Oncologie
Patiënteninformatie
Infectiepreventie tijdens intensieve chemotherapie U ontvangt deze informatie, omdat u een intensieve behandeling met chemotherapie krijgt op de afdeling oncologie van ons ziekenhuis. In deze informatie leest u wat u zelf kunt doen om complicaties van de behandeling zo veel mogelijk te beperken. Als u vragen heeft, kunt u deze uiteraard aan ons stellen. U vindt onze contactgegevens op de website www.reinierdegraaf.nl. Voorzorgsmaatregelen Door de behandeling met chemotherapie wordt de aanmaak van de bloedcellen in het beenmerg geremd. Hierdoor raakt uw afweer sterk verminderd (door een tekort aan witte bloedcellen) en is er een verhoogd risico op bloedingen (door een tekort aan bloedplaatjes). Om deze risico’s te beperken, nemen wij voorzorgsmaatregelen. Deze maatregelen bestaan uit preventieve medicijnen, kiemarme voeding en adviezen over uw lichamelijke verzorging. Preventieve medicijnen Door de lage weerstand in de periode na de chemotherapie bent u erg vatbaar voor infecties veroorzaakt door bacteriën, schimmels, gisten en virussen. Omdat uw weerstand zo laag is, kunnen bacteriën die normaliter in ons lichaam leven en onschuldig zijn, naar andere plaatsen in het lichaam gaan en daar een ernstige infectie veroorzaken. Voornamelijk de darmbacteriën zijn hierom berucht. De preventieve medicijnen die u krijgt bij het starten van de behandeling, noemen we SDD-medicatie of selectieve darmdecontaminatie. Deze medicijnen beschermen u tegen bacteriën, gisten en schimmels in uw eigen lichaam. Inventarisatie kweken Bij deze medicijnen is het nodig om twee keer per week te inventariseren of de medicijnen goed effect hebben. Dit gebeurt met kweken van uw mond en anus. Wij nemen de kweken af bij opname en vervolgens iedere maandag en donderdag. Kiemarme voeding Samen met de preventieve medicijnen krijgt u een kiemarm dieet. Dit houdt in dat wij speciale maatregelen nemen om te zorgen dat uw voeding zo min mogelijk micro-organismen bevat. Aan het begin van de opname komt een diëtist langs om u uitleg te geven over de kiemarme voeding. Hierover krijgt u ook aparte schriftelijke informatie. Isolatie Ongeveer een week na de start van de chemotherapie kan het aantal bloedcellen afnemen. Dit controleren wij minimaal drie keer per week in uw bloed. Als de witte bloedcellen de grens bereikt hebben waarbij de afweer minimaal is, gaat u in de isolatie. Dit houdt in dat de twee deuren van de kamer dichtgaan, zodat er een sluis ontstaat. In deze sluis moet iedereen die uw kamer betreedt Pagina 1/5
een mondmasker dragen en de handen goed desinfecteren met handenalcohol. Dit geldt dus ook voor uw bezoek. U mag zelf niet in deze sluis komen. De sluisdeuren mogen nooit tegelijk openstaan. De isolatie is bedoeld om u te beschermen tegen ziekteverwekkers uit de omgeving. Zodra de witte bloedcellen weer voldoende gestegen zijn, kan de isolatie opgeheven worden. Na ongeveer twee tot drie weken zullen de witte bloedcellen stijgen, maar hoe snel de waarden stijgen en de isolatie gestopt kan worden, is vooraf niet precies te zeggen. Persoonlijke verzorging Hierna leest u enkele aandachtspunten die kunnen bijdragen aan het voorkomen van infecties en bloedingen door het tekort aan bloedcellen en bloedplaatjes. •
Een goede handhygiëne is belangrijk. We adviseren u na ieder toiletbezoek uw handen te wassen of te desinfecteren.
•
Als u tijdens het wassen afwijkingen van uw huid tegenkomt, vragen wij u dit te melden bij de verpleegkundige. Voorbeelden van huidafwijkingen zijn: uitslag, roodheid, jeuk, roodpaarse stipjes, blauwe plekken en wondjes.
•
Scheren moet gebeuren met een eigen scheerapparaat. Scheren met scheermesjes geeft een groter risico op bloedingen en raden wij dus af. Ook ontharingscrème raden wij af, omdat die de huid erg irriteert en uw huid door de chemotherapie al kwetsbaarder is.
•
Het gebruik van wattenstokjes in uw oren raden wij af, omdat dit infecties en bloedingen kan veroorzaken.
•
Het dragen van sieraden is in verband met de hygiëne niet aan te raden. Een kettinkje van edelmetaal of een horloge mag wel, maar moet dagelijks schoongemaakt worden. Ringen dragen mag niet, omdat door de chemotherapie uw vingers dikker kunnen worden als gevolg van vochtophoping.
•
Het gebruik van badslippers is niet verplicht, maar raden wij wel aan. Deze moet u wel goed afdrogen na gebruik.
•
Voor uw huidverzorging adviseren wij u milde producten te gebruiken die niet uitdrogend, agressief en allergeen zijn. Het gebruik van deodorant, aftershave en parfum raden wij af. Uw huid kan hierdoor geïrriteerd raken en daardoor makkelijker beschadigd raken.
•
U moet dagelijks schoon ondergoed en schone kleding/nachtkleding aantrekken.
•
Make-up mag u gebruiken zolang de observatie van de huid en het nagelbed niet beperkt worden. Dit betekent dat u wel blanke nagellak mag gebruiken, maar geen gekleurde; wel oogschaduw, maar geen foundation enzovoorts. Ook nu moet u opletten dat de make-up geen irritatie veroorzaakt.
•
Zorg ervoor dat uw nagels kort en schoon zijn, zodat hier geen bacteriën onder kunnen blijven zitten en dat u zichzelf niet per ongeluk kunt open krabben. Als u uw nagels wilt knippen, vragen wij u dit te overleggen met de verpleegkundige, omdat hiervoor de bloedplaatjes hoog genoeg moeten zijn. De verpleegkundige kan dit voor u nakijken. Pagina 2/5
•
U mag uw nagels ook vijlen met een papieren wegwerpvijl of met uw eigen nagelvijl. U kunt onder uw nagels schoonmaken met het puntje van een nagelvijl met daaromheen een papieren tissue.
•
Voor de verzorging van uw teennagels kunt u indien gewenst ook gebruikmaken van onze pedicure. U kunt dit doorgeven
•
aan de verpleegkundige. De kosten hiervoor bedragen € 18,00.
Beddengoed U mag indien gewenst uw eigen dekbed of kussen gebruiken, maar alleen polyester, geen dons, veren en dergelijke. Verlaten van de kamer Mocht u in de isolatieperiode in verband met onderzoeken de kamer moeten verlaten, dan nemen wij een aantal maatregelen. U krijgt een mondmasker op om uzelf te beschermen. Ook doen wij een extra deken over uw beddengoed, die wij bij uw terugkomst er weer afhalen. Centrale lijn U krijgt voor de chemotherapie een ‘centrale lijn’. Dit is een infuus in een groot bloedvat onder het sleutelbeen of in de hals. Dit infuus moeten wij in verband met de ligging van de lijn (dichtbij het hart) onder hartbewaking inbrengen. Dit gebeurt op de afdeling intensive care. De pleister van dit infuus krijgt u een keer per drie dagen verwisseld. De verpleegkundige draagt een mondmasker tijdens het verschonen van de pleister. Dit gebeurt om te voorkomen dat er een infectie van de centrale lijn optreedt. Als u roodheid ziet of pijn heeft aan de centrale lijn, moet u dit melden bij de verpleegkundige. Mondverzorging Een goede mondverzorging is erg belangrijk tijdens uw behandeling. In de mond kan namelijk snel een ontsteking van het mondslijmvlies ontstaan of schimmelinfecties. Om dit te voorkomen raden wij u aan uw mond als volgt te verzorgen: •
twee tot vier keer per dag tandenpoetsen;
•
het soort tandpasta: niet irriterend, met fluoriden en eventueel mentholvrij;
•
het soort tandenborstel: zacht, eventueel elektrisch of natte gazen in plaats van een tandenborstel (als de mond kapot is, kan dit prettig zijn);
•
borstelhygiëne: vervang de borstel regelmatig en laat deze drogen met de kop naar boven;
•
als tandplaqueverwijdering door middel van poetsen (tijdelijk) niet goed mogelijk is, kunt u alcoholvrije chloorhexidine mondspoeling of spray gebruiken;
•
interdentale reiniging (bijvoorbeeld flossen): alleen als u dit al gewend bent te doen en het kunt uitvoeren zonder het tandvlees te beschadigen;
Pagina 3/5
•
speol frequentmet fysiologisch zout (bij chemotherapie vier tot tien keer per dag). Spoel ook na braken. Koud water drinken of op een ijsblokje zuigen kan de pijn verlichten bij problemen met het mondslijmvlies;
•
lipverzorging: houd uw lippen schoon met een nat gaasje en vet met steriele vaseline uit een tube of een stick met lippenvet;
•
de verzorging van een gebitsprothese: draag deze ’s nachts niet en helemaal niet als er wondjes zijn in uw mond. Het gebit moet u droog bewaren, omdat bij het bewaren in een bakje water snel bacteriën kunnen gaan groeien.
Boeken en kranten Bibliotheekboeken zijn toegestaan mits deze schoon en droog zijn. Boeken van uzelf mogen op de kamer, echter niet als deze nat of vies zijn. Kranten van thuis mogen meegenomen worden. Contactlenzen We raden u af tijdens de behandeling contactlenzen te dragen in verband met de kans op beschadiging en irritatie van de ogen. Daarom raden wij u aan om een bril mee te nemen. De lucht in een ziekenhuis is erg droog, waardoor contactlenzen snel kunnen irriteren. Het risico op een ontsteking van het hoornvlies is vergroot door de chemotherapie. Haarverzorging U mag uw haar, indien aanwezig, föhnen en zo nodig haargel en haarlak gebruiken. U moet wel gebruikmaken van niet-agressieve, allergene of uitdrogende producten. Petten en mutsen moet u verschonen/reinigen bij zichtbare verontreiniging. Kinderen Kinderen mogen op bezoek komen mits ze niet ziek zijn (dit geldt ook voor volwassenen die ziek zijn). Kinderen die verkouden zijn, mogen niet op de afdeling komen. Licht verkouden kinderen kunnen op bezoek komen, maar moeten een mond- of neusmasker dragen. Er moet ook extra goed gelet worden dat ze de handen wassen. Kinderen mogen niet op de patiëntenkamer verschoond worden, maar wel in de sluis. Als er besmettelijke ziektes op de school of crèche van de kinderen aanwezig zijn, kan het kind beter niet op bezoek komen. Als er toch contact met het kind geweest is, is het raadzaam dit door te geven aan uw arts. Kleding Uw kleding moet gewassen worden op 40 graden Celsius. De kleding moet in schone, plastic tassen van huis worden meegenomen. De kleding moet u dagelijks en bij zichtbare verontreiniging verschonen. Vuile en natte kleding moeten in een plastic zak worden gedaan. Een Pagina 4/5
badjas van katoen is toegestaan mits deze wasbaar is op 40 graden Celsius of vlak voor opname chemisch gereinigd. Draag uit bed altijd schoenen, pantoffels of slippers. Wij raden het gebruik van een antislipzool aan om uitglijden te voorkomen. Planten en bloemen Planten en bloemen zijn niet toegestaan. Kunstplanten en bloemen in verband met stofvorming ook niet. Post, kaarten en foto’s Deze mogen zonder maatregelen de kamer in. Het is droog materiaal, dat alleen wordt bekeken en opgehangen. Tekeningen en verfkunstwerken mogen ook in de kamer opgehangen worden.
Versie: augustus 2015
Pagina 5/5
