“LOOF DE KONING HEEL ZIJN KERK”
brochure met ideeën om aan de slag te gaan met het jaarthema van de Confessionele Vereniging (2013-2014)
A. CITATENSPEL: CHRISTUS EN DE KERK Deze werkvorm is op vele manieren te gebruiken: in het verband van een kring of (belijdenis)catechisatie, maar ook als opening van een kerkenraadsvergadering. Op een reeks kaartjes (zie het bijgevoegde blad) staan behartenswaardige uitspraken die samenhangen met twee kernbegrippen uit het jaarthema: “Christus” en “de kerk”. Lees de kaarten een voor een voor, leg ze open op tafel en laat de groepsleden er enkele uitkiezen die hen bijzonder aanspreekt. Vervolgens kan men daarover doorpraten en gedachten uitwisselen. De citaten zijn ontleend aan ‘Het Groot Citatenboek over God, Geloof en Kerk’, samengesteld door Rien van den Berg, Gert Marchal en Koos van Noppen (uitgegeven door Boekencentrum Zoetermeer in 2001) B. FILMAVOND: UITGEDAAGD OM TE BELIJDEN Deze activiteit kan in allerlei groepsverbanden plaatsvinden: in een gesprekskring, een catechese-avond voor oudere jongeren of als eenmalige activiteit. In het voorjaar van 2013 is de film ‘Agent of Grace’ over het leven van Dietrich Bonhoeffer opnieuw op DVD uitgekomen (Neema Media BV; verkrijgbaar via de christelijke boekhandel). In deze film ervaren we hoe de Duitse predikant Dietrich Bonhoeffer bewust de uitdaging aanging om het christelijk geloof te belijden in de confrontatie met het nationaal-socialisme. Aanvankelijk in woord, later ook in daden, verzette Bonhoeffer zich tegen de ideologie van de nazi’s. Het kostte hem, kort voor het einde van de Tweede Wereldoorlog, zijn leven.
2
Enkele uitspraken van Bonhoeffer, die in de film voorkomen, zijn: -Wat hij (Hitler) van ons verlangt, kan een christen alleen van Christus zelf accepteren. -Alleen wie de Joden liefheeft, mag Gregoriaanse gezangen zingen. -Proberen te ontkomen aan zonde is wellicht de ultieme schuld. -We moeten leren leven alsof elke dag onze laatste kan zijn. -We zijn het God en onszelf verschuldigd om in de toekomst te geloven. -We hebben meer nodig dan religie in strikte zin. Wat we nodig hebben is geloof. En Jezus Christus in het centrum daarvan. -Waarachtige christelijkheid betekent het delen van elkanders pijn. Werkvorm: Kijk de film (88 minuten) en laat de deelnemers ondertussen aantekeningen maken over wat hen opvalt of aanspreekt. Het groepsgesprek kan vervolgens plaatsvinden rond het kernthema “uitgedaagd om te belijden”. Van de uitdaging om te belijden in Bonhoeffer’s tijd kan men de stap maken naar de vragen rond (de noodzaak van) het belijden in onze tijd. Welke specifieke uitdagingen ziet u/jij voor het christelijke belijden in onze cultuur? Op welke gebieden zou de kerk moeten spreken? Bonhoeffer schroomde niet om heikele kwesties in politiek en maatschappij te benoemen. Hoe zou de kerk dat in onze tijd moeten/kunnen doen?
3
C. MEDITATIEF UUR OVER LIED 705 (GEZANG 255) De in deze werkvorm voorgestelde meditatie kan zowel individueel als in een groep worden gedaan. In het tweede geval zou een moment van persoonlijke meditatie kunnen worden gevolgd door het delen van elkaars ervaringen. Lied 705 uit het nieuwe Liedboek is een bekend gezang dat vooral rond zondag Trinitatis (de zondag na Pinksteren) veel wordt gezongen: ‘Ere zij aan God de Vader…’ Het lied is een oproep tot lofprijzing van de drieënige God: Vader, Zoon en Geest. Daarbij is de hele kosmos in het geding: de volken, de kerk, engelen, de schepping… De schrijver van het van oorsprong Engelse lied heette Horatius Bonar (1808-1899). Hij was een Schot en stamde uit een oud predikantengeslacht. Hij was zakenman, actief in de Schotse kerkstrijd van de 19e eeuw, en dichter van verscheidene geestelijke liederen. Het jaarthema van de Confessionele Vereniging voor 2013-2014 is ontleend aan het derde vers: ‘Loof de koning, heel zijn kerk!’. Opmerkelijk is dat deze regel in een oudere Nederlandse vertaling van het lied anders was weergegeven. In de Hervormde Bunbel van 1938 eindigde gezang 93:3 met de regel: ‘Looft den Koning en zijn werk!” Bij de totstandkoming van het Liedboek voor de kerken veranderde dichter Willem Barnard deze zin in “Looft de Koning, heel zijn kerk!”
4
Werkwijze: 1.Wees een ogenblik stil. Bid om concentratie en aandacht. Dat alle afleidende gedachten tot rust mogen komen. 2.Lees de tekst van Lied 705 in alle rust enkele malen door. Ga niet direct schrijven maar laat de woorden en zinnen op u inwerken. 3.Overdenk de tekst. Daarbij kunt u voor uzelf aantekeningen maken. De volgende vragen kunnen als handreiking dienen: a. Van welke woorden/zinnen in dit lied wordt u warm? Zijn er ook woorden/zinnen die vervreemdend werken? b. Let in het bijzonder op de wijze waarop Vader, Zoon en Geest in dit lied voorkomen. Wat spreekt u aan? c. Er klinken verschillende bijzondere titels in dit lied waarmee de Drieënige God en zijn werk worden gekenschetst: ‘Lam’, ‘Heer’, ‘Koning’. Wat betekenen die woorden voor u? 4.Beluister het lied via een CD of internet (van tevoren klaarzetten!). Zeker als u deze werkvorm met een groep doet, is het mooi het lied mee te zingen. D. BIJBELSTUDIE PSALM 72 Deze werkvorm kan in allerlei groepsverbanden worden toegepast. Lees eerst Psalm 72 aandachtig door. Behalve de korte uitleg hieronder, kan men andere tekstverklaringen of een dagboek over de psalmen ter hand nemen voor een uitgebreidere toelichting. Aan de hand van de gespreksvragen kan vervolgens het gesprek plaatshebben. Dit gebed van Salomo voor de koning is rond de kroning van onze nieuwe koning Willem-Alexander in vele kerken gezongen of ook bepreekt. Heel toepasselijk, want de koning en de kroonprins (‘de koningszoon’) worden 5
in deze psalm geschetst naar het beeld van de rechtvaardige koning zoals God die voor ogen heeft. Gerechtigheid, vrede, bevrijding en ontferming zijn kernwoorden die de regering van deze koning typeren. Met Psalm 72 mogen we dat onze koning en alle overheden die over ons zijn gesteld, in het bijzonder blijven toebidden. Tegelijk ademt Psalm 72 een diepte en weidsheid die de dimensies van een aards koningschap overstijgt. De kerk heeft in de koninklijke profielschets van dit geloofslied dan ook een hogere Koning herkend: Gods messias, brenger van goddelijk recht en vrede voor Israël, de volken en heel de schepping. Lees maar hoe ze allemaal meedoen in de lofprijzing voor deze vredebrengende koning. Bloeiende akkers, zelfs bergen en heuvels getuigen van zijn heilzame heerschappij. In het bijzonder de zwakken en verdrukten zullen het voorwerp van zijn liefde zijn. Zij die niet in tel zijn naar de maatstaven van deze wereld, zijn kostbaar voor deze koning. En er komt geen einde aan zijn vrederiijk: “totdat de maan niet meer bestaat”. Voor eeuwig zal men zijn luisterrijke naam prijzen. De psalm eindigt met een uitbundige lofprijzing aan God die deze Koning geschonken heeft. De God van Israël wordt Hij met nadruk genoemd. Het heil komt uit Israël. Het is ook ons als kerk geschonken. Door Jezus Christus, onze Heer, in wie we dit goddelijke Koningsbeeld herkennen, weten we ons verbonden met de Israël en de haar toevertrouwden beloften en verwachtingen. En zo loven en prijzen ook wij ‘de Naam boven alle namen’. En we zien uit en leven toe naar zijn toekomst. “Loof de Koning, heel zijn kerk!” 6
Gespreksvragen: 1.Wat spreekt u vooral aan in de koning van Psalm 72? 2.Welke aspecten daarvan zou u onze nieuwe koning WillemAlexander (en andere overheden) vooral willen meegeven? 3.Benoem met elkaar concrete evangelieverhalen over Jezus waarin u de koning van Psalm 72 herkent. 4.De door de profeten verwachte messias heeft behalve koninklijke, ook profetische en priesterlijke trekken. Vindt u die ook in deze psam? 5.Wij verwachten het Koningschap van Jezus nog in zijn volkomenheid, maar geloven ook dat het met zijn eerste komst nu al in onze wereld is aangebroken: in Jezus’ woorden en werken, in het werk van Gods heilige Geest, in woorden en daden van Jezus’ leerlingen die hun Heer metterdaad volgen. Ook de kerk is geroepen om Gods Koninkrijk nu al zichtbaar te maken. Wat herkent u van Jezus’ Koningschap in de wereld om ons heen, in uw eigen leven, in de kerk? E. PREEKBESPREKING Dit idee leggen we graag voor aan kerkenraden en predikanten. Het jaarthema “Loof de Koning, heel zijn kerk!” leent zich uitstekend om te gebruiken als thema voor een kerkdienst. Velerlei Bijbelteksten en invalshoeken zijn denkbaar. Uit het Oude Testement noemen we 2 Samuël 7, Psalm 72 of Psalm 118. In het Nieuwe Testament kan men denken aan Matteüs 21:1-9 of Openbaring 5. Misschien wil uw predikant een preek houden aan de hand van dit thema? En het is de moeite waard daarover vervolgens door te spreken met (een deel van) de gemeente tijdens een preekbespreking na de dienst of op een ander geschikt moment. We wensen elkaar een rijke ontmoeting rond Gods Woord toe! 7
F. GEMEENTEAVOND OVER HET JAARTHEMA Het jaarthema ‘Loof de Koning, heel zijn kerk!’ kan goed dienen als uitgangspunt voor een gemeentavond waarin ‘het christelijke belijden in onze tijd’ wordt toegelicht en besproken. Daarbij kunnen ook die aspecten van belijden aan de orde komen waarvoor de Confessionele Vereniging zich 150 jaar lang heeft ingezet, zoals de nadruk op persoon en werk van Christus, en de gerichtheid op ‘heel de kerk’. Ook in heden en toekomst willen we – in verbondenheid met de belijdenisgeschriften van de kerk der eeuwen - die kernwaarden blijven proclameren. Voor een dergelijke gemeenteavond kunt u een spreker uit het Hoofdbestuur van de CV uitnodigen. Te denken is ook aan de scribenten van de jubileumbundel van de CV. Eventueel kan het dagelijks bestuur voor u bemiddelen bij het zoeken van een geschikte spreker. U kunt daartoe contact op nemen met de secretaris. G. GESPREKSKRING OVER DE JUBILEUMBUNDEL Rond het 150-jarig bestaan van de Confessionele Vereniging verschijnt een speciale jubileumbundel. In verschillende artikelen wordt teruggekeken op de gang van de kerk in Nederland gedurende anderhalve eeuw en het functioneren van de Confessionele Vereniging. Maar ook worden lijnen getrokken naar de kerk van nu en uitdaging van de toekomst. Welke dromen dromen wij voor de kerk? Wat zijn de speerpunten voor een confessionele beweging in de kerk van de komende decennia.? Aan de hand van de jubileumbundel zouden in plaatselijke gemeenten gesprekskringen kunnen worden opgezet, waarin wordt geleerd over de kerk van het verleden, groeiend inzicht ontstaat in de situatie van de kerk van het heden, en verwachtingen worden gedeeld voor de kerk van de toekomst. 8
