KLIMKRACHT HANDLEIDING OPSTELLEN PERSOONLIJK ONTWIKKELINGSPLAN AANGEPASTE VERSIE VOOR ONDERWIJS

KLIMKRACHT | HANDLEIDING | OPSTELLEN PERSOONLIJK ONTWIKKELINGSPLAN | AANGEPASTE VERSIE VOOR ONDERWIJS 1

INLEIDING

De Handleiding voor het opstellen van een Persoonlijk Ontwikkelingsplan (verder afgekort als P.O.P.), een onderdeel van “Klimkracht”, moet een hulpinstrument zijn voor de ontwikkeling van medewerkers in de kinderopvang. Het is bedoeld om de competenties van verschillende functiehouders in de kinderopvang (begeleider, coördinator, dienstverantwoordelijke, pedagogisch coach, administratief medewerker, …) te optimaliseren. Deze handleiding werd, in samenwerking met Quintessence, opgemaakt door het PCBO. Het document werd aangepast zodat het ook binnen het onderwijs gebruikt kan worden. Dit betekent ook dat de link naar de kinderopvang snel gelegd is.

AAN DE SLAG MET COMPETENTIES: PERSOONLIJK ONTWIKKELINGSPLAN 2

Je staat voor de uitdaging om een P.O.P. te ontwikkelen. Het helpt om je competenties verder te ontwikkelen (in functie van je eigen persoonlijke ontwikkeling) en zo je eigen leerproces en /of loopbaan in handen te nemen. De doelstelling is een zeer “persoonlijk” actieplan uit te schrijven, voor de competenties die je verder wenst te ontwikkelen. Je kiest zelf welk leerpunt of talent verder ontwikkeld gaat worden. Houd bij het opmaken van het concrete actieplan steeds de dagelijkse omgeving voor ogen. Ga na welke de mogelijkheden zijn om bepaalde gedragscompetenties tijdens het dagelijkse leren en/of de job te kunnen oefenen. Het uitschrijven van dit concreet actieplan zal wellicht enige tijd en creativiteit vergen. Wij hopen dat dit een aangename en constructieve ervaring mag zijn!

2.1

S TAPPENPLAN VOOR HET ONTWIKKELEN VAN COMPETENTIES

In het volgende schema krijg je een overzicht van de verschillende stappen die je moet doorlopen bij het opstellen van een Persoonlijk Ontwikkelingsplan. Voor elke stap wordt aangegeven wat je kunt doen en hoe je dit best aanpakt. Verderop in deze handleiding word je dan stap voor stap begeleid bij het opstellen van het P.O.P.

Handleiding opstellen P.O.P. (Klimkracht) - Pagina 1 van 19 Aangepaste versie voor onderwijs, september 2014

S TAPPENPLAN Stap 1 - Kiezen van de te ontwikkelen competentie(s) Neem je stagebeoordeling (laatste blad van je evaluatie) en ga na welke competenties en leerpunten je terug vindt. Je kan ook gebruik maken van feedback van leerkrachten, klasgenoten, of andere mensen uit je omgeving. Kies uit je talenten en/of leerpunten één of enkele competenties om verder te ontwikkelen. …. Vul stap 1 van het P.O.P. in.

Stap 2 - Kiezen wat je precies wilt ontwikkelen Gebruik de ‘wat’ vragen in het stappenplan. Schrijf het concrete gedrag dat je wil ontwikkelen op. Stap 2 in het P.O.P.

Stap 3 - Motiveer je keuze Onderzoek (samen) de “waarom”-vraag: wat wil je graag bereiken met het ontwikkelen van deze competentie? Motiveer je keuze in stap 3 van het P.O.P en schrijf uit waarom je deze keuze maakt. Stap 4 - Keuze van de ontwikkelingsactiviteiten Gebruik de “hoe”- vragen in het stappenplan om duidelijk te beschrijven hoe je dit gaat aanpakken. In stap 4 van het P.O.P. vul je je actieplan in. Stap 5 - Uitvoering en opvolging van het P.O.P. Bepaal een einddatum voor het P.O.P. (stap 5 in het P.O.P.). Vraag regelmatig feedback aan anderen. Noteer telkens hoe je groeit bij de uitvoering van je geplande actie.

Stap 6 - Evaluatie en ontwikkeling Op basis van een (zelf)evaluatie bepaal je je vooruitgang en (bijkomende) werkpunten. Zijn er verschuivingen zichtbaar? Hieruit kunnen nieuwe doelstellingen volgen voor een volgend P.O.P. Via de website van de VDAB kan je kijken hoe ver je staat in functie van je jobkeuze.


2.2

H ULP BIJ HET OPSTELLEN VAN EEN P ERSOONLIJK O NTWIKKELINGSPLAN

Een Persoonlijk Ontwikkelingsplan (P.O.P.) is een instrument dat helpt om een gericht actieplan op te stellen voor je ontwikkeling. Het is een plan dat je voor jezelf kunt opmaken en waarmee je onmiddellijk aan de slag kunt gaan. Als je dit samen met je stagebegeleider opstelt, wordt het P.O.P. een soort “contract” tussen jezelf en je stagebegeleider, waarbij je op hulp kan rekenen. In deze handleiding word je stapsgewijs begeleid bij het opstellen van een Persoonlijk Ontwikkelingsplan. Achteraan in deze handleiding vind je een voorbeeld van een volledig ingevuld P.O.P. Uiteindelijk blijft het P.O.P. slechts een handig hulpmiddel. De echte persoonlijke groei zit niet in het invullen van dit document, maar in de acties die je de komende tijd zal ondernemen en de hulp die daarbij geboden wordt.

2.2.1

S TAP 1 - K IEZEN VAN DE TE ONTWIKKELEN COMPETENTIE ( S )

De eerste stap bij het opstellen van een Persoonlijk Ontwikkelingsplan is het bepalen van één of meer competenties waaraan jij binnen je persoonlijke ontwikkeling aandacht wilt geven. De keuze van de competenties die aandacht verdienen, moet je zélf maken, mogelijk in samenspraak met je leerkracht/ stagebegeleider. Het is belangrijk hierbij met enkele punten rekening te houden. Je neemt die competenties op die voor jou van belang zijn en je mee helpen groeien als mens en/of in functie van je studiekeuze en/of je toekomstige job . Het P.O.P. moet haalbaar zijn: de acties moeten een uitdaging vormen, maar om teleurstellingen te voorkomen is het goed om je af te vragen of het P.O.P. ook enige kans van slagen heeft. Je selecteert dus best die competenties die op dit moment voor je ontwikkeling het belangrijkste zijn. Je hoeft niet alleen zwakke punten op te nemen in een P.O.P. Je mag evengoed kiezen voor één of enkele positieve punten, die je nog sterker wil maken. Opmerking: de einddatum voor het ontwikkelen van de gedragscompetentie vul je pas in wanneer de actieplannen voor verdere ontwikkeling concreet zijn uitgewerkt. Pas dan kun je een realistische inschatting maken van de tijd die je nodig hebt om dit klaar te krijgen. Ook dit kan weer in overleg met je leerkracht / stagebegeleider.

Praktisch: na “Te ontwikkelen gedragscompetentie” vul je de gekozen gedragscompetentie in (in de grijze zone). Je kunt er één kiezen of meer.

Te ontwikkelen competentie

Einddatum

Hulpmiddelen bij stap 1 – Kiezen van de te ontwikkelen gedragscompetentie(s). Kies uit je talenten en/of leerpunten één of enkele competenties om verder te ontwikkelen. Je kan hiervoor gebruik maken van feedback van je leerkrachten, stage, klasgenoten, anderen…


Overloop onderstaande vragen Reflecteer, denk na over de manier waarop jij als leerling/stagiair in de school, klas, pauze, stage, … aanwezig bent. Zijn er bepaalde deelopdrachten of taken waar je moeilijkheden ervaart of die je graag op een meer comfortabele manier zou uitvoeren? Kun je zeggen en opschrijven wat je daarbij zou helpen? Welke feedback krijg je van anderen wel eens over de manier waarop jij je rol uitvoert (leerkrachten, stagementor/-begeleider, vrienden, ouders, etc.)? Dat kan zowel feedback over sterke punten zijn, als feedback over zwakke punten. Sta je voor belangrijke uitdagingen in de komende periode (een periode van verandering binnen je opleiding, …). Welke gedragscompetenties kunnen je helpen om deze uitdagingen makkelijker aan te gaan en tot een succes te maken?

2.2.2

S TAP 2 - K IEZEN WAT JE PRECIES WILT ONTWIKKELEN

Een gedragscompetentie omvat verscheidene concrete deelvaardigheden of gedragingen (indicatoren). Vaak stellen we vast, dat men van een bepaalde competentie enkele vaardigheden of gedragingen reeds goed beheerst, andere dan weer minder goed of onvoldoende. Om de inspanningen maximaal te laten renderen, moet je nagaan aan welke specifieke deelvaardigheden of aan welk concreet gedrag je aandacht wilt besteden. Het is goed mogelijk dat je voor de te ontwikkelen gedragscompetentie, drie tot vier gedragingen wenst te ontwikkelen. Je kan hiervoor gebruik maken van de gedragscompetenties van het evaluatiedocument van Uni-form, doelstellingen eerder in de klas gebruikt, … De verschillende indicatoren kan je vervolgens overlopen en evalueren.

Beschrijf het gedrag dat je wilt ontwikkelen zo duidelijk mogelijk: zorg ervoor dat ook anderen goed verstaan wat ermee bedoeld wordt! Je mag ook gebruik maken van afbeeldingen, kernwoorden, … Creativiteit is ook een talent! Praktisch: na “Te ontwikkelen gedrag” geef je aan welke vaardigheden (indicatoren) je precies wilt verbeteren of ontwikkelen. Vul in het P.O.P. het te ontwikkelen gedrag in het volgende veld in: Te ontwikkelen gedrag

… … …

Het is mogelijk om de verschillende indicatoren, bv. weergegeven in evaluatiedocument, te overlopen en te kiezen wat je best opneemt in je P.O.P. Je kan hier ook zelf een eigen inhoud aan geven. Deze vragen kunnen hierbij helpen (samen met je leerkracht, stagebegeleider, …):

“Wat”-vragen Wat zie je anderen doen die hier sterk in zijn? Als je die vaardigheid zou ontwikkeld hebben, wat zou je dan precies anders doen? Wat is het verschil tussen iemand die hier sterk in is en iemand die hier minder sterk in is?


Welke gedragingen moet je beheersen zodat je kunt zeggen dat je over die gedragscompetentie beschikt? Kun je dat concreet beschrijven? Wanneer ben je tevreden over …?

2.2.3

S TAP 3 - M OTIVEER JE KEUZE .

Het ontwikkelen van nieuwe vaardigheden vraagt de nodige aandacht, tijd en inspanning. Daarom is het belangrijk dat je even stil staat bij de reden waarom hij/zij dit specifieke gedrag wil ontwikkelen, wat het voordeel is, hoe dit je verder zal helpen in je leerproces. Door de “waarom”-vraag te beantwoorden, beschrijf je in feite ook wat je in je (school)werk zal bereiken als je het POP volgt. Een juiste invulling van deze “waarom”-vraag helpt nadien om na te gaan of je vooruitgang maakt. Je kunt ook een “persoonlijke” motivator toevoegen: wat is het persoonlijke voordeel dat je uit het ontwikkelen van deze gedragscompetentie kan halen? Praktisch: na “waarom” geef je in eigen woorden weer waarom je deze gedragscompetentie wilt ontwikkelen. Voorzie in het P.O.P. het invullen van de “waarom”-vraag in het volgende veld: Waarom (wat wil je met het ontwikkelen van deze gedragscompetentie bereiken?):

…

Hulpvragen bij het motiveren van je keuze. Welk voordeel zal jij hebben als je deze gedragscompetentie ontwikkelt (bijvoorbeeld: je zal je rustiger voelen in de klas en/of je stage, je zal je opdrachten tot een goed einde kunnen brengen, je zal gemakkelijker ‘nee’ durven zeggen, …)? Welk voordeel heeft je omgeving (bijvoorbeeld: men zal je kunnen vertrouwen, je bent een steun voor de mensen rondom je, mensen voelen zich gewaardeerd door jou, …)? Wat betekent dit in de klas indien jij met succes deze competentie ontwikkelt (een meer aangename sfeer in de groep, je kunt hulp bieden aan medeklasgenoten, …)? Wat heeft je thuisfront erbij te winnen (bijvoorbeeld: een rustige dochter/zoon/partner/ met minder stress/zorgen, etc.)?

2.2.4

S TAP 4 - K EUZE VAN DE ONTWIKKELINGSACTIVITEITEN .

Nu maak je het actieplan op dat helpt om te bereiken wat er hierboven als te ontwikkelen gedrag en te behalen resultaten werden vastgelegd. Je weet intussen welke gedragingen en vaardigheden je wil ontwikkelen of verbeteren. Probeer nu een antwoord te formuleren op volgende “hoe”-vragen.

“Hoe”-vragen 1

Wat ga je doen om dit gedrag of die vaardigheid te ontwikkelen (vb. een bepaalde techniek extra inoefenen, een leerstofdeel extra herhalen, uitleg vragen, bijles volgen, …)? Dit is de ontwikkelingsactiviteit.

2

In welke “situaties” zal je dit toepassen (vb. in een gesprek met een klasgenoot, tijdens de ontvangst van de kinderen op stage, tijdens de studiebezoeken, na de les, op inhaalstage, …)? Dit is de oefensituatie.


3

Welke hulp heb je daarbij nodig (vb. feedback van je stagementor vragen, de aanpak van iemand anders

4

Wanneer ga je dit doen? Dit is de planning.

5

Welke talenten kan je inzetten om dit gedrag te ontwikkelen (vb. geduldig zijn, leergierigheid, …)? Dit is/zijn in te

observeren, een techniek herhalen in een klein groepje of met de leerkracht, …)? Dit is de hulp.

zetten talent(en). Indien je voor het eerst een P.O.P. opstelt, zal het uitwerken van een concreet actieplan enige tijd en creativiteit van je vragen. Het actieplan dat je opstelt, is echt “persoonlijk”. Dat betekent dat het helemaal is aangepast aan de eigen situatie op stage of de omgeving, je klas, … Je houdt best rekening met wat mogelijk en wat moeilijk is. Op de volgende bladzijden begeleiden we je bij het concretiseren van het actieplan.

1) BESCHRIJF ÉÉN OF MEER CONCRETE ACTIVITEITEN DIE JE KAN UITVOEREN IN DE DAGELIJKSE PRAKTIJK OF DAARBUITEN VOOR DE GEDRAGSCOMPETENTIE EN INDICATOR(EN) DIE JE WENST TE ONTWIKKELEN De mogelijkheden zijn hier vrijwel onbeperkt en sterk afhankelijk van je behoefte. Zorg dat je oog hebt voor de verschillende manieren om te leren in het noteren van de activiteiten (zie uitleg over de leerstijlen van Kolb). Je kunt kiezen tussen verschillende soorten activiteiten. DOE-activiteiten: leren door doen, oefenen, trainen, actie (bv. experimenteren met technieken, tips van anderen uitproberen, initiatieven nemen, …). KIJK-activiteiten: leren door kijken, observeren (bv. observeren van een collega die zeer goed is in de competentie die jij wilt ontwikkelen, bekijken van videomateriaal, …). DENK-activiteiten: leren door theoretiseren, bedenken, analyseren (bv. een boek lezen, een opleiding volgen, documenten inkijken, een theorie instuderen, …). PLAN-activiteiten: leren door reflecteren, vooruitdenken (bv. terugblikken op ervaringen om er lessen uit te trekken voor de volgende keer, feedback vragen aan anderen, samen opdrachten voorbereiden met een klasgenoot, mentor of je leerkracht, …). Hulpvragen bij de keuze van de ontwikkelingsactiviteit. Ga na wat jouw favoriete aanpak is wanneer je een nieuw elektronisch toestel koopt: lees je eerst de handleiding rustig (denk), ga je meteen aan de slag (doe), bekijk je de verschillende knopjes en functies eerst (kijk) of haal je uit de handleiding gericht stukken die je nodig hebt en probeer je die uit (plan)? Op die manier kun je je favoriete leerstijl ontdekken. (Meer info over de verschillende leerstijlen kun je terugvinden onder hoofdstuk 3 “Leren? Ieder heeft een eigen stijl: de leerstijlen van Kolb”). Vraag feedback aan je omgeving over wat je kunt wijzigen in jouw aanpak (wat je méér, minder of anders moet doen) en welke suggesties zij hebben om dit te ontwikkelen. Analyseer je eigen aanpak en bedenk wat je aanpak succesvoller kan maken. Eens je bepaald hebt welke acties ondernomen zullen worden, kunnen de volgende vragen gesteld worden: draagt deze ontwikkelingsactiviteit bij tot de vaardigheid die je wilt ontwikkelen? Met andere woorden: kan je door dit te doen sterker worden in dat wat je gekozen had om aan te werken? is deze ontwikkelingsactiviteit in de praktijk uitvoerbaar? (bv.: heb je hiertoe voldoende de gelegenheid? kunnen de mensen van wie je graag hulp wilt zich vrijmaken? Heb je tijd om een opleiding te gaan volgen? Etc.)


Praktisch: na “ontwikkelingsactiviteit” geef je de verschillende ontwikkelingsactiviteiten in, telkens in een ander vakje. Je kan dit dan weer invullen in je P.O.P. in het volgende veld: Ontwikkelingsactiviteit 1

…

Ontwikkelingsactiviteit 2

2) GEEF AAN OP WELKE MOMENTEN, IN WELKE SITUATIES JE DIT GEDRAG KAN TOEPASSEN EN INOEFENEN. Dit kunnen normale, regelmatig voorkomende situaties zijn (zoals in de klas, de dagelijkse stage, gesprekken met klasgenoten, etc.) of situaties die je speciaal voor dit ontwikkelingsplan opzoekt. Dit kan bijvoorbeeld zijn: een speloefening in de groep een gesprek met een klasgenoot, een gesprek met een mentor, een gesprek met een stagebegeleider, leraar, … een vergadering of groepsgesprek een specifieke taak die je opneemt om de vaardigheid te leren etc. Praktisch: noteer dit na “Situatie(s) om het gedrag te oefenen”. Ontwikkelingsactiviteit 1 Situatie(s) om het gedrag te oefenen

…

3) GA NA WELKE HULP OF INFORMATIE JE NODIG HEBT OM DIT TE KUNNEN UITVOEREN. Dit kan bijvoorbeeld zijn: begeleid worden door iemand die de vaardigheid die je wilt leren goed beheerst de aanpak zelf of met iemand anders evalueren (feedback vragen) individueel een cursus of training volgen om bijvoorbeeld een techniek te leren een vorming volgen over de competentie een gesprek met klasgenoten om van hen te leren een checklist om de eigen aanpak te evalueren boeken of documenten bestuderen een stage lopen studeren met behulp van zelfstudiepakketten (video, cd-rom, …) … Eens je weet welke hulp je nodig hebt, kun je (samen met …) de volgende vragen overlopen: is de persoon aan wie je begeleiding vraagt, daartoe bereid en in de gelegenheid om je te helpen?


is de persoon die je feedback kan geven, daartoe bereid en heeft deze voldoende inzicht in wie je bent en hoe je werkt? heb je voldoende inzicht in de beschikbare boeken, cd-roms, trainingen of moet je je verder informeren over de mogelijkheden? Praktisch: noteer dit na “Hulp” Ontwikkelingsactiviteit 1 Situatie(s) om het gedrag te oefenen …

Hulp

4)

VUL PER ONTWIKKELINGSACTIVITEIT EEN TIJDSPLANNING IN.

Plan duidelijk per gedragscompetentie wanneer je dit wenst te doen. Let erop dat je niet te veel ineens plant. Je mag de ontwikkelingsactiviteiten spreiden over de tijd, zodat het ook voldoende comfortabel en haalbaar blijft. Praktisch: noteer dit na “Planning” en indien mogelijk meteen in de eigen agenda. Ontwikkelingsactiviteit 1 Situatie(s) om het gedrag te oefenen Hulp Planning

5)

…

VUL PER ONTWIKKELINGSACTIVITEIT IN TE ZETTEN TALENTEN IN.

Voor het ontwikkelen en inoefenen van competenties, kun je vaak ook gebruikmaken van aanwezige talenten. Stel je wilt werken aan de competentie “doorzettingsvermogen” en dit vooral in situaties waarin je stagewerkboek maar niet tijdig afgeraakt. Een talent van jou is dat je enthousiast bent. Door hier gebruik van te maken, kun je zoeken hoe je je hier kunt achter zetten. Meestal herken je talenten op de volgende manier: het zijn situaties waar je naar uitkijkt het zijn situaties waar je van geniet je krijgt er complimenten over door collega’s/klasgenoten meestal vind je zelf niet dat je iets bijzonders laat zien in deze situaties ook onder stress of in moeilijke situaties lever je een goede prestatie. Tijdens dit soort situaties vliegt de tijd voorbij. Voor je het weet is er een uur om. als het voorbij is, ben je misschien fysiek moe, maar mentaal heb je meer energie dan daarvoor. Om je eigen sterktes/talenten te ontdekken zijn er een aantal richtinggevende vragen. Waar ben je op school, stage erg goed in? Wat zie jij als sterke punten en kwaliteiten die je inzet in je werk?


Als iemand je een compliment geeft, over welke van je kwaliteiten gaat het dan vaak? Wat zeggen mensen dan over je? Noteer een paar citaten van anderen (werk of privé). Wat doe je/ welk gedrag laat je zien dat voortkomt uit deze sterke punten? (Stel dat je in je P.O.P. juist een talent extra wil ontwikkelen, is het niet perse noodzakelijk om andere talenten te zoeken, die je hierbij kunnen helpen.) Praktisch: noteer dit na “In te zetten talent(en)”. Ontwikkelingsactiviteit 1 Situatie(s) om het gedrag te oefenen Hulp Planning In te zetten talent(en)

2.2.5

…

S TAP 5 - U ITVOERING EN OPVOLGING VAN HET P.O.P.

Het bepalen van de einddatum voor de te ontwikkelen gedragscompetentie. Zodra het concrete ontwikkelingsplan is vervolledigd, is het mogelijk om de datum te bepalen tegen wanneer je de ontwikkeling van deze gedragscompetentie volledig gerealiseerd wil zien. Dit is tevens het moment waarop je voor jezelf (al dan niet aan de hand van feedback van anderen) kan nagaan of en in hoeverre je erin geslaagd bent deze gedragscompetentie te ontwikkelen. Wees realistisch met het bepalen van deze datum! Ga na of er voldoende oefengelegenheid is. Praktisch: na “Einddatum” vul je de datum in waarop je het ontwikkelingsplan voor deze gedragscompetentie afgerond wilt hebben. Te ontwikkelen competentie

Einddatum

Bespreking van het P.O.P. (eventueel met je stagebegeleider, leraar, …), enkele aandachtspunten. (Maak tijd vrij om samen het P.O.P. te bekijken). Als leraar, stagebegeleider heb je een goed zicht op de manier waarop je een POP moet opstellen. Neem elke competentie samen in detail door en besteed in ieder geval genoeg aandacht aan de benodigde hulp en hulpmiddelen. Laat uitgebreid reflecteren of reflecteer uitgebreid over de gekozen competenties, persoonlijke motivatie voor het ontwikkelen van een bepaalde competentie, … Spreek ten slotte af op welke manier jullie het P.O.P. samen zullen opvolgen.

Gebruik van de “competentiegroeier”. Met behulp van de competentiegroeier (zie bijlage 2) kun je de vooruitgang in een bepaalde competentie in kaart brengen. Bij het opstellen van het P.O.P. geeft zowel de stagebegeleider/ leraar als de eigenaar van het P.O.P. een score op de competentie. Dit doe je door de pijl in te kleuren tot waar je jezelf (of betrokkene) inschat op de competentie.


Spreek bij het opstellen van het P.O.P. enkele momenten af (bijvoorbeeld om de 2 maanden) dat je het lijnstuk opnieuw inkleurt tot de huidige situatie. Op basis van het lijnstuk kun je bespreken of je al dan niet vooruitgang hebt gemaakt. Vanaf nu kan je starten met de uitvoering van het Persoonlijk Ontwikkelingsplan. Vraag regelmatig feedback aan anderen en sta regelmatig stil bij je vooruitgang. Positieve bekrachtiging is hierbij erg belangrijk.

2.2.6

S TAP 6 – E VALUATIE EN ONTWIKKELING .

Het slagen van een P.O.P. is in grote mate afhankelijk van de opvolging die hieraan wordt gegeven. Het is belangrijk om op vaste tijdstippen samen te zitten en het afgelegde traject en stappen die gezet kunnen worden in de toekomst, te bespreken. Voor de opvolging van de ontwikkelingsactiviteiten, is het belangrijk om regelmatig na te gaan welke activiteiten zijn uitgevoerd. Je kan hierbij volgende vragen stellen: is de activiteit afgerond? welke stappen zijn er juist uitgevoerd? heeft de activiteit plaatsgevonden zoals gepland? Indien nee, waarom heeft de activiteit niet kunnen plaatsvinden volgens planning? dient er nog opvolging te gebeuren van deze ontwikkelingsactiviteit? … In het P.O.P. kan dit worden aangevuld bij het onderdeel “Evaluatie/opvolging”. Eventuele aanpassingen aan de ontwikkelingsactiviteit kunnen hierin ook worden opgenomen. Praktisch: noteer dit na “Evaluatie/opvolging”. Ontwikkelingsactiviteit 1 Situatie(s) om het gedrag te oefenen Hulp Planning In te zetten talent(en) Evaluatie/opvolging

…

Naast directe opvolging van de ontwikkelingsactiviteiten is herevaluatie van competentie(s) een belangrijk gegeven. Het in kaart brengen van gemaakte vorderingen, kan immers een groot effect hebben op het zelfvertrouwen en de motivatie. Deze herevaluatie kan o.a. gebeuren aan de hand van de website van de VDAB, begeleiding en oriëntatie. Zoals hierboven aangegeven vul je de competentiegroeier op welbepaalde tijdstippen samen met je stagebegeleider/leerkracht/ … in. Op deze wijze wordt de vooruitgang in een bepaalde competentie zichtbaar en zie je jezelf groeien in de competentie. Op basis van deze evaluaties kan je eveneens aanpassingen doen aan het P.O.P.


Ontwikkelingsactiviteiten kunnen eenvoudiger of moeilijker gemaakt worden, afhankelijk van de evolutie die de medewerker doormaakt. Misschien stel je vast dat je eigen idee van je groeien anders is dan dat van je stagebegeleider/leerkracht? Dan is een gesprek hierover erg zinvol! Door het P.O.P. is het mogelijk dat bepaalde competenties een betere score krijgen dan voordien en dat bepaalde andere competenties hierdoor als knelpunten benoemd kunnen worden. Een dergelijke herevaluatie kan stof geven voor een volgend P.O.P.

LEREN? IEDER HEEFT EEN EIGEN STIJL: DE LEERSTIJLEN VAN KOLB 3

Elk van ons leert nieuwe dingen graag op een andere manier. Door de jaren heb je een aantal leergewoontes ontwikkeld die je in staat stellen om van bepaalde ervaringen meer te profiteren dan van andere. Afhankelijk van hoe je graag leert, is het waardevol om leerervaringen te kiezen die bij je eigen stijl passen. De ideeën die in deze paragraaf aan bod komen, zijn afkomstig uit het onderzoek van David Kolb en zijn onderzoeksteam naar de “learning cycle” (de leercyclus). Kolb en zijn team gaan er niet alleen vanuit dat iedereen informatie graag op een eigen manier verwerft en verwerkt. Ze zeggen ook dat als je écht wilt leren, je best verschillende manieren van leren combineert. Een woordje uitleg. Kolb heeft het over twee dimensies die elk twee tegengestelde manieren van informatieverwerking bevatten. De eerste dimensie gaat over de manier waarop we onze omgeving waarnemen. Sommige mensen zijn meer geïnteresseerd in het opdoen van concrete ervaring, terwijl anderen vooral geïnteresseerd zijn in abstracte begrippen (zoals theorieën en modellen). De tweede dimensie gaat over de verwerking van informatie. Sommige mensen verwerken graag informatie door na te denken over wat men waarneemt, terwijl anderen liever actief experimenteren.


3.1

W AARNEMEN VAN DE OMGEVING

3.1.1

A BSTRACTE CONCEPTUALISERING

Mensen die graag leren door “abstracte conceptualisering” maken vooral gebruik van logica, ideeën en abstracte begrippen om problemen of situaties te begrijpen. Ze houden ervan te analyseren, logische verklaringen te zoeken voor wat ze zien. Ze trachten ervaringen in kaart te brengen, deze rationeel te evalueren en onderzoeken graag achtergronden van problemen. Theorieën liggen deze mensen het best, ongestructureerde verkenning ligt hen het minst. Het gaat bijvoorbeeld over het lezen van boeken, het volgen van een opleiding over een bepaalde theorie, etc.

3.1.2

C ONCRETE ERVARING

Mensen die graag leren door “concrete ervaring” leren graag door opdrachten uit te voeren, door dingen te doen, door concreet allerlei zaken toe te passen. Ze kiezen ervoor te leren uit ervaring, dingen aan te voelen. Voor hen vormen theoretische benaderingen geen echte meerwaarde, want voor hen is elke ervaring en situatie uniek. Ze gaan steeds op zoek naar specifieke voorbeelden die hen aanspreken om hieruit verder te leren. Deze mensen vragen ook graag discussie en feedback van hun “soortgenoten”, om op die manier dingen bij te leren. Voorbeelden zijn het nemen van een bepaald initiatief, het vragen van feedback, etc.

3.2

V ERWERKING VAN DE INFORMATIE

3.2.1

A CTIEF EXPERIMENTEREN

Mensen die graag leren door “actief experimenteren” doen niet zomaar, maar trachten een situatie te beïnvloeden, te corrigeren, te wijzigen. Dit zijn de mensen die vooral graag leren door proberen en mislukken. Ze willen zo vlug mogelijk proberen en doen. Ze houden niet van passieve leersituaties, zoals lezen. Wanneer ze geconfronteerd worden met een nieuw idee, onderzoeken ze onmiddellijk de praktische bruikbaarheid en gaan ze hiermee aan de slag. Voorbeelden zijn het uitproberen van een nieuwe techniek, het experimenteren in een situatie die nog niet de echte is, etc.

3.2.2

N ADENKEN OVER DE WAARNEMING

Mensen die graag op deze manier leren, nemen graag afstand van opdrachten en denken graag na over wat ze reeds gedaan hebben of nog gaan doen. Ze observeren eerst zorgvuldig, alvorens ze een standpunt zullen innemen en nieuwe dingen zullen uitproberen. Ze bekijken nieuwe ervaringen graag vanuit verschillende hoeken, zo objectief mogelijk waarnemend. Voorbeelden zijn het observeren van een collega, het bekijken van videomateriaal, het terugblikken op ervaringen alleen of samen met anderen, etc.

4

LEREN? COMBINEREN …

Kolb stelt dat een leercyclus kan starten bij eender welke van de 4 stappen in de cyclus. Het ideale leerproces, zo stelt hij, loopt echter via de 4 hierboven gedefinieerde stijlen. Wil je echt leren, dan combineer je best de verschillende activiteiten. Dat wil zeggen dat je bijvoorbeeld eerst ervaring opdoet en vervolgens de tijd neemt om eens na te denken over je


ervaringen, bijvoorbeeld samen met een ervaren collega. Daarna zou je ook een boek kunnen lezen om extra ideeën op te doen, waarna je actief kan experimenteren met wat je bijleerde. Geslaagde leerprocessen zijn dus meestal het resultaat van een combinatie van “on-the-job”-leren, persoonlijke begeleiding en feedback door anderen en het opdoen van de nodige kaders via vorming, training en opleiding. Onderzoek wijst overigens uit dat 50 % van wat we leren bestaat uit het leren in de praktijk. Probeer in het op te stellen P.O.P. dan ook een mooie mix te maken tussen verschillende ontwikkelingsactiviteiten.

Bron: Kolb, F.A., Rubin, I.M.; Mc Intyre, J.M. Organization Psychology: An experimental approach. 2nd edition. Englewood Cliffs, N.J., Prentice Hall, 1974.


5

VOORBEELD PERSOONLIJK ONTWIKKELINGSPLAN

Naam: Mieke Begeleider:

Schooljaar:

Klas:

Sofie

Te ontwikkelen gedragscompetenties

Einddatum

1 Coachen 2 3 4 5

20XX-XX-XX

Datum: 28 juli 20XX Handtekening: Handtekening begeleider: Te ontwikkelen gedragscompetentie Einddatum Coachen – Anderen (kinderen, collega's, …) stimuleren, ondersteunen en helpen om zich te (blijven) ontwikkelen. Te ontwikkelen gedrag - Laat kinderen zelf ontdekken hoe iets werkt/moet. - Moedigt kinderen aan tot initiatief. - Geeft bevestiging aan kinderen. Ik zou graag kinderen meer zelf laten uitproberen, ontdekken hoe iets moet in de plaats van hen (te) snel te helpen. Hiervoor moet ik geduldiger leren zijn. Daarna wil ik hen dan op een juiste manier bevestigen. Waarom (wat wil ik met de ontwikkeling van deze gedragscompetenties bereiken?) Ik vind het nog altijd moeilijk om kinderen soms fouten te laten maken, omdat ik denk dat ze dit niet leuk vinden. Maar, doordat ik snel help, leren ze ook minder. Ik zou voldoening kunnen krijgen uit het feit dat kinderen door mijn aanpak dingen bij leren en hun zelfvertrouwen kan groeien. Dit is ook een voordeel voor de kinderen en voor mijn collega’s, want dan moeten collega’s ook minder helpen.

Ontwikkelingsactiviteit

Ik ga met mijn collega Els na de opvanguren eens samen zitten om wat tips te krijgen rond hoe zij dat aanpakt.

Situatie(s) om het gedrag te oefenen

Ik ga haar tips toepassen in de situatie wanneer een kind iets niet kan.

Hulp

Leren van Els, op welke manier zij dit doet.

Planning In te zetten talent(en)

Evaluatie/opvolging

Ik spreek Els deze week nog aan als ik haar opvang overneem. Vragen om volgende week samen te zitten. Leergierigheid, gestructureerd werken. De activiteit is afgerond. Ik heb samen met Els een blad gemaakt met 10 tips op. 7 van de 10 tips heb ik al uitgeprobeerd in specifieke situaties. Enkele van deze situaties heb ik besproken met de coördinator. De overige 3 tips ga ik in de toekomst nog uitproberen. Aan de hand van de tips is mijn algemene omgang met de kinderen al sterk veranderd.



Els observeren tijdens een opvangmoment.


Volgende week heb ik in de voormiddag tijd en kan ik bij haar meevolgen.

Hulp

Met Els afspreken, wanneer ik haar zie voor het overleg.

Planning In te zetten talent(en)

Deze week bespreken, volgende week volgen als het kan. Leergierigheid, inlevingsvermogen.

Evaluatie/opvolging

De activiteit is afgerond. Els is een maand geleden uitgevallen wegens ziekte. Ik heb daarom niet Els maar Marianne geobserveerd tijdens een opvangmoment. Van de observatie heb ik een verslag gemaakt.


Ik volg een vorming over hoe kinderen aanmoedigen tot initiatief.


Vorming: 24 februari, die week oefen ik wat ik geleerd heb.

Hulp

Neen.

Planning

24 februari en daarna iedere dag van de week.

In te zetten talent(en)

Leergierigheid.

Evaluatie/opvolging

Nog uit te voeren.


Wanneer ik zie dat een kind iets uitprobeert, bevestig ik het kind meteen op een motiverende manier.


Op woensdagnamiddag.

Hulp

Neen.

Planning

Uitproberen volgende week.

In te zetten talent(en)

Groot hart voor kinderen.

Evaluatie/opvolging

Nog uit te voeren.


6

MIJN PERSOONLIJK ONTWIKKELINGSPLAN

Naam:

Schooljaar:

Klas:

Begeleider: Te ontwikkelen gedragscompetenties 1 2 3 4 5

Einddatum

Datum: Handtekening: Handtekening begeleider: Te ontwikkelen gedragscompetentie

Einddatum

Te ontwikkelen gedrag

Waarom (wat wil ik met de ontwikkeling van deze gedragscompetenties bereiken?)

DATUM: Ontwikkelingsactiviteit Situatie(s) om het gedrag te oefenen Hulp Planning In te zetten talent(en) Evaluatie/opvolging DATUM: Ontwikkelingsactiviteit Situatie(s) om het gedrag te oefenen Hulp Planning In te zetten talent(en) Evaluatie/opvolging


DATUM: Ontwikkelingsactiviteit Situatie(s) om het gedrag te oefenen Hulp Planning In te zetten talent(en) Evaluatie/opvolging DATUM: Ontwikkelingsactiviteit Situatie(s) om het gedrag te oefenen Hulp Planning In te zetten talent(en) Evaluatie/opvolging DATUM: Ontwikkelingsactiviteit Situatie(s) om het gedrag te oefenen Hulp Planning In te zetten talent(en) Evaluatie/opvolging DATUM: Ontwikkelingsactiviteit Situatie(s) om het gedrag te oefenen Hulp Planning In te zetten talent(en) Evaluatie/opvolging


Te ontwikkelen gedragscompetentie (voortbouwend op)

Einddatum

Te ontwikkelen gedrag

Waarom (wat wil ik met de ontwikkeling van deze gedragscompetenties bereiken?)

DATUM: Ontwikkelingsactiviteit Situatie(s) om het gedrag te oefenen Hulp Planning In te zetten talent(en) Evaluatie/opvolging DATUM: Ontwikkelingsactiviteit Situatie(s) om het gedrag te oefenen Hulp Planning In te zetten talent(en) Evaluatie/opvolging DATUM: Ontwikkelingsactiviteit Situatie(s) om het gedrag te oefenen Hulp Planning In te zetten talent(en) Evaluatie/opvolging


DATUM: Ontwikkelingsactiviteit Situatie(s) om het gedrag te oefenen Hulp Planning In te zetten talent(en) Evaluatie/opvolging DATUM: Ontwikkelingsactiviteit Situatie(s) om het gedrag te oefenen Hulp Planning In te zetten talent(en) Evaluatie/opvolging DATUM: Ontwikkelingsactiviteit Situatie(s) om het gedrag te oefenen Hulp Planning In te zetten talent(en) Evaluatie/opvolging


KLIMKRACHT HANDLEIDING OPSTELLEN PERSOONLIJK ONTWIKKELINGSPLAN AANGEPASTE VERSIE VOOR ONDERWIJS

Recommend Documents