Koninklijke Vereniging van de Gepensioneerden van de Nationale Bank van België
INFO
Nr1 van 2012 41 e in de reeks
Beste lezer,
DE NBB-GEPENSIONNEERDEN
In dit nummer vindt u een overzicht van de activiteiten van de Vereniging gedurende de afgelopen maanden evenals een blik op de op touw staande activiteiten van de volgende maanden, daarin begrepen de reisprojecten voor 2013. Gezien het succes van de laatste reizen (o.a. Cuba, Mexico) werd besloten verder deze weg van de langere reizen te bewandelen en ze ook open te stellen voor de toekomstige gepensioneerden, om hen de Vereniging te leren kennen en hen aan te zetten zich aan te sluiten. Het spreekt vanzelf dat onze leden voorrang hebben bij het inschrijven. Wat de uitstapjes betreft, die werden ook zeer gesmaakt, o.a. dit naar Binche, met het bezoek aan het Museum van de Carnaval en het Masker, en dit naar Tongeren, met het bezoek aan de tentoonstelling Sagalassos”City of Dreams”. Zoals u hierna kunt lezen is het aantal pensioennemers sterk gedaald tijdens de laatste jaren: 60 in 2009, 2 in 2010 en 3 in 2011, deze evolutie heeft onvermijdelijk een weerslag op het aantal leden van onze Vereniging. Het is anderzijds verheugend te mogen vaststellen dat het aantal negentigers geregeld toeneemt: 17 op 15/04/2010, 24 op 1/05/2011 en 41 op 7/06/2012. Het is een feit dat bejaarde gepensioneerden het soms moeilijk hebben met wijzigingen die de Bank soms aanbrengt, o.a. wat betreft de terugbetaling van de medische kosten. Het Comité is op de hoogte van hun problemen en blijft attent om te helpen die op te lossen. Wij wensen u een aangename zomer, met meer zon dan in deze treurige lente, een goede lezing van uw vertrouwde Info en we nodigen u uit om ons uw commentaren over te maken. Het Comité
Enkele cijfersgegevens : In de loop van 2011 zijn slechts 3 personen op pensioen gegaan : de heer S.Bertholomé, C.Glavie en T.Beeckmans. Op 7 juni 2012 telde de NBB : 1527 gepensioneerden : 564 vrouwen en 963 mannen. Deze zijn als volgt verdeeld : Leeftijd
Mannen
Vrouwen
TOTAAL
58-60
20
16
36
61-70
321
217
538
71-80
319
190
509
81-90
272
131
403
+90
31
10
41
TOTAAL
963
564
1579
Hulde aan een lid van de Vereniging Pieter Cnops
In deze editie brengen we hulde aan Pieter Cnops voor zijn ononderbroken inzet voor de cultuur tijdens zijn loopbaan in de Bank en daarbuiten, in zijn gemeente Evere, waar hem onlangs de titel van “meest verdienstelijke burger van Evere van het jaar 2011” toegekend werd. Pieter Cnops werd geboren in Evere op 30/09/1928, trouwde met Joanna Van Obberghen en kreeg drie kinderen en zes kleinkinderen. Hij kwam in de Bank op 03/10/1949 als uitvoeringsklerk in de Hoofdkas, afdeling Rekeningen-Courant. Vervolgens stapte hij over naar de afdeling “Verzamelingen en Letterkundige Bibliotheek”, wat meer met zijn verwachtingen overeenstemde en hem toeliet van zijn passie zijn beroep te 1
maken. Hij organiseerde er meermaals tentoonstellingen in verband met numismatiek en de geschiedenis van Brussel, schreef talrijke artikels voor het Tijdschrift van het Personeel, werd in 1981 hoofdsectiechef en was in 1982 medeoprichter van het Museum van de Bank1. Gepassioneerd zoeker in de genealogie, de herkomst van de familie- en plaatsnamen en alles wat maar enigszins met het patrimonium van Evere te maken had, stichtte hij in 1994 het gemeentelijk museum van Evere 2, waarvan hij nog altijd de conservator is. Hij was ook secretaris-penningmeester van het Koninklijk Historisch Genootschap van Vlaams-Brabant en Brussel , en is er nog altijd lid van het beheersen 3. redactiecomité In dit verband publiceerde hij meer dan 120 artikels in het tijdschrift “Eigen Schoon en de Brabander” en om zijn ruim vijftigjarige toewijding als penningmeester werd hij in 2010 met de gouden medaille van verdienste van de provincie VlaamsBrabant vereerd. Onze ex-collega is een discreet en direct man, met een gezond gevoel voor humor bij het voortdurende streven om het verleden levendig te houden voor de huidige en toekomstige generaties. De kwaliteit van zijn werken en publicaties werd vlug en algemeen geapprecieerd en kende algauw verschillende officiële erkenningen. Zo kreeg hij in 1948 de prijs van het fonds Karel Barbier van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal en Letterkunde na een opstelwedstrijd georganiseerd voor alle laatstejaars van het vrije en officiële Nederlandstalige
1
Voor verdere inlichtingen over het museum van de Nationale Bank, ga naar http://www.museumnbb.be. De KVGNBB organiseert in juli een bezoek aan het museum, in samenhang met een bezoek aan de wetenschappelijke Bibliotheek; 2 Adres van het museum: Stuckensstraat 11-13 te Evere – tel. 02/245 44 88, open elke donderdag van 14-17uur en op de laatste zondag van de maand van 10 tot17 u. Gesloten op feestdagen en in juli. 3 Voor meer inlichtingen, zie de site http://www.esdb.be.
middelbaar onderwijs 4. Vervolgens kreeg hij in 1968 van diezelfde academie de prijs Van Ginderachter toegewezen voor zijn publicaties in het tijdschrift “Eigen Schoon en de Brabander”. Hij ontving eveneens de medaille van de gemeente Evere voor zijn werk over de geschiedenis van Evere, werd ereburger van zijn gemeente en einde 2011 werd hem unaniem de titel “ Everenaar van het jaar” toegekend. Het is werkelijk een plezier hem te zien opgaan in zijn passie. Wij wensen hem nog vele gelukkige jaren toe.
In 2011, de NBB betreuren het overlijden van de volgende mensen: Gepensioneerden HEYMANS Félix 11/01/11 EGLEM Robert 15/01/11 Echtg Elise VERVAERT FIERS Wilfried 15/01/11 Echtg Clarisse BOLLAERT BRULE Joseph 24/01/11 Echtg Liliane VERBIEST HAYETTE Roger 27/01/11 Echtg Anne-Marie VANELSUWE DEMAN Jean-Baptiste 02/02/11 Echtg Irena WIJNS WILBERTS Hélène 06/02/11 HAMELRYCK Lucien 06/02/11 Echtg Gilberte WETS DE MOT Marcel 07/02/11 Echtg Laure VAN EYKEN BAEYENS Nadine 10/02/11 Echtg Jean VAN BRAEKEL DE BRUYN Petrus 18/02/11 Echtg Lucienne POULIN BIESEMAN Raymond 20/02/11 HERSCHEL Joseph 20/02/11 Echtg Liliane PONCELET ARIJS Gustaaf 22/02/11 Echtg Maria CLAES VERBEKEN Germaine 04/03/11 VAN LAETHEM Nicole 13/03/11 MARCHAL Anne-Marie 13/03/11 SCHLOSS Claude 26/03/11 LAUWERS Edmond 01/04/11 Echtg Maria VAN DEN HOUTE 4 Zie het artikel van S. De Wispelaere, gepubliceerd in het Tijdshrift van het Personeel in mei 1954.
2
BILTERYEST Gaston 08/04/11 TORBEYNS Maria 20/04/11 DOUCHAMPS Charles 21/04/11 Echtg Augusta BOECKMANS JUNIUS Frans 22/04/11 Echtg Paula VAN HAUTE DEGEE Marie 23/04/11 EVRARD Fernand 30/04/11 Echtg Emilienne VAN GILS KERREMANS Pieter 09/05/11 Echtg Albertina VERBRUGGEN BRUNEL Hermanda 24/05/11 DRABBE Jacques 02/06/11 Echtg Sylvie D’HAESELEER DEMEYERE Claude 06/06/11 LAMMENS Eli 09/06/11 Echtg Jacqueline ELAUT GUNS Jan 17/06/11 Echtg Maria VAN DER HAUWERA DE CROES Frans 28/06/11 VANLEEUW Willy 16/07/11 WECKHUYSEN Georges 24/04/11 Echtg Maria VERNELEN HERREZEEL Benjamin 03/08/11 Echtg Erna VAN DESSEL DEVOS Nicolas 18/08/11 Echtg Emilie SMEESTERS VAN GINDERACHTER Maurice 23/08/11 Echtg Jeanne BOGAERT VAN DEN STEEN Gilbert 27/08/11 Echtg Simona VAN DE VELDE NEVENS Germaine 23/09/11 PODEVIN Agnès 03/09/11 Echtg Polydoor MAGERMAN VANKEIJENBERGH Marcel 07/10/11 Echtg Simone DE CORTE VAN HAELEN Guillaume 13/11/11 Echtg Mathilda CRAPS VANDERHAEGEN Julien 02/12/11 Echtg Micheline CARDON CHARLES Eugène 02/12/11 Echtg Odette MASSON DE SMEDT Jan Baptist 12/12/11 DEKLERK Léontine 21/12/11 CORDI Albert 22/12/11 MERTENS Huguette 23/12/11 Echtg Jean MOERENHOUT DELRUE Georges 23/12/11 Echtg Marie-Irène DEPRAETERE CACHARTD pierre 25/12/11 Echtg Monique VANDERBRECHT CADIAT René 31/12/11
Echtegenoten van gepensioneerden ZAGO Joséphine 27/01/11 Echtg Marcel VERLAET BUGGENHOUT Robert 31/01/11 Echtg Elisa DEWULF BOLLICH Albino 17/03/11 Echtg Danielle HOEVENAGEL DEMUIJLDER Albertine 27/03/11 Echtg Frans MEERT WALTHIER Hélène 13/05/11 Echtg Léon LAURENT VAN DE PLAS Paula 28/05/11 Echtg Herman CREVECOEUR COLLIN Bernadette 27/08/11 Echtg René CLOQUET DELVAX Alice 07/09/11 Echtg Frans DEMEULENAERE BEELE René 26/09/11 Echtg Julienne PIRLET
Weduwen-Weduwnaars gepensioneerden
van
de
TREFOIS Marie-Josée 01/01/11 Wwe Paul BLASE DE PAUW Marie-Josée 02/01/11 Wwe Hubert VOS LEFEBVRE Huguette 16/01/11 Wwe Félix LAHAYE CALUWE Odilia 27/01/11 Wwe Florent VAN DEN BOSSCHE BERTHELS Simone 02/02/11 Wwe Fernand COCQUYT BAUWELINCKX Josée 04/02/11 Wwe Marcel SPEEHKART CHARLIER Suzanne 14/02/11 Wwe Jules ANDRÉ MOREELS Joseph 16/02/11 Wwe Ghislaine CARREZ STRUELENS Joanna 16/04/11 Wwe Fernand COLIGNOn POTIER Raymonde 14/03/11 Wwe Albert LETELLIER DAMOISEAUX Yvonne 09/05/11 Wwe Christian DE SMEDT GEERTS Marie 10/05/11 Wwe Jean-Pierre LACOMTE UDSCHENKO Galina 06/06/11 Wwe Gilbert DOMINE VERMEEREN Andrea 21/05/11 Wwe Albert COPPENS
3
VAN KERPEL Marie 23/05/11 Wwe Arthur BLOCK VAN GESTEL Joséphine 23/06/11 Wwe Joseph OPDEBEECK PENNEMAN Céline 06/07/11 Wwe Honoré GROSCOL BLOMME Marie-Louise 13/07/11 Wwe Roger VAN CRAEYNEST WALGRAEVE Jenny 23/07/11 Wwe Roger CLAUS VERNELEN Maria 07/08/11 Wwe Georges WERKHUYZEN STOLLER Henriette 07/09/11 Wwe Charles DE VOS VANLEEUW Cécile 21/09/11 Wwe Joseph COCKAERTS WUYTS Mathilda 25/09/11 Wwe Isidore DE NIL LECLERCQ Isabelle 28/09/11 Wwe Léon LEMOINE D’HAESELEER Sylvie 20/10/11 Wwe Jacques DRABBE PLUMET Rosalie 04/11/11 Wwe Charles FLORIBERT HAEDENDONCKX Ludovica 25/12/11 Wwe Franciscus GIELE
Personeelsleden WELIS Paul
16/03/11
Echtgenoten van personeelsleden VANDERMEULEN Luc Echtg Martine NOLMANS DE BAERDEMAEKER Bert Echtg Heidi VAN NUFFEL STURBOIS Bernard Echtg Monique GOLAIRE
20/02/11 03/03/11 22/09/11
Om u zo goed mogelijk in te lichten hernemen we hierna de lijst van de overleden personen in 2012; deze inlichtingen komen van de site afternbb.be en zijn beknopt; in het vervolg zullen wij een uitgebreide lijst van de overledenen publiceren in de eerste Info van elk jaar. MASI Firmin COLLIN Monique Vve Pierre ANDRÉ
23/01/12 28/01/12
Denise L’HOEST 05/02/12 Vve Raymond SIMONIS Jacqueline BONTE 06/02/12 Vve Kamiele DEWAELE Edouard DEWAEL 06/02/12 Annick DE CLERCQ 13/02/12 Echtg Danny HOLDERBEKE Nicole LESSENT 18/02/12 Echtg Robert VAN STYVENDAEL Nelly MAERTENS 20/02/12 Echtg Julien HERMAN Willy VAN WESEMAEL 27/02/12 Gilbert GUILMOT 08/02/12 Léontine DEVOGELAER 26/02/12 Echtg Willy TASTENOYE Amelia ZAKERIESEN 27/02/12 Thérèse VOCHTEN 04/03/12 Vve Louis JACOBS Marcel MAISSIN 07/03/12 Echtg Odette TILlIOT Jean VAN CAUWENBERGHE 16/03/12 Echtg Fernande VAN KIEL Liliane BADIN 03/03/12 Echtg Marcel VANDERSEYPEN Bertha LONGIN 09/03/12 Jeanine HERNALSTEEN 14/04/12 Christian BILSEN 14/04/12 Echtg Marie-Chantal DEGUELDRE Marie-Thérèse VAN THILLO 17/04/12 Echtg Maurice VAN LANCKER Raphaël DUPONT 20/04/12 Willem MAES 21/04/12 Echtg Anna BUELENS Martha VAN WICHELEN 25/04/12 Vve Victor GENS Marie FRANSISSI 27/04/12 Vve Guillelmus VANVOLSUM Guido VANKOETSEM 04/05/12 Echtg Diane KLOECK Ernst ROSENHAIN 13/05/12 Echtg Lili Stegaroiu Veerle DE SAEDELEER 13/05/12 Marie-Josée VAN DEN BERGH 14/05/12 Marie-Josée LEONARD 23/05/12 Vve Henri BARBE Geneviève NICAISE 24/05/12 Echtg Jacques ROELANDTS Michel BYLOOS 27/05/12 Marguerite DRAPS 01/06/12 Vve Jean STRAGIERS François LIEVENS 02/06/12 Epx Jeanine VAN LANCKER Germaine VANDENDRIESSCHE 03/06/12 Georgette ALLARD 04/06/12 Epse Edmond BLIECK 4
André GODFRIAUX Epx Ludgarde CAMBIER
06/06/12
DE JAARLIJKSE ALGEMENE VERGADERING
Op donderdag 29 maart ll had, in de Club, de Jaarlijkse Algemene Vergadering van de Vereniging plaats. Zoals andere jaren was er vooraf een misviering ter nagedachtenis van de overleden oudstrijders en vrienden.
door Christiane. Van Rossen. Jos. Goossens, onze penningmeester, van wie het mandaat ook ten einde loopt, wordt unaniem herverkozen voor een periode van drie jaar. Daarna wordt nog een overzicht gegeven van de activiteiten die dit jaar nog op het programma staan, o.a. een bezoek aan Tongeren en de tentoonstelling “Sagalassos, City of Dreams”, een verblijf in “Les Jardins d’Anjou”, een Strauss concert, enz. Na nog een korte gedachtewisseling over de toekomst van de Vereniging, kon iedereen naar de bar, waar nog een glas aangeboden werd.
Na de mis ging het richting Clubhouse waar ons een lekkere lunch wachtte. Met enige vertraging, (het aperitief en de lunch waren wat uitgelopen) kon de Vergadering starten. Na een welkomstwoord van de Voorzitster, waarin ze het o.a. had over de vergrijzing binnen onze Vereniging, werden de notulen van de Algemene Vergadering van vorig jaar (17 maart) goedgekeurd. Vervolgens werd een overzicht gegeven van de vele activiteiten die in 2011 plaats vonden De meesten ervan werden reeds besproken op de website of in één van de twee nummers van Info 2011. Daarna werd de financiële toestand belicht. Eens te meer blijkt dat de rekeningen beheerd worden zoals het een goede huisvader betaamt en dat de beheersrekening afgesloten, wordt met een batig saldo In naam van het College van Verificateurs stelt Roger.François het verslag voor, tevens deelt hij mee dat de wijze van verificatie verandert voortaan zal regelmatig, in de loop van het jaar, de rekening van een afgesloten activiteit nagekeken worden. Na afloop van deze presentatie worden de rekeningen van 2011 goedgekeurd en wordt aan de beheerders kwijting verleend. Vervolgens worden mandaten verlengd : Roger François is uittredend verificateur en niet herkiesbaar, hij wordt vervangen
Sociale informaties
Ziektekostenverzekering Herinnering van enkele belangrijke punten in de procedures inzake terugbetaling van de medische kosten. Door Paula Buekenhoudt Tijdens de verschillende contacten die we met onze leden hadden, is gebleken dat er onder onze oudere leden enkele waren die niet van de voordelen van de Van Breda verzekering genoten omdat ze de werkwijze ervoor niet kenden. Wij herinneren u dus even eraan: Voor de ambulante zorgen (zie lijst hieronder): a) Indien u aangesloten bent bij het ziekenfonds Euromut en u zendt uw kwijtingen en apothekersrekeningen naar de hoofdzetel van de NBB – agentschap Euromut - dan moet u daar elke keer het document Van Breda “ambulante kosten”, volledig ingevuld bijvoegen;
5
b) Indien u bij een ander ziekenfonds aangesloten bent of u gaat, in uw buurt, naar een agentschap van Euromut, dan moet u een kwijting vragen waarop o.a. vermeld staat hoeveel u werkelijk betaald hebt. U stuurt vervolgens dit document, uw attesten van de apotheker (BVAC) vergezeld van het ingevulde formulier “ambulante kosten”, rechtstreeks naar Van Breda. In geval van hospitalisatie: 1. Indien ze voorzien was, moet u Van Breda vooraf op de hoogte brengen (tel. 03/217 55 22); 2. In het geval van dringende, niet voorziene opname, presenteert u de kaart MED-LINK aan het onthaal van de kliniek en brengt u Van Breda op de hoogte door het opsturen van het document “schadeaangifte”. Hebt u nog verdere vragen, dan kan u terecht bij: 1. Vanbreda: tel. 03/217 55 22 2. De NBB: dienst loon- en sociaal beheer: Patrick Boulanger 02/221 21 74 Danny Clement 02/221 25 41 Patrick Van Gysegem 02/221 28 44 Onze werkgever heeft een verzekering onderschreven voor alle leden van zijn personeel, die hen een beter dekking biedt voor de medische kosten. Het zou jammer zijn dat bij sommige van onze gepensioneerden, waar deze kosten soms een zware last zijn, deze tegemoetkoming verloren zou gaan.
Er zijn tegemoetkomingen in het kader van de ambulante kosten voor, o.a.:
Doktersraadplegingen
Geneesmiddelen, voorgeschreven door een arts
Raadpleging van specialisten
Gewone tandenverzorging
Brillen en lenzen (om de vijf jaar, uitgezonderd bij wijziging van dioptrie), voorgeschreven door een arts
Hoorapparaten voorgeschreven door een arts
Kinesitherapie, fysiotherapie, logopedie op medisch voorschrift
Thuisverzorging
Huur van rolstoelen en krukken
Verband, kompressen, spataderkousen en incontinentiematerieel (op artsenvoorschrift).
Gezondheid Over kalmeermiddelen Door Paula Buekenhoudt In 2011 gebruikten de Belgen 13,5 miljoen dozen slaap- en kalmeermiddelen. Het leven is geen lange, kabbelende stroom… Ieder van ons heeft moeilijke periodes gekend: overlijden, ziekte, familiale zorgen, beroepsstress, enz. Maar vooraleer naar de geneesmiddelen te grijpen bestaan er andere middelen die dikwijls opzij geschoven worden. Een attent oor dat je toelaat je emoties en ongerustheid te delen en soms het probleem op te lossen met de objectiviteit die je momenteel verloren waart. Een ongemak een naam geven laat soms toe de moeilijkheden anders te gaan zien. Het volstaat soms zijn mentaal en fysisch welzijn te verbeteren door aan sport, relax en fitness te doen. Dus een zekere tijd besteden aan zijn eigen welzijn. Een concreet voorbeeld is dat van de familiemoeder die tussen de professionele en huishoudelijke taken het einde van de tunnel niet meer ziet: werk – metro – dodo. Door voor haarzelf twee uren per week vrij 6
te maken zal ze de rest van de week veel meer beschikbaar zijn en alle leden van de familie zullen er wel bij varen. Het moeilijke is de moeilijkheden te erkennen voor wat ze zijn, zonder te dramatiseren en vooral zonder zich schuldig te voelen, want wij leven in een vooruitstrevende maatschappij waar het soms moeilijk ligt met een probleem om te gaan. Mocht dat alles vruchteloos blijken dan moet inderdaad beroep gedaan worden op de huisarts aan wie we ons probleem zonder valse schaamte kunnen uitleggen. Hij kan je zoveel beter helpen door een geneesmiddel voor te schrijven dat bij je klachten past. Deze kortstondige geneeskundige hulp moet je geen zorgen baren, die komen er pas als de vicieuze cirkel begint en de verslaafdheid haar intrede doet. Dan verbeeldt de patiënt zich dat hij niet meer verder kan leven zonder zijn medicatie, hij stapelt reserves op en het zoeken naar het geneesmiddel wordt een obsessie. Hoe een behandeling eindigen met substanties die een dwangmiddel kunnen worden. Nooit van vandaag op morgen ophouden zonder de hulp van een arts. Hij is het best geplaatst om je te helpen door progressief het verbruik te verminderen en het met jou te hebben over de moeilijkheden die kunnen voorkomen tijdens deze ontwenning. Dit gaat niet vanzelf, maar aan het einde van deze kamp zal je er beter uit komen want de medicatie heeft je geholpen de crisis te overwinnen door je meer sereniteit te geven en een nieuw dynamisme om weer te genieten van de kleine geneugten des levens.
Onze voeten zijn belangrijk … Door Paula Buekenhoudt Likdoorns, wratten, schimmels en ingegroeide nagels zijn allemaal mogelijke miseries die ons kunnen overvallen en die bijzonder veel ongemakken kunnen veroorzaken, want het zijn onze voeten en die verzekeren onze mobiliteit.
Indien de kleine, noodzakelijke zorg moeilijk wordt, niet aarzelen om de hulp van een pedicure in te roepen. De Aanvullende dienst (vroeger aanvullende verzekering) van Euromut komt alleen tussenbeide als de pedicure gediplomeerd is. Bent u nog geen 65 jaar, dan moet je een attest van je geneesheer voorleggen waarbij hij verklaart waarom je jezelf die zorgen niet kunt toedienen. Dit attest is overbodig na 65. Het ziekenfonds draagt 30 € bij per jaar, met een maximum van 6 beurten per jaar, dit is om de twee maanden. In geval van diabetes is de tussenkomst van een pedicure onvermijdelijk, dit om complicaties te vermijden. Indien het je moeilijk valt om je deze zorgen zelf toe te dienen, aarzel dan niet een beroep te doen op professionele hulp. Gemakkelijke schoenen en voeten in goede staat zijn waarborgen voor gemakkelijk stappen.
Je laatste reis (tweede deel) Door Paul Tellier In 2011 had INFO reeds de materiële en financiële aspecten vermeld die verbonden zijn aan het sterven en daarbij de rechten van de patiënt, zoals zij door de wet van 22 augustus 2002, gewaarborgd zijn. Wij denken dat het nu nuttig is verschillende andere aspecten van het levenseinde onder ogen te nemen, zelfs al bestaan er heel wat andere, meer aangename, onderwerpen. Wij duwen instinctmatig zaken die daarmee verband houden van ons af. Wij wensen allemaal zachtjes te ontslapen, thuis, zonder lijden, omringd door zij die wij liefhebben en na een lang en gelukkig leven. Maar, helaas, ziekte beschikt daar vaak anders over: een overlijden op de twee heeft plaats in een gemedicaliseerde omgeving en soms is de betrokken persoon onbekwaam zich uit te
7
spreken over zijn levenseinde door coma, seniliteit of verlamming. Waarom dan, terwijl we nog helder zijn en nog duidelijk weten wat we willen, niet de puntjes op de i’s zetten, inlichtingen inwinnen en er met onze naasten openlijk over praten? Wij zullen er ons in dit artikel toe beperken enige aspecten aan te snijden en daarbij enkele adressen of personen aangeven die alle nodige, precieze, inlichtingen kunnen bezorgen. 1. Verblijf in een ziekenhuis: de palliatieve zorgen voor ongeneeslijke patiënten zijn geregeld bij de wet van 16 mei 2002 terwijl de zieke het recht heeft hardnekkige therapeutische verzorging te weigeren, d.w.z. een lange, overbodige, pijnlijke en hopeloze behandeling te laten stoppen. 2. Het levenseinde zelf kan gebeuren door een gewenste euthanasie, in het kader van de procedures voorzien door de wetten van 28 mei 2002 en van 10 november 2005; 3. De zieke mag zijn wilsbeschikkingen voor zijn/haar begrafenis bekendmaken: begrafenis, crematie, bestemming van de as, godsdienstige ritus van welke eredienst. Sommige wilsbeschikkingen worden vastgelegd bij schriftelijke verklaring op de burgerlijke stand van de gemeente: keuze voor euthanasie, begrafenismodaliteiten, en worden in sommige gevallen bevestigd door handtekening(en) van getuige(n); het is van belang daar tijdig aan te denken. Het ogenblik is aangebroken om op te houden met deze droevige en delicate onderwerpen en de geïnteresseerden te verwijzen naar enkele informatiebronnen: - In het Frans: ADMD, association pour le droit de mourir dans la dignité, rue du Président 55, 1000 Bruxelles: website: www.admd.be. - In het Nederlands : LEIF, levenseinde informatie forum, Vander Vekenstraat 158, 1780 Wemmel: website: www.leif.be.
Vrije tijd Voorbije activiteiten In
Belgïe (jaarlijkse tentoonstellingen en/of excursies)
activiteiten, eendaagse
De Nieuwjaarsfeesten Door Elisabeth De Groote Traditiegetrouw heeft de Vereniging haar leden uitgenodigd om samen het Nieuwe Jaar in te zetten. Zo vonden 300 leden zich terug om hun beste wensen voor 2012 uit te wisselen terwijl ze samen van een lekker hapje genoten; 181 onder hen hadden hun voorkeur gegeven aan een etentje zonder muziek en 119 hadden het liever met een deuntje muziek dat hen toeliet enkele danspassen uit te oefenen. Al onze dank aan de heer Chabotteau en zijn ploeg voor de goede dingen waarop hij ons vergast heeft ! Bezoek aan de tentoonstelling “Indios no Brasil” van 14 februari 2012 Door Michel Faucq De gewone sterveling associeert de ZuidAmerikaanse Indianen aan het Amazoniëwoud, aan de reizen per prauw en aan de wilden in adamskostuum. Gelukkig overtreft deze tentoonstelling, opgezet in het kader van Europalia Brazilië, ver deze clichés. Het is in feite een sobere etnografische studie, ontdaan van elke sensatie. De aanwezigheid van Indiaanse volkeren in Latijns Amerika dateert van hoogstens 10000 à 15000 jaar. De symbiose tussen mens en natuur dient als achtergrond voor deze tentoonstelling. De inlanders bewerken hun stukje grond, waar ze weinig uit halen. Hun eerbied voor alles wat leeft is totaal, maar het idee van de goede, vreedzame wilde gaat niet op want van tijd tot tijd moorden ze elkaar uit, en men weet nog altijd niet waarom.
8
De term “indiaan” is van een ongeëvenaarde complexiteit: wel bepaalde etnische groepen, een veelvoud van talen en geloven, mythes, gedragspatronen… Hun wereld is bevolkt met goedaardige en boosaardige geesten die naar behoren moeten geëerd worden. De overgang naar het hiernamaals is strikt geritualiseerd.
eerbiedigen? De organisatie van dit bezoek, dat ons de gelegenheid biedt ons over deze problematiek te buigen, was een goed initiatief.
Het sociale leven is goed geregeld. De mannen gaan op jacht, de vrouwen bebouwen het land en de kinderen leren alles al doende. De ritussen voor de overgang naar de puberteit betekenen een lange periode van rustig leven.
Een omwalde stad, centrum van het carnaval
Wapens, gereedschap, kledij, veelkleurige pluimen, halssnoeren, geweven en gebeeldhouwde zaken, een veelvoud aan subtiele getuigenissen aan wat een zogenaamde “primitieve” civilisatie betekent, ziedaar wat “Indios no Brasil” ons brengt. De hangmat verdient een speciale vermelding. Van de toekomstige echtgenote wordt verwacht dat ze er een offreert aan haar toekomstige man op het ogenblik van het huwelijk. Ieder lid van de familie bezit er een en de jonge kinderen nestelen er zich in de armen van hun ouders. Het is het zinnebeeldig voorwerp van een beschaving die van het nietsdoen een levensfilosofie maakte. De harde, problematische en tragische kennismaking met de kolonisatoren (niet alleen de eerste maar ook de huidige) werd niet ontweken. Op een bevolking van, naar schatting, drie miljoen individuen blijven er nauwelijks 800.000 Indianen over, verspreid over de 12 % van het Braziliaanse territorium dat de Staat hen overlaat. Dodingen, deportaties en vooral besmettelijke ziekten, waartegen ze niet geïmmuniseerd waren, hebben deze primitieve stammen gedecimeerd, waarbij er een belangrijk aantal totaal uitgeroeid werden. Deze tentoonstelling roept onvermijdelijk vragen op. Van wie is dat Amazoniëwoud, deze formidabele opslagplaats van biodiversiteit? Wat met de mythe van de goede wilde? Hoe primitieve culturen, van nature fragiel, beschermen en
Bezoek aan Binche
Door Michel Faucq Terwijl de confetti van het carnaval nog de straten bezaaien, bezoeken wij op 28 februari deze stad van kunst, geschiedenis en folklore, waarvan het belfort in 1999 opgenomen werd in het wereldpatrimonium van de Unesco. De naam Binche “Bincium” komt van het Keltisch “binch” wat meander betekent. Inderdaad, de Samme, een zijrivier van de Senne, kronkelt rond de benedenstad. Voor de eerste keer vernoemd in 1124, kende Binche een grote faam in de periode van Maria van Hongarije en haar broer keizer Karel. Na de traditionele koffie trekken we eerst naar het Internationaal Museum van het Carnaval en het Masker. Voor de indianen van de oerwouden van de Amazone maakt het masker integraal deel uit van de voorvaderlijke rituelen, hetzij om de natuur, de voedstermoeder, te bedanken of ook om de verschillende etappes van het leven te begeleiden. We verlaten de Amazone en duiken in de wilde geestdrift van het carnaval van Rio. Twee opmerkingen vooraf : het carnaval was vooral een heidens feest dat het ontwaken van de grond vierde in de lente; de struisvogelpluimen en de appelsienen deden hun intrede maar in de tweede helft van de 19e eeuw. In Rio, zoals overal in Brazilië, begint het straatcarnaval ettelijke weken voor de vette dagen. In de landen met strikte katholieke tradities is het een zekeringventiel dat springt. Gedurende drie dagen is de vermomming verplicht. Een ongebreidelde vrijheid leidt tot
9
allerhande uitspattingen, daarin begrepen geweld en moord. Het maken van kleding en versieringen is een niet te versmaden bron van inkomsten voor het onderproletariaat van de Braziliaanse achterbuurten. Het intermezzo op de middag, want de gepensioneerden hebben honger, voltrekt zich in een oude café-restaurant van Binche, mooi gedecoreerd met reclame voor lokale en regionale bieren. Het aperitief, op basis van bier, is verrassend. Het eten smaakt. De wandeling na de middag is gewijd aan datgene waarvoor de stad ook bekend is, de omwallingen. Twee kilometer omwalling, zo goed als intact, gerestaureerd met Europese subsidies, toegekend in het kader van objectief 1 voor Henegouwen. De eerste ommuring van de 12e eeuw omsloot een steile rotsmassa. Buitengewoon feit, van bij het begin werd een kasteel opgericht. De omwalling werd uitgebreid en versterkt in de 14e eeuw. In de 16e eeuw, op verzoek van Maria van Hongarije, werd het kasteel verhoogd en bekleed met middeleeuwse structuren. Keizer Karel en zijn zoon Philips II werden met grote praal onthaald in Binche. Onderweg stopte Keizer Karel te Beaumont waar hij door drie boosdoeners werd aangevallen. Hij liet ze onmiddellijk ophangen. Vandaar de uitdrukking: Stad Beaumont, stad van ongeluk. Aangekomen ’s middags, opgeknoopt om dertien uur”. In 1554 staken de troepen van de Franse koning het kasteel in brand. Het werd ten slotte afgebroken in 1704. Een kleine omweg langs het café “Les Inséparables” besloot deze dag in Henegouwen. Een stuk taart en een warm drankje doen onze de weinig zachte temperatuur vergeten. Volgens opgevangen echo’s waren de lokale gidsen uitstekend. Claudette en Jacqueline straalden. Weddenschap gewonnen het bezoek was interessant van het begin tot het einde. Beste dank, lieve dames.
Uitstap naar Tongeren Door Marie France Baeken
Dinsdag 5 juni, met een vijftigtal personen maken wij ons klaar in de Club om op ontdekking te trekken naar de oudste stad van België. Na twee dagen intense regen in de hemel opgeklaard en laat een voorsmaakje zien van een mooie zon die ons de ganse dag zou vergezellen, tot onze grote vreugde. Om 8.45 u. vertrekt de bus en na een parkoers zonder hinder komen we ongeveer anderhalf uur later op onze bestemming. Enkele personen die besloten hebben om op eigen krachten te komen vervoegen ons daar. Samen genieten we van een koffie met een versnapering in een café op de Grote Markt. Zo, voor de tweede keer wakker gemaakt, zoals Claudette het stelt, zijn we klaar voor ons bezoek onder de leiding van lokale gidsen. Ere aan wie ere toekomt en dat is dan Ambiorix wiens standbeeld, fier opgesteld op de Grote Markt, onze aandacht trekt. Tegenover hem, de O.L. Vrouwbasiliek, met haar elegante en originele voorgevel, die met hem om de ereplaats strijdt. Reeds overtuigd door deze zinnebeeldige monumenten van de stad, laten we ons naar andere pareltjes leiden, o.a. de schat van de basiliek, met zijn rijke verzameling monstransen, schrijnen en andere kostbare voorwerpen. Wij reserveren echter het echte bezoek aan de basiliek voor de namiddag en zetten onze wandeling verder door het historische centrum van Tongeren. Zo komen we in het begijnhof, waar we de mooie huisjes bewonderen die tot 300 begijntjes herbergden. Het is intussen tijd geworden om aan tafel te gaan en, flanerend langs de oevers van de Geer, begeven wij ons naar het restaurant waar een stevige lunch ons wordt opgediend. Eenmaal verzadigd, terug naar de basiliek. Een gekruisigde Christus uit de XIe eeuw, opgehangen in het portaal tussen de kerk en het klooster, maakt indruk door de moderniteit van zijn gelaatstrekken terwijl 10
het romaanse klooster, het enige authentieke van België ons een gevoel van vrede en rust brengt. We verlaten het opmerkelijke geheel dat de basiliek en haar klooster vormen want we moeten nog een reis in de Oudheid maken door een bezoek aan de tijdelijke tentoonstelling Sagalossos, City of Dreams, georganiseerd in het GalloRomeins museum. Sagalossos was een Oud-Romeinse stad, gelegen in de Turks bergachtige keten van de Taurus, niet ver van Antalya. Niet minder dan 238 stukken hebben voor de eerste maal Turkije verlaten om in deze tentoonstelling plaats te nemen, o.a. prachtige beeldhouwwerken van keizers en godheden. Een zeer mooi kop van keizer Hadrianus, een stuk van een standbeeld van 5 m. , maakt hierbij grote indruk. Na een laatste koffie en een stuk taart, verlaten we met spijt de kokette stad Tongeren, die er werkelijk nog jong uitziet.
Reizen
Herinneringen aan de Mexico-reis op ontdekking naar de precolumbiaanse beschavingen Door Elisabeth De Groote5 Uit alle hoeken van B e l g i ë (Froidchape lle, Waha Wevelgem, Wetteren) kwamen op vijf maart ll., de 37 deelnemers voor de reis naar Mexico, de kou trotserend, om tegen 8 u 5
Hartelijk dank aan Linda, die zo vriendelijk was mijn tekst te herlezen, aan te vullen en te vertalen en aan Denise die hem verfraaid heeft door mooie foto’s aan toe te voegen.
op de luchthaven van Zaventem te zijn, waar Jos en Linda hen opwachtten voor de grote reis naar Mexico City via Londen. Hun stiptheid werd echter niet beloond….er vielen enkele sneeuwvlokken boven de luchthaven en ziedaar… het opstijgen werd met een uur uitgesteld, de motoren van het vliegtuig moesten eerst ontdooid worden… Gelukkig had deze vertraging weinig gevolg, de voorziene wachttijd in Londen werd erdoor ingekort , zodanig zelfs dat we bij aankomst ons moesten reppen voor de vlucht naar Mexico City, waar we rond 18 u lokale tijd ( 1 u Belgische tijd) landden. Onze plaatselijke gids Miguel stond ons fris en monter op te wachten, wat niet van ons kon gezegd worden, de meesten waren al bijna 24 u onderweg! Nadat we onze bagage gerecupereerd hadden, 2 valiezen ontbraken jammer genoeg (gelukkig zagen onze vrienden deze 2 dagen later terug!), werden we onmiddellijk geconfronteerd met het verkeer in deze Mexicaanse megalopolis. In het hotel, waar we naartoe gebracht werden, zullen we de eerstvolgende 4 nachten verblijven. Deze eerste avond was er geen sprake een lekkere lokale cocktail te proeven, onze enige wens was naar de kamer te kunnen en te genieten van een weldoende rust. Op dinsdagmorgen zijn we zonder aarzelen gestart met de ontdekking van Mexico. Wat te vertellen over dit land vol contrasten maar zo fascinerend? Onze gids had de taak op zich genomen ons, met brio en passie, te vertellen over alle aspecten van zijn land : over de voorbije en recente geschiedenis, waar de revolutie nooit ver weg was, over de rijkdom van de verdwenen beschavingen, over de politieke en sociale organisatie met zijn sterke en zwakke kanten….Het is niet mogelijk jullie zijn interessante en veelvuldige uitleg in enkele bladzijden te onthullen, niet omdat de inhoud onderworpen is aan censuur maar eerder door de uitgebreidheid ervan. Ik zal me dus in dit artikel beperken tot het vertellen van mijn reisherinneringen. Ik nodig jullie uit om ook jullie herinneringen te delen, door jullie commentaar op de website te 11
posten, ik zal niet nalaten ze in mijn eindverslag, dat gepubliceerd wordt in de Info van juni, te verwerken. Laten we eerst in het kort onze groep en het circuit schetsen. Zoals hoger vermeld, bestond de groep uit 37 personen, waaronder Jos en Linda, de begeleiders van de KVGNBB, die alles in het werk hebben gesteld opdat deze reis een succes zou worden : Jos door regelmatig de koordjes van zijn beurs los te maken om ons, niet zoals in niet nader genoemde landen alcohol te laten proeven, maar door ons soft drinks (denk aan de lekkere limonade), plaatselijke blonde, amberkleurige of bruine bieren (Mexico is een grote bierproducent) of zelfs bij een enkele gelegenheid rode wijn aan te bieden. Zij werden bijgestaan door Miguel, de plaatselijke gids, die de Franse taal volkomen beheerste en een encyclopedische kennis over zijn land bezat, en door Jaime, zijn collega en acoliet, die ermee belast was ons, in alle veiligheid, over berg en dal, over smalle en bochtige wegen te brengen. Zoals het land dat we bezochten, was de groep heel gediversifieerd : jonge, minder jonge, actieven, gepensioneerden van de NBB, van de vroegere CBFA, Walen, Vlamingen Brusselaars, de meesten eraan gewend grote reizen te maken ( Australië, China, Vietnam, West Amerika, ik sla er nog over) maar allen met eenzelfde respect voor personen en voor stiptheid, wat sterk tot het slagen van de reis heeft bijgedragen. De rondreis heeft ons toegelaten een deel van centraal en oost Mexico te ontdekken. Mexico is een groot land, het is meer dan 60 keer de oppervlakte van België. Haar bevolking overstijgt momenteel de 112 miljoen ( waarvan tien miljoen Indianen verdeeld over 56 groepen), zonder er de Mexicanen bij te tellen die, voornamelijk in de VS,. betere levensomstandigheden gingen zoeken, soms ten koste van hun eigen leven…. In tegenstelling tot de bij ons wijd verbreide clichés zijn de Mexicanen geen lanterfanters, die het zich ,bij onstuimige muziek en bij het drinken van hun Mezcal of Tequila in de schaduw
van hun reuze cactussen, gemakkelijk maken. Neen , onze gids Miguel heeft erg zijn best gedaan om onze ogen te openen… In Mexico wordt niets weggegeven en enkel werken laat toe zijn bestaan te verzekeren. Nauwelijks de helft van de bevolking kan van een sociale dekking genieten, die dan nog niet zo uitgebreid is als bij ons. Het is geen zeldzaamheid, in deze omstandigheden, kinderen en oude mensen tegen te komen die werkjes uitvoeren. Onze rondreis heeft ons van Mexico City naar Chichen-Iza , aan de Oostkant van Yucatan, gebracht, een zwerftocht per bus van meer dan 1500 km. In dit land worden de afstanden niet berekend in km maar in tijd, in functie van de topografie van de te doorkruisen streek, van de staat waarin de wegen zich bevinden, van het aantal snelheidbrekers. Deze laatste worden in sommige streken geplaatst, in overtreding met de wettelijke richtlijnen, door de inlandse bevolking, die bekommerd is om het behoud van hun levenswijze…. Gelukkig was onze chauffeur een echte prof : ondanks de gevaren vervolgde hij onverstoorbaar zijn weg, zonder ooit zijn kalmte te verliezen, stress en vermoeidheid schenen geen invloed op hem te hebben. Bedankt Jaime om ons veilig rond getoerd te hebben. Onze rondreis heeft ons toegelaten een groot aantal Mexicaanse culturele en natuurlijke sites te ontdekken die op de Unesco Werelderfgoedlijst6 vermeld staan. De hieronder vernoemde sites, in chronologische volgorde van hun bezoek, zullen als leidraad dienen voor mijn verhaal. Het historische centrum van Mexico City Mexico City telt meer dan 23 miljoen inwoners, het is één van de grootste steden ter wereld, wat onvermijdelijk mobiliteitsproblemen ( we zullen soms bij onze terugkeer naar het hotel, vast zitten 6
Voor meer details, verwijzen wij u naar het reisprogramma gepubliceerd op de site www.afternbb.be op 03.11.2011. U kan eveneens reisgidsen raadplegen zoals Michelin gids, Lonely Planet, enz… Op het internet is er heel wat gratis documentatie beschikbaar.
12
in verschrikkelijke opstoppingen, wat ons dan weer toelaat om bepaalde gebouwen uitgebreid te bewonderen) en veiligheidsproblemen meebrengt. Onze eerste voormiddag in Mexico City brachten we door in het nationaal antropologisch museum, waarvan de afdeling precolumbiaanse kunst buitengewone collecties bevat. Het werd voor ons een prachtige inleiding tot de prespaanse beschavingen. We traden binnen in de magische wereld van de Theotihuacan, van de Tolteken, de Azteken, de Maya’s..een gans programma dat we tijdens de reis verder konden uitdiepen. De weg van het hotel naar het museum, leidde ons langs de Paseo de la Reforma, een majestueuze laan aangelegd op bevel van Maximiliaan van Oostenrijk - echtgenoot van Charlotte van België, zus van Leopold II - die Keizer van Mexico was van 1864 tot 1867, jaar waarin hij geëxecuteerd werd en waarin de republiek hersteld werd door Benito Juarès , groot figuur in de Mexicaanse politiek. In de namiddag ontdekten we het historisch centrum waar we bezweken voor de Zocalo of Plaza Mayor , omringd door twee prachtige barokke bouwwerken: de kathedraal en het Nationaal Paleis . Hier kregen we van onze gids onze eerste les geschiedenis, bij het ontdekken van de muurschilderingen van Diego Rivera, die de volledige Mexicaanse geschiedenis verhalen. We zijn uiteraard naar de Templo Mayor geweest, het voornaamste heiligdom van deze Azteekse stad. De volgende dag, onderweg naar Tula, , Tolteekse site, waar we de Atlantes – kolommen van 4m60 hoog die krijgers voorstellen- konden bewonderen , zijn we gestopt op het “Plein der 3 Culturen” aangrijpende plek, waar de drie grote
periodes uit de Mexicaanse geschiedenis vertegenwoordigd zijn : getuigen hiervan zijn de precolumbiaanse ruines, de oude religieuze bouwwerken ten tijde van de vice-koningen en de moderne gebouwen van een huidig residentiëel complex. In 1968 was dit plein getuige van een manifestatie, met tragische afloop, tegen de organisatie van de Olympische Spelen in Mexico. Voor deze Spelen werden enorme sommen geld gemonopoliseerd ten nadele van de basisnoden van de bevolking. Aan deze manifestatie werd met harde hand een einde gemaakt door de ordetroepen. De herinnering eraan is nog zeer levend aanwezig door de afbeeldingen van de slachtoffers, foto’s, raam schilderingen, aangebracht op de aanliggende gebouwen. Vervolgens zijn we naar het heiligdom van Onze Lieve Vrouw van Guadelupe gereden. Zij is de patroonheilige van de beide Amerika’s. De legende vertelt dat de Maagd van Guadelupe in 1531, bij het begin van de Spaanse kolonisatie, tot 3 keer toe, verschenen is op de Tepeyac heuvel. Elk jaar komen op 12 december duizenden gelovigen hier naartoe om hun Patrones te vereren en om te bidden in de nieuwe basiliek waar haar beeltenis bewaard wordt. Om aan deze toeloop het hoofd te bieden, heeft de pragmatische zin van de Mexicanen voor een ingenieuze oplossing gezorgd : een roltapijt laat de constante circulatie toe van pelgrims voor de beeltenis van de Maagd in tilma7. Historische site van Xochialco Hier heeft men één van de meest interessante ceremoniële centra van Mexico bloot gelegd. We hebben niet nagelaten er de tempel van de gevederde slang te bewonderen. Nadien zijn we naar Taxco gereden. Dit is een stadje op een honderdtal km van Mexico City, dat, met zijn steile straatjes, zijn kleine markten en zijn oude gebouwen, zijn aanblik van weleer heeft weten te bewaren. We bezochten de kerk Santa Prisca, een echt 7 Tilma : kledij in agave vezel, deze mantel zou gedragen zijn door Juan Diego aan wie de Maagd zou verschenen zijn en waarop zij, als bewijs van haar verschijning, een afdruk van haar beeltenis achtergelaten had.
13
pareltje van Mexicaanse barok en nadien het atelier van een zilversmid. Nog heden ten dage zijn er in dit stadje bijna 1500 vakmensen die zilver bewerken. De precolumbiaanse Theotihuacan
site
van
De zonnetempel en de tempel van de maan, indrukwekkende piramidale bouwwerken, zullen altijd in onze herinnering verankerd blijven, want de meesten onder ons hebben deze moedig beklommen. Om de top van de zonnetempel te bereiken, van waar je een uniek uitzicht over de site had, moest je niet minder dan 245 trappen overwinnen. De piramide van de maan telde er amper minder en de meest onverschrokkenen werden op de top gefotografeerd door een Antwerps toerist!… De precolumbiaanse site van El Tajin Vanaf Papantla, , waar we geen speciale souvenir aan overhouden (doorgangsstadje, met een mindere hotelinfrastructuur, waar de chauffeur gedwongen werd, door wegwerkzaamheden, moeizaam een alternatieve route te zoeken ) heeft het mooie weer ons in de steek gelaten, zodat we deze site (met zijn nissen- piramide ), in een lichte miezelregen, waardoor de bijzondere sfeer van deze plek nog benadrukt werd, zullen ontdekken. We maken er voor het eerst kennis met het tropisch woud. Zoals de meeste van de bezochte sites, werd deze site ook niet volledig bloot gelegd en de natuur is snel om de plek opnieuw te overwoekeren… De Mexicaanse overheid staat voor een dilemma: kiezen tussen archeologie of milieu, hoe een juist evenwicht vinden tussen deze twee gewichtige bekommernissen ? Bij het verlaten van de site heeft Jos ons nog een spektakel van Los Voladores aangeboden. Met spijt in het hart gaan we
richting Jalapa, hoofdstad van de staat Veracruz, waar we in Fiësta Inn Xalapa, één van de meest comfortabele hotels van onze reis, zullen overnachten. We bezoeken er het antropologisch museum. Dit prachtige museum, geopend in 1986, werd in 3 afdelingen opgesplitst, overeenstemmend met de grote Olmeekse, Totonaakse en Huaxteekse beschavingen. Deze hebben het land respectievelijk in het Zuiden, het Centrum en het Noorden bevolkt tijdens verschillende periodes gespreid over de 30 eeuwen die de Spaanse bezetting voorafgaan. Het toeristisch centrum van Oaxaca Na het doorkruisen van één van de mooiste streken van Mexico, met prachtige hoge bergen, komen we bij valavond aan in dit charmante provinciestadje, gelegen in een vallei die bijna uitsluitend bewoond wordt door Zapoteken. Degenen die het wensten konden de dag afsluiten met een folkloristisch zang- en dansspektakel, dat erg in de smaak is gevallen. De volgende dag, na het bezoek aan Monte Alban (zie hierna), werd het centrum van Oaxaca aangedaan. De lokale markt werd doorkruist, we gingen naar een chocoladefabriekje, waar de zoetebekken chocolade konden kopen. (cacao is een exportproduct) en konden proeven van een heerlijke, gekoelde, chocoladedrank. De rest van de dag was vrij, men kon terugkeren naar het hotel en genieten van een frisse duik in het zwembad of flaneren door de straten van Oaxaca. Enkelen zullen, met plezier, nog terugdenken aan de fameuze taxirit terug naar het hotel … met vijf, goed opeen gedrumd in een kleine taxi, niet zeker of het strookte met de lokale reglementering! De archeologische site van Monte Alban Deze site gebouwd door de Zapoteken fascineert ons en roept vragen op. Hoe hebben deze mensen een zo belangrijke site kunnen bouwen op de top van een berg, zonder de hulp van lastdieren of gereedschap? Tegenover deze precolumbiaanse realisaties blijven wij met onze rationalistische geest vol 14
bewondering achter… Vervolgens bezoeken we Mitla, waar de Mixteken hun ceremoniële site bouwden en nadien naar Oaxaca vertrokken. We rijden richting Palenque, waar we 2 dagen later zullen aankomen , na het doorkruisen van Chiapas, één van de meest ruwe streken van Mexico, met zijn bergen, zijn ravijnen , zijn ondoordringbaar oerwoud en na enkele haltes, voor een boottocht in de Canyon del Sumidero, een van de meest indrukwekkende canyons van Mexico, en voor een bezoek aan de vrolijke stad San Cristobal de Las Casas. Het bezoek aan dit charmante stadje met zijn koloniale geur, waar de indianen uit de rondgelegen dorpen hun magere oogst komen verkopen, zal zeker, bij ieder van ons, in het geheugen gegraveerd blijven. Miguel heeft niet nagelaten ons te informeren over de Zappatistische beweging en over de problemen van de inheemse bevolking bvb. over kinderarbeid, over de inspanningen die de Mexicaanse autoriteiten leveren om deze, dikwijls terughoudende, bevolking te integreren in een moderne samenleving. We hebben er ons zelf rekenschap kunnen van geven tijdens ons bezoek aan het dorpje Tzotil de San Juan Chamula, gelegen op een tiental km van San Cristobal. Hier leven nog afstammelingen van de Maya’s met hun zeer bijzondere levenswijze, hun cultuur en hun eigen religieuze overtuigingen. Het was onmogelijk onverschillig te blijven bij het zien van het geloof van deze mensen, die offerandes brachten ( kippen, bloemen, kaarsen, koolzuurhoudende dranken..) geknield zaten op de grond van dit kleine dorpskerkje…. Maar alhoewel ze trouw gebleven zijn aan de voorouderlijke tradities, hebben ze toch niet alle attributen van de moderne samenleving afgewezen, zo werden coca en gsm geïntegreerd in hun levenswijze. De precolumbiaanse site van Palenque Deze site, één van de meest buitengewone Maya sites, bevindt zich te midden het tropisch oerwoud. Tot op heden werden slechts een twintigtal gebouwen op de jungle heroverd. We ontdekken de tempel der inscripties, een
grandioze piramide met 7 bovenop elkaar gebouwde delen, opgericht op het einde van de 7e eeuw. In 1952 heeft de Mexicaanse archeoloog Alberto Ruiz Lhullier er een crypte ontdekt, met in het midden van de grafkamer een monolithische sarcofaag van meer dan 13 ton, graf van koning Pakal, waarvan we reeds een reproductie konden bewonderen in het antropologisch museum van Mexico City. Onder het wandelen door deze site, vertelt Miguel niet alleen over de sterrenkundige, rekenkundige en geneeskundige kennis van de Maya’s maar ook over de “geschenken” die ze aan de westerse wereld hebben nagelaten : de pijp, de hangmat en de “chiklets”. Wat een verrassing, ik die dacht dat chiklet een Waalse versie van chewing gum was, maar nee, “chicle” is de naam van de boom wiens sap gebruikt wordt om kauwgom te maken. En nu naar Campêche… De versterkte stad Campêche Op het einde van de dag kwamen wij hier aan. We logeerden in een prachtig hotel gelegen aan de Golf van Mexico. De kokosbomen, het quasi verlaten fijne zand strand was er voor ons, en de zee nodigde uit om te zwemmen… Jammer genoeg ontbrak de tijd het programma was nog niet afgewerkt. Spijtig, want ik was zeker niet de enige die haar valiezen hier voor enkele dagen wou laten staan, zelfs al hadden onze vriendinnen Eliane en Arlette onverwacht bezoek gekregen op hun kamer… Rara wie zichzelf uitgenodigd had….een slang, die ze snel naar buiten hebben gewerkt, maar die zich ’s anderendaags zou wreken op Arlette door haar op te zadelen met de nationale ziekte…
15
De precolumbiaanse site van Uxmal Vooraleer naar Uxmal te gaan, houden we nog een korte halte in Kabah, om er een tempel met kolommen, in Puuc stijl en de prachtige tempel, versierd met maskers, diverse afbeeldingen van de regengod Chac, te bewonderen. De temperatuur blijft stijgen en we bezoeken Uxmal onder een loodzware zon. We bewonderen er monumenten van een grote schoonheid, die in niets moeten onderdoen voor de antieke Griekse en Romeinse gebouwen. Denk even aan het paleis van de gouverneur en aan het nonnenklooster. Het is in deze unieke site dat we, bij het vallen van de avond, een klank- en lichtspel bijwonen. Het zou moeten gevolgd worden door een voorstelling van het balspel. We wachtten erop met ongeduld, want we hadden al zoveel over deze ceremoniële rite, die gangbaar was bij alle precolumbiaanse beschavingen, horen spreken. Door onze hoge verwachtingen waarschijnlijk, was onze ontgoocheling groot toen we enkel een folkloristische voorstelling kregen, gebracht door een debuteerde groep, die in niets te maken had met het goddelijk bal spel.
zal het voor deze keer hier bij laten. Aarzel niet om dit verhaal aan te vullen, door op de Website jullie commentaren of jullie persoonlijke herinneringen te posten. Dank aan alle deelnemers, door wie deze reis tot een succes bekroond mag worden. Met genoegen zie ik jullie weer op de projectie van de reportage. Deze zal echter niet kunnen doorgaan voor de herfst, wegens tijdsgebrek van onze reporters, zij bereiden hun volgende grote reis voor (en gaan die nog maken voor de zomer). Het samenstellen van deze projectie vraagt ook heel wat werk, de bezochte plekken werden door hen beiden uitgebreid gefotografeerd !
Toekomstige activiteiten
De archeologische site van Chichen Itza We komen aan het einde van onze trektocht, en we ontdekken de stad waar de Maya- en de Tolteken beschaving zich vermengd hebben om hun ultieme top te bereiken. Niettegenstaande de schoonheid van de site beantwoordde dit bezoek niet aan mijn verwachtingen. Was het de warmte, de menigte wandelaars (zondag is uitgaansdag van veel Mexicanen), de aanwezigheid van veel prullaria of eenvoudigweg de gedachte op het einde van een prachtige reis te zijn en het perspectief van een lange terugvlucht naar onze mistige contreien ???
Recente activiteiten : -
Van 21 mei tot 29 mei reis naar Portugal
Toekomstige activiteiten
reeds
vastgelegde
In 2012 13/9 : petanque tornooi Van 15/9 tot 21/9 : verblijf in Anjou
Ondanks mijn wens om kort te blijven, stel ik vast dat ik toch verschillende bladzijden gevuld heb, te veel, zullen sommigen zeggen en nochtans heb ik nog zoveel dingen waarover ik jullie had willen vertellen zoals over het vernuft van de Mexicanen, over hun gastronomie, maar ik
18/10 : herfstfeest zonder muziek 25/10 : herfstfeest met muziek 28/10 : Strauss in Bozar
16
In 2013 Van 30 mei tot 10 juni : cruise op de Donau Begin september : Cyprus ( 8-daagse reis) Begin november : Vietnam-Cambodga (19-daagse reis)
17
Verantwoordelijke uitgever : voor de KVGNBB Paula Buekenhoudt-DEMESMAEKER Voorzitster Andalusiëlaan 9/3 1140 Brussel
