“Samen kerk zijn met Palestijnse christenen” Studiereis Israël en de Palestijnse gebieden – 20 februari t/m 1 maart De Protestantse Kerk in Nederland is onopgeefbaar verbonden met het volk Israël. Maar daarnaast zijn we ook kerk samen met de Palestijnse kerk. Hoe geef je vorm aan die verbondenheid met de Palestijnse kerk in een land dat politiek erg complex in elkaar zit? Wat vragen Palestijnse christenen van ons? En hoe geven andere ‘buitenstaanders’ de verbondenheid met de Palestijnse kerk vorm? In de studiereis “Samen kerk zijn met Palestijnse christenen” hebben we ontmoetingen met Palestijnse christenen in Israël en de Palestijnse gebieden, en met Joodse en internationale organisaties die de verbondenheid met de Palestijnse kerk proberen vorm te geven. Centraal staat dus de vraag: hoe kunnen we betrokken zijn bij de kerk in Israël/Palestina, die merendeel Palestijns is? De reis is geen vakantie, maar een intensieve studiereis, waarvoor predikanten en kerkelijk werkers ook 4,25 PE kunnen krijgen (inclusief 40 uur zelfstudie). De reis heeft niet als doel om alle kanten van het conflict te belichten, maar heeft betrokkenheid bij de Palestijnse kerk als focus. Vanuit die focus gaan we in gesprek met Palestijnen, Joden en internationale kerkelijke werkers. Reisbegeleiding: Margriet Westers, projectmedewerker Come and See voor Kerk in Actie en Sabeel (www.kerkinactie.nl/blogwesters). Kosten: €1400,- bij verblijf in een tweepersoonskamer (éénpersoonskamertoeslag €275). Inclusief vervoer in Israël, overnachtingen in hotels, fooien, entreegelden, donaties voor sprekers en gastorganisaties. Exclusief drankjes, persoonlijke uitgaven, reis- en annuleringsverzekering. Doelgroep: predikanten, kerkelijk werkers en andere kerkelijk betrokkenen. Kerk in Actie zoekt een evenwichtig samengesteld reisgezelschap. Na aanmelding hoort u zo spoedig mogelijk of u deel kunt nemen aan de reis. Aanmelding: vraag het aanmeldingsformulier aan bij Margriet Westers,
[email protected]. Aanmelden kan tot uiterlijk 1 december. We proberen een zo gevarieerde en evenwichtig mogelijke groep samen te stellen. Na het insturen van het aanmeldingsformulier hoort u zo snel mogelijk of u deel kunt nemen aan de reis. Kennismakingsmiddag: vrijdagmiddag 30 januari, 14.00-17.00u, Landelijk Dienstencentrum PKN, Utrecht
Programma (concept) Vrijdag 20 februari – overnachting in Stella Maris Guesthouse, Haifa 05.00u Verzamelen op Schiphol 07.00 Vlucht naar Tel Aviv met Swiss Air 14.25u Aankomst op Tel Aviv, aansluitend vertrek naar Haifa 19.00u Diner 20.30u Hernieuwde kennismaking Zaterdag 21 februari – overnachting in Stella Maris Guesthouse, Haifa 09.00u Ontmoeting met Jafar Farah, Mossawa 11.30u Ontmoeting met Elias Chacour, voormalig aartsbisschop van de Grieks-Katholieke kerk in Haifa 13.30u Akko: lunch en vrije tijd 16.00u Nes Ammim – ontmoeting met een van de studieleiders 19.00u Diner Zondag 22 februari – overnachting gastgezinnen of hotel, Bethlehem (bagage en paspoort mee) 08.15u Vertrek naar Nazareth: bezoek aan de Rooms-Katholieke Aankondigingskerk 13.00u Lunch in Tiberias 14.30u Bezoek aan de Berg der Zaligsprekingen, wandeling naar het Meer van Galilea onderaan de berg 18.30u Aankomst en diner in Bethlehem Maandag 23 februari – overnachting gastgezinnen of hotel, Bethlehem (paspoort mee) 06.00u Optioneel: checkpointbezoek met EAPPI 08.00u Ontbijt 09.00u Ontmoeting met Jack Sara of Yohanna Katanacho, Bethlehem Bible College 11.00u Bezoek aan het Aida Vluchtelingenkamp in Bethlehem 13.00u Lunch en vrije tijd in Bethlehem 16.00u Ontmoeting met Father Jamal Khader, Kairos Palestine 19.00u Diner in guesthouse of bij gastgezinnen Dinsdag 24 februari – overnachting gastgezinnen of hotel, Bethlehem (paspoort mee) 08.00u Ontbijt 08.45u Vertrek naar Hebron: bezoek aan de oude stad, lunch bij een van de bewoners 14.00u Bezoek aan het EAPPI-team in Jatta, ten zuiden van Hebron 19.00u Diner in guesthouse of bij gastgezinnen Woensdag 25 februari – overnachting in Jeruzalem (bagage en paspoort mee) 07.30u Ontbijt 09.00u Bezoek aan de Tent of Nations: Daher en Daoud Nassar 11.45u Aankomst in Jeruzalem: vrije tijd en lunch in de oude stad. 16.00u Ontmoeting met Sarah Bernstein, JCJCR 18.00u Diner in het hotel
Donderdag 26 februari – overnachting in Jeruzalem 09.30u Ontmoeting met Ron Kronish (Interreligious Coordination Council Israel), Tag Meir 12.00u Viering en lunch bij Sabeel in Oost-Jeruzalem, ontmoeting met Naim Ateek en/of Cedar Duaybis 15.30u Vrije tijd 18.00u Diner in het hotel 19.30u Ontmoeting met Salim Munayer en/of Lisa Loden, Musalaha Vrijdag 27 februari – overnachting in Jeruzalem 07.30u Ontbijt 09.00u Bezoek aan Holocaust herdenkingsmuseum Yad Vashem 12.30u Lunch in de oude stad 14.00u Ontmoeting met David Neuhaus, Hebrew Speaking Vicariate in Jerusalem 16.30u Ontmoeting Arik Ascherman, Rabbis for Human Rights + bezoek aan synagoge Kol Hanashema 19.30u Diner in het hotel Zaterdag 28 februari – overnachting in Jeruzalem Facultatief en als het weer het toelaat: wandeling in de woestijn naar Mar Saba, een van de oudste kloosters ter wereld. 19.00u Diner in het hotel 20.00u Afsluiting met de groep Zondag 1 maart – overnachting in Jeruzalem 09.00u Kerkdienst bij de Grieks-Katholieke kerk in Jeruzalem, en/of vrije tijd in Jeruzalem 12.00u Vertrek naar Tel Aviv Airport 15.55u Vlucht naar Amsterdam 21.50u Aankomst op Schiphol
Ontmoetingen Jafar Farah, Mossawa Jafar Farah werkt bij Mossawa, een organisatie die opkomt voor gelijke rechten van Palestijnen en Joden in Israël. www.mossawa.org Elias Chacour, Ibillin Elias Chacour is gepensioneerd aartsbisschop van de Grieks-Katholieke kerk in Haifa. In zijn boek ‘Zonen van Abraham’ beschrijft Elias Chacour hoe hij opgroeide in het christelijk-Arabische dorpje Bar’am in het noorden van Galilea. Toen de staat Israël werd opgericht, moesten alle inwoners het dorp verlaten. Ze keerden niet meer terug. Chacour beschrijft hoe hij, opgroeiend in de roerige jaren tussen 1948 en 1967 en later, zijn geloof ontwikkelde, theologie studeerde en steeds meer ontdekte waarom Jezus de vredestichters zalig noemde. Nes Ammim Nes Ammim is na de Tweede Wereldoorlog opgericht als een plek waar Europese christenen opnieuw het gesprek met het Jodendom konden aangaan. Na jaren van antisemitisme in Europa, wilden deze Nederlandse en Duitse christenen vooral eerst een luisterende houding aannemen richting het Jodendom. In de loop der jaren is de dialoog tussen Europese christenen en Joden verbreed naar dialoog met lokale, Palestijnse christenen. Hoe geeft Nes Ammim, met haar eigen geschiedenis, vorm aan de verbondenheid met de Palestijnse kerk, naast hun verbondenheid met Israël? EAPPI – Ecumenical Accompaniment Programme in Palestine and Israel EAPPI is een programma van de Wereldraad van Kerken. EAPPI brengt internationale christenen voor drie maanden naar de West Bank om het leven daar te delen met de mensen die er wonen – in zes teams, op zes plekken – variërend van Oost-Jeruzalem en Bethlehem tot kleine dorpjes als Jayyous en Yanoun. In Bethlehem is een van de taken van het team om dagelijks Checkpoint 300 te monitoren, waar veel mensen ’s ochtends doorheen moeten om naar hun werk in Israël te kunnen. Bethlehem Bible College – Jack Sara of Yohanna Katanacho Het Bethlehem Bible College is ook een partner van Kerk in Actie. Een universiteit in Bethlehem waar je een bachelor en master theologie kunt halen. Daarnaast is er een media- en een gidsenopleiding. Van Jack Sara of Yohanna Katanacho horen we hoe theologen worden opleid in het Bethlehem van 2015. Kairos Palestine – Father Jamal Khader Kairos Palestina is een breed gedragen beweging van Palestijnse christenen die zich in het Kairosdocument uitspreken tegen de bezetting van de Palestijnse gebieden en de theologische legitimatie ervan. Een document dat zich onder andere richt tot de westerse kerken. De theologen en anderen van Kairos Palestina willen graag in gesprek met kerken in het westen. Tent of Nations – Daoud en Daher Nassar De familie Nassar woont al enkele generaties op een heuvel vlak buiten Bethlehem. Ruim twintig jaar is de familie al in rechtszaken om het eigendomsrecht van hun land verwikkeld. Onder het motto ‘Wij weigeren
vijanden te zijn’ wil de familie op het land blijven wonen en het land een plek laten zijn van vrede en recht. Een plek waar iedereen welkom is – ongeacht etniciteit. ICCI (Interreligious Coordination Council Israel), Tag Meir – rabbijn Ron Kronish Rabbijn Ron Kronish is een van de oprichters van Tag Meir: een organisatie die zich inzet om geweld en vandalisme op kerken en moskeeën tegen te gaan. De Tag Meir leden zijn vrijwilligers die bij elk incident contact zoeken met de slachtoffers en waar nodig helpen om de gebouwen weer schoon te maken. Sabeel – Naim Ateek en/of Cedar Duaybis Sabeel is een centrum voor Palestijnse bevrijdingstheologie, opgericht eind jaren tachtig door de Anglicaanse predikant Naim Ateek. Door de jaren heen heeft Sabeel een programma ontwikkeld waarin zij predikanten toerusten om betrokken te zijn bij hun samenleving, interreligieuze dialoog stimuleren en Bijbelstudies doen met jongeren. Musalaha – Salim Munayer en/of Lisa Loden Musalaha is een organisatie die Messiasbelijdende Joden en Palestijnse christenen met elkaar in gesprek brengt. Eén van de onderdelen van het programma van Musalaha is een ‘desert encounter’, waarbij Palestijnse christelijke en Messiasbelijdende Joodse jongeren elkaar een aantal dagen in de woestijn ontmoeten en hun leven en geloof delen. Dat is vaak confronterend, maar het leidt soms ook tot mooie ontmoetingen. JCJCR (Jerusalem Center for Jewish Christian Relations) – Sarah Bernstein Sarah Bernstein werkt bij JCJCR, het Jerusalem Center for Jewish Christian Relations. Deze organisatie faciliteert al jarenlang ontmoetingen tussen joden en christenen in Israël door uitwisselingsprogramma’s met Arabisch-christelijke en Joodse scholen en programma’s met joodse en christelijke leiders. Father David Neuhaus, Hebrew Speaking Vicariate in Israel David Neuhaus is een Jood, geboren in Zuid-Afrika, die zich bekeerde tot het christendom. Hij werkt als priester in de Hebreeuws sprekende Rooms-Katholieke kerk in Jeruzalem en vertelt ons hoe in de RoomsKatholieke kerk in Jeruzalem, die bestaat uit Hebreeuws-sprekende gemeente en een Arabische gemeente, de contacten tussen beide groepen zijn en hoe zij zich (ook theologisch) tot elkaar verhouden. Rabbis for Human Rights – rabbijn Arik Ascherman Rabbijn Arik Ascherman is betrokken bij de Rabbis for Human Rights, één van de partners van Kerk in Actie. De Rabbis for Human Rights zetten zich vanuit hun geloof in voor mensenrechten in Israël – bijvoorbeeld voor arme gezinnen in Hadera, bedoeïenen in de Negev en Palestijnen in de Palestijnse gebieden. We gaan met hem naar de synagoge Kol Hanashema, waar mannen en vrouwen samen in de dienst zitten.
