Kennismakingsmagazine stimul Nederland. Van elkaar leren om aandachtig zorg te leveren

N e d e r l a n d

Kennismakingsmagazine sTimul Nederland

Van elkaar leren om aandachtig zorg te leveren

03

Inhoud

kennismakingsmagazine sTimul Nederland

Voorwoord 31

14 20 04

17

26

11

13

27 29

28 08

03

Voorwoord Welkom bij sTimul Nederland sTimul kent alleen maar winnaars Een zorgervaring met vérstrekkende gevolgen... (1) Klantonvriendelijkheid zit in je blinde vlek! Ethiek vormt onze volgende uitdaging Een ‘efteling’ ervaring sTimul volgens... Prof. Dr. Mieke Grypdonck & Dr. Aart Pool De waardigheidsuitdaging ‘Typisch ZorgSaam: steeds vooraan bij innovatieve ontwikkelingen’ by the sTimul experience in a care-ethics Zo’n sessielab levert veel discussie op! www.dignity-in-care.eu Studenten in sTimul ‘wat verstaan we onder goede zorg?’ Sponsors Een zorgervaring met vérstrekkende gevolgen... (2) Onderzoek naar de effectiviteit ‘Verrijking voor onze wijk maar vooral voor de zorg’ Nieuwe ontwikkelingen bij sTimul Uit de keuken van Bachten Dieke: vergeten recept CZ steunt sTimul Website sTimul Nederland & colofon

Investing in your future - Crossborder cooperation programme 2007-2013 07-029-BE_Dignity-in-Care

19

23

07

03. 04. 07. 08. 10. 11. 13. 14. 16. 17. 19. 20. 22. 23. 25. 26. 27. 28. 29. 31.

Belevingsgericht werken staat hoog in het vaandel bij ZorgSaam. Om dit te realiseren, moeten medewerkers in staat zijn aan te sluiten bij de emoties van de cliënten. Dit vraagt om empatisch vermogen. ZorgSaam was dan ook meteen enthousiast toen sTimul België ons vroeg partner te worden in het project ‘Dignity in Care’. Het daarin uit te werken sTimulconcept dat uitgaat van ervaringsleren sprak ons zeer aan. Het gaat namelijk over het hart van de zorg, namelijk het inspelen op de beleving van de cliënt en aandacht hebben voor diens leven en eigenheid. Het project ‘Dignity in Care’ leidde tot een stimulerende samenwerking en uiteindelijk een eigen opleidings- en ervaringscentrum. Voor de realisatie van sTimul Nederland is een heleboel werk verzet door medewerkers van ZorgSaam. Wij hebben echter ook veel te danken aan de ondersteuning door subsidieverstrekkers, sponsors en leveranciers. De Raad van Bestuur van ZorgSaam ZeeuwsVlaanderen is bijzonder trots op de totstandkoming van sTimul Nederland. Het past bij onze uitgangspunten en het is dan ook een waardevolle aanvulling op onze organisatie. Arnold Schelfhout Lid Raad van Bestuur ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen

04

Welkom bij sTimul Nederland

Zorgverleners bepalen vooraf wat ze willen ervaren. Ze stellen een bij de gewenste leerervaring passend zorgprofiel op en dompelen zich tijdens de sessie hierin onder. Alet Veldhuis legt uit: “Met minimale supervisie van docenten wordt zorg geleverd. De zorgverlening wordt dus niet steeds gecorrigeerd als er iets fout gaat. Hierdoor moet creatief ingespeeld worden op situaties en moeten ontstane problemen zelf opgelost worden. Leerlingen en studenten worden op deze manier sneller taakvolwassen. De feedbacksessie en ethische reflectie aan het einde van de simulatie leiden tot inzichten en voornemens

N e d e r l a n d

Het zelf ervaren, het ‘aan den lijve’ ondervinden is de basis van verruiming van kennis en inzicht.

Belevingsgerichte zorg sTimul past bij belevingsgerichte zorg. Belevingsgerichte zorg gaat er van uit dat de zorgverlener probeert te ontdekken welke zorg nodig is en welke zorg goed aansluit op de wereld van de

sTimul doet zorgverleners beseffen dat de zorg beter kan. Door stil te staan bij de manier waarop het werk tot nu toe werd uitgevoerd, dit ook lijfelijk te ervaren, ontstaat nieuwe inspiratie.

cliënt. Er vindt een dialoog plaats met de cliënt, waarbij de autonomie van de zorgvrager in hoge mate gerespecteerd wordt. Vanuit de eigen mogelijkheden en verantwoordelijkheid zoeken zorgverlener en cliënt de beste oplossing. Deze gedachtegang, de belevingsgerichte zorg, wordt via sTimul Nederland concreet aangeleerd dankzij een ingrijpende, interactieve en herkenbare simulatie van de zorgpraktijk. “Voor de invoering van belevingsgerichte zorg in een organisatie is uiteraard meer nodig dan een eenmalige sessie”, aldus Monica Roose. “Het gaat immers om het scheppen van een kader, het aanreiken van hulpmiddelen en het invoeren van een verandering in de zorgpraktijk. De bijzonderheden en de gewoontes van de betreffende instelling spelen daarbij een belangrijke rol. sTimul Nederland kan dit traject begeleiden.” Alet Veldhuis vult aan: “Voordat medewerkers uit een organisatie deelnemen aan sTimul heeft de betrokken leidinggevende al een inleefsessie meegemaakt en eventueel een aanvullende cursus ethisch leiderschap gevolgd. Hierdoor krijgt de leidinggevende voldoende bagage mee om de ervaringen van de medewerkers bespreekbaar te maken en verbeteringen door te voeren.” Monica Roose en Alet Veldhuis nodigen alle zorgorganisaties en alle instellingen voor zorgonderwijs uit om de unieke ervaring van sTimul te ondergaan. “Ons aanbod is gericht op zorgverleners, managers in de zorg, artsen en studenten, docenten en scholieren. U vindt alle informatie en de mogelijkheid om u aan te melden op onze site.”

www.stimulnederland.nl

De standaardformule van een inleefsessie omvat een voorbereidingsgesprek, twee simulatiedagen met één overnachting, een feedbacksessie en een door een deskundige begeleid reflectiegesprek. In principe start elke week op maandagochtend en op donderdagochtend een tweedaagse inleefsessie. Na zes tot acht weken volgt een terugkomsessie van drie uur. De deelnemers zijn zowel studenten als mensen vanuit het zorgwerkveld. Er is altijd sprake van twee partijen. Als combinaties zijn mogelijk: zorgverleners – studenten, studenten – studenten, zorgverleners – zorgverleners, studenten – zorgverleners. Een instelling of school hoeft niet alle kamers tegelijk af te huren.

Alet Veldhuis

Monica Roose, manager P&M bij ZorgSaam en directeur sTimul Nederland legt graag uit hoe sTimul werkt. Ze wordt hierbij enthousiast aangevuld door Alet Veldhuis, begeleider sTimul en ethicus bij ZorgSaam. “We werken met inleefsessies. Per inleefsessie wordt een groep van negen zorgverleners verzorgd door acht tot tien leerlingen/ studenten. Dit gebeurt gedurende twee dagen en de tussenliggende nacht. Intensief, maar effectief!”

bij beide partijen. Na zes tot acht weken volgt een terugkomsessie voor de zorgverleners. Successen en tegenslagen bij het vertalen van ervaringen naar de dagelijkse praktijk worden besproken. Ook krijgen zorgverleners extra handvatten mee om de ervaringen om te zetten naar de dagelijkse praktijk.”

Monica Roose

De sTimulans van het simu-leren. Het lab voor zorgethiek heeft een uniek aanbod: een ervaringsstage die daadwerkelijk laat meemaken hoe het is om zorgafhankelijk te zijn. Zorgverleners ervaren lijfelijk wat het betekent als er wel of niet op behoeftes wordt ingespeeld. Ze krijgen op deze manier nieuwe inzichten, leren zich verplaatsen in een cliënt. Ze leren opnieuw luisteren naar de cliënt.


05

Het is mogelijk om met andere instellingen te combineren. Als binnen een instelling behoefte is om een bepaalde ethische vraag specifiek te simuleren, dan is dit zeker bespreekbaar.

07

advertentiepagina


Johan Francke, senior beleidsmedewerker curatieve zorg bij de Provincie Zeeland, is al ruim 25 jaar betrokken bij de ontwikkelingen in en rond de ziekenhuiszorg in Zeeland. De belangen van patiënten en cliënten die afhankelijk zijn van zorg, liggen hem na aan het hart. Alleen maar winnaars “Dit initiatief”, aldus Johan, “kent alleen maar winnaars. De patiënten en cliënten zijn de belangrijkste winnaars. Als verpleegkundigen en verzorgenden erin slagen zo goed mogelijk in de huid van hun patiënten te kruipen, dan wordt de zorg daar ongetwijfeld beter door. Ook de medewerkers winnen hierbij. Tevreden patiënten geven de medewerkers een tevreden gevoel. De zorginstellingen die met deze aanpak aan de slag gaan, zullen hun inspanningen beloond zien met goede beoordelingen door hun cliënten. Voor de derde- en vierdejaarsstudenten van de Hogeschool Zeeland en het ROC Zeeland zijn dit ongetwijfeld onvergetelijke lessen in belevingsgerichte zorg. Alleen maar winnaars dus.”

zichtbaar beter...

ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen is dé specialist in zorg voor jong en oud in de regio Zeeuws-Vlaanderen. ZorgSaam biedt ziekenhuiszorg, thuiszorg, ouderenzorg en ambulancezorg. Belevingsgericht werken ZorgSaam heeft een visie op dienstverlening waarbij de beleving van de cliënt, patiënt, bewoner en collega centraal staat: zo kan de patiënt zich veilig voelen, blijft de cliënt baas in eigen huis, wordt elke oudere gerespecteerd en is er goede samenwerking tussen collega’s. ZorgSaam maakt op deze manier de zorg steeds menselijker en persoonlijker. Innovatief ZorgSaam biedt de zorg van vandaag met een blik op de toekomst. Of het nu gaat om (medisch) technologische vernieuwingen of innovaties binnen het zorgproces. sTimul Nederland is daar een prachtig voorbeeld van.

www.zorgsaam.org

“sTimul kent

alleen maar

winnaars” “Een heel mooi innovatief initiatief van ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen, waar we als provincie trots op zijn”, vat Johan Francke zijn mening over sTimul samen.

Praktijk beste leermeester “We horen vaak: de praktijk is de beste leermeester”, vervolgt Johan zijn enthousiaste reactie. “Bij sTimul krijgt dit een dubbel accent. Theoretische kennis opgedaan tijdens de opleiding breng je in de praktijk en daardoor bouw je vaardigheden op. Maar als je die praktijk daarnaast ook opdoet door echt in de huid van de zorgbehoevende patiënt te kruipen, is dat dubbel leerzaam.” Grensoverschrijdend Het idee komt uit België. “In die zin kan je het grensoverschrijdend noemen. Voor ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen is het project een logisch vervolg op hun visie belevingsgericht werken. Maar het feit dat ze de deuren van sTimul niet alleen actief open zetten voor de eigen partners maar ook voor andere zorginstellingen in Zeeland en in de rest van Nederland, is eveneens grensoverschrijdend. Het getuigt van maatschappelijk verantwoord ondernemen, verantwoordelijkheid nemen over de grenzen van de eigen organisatie heen. Wij wensen de initiatiefnemers en allen die betrokken zijn bij sTimul veel succes, in het belang van de patiënt en cliënt,”

08

09

Een zorgervaring vérstrekkende ZorgSaam heeft een belevingsgerichte visie en raakte daardoor in gesprek met het Belgische sTimul. Het inleven in de beleving van de cliënt krijgt daar namelijk een speciale dimensie. Na meerdere Vlaamse sessies, was ZorgSaam zo enthousiast dat inmiddels sTimul Nederland is opgericht. Als u de ervaringen van toen leest, begrijpt u waarom.

van die mevrouw heel goed begrijpen. Ik heb dit besproken met de groep zorgverleners. Hoe kunnen we zorg aan deze mevrouw geven, zonder dat zij het gevoel heeft gevolgd te worden? Een collega heeft bij een volgende keer dat de mevrouw naar buiten loopt tegen haar gezegd: “Ik ga gezellig met u mee wandelen”. Zo zie je maar wat communicatie kan betekenen.”

De eerste inleefsessies van ZorgSaam gebeurden in het zorg-ethisch lab te Moorsele in België, in de buurt van Kortrijk. Het zorg-ethisch lab aldaar is een statig kloostergebouw dat helemaal verbouwd is tot een modern woonzorgcentrum met de nieuwste snufjes zoals een kantelbad en een tillift. Gedurende twee inleefdagen én de tussenliggende nacht krijgen leidinggevenden de rol van zorgbehoeftige cliënten in een woonzorgcentrum. Hoe is het om bijvoorbeeld gewassen te worden, in een tillift verplaatst te worden en voor het eten een 12tal medicijnen (tic-tac’s) te moeten slikken? Op de tweede middag wordt er een feedbacksessie gehouden om de ervaringen met elkaar te delen en deze om te zetten naar de dagelijkse praktijk. Enkele ervaringen die daar werden geuit:

“Ga ik ook zo om met onze cliënten?”

Karin Schilleman, teamleider ZorgSaam Emmaus: “Wat ik er van meegenomen heb, is dat er veel gedacht wordt voor cliënten en niets gevraagd wordt aan cliënten. Shocking! We hebben in Emmaus een mevrouw wonen die telkens wegloopt. Ze wordt agressief omdat ze steeds wordt gevolgd door verzorgenden, die bang zijn dat ze weer wegloopt. Nu ik zelf ervaren heb hoe dat voelt, kan ik de reactie

Jan van Breda, docent Hogeschool Zeeland: “Twee dagen lang een zorgafhankelijke man zijn, halfzijdig verlamd en depressief, dat is een uiterst


met gevolgen... (deel 1)

bijzondere ervaring geweest. Samen met mijn ‘collega simulanten’ hebben we zowel leuke als moeilijke momenten meegemaakt. Maar bovenal erg leerzame. Nu (pas) weet ik hoe een zorgafhankelijk iemand zich voelt en wat hierbij belangrijk, of zelfs essentieel is. En dat is…. te veel om op te noemen. Daarvoor moet je het zelf ondergaan en ervaring opdoen als (simulatie) patiënt. sTimul betekent voor mij ervaringsleren; de ultieme vorm van leren!”

“Hoe voelt het als je blind bent en niet in staat bent om zelf (gemalen) voeding te eten?”

Gerard Smits , manager ZorgSaam Bachten Dieke en Koos de Zeeuw, manager ZorgSaam Vremdieke kropen ook in de huid van een cliënt. Gerard werd een 88-jarige man, sinds 3 maanden weduwnaar, depressief, suïcidaal en afhankelijk van een rollator. Koos werd een 85-jarige man, die depressief en slecht ter been is, maar desondanks geen loophulpmiddelen en medicijnen wil. Gerard: “Je speelt het niet, maar je bent het zelf. Bij mij waren er constant verzorgers om me heen omdat ik suïcidaal was en zij bang waren dat ik mezelf iets zou aandoen. Dat vond ik benauwend. Ik was binnen een half uur mijn autonomie kwijt. Ik kon niet meer gaan en staan waar ik wilde. Continu werd ik achtervolgd, als ik naar de WC ging of naar buiten liep. En als ik op de kamer was, werd ik daar ook niet gelukkiger van. Er stond zo’n keurig opgemaakte hoog-laag bed en een nachtkastje zoals in een ziekenhuis, om nog maar te zwijgen over de overige inrichting. Als dit voortaan je woonleefomgeving is, voelt dat heel vreemd. Na sTimul heb ik besloten dat de mensen in de nieuwe verpleegafdeling zelf hun kamer mogen inrichten, met hun eigen spullen. Ik heb onlangs toestemming gegeven om aan de raamzijde van het appartement in Bachten Dieke in het schoon metselwerk te laten boren. De regels beletten dat tot nu toe, maar ik ga nu anders om met regels. De mevrouw in kwestie was altijd gewend dat haar kruimeldief achter het gordijn ophing. Nu dus ook, het is toch haar huis.”

“Wij zijn alleen geen overnemers.”

helpers,

>> lees verder op blz. 23

10

We doen ons best om zo goed mogelijk te zorgen voor de mensen die onze hulp nodig hebben. De ene dag nog beter dan de andere. Maar ondertussen slaan we menselijke flaters. Bent ù zich bewust van de volgende misdragingen in de ogen van een ander?

Zoekende mensen niet helpen

Zonder iets te zeggen met een onderzoek beginnen Mensen wel begroeten, maar Mensen laten wachten terwijl je een afspraak ondertussen met hen hebt naar het Onbedoeld onbeleefd zijn door computerscherm te zeggen ‘u mag’ terwijl het blijven kijken eigenlijk moet zijn ‘wilt u…’ Tijdens gesprekken op je horloge kijken Wanneer mensen met een vraag komen zeggen ‘dan moet u niet bij mij zijn’ en ook niet zeggen waar mensen wel moeten zijn

Klachten afdoen Wanneer een als gezeur spreekuur uitloopt dat niet even zeggen

Slecht nieuws gesprekken voeren of privacy gevoelige onderwerpen bespreken in het bijzijn van anderen


“Ethiek vormt onze volgende uitdaging” Esther Viëtor, leidinggevende bij Werkt voor Ouderen, in haar rol tijdens de eerste inleefsessie

Klantonvriendelijkheid zit in je blinde vlek!

11

Ben van Belzen, hoofd HRM van Stichting Werkt voor Ouderen in Vlissingen vertelt waarom zij meedoen aan de inleefsessies bij sTimul Nederland.

“In onze zorgvisie staat dat het welzijn van onze bewoners ons na aan het hart ligt. We zoeken naar mogelijkheden om die visie echt wààr te maken, bijvoorbeeld door onze scholingen op het gebied van welzijn. We zijn al jaren bedreven zorgverleners, de volgende stap was het bieden van welzijn. Dit thema zijn we al enige tijd aan het verkennen. 700 medewerkers zorg en huishouding hebben een welzijnopleiding op niveau 2, 3 of 4 gevolgd. Nu zoeken we naar manieren om verder te verdiepen. Ethiek vormt onze volgende uitdaging.” “Van meer aandacht voor welzijn willen we naar meer aandacht voor gevoel en gedrag en voor het aansluiten van onze zorg op de zorgvragers. We zijn tot het inzicht gekomen dat voor deze praktische ethiek in het algemeen nog niet zo heel veel aandacht bestaat. Via sTimul kunnen we medewerkers direct kennis laten maken met

zorgethiek. sTimul laat mensen nadenken over de dagelijkse, kleine dingen in de zorg. Hoewel klein, zijn dit de details met de grootst mogelijke impact op het leven van zorgvragers. Medewerkers die in sTimul zijn geweest, kunnen vanuit hun eigen ervaring anderen meenemen in veranderd gedrag en een voorbeeld zijn voor de rest van de organisatie. Het zou mooi zijn als iedereen bij iedere handeling denkt: hoe komt dit over, ben ik goed bezig, past mijn verbale en non-verbale gedrag bij deze zorgvrager? Dit nadenken over gedrag en echt beseffen wat je gedrag doet, maakt je een betere zorgverlener.” “Ik verwacht dat de tevredenheid van klanten aanzienlijk hoger zal zijn bij sTimul-gangers dan bij degenen die sTimul niet hebben meegemaakt. De ervaringen in sTimul zullen een blijvend effect hebben op ons gedrag. Of, zoals Esther Viëtor, leidinggevende bij Werkt voor Ouderen, zei na haar inleefervaring: “Misschien is het gevoel wel belangrijker dan de kwaal. Je moet daarom altijd de automatische piloot uitschakelen. Het is belangrijk om echt te luisteren naar de behoeften van de patiënt.”

13

advertentiepagina


Een ‘efteling’ ervaring Meer dan schilderen alleen...

Het is niet zo eenvoudig om de diagnose te stellen van de ziekte van Crohn. Vele jaren geleden, nadat ik met de verdenking van die darmziekte was opgenomen, begon er meteen een vermoeiende reeks onderzoeken. Op de dag vóórdat ik een endoscopie zou krijgen, kwam een verpleegkundige schoorvoetend naar mij toe. Hij vroeg of hij dat eens mee mocht maken. Hij had zoiets nog nooit gezien. Ik vond het prima omdat het mij op het eerste gezicht een prima kerel leek. Al bleef hij behoedzaam op een afstand.

Ik was enkele weken eerder ook al in mijn buik geopereerd. Daaruit was het vermoeden van Crohn voortgekomen. Als gevolg daarvan bleek de slang van de endoscopie nu een spectaculaire achtbaan te moeten afleggen. Talloze scheve, steile bochten moesten er in mijn buik worden genomen. Alsof mijn darmen in een achtbaan waren veranderd, terwijl ikzelf als Efteling diende.

vastgoedonderhoud

Er werd hard op mijn buik gedrukt met een soort pollepel. Er werd gewrongen en geduwd. Er werd binnensmonds gemopperd omdat het allemaal zo moeizaam ging. Alles gebeurde trouwens zonder verdoving. Met als argument dat de patiënt dan beter kon meebewegen met het onderzoek.

Contact? Kloosterzande: Tel. 0114 - 69 02 3 1

Na afloop stond de verpleegkundige een beetje beteuterd aan mijn bed. Ik grijnsde naar hem en zei: “Heb je weleens een dominee horen vloeken? Nee? Dan weet je nou hoe dat klinkt!” Hij grijnsde terug.

[email protected] www.deschrijver.nl

SB31848

Middelburg: Tel. 0118 - 64 25 1 7

Er was ijs tussen ons gebroken. We konden in de weken na de diagnose zonder onderlinge afstand praten over de zorg voor mij en anderen. Zonder dat ik het gevoel had dat dit gebrek aan afstand onprofessioneel werd. Het voelde goed, dat soort wederkerigheid. Gelukkig is er nadien zelfs nog méér naar patiënten geluisterd. Mijn laatste endoscopie was onlangs héérlijk - onder verdoving! Dick Stap Geestelijk verzorger, ethicus en Crohnpatiënt

14

15

sTimul volgens...

Dr. Aart Pool sTimul: een brug tussen twee werelden

Er is een wereld waarin de gezonden leven en er is een wereld waarin de zieken leven. Professionals maken deel uit van de wereld van de gezonden. Mensen die kampen met een langdurige ziekte of aandoening moeten in beide werelden leven. Wat dat werkelijk voor mensen betekent is voor professionals moeilijk voor te stellen. Daarom is het zo waardevol dat sTimul is ontwikkeld. Je kunt als mens nooit in het innerlijk van een ander kruipen. Bijvoorbeeld de angst bij een hartinfarct, het verdriet bij een definitief verlies van je gezondheid en de onzekerheid bij een chronische aandoening zijn individu gebonden. Maar wat wel mogelijk is, is zich proberen te verplaatsen in wat het betekent afhankelijk te zijn van anderen. En dan niet in woorden alleen, maar concreet in de werkelijkheid. Afhankelijkheid beleven, daarop


Dr. Aart Pool & Prof. Dr. Mieke Grypdonck

reflecteren en zich bewust worden dat dit nog maar een klein deel is van de ervaring van de zieken en gehandicapten die afhankelijk zijn van professionals…het is een bijzondere gevoeligheid die een grote bijdrage kan leveren bij een werkelijk belevingsgerichte zorg. Daarom dank voor sTimul.

leerervaring. Het contrast tussen hoe het gaat en hoe het zou kunnen gaan, geeft studenten de mogelijkheid een brug te maken tussen wenselijkheid en actualiteit. Ze denken daar in de ethische reflectie over na, om zo te komen tot een bewuster realiseren van het effect van hun zorghandelen op anderen.

kan als student met de beste bedoelingen een zorgvrager helpen, maar soms pakt dat helemaal verkeerd uit. Dat kan vervelend zijn, maar het is niet fout. Daarover nadenken in een ethische reflectie, geeft een verdieping van de zorg en stelt het eigen handelen in een responsief licht.

Dr. Aart Pool is één van de grondleggers van belevingsgericht werken in de zorg, verpleegkundige, psycholoog en werkzaam als docent aan de Hogeschool Rotterdam.

Prof. Dr. Mieke Grypdonck Een contrast ervaring

Het is opvallend dat als verpleegkundigen zelf ziek zijn, er een grote schrik bestaat voor het zich laten wassen. Juist wassen is een handeling die verpleegkundigen dagelijks veelvuldig uitvoeren. Vaak zonder zich te blijven realiseren hoe kwetsbaar zorgvragers hierin zijn. Dit geldt voor vele handelingen: getild worden, het betuttelend toespreken…... Bijna onvermijdelijk sluipen deze zaken in de dagelijkse praktijk. In sTimul de andere kant hiervan ervaren, brengt de bewustwording op gang van het eigen handelen.

sTimul biedt een contrast ervaring aan, een contrast tussen hoe het gaat in de dagelijkse praktijk en hoe het zou kunnen gaan. Zeker voor studenten is dit een bijzondere

De sTimul ervaring geeft bijvoorbeeld ook de mogelijkheid om na te denken over hoe om te gaan met schaarste. Hoe kan ik de waardigheid van mensen bewaren als ik maar 10% van de middelen heb, die ik eigenlijk nodig heb? Je kan ook de tragiek van de zorg ervaren: een zeer goed bedoelde actie, kan een geheel andere uitkomst hebben dan voorzien werd. Je

Mieke Grypdonck studeerde verpleegkunde en medisch-sociale wetenschappen en ziekenhuisbeleid en promoveerde tot doctor in de verplegingswetenschap aan de Universiteit van Manchester in 1980. Na gewerkt te hebben als verpleegkundige en docent in de opleiding voor verpleegkunde werd ze docent en vervolgens hoogleraar aan de Katholieke Universiteit Leuven en daarna aan de Universiteit Utrecht. Thans is ze buitengewoon hoogleraar aan de Universiteit Gent. In de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw ontwikkelde ze met de collega’s van het Centrum voor Ziekenhuiswetenschap de Integrerende Verpleegkunde. Sinds 1992 spitst haar onderzoek zich toe op mensen met een chronische ziekte, en met name wat het betekent met een chronische ziekte te leven.

16

17

De waardigheidsuitdaging


“Typisch ZorgSaam: De burgemeester van Terneuzen is trots op ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen. Jan Lonink: “Ze scoren landelijk zeer goed, en juist een project als sTimul bewijst dat ze dit verdienen omdat ze bij vernieuwingen telkens de patiënt centraal stellen. En daar gaat het om in de zorg.”

ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen Terneuzen werkt samen met KAHO Sint-Lieven Gent, sTimul: zorgethisch lab Moorsele, Institut Catholique de Lille, Hogeschool Zeeland Vlissingen en Partners in Care East Dorset District Council Offices Wimborne aan het verder uitbouwen van het sTimul concept. Via het driejarige project Dignity in Care (Waardigheid in Zorg) willen we het sTimul concept verder uitbouwen naar nieuwe doelgroepen, zoals medisch specialisten, ziekenhuismedewerkers en welzijnswerkers.

01

02 Cliënten verzorgen met dezelfde mate van respect als je voor jezelf of een familielid zou wensen.

Een belangrijk onderdeel van het project is het uitwisselen van goede ideeën op het gebied van Waardigheid in Zorg. Hiervoor bezochten Alet Veldhuis en Monica Roose in juni vorig jaar de county Dorset in Engeland. Hier maakten zij kennis met een aantal Waardigheids-kampioenen. Dit zijn zeer bevlogen zorgverleners die iedere dag opnieuw hun cliënten ondersteunen bij het behouden van een menswaardig bestaan. Waardigheidkampioenen proberen de waardigheid van patiënten en cliënten te behouden door zich aan 10 regels te houden. Deze 10 regels heten in Engeland de waardigheidsuitdaging (The Dignity Challenge). Deze waardigheidsuitdaging past naadloos bij onze Nederlandse cliëntgerichte zorg. Vandaar dat we de waardigheidsuitdaging hier afdrukken om zorgverleners die dit lezen te inspireren tot het geven van waardevolle zorg.

03

Cliënten behandelen als individuen door ze passende zorg te bieden.

04

Mensen ondersteunen om zo veel mogelijk zelf regie en keuzevrijheid te behouden.

05

Luisteren naar cliënten en hen helpen bij het kenbaar maken van hun wensen en noden.

06

Het recht op privacy van cliënten respecteren.

07

Ervoor zorgen dat cliënten zich vrij voelen om te klagen, zonder angst voor sancties.

08

Familieleden en mantelzorgers benaderen als partners in de zorgverlening.

09

Cliënten helpen bij het behouden van zelfvertrouwen en een positief zelfbeeld.

10

Eenzaamheid en isolatie van cliënten proberen te verlichten.

t

en ing ss Vli

Lil

le

ele ors Mo Gent

D or se

Geen enkele vorm van mishandeling tolereren.

steeds vooraan bij innovatieve ontwikkelingen” Zorgvragers zijn per definitie afhankelijk. Ze zijn afhankelijk van de kwaliteit en professionaliteit van de geboden zorg. “Wat in onze regio geboden wordt, is uitstekend”, aldus Jan Lonink. “Maar het gaat in de zorg om meer, het gaat om mensen. Het gaat niet alleen om een ziekte die professioneel behandeld wordt of een vraag om ondersteuning die volgens de regeltjes beantwoord moet worden. Het gaat vooral om het respecteren van de waardigheid van de mensen die van zorg afhankelijk zijn. Belevingsgericht werken was al een prima basis voor een respectvolle bejegening. sTimul zal een belangrijke motor zijn om nog verder te verbeteren”, is de stellige overtuiging van de burgemeester. Samenwerking “ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen staat ook altijd open voor samenwerking met collega’s, niet alleen in de regio en in Zeeland maar ook in de rest van Nederland en over de grens. Die visie gaat verder dan samenwerking met alleen andere zorgaanbieders. In het project sTimul, maar ook bij andere ontwikkelingen, werken ze intensief samen met kennisinstellingen (zie hiernaast). Deze samenwerking vormt ongetwijfeld de basis voor verdere vernieuwingen. Vernieuwingen die respect voor de waardigheid van patiënten en cliënten in de zorg, als centraal thema hebben.

Dat ze daarbij het trainingscentrum ook openstellen voor andere zorgaanbieders in Nederland, getuigt van een sterk verantwoordelijkheidsgevoel voor het welzijn van patiënten en cliënten. Ik wil allen die hierbij betrokken zijn feliciteren met de start van sTimul en ik wens hen heel veel succes”, besluit de burgemeester van Terneuzen Jan Lonink.

19

advertentiepagina


Het koud hebben op een harde stoel met een Libelle van 5 jaar oud, en horen ‘dat is goed voor u’. Het is een rare gewaarwording volgens zorgcoördinatoren Ina Augustinus en Anita Michielsen. Zij verruilden aarzelend hun drukke afdeling in het ziekenhuis voor de sTimul-kamers. Nu zeggen ze: “het doet je belangrijke zaken beseffen”.

doet meer! Net als ZorgSaam is ook Streekbeeld steeds op zoek naar vernieuwing! Onlangs is ons printerbestand uitgebreid met een nieuwe Océ Colorwave 600 voor formaten van A2 tot A0 en groter.

Prachtige, prints hoogwaardige pier op gewoon pa Als u de voordelen van de Colorwave wilt ontdekken, neem dan contact met ons op! Bezoekadres: Industrieweg 30A Terneuzen Postbus 385, 4530 AJ Terneuzen. Telefoon 0115-649800. [email protected]

Informeer ook naar onze voordelige tarieven voor • Drukwerk • Huis-aan-huis bladen • Periodieken • Digitaal Printen

“Zo’n sessie levert veel discussie op!”

Je voelt lijfelijk hoeveel pijn het doet als die rollator veel te laag staat of hoe koud de vloer is als je uit bed bent gevallen. Het duurt ook allemaal zo lang, je zit daar en ze zeggen het eten komt straks hoor. Maar als je niks kunt en niets te doen hebt, wat is dan straks…” Anita en Ina merkten dat ze die dagen in hun rol van leidinggevende bleven zitten. “Je ziet alles en denkt waarom zien ze dat nu zelf niet, waarom pakken ze dat niet op. Vooral op de emotionele begeleiding en bijvoorbeeld het omgaan met pijn hadden de studenten wel meer actie mogen ondernemen. Je zag nu de onervarenheid tegenover het isolement van de patiënten, ook al omdat je de afhankelijkheid zelf zo duidelijk ervaart.” Anita vult aan: “Terwijl de leerlingen het prima hadden voorbereid, zelfs een muziekquiz hadden georganiseerd, heel leuk. Maar er werd veel gefocust op verpleegtechnische handelingen en minder op sociale problematiek. Onze groep maakte het ze ook niet makkelijk. We hebben wel veel gelachen, bijvoorbeeld over gestolen medicatie en onbetrouwbare smarties. En toch is het heel serieus. De gezamenlijke reflectie die veel verbeterpunten oplevert, is een mooi besluit van de sessie.” Marja van Jole, afdelingshoofd van Ina en Anita, vindt het belangrijk dat de zorgcoördinatoren sTimul hebben ervaren. “Ze weten waarmee je geconfronteerd wordt en wat dat met je doet. Als straks de andere teamleden van sTimul terugkomen, kunnen ze hen goed begeleiden. Ze hebben wat dat betreft een sleutelrol om het te laten beklijven. Om verbeterpunten te herkennen, op te pakken en door te vertalen naar nog belevingsgerichtere zorg. En als sTimul een verdiepingsslag maakt in relatie tot de ziekenhuiswereld, die situatie nog meer nabootst, kan er nog meer winst worden behaald.”

20

21

Studenten in sTimul “Wat verstaan we Toch wel een paar weken zijn wij, zeven studenten van de HBO-V te Vlissingen, bezig geweest met de voorbereidingen om 32 uur continue zorg te verlenen. Onze docente liet ons gelukkig niet in de steek en heeft ons goed voorbereid. Ze liep met ons mee. We hebben een draaiboek gemaakt met een planning en een werkverdeling. Het thema was: ‘wat verstaan we onder goede zorg?’. Met zijn allen kwamen we uit op ‘belevingsgerichte zorg’ en dat de wensen van de bewoners centraal staan. We waren nieuwsgierig of we dat in de ‘praktijk’ konden toepassen. We hebben de kans dan ook met 2x7 handen aangepakt! Met grootse plannen gingen we om 6 u ’s ochtends op pad naar Terneuzen. Na een warm welkom, kennismaking en rondleiding gingen we vol goede moed aan de slag. Na het afnemen van de anamneses zijn we allemaal in een totaal andere wereld gestapt. Door verwardheid in de ene hoek, rusteloosheid in de andere en met onrust daartussen in, begon het wat chaotisch. Er was wel tijd voor koffie, de krant en een gesprek. Tijdens de maaltijd zat iedereen pas echt goed in zijn rol en vlogen de soepballetjes vrolijk over en weer. Na de lunch kreeg iedereen de gelegenheid om uit te rusten. De rest van de middag werd besteed aan een wandeling in de heerlijke herfstzon en een spelletje bingo. Rond een uur of vijf mochten we allemaal een uurtje uit onze rol. Even van gedachten wisselen en ervaringen delen. Bij het diner stapte iedereen weer in zijn rol. Eén oudere dame wilde steeds naar huis en stond regelmatig op de uitkijk of de taxi al kwam. En ’s avonds kwam haar echtgenoot even langs en deed alsof hij de taxichauffeur was. Toen waren we bijna twee bewoners kwijt, want er waren meer kandidaten die een ritje naar huis wel wenselijk vonden.


onder goede zorg?”

De nep-medicatie in de vorm van smarties werd vervolgens niet vertrouwd. Telkens een andere kleur tablet, dat kon niet kloppen. De dame gaf de medicatie weg aan een andere bewoner die het wel vertrouwde en de smarties snel op at. Maar toen deze meneer na een uurtje nog steeds rechtop in zijn stoel zat, durfde ze het ook wel aan. ’s Avonds genoot men van een wijntje, sjoelen en een muziekquiz. Aan het eind van de avond bleek dat een bewoner de medicatie en de medicatielijsten had gestolen, deze had zij in haar rollator verstopt. Bij navraag hoe laat de bewoners op wilden staan, bleek een bewoner al vroeg naar de markt te willen. De andere bewoners wilden graag mee... De volgende ochtend lag er een bewoner naast haar bed, nadat ze nodig naar het toilet moest maar de bel niet kon vinden. Tijdens het ontbijt zat iedereen weer goed in zijn rol en werden de pillen weer met elkaar uitgewisseld. De ochtend duurde lang, iedereen was erg moe. Rond half 11 zijn alle bewoners onder begeleiding naar de markt gegaan. Daarna werd iedereen weer warm met een bakje koffie en een stukje taart. Na de middagmaaltijd vond de feedback ronde en de ethische reflectie plaats. Om 4 uur ‘s middags was de sessie ten einde….vakantie!

Tirza Padding, Carmen Platschorre, Saramaria van Zessen, Nadine de Visser, Juvanah Callender, Ilse Sprangers en Sunaina Goercharn.

Gedicht van de leerlingen van Hogeschool Zeeland die deelgenomen hebben aan de twee daagse inleefsessie van het zorg ethisch lab, sTimul, eerder in België: Twee dagen een ander spelen, de verschillende ziektebeelden verdelen. Goede acteurs hebben we gezien, veel valpartijen bovendien. Soms was het moeilijk, soms was het zwaar, maar na de soep is het gelukkig klaar. Nu hebben we onze buikjes vol, dus val maar uit je rol.

22


23

Sponsors

Een zorgervaring met vérstrekkende gevolgen... (deel 2)

Henno Cysouw Optiek De ontwikkeling van sTimul Nederland is mede mogelijk gemaakt door een groot aantal fantastische sponsors:

Terneuzen

Hydrozorg Rilland

ABC Promotion

Jurry Terneuzen

Terneuzen

Terneuzen

ABC Zonnepanelen

Van Kerckhoven Bouw

Terneuzen

Kloosterzande

Bouwbedrijf Van der Poel

Van Kouteren

Terneuzen

Terneuzen

CZ Fonds

Welzorg

Tilburg

Almere

DB Pictures

Paree

Sas van Gent

‘s-Heerenhoek

De Schrijver Vastgoedonderhoud

Provincie Zeeland

Kloosterzande

Middelburg

De Bokx aannemingsbedrijf

Streekbeeld

Terneuzen

Terneuzen

Den Doelder Pallets

Soka

Axel

Terneuzen

Elektra 21

Tena

Terneuzen

Zeist

Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) via INTERREG IV A ‘2 Mers Seas Zeeën’- programma

Van Rijn Installaties

Even Kijken Project

Wokplaza

Terneuzen & Zuidzande

Sluiskil

Hampshire Hotel

Zeeuwse Verwarmings Unie

Terneuzen

Terneuzen

Axel

Koos: “Je moet je eens voorstellen, die zogenaamde gezellige activiteiten in de recreatieruimte... Er werd heel de middag Marco Borsato gedraaid, omdat de meesten dat leuk vinden. Maar als je zoals ik van klassieke muziek houdt, dan hang je. Neem ook de bingo. Iedereen werd meegesleurd voor de bingo, want dat is gezellig! Ik was wat geïrriteerd opgestapt om me maar bezig te houden met het oplossen van kruiswoordpuzzels. De verzorgende kwam bij me zitten en keek mee, even later riep ze luid richting de anderen: “Koos kan echt goed puzzelen”. Nou… ik voelde me toen als een klein kind dat een pluimpje kreeg.”

“Als muziek

je van houdt, dan

dat Wij

mensen zelf de eigen regie houden. zijn alleen helpers, geen overnemers!”

klassieke hang je!“

Gerard: “Wij gingen met z’n allen eten, vroeg een verzorgende of ik soep wilde, ‘nee’ was mijn antwoord. Kwam de volgende met dezelfde vraag en weer zei ik nee. In totaal hebben ze vijf keer gevraagd en vijf keer zei ik nee. En wat krijg ik, jawel soep! Toen ik weer thuiskwam die avond, vroeg mijn vrouw met de beste bedoelingen of ik soep wilde. Ik riep snauwend ‘neeee’, die boosheid zat er nog zo in! Vooral de geestelijke impact is overweldigend. Je raakt je autonomie kwijt. Ga maar na… je staat onder douche of je bent op de WC, de verzorgende klopt op de deur en staat zo binnen. ’s Nachts ook!”

“Ze hebben wel 5 keer gevraagd of ik soep wilde en 5 keer zei ik ‘nee’. En wat krijg ik, jawel soep!” Koos: “Je moet mensen mensen laten met hun beperkingen en ze niet als een getrainde zeehond benaderen. We moeten zorgen

Alet Veldhuis, ethicus bij ZorgSaam: “Het feit dat je als ervaren zorgverlener in de huid kruipt van een zorgontvanger en kan en mag ervaren wat het voor jou als mens betekent om afhankelijk te zijn, is een ervaring van grote waarde. Je merkt dan dat goede zorg oneindig veel meer is dan structuur en procesbewaking. Je krijgt als het ware een grote spiegel voorgehouden. Je krijgt inzicht in hoe de geboden zorg ervaren wordt, wat afhankelijkheid met een mens doet, wat dit alles met jou als mens doet, etc. Dat kun je vervolgens meenemen en omzetten in je dagelijkse zorgverlening aan de kwetsbare personen die ons zijn toevertrouwd.”

25

advertentiepagina


Onderzoek naar de effectiviteit

SB31848

TeleCom

Voor al uw installaties! Mr. F.J. Haarmanweg 38 4538 AS Terneuzen Tel 0115 649121 Elektra 21 B.V.

InduCon 21 B.V.

TeleCom 21 B.V.

www.elektra21.nl

www.inducon21.nl

www.telecom21.nu

De vraag is of sTimul leidt tot daadwerkelijke veranderingen in de werkwijze van verzorgenden en verpleegkundigen. Om dit te meten is een kwalitatief onderzoek opgezet.

Via interviews is gevraagd naar de ervaringen van de deelnemers. Met name is gevraagd naar de kernwaarden die sTimul wil bereiken, zoals inlevingsvermogen in de cliënt, respect voor privacy, respect voor normen en waarden en leren luisteren. Alle geïnterviewde medewerkers en teamleiders hebben sTimul positief ervaren. De algemene ervaring is dat sTimul een zeer waardevolle en leerzame sessie is. Het meest bijgebleven bij alle medewerkers is dat stille personen weinig aandacht krijgen en bewoners die veel aandacht vragen (door bellen, roepen of weglopen) dit ook krijgen.

e dat mensen di “Ik heb geleerd eeste reeuwen, de m het hardst sch veel e di n. Mensen aandacht krijge k. oo en, krijgen dit aandacht vrag stig mensen die ru je t da d er le ge Nu n. cht moet geve zijn, ook aanda j zitten.” Ik ga er even bi Ook de afhankelijkheid en daarmee de gelatenheid waar men snel in vervalt, is vaak genoemd. Deelnemers geven aan dat ze snel alles over zich heen laten komen, omdat ze het niet op kunnen brengen om continu de eigen regie in handen te nemen. Kennelijk zorgt de situatie er al snel voor dat een persoon de regie uit handen geeft.

uitgevoerd in juli 2011

“Dat je je eigen ‘ik’ verliest. Je laat het snel allemaal over je heen komen . Je voelt dat gebeuren. Het gebeurde ’s mid dags aan tafel, toen kwam ik nog voor mez elf op, maar later dach t ik, laat maar. We gingen taarten bakken en ik wilde niet meedoen, maar het werd zo vaak gevraa gd dat ik toch maar m eedeed.” Onze conclusie is dat de sTimul sessies bij de geïnterviewde deelnemers vooral een positief effect hebben op de aandacht voor de cliënt, het inlevingsvermogen en het belevingsgericht werken. Ook kunnen zij hun ervaringen goed toepassen in de praktijk. Voor de meeste deelnemers heeft sTimul ook een positief effect op het respect voor de privacy en het luisteren naar cliënten.

“Ik kan me zeker meer verplaatsen in de cliënt, door sTimul sta je er meer bij stil.” Op de vraag of men nu betere zorg levert en of de cliënt meer tevreden is, wordt wisselend geantwoord. Geïnterviewden geven aan dat ze denken dat de veranderingen in hun denken en handelen niet altijd opvallen bij de cliënt, soms zullen cliënten het als vanzelfsprekend ervaren, bijvoorbeeld aandacht voor de privacy. En dat is logisch ook.

26

27

“Verrijking voor onze wijk maar vooral voor de zorg” Inleving, empathie en kwaliteit, drie begrippen die regelmatig voorkomen in de enthousiaste reactie van mevrouw Hennie Klein Hesselink op de komst van het trainingscentrum van sTimul Nederland naar de Terneuzense wijk Oudelandse Hoeve.

Ontwikkelingen?

Mevrouw Hennie Klein Hesselink is om meerdere redenen verheugd over de komst van sTimul Nederland. Als voorzitster van de Wijkraad en Buurtvereniging De Oudelandse Hoeve/Katspolder is ze blij dat het voormalige schooltje aan de Händellaan een nuttige bestemming heeft gekregen. “Stel je voor dat het gebouw voor langere tijd leeg was blijven staan. Leegstand betekent verpaupering. Verpaupering trekt meestal een hoop ellende aan en dat kunnen we hier missen in onze fijne wijk”, aldus mevrouw Klein Hesselink. Ervaringsdeskundige Passie en gedrevenheid klinken door in haar stem als ze praat over de inhoud van de trainingen die sTimul Nederland aanbiedt. Tijdens haar loopbaan heeft ze veel ervaring opgedaan in de zorg. Ze was jarenlang afdelingshoofd in het bejaardenhuis De Blide. Ook was ze voorzitter van de Cliëntenraad van Thuiszorg Zeeuws-Vlaanderen en van de Cliëntenraad ZorgSaam. “Ik had indertijd les van een verpleegkundige van De Blauwe Hoeve in Hulst. Stel je voor, zei de docente, dat je als patiënt in bed ligt en afhankelijk bent van de zorg van anderen. De maandagochtend staan twee zusters aan je bed die je verzorgen en die zijn alleen maar aan het kletsen over hun ervaringen van het voorbije weekend. Ellendig voel je je dan. Je bent dan een patiënt die goed verzorgd wordt, maar geen persoon. Dat voorbeeld zal ik nooit vergeten. Dat is nu juist wat leidinggevenden, verpleegkundigen, verzorgenden en studenten bij sTimul aan den lijve kunnen ervaren. Onvergetelijke lessen die de zorg een kwaliteitsimpuls zullen geven.” “Ik hoop”, besluit mevrouw Klein Hesselink, “dat sTimul Nederland een groot succes mag worden, in het belang van de zorg in Zeeuws-Vlaanderen, in heel Zeeland, en tot ver buiten onze provincie. Een prachtig initiatief van ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen.”


sTimul Nederland organiseert inleefsessies voor in ieder geval ouderenzorg, ziekenhuis, thuiszorg en GGZ instellingen. Voor iedere setting wordt een specifiek programma ontwikkeld, samen met ROC´s en de HZ.

Maar sTimul Nederland doet meer dan het verzorgen van inleefsessies. We ontwikkelen een reeks workshops, gericht op praktische ethische thema’s als Eten & Drinken, Macht en Onmacht, Wassen & Plassen etc. Deze workshops kunnen dienen als vervolgbijeenkomsten voor zorgverleners die de inleefsessies hebben meegemaakt. Zo kunnen ze thema’s verder uitdiepen en blijft de ervaring actueel. De workshops staan daarnaast open voor zorgverleners die specifiek in deze thema’s geïnteresseerd zijn. Verder ontwikkelen we workshops op maat op verzoek van organisaties. Een voorbeeld hiervan is de workshop voor huishoudelijk medewerkers bij ZorgSaam Thuis. Deze workshop leert medewerkers om te gaan met de veranderende situaties in de huishoudelijke zorg. sTimul Nederland biedt ook trajectbegeleiding

Nieuwe ontwikkelingen bij sTimul aan. Voor de invoering van cliëntgerichte of belevingsgerichte zorg is immers meer nodig dan een eenmalige inleefsessie. Het gaat om het scheppen van een kader, het aanreiken van hulpmiddelen en het invoeren van veranderingen in de zorgpraktijk. De bestaande cultuur van de betreffende instelling speelt een belangrijke rol. Vanuit sTimul Nederland verzorgen wij professionele begeleiding van dit traject. Uiteraard gaat het hierbij om maatwerk. sTimul Nederland ontwikkelt samen met sTimul in België bovendien een leergang ethisch leiderschap. Deze leergang is in eerste instantie bedoeld voor leidinggevenden die direct zorgverleners aansturen. De leergang richt zich op het leren gebruiken van je eigen kracht als leidinggevende en heeft als thema’s: verbinden, speelruimte creëren, moed tonen, richting wijzen en persoonlijke ontwikkeling. Via onze website www.stimulnederland.nl kunt u op de hoogte blijven van de nieuwe ontwikkelingen.

28


29

CZ steunt sTimul

Uit de keuken van Bachten Dieke

Wim van der Meeren, bestuursvoorzitter van Zorgverzekeraar CZ krijgt het nawoord van dit blad. “CZ ondersteunt sTimul via CZ Fonds omdat we aandacht voor menslievendheid, zorgzaamheid heel belangrijk vinden. Een eerlijke en oprechte bejegening, en aandacht voor de kwetsbaarheid van de mens!” Jacky Regeling, kok bij Bachten Dieke, toont het vergeten recept.

In sTimul worden maaltijden geserveerd uit zorgcentrum Bachten Dieke, ook onderdeel van ZorgSaam. Jos Ollebek, Hoofd voeding Bachten Dieke, Vremdieke en Emmaus vertelt over de visie op voeding en geeft een recept prijs. “De keuken van Bachten Dieke staat samen met die van woonzorgcentra Vremdieke en Emmaus dagelijks

voor

de

uitdaging

om

kwalitatief

“Er zijn nog steeds zorgverleners”, aldus Van der

in dit soort, specifiek op zorgverleners gerichte

Meeren, “die niet goed in de gaten hebben hoe bang

projecten moet steken, zegt hij: “Ik vind dat we

en hoe onzeker patiënten zijn omdat het voor hen

allemaal de opdracht hebben de maatschappij

een dagelijkse routine is geworden. Het herkennen

een stukje beter te maken. Goede zorg en goed

van die kwetsbaarheid en dat even aan de patiënt

verzekeren, daar gaat het natuurlijk bij CZ om.

bevestigen… Hoe vaak ik al niet heb gehoord dat

Maar ik vind het ook heel belangrijk dat je nadenkt

even ‘iemands hand vasthouden’ of zeggen ‘we gaan

over wat je beter kunt doen, en waar de kern van het maken van eventuele fouten zit. Je moet willen

Dat is reusachtig belangrijk. Dus: wat een goed idee

blijven leren en dat wil ik zelf ook doen. In dat

presenteren aan haar klanten. De speciaal hiervoor

Hoe te bereiden?

goed voor u zorgen’ nu net het verschil uitmaakt.

ontwikkelde visie op voeding geldt als leidraad:

•

De ui pellen en in halve ringen snijden.

om de rollen om te draaien en zorgverleners twee

opzicht mogen aandacht, toewijding en oprechte

•

De pastinaak schillen en in stukken snijden

dagen te laten ervaren hoe het is patiënt te zijn!”

interesse in de mens achter de patiënt in de zorg

hoogwaardige en uitgebalanceerde maaltijden te

•

Zichtbaar beter, ambachtelijk gastvrij en eigen-wijs!

•

en in een pan doen. •

Onze maaltijden zijn te herkennen vanuit haar ambachtelijke werkwijze met hoogwaardige

•

belangrijkste moment van de dag. •

Hiernaast is de gastvrije werkwijze geënt op beleving voor alle cliënten en haar gasten.

•

• •

Deze brengen we op smaak met nootmuskaat

een integraal onderdeel zal worden van de zorg?

Na het bakken van de bloedworst, bakken we

“Ja, dat geloof ik wel. De huidige verzekerde is kritischer geworden en verwacht ook dat hij

Wanneer de uien goudbruin gebakken zijn,

vergeten recept bloedworst met ui, pastinaak & aardappelen

De

aardappelen

en

pastinaak

aardiger en meer begripvol tegemoet wordt getreden. Hij heeft natuurlijk ook een eigen verantwoordelijkheid. Je kunt daarover somber

worden

zijn, maar ik denk dat dit de zorg zal verbeteren.

afgegoten en genapeerd (bedekt) met de daar

In vergelijking met tien jaar geleden staat het

voor gemaakte saus. •

er beter voor, en over tien jaar, wellicht ook door

Een deel van het afgegoten vocht wordt

aandacht voor dit specifieke aspect, weer beter!”

opgebonden met een justabletje. •

De

groenten

worden

rondom

het

bord

Wim van der Meeren zat meer dan tien jaar in de

gedrapeerd, met in het midden, op een bedje van geglaceerde uien de bloedworst. •

De jus wordt apart geserveerd.

maatschappelijke

Gelooft Van der Meeren dat menslievendheid

deze weer langzaam mag worden opgewarmd. •

verzekerden/

natuurlijke wijze is verbonden met onze identiteit.”

wordt de bloedworst op de uien gelegd, waarna “Je moet het ervaren”, besluit Jos.

deze

onze

thema zowel bij CZ als ZorgSaam op een heel

Ondertussen maken we een saus van bloem,

de uien in dezelfde pan in hetzelfde vet. •

Vanuit

voor

lab gemaakt. Het is mooi om te zien dat dit

peper en zout.

Verder zijn wij: onderscheidend, trendsettend, verfrissend en innovatief in “zorgland”.

De pastinaak samen met de aardappelen op

boter en melk.

het creëren/overtreffen van een positieve

en

betrokkenheid is snel de link met het zorgethisch

het vuur zetten en koken. •

medewerkers, patiënten.

om mooi goudbruin bakken.

producten. Met een smaakherkenning van weleer, want eten is immers voor velen, het

De bloedworst met een klontje boter, om en

nooit ontbreken. Dat is heel belangrijk: voor onze Op de vraag of een zorgverzekeraar tijd en geld

Raad van Bestuur van het St. Elisabeth Ziekenhuis Bron: Menslievende zorg in de praktijk. Berichten uit het St Elisabeth ziekenhuis. onder red. van Carlo Leget en Gert Olthuis. Verschijnt maart 2012, bij uitgeverij Lemma.

(ook bekend als “Lief Ziekenhuis”) voordat hij in 2009 bestuursvoorzitter werd van CZ.

SB31850

Jurry b.v.b.v. JurryTerneuzen Terneuzen projektinrichting, kantoormeubilair

projektinrichting, kantoormeubilair

Mr. F.J. Haarmanweg 46, 4538 AS Terneuzen Mr. F.J. Haarmanweg Tel. (0115) 69 59 46, 51 4538 AS Terneuzen Mr. F.J. Haarmanweg 46, 4538 AS Terneuzen Fax (0115) 69 69 59 53 Tel. (0115) 59 51 Homepage www.jurry.nl Tel. (0115) 69 59 Fax (0115) 6951 59 53 projektinrichting, kantoormeubilair [email protected] Fax (0115) 69 59 53 projektinrichting,E-mail kantoormeubilair Homepage www.jurry.nl ISO 9001 Homepage www.jurry.nl E-mail [email protected] Mr. F.J. Haarmanweg 46, Mr. F.J. Haarmanweg 46, 4538 AS Terneuzen 4538 AS Terneuzen E-mail [email protected] Tel. (0115) 69 59 51 ISO 9001

Jurry Terneuzen b.v. Jurry Terneuzen b.v. BIJ KONINKLIJKE BESCHIKKING HOFLEVERANCIER

BIJ KONINKLIJKE BESCHIKKING HOFLEVERANCIER

Tel. Fax Homepage E-mail

(0115) 69 59 51 Fax (0115) 69 59 53 (0115) 69 59 53 Homepage www.jurry.nl www.jurry.nl [email protected] E-mail [email protected]

BIJ KONINKLIJKE BESCHIKKING HOFLEVERANCIER

ISO 9001


31

advertentiepagina

ISO 9001

Voor meer sTimul: www.stimulnederland.nl

Colofon: sTimul Nederland Willem Andriessenlaan 2 4536 CA Terneuzen T 0115-640360 E [email protected] Redactie Margaret Lafort, René Maas, Jos Ollebek, Marit de Pagter, Pol Puype, Monica Roose, Dick Stap, Alet Veldhuis, Josephine Vogel Eindredactie René Maas

SB31847

Ontwerp & vormgeving Rémy de Bruyn

Industrieweg 33 4538 AG Terneuzen 0115 - 694 263

deuren, trappen en kozijnen onderhoudswerk woningen dakkapellen en schuifpuien interieur betimmeringen binnen- en buitenzonwering rolluiken garagedeuren horren

www.vankouteren.nl

Fotografie Rémy de Bruyn, René Maas, Pol Puype en archief Advertentie-acquisitie Streekbeeld Terneuzen Druk Streekbeeld Terneuzen

ek bezo onze ! room w o sh

Coverfoto: met dank aan Natella Askerova fotografie Rémy de Bruyn

Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen, vermenigvuldigd of geproduceerd worden zonder schriftelijke toestemming van sTimul Nederland.

sTimul experience in a care-ethics lab www.dignity-in-care.eu N e d e r l a n d

sTimul Nederland Willem Andriessenlaan 2 4536 CA Terneuzen T 0115-640360 E [email protected]

www.stimulnederland.nl

Investing in your future - Crossborder cooperation programme 2007-2013 07-029-BE_Dignity-in-Care

“The document reflects the author’s views. The INTERREG IVA 2 Seas Programme Authorities are not liable for any use that may be made of the information contained therein.”

Kennismakingsmagazine stimul Nederland. Van elkaar leren om aandachtig zorg te leveren

Recommend Documents