtans opnieuw contact heeft opgenomen met haar supervisor, noch prompt zijn bevel met betrekking tot de behandeling heeft opgevolgd terwijl de toestand van de patiënte verslechterd was. Hof Brussel, 20 april 2000, T. Gez./Rev. Dr. Santé, 2012-2013 2014/02/01

Hof Brussel, 20 april 2012 • Supervisor, professor H. • Het Hof neemt kennis van de beschikking tot buitenvervolgingstelling door de raadkamer


Hof Brussel, 20 april 2012 • Aanklacht voor onvrijwillige doodslag ten aanzien van het UZ Saint-Luc: • Aanklacht: geen uitgewerkte directieven of schema’s inzake de opvang van een meningococcensepsis • Het hof oordeelt dat dit misdrijf niet bewezen is Hof Brussel, 20 april 2000, T. Gez./Rev. Dr. Santé, 2012-2013 2014/02/01

Hof van Cassatie, 7 november 2012 Het Hof herinnert eraan dat de wet met betrekking tot dit misdrijf, de bewuste en opzettelijke onverschilligheid en de egoïstische weigering hulp te verlenen bestraft en niet het ondoeltreffende karakter, de onhandigheid en de ontoereikendheid van de hulp die werd verstrekt op basis van een inschattings- of diagnosefout. Cass, 7 november 2012, T. Gez./Rev. Dr. Santé, 2012-2013 2014/02/01

Hof van Cassatie, 7 november 2012 Het Hof oordeelt dat het bestreden arrest niet vaststelt dat het gebrek aan het toepassen van specifieke zorgen, het resultaat was van een beslissing die werd genomen nadat de pathologie correct was vastgesteld.

Cass, 7 november 2012, T. Gez./Rev. Dr. Santé, 2012-2013 2014/02/01

Hof van Cassatie, 7 november 2012 Het feit dat men de werkelijke aard van de infectie slechts laattijdig heeft begrepen niettegenstaande de ontvangen raadgevingen en de observaties die werden uitgevoerd of hadden kunnen worden uitgevoerd, evenals het ontoereikende karakter van de maatregelen veroorzaakt door een onjuiste perceptie van de toestand van de patiënte, kunnen in voorkomend geval een onverwacht gedrag vormen vanwege een arts-assistent die van wacht is bij een dienst intensieve zorgen. Cass, 7 november 2012, T. Gez./Rev. Dr. Santé, 2012-2013 2014/02/01

Hof van Cassatie, 7 november 2012 Die feiten kunnen echter niet zo worden geïnterpreteerd dat ze een strafbare wetgeving tot het bieden van hulp vormen.

Cass, 7 november 2012, T. Gez./Rev. Dr. Santé, 2012-2013 2014/02/01


2014/02/01

2014/02/01

2014/02/01

2014/02/01

A Prospective Survey of Anesthesiologist Mortality, 1967-1971. Anesthesiology. V 41, N° 1:71-74, July 1974. David L. Bruce, M.D.,* K. Arne Eide, M.S. F.S.A., † Norbert J. Smith, Ph.B.,╪ Frederic Seltzer, F.S.A., § Michael H.M. Dykes, M.D.¶

2014/02/01

A High-Risk Suicide Group: The Anesthesiologist Involved in Litigation

Am J Psychiatry 1985;142:10:1225-1226

Patrick K. Birmingham, M.D., Richard J. Ward, M.D., M.ED.

2014/02/01


Buitencontractuele aansprakelijkheid voor eigen daad krachtens Art. 1382 en 1383 B.W.

2014/02/01

Aansprakelijkheid voor eigen fout van assistenten in opleiding

2014/02/01

Aansprakelijkheid voor eigen daad van de supervisor

2014/02/01

Aansprakelijkheid voor eigen fout vanwege het diensthoofd

2014/02/01

Art. 9 van het Ministerieel Besluit van 30 augustus 1978 tot vaststelling van de algemene criteria voor de erkenning van geneesherenspecialisten, stagemeesters en stagediensten "Hij zal er zich op toeleggen zijn wetenschappelijke vorming te ontwikkelen onder de leiding van zijn stagemeester en zal, naarmate zijn opleiding vordert, een grotere persoonlijke verantwoordelijkheid dragen."

B.S., 7 september 1978, blz. 10046 2014/02/01

Aansprakelijkheid voor andermans daad vanwege de supervisor, het diensthoofd, de stagedienst of de uitsturende universiteit

2014/02/01

Aansprakelijkheid voor andermans daad krachtens Art. 1384, 3°: de aansprakelijkheid van de aansteller voor fouten begaan door de aangestelde. Dit veronderstelt een ondergeschikt verband. Het begrip ‘ondergeschikt verband’ vereist leiding, gezag en toezicht, met andere woorden: controlerecht. 2014/02/01

De aansprakelijkheid krachtens Art. 1384, 3°, veronderstelt geen eigen fout of nalatigheid van de aansteller. De eigen fout van de supervisor is dus vereist voor de toepassing van dit artikel. 2014/02/01

Vergissingen en complicaties ten gevolge van vermoeidheid van de assistent in opleiding veroorzaakt door een deficiënte organisatie van de dienst door de stagemeester-diensthoofd of de supervisor.

2014/02/01

Hof Luik, 10 januari 1995 Een tweedejaars assistent anesthesie veroorzaakt een blijvend nervus sciaticus letsel bij een voetblock bij een spoedoperatie ‘s nachts. De rechtbank oordeelt dat er een fout begaan werd tijdens de controle van het plaatsen van de naald, tijdens de manipulaties van de naald en tijdens de injectie. Patiënt had hevige pijnscheuten tijdens de injectie en werd hier voorafgaandelijk niet over geïnstrueerd. Geneesheer-assistent in opleiding in fout gesteld. Hof Luik, 10 januari 1995, T. Gez./Rev. Dr. Santé, 1995-1996, 1ste jaargang, nr. 3, 217-219, noot 2014/02/01

Hof Luik, 10 januari 1995 “De wet voor arbeidsovereenkomsten voor bedienden is van toepassing.” De assistent staat in band van ondergeschiktheid t.a.v. de supervisor en via hem t.a.v. het ziekenhuis. Uiteindelijk is het ziekenhuis aansprakelijk als aansteller voor de door de arts-assistent veroorzaakte schade.” Hof Luik, 10 januari 1995, T. Gez./Rev. Dr. Santé, 1995-1996, 1ste jaargang, nr. 3, 217-219, noot 2014/02/01

Hof Luik, 10 januari 1995 “Een assistent in opleiding anesthesiologie is een werknemer die enkel en alleen maar persoonlijk aansprakelijk kan gesteld worden voor zware fouten of gewoonlijk voorkomende lichte fouten.” “Het is wenselijk dat permanenties zo zijn georganiseerd dat er steeds een geneesheer-specialist aanwezig is in het ziekenhuis.” Hof Luik, 10 januari 1995, T. Gez./Rev. Dr. Santé, 1995-1996, 1ste jaargang, nr. 3, 217-219, noot 2014/02/01

Rb. Antwerpen, 12 november 2007 • Verwisselen van kant, verkeerde knie geopereerd. • Resultaatsverbintenis: de verbintenis van een arts heeft het karakter van een resultaatsverbintenis in zoverre overeengekomen werd dat een behandeling en/of ingreep dient uitgevoerd te worden t.h.v. een welbepaalde lidmaat. • Gelet op het intuitu personae-karakter van de behandelingsovereenkomst tussen patiënt en de geneesheer-specialist, gebeurt de opdracht van de assistent onder de volledige verantwoordelijkheid van de geneesheer-specialist en begaat de geneesheer-specialist in geval van onzorgvuldigheden bij de ingreep een wanprestatie. 2014/02/01

Rb. Antwerpen, 12 november 2007 • Ondergeschikt verband: de vraag of de arts in ondergeschikt verband werkzaam is voor het ziekenhuis dient onderzocht te worden aan de hand van het geheel van feitelijke elementen die bepalend zijn voor de samenwerking van arts en ziekenhuis. • In casu, aan de hand van de arbeidsvoorwaardenregeling die van toepassing is, kan niet afgeleid worden dat het UZA aan deze artsen een bepaalde doorgedreven werkorganisatie oplegt. Er is in de arbeidsvoorwaarden geen vast uurschema opgelegd. • Het UZA is dus niet de aansteller, noch van de geneesheer-specialist, noch van de assistent. 2014/02/01

Hof Luik, 7 april 2000 • Onvoorziene intraneurale injectie bij een axillaire benadering van een plexusblock. • Attendu qu’il existe des indices de faute dans le chef du docteur S. qui justifient le recours à une expertise. • Eerstejaars assistent.

Hof Luik, 7 april 2000, T. Gez./Rev. Dr. Santé, 2001-2002, nr. 1: 42-51, noot Lutte I. 2014/02/01

Hof Luik, 7 april 2000 • Assistent in opleiding – anesthesie – plexus brachialisblock. • Wanneer de geneesheer-specialist in opleiding (GSO) zich ertoe verbonden heeft het intern reglement van de stage-instelling en in het bijzonder de regels mbt de geneeskunde en de medische deontologie, na te leven, dan bevindt hij zich onder het gezag van de stagemeester van deze instelling die beslist over zijn prestaties, zijn vergoeding, de wachten, en dit onder controle van de instelling waarvan de stagemeester zelf afhangt. • In die omstandigheden kan de universiteitsprofessor waaronder de GSO ressorteert in feite gaan gezag uitoefenen op de GSO tijdens de stage.

Hof Luik, 7 april 2000, T. Gez./Rev. Dr. Santé, 2001-2002, nr. 1: 42-51, noot Lutte I. 2014/02/01

Hof Luik, 7 april 2000 • Wanneer bovendien de stage-instelling instaat voor de vergoeding van de GSO, funderen deze elementen een band van ondergeschiktheid tussen de GSO en de stage-instelling, via de stagemeester. • Deze feitelijke elementen wijzen eveneens op het bestaan van een arbeidsovereenkomst tussen de GSO en de stage-instelling, aldus is deze instelling aansprakelijk voor de fouten van de GSO op grond van Art. 1384, al. 3, B.W.

Hof Luik, 7 april 2000, T. Gez./Rev. Dr. Santé, 2001-2002, nr. 1: 42-51, noot Lutte I.

2014/02/01


Art. 5 Wet Patiëntenrechten: “De patiënt heeft … recht op kwaliteitsvolle dienstverstrekking…”

2014/02/01

Kritieke urgentiegeneeskunde en intensieve zorgengeneeskunde tijdens de nacht in een opleidingscentrum: aansprakelijkheid bij meningococcensepsis

Recommend Documents