Kerkperspectief KERK ZIJN. Kerk zijn. In de mate dat de gemeenschappen. is een gemeenschap vormen van mensen. van christenen

28e jaargang nr. 12

zaterdag 28 september 2013

Kerkperspectief verschijnt 16x per jaar

officiële uitgave: Protestantse Gemeente te Arnhem

KERK ZIJN Kerk zijn

In de mate dat de gemeenschappen

die niet alleen geloven in de Heer

helemaal zichzelf zijn

is een gemeenschap vormen van mensen maar ook bereid zijn

om in en door een leven van dienstbaarheid het leven en het woord van de Heer waar te maken

op een bepaalde plaats,

op een bepaald tijdstip van de geschiedenis.

van christenen

in hun dienstwerk aan de anderen,

in die mate zullen ze het Evangelie van de Heer waar kunnen maken, voor zichzelf,

voor de mensen van hun land,

voor de hele wereldgemeenschap.

Samuel Rayon, Aziatisch theoloog

1

rooster erediensten

Opstandingskerk Rosendaalseweg 505 Diaconessenkerk Iz. Evertslaan 11 Siongemeenschap in KKC Het Dorp Dorpsbrink 7 bethlehemkerk Honigkamp 25 Salvatorkerk Salvatorplein 274 De regenboog Oec.Wijkgem. Spiegelhuis, Mooieweg 94 De Kandelaar Den Haagweg 1 De rank (bonifatiuskerk) Huissensedijk 10 remonstr. en vrijz. prot. Parkstraat 31a eusebiuskerk Kerkplein 1 Waalse Kerk Gasthuisstraat 1 (naast pol.bureau) evang. luth. gem. Arnhem Spoorwegstraat 8-10 Dorpskerk Schaarsbergen Kemperbergerweg 806 protestantse Kerk te rozendaal Kerklaan 17 Ziekenhuis rijnstate Wagnerlaan 55 K.K.C. Het Dorp Dorpsbrink 7 verz. huis vreedenhoff Esperantolaan 2 verz. huis De Drie gasthuizen Rosendaalseweg 485 verpl.huis eldenstaete Mr. D.U. Stikkerstraat 126

Zondag

29 september 2013

1e coll.: 2e coll.: 3e coll.:

Diaconaal werk 1e coll.: Missionaire vorming en toerusting 2e coll.: Onderhoud gebouwen 3e coll.:

Diaconaal werk Kerk en Israël Onderhoud gebouwen

10.00 u.

ds. L. Oosthoek

10.00 u.

10.00 u. 14.00 u. 10.30 u.

ds. M.A. Maan Peuterdienst ds. M.H. Leistra

10.00 u.

10.00 u. 10.00 u.

ds. R. Reiling, Steenderen 10.00 u. dienst met verstandelijk beperkten ds. J.P. Eijgenraam 10.00 u.

ds. E.I. Pot, bed. H. Doop ds. R.W. Heins, Eerbeek ds. A.C. Poley, viering H.A. ds. M.H. Leistra

11.00 u.

Agapèviering in de Walburgiskerk 10.00 u.

10.00 u.

ds. A. Vogelzang

10.00 u.

10.00 u.

hr. G. Biersteker, IJsselmuiden ds. M.G. Fernhout

10.00 u.

10.15 u.

10.30 u. 10.00 u. 10.00 u. 10.15 u.

Zondag

10.30 u.

geen dienst

ds. H.C. Hoeve-Spakman, Arnhem ds. H. Hoekstra en mw.J.Dokter, dienst van Schrift en Tafel ds. I. Lodewijk, Arnhem ds. J.B. Kamp, Heteren dr. C.M.G. Berkvens-Stevelinck, Amsterdam geen dienst

pas de culte

pas de culte

10.15 u.

ds. L. Vos, Zwolle ds. M. Dijkstra, Ede ds. P. Wijbenga, Apeldoorn pastor R.J.J. Roefs

10.30 u. 10.00 u. 10.00 u. 10.15 u.

zie Siongemeenschap

ds. K. Touwen, viering H.A. ds. W. Hartogsveld ds. R.H. de Knijff , Geldermalsen pastor G. Gies zie Siongemeenschap

10.00 u.

ds. F. van de Hoek

10.00 u.

10.00 u.

pastor B. Elenbaas, Arnhem pastor C.J. Koot, Arnhem

10.00 u.

10.30 u.

6 oktober 2013

10.30 u.

ds. K.C.L. Eldering, Velp ds. F. van de Hoek pastor J.A.M. Bakker, Arnhem

OeCUMenISCHe DIenSten Samen Kerk Zijn in Woon-/Zorgcentrum ‘Waalstaete’, Waalstraat 36 Elke vrijdag 15.00 uur 4 oktober hr. T.J. Strikwerda, Arnhem 11 oktober ds. H. Hoekstra 18 oktober hr. A. Bennik, Arnhem

verpleeghuis ‘Heijendaal’, St. Elisabethshof 201 Elke vrijdag 10.30 uur.

Woon-/Zorgcentrum ‘Waalstaete’, Waalstraat 36 Zondag 20 oktober 10.00 uur ds. A.C. Poley, viering Heilig Avondmaal

2

Zangdienst in de Kruiskerk,

Lisdoddelaan 30 Datum: zondag 29 september Aanvang: 19.00 uur Meditatie: ds. J.C. Minnema, Bennekom Medewerking: Chr.Gem. Zangver. ’De Lofstem’, Oosterbeek Dirigent: Jan Jaap Nuiver Orgel: Jack Blok

Korenbeurslezing in Hotel Haarhuis,

Stationsplein 1 Datum: zondag 13 oktober Tijd: 10.30 – 12.15 uur Spreker: dr. Ad de Keyzer, theoloog/musicoloog Thema: Toekomstverwachting in de muziek

rooster erediensten

Opstandingskerk Rosendaalseweg 505 Diaconessenkerk Iz. Evertslaan 11 Siongemeenschap in KKC Het Dorp Dorpsbrink 7 bethlehemkerk Honigkamp 25 Salvatorkerk Salvatorplein 274 De regenboog Oec.Wijkgem. Spiegelhuis, Mooieweg 94 De Kandelaar Den Haagweg 1 De rank (bonifatiuskerk) Huissensedijk 10 remonstr. en vrijz. prot. Parkstraat 31a eusebiuskerk Kerkplein 1 Waalse Kerk Gasthuisstraat 1 (naast pol.bureau) evang. luth. gem. Arnhem Spoorwegstraat 8-10 Dorpskerk Schaarsbergen Kemperbergerweg 806 protestantse Kerk te rozendaal Kerklaan 17 Ziekenhuis rijnstate Wagnerlaan 55 K.K.C. Het Dorp Dorpsbrink 7 verz. huis vreedenhoff Esperantolaan 2 verz. huis De Drie gasthuizen Rosendaalseweg 485 verpl.huis eldenstaete Mr. D.U. Stikkerstraat 126

Zondag

13 oktober 2013

1e coll.: 2e coll.: 3e coll.: 10.00 u.

Kerk in Actie - Werelddiaconaat 1e coll.: Plaatselijk kerkenwerk 2e coll.: Onderhoud gebouwen 3e coll.: mw. S. Blok, Arnhem ds. M.A. Maan en pastor G. Rozema, 10.00 u. oec.viering m.m.v. cantorij ds. K. Dijk, 10.30 u. Duiven pastor D. Juijn, 10.00 u. Velp ds. J.P. Eijgenraam, dienst voor 10.00 u. Jong en Oud m.m.v. ‘Voices’ viering in de Walburgiskerk 10.00 u.

10.00 u. 10.30 u. 10.00 u. 10.00 u. 10.00 u. 10.00 u. 10.00 u. 10.15 u.

Zondag

ds. H. Oostdijk-van Andel, pastor 10.00 u. A. v.d. Hof, belijdenis, bed. H.Doop, ds. J.A.W. Verhoeven, 10.00 u. Leerdam ds. M.G. Fernhout 10.15 u. 10.15 u.

geen dienst pas de culte 10.30 u. 10.00 u. 10.00 u. 10.15 u.

ds. A.J. Metske, Arnhem ds. W. Hartogsveld

10.30 u. 10.00 u.

ds. C. Klaver, Beek, viering H.A. pastor R.J.J. Roefs

10.00 u. 10.15 u.

zie Siongemeenschap mw. C.Y. van Zanten

10.00 u.

10.00 u.

pastor D.Th. de Mildt, Arnhem pastor B. de Groot-Kopetzky, Nijmegen

10.00 u.

Kerkdienst voor iedereen in de grote- of eusebiuskerk, Kerkplein 1 Datum: zondag 20 oktober Aanvang: 10.15 uur Voorganger: ds. W. Hartogsveld, Schaarsbergen Orgel: Jack Blok

Diaconaal werk Plaatselijk kerkenwerk Onderhoud gebouwen geen dienst i.v.m. tehuizenzondag ds. M.A. Maan, viering H.A. ds. P.F. Boomsma, Westervoort ds. G.J. van der Stouw, Arnhem ds. D. van Meulen, Epe viering in de Walburgiskerk ds. A. Vogelzang ds. A. Romein, Ede ds. I.M. de Jong, Bathmen ds. W. Hartogsveld, Schaarsbergen pas de culte Em.Deken H. Janssen O.F.M., Arnhem ds. W. Hartogsveld ds. R.A. van Oosten, Warnsveld ds. J.P. Dam-Oskam zie Siongemeenschap

10.00 u.

10.30 u.

20 oktober 2013

10.30 u.

ds. F. van de Hoek, tehuizendienst ds. L. Oosthoek, Arnhem tehuizendienst pastor C.J. Koot, Arnhem

Speciale kerkdienst in de bethlehemkerk

Op zondag 29 september wordt in de Bethlehemkerk, Honigkamp 25, Arnhem-Presikhaaf, een speciale dienst gehouden met en voor mensen met een verstandelijke beperking. De voorganger is ds. Roelie Reiling uit Steenderen en de dienst begint om 10.00 uur. U, jij en jullie zijn hartelijk welkom!

Coventrygebed

Walburgiskerk, Walburgisplein 1, iedere vrijdag van 12.30 - 12.45 uur. Voor meer informatie: tel. 4424567 en via de website: www.walburgisarnhem.nl/vrijdagmiddaggebed.html

3

De Eerste Dag Zondag 29 september: Lucas 16, 19-31

Lazarus komt in het Evangelie niet veel voor. En als hij voorkomt stelt hij niet veel voor. Arm, ziek, dood. En precies met hem klopt werkelijk het hart van het Evangelie. Zijn opwekking gaat nog aan die van Christus vooraf. Met mijn verstand kan ik er niet bij, met mijn hart weet ik dat alles hier om draait, zo zei Willem Barnard het geloof ik. Christus’ opwekking is geen mirakel dat zonder de opwekking van uitgesloten, afgeschreven en uitgerangeerde mensen kan. Daar gaat het over met Lazarus. In het voorafgaande, het begin van Lucas 16 deed de huisbeheerder (rentmeester) met het door hem beheerde kapitaal tenslotte iets ten bate van anderen. De rijke man in het verhaal dat er op volgt blijft volharden in een leven ten koste van anderen. In de gelijkenis van de rijke man en de arme Lazarus gebeurt iets wat we niet gewend zijn bij gelijkenissen. Iemand krijgt een naam: Lazarus (dat is: God helpt). Degene die – tot op vandaag – ondergaat in de anonieme, nameloze, ellendige massa, die krijgt hier een naam. En degene die zich normaal gesproken zelf naam maakt, de (invloed)rijke, de machtige, de geweldenaar die blijft anoniem. Het lied van Maria (Magnificat) was er al vol van. Naam voor de namelozen, voedsel voor de hongerigen, leven voor wie geen leven heeft. Het blijft klinken op weg naar Jeruzalem. Het verstomt niet op onze pelgrimsreis te midden van crisis, of weer (op dezelfde manier?!) oplevende economie. Telkens oefenen we ons weer in horen, in ge-hoor-zaam zijn, in keuzes maken en stapjes zetten.

Hoor me, zie me, ontferm u over mij. Kyrië eleison. Roep uit een leven vol ellende. In de liturgie klinkt het nog steeds. En één van die tien komt terug om te danken. Hij spreekt met twee woorden. Kyrië en Gloria. Dat was de Samaritaan. Zo één die niet weet hoe het hoort (volgens degenen die denken te weten hoe het wel hoort). Maar opnieuw wordt hier in het evangelie alles omgekeerd. Tot deze vreemdeling (in Jeruzalem … daar wilden zij niet bidden) zegt Jezus woorden van leven: ‘Sta op, ga heen, je geloof heeft je behouden’. De discipelen vroegen in verband met de radicaliteit van de weg: ‘Geef ons meer geloof’ (vers 5). Meer geloof - dat is zo hard nog niet nodig. Maar geloof -hoe klein als een mosterdzaad ook - wél. Een geloof dat zichzelf uitdrukt in het net iets meer dan slaafs opvolgen wat bevolen werd. Een geloof waardoor een Samaritaan opeens mee gaat doen met het beloofde leven. Een Samaritaan, of hoe ‘die anderen’ maar heten in onze stad, in onze tijd. ds. Han Hoekstra kleurplaatje

Zondag 6 oktober: Lucas 17 : 1 – 10

Net als bij het bovenstaande put ik rijkelijk uit ‘Een reisverhaal, leesoefeningen in Lucas’ van Niek Schuman. Lucas heeft een groot deel van de door hem overgeleverde stof bij elkaar gezet in een groot ‘reisverhaal’. Dat begon in hoofdstuk 9 vers 51. Die weg is een lange reis (naar Jeruzalem), gedurende welke het messiaanse geloof tot op de bodem wordt doorgesproken en uitgebeeld. Opdat wij elke krampachtigheid afleggen en ons ontspannen oriënteren op het Koninkrijk. Het eerste deel van die reis eindigt met een vergelijking van het Koninkrijk met een mosterdzaadje: even klein en groeikrachtig (hfst.13: 18-20). Het tweede reisdeel eindigt met het gedeelte dat vandaag aan de orde is, met een vergelijking van het geloof als een mosterdzaadje. In de derde etappe keren die woorden ‘Koninkrijk’ en ‘geloof’ telkens -in onderlinge afwisseling- terug. Om te beginnen vraagt de reis hier om twee radicale stappen. Het gaat niet als we ‘één van deze kleinen’ (als Lazarus) verleiden tot zonde. En het gaat niet zonder de mogelijkheid om ons telkens te keren van onze zonde. Bij zulke radicale stappen verzuchten de leerlingen ‘Geef ons meer geloof’. Het antwoord spreekt over geloof als een mosterdzaadje. Niet stoer of sterk, maar uiterst klein dat wel weet van zichzelf geven en groeikracht ontvangen en vruchten delen. Dan veranderen dingen radicaal, tot in de wortel. De diepe wortels van moerbeibomen kunnen er niet tegenop. Een groot geloof? Doe gewoon wat je moet doen. Zoals een voetballer moet voetballen, een bestuurder moet besturen, een slaaf zijn heer moet dienen (Jezus kon het omkeren trouwens). Er wordt niet gevraagd wat je niet kunt, wel wat je wel kunt. Wat je leren kunt. Wat we samen leren kunnen.

Zondag 13 oktober: Lucas 17 : 11-19

‘Een kyrië en een gloria’ zet Niek Schuman (zie bij 6 oktober) boven dit gedeelte. Na vele gelijkenissen een verhaal over tien melaatsen die genezen verklaard worden. En één ex-melaatse die daar iets aan toevoegt. Het gebeurt -nog steeds- onderweg naar Jeruzalem. Het derde deel van die weg naar de stad van vrede begint te vertellen dat Jezus in de marge reist en daar waar vijandigheid heerst. Dwars door Samaria en Galilea. Vreemde volgorde, geografisch gezien. Alle tien roepen ze: Help! 4

Alle Zeven Dagen September 2013

za 28 sep 1 Kon. 16:23-17:6 zo 29 sep 1 Kon. 17:7-24 ma 30 sep Psalm 73

Oktober 2013 di wo do vr za zo ma di wo do vr za zo ma di wo do vr za zo ma

1 okt 2 okt 3 okt 4 okt 5 okt 6 okt 7 okt 8 okt 9 okt 10 okt 11 okt 12 okt 13 okt 14 okt 15 okt 16 okt 17 okt 18 okt 19 okt 20 okt 21 okt

Opbouw en afbraak Voedselhulp Jaloersheid

Spreuken 14:1-11 Wat is wijsheid? Spreuken 14:12-22 Goed en kwaad Spreuken 14:23-35 Positief en negatief Psalm 35 Doe mij recht, HEER! 1 Koningen 18:1-19 Contact 1 Koningen 18:20-46 Vuur en water 1 Koningen 19:1-21 Bemoediging Psalm 36 Kostbare liefde 2 Timoteüs 1:1-10 Volhouden 2 Timoteüs 1:11-18 Heilzame woorden Psalm 37 Blijf vertrouwen Lucas 17:1-10 Vergeven en geloven Lucas 17:11-19 Echt genezen Lucas 17:20-37 De komst van de Mensenzoon Lucas 18:1-8 De aanhouder wint Psalm 39 Klein voor God 2 Timoteüs 2:1-13 Niet te vangen 2 Timoteüs 2:14-26 Houd de waarheid voor ogen 2 Timoteüs 3:1-9 Zware dagen 2 Timoteüs 3:10-17 Inspiratie Psalm 94 De HEER is trouw

vOOr Het vOetlICHt verlossende hulp door het Woord

De kerkkrimp houdt aan. De gevolgen zijn en zullen ingrijpend zijn. Geduld, vertrouwen, vergeving en trouw zijn deugden van de kerk en van de christen. Als kerk en christenen in aantal afnemen zullen de genoemde deugden ook verdwijnen. Gods Woord is zowel eeuwig als tijdgebonden en tijd overlevend. Er zijn meer eeuwen die hetzelfde meemaakten, bijv. de 7e eeuw na Christus, maar ook de tijd van Napoleon. Ook toen verdwenen kerken. Dat zijn vaak tegelijkertijd slechte tijden van wreedheid, geweld en onverdraagzaamheid. De Schrift uitleg is onuitroeibaar. Wij zoeken nu aansluiting bij het levendmakende Woord van God voor onze tijden en de toekomst. Het Woord van God is niet gemakkelijk en niet snel te herkennen. Het Woord neemt een verborgen gestalte aan. De mens ziet het niet en leeft er aan voorbij. Het is er echter wel voor hen, die horen.Die ontdekken aspecten van het levendmakende Woord, bijv. bij angsten. De Heer heeft zelf grote angsten in zijn ziel meegemaakt en omdat Hij ze heeft moeten doorstaan voor de mensheid, zijn ze ons tot verrassende steun door het leven.

Kennismaken met de burgemeester ‘ernhems ontbijt’

‘Ja gezellig’, zeiden twee vrouwen toen we vroegen of we tegenover hen konden aanschuiven. Ze hadden ook ingetekend voor het ‘Ernhems ontbijt’ in Dudok op Open Monumentendag. Natuurlijk vanwege de kennismaking met Herman Kaiser, de nieuwe burgemeester, maar ook omdat het gezellig is om zo maar met onbekende mensen te ontbijten. Meer dan honderd waren er, jong en oud. De burgemeester bediende ook en ging met eieren de tafels langs, maar haalde ze niet allemaal. De ene overbuurvrouw vond het geen onaardig toeval dat er mensen van de kerk tegenover haar kwamen zitten. Ze vertelde over de ontmoeting met een predikant die ze pas had gehad rond de uitvaart van haar moeder. De andere zag wel wat in de mogelijkheid dat De Nieuwe Walburgis wellicht een podium kan bieden voor kunst waar zij met schoolkinderen aan werkt. Of ik nu aan het spijbelen was, vroegen ze ook op deze zondagmorgen. Nee, ik had een vrije zondag. De voorzitter van Algemene Kerkenraad kon ook en daarom trokken we na het prima verzorgde ontbijt van Dudok naar de Eusebiuskerk.

Nog wat: als de mens niet te genezen pijnen met zich meedraagt, die niet continue, maar regelmatig de kop opsteken, dan is de mens niet veel waard. Dat zijn tijden om geduld te oefenen, het leven te doorstaan. De Heiland droeg veel verschrikkelijk lijden en vernedering, afwijzingen in aantallen. Het Woord dat Jezus doorstond deed Hij voor u en jullie. Hij is de verlossende hulp in veel noden. Daarom heet hij ook de Weg, de Waarheid en het Leven. Jezus was waarlijk God čn mens. God boog zich in liefde tot de verdwaalde mensheid en Jezus volbracht de weg van straf en vernedering opdat wij kunnen delen in Gods vrede, niet door eigen prestatie en niet door eigen middelen. Ook Abraham en Sara hadden geen geduld om Gods werk af te wachten . Zij meenden Hagar nodig te hebben. Zo werkt God niet. Hij schenkt méér dan wij denken of bidden (Jesaja 53, Genesis 16 en Galaten 3: 15 – 29). Veelal verrassend als de mens de moed dreigt te verliezen. Zo werkt het levendmakende Woord dat in duistere tijden de ziel verlicht met die eeuwige werkingen van verlossing en toekomst, zowel in onze jaren als straks wanneer de kerk weer kan gaan groeien met onderwijs en prediking. Gods Woord is Eeuwig: laat u zich niets wijsmaken. ds. C.J. Kraai publieke terrein (en geen overdreven angst voor vermenging van kerk en staat). Mooi! We genoten van deze visie en van het uitzicht dat de blik ver meevoerde. Tijd om weer af te dalen. De volgende groep mag omhoog. Stripfiguren en een collega Maar de steiger waarop wij ons rond de toren bevonden was precies bij een paar bijzondere waterspuwers. Beeldhouwer Henk Vreeling verfraaide in de jaren zestig van de vorige eeuw op eigen initiatief de toren met eigentijdse exemplaren in de vorm van Walt Disney stripfiguren. De Arnhemse dominee ds. G.C. Foeken was hier verontwaardigd over en voerde menige discussie met het stadsbestuur om deze beelden te laten verwijderen. Vreeling zelf was allerminst geïmponeerd: hij voegde een waterspuwer van Foeken toe als middelste van de zeven dwergen! Voor de lift deur definitief dichtging kon Pieter Jan Veenstra mij nog even met deze collega vereeuwigen! En beneden zagen we ‘natuurlijk’ ook mevrouw Van der Griend, zich inzettend voor het belang van de Eusebiuskerk. ‘Word Vriend!’, ook ons drukte ze het foldertje in de hand. Han Hoekstra (missionair predikant PGA)

laag en hoog Eerst daalden we daar af. Naar de grafkelder waar ook nog neven van Willem van Oranje begraven liggen. Daarna zochten we het hogerop. Met de buitenlift mocht een volgende groep van twintig personen naar boven. Op een steiger op mooie hoogte, in helder zonlicht konden we ons even voorstellen aan de nieuwe burgemeester. Hij wil graag eens kennismaken met de Protestantse Gemeente, zei hij. En we proefden in zijn woorden waardering voor kerken als maatschappelijke partner in het 5

ACtIvIteIten AgenDA Oproep voor het aanleveren van nog goede boeken voor de boekenmarkt op woensdag 6 november en op zaterdag 9 november 2013 in de bakermat van de Diaconessenkerk.

Tijdens de jaarlijkse bazar op woensdag 6 november wordt ook dit jaar weer een grote boekenmarkt gehouden van 10.00 tot 17.00 uur in het wijkcentrum de Bakermat onder de Diaconessenkerk. Na het succes van vorige jaren zal deze ook op zaterdag 9 november open zijn van 10.00 tot 16.00 uur. Voor weinig geld kun je jezelf en anderen dan verrassen met een mooi boek of boekwerk voor jong en oud, gerangschikt naar verschillende thema’s: van ontspannen tot studies. In de loop van het jaar wordt de nieuwe aanvoer in ontvangst genomen en geselecteerd op kwaliteit en onderwerp. Om het aanbod interessant en actueel te houden, is regelmatig vernieuwing nodig van de voorraad. Door het aanbod van bewoners uit de wijkgemeente, en van andere bewoners die af en toe grote opruiming houden, lukt het meestal goed een aantrekkelijk aanbod te houden. De opbrengst (50%) is zoals altijd mede voor algemene goede doelen, zoals dit jaar zorgboerderij Hoeve Klein Mariëndaal en de Voedselbank Arnhem en onder meer voor het jeugd- en jongerenwerk van de Diaconessenkerk. De werkgroep boekenmarkt nodigt u uit de komende weken onze voorraad te verrijken met boeken die u wel kwijt wilt en die nog verkoopwaardig zijn. U kunt met onderstaande personen contact opnemen voor het aanleveren of ophalen van uw overtollig geworden schatten. Bij voorbaat dank. Jan Siert Wiersema, 026-4420720 , Tjissie Clifford, 4439160 of bij de koster Nina Niemeijer, 06-40723541.

prot. Christelijke Ouderen bond ledenmiddag op woensdag 16 oktober

Op deze middag komt een medewerker van het Nederlands Bijbel Genootschap ons vertellen en laten zien wat het werk van het NBG inhoudt. De Bijbel maakt het verschil: in ons taalgebruik en in onze cultuur zitten veel elementen die afkomstig zijn uit de Bijbel. Welke invloed heeft de Bijbel op onze cultuur? Waarom is bijbelvertalen noodzakelijk? Wat gebeurt er in Nederland, wat wereldwijd? Wat moet een vertaler weten, waar moet hij aan denken? Vertaalprincipes worden toegelicht. Ook is er aandacht voor een nieuw vertaalproject van het NBG: " Bijbel in gewone Taal" (deze komt in 2014 uit). In een ontspannende bijbelquiz kunt u eventueel uw bijbelkennis toetsen. Kortom, dit wordt vast een leerzame middag. U bent dan ook van harte welkom en neem gerust bekenden mee. Aanvang 14.00 uur in de wijkzaal van de Bethlehemkerk, Honigkamp 25, 6826 PM Arnhem. 6

Korenbeursbijeenkomst Arnhem Zondag 13 oktober 2013

Hotel Haarhuis t.o. Centraal Station 10.30 - 12.15 uur. Spreker: Ad de Keyzer

thema: toekomstverwachting in de muziek.

Veel liederen die mensen zingen vinden hun oorsprong in het verlangen naar wat komen gaat. Zou muziek een middel zijn om om te gaan met het ongrijpbare van wat ons te wachten staat? Zeker is, dat niemand zeker is van wat de dag van morgen brengen zal. Hopen, verlangen, uitzien naar, verwachten is het enige – en daar kun je het heel lang op volhouden! Verschillende cantates van Bach zingen over de toekomst die ons te wachten staat. Luisterend en overwegend kunnen zij ons helpen het uit te houden in wat nog niet is maar komen zal. Dr. Ad de Keyzer is theoloog en musicoloog werkzaam op het gebied van liturgische spiritualiteit, verbonden aan het Nijmeegse Titus Brandsma Instituut. U bent van harte welkom ! Met vriendelijke groet namens het comité, ds. Han Hoekstra mw Geertje v.d. Burg-Berendsen Ulenpaslaan 9, Gasthuislaan 18a, 6825 ED Arnhem 6883 JC Velp tel. 026-3618103 tel. 026-3647121 [email protected] [email protected] De toegang is vrij, een bijdrage in het mandje wordt zeer op prijs gesteld. Per bank kan ook: rekeningnr. 30 39 12 553 ten name van L. Keizer te Arnhem, o.v.v. ‘Korenbeursbijeenkomsten’.

KleUr-rijk KlAnK-beeld zondag 13 oktober 2013, aanvang 15.00 uur Waalse Kerk, St. Catharinaplaats in Arnhem (achter de schouwburg) Entree € 8,-, incl. consumptie Hoboïste Lidia van der Vegt en klaveciniste Pauline Schenck verzorgen een klank- en kleurrijk concert op 13 oktober in de Waalse Kerk in Arnhem. Ze brengen een gevarieerd programma met muziek uit de 16e t/m de 20e eeuw, waaronder werk van William Byrd, François Couperin, Johann Sebastian Bach en Benjamin Britten. Humor, melancholie en verleiding wisselen elkaar af in muziek, gedichten en beeld. Aanvang 15 uur. Lidia van der Vegt studeerde aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag, specialiseerde zich in het bespelen van de althobo en later in de oboe d’amore. Zij treedt regelmatig op, zowel solistisch als met diverse ensembles, waaronder het Gelders Bach Ensemble. Naast een soloprogramma organiseert zij met diverse musici ‘vier-seizoenen-concerten’ rondom een thema, met kamermuziek, gedichten en kunstwerken. Pauline Schenck speelt al sinds haar vroege jeugd klavecimbel. Zij studeerde aan het Sweelinck Conservatorium in Amsterdam. Daarna speelde zij in verschillende ensembles. Zij was gastdocent klavecimbel en interpretatie van barokzang aan de muziekhogeschool te Hjo (Zweden). Samen met Lidia van der Vegt verdiept ze zich ook in hedendaags repertoire.

Vertrouwen hebben in de toekomst Teamvorming

Predikanten staan er meestal niet om bekend dat het van die teamwerkers zijn. Eerder zou hun individuele manier van werken, elk op de eigen plek, eruit springen. Hoewel protestantse predikanten in Arnhem al vele tientallen jaren hun ‘bovenwijkse taken’ verdelen en verrichten, klopt het ook weer wel dat hun gezamenlijke bijeenkomst vaak de eerste activiteit was die in een drukker wordende week werd doorgestreept. ‘De eerste activiteit wás’, de teamvorming van predikanten is na de eeuwwisseling gegroeid tot een meer serieuze en vruchtbare zaak. Natuurlijk zijn er nog wel eens afmeldingen, maar de gezamenlijke uitwisseling, studie en bezinning, werkbespreking en –verdeling vinden we zo waardevol dat we er vanzelf tijd voor vrijmaken. We hebben een houding ontwikkeld waarmee we niet meer geheel in de eigen wijk of het eigen aandachtsveld opgaan, maar ook een plekje innemen in (het meedenken over) de hele protestantse gemeente van Arnhem. De term PreT (als afkorting voor PredikantenTeam) bent u in dit blad wel tegen gekomen. In het beleidsplan ‘Het geloof is voor iedereen’ wordt terecht gesproken van Werkteam, want niet alleen (wijk)predikanten, maar ook anderen (als nu bijv. stadspastor, diaconaal consulent en bijstand in het pastoraat) maken er deel van uit.

Mentaliteit van vertrouwen

Op 12 september was het werkteam bijeen, we blikten terug op de ambtsdragersbijeenkomst van 5 september in de Diaconessenkerk. Het was goed om door de aanwezigheid van zoveel ambtsdragers de betrokkenheid bij het voorgenomen besluit van de Algemene Kerkenraad te ervaren. Die betrokkenheid bij de beleidsvorming werd ook zichtbaar in de vele vragen, zorgen en adviezen die er via post-it briefjes en in de gespreksronde in kleine groepjes geuit werden. Wel constateerden wij (uw predikanten en andere werkers) dat er heel veel vragen en zorgen waren en we bespeurden nog weinig vertrouwen. Enerzijds snappen we dat, er is nog veel onduidelijk en het moet allemaal opeens wel heel snel en dat roept ook weerstand op. Daarbij is er de vraag of er niet meer aan dat vertrouwen gewerkt had moeten worden en of er niet meer gecommuniceerd had moeten worden. Anderzijds, nieuw beleid ontwikkelen en invoeren zal hoe dan ook enige onrust en ongemak met zich meebrengen. Er zijn ook voldoende redenen om het niet alleen bij het oude te laten. De ontwikkeling van ledentallen, financiën en de vraag of we open genoeg zijn en vormen weten te vinden

door het Predikantenteam / Werkteam van de PGA waar jongeren en andere Arnhemmers bij aan kunnen haken, roept terecht een gevoel van urgentie op. Niet bij iedereen op dezelfde manier en in dezelfde mate, maar in het Werkteam voldoende om van harte een gemeenschappelijk signaal ter overweging af te geven. Wij hunkeren naar een mentaliteitsverandering in de Protestantse Gemeente Arnhem. Uw Werkteam wenst dat er een gevoel ontstaat in Arnhem dat we echt één gemeente zijn, dat we vanuit de wijken niet meer denken ‘ze (de Algemene Kerkenraad) doen maar’. We hebben het gevoel dat er met de beleidsnotitie die geschreven is, gewerkt kan worden aan verandering waardoor er ook dwarsverbanden kunnen ontstaan, waardoor we veel meer mét elkaar dan langs elkaar zullen opereren. Wij verlangen naar voldoende vertrouwen om blij te zijn met wat een ander kan en doet, ook al is het niet helemaal ‘onze smaak’, naar een verband waarin we elkaar ruimte bieden en uitdagen. Wij verlangen naar een Protestantse Gemeente Arnhem die een duidelijk gezicht naar buiten heeft. Een gemeente met een duidelijk aanbod en met open oor en vruchtbare gevoeligheid om te luisteren naar de vragen en het verlangen van mensen in stad en kerk. Het Formatiefonds en het Inspiratiefonds vinden wij een enorme stap vooruit. Met het instellen van het Formatiefonds voorkom je dat de wijkpredikant als een loden last op de begroting van de wijk blijft drukken, zo kan elke wijk echt werk maken van een kloppende begroting. En het Inspiratiefonds geeft ons de ruimte om met elkaar werk te maken van een kerk die ertoe doet. Kansen die er liggen, kunnen voorbijgaan als we niet tijdig keuzes maken.

Spannend en stimulerend

Natuurlijk blijft het spannend, ook voor ons. In de overgang van PreT naar Werkteam dat past bij een vernieuwende gemeente zal er nog het nodige veranderen, zoals nieuwe indelingen, samenwerkingsgebieden en werkvelden. Dat is best eng. We hebben het nodig om open te staan voor moed en rust en geloof die de Geest ons wil geven. Wij willen graag ons werk samen met u met plezier blijven doen. We hopen dat u er samen met ons ook vertrouwen in durft te hebben dat gezamenlijke uitwerking van de voorgestelde veranderingen niet alleen maar verlies betekent, maar vooral ook een stimulans kan zijn om het beste uit onszelf en elkaar te halen.

Herfst De herfst staat met goud, geel en bruin in weer en wind,

als een gedicht over kleuren, vochtige geuren, een zon die verbleekt.

De herfst staat met goud, geel en bruin in mijn tuin.

7

Collectenopbrengsten PGA (bedragen in euro’s)

1 september 2013

1e Collecte: Diaconaal werk 2e Collecte: Missionaire vorming en toerusting 3e Collecte: Onderhoud gebouwen

kerk: 1e collecte Opstandingskerk 78,75 Diaconessenkerk 97,15 Siongemeenschap 45,25 De Rank 59,15 Bethlehemkerk 106,02 104,30 Salvatorkerk Rijkerswoerd 35,55 De Kandelaar 103,20 TOTAAL 629,37

2e collecte 68,75 61,75 27,90 52,50 90,95 76,29 31,02 83,35 492,51

3e collecte 51,05 54,90 25,70 53,25 89,30 80,85 0,00 63,07 418,12

2e collecte 77,90 101,60 32,90 54,30 97,02 76,30 103,52 543,54

3e collecte 60,85 77,80 25,55 60,72 74,65 69,24 81,65 450,46

8 september2013

1e Collecte: Diaconaal werk 2e Collecte: Missionair werk en kerkgroei 3e Collecte: Onderhoud gebouwen

kerk: 1e collecte Opstandingskerk 86,00 Diaconessenkerk 206,65 Siongemeenschap 47,15 De Rank 55,60 Bethlehemkerk 125,50 Salvatorkerk 93,61 De Kandelaar 143,47 Totaal 757,98 15 september 2013

1e Collecte: Diaconaal werk

2e Collecte: Plaatselijk kerkenwerk 3e Collecte: Onderhoud gebouwen

kerk: 1e collecte Opstandingskerk 79.40 Diaconessenkerk 58.65 Siongemeenschap 31.40 De Rank 53.00 Bethlehemkerk 95.61 Salvatorkerk 166.43 Eusebiuskerk 193.55 Totaal 678.04

2e collecte 57.85 34.13 23.20 55.80 72.09 137.90 380.97

3e collecte 42.57 28.55 19.95 64.50 75.83 129.54 360.94

Collectebonnen • Gele bonnen à € 0,50 (20 bonnen van € 0,50 = € 10, – ) • Witte bonnen à € 1,00 (20 bonnen van € 1,00 = € 20, – ) • Groene bonnen à € 2,00 (20 bonnen van € 2,00 = € 40, – ) U kunt ze kopen op het kerkelijk bureau (ma-vr 8.30-12.30) tegen contante betaling. Pinnen heeft daarbij onze voorkeur. U kunt ze ook bestellen door overschrijving van het verschuldigde bedrag op bankrekening 69.96.42.132 van de Protestantse Gemeente te Arnhem o.v.v. kleur en aantal van de bonnen. U krijgt de collectebonnen dan toegestuurd.

Belastingaftrek Indien u meer dan 1 % van uw verzamelinkomen en tevens meer dan € 60, – per jaar aan giften uitgeeft, is het meerdere tot maximaal 10 % van het verzamelinkomen aftrekbaar.

Lege cartridges Er staat op het kerkelijk bureau een inzamelbox voor lege printer­ cartridges t.b.v. Kika. 8

Uw steun waard! Kerk & Israël

Collecte Protestantse Kerk (zondag 6 oktober 2013) De eerste zondag van oktober is Israëlzondag. Op deze dag staan we stil bij onze onopgeefbare verbondenheid met het volk Israël. De opbrengst van de collecte is bestemd voor het werk van Kerk & Israël, dat hier concreet gestalte aan geeft door activiteiten te organiseren en projecten in Nederland en Israël te steunen. In Israël wordt bijvoorbeeld de internationale werken leefgemeenschap Nes Ammin gesteund, waar joden, christenen en moslims elkaar ontmoeten en met elkaar in gesprek kunnen gaan. In Nederland steunt de Protestantse Kerk de Joodse school in Amsterdam Cheider en de organisatie Zikna. Zikna biedt in Nederland pastorale zorg in de Joodse gemeenschap. Voor gemeenteleden die zich willen verdiepen in de relatie kerk en Israël, maakt de Protestantse Kerk het tijdschrift Kerk & Israël Onderweg. Kortom het werk van Kerk & Israël is veelzijdig. Om al deze activiteiten in de toekomst te kunnen voortzetten is uw steun onmisbaar. Geef daarom in de collecte!

Steun een vrouw met pit

Collecte Kerk in Actie Werelddiaconaat (13 oktober 2013) In de collecte op zondag 13 oktober staat het werk van Kerk in Actie partner NECPA in Uganda centraal. Veel mensen in Uganda proberen hun leven weer op te bouwen na jarenlang geteisterd te zijn geweest door gewelddadige conflicten. Ze keren weer terug naar hun geboortegrond, maar treffen daar vaak een puinhoop aan. NECPA (North East Chili Producers Association) leert de bevolking chilipepers te verbouwen, te drogen en te verkopen. Chilipeper is een sterk gewas, een pittige smaakmaker en bron van vitamine C. Een mooi voorbeeld is Grace, die met haar man en 5 kinderen in een dorp in Noord-Uganda woont. Met hulp van NECPA heeft ze geleerd om de chilipepers te verbouwen. Met de verkoop van de pepers verdient ze nu voldoende om de oudste kinderen naar school te laten gaan en kunnen ze sparen voor een os om meer land te kunnen bewerken. Langzamerhand krabbelt Grace op uit de armoede waarin ze leefde. Met de hulp van NECPA krijgen gezinnen in Noord-Uganda weer hoop op een betere toekomst. Kerk in Actie steunt NECPA van harte en heeft via NECPA al 10.000 gezinnen in Uganda kunnen helpen. Dankzij steun aan de collecte is het werelddiaconale werk van Kerk in Actie in Uganda en andere delen van de wereld mogelijk. Bij deze collecte zijn folders beschikbaar via tel. 030-8801337 of [email protected] . Meer informatie kunt u vinden op: www.kerkinactie.nl/collectes of www.pkn.nl/steunons.

pKn-WerKgrOep ‘KerK en ISrAËl’ Soekot, Sjeminie en Simchat Tora

Het vrolijke deel van de maand Tisjri begint na Jom Kippoer met het bouwen van een soeka. Het is het begin van een periode van vreugde die haar hoogtepunt bereikt met Simchat Tora. Na Jom Kippoer begint men weer met een schone lei aan het nieuwe jaar. Gedurende de Soekot-week is het een mitswa (gebod) in de soeka (loofhut) te eten. De eerste avond is deze mitswa het allerbelangrijkst. Men begint met het maken van Kiddoesj (zegen) over wijn met daarbij de beracha over de soeka (inwijdingsrite) en vervolgens wordt er feestelijk gegeten. Eén van de speciale mitswot van Soekot is de mitswa van de Vier Soorten: etrog – citrusvrucht, loelav – palmtak, hadassiem – mirretakjes en avarot – wilgetakjes. Door deze takken dicht tegen elkaar te houden vormen ze een bundel, de loelav, waarover een beracha wordt uitgesproken. Daarna beweegt men de loelavbundel met etrog naar alle vier windrichtingen en naar boven en beneden om daarmee aan te geven dat God overal is. vreugde. De overheersende mitswa van Soekot is vreugde. In de tijd van de tempel in Jeruzalem werd er 7 dagen uitbundig feest gevierd. Mannen en vrouwen maakten uitbundig muziek, dansten en ervoeren een intense innerlijke vreugde. Tegenwoordig worden in veel Joodse gemeenten gedurende de 7 dagen van Soekot speciale vrolijke festiviteiten georganiseerd. Voor dit soort feesten kun je overal in de wereld terecht. De periode van 21/09 en 25/09 zijn de Tussendagen van Soekot. Op de doordeweekse dagen van deze Tussendagen geldt het Jomtov-werkverbod niet. De mitswot van soeka en loelav blijven wel intact. Bovenstaande tekst beschrijft de leefregels (mitswot) die men in deze periode in acht neemt. De betekenis van Soekot is het teruggaan in de tijd dat het Joodse volk, een massa van ongeveer 3 miljoen mensen, uit Egypte werden bevrijd en op weg gingen naar het Beloofde Land, evenwel niet direct maar via 40 jaar omzwerven door de woestijn, waar in tenten en hutten werd gewoond. Het was een tocht die zonder Gods hulp nooit tot een goed einde was gekomen. Als herinnering aan deze bescherming van God wonen de Joden ieder jaar, tijdens Soekot in de soeka, dus in een hut, de loofhut, ook tot aan Sjeminie A’tsèrèt. Sjeminie A’tsèrèt ( Slotfeest) en Simchat Tora, Vreugde der Wet, zijn de slotdagen van de feesten en vallen op 22 en 23 tisjri/ 26 en 27 september. Tijdens deze dagen danst men in sjoel met de Tora in de arm, zeven maal rond de bima ( preekgestoelte) onder het zingen van vrolijke melodieën. Alle Tora-rollen worden tevoorschijn gehaald en iedereen danst rond de bima. De mannen dansen ermee en de kinderen sluiten, al dansend, de rijen. Op Simchat Tora wordt de Tora uitgelezen en opnieuw begonnen als teken dat Joden nooit klaar zijn met het bestuderen van de Tora, maar steeds proberen een dieper inzicht te krijgen. Simchat Tora is wellicht het feest waarbij al vooruit gekeken wordt naar het belangrijkste moment voor het Joodse volk: het gebeuren dat God de Tora Zijn volk aanbood. Na de bevrijding krijgt het volk tijdens zijn 40 jaar durende zwerft ocht door de woestijn, een leidraad aangereikt om zo, voorbereid, het Beloofde land binnen te gaan.

Over Joden, christenen en daartussenin Op donderdag 10 oktober zal drs. Kees Jan rodenburg een lezing houden over christenen, Joden en messiaanse Joden. - Messiaanse Joden zijn Joden die in Jezus als Messias geloven Kees Jan Rodenburg werkte 8 jaar in Jeruzalem en schreef het boek ‘Joodse volgelingen van Jezus’. Uit dit boek de volgende 3 citaten: 1. De kerk over het Jodendom De kerk ‘ontdekte’ halverwege de twintigste eeuw het levende Joodse volk. Zowel de verschrikkingen van de Shoah als de oprichting van de staat Israël hebben daaraan bijgedragen. Gods verbond met dit volk was niet tot een einde gekomen, de kerk was onopgeefbaar verbonden met Israël, zo werd gezegd. Tegelijkertijd ontstonden in de kerk allerlei leerhuizen waarin het Jodendom werd bestudeerd. Christenen begonnen het Jodendom van binnenuit te leren kennen en te waarderen. 2. De Joden over messiaanse Joden Hoewel er, zeker in Israël, iets meer openheid lijkt te ontstaan voor de aanwezigheid van messiaanse Joden, is het algemene oordeel aan Joodse kant toch dat de identiteit van deze Joden veranderd is op het moment dat zij zich bekeerden tot Jezus. Van Jood werden zij christen. Shlomo Riskin, een invloedrijke rabbijn in Israël, onderstreepte in zijn krantenrubriek opnieuw dat het geloof in Jezus als Messias onverenigbaar is met het Jodendom: “Iedereen die, hoe geleerd of vroom ook, deze wereld verlaat zonder de universele vrede te hebben gebracht, is per definitie niet de Messias”. Dat beide gezien worden als elkaar uitsluitend, zal zeker te maken hebben met de negatieve geschiedenis van Jodenvervolging door christenen. Daarnaast spelen theologische argumenten een grote rol. 3. De messiaanse Joden over de kerk De beweging van messiaanse Joden, die haar wortels heeft in christelijke zendingsorganisaties en groepen Joodse christenen, heeft zich in zekere zin ontworsteld aan het instituut kerk en haar theologische opvattingen. Vanzelfsprekend brengt dit een kritische houding ten aanzien van de kerk en haar traditie met zich mee. De kerk wordt verweten niet bijbelgetrouw te zijn of te veel beïnvloed te zijn door heidense praktijken. Uit deze 3 citaten blijkt enerzijds de onenigheid, anderszijds de behoeft e van de kerk aan dialoog met het volk van het ‘oude’ Testament. Kees Jan Rodenburg zal hier ongetwijfeld boeiend over kunnen vertellen. De lezing vindt plaats in de Bethlehemkerk, Honigkamp 25, Arnhem-Presikhaaf, aanvang 20.00 uur. Organisatie: Commissie Kerk & Israël van de PGA

Sophie Oudkerk, namens de commissie Kerk en Israël, afd. Arnhem Bron: Jom Tov, D.Hausdorff en de chabadkalender 5774, Loeach 5774 Een regenboog in de woestijn, in Timna park, ten noorden van Eilat. 9

Weer een stukje verder…

Het begon als een donderslag bij heldere hemel: het telefoontje van de huisarts op 15 april: ‘Mevrouw, er is iets niet goed.’ Dit naar aanleiding van een foute uitslag van het bevolkingsonderzoek borstkanker. Opeens staat alles op zijn kop. De wereld ziet er anders uit, als je weet dat er kankercellen je leven bedreigen, als er niets gebeurt. Ik schreef daar al eerder over . Die eerste paniek is wel voorbij inmiddels. Het is ook al weer september. De weg van de behandelingen is al een heel eind afgelopen: de onderzoeksperiode is voorbij, de operatie is voorbij en inmiddels ook de bestralingen. Gelukkig is dat allemaal goed verlopen.Van de bestralingen had ik niet noemenswaardig last. Geen energieverlies, mijn huid bleef, op een klein plekje na, dicht. Maar het is wel een heel ander leven, dat heel veel van je energie vraagt. Van één keer per jaar uit voorzorg naar de huisarts naar kind aan huis zijn in het ziekenhuis is een hele overgang. Het beeld van mijzelf veranderde: ik zag mijzelf tot dan toe als een gezond mens, en nu blijkt dat anders te zijn. Opeens ben je patiënt geworden. Veel is onzeker geworden. Je leven staat op het spel. Maar ben je dan ook een ziek mens?

Goede raad

Inmiddels weet ik, dat het advies van een goede vriendin, nog in de onderzoeksperiode, voor mij van grote waarde is geweest: ‘Yolanda, je moet fit zijn voor de operatie en alles wat daarna komt, dus ga lopen, iedere dag minimaal een uur.’ En dat heb ik gedaan. Je moet veel uit handen geven, je leven wordt bepaald door de ziekenhuisafspraken, maar dat lopen, dat kun je zelf doen. Fit worden en blijven. Tot nu toe is dat goed gelukt. Maar het werd meer dan alleen fit blijven. Die dagelijkse wandelingen, vaak op mooie plekken in de omgeving, maakten ruimte in mijn hoofd, verjoegen de muizenissen. Het lopen hielp om positief te blijven. Het wandelen bleek pure genade te zijn. Soms liep ik alleen, soms met Meindert of met goede vrienden en vriendinnen. In de adempauze, die we hadden na de bestralingen (de laatste op 20 augustus) konden we een korte vakantie nemen. Dat was heerlijk, even weg van alles. We gingen naar de Ardennen, en hebben daar uiteraard ook veel gelopen, soms wel 2 of 3 uur. Ik verbaasde mijzelf.

Pelgrimage

Het lopen werd meer dan alleen een manier om fit te worden en te blijven. Iedere keer weer de wandelschoenen aan, en alles wat je meemaakt als het ware in je rugzakje mee, maakte dat die dagelijkse wandelingen een gelijkenis werden met het lopen van je levensweg. ’t Is alles een gelijkenis, van meer dan aards geheimenis (Gezang 479). Het gaan ook van een weg in geloof en vertrouwen. Je hoeft dus niet op weg te gaan naar Santiago de Compostella om je een pelgrim te voelen. Het kan in je eigen omgeving zomaar gebeuren dat een pad op het Wekeromse Zand, de Ginkelse Hei, of op de Posbank een pelgrimsweg wordt, een gelijkenis van wat je meemaakt. U ziet, ik benoem vooral de weidse landschappen. En dat lied, waarover ik de eerste keer schreef, zingt nog vaak door mij heen. Het lied beschrijft de weidsheid van Gods goedheid als de weidsheid van de zee. Maar die hebben we niet dicht in de buurt. En de weidsheid van het stuifzand of de hei brengen ook die weidsheid van Gods goedheid te binnen.

10

Ik wil daarvan nog een voorbeeld geven. We waren tijdens onze vakantie in de Ardennenn naar de Hautes Fagnes gereden.

Een hoogveengebied tussen Eupen en Malmédy. Op het hoogste punt van België in het grensgebied met Duitsland. Woest landschap dat ons herinnerde aan ons geliefde Dartmoor in Engeland. Weids

landschap, met grootse vergezichten. In de winter kan het er koud en onherbergzaam zijn. Je mag er alleen lopen op aangelegde vlonderpaden, vanwege de aanwezige moerassen in het veen. . En ook om de vegetatie te beschermen: zeldzame flora, sommige soorten nog overgebleven uit de IJstijd. In een gidsje hadden we een mooie wandeling gezien van 8 km gezien, die ons over verschillende paden zou voeren. Maar het bleek helemaal anders te zijn. We wisten, uit datzelfde gidsje, dat er in de 70er jaren een grote veenbrand geweest was. Strenge voorzorgsmaatregelen moesten voorkomen dat dit weer zou gebeuren. Bij grote droogte wordt er een rode vlag gehesen, en mag niemand het gebied in. Het gebeurde toch. In 2011. Bijna 1000 hectare verbrandde. En dat wisten we niet van te voren. Er was wel weer een nieuw vlonderpad aangelegd. Eén weg, de vertakkingen afgesneden. Daarover liepen we. We zagen de afgesloten paden, die we hadden willen lopen. Het begin nog aanwezig, maar verderop verdwenen. We zagen de verkoolde en weggezakte resten van vorige vlonderpaden naast het pad waarop we liepen. Niet alles kon meer zoals vroeger, maar er was een weg. Maar ook: een gebied dat al weer helemaal begroeid was. Helemaal groen, met plukken bloeiende heide, al is te zien dat de ondergrond geblakerd is. Een gebied waardoor je water hoort sijpelen. In dat groene landschap geblakerde stammen, sommige dood. Maar sommige bomen, hoewel zwartgeblakerd, waren toch weer uitgelopen. Duidelijk een geteisterd landschap, waar ondanks alles het leven zich weer herneemt. Kunt u zich voorstellen, dat dit landschap een gelijkenis werd van wat er de afgelopen tijd in mijn leven gebeurde? Op een wonderlijke manier werd het lopen in dit landschap troostend en bemoedigend. Ik kom weer even terug op dat woord pelgrimeren. In het Keltisch christendom, dat zijn bloeitijd had in de 5e-10e eeuw in Ierland en Groot-Brittanië, speelde pelgrimage ook een grote rol. Maar niet die zoals wij die kennen, een pelgrimstocht naar een einddoel. Men vertrok vaak per boot, zonder vooraf te weten waarheen. En waar men aankwam, daar probeerde men, op een vasteland dat door de val van het Romeinse Rijk in verval was, het christendom weer vaste voet te geven, of het op nieuwe plekken te vestigen – om het evangelie naar de uiteinden van de aarde te brengen. . Willibrord, Bonifatius, Walburga, zij gingen zo op reis. In een reisgids voor Keltische resten in Ierland en Engeland was er deze tekst die mij aansprak: “Heer, mijn God Ik heb geen idee waar ik heen ga. Ik zie de weg die voor mij ligt, niet helder voor mij. Ik kan niet zeker weten waar die weg zal eindigen. En ook ken ik mijzelf niet echt… … Daarom zal ik altijd op U vertrouwen. Ook als ik verloren lijk te zijn in de schaduw van de dood zal ik niet vrezen, want U bent altijd bij mij En U zult mij nooit in de steek laten om mij mijn eigen problemen te laten oplossen.”

Een tekst die enerzijds mijn onzekerheid verwoordt in deze periode van mijn leven, maar ook het vertrouwen in de nabijheid van de Eeuwige, dat de basis blijft van alles wat ik meemaak.

nIeUWS DIACOnIe

Een zware etappe op dit stuk van mijn levensweg is inmiddels begonnen. Ik kreeg op 9 september de eerste van zes chemokuren. Ik heb er erg tegenop gezien en zelfs van wakker gelegen. Hoe het gaat uitwerken, is onzeker. Het kan meevallen, je kunt ook hondsberoerd worden. Misselijk, moe. In ieder geval zal ik mijn haar kwijtraken. Ik probeer te blijven lopen, ook als het niet altijd zo lang zal kunnen zijn. Want, zo heb ik ervaren, dat lopen geeft kracht en moed en uitzicht. Als alles zonder uitstel gaat, krijg ik de laatste chemokuur vlak voor kerst. Daarna is er natuurlijk nog wat hersteltijd nodig, maar dan hoop ik de draad van mijn werk zeker weer op te pakken, want ik mis mijn werk en de gemeente wel. Ik ben daarom ook heel blij met alle blijken van meeleven, die er zijn. Het doet goed te weten dat mensen met je meeleven. Wist u, dat ik alles bij elkaar al bijna 200 kaartjes gekregen heb sinds begin mei? En dan heb ik het nog niet over mailtjes en andere blijken van meeleven. Dat maakt dat ik mij door de gemeente Arnhembreed (want de kaarten komen niet alleen uit de Opstandingskerk) gedragen voel. Dank u wel daarvoor.

Diaconale activiteiten in oktober in Arnhem

Hoe het nu gaat

Yolanda Voorhaar

- De info staat in de colofon op pagina 23.

De komende weken zijn er in Arnhem twee diaconale activiteiten, die ik u van harte aanbeveel. Het gaat om de bijeenkomst “Werken vanuit je hart” en de manifestatie “Wereldarmoededag en Wereldvoedseldag”.

Werken vanuit je hart, 5 oktober 2013, Walburgiskerk Arnhem.

Een uitnodiging voor iedereen, die werkt vanuit het hart, die zich betrokken voelt bij diaconie en caritas, die diaconale ideeën wil opdoen én die een feestje wil vieren. Bij de uitreiking van de Ariëns prijs voor Diaconie staan op 5 oktober 28 genomineerde projecten centraal. Deze prijs is een initiatief van het aartsbisdom Utrecht. De bijeenkomst begint om 10.00 uur en wordt om 14.15 uur beëindigd. Informatie hierover vindt u op: www.dkci-utrecht.nl. Voor de catering is het belangrijk dat u per mail [email protected] meldt dat u aanwezig zult zijn.

Manifestatie Wereldarmoededag en Wereldvoedseldag, 19 oktober

Op zaterdag 19 oktober van 12–16 uur wordt op de Jonas Daniël Meijerplaats (achter de Grote- of Eusebiuskerk, ter hoogte van Kerkstraat en Koningstraat) een gezamenlijke manifestatie gehouden om de wereldvraagstukken ten aanzien van voedsel, armoede en uitsluiting onder de aandacht te brengen. Voorbijgangers krijgen een Fair Trade chocolaatje aangeboden, een boekje met achtergrondinformatie en een bon om in de stad een gratis kopje Max Havelaar koff ie te drinken. Aan deze manifestatie werken mee: Wereldwinkel Arnhem, Fair Trade Gemeente Arnhem, Stichting Arnhem-Lima, Raad van Kerken Arnhem, Platform Arnhem Mondiaal, Stichting EcoVrede, Arnhem Millennium Gemeente en de Werkgroep Verzet Tegen Armoede. Margriet Kok, diaconaal consulent ([email protected])

bijbelse toerusting voor vrouwen uit alle christelijke kerken en gemeenschappen

Toerustingsochtend op: woensdag 9 oktober Plaats: Kruiskerk, Lisdoddelaan 30, Arnhem-Zuid Tijd: 9.30 – 11.30 uur (om 9.15 uur is er koff ie) Spreker: mw. Joke Tan Thema: Zegen mij, ook mij (genade).

Rectificatie

In de laatste Kerkperspectief stond een aankondiging voor gespreksavonden geloofsopvoeding voor ouders met data. Door een misverstand is het persbericht van vorig jaar in Kerkperspectief terecht gekomen. De data kloppen niet. Voor actuele informatie en aanmelding kunt u bij de jeugdouderling van de Opstandingskerk terecht, Jeannet Hagesteijn, [email protected].

Jubileumconcert 50 jaar kamerkoor Capella Arnhem

Op zaterdagavond 26 oktober 2013 kunnen muziekliefhebbers genieten van een uniek jubileumconcert. Capella Arnhem trakteert u op een grandioze avond met een reis door diverse muziekperioden: van Barok, via Romantiek tot hedendaags. Op het programma staat de première van de cantate “Herr, ich bin dein Eigentum” door J.v.Dijk, de Choralkantate “Wer nur den lieben Gott lässt walten” door F. Mendelssohn-Bartholdy, Drei Geistliche Motetten door J.G. Rheinberger (orch. Van Dijk) en Oblivion door A. Piazolla (orkest en bandoneon). Het laatste stuk is Misa a Buenos Aires (Misa Tango) door M. Palmeri (voor koor, mezzo-sopraan, piano, bandoneon en strijkorkest). De Het koor en orkest staat onder leiding van dirigent Jan van Dijk uit Deventer. Voor meer informatie en voorverkoop: dhr. A. Medendorp, tel. 026-3232709. en www.capella-arnhem.nl 11

Opstandingskerk vieringen

De komende zondagen ziet en hoort u een aantal bij u vertrouwde voorgangers. Het zijn Bert Oosthoek (29 september), ondergetekende (6 oktober) en Sietske Blok (13 oktober). Op 20 oktober zijn, wat we zijn gaan noemen: de tehuizenvieringen, de Opstandingskerk blijft dan dicht. U kunt kiezen uit De Drie Gasthuizen, Vreedenhoff (beide om 10.00 uur) en Regina Pacis om 11.00 uur. Op 6 en 13 oktober kunt u aangeven van welke viering u gebruik denkt te maken, voor de huizen is het belangrijk om te weten op hoeveel extra mensen zij ongeveer kunnen rekenen in verband met de organisatie. De bewoners van de huizen waarderen de komst van u bijzonder en als u in Vreedenhoff of De Drie Gasthuizen ook nog blijft voor een kopje koff ie en een gesprekje met een bewoner, dan wordt dat buitengewoon gewaardeerd. U kunt op 6 en 13 oktober ook aangeven of u van oppas gebruik wilt maken, als daar belangstelling voor is, wordt dat verzorgd in de Opstandingskerk van 9.45 uur tot ongeveer 11.15 uur.

Huwelijk

Op zaterdag 12 oktober wordt het huwelijk van onze diaken Peter den Herder en Heleen Bakker ingezegend in de Eusebiuskerk om 14.00 uur. Wij wensen Heleen en Peter een prachtige, onvergetelijke dag toe en natuurlijk alle goeds voor toekomst.

rectificatie

In de laatste Kerkperspectief stond een aankondiging voor gespreksavonden geloofsopvoeding voor ouders met data. Door een misverstand is het persbericht van vorig jaar in Kerkperspectief terecht gekomen. De data kloppen niet. Voor actuele informatie en aanmelding kunt u bij onze jeugdouderling terecht.

Zanggroep

Opstandingskerk

kerkgebouw: Rosendaalseweg 505 tel. 4421810 www.opstandingskerkarnhem.nl • wijkredactie: Henk Altena tel. 3611343 [email protected] • predikanten: ds. Elsje Pot tel. 3637338 - [email protected] ds. Yolanda Voorhaar tel. 0318-621676 [email protected]

• scriba: Marion van der Schaar tel. 8401952 [email protected] • Kerkomroep: www.kerkomroep.nl • wijkkas Opstandingskerk: 851500

grootouders en geloofsopvoeding

In Arnhem Noord (en Zuid) wordt een serie bijeenkomsten aangeboden aan grootouders over geloofsopvoeding en kleinkinderen. De bijeenkomsten zijn in de Bakermat (Diaconessenkerk) van 14.00-16.00 uur op de donderdagen 17 oktober, 24 oktober, 31 oktober en 14 november. Opgave bij Magda Hazeleger, per e-mail: [email protected] of telefonisch: 351 33 08 (zij vervangt Yolanda Voorhaar).

Samen zingen uit het nieuwe liedboek

Op 9 oktober om 20.00 uur kunnen we onder leiding van Bert Terwel liederen inoefenen uit het Nieuwe Liedboek, de bijeenkomst vindt plaats in de Bethlehemkerk. Als u al een Nieuw Liedboek heeft : neem het mee!

Afwezig

Van 15 tot en met 19 oktober maak ik nog wat vakantiedagen op. In dringende gevallen kunt u een beroep doen op Magda Hazeleger of één van de kerkenraadsleden.

tenslotte

Een hartelijke groet voor u allen, Elsje Pot Op zondag 13 oktober zal de zanggroep weer meewerken aan de viering. Om 9.00 uur bent u welkom om mee te oefenen en in te Creagroep - donderdag 3 , 10 en 17 oktober zingen onder leiding van Pleuni van der Heide. Moderamen - maandag 14 oktober Oecumenische gespreksgroep - woensdag 9 oktober gesprekskring Drie gasthuizen / Monnikenhuizen Ontmoetingsmiddag - dinsdag 1 en 15 oktober Op dinsdagmiddag 8 oktober van 14.00 - 15.15 uur door Magda Hazeleger. De aandacht wordt gericht op vrouwen in de Bijbel. Autodienst Zondag 6 oktober mw. Bep Potjer tel. 3611560 Oecumenische gesprekskring Zondag 13 oktober hr. Dick Romein tel. 4454050 Woensdag 9 oktober van 14.00 – 16.00 uur, het bijbelboek Esther Zondag 20 oktober mw. Ineke Takke tel. 3647243 staat centraal, deze keer horen en zien we welke elementen uit het verhaal kunstenaars inspireerden tot verbeelding. Henk Altena

‘Compositie’ van Joop Janssen

In de hal van de Opstandingskerk hangt dit kunstwerk van Johannes Jacobus Janssen (1914-1992). De titel van deze metaal plastiek luidt, wat onpersoonlijk: ‘Compositie’. Volgens zijn vrouw en kinderen heeft hij hierin zijn eigen levensloop uitgebeeld. Doordat hij als kind door zijn moeder was verlaten, bracht hij hunkerend naar moederliefde zijn ongelukkige jeugd afwissselend door in het weeshuis en in pleeggezinnen. In de Compositie staan: - wortels, bomen en takken voor een geworteld leven en een harmonieus groeiproces. 12

- de sluipende panter voor energie en voor het kwaad. - de poorten voor bescherming. - moeder en kind voor de moederliefde die hij in zijn jeugd gemist heeft , maar later in zijn gezin toch heeft gevonden. - de hangende persoon voor lijden en dood. - twee figuren die iemand naar de zon optillen voor opgetild worden uit eigen ellende naar het licht... de zon. Diverse compositorische elementen voegen het geheel samen. De linkerhelft van het kunstwerk is opgepoetst en duidelijk lichter: zo had hij zijn leven zo graag gezien! Al met al een kunstwerk om eens rustig bij stil te staan.

Diaconessenkerk bij de diensten

29 september: ‘s ochtends is er een ‘gewone’ dienst, ‘s middags een primeur: een viering voor peuters en kleuters, van(ongeveer) 2 t/m 6 jaar. Zie het bericht hieronder. 6 oktober: voorganger is ds. Ronald Heins uit Eerbeek. Velen zullen hem nog kennen vanuit de tijd dat hij predikant van Schaarsbergen was. We zijn blij hem te mogen begroeten! 13 oktober: op deze zondag is er weer een oecumenische viering, voorgangers pastor Geert Rozema (hij werkt als buurtpastor in Klarendal) en ds. Monique Maan. De cantorij o.l.v. Joke Brandsma verleent medewerking.

peuterdienst!

Diaconessenkerk

kerkgebouw: Izaak Evertslaan 11, tel. 4425259 www.diaconessenkerk.nl • wijkredactie: Inge Veldhuis [email protected] • predikant: ds. Monique Maan, tel. 3891962 [email protected] spreekuur: ma. 9.30–11.00 uur, predikantenkamer. • scriba: Hilda van Vliet [email protected] • verhuur De bakermat: [email protected] wijkkas: ING rekening 987600 t.n.v. Prot Gem Kerk Activiteitenfonds

Op zondagmiddag een laagdrempelige bijeenkomst voor kinderen van 2 – 5 jaar en hun (groot) ouders. In de kerkzaal, met de dominee – om een beetje kennis te maken met de kerk en wat daar gebeurt. Er wordt een verhaal verteld, we zingen een liedje, misschien knutselen we wat en we eten en drinken wat lekkers. Het is een nieuwe activiteit, dus we gaan het gewoon maar eens proberen: op zondag 29 september 14.00 uur in de Diaconessenkerk. Het zal naar verwachting een klein uurtje duren. Van harte welkom! Meer informatie bij Hanneke Drewes (026-3796929)of ds. Monique Maan ([email protected] 026-3891962)

gespreksgroepen ‘Spinoza’

Het nieuwe liedboek boven de rijn…

Van 6 t/m 11 oktober heb ik nog een weekje vakantie en ben ik dus afwezig. De kerkenraadsleden en kosters weten hoe de vervanging geregeld is.

In de zomer van 2013 is een Nieuw Liedboek verschenen. Hier voorzichtig en daar voortvarend worden liederen ingestudeerd. In een aantal zangavonden ruikt u aan dit Nieuwe Liedboek en zingen we er samen uit. Elke avond in een ander kerkgebouw onder leiding van een andere organist. Wanneer? Elke tweede woensdag van de maanden oktober, november, december in 2013 en in februari, maart en april van 2014, van 20.00 tot 21.30 uur. Waar? Wo. 9 oktober om 20.00 uur in de Bethlehemkerk Wo. 13 november om 20.00 uur in de Diaconessenkerk Wo. 11 december om 20.00 uur in de Opstandingskerk. En zo voort in 2014… Van harte welkom! Voor inlichtingen kunt u terecht bij de predikanten van Noord. Ook wanneer u aan de andere kant van de rivier woont, bent u van harte welkom!

grootouders en geloofsopvoeding

Steeds meer grootouders passen regelmatig op hun kleinkind(eren). Daardoor worden ze soms betrokken bij de geloofsopvoeding. Dat kan op verschillende manieren: jij zou wel uit de kinderbijbel lezen, maar je kinderen willen dat liever niet of je kinderen vragen juist expliciet of jij de kleinkinderen iets ‘bij wil brengen’ over geloof en God, maar kun je dat nog op dezelfde manier doen als je het jaren terug bij je kinderen deed? In drie of vier bijeenkomsten gaan we met elkaar in gesprek over mooie en moeilijke kanten aan dit thema. De groep wordt zowel in Arnhem-noord als in Arnhem–zuid aangeboden. In Arnhem-noord wordt de groep begeleid door Magda Hazeleger (tijdelijk vervanger van ds. Yolanda Voorhaar) en ds. Monique Maan Data in noord: 17 oktober, 24 oktober, 31 oktober, (evt.) 14 november. Plaats en tijd: 14.00 – 16.00 uur, Bakermat (Diaconessenkerk) Contact: ds. Monique Maan

Vanwege de grote belangstelling is de groep gesplitst. Er is een ochtendgroep die op woensdag 2 oktober 10.00 uur de eerste bijeenkomst heeft (10.00 uur, Bakermat) en er is een avondgroep, die in september gestart is en op dinsdag 15 oktober voor de tweede keer bij elkaar komt (20.15 uur Bakermat). Informatie: ds. Monique Maan

bijbelgespreksgroep

Deze groep komt weer bij elkaar op woensdag 16 oktober, 10.00 uur kerkenraadskamer. We lezen en bespreken de twee lezingen voor zondag 20 oktober: Genesis 32: 22-31 en Lucas 18:1-8 – spannend om te ontdekken of deze lezingen elkaar wellicht verhelderen en versterken! En wat zeggen ze ons vandaag de dag?

vakantie

bereikbaarheid

(Bijna) elke maandagochtend ben ik aanwezig in de predikantenkamer, tussen 9.30 en 11.00 uur. U bent daar van harte welkom voor een kop koff ie en een praatje, of om een afspraak te maken voor een ander moment. Mailen kan ook altijd: [email protected] en bellen kan naar 0263891962, spreek eventueel het antwoordapparaat in, dan bel ik zo spoedig mogelijk terug. Hartelijke groet , Monique Maan

Autorijdienst

Alteveer/Cranevelt 29 sept. Jenny Meijer 6 okt. Henk Hulstein 13 okt. Eize Drenth

4434925 3513197 3794503

Hoogkamp/ Burgemeesterswijk 29 sept. Wim Brinkhuis 335295 6 okt. Jans Askes 3515894 13 okt. Theo Vaalburg 4433058 Inge Veldhuis

13

Siongemeenschap Medeleven

Voor een aantal van onze gemeenteleden vragen wij uw aandacht en voorbede vanwege diverse problemen met hun gezondheid: Ank de Boer, Gerjan Snippe en Mia Silvertand, mevr. Vogelaar en de heer en mevr. Van de Scheur. Ook leven we mee met Herma Verbeek, wiens moeder in het ziekenhuis verblijft . Moge de wetenschap dat God hen nabij is, een steun voor hen zijn.

terugblik op Startzondag 8 september 2013

‘Einde en nieuw begin’. Dit was het thema van de startdienst van de Siongemeenschap voor het seizoen 2013-2014. Dit thema kwam uitgebreid terug in de dienst, o.a. in het gedicht “Stil op een kruispunt”, in de lezing en natuurlijk ook in de uitleg en verkondiging van ds. Ad Poley. Daarnaast was er ook het afscheid van Ad Poley die zijn pastorale werkzaamheden voor onze gemeenschap heeft beëindigd. Vanaf 1 september mag hij, als nieuw begin, deze werkzaamheden vervullen in de Betlehemkerk in de wijk Presikhaaf. Van hem en zijn vrouw Riet ontvingen we een dankbetuiging voor ons afscheidscadeau: de smeedijzeren kandelaar (nog afkomstig uit de voormalige Westerkerk) die wij in de Sionkerk gebruikten voor de Paaskaars. Inmiddels staat deze kandelaar op zijn studeerkamer met daarop de Paaskaars van 2009; de laatste kaars uit de Sionkerk, die hij al eerder ontving. De dienst werd verder opgeluisterd met de klanken van de trompet van Bartjan de Winkel. Samen met ondergetekende op het orgel werd aan het einde van de dienst, in de geest van het thema: ‘Wat de toekomst brenge moge, mij geleidt des Heren hand’ gespeeld.

Zondag 17 September 1944.

door H.J. Tiemens Sr.

“We gaan om 9 uur naar de Oosterkerk. Daar worden dubbele diensten gehouden, de Westerkerk wordt niet gebruikt, in verband met gevaar van beschieting in de nabijheid van het station. Ds. Both preekt, leest Psalm 91, tekst Ps. 91:1 en 2: “Die in de schuilplaats des Allerhoogsten is gezeten, die zal vernachten in den schaduw des Almachtigen. Ik zal tot den Heere zeggen: Mijn Toevlucht en mijn Burg | Mijn God, op welken ik vertrouw!” Aanleiding tot deze tekstkeuze zal wel geweest zijn het groote gevaar waarin sommigen van onze mannen, misschien ook Ds. Both, verkeerden. Er zouden, - als niet zondag voor 12 uur de daders bekend zijn van een aanslag op een spoorwegviaduct bij Plattenburg -, een aantal burgers gefusileerd worden. Wie zullen dat zijn? We kregen een zeer goede preek, voor ons állen, die in de komende dagen te midden van oorlogsgevaar zullen zijn. De Heere heeft ‘t zoo beschikt dat we ook nu weer allen kregen wat we noodig hadden. Onder kerktijd 2 keer luchtalarm. Half 11 waren we thuis. 11 uur 3e luchtalarm en tegen half twee een vierde luchtalarm, 14

vieringen in het K.K.C. Het Dorp, Dorpsbrink 7 • website: http://siongemeenschap.webs.com • wijkredactie: Philip Greep [email protected] • predikant: ds. Monique Maan, tel. 3891962, [email protected] • Spreekuur: ma. 9.30-11.00 uur in de predikantenkamer van de Diaconessenkerk • scriba: secretariaat Siongemeenschap, p/a Sophiastraat 21, 6812 CA Arnhem • wijkkas 925000 t.n.v. penningmeester Siongemeenschap

welslagen van deze startzondag hebben meegewerkt, dan ook een heel hartelijk dankjewel voor het vele werk!! We kunnen gezamenlijk terugkijken op een geslaagde bijeenkomst!! De kop is eraf, dus we gaan samen, in de wetenschap dat de Heer ons ook dit jaar weer terzijde staat, een mooi en inspirerend nieuw seizoen beleven!!

Activiteiten in de komende weken

Inloopavond KKC: het Kerkelijk Kultureel Centrum (KKC) van Het Dorp is op de woensdagen 2, 9, 16 en 23 oktober open van 18.30 tot 19.30 uur, voor stilte, gesprek en gezelligheid. Op 9 en 23 oktober vindt er om 19.00 uur een Taizéviering plaats. Gebedskring: op woensdag 2 oktober vindt de maandelijkse gebedskring plaats bij de Henny en George Bruno, Kustvaart 235 in Arnhem-Zuid, tel. 026-8403085. Aanvangstijdstip is 20.00 uur. Voor informatie, gebeds- en dankpunten: de heer C.W. Schröder, coördinator maandelijkse gebedskring De Rank & Siongemeenschap, tel. 026-4431698.

Na de dienst werd er onder een kop koff ie, thee of fris gezellig nagepraat en vooruit gekeken naar het nieuwe seizoen. De startzondag werd afgesloten met een heerlijke lunch, die in eigen beheer was voorbereid. Een lekker slaatje om de eetlust op te wekken en daarna een keur aan broodjes, die met allerlei heerlijkheden waren gevuld. Na afloop van de lunch waren er natuurlijk weer velen actief om er voor te zorgen dat alles werd opgeruimd, afgewassen en schoongemaakt. Allen die aan het

notities evacuatie 1944

Siongemeenschap

Ontmoetingsmorgen KKC Het Dorp: deze bijeenkomst vindt plaats op woensdagmorgen 16 oktober. De locatie is het Kerkelijk Kultureel Centrum (KKC) van Het Dorp in Arnhem. Aanvangstijdstip is 10.15 uur en de bijeenkomst duurt tot aan het middaguur. Er wordt nog naar een onderwerp gezocht waarover een gesprek/discussie plaatsvindt. Nadere informatie kunt u krijgen bij Alie Schregardus, tel. 026-4456480. Hartelijke groet, Philip Greep nu wordt het erg. Bommen worden geworpen, in de nabijheid van ons huis (in de Koningstraat), zware ontploff ingen, alles dreunt, ruiten aan de overzijde van de straat worden vernield, o.m. de groote spiegelruit bij Ravensbergen, en van vele winkels. ‘t Waren ontzettende oogenblikken. Er bleken bommen gevallen te zijn bij de Beekstraat. Dan bij de Schouwburg, en het Mil. magazijn, het laatste geraakte in brand. De Willemskazerne heeft de volle laag gehad, en staat in lichter laaie. Een tweede brand zien we in de richting Rijnstraat. Ad trekt zijn werkpak aan en gaat helpen met de Blokploeg aan de Beekstraat tot ca. 8 uur. Ik ging even kijken in de Beekstraat en Gasthuisstraat, de politie ging juist waarschuwen: “De brug zal opgeblazen worden, ramen openen!” Dus direct naar huis terug. Doch het bleef stil. We gaan nu voor allen rustplaatsen gereed maken in de kamer en trachten gekleed om 9 uur te slapen (of wat te rusten.) Van slapen komt niet heel veel. Om 1 uur verneemt Ad aan de deur dat de Engelschen in de stad zijn, door Oeverstraat en Broerenstraat, en dat ze de brug bezet hebben. “ Deze notities beslaan de periode van 17 september 1944 tot 29 april 1945 en beschrijft in dagboekvorm de situatie in Arnhem. Het is (digitaal of in druk) bij de redactie te verkrijgen.

bethlehemkerk vanuit de kapel In memoriam

Op zaterdag 7 september overleed Helma Groeneveld-van Limbeek. Zij woonde met haar man aan de Laan van Presikhaaf. Boven aan de rouwkaart staan die bekende en mooie woorden van Huub Oosterhuis: Want niemand weet wat leven is. Alleen dat het gegeven is en dat van dit geheimenis God het begin en einde is. Helma is 62 jaar geworden. In een bijeenkomst op Moscowa namen we afscheid van haar. Een lied van Matt Simons, ‘With you’ klonk aan het eind van de plechtigheid. I ‘ll be with you, I’ll be waiting for you on the other side… Aan de andere kant van de dood is er een God die ons Thuishaalt. Die troost wensen we de familie toe in dit gemis.

bij de diensten

Op zondag 29 september is er weer een speciale dienst voor mensen met een verstandelijke beperking. Deze diensten trokken vroeger bussen vol mensen naar onze kerk. Tijden zijn veranderd en ook de tijden dat de leiding van een huis automatisch mensen aanspoort om naar een kerkdienst te gaan. We zijn blij dat er bij deze speciale diensten nog wel mensen uit de Korenmaat met ons meevieren. En gelukkig zijn ze zeker één keer in de maand met een aantal bij ons, dankzij de vader van één van hen, die ze die ochtend per bus ophaalt. Zij horen bij ons en wij bij hen. We zijn elkaar gegeven! Daarom proberen we als kerkenraad om minstens één maal per jaar extra aandacht te geven aan de band die we voelen. In de dienst van deze zondag hoopt ds. Roelie Reiling uit Steenderen voor te gaan. In haar dagelijkse leven is zij geestelijk verzorger in de Hartenberg, een instelling voor mensen met een verstandelijke beperking die bij Otterlo staat. Op zondag 6 oktober vieren we samen de Maaltijd van de Heer. In deze dienst staan we ook stil bij de onopgeefbare band die we als kerk met het jodendom hebben. Ik mag zelf voorgaan in die dienst. Op de zondag daarna, 13 oktober, gaat voor pastor Juin uit Velp. Hij is de opvolger van ds. Klaas Eldering. Fijne, opbouwende vieringen gewenst! Opbouwend voor uw en mijn geloof, in de verwachting dat het ons kracht geeft in ons leven. Dat we God niet alleen op zondag, maar ook de rest van de week als een dragende kracht ervaren!

bethlehemkerk

Honigkamp 25, tel. 3642367 www.bethlehemkerkarnhem.nl • wijkredactie: Piet Blok, tel. 3614939 [email protected]

• predikant: ds. Menno Leistra tel. 0575–845930 [email protected]

• predikant: ds. Ad Poley, tel.06 151 532 11, wo + do.: tel. 3642367 [email protected] • scriba: Nollie Kramer-Bunschoten, tel. 3612208 [email protected]

• wijkkas: NL39INGB 0000999000 t.n.v. wijk- en bloemenfonds Bethlehemkerk, Arnhem • beheer website: Edward Eekma, tel. 3792147, [email protected]

- Tot slot vraag ik graag uw aandacht voor een avond op woensdag 9 oktober. Van acht tot half tien zingen we uit het Nieuwe Liedboek. Dit is een avond, die we samen met gemeenteleden uit de Opstandingskerk en de Diaconessenkerk aanbieden. Drie keer in het najaar en nog drie keer in het voorjaar. Elke keer in een ander kerkgebouw. We beginnen dus in onze kerk. Enne.. als zingende gemeente is het een mooie kans om ons beste beentje voor te zetten… De avond wordt geleid door een van onze organisten: Bert Terwel. En velen van u weten hoe hij zich inzet om er iets moois van te maken. U komt toch ook?

- Ds. Poley schreef een uitnodiging voor de Kring geloofsvragen 2014. U vindt het op blz. 22. Kortom, er staat weer van alles te gebeuren in dit nieuwe seizoen. Graag tot ziens bij een van de diensten of bij een andere activiteit! Ook namens mijn beide collega’s een hartelijke groet, ds. Menno Leistra

Kerktaxi

29 september 6 oktober 13 oktober 20 oktober

hr. P. Rosseel hr. O. Posthumus hr. P. Rosseel hr. P. Blok

tel 363 63 35 tel 361 55 65 tel 363 63 35 tel 361 49 39

Piet Blok

vorming en toerusting

- Eén van de kringen die dit seizoen wordt aangeboden, is een leeskring over een boek van Anselm Grün. Wie leest er mee? Opgave graag vóór half oktober, dan kunnen we daarna starten. - In de Korenmaat houden we op maandagavonden weer catechese-bijeenkomsten. 30 september en 14 oktober, om 19.00 uur. Komt u een keer meedoen? Van harte welkom! - Donderdag 10 oktober is onze kerk de plek waar we een stedelijke bijeenkomst belegd hebben in het kader van Kerk en Israël. De heer Kees Jan Rodenburg komt om 20.00 uur met ons nadenken over de verschillende geloven die je in Jeruzalem tegenkomt. Het belooft een boeiende avond te worden. Welkom!! - Op de een of andere manier hoort het toch ook bij vorming en toerusting: de gebedskring. Elke derde woensdag van de maand, dus op 16 oktober om 16.30 uur in de kapel. Drie kwartier voor een korte bijeenkomst, waarin we zingen, Bijbellezen en allerlei punten van zorg en dank voorleggen aan God. Wilt u een keer meedoen? Van harte welkom!

15

Salvatorkerk Welkomzondag op 29 september

kerkgebouw: Salvatorplein 274, tel. 3212159 www.salvatorkerkarnhem.nl • wijkredactie: ds. Pierre Eijgenraam • predikant: ds. Pierre Eijgenraam tel. 3519531 [email protected] • scriba: Meint Lukkien, tel. 4743343 [email protected] • wijkkas: 3068364 t.n.v. Wijkkas Salvatorkerk Arnhem

Op zondag 29 september organiseren we een ‘welkomzondag’ in de Salvatorkerk, bedoeld voor iedereen die nog betrekkelijk nieuw is in onze gemeente, voor wie zich nog nieuw voelt, voor wie altijd al eens een keertje wilde komen zonder dat het ervan kwam of voor wie al lang niet meer geweest is en de draad wel weer zou willen oppakken. Wat kunt u verwachten? Een inspirerende kerkdienst met medewerking van onze cantorij. Thema: ‘levensadem’. Aansluitend: koff iedrinken, ontmoeting, een kleine presentatie van onze wijkgemeente en een gezellige lunch. Opgave vooraf is niet nodig, kom gewoon (en breng iemand anders mee), het wordt vast gezellig!

ik de moeite waard om aan mijn kleinkinderen door te geven? En hoe zou ik dat kunnen doen? Informatie en opgave bij ds. Pierre Eijgenraam 026-3519531 [email protected] of bij Alie Brandwijk 026-3233169 [email protected]

viering voor jong en oud

bijbel en Koran

Op zondag 13 oktober weer de eerste viering voor jong en oud van dit seizoen. Hoe zat dat ook alweer? Elke tweede zondag van de maand is de dienst speciaal afgestemd op kinderen en jongeren, zonder daarbij de ouderen te vergeten. We vinden het leuk dat gospelkoor Voices komt zingen. Op 15 september waren ze ook al bij ons en toen zongen ze de sterren van de hemel. De moeite waard om ze opnieuw te horen of om er dit keer wèl bij te zijn! Thema ‘in de stilte’, naar aanleiding van het verhaal over de profeet Elia in 1 Koningen 19.

Overleden

Op maandag 2 september overleed mw. Hendrikje (Riek) Munnik. Zij werd geboren in Leiden op 4 maart 1925 en is 88 jaar geworden. Ze is in haar leven altijd ‘alleenstaand’ geweest, maar toonde zich ook zeer betrokken bij haar familie, voor wie zij een geliefde zuster, schoonzuster, tante en oudtante is geweest. Kordaat en zeer zelfstandig, sober voor zichzelf en vrijgevig voor anderen is zij door het leven gegaan. Het laatste jaar liet haar lichaam haar steeds meer in de steek en dat was voor haar heel moeilijk. Op de rouwkaart stond een tekst uit Openbaring 5: 13. ‘Hem zij de dankzegging en de eer’. Het geloof was voor mw. Munnik zeer belangrijk, zij droeg de kerk en met name het zendingwerk een warm hart toe en ze vond het erg naar dat ze door haar slechte gehoor de diensten niet meer kon bijwonen. De afscheidsdienst was op vrijdag 6 september in de Salvatorkerk. Daarna is zij begraven te Zevenaar. Wij leven mee met haar familie en met allen die haar zullen missen en wensen hun Gods troost en zegen.

gemeenteavond

Op 3 oktober is er opnieuw een gemeenteavond in de Salvatorkerk in verband met het nieuwe beleidsplan voor de Protestantse Gemeente te Arnhem. We zijn inmiddels in de beslissende fase beland: de Algemene Kerkenraad heeft een ‘voorgenomen besluit’ vastgesteld met betrekking tot de toekomst van de Protestantse Gemeente te Arnhem. Omdat dit besluit een aantal ingrijpende veranderingen inhoudt, wil de Algemene Kerkenraad graag (en is hiertoe kerkordelijk ook verplicht) horen hoe daar in de wijkgemeenten over wordt gedacht. Als het goed is, hebben alle gemeenteleden in het bulletin ‘Samen Verder’ hiervoor een uitnodiging en nadere informatie ontvangen. Hebt u die gemist, dan kunt u in de kerk een samenvatting van het beleidsplan en het voorgenomen besluit van de Algemene Kerkenraad inzien en/of meenemen. U bent welkom in de Salvatorkerk op 3 oktober, aanvang 20.00 uur.

geloofsopvoeding voor grootouders

16

Salvatorkerk

Past u wel eens op uw kleinkinderen, of praat u wel eens met ze over de dingen van het leven? Neemt u wel eens mee naar de kerk of leest u ze voor uit de kinderbijbel? Salvatorkerk en Kandelaar organiseren een ‘cursus’ geloofsopvoeding voor grootouders. Het zal gaan over onze kleinkinderen, maar ook over onszelf. Wat vind

Op 7 oktober gaat de Bijbel en Korangroep weer van start. We willen het dit jaar een beetje anders gaan doen dan voorheen. Tot nu toe hadden de avonden een open karakter. Iedereen die wilde mocht komen en dat gebeurde ook. Bijna elke avond waren er wel nieuwe gezichten. De keerzijde daarvan is dat je elkaar ook minder goed kent en dat kan de diepgang van het gesprek belemmeren. We vragen daarom aan deelnemers om zo mogelijk elke keer aanwezig te zijn (altijd de eerste maandag van de maand, oktober t/m april en een afsluitende avond in juni). Er blijven wel twee open avonden. Op deze avonden nodigen we bij voorkeur een spreker uit en nemen we iets langer de tijd. Dit jaar is het thema: rondom Abraham. We hebben een interessant programma gemaakt, met thema’s als: ‘Abraham op zoek naar God’, Sara en Hagar, Overgave, Vriendschap met God, en twee sprekers: Stella van de Wetering en prof. Anton Wessels. Op 7 oktober zal het gaan over het off er van Abraham. In de Bijbel vinden we het verhaal in Genesis 22, in de Koran wordt er op verschillende plaatsen naar verwezen en is het Off erfeest op dit verhaal geïnspireerd. Aangezien het off erfeest dit jaar op 15 oktober valt, leek het ons een goed idee om met dit thema te beginnen. Let op: we komen bijeen in de moskee aan de Maaslaan/ Scheldestraat, aanvang 20.00 uur. Meer informatie bij Pierre Eijgenraam, 026-3519531, [email protected]

Afscheid pfarrer Mitschke in Zwickau planitz.

Bas en Alie Buizer, Jaap en Adri van ’t Riet en Pieter en Carla Regensburg reisden op vrijdag 30 augustus af naar Zwickau als afgevaardigden van onze kerk omdat Pfarrer Henry Mitschke de zondag erna met emeritaat zou gaan. Zondagmiddag was eerst in de volgestroomde Slotkerk een feestelijke afscheidsdienst voor Henry Mitschke. Hij is acht jaar werkzaam geweest in Zwickau-Planitz en Rotmannsdorf en ging nu, zoals men dat daar zegt, in de Ruhestand. Het was een mooie dienst waar bleek dat hij zeer geliefd was. Er waren verschillende sprekers en één van de eersten was, namens de Salvatorkerk, Bas Buizer. Na zijn korte speech (daar was om verzocht) overhandigde hij Henry een waardebon voor een weekend bij een familie van onze kerk in Arnhem. Ook kreeg Henry nog een boek waarin de meeste bezienswaardigheden van Nederland beschreven staan, een stukje geschiedenis en veel foto’s. Na de dienst ging iedereen naar de overkant, de grote Lukaskerk, waar koff ie, thee en frisdrank klaar stonden met natuurlijk …, veel Kuchen, maar ook diverse broodjes. Er waren optredens van al hun koren (jeugd-, senioren-, gospel- en kerkkoor en het “Posaunenchor” (koperblazersensemble), een zangduo en nog veel meer. Bijvoorbeeld een quiz waarin de kennis van Henry over 8 jaar Zwickau werd getest. Om halfzes keerden wij terug naar onze gastgezinnen. Na dat inspirerende en waardevolle weekend keerden wij maandagochtend weer terug naar Arnhem. Carla Regensburg. ds. Pierre Eijgenraam

De regenboog Zondag 29 september Walburgiskerk. nb: 11.00 uur

Agapèviering bij Joop Nijrolder ‘25 jaar in het pastoraat’. Zondag 6 oktober Regenboogviering in Spiegelhuis 10.00u Op de 1e zondag van de maand blijft de Regenboogviering (voorlopig)in het Spiegelhuis. Ontmoeting en koff ie vanaf 09.30u en na de viering. Deze keer: viering van Schrift en Tafel, voorgangers Jetty Dokter en ds Han Hoekstra. Zondag 13 oktober Themaviering in Walburgiskerk Iedere tweede zondag van de maand ( 10.00 uur) wordt er in de Walburgiskerk een themaviering gehouden met medewerking van het OLVékoor. De vieringen hebben een duidelijk maatschappelijk thema. Naast zang en teksten, passend bij het thema, zal steeds een gastspreker aan het woord komen om vanuit eigen ervaring of kennis het thema toe te lichten. Een groep koorleden bereidt de vieringen voor.

religie van het leven

- vooraankondiging cursus van 3 avonden in de Walburgis De Vlaamse kunstenaar Roger Raveel heeft in Machelen aan de Leie een eenvoudige kapel ‘kunstzinnig’ ingericht. We bekijken en bespreken hoe hij dat heeft gedaan. Er is zeker aanleiding om daarbij ook ander werk te betrekken van deze recent op hoge leeft ijd overleden schilder. Zo is zijn ‘handelsmerk’, het witte vlak, voer voor meditatie! Hij werkte ook samen met de dichters Claus en Kopland. Wij lezen hun poëzie bij zijn beelden. Na een bezoek aan La Chapelle du Rosaire in Vence, door Henri Matisse vormgegeven, riep iemand: ‘Prachtig, Matisse heeft de religie van de vreugde ontworpen!’ Raveels reactie: ‘Ik heb toen tegen de pastoor in Machelen gezegd: ‘Ik maak de religie van het leven.’ Daar had hij geen bezwaar tegen.’ PS: en wie weet, komen wij nog op mooie ideeën voor de (her-) inrichting van de kapel in de Walburgis?! Begeleiding: Han Hoekstra en Ad Boogaard (resp. missionair predikant en stadspastor).

vieringen van de ‘De Zijp’

De Zijp is een vrijplaats voor geloofsontmoeting waarin zang, poëzie en verhalen uit de Schrift een centrale plaats innemen. Er is elke vierde zondagmiddag van de maand een Zijpviering in de Diaconessenkerk aan de Izaäk Evertslaan 11 te Arnhem. Er komen mensen met allerlei achtergronden, soms zoekend, soms ook betrokken bij een andere vorm van vieringen. De Zijpvieringen zijn opgebouwd uit muziek en zang van liederen van Huub Oosterhuis en vrouwelijke dichters. Er is een eigen koor dat ook ondersteunt om samen de liederen te zingen. Daarnaast is er ruimte voor stilte, een lezing uit een moderne bijbelvertaling, gedichten, een overweging en gebeden. De overweging brengt teksten van toen in verbinding met onze tijd, in taal van vandaag. Hoe begon het zes jaar geleden? Het bestuur vroeg en kreeg een startsubsidie voor het volgende doel: “Het organiseren en uitvoeren van een maandelijkse, eigentijdse, oecumenische viering voor een open en levendige geloofsgemeenschap voor mensen in de regio, met ruimte voor een grote verscheidenheid aan opvattingen en geloofsbeleving. De viering te houden op een ‘vaste plek’, waarin voorgangers, muziek, koor, poëzie en de Schrift een belangrijke plaats innemen. Dit alles gedurende drie jaar, in de hoop en verwachting dat de vieringen na die tijd hun bestaansrecht bewezen zullen hebben”.

Ogr De regenboog Oecumenische Geloofsgemeenschap Arnhem-Zuid

www.regenboogrijkerswoerd.nl • locatie: Spiegelhuis, Mooieweg 94, tel. 06–57736103 • wijkredactie: ds. Han Hoekstra, tel. 3618103 [email protected] • pastor: ds. Han Hoekstra, tel. 3618103 [email protected] • scriba: Menno Bonnema, tel. 3272299 [email protected] • wijkkas: 232788 t.n.v. penningm. OWR

Wanneer: dinsdag 29 okt; 12+26 november, tijd: 20:00-22:00 uur Waar: Stiltekapel Walburgis . Kosten: gewoon tarief € 12,00 , gereduceerd tarief € 9,00. Info & opgave: [email protected] of via de website van het Stadspastoraat.

regenboog - en dans en duurzaamheid en buitenwijk en muziek!

Er zijn liederen waar de regenboog in voorkomt. Hieronder een enthousiast en eigentijds voorbeeld. Jammer genoeg niet opgenomen in het nieuwe liedboek. Afkomstig uit ‘Aanwezig’, pinksteroratorium. Tekst: Marijke de Bruijne, muziek: Anneke Plieger- v.d. Heide 1 De Geest van God is als een dans, een dans van grote vreugde in vlindervlucht en golvend graan in water dat als prisma kaatst, een regenboog van kleuren

2 De Geest van God, Zij roept ons op zorgvuldig te bewaren dat ingeschapen evenwicht waardoor het leven mogelijk is, van mens, milieu en aarde.

3 De Geest van God woont in de stad in stilte bij de mensen, en tussen snelweg en cement, in hoogbouw, buitenwijk en flat troost Zij met hulp en kennis.

4 De Geest van God, een scheppingsdans, voortdurend in beweging, klinkt op in mens- en vogellied, in alle soorten van muziek, de trilling van het leven.

ds. Han Hoekstra

Met hulp van velen van u zijn niet alleen vieringen van goede kwaliteit ontwikkeld en gehouden, maar ook veel verrijkende activiteiten georganiseerd. Denk aan themadagen, workshops, uitvoeringenen gelegenheden om te zingen en te leren. Dankzij uw belangstelling, betrokkenheid, gift en en collecteopbrengsten hebben we inmiddels het eerste lustrum kunnen vieren. Het wordt nu tijd om op ‘eigen benen’ te staan. Omdat de vieringen noodgedwongen naar de middag zijn verplaatst, verminderde het aantal bezoekers en de inkomsten. Daardoor dreigt op korte termijn een tekort aan liquide middelen. We blijven zoeken naar een betaalbare ruimte voor ochtendvieringen. We vragen u om samen met ons de continuïteit van onze vieringen te waarborgen. Alleen op die manier zal De Zijp als bron niet opdrogen en kunnen we zorgen dat het blijft stromen. Om enig inzicht te geven in de reële kosten: een viering voorbereiden en houden vraagt ruim € 1.000,- (zaalhuur, musici, muziek, liturgieboekjes, voorgangers). De vieringen zijn elke 4e zondag van de maand, behalve in juli. De volgende viering is dus op 27 oktober. Plaats: Diaconessenkerk, Izaäk Evertslaan 11, 6814 JH Arnhem Tijd: 16.00 uur met aansluitend gelegenheid voor ontmoeting. Voorgangers: Rita Hoeve en Moniek Siermann

van harte welkom! internet: www.dezijp.nl e-mail: [email protected]

17

Elden-De Kandelaar Diensten

Op 29 september is er dienst in De Kandelaar, voorganger is ds Anja Vogelzang. Deze zondag is het slot van de vredesweek. Er is die zondag jeugdkerk. 6 oktober is Israëlzondag en dan gaat ds. Ingrid Lodewijk bij ons voor. Op 13 oktober is er een doopdienst in De Kandelaar. In deze dienst wordt de doop bediend aan Sariah Femmy Vermeer; tevens zal de moeder van de dopeling Fatmata Gbla belijdenis afleggen van haar geloof. Verder besteden we aandacht aan het Werelddiaconaat. Medewerking wordt verleend door een gelegenheidskoor en trompettist Micha Vermeer. Voorgangers: ds. Hubertien Oostdijk van Andel en pastor Ariadne van den Hof. De dienst is voorbereid met de doopouders, Daphne Smitvan den Hof en de diakenen werelddiaconaat Annemieke van Soomeren en Dorothee Burgers.

Belangstelling voor een gesprek over geloof en leven?

Vanaf oktober starten we een gespreksgroep in de Kandelaar voor mensen die een vorm van zorg en/of woonbegeleiding ontvangen. Onderlinge ontmoeting met koffie/thee staan centraal. Heb je belangstelling? Meld je aan of vraag inlichtingen aan ds. Anja Vogelzang (tel. 3233833/email: [email protected]). Ook de andere predikanten van Zuid kunnen je er meer over vertellen. Als er genoeg deelnemers zijn dan spreken we af wanneer we bij elkaar komen. Han Hoekstra en Anja Vogelzang

Donderdag 3 oktober: Gemeenteavond Elden – De Kandelaar

Door de commissie onder leiding van Ds. Kievit is een beleidsnota samengesteld m.b.t. de toekomst van de Protestantse Gemeente te Arnhem (PGA). Er worden diverse voorstellen gedaan met betrekking tot verdiepen, verbinden, verbreden en veranderen van onze gemeente. Deze onderwerpen kwamen ook aan de orde op onze wijkgemeenteavonden van 24 en 25 april. Naar aanleiding van deze gemeenteavonden en discussies in de Algemene Kerkenraad (AK) is de nota aangepast. Door de AK is besloten de beleidsnota te aanvaarden als basis voor toekomstig beleid (Voorgenomen besluit). De komende periode worden de kerkenraden en de gemeenteleden geïnformeerd met betrekking tot dit voorgenomen besluit. In verband hiermee wordt u uitgenodigd voor een gemeentevergadering op: donderdag 3 oktober 2013 om 20:00 uur in De Kandelaar. Uiteraard zullen er ook andere onderwerpen aan de orde komen. De exacte agenda zal nog worden vermeld in een zondagsbrief en op de website: www.elden-dekandelaar.nl Namens de kerkenraad, Henk Ramaker

Kom ook zingen bij ‘Irene’

18

Heeft u altijd al eens een keer mee willen zingen met een koor? Dan is dit uw kans. Het koor Irene organiseert een kerstsamenzang in de Lucaskerk te Elden onder leiding van haar dirigent Margreet Bergsma en begeleid door pianist Jasper Kloek. Het koor repeteert op woensdagavond van half acht tot half tien in het Dorpshuis, Rijksweg West 50, Elden/Arnhem. Om half negen is er koffie of thee. Kom fijn zingen bij ons! U hoeft geen noten te kunnen lezen. De eerste repetitie is op woensdag 25 september in het Dorpshuis. Het verzoek is wel om zoveel mogelijk aan de repetities mee te doen.

Elden-De Kandelaar

Kerkgebouw: Den Haagweg 1, tel. 3812252 www.elden-dekandelaar.nl • wijkredactie: vacant • predikanten: • ds. Hubertien Oostdijk-van Andel, tel. 3237577 [email protected]

• ds. Anja Vogelzang, tel. 3233833 [email protected] • ds. Han Hoekstra, [email protected] • predikantensecretariaat: [email protected] • scriba: Wiebe de Jager, tel. 3813796 [email protected] • wijkkas: Elden-De Kandelaar rek.nr 13.48.696

De Kids express komt naar Schuytgraaf

Van 19-26 oktober komt de KIDS-Express naar Schuytgraaf, maar dat kan niet zonder de inzet van vrijwilligers. We zoeken uw en jouw medewerking, want vele handen maken licht werk. We zijn o.a. op zoek naar: · caravanvervoerders (m/v) op zaterdag 19 oktober · ontvangstmedewerkers (m/v) beschikbaar in de week van 19-26 oktober · mensen die kunnen schminken op de woensdagmiddag (op 23 oktober). Zie ook de inschrijflijst in de hal. Voor informatie: www.elden-dekandelaar.nl en: ds. Han Hoekstra, 026-3618103, mail: [email protected] Mirjam Putman, 026-7850753, mail: [email protected]

Seniorenmiddag

Op 22 oktober is er weer voor onze senioren in onze gemeente een gezellige middag gepland.Aanvangstijd is 14.30 uur en we gaan door tot 16.30 uur. Dit keer zal ons gemeentelid de heer Joost Viejou dia’s vertonen van zijn reis naar Indonesië. Zoals gewoonlijk is er een ruime pauze gepland om elkaar te ontmoeten. Onze beide predikanten zullen aanwezig zijn en onze organist Gert-Jan Broer zal ons op het orgel begeleiden bij de liederen. U wordt binnenkort voor deze middag uitgenodigd. Mocht op de een of andere manier dit niet het geval zijn, dan bent u toch van harte uitgenodigd.

Bedankt

Dankbaar kijk ik terug op een geslaagde startzondag. Langs deze weg wil ik iedereen bedanken die ervoor gezorgd hebben dat de startzondag goed en gezellig was: de commissieleden, Wim Burgers, Ingrid de Jonge en Renny Kruizenga, die mij veel werk uit handen hebben genomen en meegedacht hebben over de invulling van de dienst en de dag, ‘Arie Aktief’ (Randolf Burgers) die zorgde voor een geweldig kinderprogramma, de kokers en de bakkers die ervoor gezorgd hebben dat er voor iedereen genoeg was, allen die meegeholpen hebben met het ombouwen van de kerkzaal en het weer opruimen na de maaltijd. En natuurlijk iedereen die aanwezig was! Hubertien

De Rank (Bonifatiuskerk) In den beginne…

Tijdens de catechisatie ontstond een gesprek over schepping en/of evolutie. Wie hierover wil nadenken kan niet heen om het eerste woord van de Bijbel, in het Hebreeuws “Bereshiet”. Dit wordt in het nederlands vertaald met de bijzondere, speciale uitdrukking “In den beginne”. In de Willibrord van 1978 met “IN HET BEGIN”, dus met hoofdletters. Beide vertalingen geven aan dat de betekenis van het eerste Bijbelwoord niet goed te vatten is. Een joods commentaar stelt hier: “Het was van het allereerste begin dat God schiep de hemel en de aarde”, waarmee wordt gezegd dat God de materie schiep uit het niets. En, voegt deze commentator daaraan toe, het is een heidense gedachte dat God al aanwezige materie gebruikte om te scheppen. Een andere joodse gedachte vertaalt “met Reshit gaat het beginnen”. Dit “Reshit”wordt verbonden met de Wijsheid, en ontstaat door Gods verlangen om liefde te geven en liefde te ontvangen. Johannes begint zijn evangelie met “In den beginne was het Woord, en het Woord was bij God en het Woord was God”. Met het “Woord” wordt de Messias Jezus bedoeld. Zo is dat dus niet onder woorden te brengen Begin al het hele plan en de liefdevolle intentie van God aanwezig. Men denke over de evolutie wat men wil, het onverklaarbare zal blijven. Daarmee ook de verwondering over de schoonheid van de schepping. En zeiden de oude Grieken al niet, dat verwondering het beginsel is van aanbidding? “O, diepte van rijkdom, zowel van wijsheid als van kennis van God, hoe ondoorgrondelijk zijn Zijn oordelen en onnaspeurlijk Zijn wegen! Want uit Hem en door Hem en tot Hem zijn alle dingen. Hem zij de heerlijkheid, tot in eeuwigheid. Amen.” (Rom 11: 33,36)

Het nieuwe Liedboek

Het nieuwe Liedboek is nu ook in De Rank aanwezig. Maar zal, zo overweegt de kerkenraad niet direct en voluit gebruikt gaan worden. Dit uit praktische overwegingen. In De Rank gaat namelijk iedere zondag een andere predikant voor. We verwachten niet, dat deze predikanten direct uitsluitend uit deze nieuwe bundel zullen laten zingen. We voorzien een soort overgangsperiode en zullen ergens in dit proces het nieuwe Liedboek gaan gebruiken als vaste bundel. Tot die tijd blijft het rode Liedboek in gebruik.

Gemeentebijeenkomst

Op woensdag 2 oktober om 14.00 uur zal de gemeente in de Bonifatiuskerk worden geïnformeerd over het beleidsplan. Met een voorgenomen besluit heeft de Algemene Kerkenraad dit beleidsplan aangenomen. Na een bespreking met de ambtsdragers is nu de gemeente aan de beurt om in dit plan de goede en minder goede kanten aan te wijzen. Een delegatie van de Algemene Kerkenraad zal het beleidsplan op 2 oktober toelichten en er met u over in gesprek gaan. De gemeentebijeenkomst vindt plaats in het Ds. Van Oosterzeehuis.

De Bijbelkringen

Als dit nummer van Kerkperspectief bij u in de bus komt is de eerste bijbelkring o.l.v. ds. Kamp net geweest. De volgende keer is op 22 oktober. De avondbijbelkring zal (waarschijnlijk) op 17 oktober worden gehouden.

Herv. wijkgemeente De Rank

Bonifatiuskerk: Huissensedijk 10, Elden, tel. 3830286 postadres: Huissensedijk 12, 6842 AK Elden (Arnhem) www.gemeentederankarnhem.nl • wijkredactie: hr. Hans Boer, tel. 4437934 [email protected] • predikant: ds. P. Vermaat, tel. 0318–510161 [email protected] • scriba: hr. Hans Boer , tel. 4437934 [email protected] • wijkkas: rek.nr. 1559972 t.n.v. penningmeester De Rank

Een stagiaire?!

Via via heeft zich bij De Rank een stagiaire van de Christelijke Hogeschool Ede gemeld. Haar naam is Henrike Walhout. Henrike studeert voor pastoraal werker. Deze stageplek in de propedeusefase heeft als leerdoelen o.a.: (geloofs)educatie van een gemeente in kaart brengen, zicht krijgen op de functie van pastorale gespreksvoering, beschrijving en typering van het diaconaat in de stagegemeente, in kaart brengen hoe het missionaire werk gestalte krijgt in een gemeente. Met Henrike hebben inmiddels de eerste verkennende gesprekken plaatsgevonden. Ze schrijft nu een plan van aanpak. U zult komende maanden ongetwijfeld nader met haar kennismaken.

Israëlzondag op 6 oktober

De Israëlzondag valt in de tijd van het grote joodse nieuwjaarsfeest. Dit feest is bedoeld als feest van bekering, omkeer. Onderdeel is ook het Loofhuttenfeest. Het open dak van de hut, gemaakt van takken en loof, verwijst naar het zicht op de hemel, op God Die erbij is op de woestijntocht door het leven. De PKN koos als thema voor de Israëlzondag de zondvloed. Is niet de ark, in het Hebreeuws “teba” verwant aan “Woord”? Een woord van God is altijd een scheppings- en herscheppingswoord. Van het Centrum voor Israëlstudies (CIS) ontvingen we een brochure getiteld “Gods gemeente-thuis”. Met als ondertitel “Leren van de Joodse huisgodsdienst”. In het gezin is de plaats waar het geloof wordt voorgeleefd en doorgegeven. Hoe meer de vanzelfsprekende rol van religie in de samenleving afneemt, des te sterker wordt het belang van de geloofsopvoeding in het gezin gevoeld. Toch ervaren veel ouders hierin een stuk verlegenheid. Wat kunnen we op dit punt van Israël leren? U kunt de brochure bij mij krijgen. Ook verwijs ik graag naar de lezing van drs. Kees Jan Rodenburg op 10 oktober in de Bethlehemkerk (aanvang 20.00 uur). Rodenburg zal spreken over de messiaanse Joden, zij die Jood zijn en in Jezus geloven. Hun verhouding tot Jodendom en Christendom is spannend. Elders in Kerkperspectief vindt u meer informatie. Hans de Boer

19

parkstraatgemeente Aanvang diensten 10.15 uur (tenzij anders aangegeven!) Bij de diensten Op 1 september was onze Startzondag. Zoals ik al in het vorige blad aangaf, beginnen we de komende weken met oefenen uit het Nieuwe Liedboek. Deze zondag was de eerste keer. De dienst was extra feestelijk: onze eigen organist Wim Roelfsema kon ons zelf weer begeleiden na een maandenlange afwezigheid. Gelukkig hebben we alle hulp gehad van andere organisten, om deze maanden toch begeleid te worden op het orgel. Maar een andere gebeurtenis vroeg ook onze aandacht: Twee vluchtelingengezinnen, die al enkele jaren bij ons in de kerk komen hebben op grond van het kinderpardon eindelijk het volledige recht om hier te blijven: ze kregen verblijfsstatus! Ze horen er nu helemaal bij en de hele gemeente is hier heel blij mee! De 4 kinderen, die het betreft , kregen een vriendschapsboekje, waar andere kinderen en ook volwassenen wat in hebben geschreven, als herinnering aan dit belangrijke feit.

KK 60

In deze tijden van snel, vluchtig en oppervlakkig (nogal generaliserend) is het misschien leuk om te vermelden, dat we in de Parkstraat een kring hebben, die al zo’n 50 jaar (!) bestaat. Deze kring, met de naam KK60 werd eind 1963 in het leven geroepen door ds.Tjalsma, de Remonstrantse predikant, die vond, dat een kring voor jonge echtparen een goed idee was. De oudste deelnemers zijn inmiddels dus rond de 80 en in de tussentijd zijn er uiteraard leden bijgekomen en afgevallen. Maar het is een levendige groep, die onder leiding van verschillende predikanten al heel wat boeken, brochures, levensverhalen, bijbeldelen, met elkaar hebben besproken. Ook het jaarlijkse weekend uit wil niemand missen. Dat wordt door de leden bij toerbeurt georganiseerd. Kortom, gewoon doorgaan, dat is het recept om zo’n jubileum te halen!

eglise Wallonne terug

Trouwe lezers van het wijkbericht van de Waalse Kerk ArnhemNijmegen zullen het enkele keren hebben gemist. Een heupoperatie van uw vaste correspondent was daarvan de voornaamste reden (goed verlopen, dank u!), en vakantie van de vaste vervangster een tweede. Nu zijn we weer terug, met nieuwe heup resp. frisse zin.

Waar waren we mee bezig?

Met de opbouw van onze kerkgemeente. Ook die moest van ver terugkomen. Maar het groepje van nu ongeveer dertig regelmatige kerkgangers neemt geïnspireerd deel aan onze meditatieve bijeenkomsten met een klein muziekprogramma en een overdenking. De vin d’amitié daarna versterkt de onderlinge band en leidt tot nieuwe intiatieven. Eén daarvan is het groepje ‘Steentje in de vijver’. Het werkt nu aan een visie voor de toekomst. In oktober willen we de ideeën voorleggen aan het consistoire. De kerkgemeente zelf zal er daarna bij betrokken worden. Ministerpresident Rutte mag dan wel een hekel hebben aan dat woord, maar het betekent niets anders dan een kompas. En wie vaart er de zee op zonder kompas, meneer Rutte? 20

parkstraatgemeente

Aanvang diensten 10.15 uur tenzij anders aangegeven.

Samenwerkingsverband Remonstranten en Vrijzinnige Protestanten Kerkgebouw: Parkstraat 31a / Kastanjelaan 22e www.parkstraatgemeente.nl • predikant: ds. M.G. Fernhout [email protected] • wijkredactie: Els van Essen [email protected]

Dode Zeerollen

Zoals velen van u wellicht weten, heeft het Drents Museum in Assen momenteel een tentoonstelling over de Dode Zeerollen. Wij willen daarbij aanhaken met de volgende activiteiten: - op woensdagavond 6 november van 20.00 tot 22.00 uur komt (bij velen bekend!) Meindert Dijkstra (universitair docent Oude Testament aan de Rijksuniversiteit Utrecht) in de Voorhof een lezing houden over de Dode Zeerollen. Hij zal daarbij ingaan op het gebeuren rond de vondst, de wetenschappelijke waarde van de teksten, de schijnbare geheimzinnigheid rond de vondst en de teksten en andere indianenverhalen (complottheorieën, de hand van het Vaticaan etc.). - op zaterdag 16 november willen we met belangstellenden naar de tentoonstelling in Assen gaan. Helaas kan ik over het hoe en wat van dit uitstapje op dit moment nog niets concreets zeggen, omdat de optie, die genomen is op een inleiding in het museum, ruim ná het inleveren van deze kopij eindigt. Wel kunt u zich al opgeven voor bezoek aan het museum op deze zaterdag en aangeven of u op eigen gelegenheid komt of u zelf kunt rijden c.q. mensen kunt meenemen in uw auto, of gebruik wilt maken van vervoer. Met dit alles kunt u terecht bij Tanja Verburgt, [email protected] of tel. 3213417. Els van Essen

Helaas hebben we twee geliefde, trouwe leden van onze gemeente verloren. In mei mevrouw Nel Chardon, echtgenote van Bram en woonachtig geweest in Zevenaar. Zij overleed op hoge leeft ijd als gevolg van hartproblemen na geruime tijd van immobiliteit en verpleging thuis. Maar tot op het laatst verzorgde haar man haar zelf en ook zorgde hij ervoor, dat zij mee kon gaan naar onze maandelijkse diensten. Zij was zeer geliefd in onze gemeente en wij missen haar. Bram wensen we Gods troostende nabijheid toe. Ook is overleden mevr. dr. M.G. van de Plank, oud-longarts. Zij woonde in Nijmegen en is negentig jaar geworden. Al vele jaren was zij aan de rolstoel gebonden. Zij was zwijgzaam, maar wie haar beter leerde kennen, ontdekte haar gevoel voor humor, dat haar tot op het laatst niet verliet. Tot twee jaar geleden kon zij dankzij hulp van andere gemeenteleden aan onze cultes deelnemen. Hieraan kwam een einde toen zich een kwaadaardige aandoening manifesteerde, waaraan zij tenslotte is overleden in de kalme overtuiging dat het zo goed was. →

evangelisch - lutherse Kerk een nieuw seizoen

De gezamenlijke lunch op zondag 8 september markeerde het begin van het nieuwe seizoen. Allerhande plannen liggen op de plank :

gemeente-avond op 1 oktober

Op dinsdagavond 1 oktober zal een gemeente-avond worden gehouden. Ds. Pieter Endedijk gaat met ons door het nieuwe liedboek, dat inmiddels door veel gemeenteleden is aangeschaft . Ook zal de kerkenraad de gemeente bijpraten over alles waarmee men bezig is o.a. over het op te stellen nieuwe beleidsplan.

Kinderkerk

De Kinderkerk gaat alle kinderen feliciteren met hun verjaardag. Onder het motto ”blaas jij de kaarsjes uit, steken wij voor jou een kaarsje aan” - krijgen alle kinderen die op de ledenlijst staan, op hun verjaardag een kaart. Tevens zal op de zondag eraanvoorafgaand hun naam worden opgenomen in de voorbeden en zal een kaarsje worden aangestoken. Op 10 november zal het Sint Maartenfeest worden gevierd.

Jong volwassenengroep

In samenwerking met de Lutherse Gemeente Ede zal een groep voor jongvolwassenen in het leven geroepen worden, waarin over allerlei zaken het geloof betreff end, kan worden gesproken.

Huissamenkomsten

In oktober en november zullen in verschillende wijken huissamenkomsten worden georganiseerd.

Cantatedienst op zondag 1 december, 10.30 uur

De eerstvolgende Cantatedienst zal zijn op zondag 1 december. Uitgevoerd zal dan worden „Nun komm der heiden Heiland“ (BWV 61).

In de tijd dat de predikantsplaats in onze gemeente vacant is, bezoeken gemeenteleden onze zieken. In een kleine gemeenschap als de onze kent men elkaar goed en ziet men vanzelfsprekend naar elkaar om. Een gedachte die troost biedt.

rechtstreekse lijn Waalse Kerk met hervormers

Het Frans betekent voor ons meer dan een traditie. Onze gemeente is, evenals de andere Waalse kerken die in ons land zijn ontstaan, gesticht door mensen die door de Reformatoren zelf zijn aangesproken. Ze hebben moeten vluchten voor geloofsvervolging en brandstapel. Hier zijn ze tot rust kunnen komen en hebben ze hun geloofstraditie gevestigd. De Waalse Kerken zijn de enige geloofsgemeenschap in Nederland met zo’n rechtstreekse verbinding met de Reformatie, de voormannen daarvan en de naaste familieleden van protestanten van het eerste uur die hun leven voor het geloof opoff erden. Wij luisteren in de schrift lezing in de kerk naar hun taal, zingen hun liederen in die oorspronkelijke taal, de ambten dragen nog de namen die zij toen gebruikten: pasteur, ancien (ouderling), diacre (diaken), consistoire (kerkenraad). Hierover zullen we nog nader te spreken komen wanneer we het in de maanden die komen gaan over de toekomstvisie zullen hebben.

evangelisch-lutherse Kerk kerkgebouw: Spoorwegstraat 8-10, Arnhem www.luthersegemeentearnhem.nl wijkredactie: mw. Elly Muurling tel. 3336657

Ons gemeenteblad “Concordia” begint het seizoen met een vraag, verwoord in lied 992 uit het nieuwe liedboek:

Wat vraagt de Heer nog meer van ons ? Wat vraagt de Heer nog meer van ons dan dat wij recht doen en trouw zijn en wandelen op zijn weg? Wat vraagt de aarde meer van ons dan dat wij dienen en hoeden als mensen naar Gods beeld ? Wat vragen mensen meer van ons dan dat wij breken en delen als ons is voorgedaan? Het is de Geest die ons beweegt dat wij Gods wil doen en omzien naar alles wat er leeft.

Wérk dus aan de winkel ! Mogen wij allen kracht en energie ervaren om dat ook te doen. Elly Muurling

eglise Wallonne / Waalse Kerk Arnhem

www.waalsekerkarnhem.nl • kerkgebouw: Gasthuisstraat 1,

6811 BS Arnhem naast het politiebureau, tel.4435268

• wijkredactie: Hennie G.R.Jacobs, tel. 4457065 • verhuur kerkgebouw: Ton van Gestel, tel. 4435268 • contactpersonen: Martin Kas, tel. 3703302, Elfriede ter Schegget, tel. 3816695 en Anke de Man, tel. 055–3563189.

De culte in september zal voorbij zijn wanneer deze

Kerkperspectief verschijnt. Die van 27 oktober zullen we in het volgende nummer aankondigen. Voorlopig blijft het nog bij één dienst op de 4e zondag van de maand, maar een intensivering van het gemeenteleven heeft de volle aandacht van het consistoire. Graag tot een volgende keer, en zoals altijd, Gode bevolen! Hennie Jacobs 21

Stadspastoraat Arnhem Plaats voor bezinning, verdieping en ontmoeting

Driekoningendwarsstraat 30 6828 EH Arnhem tel. 3513185 www.stadspastoraatarnhem.nl e-mail: [email protected] pastor: Ad Boogaard banknr.: 3848804 t.n.v. Stadspastoraat Arnhem

Ouder en wijzer? Door Anna de Jongh, Joke Visser en Mark Groeneveld. Donderdag 19 september, aanvang 19.45 uur. Stadspastoraat Arnhem, i.s.m. het APCG, het Arnhems Platform Chronisch zieken en Gehandicapten. Entrée: € 5 Het wordt een avond over ouder worden.

Iedereen wordt ouder. En dan word je ermee geconfronteerd dat dingen lang niet altijd gaan zoals wij onszelf voorgesteld hadden. Voor mensen met een handicap geldt dat misschien nog wel meer dan voor mensen zonder handicap. De onzekerheden én ook de mooie kanten van het leven staan centraal in de twee boeken die wij deze donderdagavond bespreken: ‘Gezien Worden’ van Anna de Jongh en ‘Verder is alles goed’ van Joke Visser. Beide boeken gaan op verschillende manieren in op de vraag wat het betekent om ouder te worden met een lichamelijke handicap. Mark Groenveld voorzag het boekje ‘Gezien worden’ van fraaie illustraties. De twee boeken zijn vooraf te leen bij het Stadspastoraat om in te zien of te lezen en zijn ook te koop voor € 20 per stuk. De avond wordt georganiseerd i.s.m. het APCG, het Arnhems Platform Chronisch zieken en Gehandicapten.

Kring geloofsvragen 2014

Aan ieder die zich aangesproken voelt, lid of geen lid van de Protestante Gemeente te Arnhem. In 1992 was het moment gekomen in kerk in Hazerswoude: Niet meer de Heidelberger Catechismus! Veel ouders vonden : Nee zo niet meer… Dit kun je zo niet meer leren aan je kinderen en anderen die zich interesseren voor het christelijke geloof en meer willen weten. O nee? Zeiden andere gemeenteleden. Waarom dan niet? Na enig heen en weer vonden we samen: je kunt de aloude samenvatting van ons geloof niet zomaar afschaff en... zonder te verwoorden wat we dan wel geloven en belijden. En toen zijn we begonnen, een aantal gemeenteleden en ik. En dat heeft zich voortgezet met andere waarheidzoekenden in de Protestantse Gemeente in Amersfoort en Arnhem.….. Welke plaats heeft God nog in ons leven? Vinden we nog regelmatig tijd om God te zoeken en tijd met Hem door te brengen? Weten we nog te luisteren we nog naar Zijn stem in ons en in anderen.En op welke manier is de Bijbel Gods Woord: als we dan al denken te begrijpen wat er staat: in hoeverre spreekt God dan daardoor nog vandaag tot ons: in hoeverre is de bijbel nog norm voor ons handelen en bron waar we uit drinken.Bidden we Hem nog, en waarvoor? Als we dankbaar zijn, weten we God dan nog te vinden?…. Als we dan sommige dingen niet meer van God geloven, wat houden we dan nog wel vast, en waarom? Waarom het ene wel en het andere niet? Wat zijn vitaminen voor ons geloofsleven, waar ontlenen we kracht aan, waar worden we blij van, verwondering hervinden? Wat zijn onze bouwstenen, waarmee we ons levenshuis opbouwen?Hoe kom je tot een betrouwbaar en wenkend perspectief, doorzicht in leven en sterven?….. 22

Dorpshuis in elden te koop aangeboden aan de Dorpsvereniging elden De Algemene Kerkenraad heeft op voorstel van het College van Kerkrentmeesters van de PGA het Dorpshuis te Elden te koop aangeboden aan de Dorpsvereniging aldaar, de huidige huurder. Het gebouw heeft al jaren geen kerkelijke functie meer en wordt al jaren verhuurd aan de Dorpsvereniging in Elden, die het weer onderverhuurt aan diverse verenigingen en instellingen in Elden. Het gebouw, met alles wat daarbij komt w.o. groot onderhoud, lage huur e.d. past niet meer in de onroerendgoedportefeuille van de PGA. Ook de financiële situatie van de PGA noopt ons om ons te concentreren op de kerntaken van de kerk en niet op beleggingen op onroerend goed. In overleg met de Dorpsvereniging is een taxatierapport opgemaakt door 3 deskundigen t.w. 1 aangewezen door de Dorpsvereniging, 1 door de PGA en 1 onafhankelijke. De taxatieprijs die daar uitgekomen is > 40% lager dan de WOZ-waarde. Om aankoop door de dorpsvereniging mogelijk te maken, heeft de PGA, onder voorwaarden, ook een financiering aangeboden. Het College van Kerkrentmeesters en de AK acht het aanbod aan de Dorpsvereniging alleszins redelijk ook indien e.e.a. geplaatst wordt in het historisch perspectief van het gebouw. Tot medio november 2013 heeft de Dorpsvereniging de tijd om over het aanbod na te denken. Indien de Dorpsvereniging geen gebruik maakt van het aanbod tot koop, zal het gebouw worden aangeboden op de vrije markt.We hopen echter dat de Dorpsvereniging de koop kan realiseren. College van Kerkrentmeesters PGA, Geert Beltman, Voorzitter Jaap van ‘t Riet, wnd.secretaris

In die 21 jaren hebben we langzamerhand opnieuw 52 zondagen geformuleerd: 52 bouwstenen, onverminderd van belang in leven en sterven. Van de vroegere bouwstenen uit 1600 is ruwweg 2/3 gebleven: Goud van Oud. 1/6 is door nieuw licht gelouterd: Gelouterd Goud. En 1/6, schatten waar vroeger/ in de tijd van de Reformatie (nog) geen oog voor was: Nieuw ontdekte goudaders. En alle 52, ontleend aan de Heilige Schrift .Zo willen we nu weer met anderen onderweg: met andere pelgrims, om ons open te stellen voor de bewegingen van Gods Geest (wanneer) die spreekt tot onze Geest.…… Met Willemien Spijkerboer heb ik verkend waar we mogelijk kunnen aansluiten bij wat er leeft in de Bethlehemkerk. Eigenlijk kan er van alles aan de orde komen – voorál waar u echt mee worstelt. Het wil immers de christelijke variant zijn op het aloude thema: ken U zelf. De eerste keer hebben we gekozen van gedachten te wisselen over God en de mens als beeld van God, vanuit de gedachte van voortschrijdende openbaring.Hoe zou het zijn als dat de Bijbel leert dat beide, zowel God als mens een ontwikkeling doormaken, beide dus ook mysterie zijn, omdat die ontwikkeling en relatie nog niet af is?…… De volgende keren staan gepland op de derde donderdag van de maand: 17 oktober en 21 november. Vanaf 10.00 uur ’s ochtends staat de koff ie in de Bethlehemkerk klaar. Zou u mij in verband met een indruk van de grootte van de groep willen mailen of bellen als u zin heeft om te komen? ds Ad Poley, e-mail [email protected], tel. 06-15153211,

Colofon Kerkperspectief Officiële uitgave van de Protestantse Gemeente te Arnhem verschijnt 16x per jaar

Kopij voor het nummer nr. 13 (van 19 oktober t/m 9 november 2013) bij voorkeur e-mailen naar: [email protected] evt. afgeven op het kerkelijk bureau.

Kopij inleveren voor maandag 7 oktober - 18.00 uur Wijknieuws

Aanleveren via de wijkredacties De namen en adressen staan vermeld in de koppen bij de wijkberichten.

Redactie

Menno Leistra (tel. 0575-845930), Rita Hop, Theo van Loenen, Henny Kalisvaart (eindredactie/lay-out).

Abonnementen

W.A. van Woerkens, telefoon: 026–3811103, e-mail: [email protected] Kosten: Jaarabonnement: € 21,50 Digitaal abonnement: € 11,50 ING rekening: NL72INGB0002571164

Adverteren in Kerkperspectief

Info: W.A. van Woerkens, telefoon: 026-3811103, e-mail: [email protected]

Website: www.kerkperspectief.nl Drukwerk: Digidruk Vandenhul BV Kerkelijk Bureau PGA

Rosendaalseweg 507, 6824 KL Arnhem telefoon: 026-4420987 e-mail: [email protected] Geopend: elke werkdag 9.00 - 12.30 uur.

Bankrekeningen PGA

voor vrijwillige bijdragen: NL96FVLB0635817187 t.n.v. Protestantse Gemeente te Arnhem voor overige: NL63FVLB0699642132 t.n.v. Protestantse Gemeente te Arnhem.

Diaconaal bureau

Diaconaal consulenten/secretaris: Margriet Kok, Nancy Spiele en Alie Teunissen Zijpendaalseweg 57, 6814 CD Arnhem telefoon: 026-3512201 e-mail: [email protected] website: www.diaconiearnhem.nl

Bankrekeningen diaconie

voor vrijwillige bijdrage: NL78FVLB0225387522 t.n.v. College van Diakenen Arnhem o.v.v. vrijwillige bijdrage 2013. Voor overige giften: NL33FVLB0635800667 t.n.v. College van Diakenen Arnhem.

Van de redactie

Drie wetenschappers gaan een onderzoek doen naar het succes van André Rieu. En mogelijk kun je de uitkomsten daarvan één op één overzetten op het werk van de kerk. Er zijn een paar verschillen die je erin moet verwerken, maar je zou er wel veel van kunnen leren. Maar wat natuurlijk vreselijk is, is dat het onderzoek 1 miljoen euro moet kosten. Wie bedenkt zoiets? Iedereen snapt toch op voorhand dat het een combinatie is van vakmanschap, uitvergroten van actie en glamour en heel veel inzet van alle medewerkenden? Daar willen de mensen wel voor betalen en daarmee kan men de aankleding weer beter maken. Deze concerten zijn inderdaad geweldig om mee te maken, gewoon doordat alles meer en groter en imposanter is. Maar in Arnhem vinden er eveneens mooie bijeenkomsten plaats. Zo beschrijft Han Hoekstra in dit nummer zijn kennismaking met de nieuwe burgemeester. En we kunnen lezen over de zorgen alsmede de mooie momenten van ds. Yolanda Voorhaar. We wensen haar van harte beterschap. Dit geldt ook voor ds. Han Hoekstra, die alweer enigszins aan het werk is. Zijn pennenvruchten vindt u alweer her en der in dit blad. We zitten middenin allerlei bijzondere weken. Op dit moment is het vredesweek, met hier in Arnhem weer de Airborneherdenkingen. Op blz. 14 leest u nog een klein stukje uit de ‘Notities Evacuatie 1944’. Het zal vooral voor de oudere lezers heel herkenbaar zijn. Het hele boekwerkje kunt u bij mij bestellen. Van 26 september tot en met 5 oktober is het de landelijke ‘Week tegen eenzaamheid’, een steeds acuter probleem in ons land. En op 6 oktober is het Israëlzondag, waaraan we in dit nummer ook aandacht schenken (op pagina 9, met een foto van Menno Leistra). Dus er is weer genoeg te lezen. Ik wens u er veel mooie uurtjes mee. Hartelijke groeten, ook namens de andere redactieleden, Henny Kalisvaart. Bij de foto’s op de voor- en achterkant: Als je zo nu en dan met je camera door Arnhem struint, dan pas zie je hoeveel bijzondere kunstwerken onze stad herbergt. Ze worden ook allemaal genoemd in het 526 pagina’s tellende boek ’Beelden op stand’. Het nieuwste beeld, het aardvarken, staat er nog niet in, maar daar kunnen we niet meer omheen. Vooral voor de jeugd is het een bron van vermaak. Behalve voor een klein jongetje dat zich verbaasde over al die mooie eikeltjes die hij zomaar op de grond zag liggen. De foto werd gemaakt tijdens de onthulling op 12 september. Op de achterpagina staat een foto van de Burgerklok, die in de Lauwersgracht staat. Deze burgerklok werd op 17 september 1956 aan burgemeester Chris Matser aangeboden door een burgercomité, als geschenk voor zijn grote aandeel in de wederopbouw. Hij mocht de klok zelf onthullen. De klok wordt elk jaar op 17 september geluid.

Data Kerkperspectief eind 2013 en begin 2014 No 13 14 15 16 1 2 3 4 5 6 7 8 9

kopijdatum 7 oktober 2013 28 oktober 2013 18 november 2013 9 december 2013 6 januari 2014 27 januari 2014 17 februari 2014 10 maart 2014 31 maart 2014 21 april 2014 12 mei 2014 2 juni 2014 23 juni 2014

verschijningsdatum 19 oktober 2013 9 november 2013 30 november 2013 21 december 2013 Kerst 18 januari 2014 8 februari 2014 1 maart 2014 22 maart 2014 12 april 2014 Pasen 3 mei 2014 24 mei 2014 Pinksteren 14 juni 2014 5 juli 2014 vakantie 23

de Brink 11 Arnhem-Elden tel: 026 – 381 45 73 www.kapsalonhulstein.nl

KENNIS EN ERVARING, BIJ U IN DE BUURT! Aan een eerste vrijblijvend gesprek zijn geen kosten verbonden. NOTARISKANTOOR OCKHUYSEN Kronenburgsingel 60, 6831 gx Arnhem tel. 026 – 320 10 00 www.notarisockhuysen.nl

FRANSEN BV 026 - 364 86 44 Bezoek onze Shellshop en spaar airmiles terwijl u tankt. Winkelcentrum Presikhaaf EVANGELISCHE BOEK- EN MUZIEKSHOP “DE WEGWIJZER” VOOR UW: BIJBELS - KAARTEN - CD’s - DVD’s - CADEAU’s Adres: Croydonplein 418, 6831 LN Arnhem Tel. 026 – 323 12 88 Achter winkelcentrum Kronenburg. Gratis parkeren.

Open: dinsdag t/m vrijdag van 09.30 – 17.00 uur zaterdag van 09.30 – 16.30 uur www.wegwijzerarnhem.nl

[email protected]

Bij Monuta Arnhem krijgt u alle ruimte voor uw wensen. Wij zijn er voor u. Voor, tijdens en na de uitvaart.

We zijn 24 uur per dag bereikbaar op 026 - 442 42 25. Ook als u niet bij ons verzekerd bent. U kunt ons uitvaartcentrum bezoeken op de Eimerssingel West 7 te Arnhem, of op www.monuta.nl

Ouderenzorg zoals u dat wenst

Zorgcentrum Vreedenhoff is gelegen in een bosrijke omgeving in Arnhem aan de Velperweg. Het biedt 235 ouderen aangename woonruimte en uitstekende verzorging, waaronder een aparte Woonafdeling Dementie. Thuiswonende ouderen vinden bij Vreedenhoff voorzieningen als Dagverzorging, Dagopvang Dementie en Thuiszorg. Voor al haar cliënten organiseert Vreedenhoff talrijke activiteiten om het verblijf in het zorgcentrum zo aangenaam mogelijk te maken. Maatstaf voor zorg en aandacht is de vraag van de bewoner zelf; altijd wordt gekeken naar wat hij of zij zelf kan. Gemotiveerde verzorgenden, verpleegkundigen en activiteitenbegeleiders staan hiervoor garant. Verder werkt Vreedenhoff met eigen deskundigen als een gerontopsycholoog, ergotherapeut, fysiotherapeut en geestelijk verzorger. Vreedenhoff is een christelijke instelling, geworteld in de protestantse traditie wordt de oecumene een warm hart toegedragen en staat open voor elke levensopvatting. Meer informatie en contact: Vreedenhoff, Esperantolaan 2, 6824 LV Arnhem 026 – 384 65 00 [email protected] www.vreedenhoff.nl