Kenniscentrum Creating 010 Hogeschool Rotterdam Portfolio 2013

Kenniscentrum Creating 010 Hogeschool Rotterdam Portfolio 2013

Kenniscentrum Creating 010 Hogeschool Rotterdam Portfolio 2013

CONTENT

5 Voorwoord 9 Missie en Visie Creating 010 15 De onderzoekslijnen binnen Creating 010 16 Highlights Onderzoekslijnen in 2013 23 Projecten 25 Digital Publishing Toolkit 26 Professionals Supported Rotterdam Open Data 29 Applab 010 31 I am not a lawyer but... 33 Het Honoursprogramma HP@CMI 35 CyberDew I en II 36 Free?! 37 Kenniscentrum Connectie 38 Guerilla Gardening (Minor+) 39 Het Honoursprogramma van WdKA 41 Kennisontwikkeling 43 I would rather design a poster than a website 45 WORKtheSHOP 46 Crosslab Events 2013 47 Reinventing the Art School, 21st Century 49 Netwerken van kunstenaars en vormgevers in Rotterdam; internationale vergelijking van netwerken 50 Schwung op Zuid 51 Ik ben STER(k) 53 Trendresearch New Frontiers 54 Post-Digital Publishing Workshop @transmediale. 13

VOORWOORD

55 Zelfevaluatie-rapport en Portfolio 2008-2012 56 Serious Gaming 57 Pursenality 59 Hackathon Open Haven 60 Global Service Jam Rotterdam 61 Rotterdam maakt verschil 62 Keuzevak FabLab 63 Living in a Sandbox 64 Internet of Things Days Rotterdam 2013 65 Interview Profielen 69 70 73 77 80

Overzichten Publicaties Onderwijs Congressen etc. Samenwerkingspartners

82 Colofon

In zijn nieuwe boek Ghosts of My Life stelt de Britse cultuurtheoreticus Marc Fisher dat er in de afgelopen twee decennia weinig culturele vernieuwing in de Westerse samenleving heeft plaatsgevonden. Als een popsong van nu per tijdreis in een radiouitzending uit 1995 gedraaid zou worden, zou dit – volgens hem – bij het toenmalige publiek geen cultuurshock hebben veroorzaakt, anders dan bijvoorbeeld een technotrack uit 1995 voor een publiek van 1975. Fishers gedachteexperiment is evengoed op andere creatieve en technische domeinen van toepassing, zoals bijvoorbeeld beeldende kunst, typografie, productontwerp en database-programmering. Het zijn disciplines die voornamelijk gebaseerd zijn op hun eigen systemen. Maar buiten deze systemen klopt het scenario van de culturele stagnatie helemaal niet. De verandering waren, en zijn nog steeds, radicaal: bijvoorbeeld in de fusie van ICT en design (die nu samenkomen in mediadesign van het web en mobiele applicaties); in het versmelten van kunst, onderzoek en sociaal activisme (in projectkunst); en in het verbinden van productontwerp met Open Source-ICT en do-it-yourselfambachtelijkheid (in het ‘maker movement’). Deze nieuwe verbindingen vormen ook het onderzoeksgebied van ons kenniscentrum Creating 010. Creating 010 bestaat uit lectoren en docenten die bij Hogeschool Rotterdam praktijkonderzoek doen naar de creatieve sector. Samen met onze partners – van ICTbedrijven tot culturele instellingen – onderzoeken wij nieuwe maatschappelijke, technologische, economische en artistieke ontwikkelingen en hun impact op het design, de kunst en de ICT van vandaag en morgen. Om dit mogelijk te maken werken wij nauw samen met twee onderwijsinstituten: het Instituut voor Communicatie, Media en Informatie-technologie en de Willem de Kooning Academie, beide onderdeel van Hogeschool Rotterdam. Samen introduceren we nieuwe thema’s en vragen in het onderwijs, werken we aan nieuwe curricula en dagen we onze studenten uit tot onderzoek en kritische reflectie.

5

VOORWOORD

In de combinatie van thema’s binnen Creating 010 staan twee fundamentele programmatische stellingen centraal: 1 De convergentie van verschillende disciplines en domeinen binnen de creatieve sector. De voorheen aparte domeinen van kunst, design, techniek, economie en activisme gaan steeds nieuwe verbindingen aan, en juist hier ontstaan nieuwe kansen voor onze studenten. 2 Verbonden met deze convergentie is een verschuiving van top-down-ontwerpprocessen (zoals vanouds gebruikelijk in ICT en design) naar bottom-up-processen waar de scheiding tussen maker en gebruiker niet meer op de traditionele manier bestaat. Dit zien wij terug in humancentered ICT evenals in artistieke interventies op het gebied van culturele diversiteit. In 2013 bevestigde een externe evaluatie dat we goed werk doen – en ook dat de focus van Hogeschool Rotterdam op verbetering van het onderwijs bij ons al jaren een belangrijke rol speelt. Graag willen we hier nog meer betekenen. We hebben in het afgelopen jaar met passie gewerkt en we zijn trots op onze projecten en activiteiten. Daarom documenteren we deze niet alleen in een jaarverslag, maar ook in dit portfolio, door ons geschreven in de taal van ons beroepenveld. Florian Cramer Lector & directeur Creating 010

6

MISSIE EN VISIE VAN KENNISCENTRUM CREATING 010

MISSIE EN VISIE

De creatieve industrie is erg aan het veranderen, zowel wat betreft organisatie als werkmethodes. Er is een ontwikkeling gaande van klassieke monodisciplinaire designbureaus, atelierkunstenaars en media- en ICT-bedrijven naar radicale multidisciplinariteit.

• Participatie en co-creatie van de gebruiker: de gebruiker is geen consument, maar mede-ontwerper van het product. De functie van de kunstenaar/ontwerper verschuift naar producent/ontwerper van systemen waarin de gebruiker kan participeren. • Bottom-up denken: makers en doelgroep zijn niet slechts individuen, maar vormen samenhangende groepen. Het product wordt in een groep ontwikkeld, het stimuleert de samenhang van de groep en faciliteert het samenwerken. • Betekenisvol ontwerpen: kunsten, ontwerp en media ICT creëren meerwaarde voor de samenleving en faciliteren communicatie. • Cultureel divers: Rotterdam is een grote, cultureel diverse stad in brede (dus niet alleen multietnische) zin. Deze diversiteit kan ook als rijkdom en kracht van artistieke creatieve vernieuwing worden beschouwd.

Creating 010 speelt in op de innovatieve ontwikkelingen in de regio Rotterdam, en draagt ook bij aan deze ontwikkelingen. De missie voor de komende jaren van het kenniscentrum Creating 010 bestaat uit het vervullen van een centrale rol in de transformatie van de vaak nog technisch, cultureel en bedrijfsmatig traditioneel opererende creatieve industrie tot een ‘smart industry’, en daarbij het opleiden van onze studenten tot ondernemers in deze industrie. Creating 010 vertegenwoordigt de ontwikkeling tot multidisciplinariteit in de creatieve sector – niet alleen in de inhoud van ons onderzoek, maar ook in onze organisatiestructuur. We zijn een divers team, met onderzoekslijnen, lectoren en docentonderzoekers die aan het kunst-, design- & ICT-onderwijs en aanverwante beroepssectoren verbonden zijn.

Vier hoofdthema’s Door de bundeling van de lectoraten in het kenniscentrum is duidelijk geworden dat de lectoren, ondanks hun specialisaties en verbindingen met verschillende onderwijsinstituten en beroepsdomeinen, cruciale speerpunten van samenwerkingen en profilering delen. Deze kunnen worden samengevat in vier programmatische overeenkomsten:

9

MISSIE EN VISIE

Onderzoeksprofiel

MISSIE EN VISIE

• Ontwikkelen Ontwikkelen zien wij concreet als het ontwerpen van methodes, werkvormen en toepassingen op basis van ideeën en kennis (de producten van onderzoek) en behoefte (mogelijkheid tot valorisatie). Ontwikkelen is sterk gericht op zowel het onderwijs als samenwerking met derden. • Innoveren Innoveren zien wij als het vernieuwingsproces van een technologie, product of (productie)proces door de toepassing van een nieuw idee en/of een nieuwe techniek in een nieuwe context. Innoveren is dus gericht op de praktijk en houdt verband met de valorisatie van het praktijkgerichte onderzoek. • (Kennis) delen Kennisoverdracht zien wij als het delen van zowel theoretische als praktische kennis. Kennis wordt opgevat als een bekwaamheid, een vermogen waarin weten en toepassing zijn geïntegreerd, en die iemand in staat stelt om informatie om te zetten in kwalitatief goede beslissingen.

Ons onderzoeksprofiel bestaat naast deze vier hoofdthema’s ook uit zes kernwaarden. In deze kernwaarden zijn de bovengenoemde hoofdthema’s geïntegreerd. Zij omvatten gezamenlijk zowel alle werkzaamheden als het ideeëngoed van het kenniscentrum, en weerspiegelen de praktijkgerichtheid van het HBO-onderzoek alsook de mentaliteit van de stad Rotterdam: • Onderzoeken Onderzoeken is in essentie het vergroten van de kennis over een onderwerp, door moeite te doen om te leren hoe iets in elkaar zit en daarmee feiten en/of principes te ontdekken. Binnen het kenniscentrum zijn we niet alleen gericht op het vergaren van kennis, maar ook en vooral op de praktische toepasbaarheid van deze kennis. • Verbinden Verbinden zien wij als het in contact brengen van personen en partijen en het bewerkstelligen van samenwerking. Verbinden hangt voor ons nauw samen met valorisatie. Valorisatie is het toegankelijk maken van (wetenschappelijke) kennis en techniek voor derden, zodat deze nieuwe combinaties van kennis kunnen leiden tot innovatieve oplossingen waarmee het maatschappelijk nut gediend wordt. • Co-creëren Co-creëren is voor het kenniscentrum meer dan een methode, het is een overtuiging. Co-creatie zien wij niet alleen als het met derden in gelijkwaardigheid samenwerken aan nieuwe producten of diensten, maar ook als een dynamisch proces van samenwerking, dat tot een uitkomst leidt die enigszins onvoorspelbaar is, maar ook kwalitatief hoogstaand en zeer op de doelgroep toegesneden.

Onderwijs en professionalisering De functie van Creating 010 voor het onderwijs van Hogeschool Rotterdam (met name de twee onderwijsinstituten Willem de Kooning Academie en het Instituut voor Communicatie, Media en Informatietechnologie) is die van een denktank waarin docenten en studenten als onderzoekers bij het onderzoek betrokken zijn. De resultaten hiervan worden vervolgens naar het onderwijs teruggekoppeld. Creating 010 geeft inhoudelijke impulsen voor de curriculumvernieuwingen

10

die in de instituten WdKA en CMI duidelijk zichtbaar zijn. Het kenniscentrum heeft twee hoofddoelen bij de vernieuwing van onderwijscurricula: • Nieuwe ontwikkelingen en opkomende technologieën en werkvormen in de creatieve industrie verbinden met ICT-, media-, en kunstvakonderwijs, niet slechts als didactische hulpmiddelen, maar als opleiding voor de beroepspraktijk. • Het integreren van de interdisciplinaire thema’s en methoden van Creating 010 in de curricula van het ICT-, media- en kunstvakonderwijs. Honoursstudenten worden individueel begeleid. Het doel is om niet slechts kennis aan de student mee te geven, maar de student aan het onderzoek zelf actief te laten meewerken en oplossingen te laten formuleren. De student levert zelf (ook) input en inspiratie voor het onderzoek en co-creëert mee. Daarnaast wordt zorg gedragen voor de professionalisering van docenten. Conform de bedoeling van kenniscentra worden excellente docenten bij het kenniscentrum gedetacheerd om onderzoeksprojecten op te zetten die vanuit het kenniscentrum worden ondersteund.

11

DE ONDERZOEKSLIJNEN BINNEN CREATING 010

DE ONDERZOEKSLIJNEN

Onderzoekslijn Human-Centered ICT

Onderzoekslijn Cultural Diversity

De onderzoekslijn Human-Centered ICT heeft als doel kennis en kunde over mensgericht ontwerpen te verzamelen, uit te werken en te verspreiden en zo een antwoord te geven op de vraag hoe je ICT en nieuwe media ontwerpt die aansluiten bij alledaagse wensen en behoeften. De kerngedachte hierbij is dat de betekenis voor de eindgebruiker richting geeft aan het gehele ontwerpproces; dit is nu in de praktijk vaak nog onvoldoende het geval. Bij mensgericht ontwerpen vormt het perspectief van de gebruiker als het ware een platform voor alle betrokken partijen, waar mogelijke drempels en miscommunicatie die door vakjargon of monodisciplinair denken ontstaan, worden vermeden. Maatschappelijke innovatie wordt ook bewerkstelligd door humane waardes een grote(re) rol te laten spelen in ontwerpparadigma’s voor informatiesystemen. De lectoren van Human-Centered ICT zijn Ingrid Mulder en Sunil Choenni; Mortaza Shoae Bargh is gastlector.

De culturele diversiteit van Rotterdam wordt door het lectoraat Cultural Diversity gezien als ‘asset’ en ‘motor’ van innovatie en emancipatie. Juist hier ontstaan nieuwe trends binnen jeugd- en populaire cultuur die vragen om een herijking van kunst en cultuur en een verbinding met zowel de wijk- als de wereldcultuur. De publieke ruimte wordt gezien als de plek bij uitstek waar mensen met sterk uiteenlopende achtergronden elkaar tegenkomen en waar contact ontstaat. Lectoren zijn Hugo Bongers en Nana Adusei-Poku.

Onderzoekslijn Communication in a Digital Age De onderzoekslijn Communication in a Digital Age onderzoekt de impact van nieuwe media en communicatietechnologie op het werkveld van visuele designers en kunstenaars, en de daarmee samenhangende veranderingen in cultuur en in basisconcepten van kunstenaarschap. Dit wordt vertaald naar nieuwe kennis en innovatieve praktijkprojecten voor studenten, docenten en professionals. De lector voor deze onderzoekslijn is Florian Cramer.

15

Onderzoekslijn Revolutie van de Maakindustrie De onderzoekslijn Revolutie van de Maakindustrie wordt gedeeld met het kenniscentrum Sustainable Solutions en onderzoekt de impact van 3D-printing en fablabs op productontwerp en fabricatie. Peter Troxler is lector voor deze onderzoekslijn.

Onderzoekslijn Creative Business De onderzoekslijn Creative Business onderzoekt nieuwe vormen van zakelijke zelforganisatie in de creatieve industrie. Paul Rutten is lector voor Creative Business.

HIGHLIGHTS 2013 ONDERZOEKSLIJNEN


Highlights Human-Centered ICT in 2013

Highlights onderzoekslijn communication in a Digital Age in 2013

De projecten Rotterdam Open Data en Ik ben STER(k) zijn in 2013 afgerond en illustreren de ambities van Betekenisvol Ontwerpen in de Stad. Rotterdam Open Data heeft niet alleen bijgedragen aan het openen van de publieke sector data, ook is de mindset binnen de gemeente Rotterdam veranderd en is er bijgedragen aan de rolverschuiving tussen ambtenaren en burgers.

Het vraagstuk van hoe om te gaan met de spanning tussen het verzamelen en toegankelijk houden van data enerzijds, en het verwerken van data tot bruikbare informatie en kennis anderzijds, ligt ten grondslag aan onderzoek naar big data en cybersecurity. Big data architecturen en technieken pogen de grote hoeveelheden data te integreren van real-time databases en multi-media databases. Er heeft een doorontwikkeling plaatsgevonden van het concept van ‘dataspace systeem’ en er is een applicatie ontwikkeld en geïmplementeerd in het project Rotterdam Open Data.

Het Open Datalab is ook een resultaat van Rotterdam Open Data. Sinds het najaar 2013 gaat het onder de naam Applab verder. Applab is meer dan een open data lab, het is een innovatieve onderwijsmethodiek die multidisciplinaire samenwerking aanmoedigt. Het talentontwikkelingsplatform Ik ben STER(k) heeft jongeren uit Rotterdam-Zuid hun verborgen talent getoond en zelfvertrouwen gegeven door middel van ontwerpworkshops met en in het Stadlab Rotterdam.

De onderzoeksactiviteiten rondom Cybersecurity waren gericht op het opzetten van architecturen en monitoren om het ongeautoriseerd en oneigenlijk gebruik van data in kaart te brengen. In het kader van het project CyberDew zijn er veel inspanningen verricht om de karakteristieken van sensordata in kaart te brengen en hoe deze te benutten om cyberaanvallen tijdig te detecteren. Tenslotte is gekeken hoe soft requirements als privacy en trust geoperationaliseerd en ingebed kunnen worden in systeemarchitecturen.

Betrouwbare en tijdig beschikbare data vormen de grondstof voor informatie en kennis, die op hun beurt ten grondslag liggen aan het nemen van adequate beslissingen en het trekken van onderbouwde conclusies.

16

In 2013 begonnen we een praktijkgericht onderzoeksproject Digital Publishing Toolkit over elektronisch publiceren voor kunsten designuitgevers. Hiervoor kregen wij een SIA/ RAAK MKB-subsidie als consortium-partner met het kenniscentrum Create-IT van de Hogeschool van Amsterdam, drie Nederlandse kunsten designuitgevers (NAI 010, Valiz, BIS) en vier designbureaus: puntpixel, restruct, Medamo, Essence – allemaal bestaand uit oud-studenten of docenten van de Willem de Kooning Academie. Het doel van dit project, dat t/m eind 2014 loopt, is om professionals werkzaam in het gebied tussen kunsten, design en uitgeven een complete toolkit voor elektronische publiceren te geven. De focus ligt hierbij op e-boeken. De noodzaak van dit onderzoek komt uit het feit dat uitgevers toekomst zien voor hun industrie in het elektronisch publiceren, maar nog onvoldoende kennis hebben op dit gebied.

van Nederlandse kunstacademies ingevuld. De resultaten hiervan waren alarmerend: kunststudenten zijn stevige consumenten van nieuwe (met name: sociale) media, maar gebruiken deze media bijna nooit actief, en ontwikkelen in hun studie bijna nooit digitale producten. Dit onderzoek kreeg veel aandacht in het Nederlandse kunstonderwijs en als direct gevolg ervan is mediawijsheid nu een formele eis voor alle nieuwe onderwijsmodules bij de WdKA, en is er binnen de Nederlandse kunstlectoraten een onderzoeksdomein “kunst en techniek” opgezet waarin o.a. met het lectoraat Innovatieve Visualisatietechnieken van Hogeschool der Kunsten, Den Haag wordt samengewerkt. Onze inzichten en conclusies uit (onder meer) de bovengenoemde projecten en onderzoeken hebben wij vertaald naar een opnieuw geformuleerd begrip van “postdigitaliteit”. Dit concept komt voort uit de elektronische muziek, maar verwijst uiteindelijk naar Nicholas Negroponte’s stelling uit 1998 (in Wired 6.12) dat de digitale revolutie voorbij is maar dat digitale technologie juist daardoor onmisbaar geworden is in het alledaagse leven.

Binnen de onderzoekslijn werd ook een kwantitatief onderzoek verricht naar het gebruik, de kennis en de attitude van Nederlandse kunststudenten met betrekking tot nieuwe mediatechnologie. Een enquête hierover werd door meer dan 500 studenten

17



Highlights Cultural Diversity in 2013

Highlights Revolutie van de Maakindustrie in 2013

gebiedsontwikkeling in de stad? En wat kunnen we hierover doorgeven aan studenten in de bachelorsfase?

Hoogtepunten Cultural Diversity in 2013 Lector Hugo Bongers stak opnieuw veel tijd in de ontwikkelingen op Rotterdam-Zuid. Culturele activiteiten die eerder plaatsvonden onder de vlag van het Pact op Zuid werden nu verzelfstandigd binnen de Stichting Zuidzijde. De lector schreef daarvoor een ‘ideologische’ uitgangspuntennotitie ‘Schwung op Zuid’ en droeg bij aan het Actieplan Cultuur op Zuid. Hij werd voorzitter van de Stichting Stimulering Jong Ondernemerschap die in de Creative Factory de ‘businezzclub’ onderhield, een organisatie die jonge ondernemers coacht om een succesvol bedrijf op poten te zetten. In het verlengde daarvan adviseerde hij culturele organisaties op Zuid, zoals o.a. het kunstenaarsinitiatief RAAF en de cultuurwerkplaatsen Carnisse.

Rotterdam, inmiddels een one paper city, ontbeert goede media die ontwikkelingen op het gebied van kunst, cultuur en de creatieve klasse volgen. Tezamen met enkele anderen werd het tijdschrift Puntkomma in het leven geroepen dat de komende jaren de ontwikkelingen kritisch-opbouwend zal blijven volgen. De nieuwe lector Cultural Diversity, Nana Adusei-Poku, is in het afgelopen jaar begonnen met het ontwerpen van een Thematic Project over Chrono-Politics – oftewel de impact van het verstrijken van tijd op verandering en politieke besluitvorming – op het Piet Zwart Institute (de masteropleidingen van de WdKA). Ook begeleidde zij diverse WdKA (master)studenten persoonlijk in hun afstudeerjaar. Hiernaast is zij begonnen met het opzetten van een onderzoek naar culturele diversiteit binnen het kunstonderwijs, een lezingenserie, en docenten-scholing over dit onderwerp.

De lector startte een onderzoek naar het functioneren van netwerken van kunstenaars en vormgevers in Rotterdam. Waarom vormen zij netwerken en welke meerwaarde leveren deze aan de deelnemende kunstenaars en vormgevers? Hoe verhouden deze netwerken zich tot processen van integrale

18

Lector Peter Troxler heeft voor CMI het keuzevak Fablab ontwikkeld, dat plaats zal vinden in het Stadslab Rotterdam aan de Wijnhaven 99. Een fablab is een werkplaats voor digitale fabricage, toegankelijk voor iedereen. In die zin is het fablab de voortzetting van de digitale revolutie op het gebied van fabricage – hardware én elektronica. In communicatie, media en informatica is een ontwikkeling gaande die computers ‘laat verdwijnen’: embedded systems, ubiquitous computing, the Internet of things zijn onderdelen van deze ontwikkeling. Het fablab biedt de infrastructuur om met deze ontwikkeling te experimenteren.

In het keuzevak wordt het fablab ontwikkeld om een prototype van een ‘smart object’ te ontwikkelen. Een ‘smart object’ is een voorwerp dat met behulp van elektronica en/of programmering een interactieve functie heeft. Hierbij wordt kennis uit verschillende disciplines gecombineerd (o.a. ontwerpen, interaction design, product design, programmering, elektronica). De werkvorm is rapid prototyping. Het keuzevak Fablab zal per kwartaal drie keer worden aangeboden.

19

HIGHLIGHTS ONDERZOEKSLIJNEN

Highlights Creative Business in 2013

Lector Paul Rutten was in 2013 onder meer bezig met de projecten Mapping Creative Rotterdam en Serious Gaming en het onderzoek Rotterdam Maakt Verschil.

bedrijfstak. Rotterdam telt enkele serious game developers die internationaal mede toonaangevend zijn. De specifieke kenmerken van serious gaming ten opzichte van e-learning en entertainment gaming zijn beschreven, de werking en waardeketen geïnventariseerd en de Rotterdamse scene getypeerd. Het onderzoek bekeek ook welke talentbehoeften aanwezig zijn binnen de bedrijfstak in Rotterdam en in hoeverre de opleidingen in de Maasstad daaraan voldoen.

Voor Mapping Creative Rotterdam werd gedetailleerde kennis over de aard en ontwikkeling van de creatieve industrie in Rotterdam en omgeving in kaart gebracht, alsmede ook netwerken van talent en innovatie. Het project Serious Gaming onderzocht de aard en de ontwikkeling van deze opkomende

20

PROJECTEN EN KENNISONTWIKKELING 2013 BESCHREVEN DOOR ONZE MEDEWERKERS

Projecten 2013 10 Projecten door 39 Medewerkers 819 Studenten 49 SamenwerkingsPartners

23

ONDERZOEK + ONDERWIJS + SAMENWERKING | NIEUWE MEDIA

Digital Publishing Toolkit Medewerkers: Florian Cramer, Michael Murtaugh, Kimmy Spreeuwenberg, Loes Sikkes, Timo Klok Studenten: 30 studenten Bachelor Grafisch Ontwerpen, 15 studenten Master Media Design, PZI, WdKA Samenwerkingspartners: Hogeschool van Amsterdam (Lectoraat Network Cultures), Uitgeverij NAI 010 Publishers, uitgeverij Valiz, uitgeverij BIS, designbureau puntpixel, designbureau Essence, designbureau Medamo, designbureau Restruct Resultaat: Eindproduct: Toolkit Digital Publishing (handleiding + softwaretools voor uitgevers, schrijvers, redacteuren, ontwerpers, kunstenaars, ICTers). Tussenproducten: software-applicaties, e-boeken voor NAI 010, Valiz en BIS, onderwijsmodule e-publishing in de Bachelor Grafisch Ontwerpen

In het RAAK-MKB project Digital Publishing Toolkit doen lectoren, docenten en ontwerpers in samenwerking met kunsten designuitgevers praktijkonderzoek naar de toepassing van e-publishing en e-boektechnologie voor visueel georiënteerde publicaties. De Nederlandse kunsten designuitgevers hebben op dit gebied nog bijna geen kennis. Ook onze designstudenten worden nog steeds voor het ontwerpen van papierpublicaties opgeleid terwijl de markt en de consument naar het lezen op elektronische apparatuur overgaat. Vice versa zijn de nu gebruikelijke e-boektechnologieën niet voor visueel georiënteerde publicaties ontwikkeld.

hoe elektronische boeken niet slechts platte vertalingen van papieren boeken worden, maar als zelfstandige media kunnen worden vormgegeven. Dit door onze partners concreet toegepast: bijvoorbeeld als publicaties voor musea, als nieuwe vorm van leerboek etc.

In dit project verzamelen wij door design- en mediaresearch praktijkkennis over manieren

Zie ook: digitalpublishingtoolkit.org

De in het project verworven kennis vertalen we naar een gebruikersvriendelijke handleiding die juist ook in het designonderwijs kan worden gebruikt en waarmee nieuwe generaties van grafische en media-ontwerpers kunnen worden opgeleid. Deze kennisoverdracht verzorgen we in samenwerking met de opleiding Grafisch Ontwerpen van de WdKA.

25

ONDERZOEK + SAMENWERKING | HUMAN-CENTERED ICT

Professionals Supported – Rotterdam Open Data


prototypes en concept applicaties, die de gemeente Rotterdam en bedrijven laten zien wat mogelijk is met hun data en wat de meerwaarde van Open Data is.

Het onderzoeksproject ‘Professionals Supported – Rotterdam Open Data’ heeft de gemeente Rotterdam ondersteund bij het proces van dataontsluiting, waarbij is ingespeeld op de latente vraag van burgers en bedrijven. Hierbij was het belangrijk om te begrijpen wat de moeilijkheden van dataontsluiting zijn en wat de mogelijkheden van hergebruik van data zijn. Onderzoekers van het Kenniscentrum Creating 010 hebben dit onder andere verkend door binnen het onderwijsprogramma van de Hogeschool Rotterdam projecten te initiëren en te begeleiden waarbij hergebruik van gemeentelijke data een belangrijke rol speelt.

Uit de vele studentenprojecten zijn vier ideeën geselecteerd voor verdere uitwerking als pilots. De pilots gaan dieper in op de mogelijkheden van hergebruik van data en het proces van data ontsluiting. Ze beproeven het proces van ontsluiting van ruwe data tot bruikbare toepassing in beide richtingen. Door de onderwijspraktijk is de kennis over Open Data verspreid onder veel docenten. Samen wordt nu gekeken naar nieuwe onderwijsvormen, waarbij meer de nadruk ligt op het uitvoeren van experimenten en betrekken van toekomstige gebruikers om tot maatschappelijke Open Data toepassingen te komen.

Binnen het onderzoek is de participatieve methodiek toegepast. Er is samenwerking opgezocht met het bedrijfsleven, de overheid en het onderwijs. Door middel van interviews, workshops, onderwijsprojecten, evenementen, hackathons en ro(a)d-shows is gezamenlijk kennis ontwikkeld en zijn uiteindelijk vele datasets in de Rotterdam Open Data Store beschikbaar gesteld.

Instituut: CMI Medewerkers: Ingrid Mulder, Sunil Choenni, Judith Lemmens, Peter Conradie, Nathalie Stembert, Peter van Waart, Leo Remijn, Bruce Moerdjiman, Roel Bakker, Tony Busker Studenten: Circa 300 van CMI, 50 van WdKA Samenwerkingspartners: Consortiumleden: Gemeente Rotterdam, div. diensten, waaronder Stadsontwikkeling, Archief en Bestuursdienst; Politie Rijnmond, GGD, COS, Roteb, Publiekszaken, Zorgportaal Rijnmond; betrokkenen bedrijven: DPI Animation House, SenseOS, Almende, Rotterdam Community Solutions, JCID, WORM en meer Resultaat: publicaties, onderzoeksrapportages, artikelen, wetenschappelijke publicaties, applications, pilotprojecten, beslismodel

26

Binnen het onderwijs zijn veel applicaties, concepten en werkende prototypes met open data gerealiseerd. De vier pilotprojecten zijn: Rotterdam Onbeperkt, LED-Sphere, Sunny App en Score ze App.

Het openstellen van datasets had een centrale plek binnen het onderzoek, maar uiteindelijk ging het om de producten en diensten die het op kan leveren. Om de mogelijkheden zichtbaar te maken, hebben studenten binnen het Instituut voor Communicatie, Media & Informatietechnologie (CMI) en de Willem de Kooning Academie (WDKA) de opdracht gekregen om in samenwerking met medewerkers van de gemeente en het bedrijfsleven toepassingen te bedenken met de vrijgekomen datasets (die in sommige gevallen speciaal voor dit doel zijn vrijgegeven). Het resultaat waren diverse werkende

Meer informatie: Artikelen en wetenschappelijke publicaties: Zie literatuurlijst Beslismodel: docent.cmi.hr.nl/conpd/test/php/index.php

27

ONDERZOEK + ONDERWIJS + SAMENWERKING | HUMAN-CENTERED ICT

Applab 010 Instituut: CMI Medewerkers: Ingrid Mulder, Nathalie Stembert, Stan Scheerder, Emillia Louisa Pucci, Wim Knoep, Cecile Kleine, Helen Poelwijk Studenten: ONGEVEER 160 Samenwerkingspartners: CMI opleidingen, Stadslab Rotterdam, IPO Resultaat: workshops; onderwijs- en onderzoeksmethodiek;pilotprojecten; samenwerkingsplan; operationele planning

rerende omgeving waarin studenten ruimte krijgen om te leren door te experimenteren. • AppLab 010 staat voor een dynamische ontwikkeling van een innovatieve onderwijs- en onderzoeksmethodiek die aansluit bij de digitale ontwikkelingen in de netwerkmaatschappij. Connect, cocreate and share, is het devies. • Het organisatiemodel van AppLab 010 is dynamisch en gebaseerd op zelforganisatie in netwerken. Hierdoor verandert de constellatie voortdurend in de tijd en krijgen studenten optimale vrijheid om te leren en zichzelf te ontwikkelen. • AppLab 010 is een open digitaal projectplatform voor co-creatietussen studenten, docenten, onderzoekers en stakeholders in Rotterdam. Connect, cocreate & share. • AppLab 010 wordt duurzaam ingebed in het reguliere projectonderwijs van Hogeschool Rotterdam waar kenniscentra bij betrokken zijn.

In dit voorbereidende project is de basis gelegd voor Applab 010, een fysieke en digitale creatieve omgeving waar studenten van verschillende opleidingen gezamenlijk aan betekenisvolle applicaties kunnen werken. Om invulling te geven aan Applab 010 zijn er interviews gehouden met verschillende stakeholders (studenten, (hoofd)docenten, onderzoekers bedrijven en de gemeente), er is een studentenenquête uitgezet, er is een kickoff workshop georganiseerd en tijdens het gehele kwartaal heeft er een cross-over pilot project gelopen (tussen IPO en TI studenten). Op basis van deze onderzoeksresultaten zijn de belangrijkste doelstellingen voor Applab 010 in kaart gebracht: • AppLab 010 verbindt onderwijs en onderzoek van Hogeschool Rotterdam met de Rotterdamse samenleving en de beroepspraktijk door het ontwikkelen van digitale toepassingen voor maatschappelijke vraagstukken. • AppLab 010 is een creatieve broedplaats voor innovatie op het gebied van digitale toepassingen in Rotterdam. Het is een inspi-

Deze projectresultaten zijn vertaald in deblauwdruk van het toekomstige Applab 010. Het vervolgtraject van Applab 010 start in april 2014.

29

ONDERZOEK | NIEUWE MEDIA

I am not a lawyer but...: Creative misunderstandings between art, law and politics within free culture practices

Institute: WdKA, PZI Contributor: Aymeric Mansoux (Phd voucher) Colleborators: Centre for Cultural Studies, Goldsmiths College, University of London Result: PhD thesis; development study domain; development international network

function. Ultimately, I am asking what are the different motivations and intentions that can lead to create works inspired and derived, in form, content or methodology, from free and open source software culture. Particular interest goes out to the misunderstandings, compromises and conflicts that are brought by the creative process and the subsequent production of cultural expressions as copyleft, open and free culture.

As best exemplified by the Linux kernel, free and open source software is characterised by both a legally constrained and an ideologically defined openness, that enable the public and private copy, reuse and adaptation of a project’s underlying technical blueprints, that is the software source code. The working hypothesis of my PhD research is that free and open source software is a social and technological revolution, that is also affecting the production of cultural expressions beyond the realm of computer science and the software industry. More specifically, with the increasing visibility of free and open source software within art, music, literature and design, it still remains to be researched how exactly, and to which extent, these novel work methods, tools, legal infrastructures and philosophies are affecting the creative practice, as well as the nature of the works created and their

To explore this issue, a specific attention will be given to the following issues: • What is the economical and techno-legal lineage of free culture? • How does the appropriation of software freedom, openness and copyleft influence the production and cultural identity of artists? • What are the interpretations, possibilities and limits of a legally constrained free culture practice? • How does free culture enable cooperation beyond its conflicting systems of belief?

31

ONDERWIJS

Honoursprogramma

HP@CMI

Het Honoursprogramma van CMI Instituut: CMI Medewerkers: Eva Visser, Hoofddocenten CMI/ Creating 010 Studenten: 200+ studenten Resultaat: Onderwijsmodules, Open Project, Minor+en, afstudeertraject met honoursdegree, leerwerkgemeenschap, lezingenreeks, deelname studenten aan symposia, etc.

Het instituutbrede programma omvat onder andere een lezingenreeks, werving en selectie, het organiseren van een opleidingsoverstijgend HP@CMI-evenement, extra afstudeerbegeleiding en het voorbereiden van de honourstudenten op hun eindassessment.

HP@CMI, Honoursprogramma van CMI is er voor breed-geïnteresseerde, ambitieuze, proactieve studenten. Binnen het Honoursprogramma krijgen de studenten de kans zichzelf te ontwikkelen tot een breed georiënteerde, op innovatie gerichte professionals die interdisciplinair samen kunnen werken. Na afronding van het totale Honoursprogramma studeren de studenten af met een Honours Degree. Kenmerkend voor het Honoursprogramma is dat de opdrachten en vraagstukken waaraan gewerkt wordt veel minder dan in het reguliere onderwijs een vaste uitkomst hebben. Er is niet één juiste manier om iets te doen, er zijn meerdere manieren om een doel te bereiken. Het honoursonderwijs is dus vrijer dan het reguliere onderwijs; studenten kunnen en moeten meer eigen initiatief tonen en worden hierin gestimuleerd en ondersteund.

Behalve het instituutsbrede HP@CMI programma vinden er ook bij de verschillende opleidingen vele HP-activiteiten plaats. Een selectie daarvan is: • Honourskeuzevakken bij alle opleidingen • leerwerkgemeenschappen bij de opleidingen • Open Project bij CMI en MT • Het interdisciplinaire HPlab voor de derdejaars

De coördinatie van het instituutsbrede HP@ CMI programma gebeurt vanuit Creating 010. Daarnaast zijn de hoofddocenten van CMI, die ook aan het kenniscentrum verbonden zijn, nauw betrokken bij het honoursprogramma van de diverse CMI-opleidingen.

Voor meer informatie zie HPatCMI.hr.nl.

33


CyberDew I en II

Instituut: CMI Medewerkers: Mortaza S. Bargh, Sunil Choenni, Roel Bakker (projectleider: Mortaza S. Bargh) Studenten: Eén student Technische Informatica, CMI. Samenwerkingspartners: Thales Security (Huizen), Thales TRT (Delft), WODC (ministerie van Veiligheid en Justitie) Resultaat: Haalbaarheid rapport en het projectvoorstel voor subsidieaanvraag voor de tweede fase (CyberDEW-II)

via een literatuurstudie en bewezen met behulp van een “proof-of-concept” demonstrator. Wij bij HR hebben een bijdrage ingeleverd rondom de systeemarchitectuur en de bestaande software tools/methoden om netwerkaanvallen automatisch te detecteren.

Het doel van het project was het onderzoeken van de technische en economische haalbaarheid van een gedistribueerde early warning systeem (het CyberDEW systeem) om malware aanvallen te detecteren. De detectie zou mede mogelijk gemaakt worden door het samenwerken tussen geautomatiseerde software sensoren, mensen (eindgebruikers en experts) en organisaties. De haalbaarheidsstudie had twee gedeelten: een technisch en een businessdeel.

Op basis van het haalbaarheidsonderzoek hebben we een eindrapport en een projectvoorstel gemaakt. Het eindrapport geeft een overzicht van de resultaten van het haalbaarheidsonderzoek dat in het kader van SBIR CyberSecurity werd uitgevoerd. Het projectvoorstel gaat over een vervolgproject om onze ideeën naar een product toe uit te werken. Inmiddels werd de subsidie voor het vervolgproject (CyberDEW II) door Agentschap NL in juli 2013 toegekend. Dit is een bedrag van euro 300.000 in totaal, waarvan ongeveer Euro 57.000 voor HR is. Vanaf september 2013 zijn we samen met Thales en het WODC de tweede fase gestart.

In het technische deel worden vragen omtrent modellering, informatievergaring, informatiedeling en managementmiddelen beantwoord. Het businessgedeelte adresseert de incentives en Unique Sellling Points om CyberDEW te gebruiken, alsmede het businessmodel. De rollen van CyberDEW, zoals voorziener en gebruiker, de dynamiek van netwerken en betrouwbaarheid, worden eveneens behandeld. Het werkingsprincipe wordt onderzocht

35

ONDERZOEK + ONDERWIJS | NIEUWE MEDIA

ONDERZOEK + ONDERWIJS

Free?!

Kenniscentrum Connectie

Institute: WdKA, PZI Contributor: Aymeric Mansoux Colleborators: Kennisland, WORM, WdKA, Het Nieuwe Instituut, Culture Programme of the European Union, Stimuleringsfonds Creatieve Industrie en Hello Mickey!

erately ‘freed’ by their legitimate authors from the limitations that current intellectual property law, such as copyright, impose on them. Free culture promotes the free distribution of works and tools to create the lowest threshold possible for the access and transformation of culture for an audience as broad as possible. To do so, free culture operates as a nested territory, in which different forms of cooperation and collaboration establish working environments and modes of production that are based on sharing and exchanging knowledge. This requires a new approach to the production, financing, distribution, and appreciation of culture. It is in this particular context that FREE?! explores the potential and limits of this alternative.

The FREE?! project consisted of three interconnected parts: 1 A workshop to explore the concept of free culture at the heart of the whole project; 2 An extensive campaign leading up to the final event developed by and with students of the Graphic Design Department of the Willem de Kooning Academy in Rotterdam, for which a series of campaign proposals was developed by students, and two winning proposals, selected by the audience at a public pitch, were developed into full-fledged campains; 3 The final public event at the New Institute in Rotterdam on Friday 29 November 2013. The concept free culture refers to all forms of cultural expressions that have been delib-

36

Instituut: CMI, WdKA Medewerkers: Justien Marseille, Manon Mostert-van der Sar, Helen Poelwijk, Peter van Waart, Calvin Visee Studenten: Het project betrok studenten en docenten bij het vraagstuk hoe onderzoek te verweven met onderwijs. Samenwerkingspartner: HP Team Resultaat: Bewustwordingscampagne rond de rol van het kenniscentrum bij het aanzetten tot onderzoek in onderwijs

• Ontwikkelaars, studenten waren betrokken bij de vormgeving en uitvoering van het plan; • Doelgroep, het project informeerde studenten over de veelheid en breedheid van de activiteiten van het kenniscentrum.

Het project Kennis Centrum Connectie (KCC) had tot doel de binding tussen deonderzoeksactiviteiten van het kenniscentrum en het onderwijs te versterken. In vijf sessies zijn behoeften van management, docenten en studenten in kaart gebracht. Op grond hiervan is een touchpoint analyse gemaakt en is een (communicatie) strategie uitgezet. Hierbij lag de nadruk enerzijds op inspireren tot het nieuwsgiering maken over en het doen van onderzoek. Anderzijds was de strategie gericht op het bekend maken van het Kenniscentrum en haar activiteiten.

Docenten waren betrokken als: • Informanten: ruim 20 docenten namen deel aan inventarisatie van wensen en eisen t.a.v. het kenniscentrum. Medewerkers/ onderzoekers Creating 010 waren betrokken bij: • Het inventariseren van wensen en noden; • Het creëren van content en delen van onderzoeksvraagstukken; • Model voor duurzame doorwerking van onderzoek in onderwijs.

Binnen het project hebben studenten de rol aangenomen van: • Informanten: studenten namen deel aan inventarisatie;

37

ONDERZOEK + SAMENWERKING | CULTURELE DIVERSITEIT

ONDERWIJS

Guerilla Gardening (Minor+)

Het Honoursprogramma van WdKA

Instituut: WdKA, CMI, IBK& ISO Medewerkers: Reinaart Vanhoe, Hugo Bongers (lector Culturele Diversiteit) & Levien Nordeman Studenten: 13 studenten van WdKA, CMI, IBK en ISO Samenwerkingspartners: RAAF Rotterdam, Joke van de Zwaard, WORM, Jeane van Heeswijk, Olia Lialina, Stichting Zuidzijde, Kamiel

Instituut: WdKA Medewerkers: Jan van Heemst, Florian Cramer, Karin Hillen Studenten: 50+ studenten Resultaat: honours community 2e jaar studenten,

Verschuren Resultaat: Belhuis 2.0: een driedaags evenement in Carnisse waarbij creativiteit en participatie van de buurtbewoners centraal stond

onderstroom van Rotterdam onderzocht. Door middel van mapping-technieken, interviews, excursies en onderzoek in buurten, is het onbekende creatieve Rotterdam in kaart gebracht. Zo onderzochten de studenten de hip-hop scene in Rotterdam Zuid, de kapperswereld, ukelele-spelers, Rotterdamse taal, de Kruiskade en de Nieuwe Binnenweg. Deze onderzoeken kwamen uiteindelijk samen in ‘Belhuis 2.0’, waarbij het typisch Rotterdamse verschijnsel van belhuizen omgetoverd werd naar een ontmoetingsplek voor kunst, eten en muziek.

Het officiële beeld van Rotterdam als creatieve stad is gebaseerd op kunstinstellingen en de zichtbare bedrijvigheid van kunstenaars, ontwerpers, architecten en de media. Daarnaast bestaat er een creativiteit die vaak onzichtbaar blijft, zoals de avondkappers, artistieke cateraars, guerilla gardeners, vormgevers van partyflyers en meer! Twee bekende fenomenen van deze onofficiële Rotterdamse creativiteit zijn de gabbermuziek en de overheerlijke Kapsalon.

In deze minor+ hebben studenten van verschillende opleidingen samen de culturele

38

leerwerkgemeenschap 3e jaarstudenten, afstudeertraject met honoursdegree

werden klassiekers van thematisch relevante kunsten cultuurtheorie gelezen (met focus op Michel Foucault) en media- en architectuurprojecten bestudeerd. In de nieuw opgezette community voor 2e jaarsstudenten bezochten we samen met de studenten exposities en symposia over maatschappijkritische hedendaagse kunst en design, waarover na afloop uitgebreid werd gediscussieerd.

Het instituutsbrede Honoursprogramma van de Willem de Kooning Academie vond plaats in nauwe samenwerking tussen WdKA en Creating 010. De lector was mededocent bij alle lessen, co-assessor bij de intakegesprekken en gaf persoonlijke afstudeerbegeleiding aan vier excellente studenten. In de leerwerkgemeenschap met de 3e jaarstudenten werd gemeenschappelijk theorie- en praktijkonderzoek naar bewaking en beveiliging, en hun betekenis voor design en kunst, gedaan. Naast de studie van actuele gebeurtenissen (de Snowden/NSA-affaire)

Van de vier excellente 4e jaarsstudenten zijn drie naar masteropleidingen doorgestroomd (daaronder één universitaire researchmaster) en de bachelorscriptie van de vierde student werd in een vaktijdschrift gepubliceerd.

39

Kennisontwikkeling 2013 20 Activiteiten door 57 Medewerkers 1345 Studenten 67 Samenwerkingspartners

41


I would rather design a poster than a website Instituut: WdKA Medewerkers: Aldje van Meer, Florian Cramer, Eva Visser, Helen Poelwijk & student-assistent Matthijs Klip Studenten: 537 Samenwerkingspartners: Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, Artez Hogeschool voor de Kunsten, AKV/ St. Joost (Avans Hogeschool), Design Academy Eindhoven, Gerrit Rietveld Academie, Minerva Academie (Hanzehogeschool Groningen), Academie Beeldende Kunsten Maastricht (Hogeschool Zuyd), Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten Den Haag (KABK) & Virtueel Platform (publicatie onderzoek) Resultaat: Tussenrapportage (3 oktober 2012), website (deadline januari 2013) & publicatie (2014)

tend traditionele en analoge mediaprojecten ziet. Er zijn op de kunstacademies bijna geen studenten die afstuderen met vernieuwende, interessante digitale media of hybride producties.

Het doel van het kunstonderwijs is dat wij studenten opleiden die met hun werk nieuwe vorm en betekenis geven aan ons alledaagse leven. Dit alledaagse leven is in de loop van de 21ste eeuw erg veranderd en wordt nadrukkelijk door nieuwe informatietechnologie gevormd. De digitalisering van onze samenleving is een feit. Tien tot vijftien jaar geleden waren de digitale media nog nieuw en werd het artistieke werk, dat gemaakt werd met deze ‘nieuwe media’, als experimenteel en exploratief beschouwd. Inmiddels hebben de ontwikkelingen binnen de ICT- & media-technologie niet alleen onze beeldcultuur maar ook onze alledaagse communicatie radicaal veranderd. Hierdoor rijst de vraag welke rol de hedendaagse kunst en ontwerppraktijk nu binnen dit digitale domein speelt.

I would rather design a poster than a website is een kwantitatief onderzoek waarin de rol van ict en mediatechnologie wordt onderzocht binnen het huidige kunstonderwijs in Nederland. Dit onderzoeksproject stelt studenten vragen over hoe zij gebruik maken van digitale media in hun persoonlijke leven en hoe zij digitale media binnen hun studie inzetten. In de periode van oktober 2011 tot januari 2013 hebben er 537 kunstacademie studenten deel- genomen aan een enquête. De resultaten, conclusies en aanbevelingen zullen in het voorjaar van 2014 resulteren in een publicatie.

Des te vreemder is dat je in deze tijd bij de afstudeertentoonstellingen van de verschillende Nederlandse academies bijna uitslui-

Meer informatie is te vinden op: iwouldratherdesignaposterthanawebsite.nl

43

ONDERZOEK | NIEUWE MEDIA

WORKtheSHOP Instituut: WdKA Medewerkers: Aldje van Meer, Deanna Herst, Marije Kaashoek, Justien Marseille, VTM alumni Jerney Joan Belt en Priscilla Kooijman Studenten: 20 alumni werkten samen in de masterclass From LABtoSTORE Resultaat: Masterclass-project met 20 alumni van Willem de Kooning Academie en TUDelft, Publiek event; conferentie

ontwerpers. Wat kunnen nieuwe uitgangspunten zijn voor ontwerpen van retailomgevingen in een tijd van crisis, leegstand, veranderend consumentengedrag en nieuwe technologieën?

In een rap tempo veranderen winkelen, winkels en verkoop. Steeds meer winkelgebieden hebben te kampen met leegstand – en niet alleen door de crisis. De oprukkende e-commerce heeft windowshoppen vervangen door window-browsen en online prijs vergelijken. En met internetsites als markplaats zijn consumenten nu ook zelf verkopers geworden. Naast deze online en DIY-cultuur zijn er alternatieve economische systemen in opmars, zoals de “sharing economy”, een ruileconomie waarin de uitwisseling van kennis, diensten en producten het consumeren vervangt. Kan het traditionele denken over retail in het licht van deze ontwikkelingen nog wel standhouden? Moeten we niet radicaal anders gaan nadenken over consumeren en verkopen? Hoe ga je om met het veranderende gedrag en de nieuwe behoeften van een consument die zelf maakt, deelt en online koopt en verkoopt? En wat betekent dit voor de Rotterdams winkelbeleving?

Een week voor WORKtheSHOP vond fromLABtoSTORE plaats, een Design Challenge voor jonge ontwerpers. Wat is hun visie op retaildesign voor de toekomst? Onder het motto ‘van lab naar store’werkt een geselecteerde groep net afgestudeerde, veelbelovende ontwerpers onder begeleiding van toonaangevende experts (‘masters’ met betrekking tot design, user experience en technologie): Marcel Schouwenaar (The Incredible Machine) en Martijn Hoogendijk (Store-age, Amsterdam). Een week lang werkten zij in een leegstaand winkelpand in de Rotterdamse Hofbogen, een plek waar retail het tegenwoordig moeilijk heeft.

Meer informatie: http://worktheshop.wdka.nl/category/ fromlabtostore/designchallenge/

WORKtheSHOP: rethink retail benaderde dit vraagstuk vanuit het perspectief van

45


ONDERZOEK

CrossLab Events 2013

Reinventing the Art School, 21st Century

3 events Instituut: WdKA Medewerkers: Aldje van Meer, Deanna Herst Studenten: opkomst per event: 120 Samenwerkingspartner: De Unie

work voor virtueel en DIY-betaalmiddelen? Het event “Expanded Aesthetics” richtte zich op de manieren waarop kunstenaars en designers de omgaan met de vormen van esthetiek die de expansie van de computer met zich mee heeft gebracht, zoals bijvoorbeeld de vermenging van beeldscherm en fysieke wereld tot een hybride werkelijkheid. Het event “RE:Inventions” presenteerde projecten die laten zien hoe design, engineering en uitvindingen samen komen op een nieuwe, innovatieve manier.

CrossLab was ook in 2013 het platform voor digitale media van de Willem de Kooning Academie Hogeschool Rotterdam. Op CrossLab-events worden ‘state of the art’ ontwikkelingen op het gebied van technologie, kunst en design gepresenteerd. Prominente professionals uit binnen- en buitenland tonen hun projecten en gaan hierover het gesprek aan. In 2013 zijn er drie publieke events geweest; telkens in De Unie, op een maandagavond. Tijdens het event “New Currencies” kwam het ontwerp van een nieuw waardestelsel ter sprake. De centrale vraag tijdens dit event was: is delen het nieuwe bezit, is vertrouwen de nieuwe waarde? En als dat zo is, kunnen media hier iets in betekenen als een frame-

Meer informatie over de evenementen en de opnamen video-opnamen van de avonden is te vinden op: extra.wdka.nl/crosslab-events/

46

Medewerkers: Florian Cramer, Paul Rutten, Peter Troxler, Jeroen Chabot Samenwerkingspartner: WdKA Resultaat: boek

van de WdKA in werking trad. De nieuwe structuur van het WdKA-curriculum met discipline-overstijgende artistieke, commerciële en maatschappelijke domeinen, wordt in dit boek vanuit verschillende invalshoeken onderbouwd: de geschiedenis van kunstacademiën, de geschiedenis van moderne avantgardekunsten, de creatieve industrie en de culturele impact van nieuwe informatieen maaktechnologie.

In opdracht van en in samenwerking met de Willem de Kooning Academie produceerde Creating 010 een boek met kritische visiestukken over veranderende rol van het kunstonderwijs in een tijd waarin nieuwe maatschappelijke, artistieke, economische en technologische ontwikkelingen er voor gezorgd hebben dat de traditionele grenzen tussen de artistieke disciplines opgeheven zijn. De auteurs van dit boek zijn lectoren van drie van de vijf onderzoekslijnen van Creating 010, Florian Cramer van Communication in a Digital Age, Paul Rutten van Creative Business en Peter Troxler van Revolutie van de Maakindustrie, en de directeur van de WdKA, Jeroen Chabot.

De oplage van 1000 stuk was binnen drie maanden bijna uitverkocht. Voor 2014 is een tweede editie met nieuwe aanvullende bijdragen gepland.

De publicatie is hier te vinden: www.wdka.nl/PageFiles/67201/Reinventing%20the%20Art%20School.pdf

Het boek werd in september 2013 gepubliceerd, het moment dat het nieuwe curriculum

47


Netwerken van kunstenaars en vormgevers in Rotterdam; internationale vergelijking van netwerken Instituut: WdKA Medewerkers: Hugo Bongers & Reinaart Vanhoe Samenwerkingspartners Diverse Rotterdamse kunstenaarsinitiatieven als informant; twee kunstenaarsgroepen in het buitenland (Beijng en Jakarta) Resultaat: Concept onderzoeksverslag (nog niet gepubliceerd); presentatie voor studenten en publiek (eerste helft 2014); afsluitende conferentie voor kunstenaars en andere betrokkenen

Materiaal van kunstenaarsnetwerken worden geanalyseerd, literatuur bestudeerd, gesprekken met leden van netwerken vonden plaats. De resultaten van het onderzoek moeten indicaties geven voor het onderwijsprogramma van de WdKA. Vragen hierbij zijn bijvoorbeeld: wat moeten studenten leren over samenwerkingsverbanden die zij na hun afstuderen kunnen vormen of waaraan zij kunnen deelnemen om het praktijk vorm te geven? Hoe kan een eventuele internationale praktijk van kunstenaars en vormgevers gekoppeld worden aan inzicht met betrekking tot buitenlandse organisaties van kunstenaars?

Waarom vormen kunstenaars en vormgevers netwerken, buiten de eigen studiopraktijk? Welke meerwaarde leveren deze netwerken op voor de eigen praktijk? Hoe verhouden deze netwerken zich tot processen van integrale gebiedsontwikkeling in de stad Rotterdam? Het onderzoek heeft ook een internationale component: twee netwerken van kunstenaars, een in Beijng en een in Jakarta, worden geanalyseerd op overeenkomstige aspecten als de Rotterdamse netwerken.

49


ONDERZOEK + ONDERWIJS | HUMAN-CENTERED ICT

Schwung op Zuid

Ik ben STER(k)

Instituut: WdKA Medewerkers: Hugo Bongers, Eva Visser Samenwerkingspartners: Stichting Zuidzijde, Stichting IKzitopZuid, woningcorporaties, Rabobank en culturele initiatieven in Rotterdam Zuid Resultaat: Ideologie-artikel (Schwung op Zuid), bijdragen voor actieprogramma; strategisch advies

verschillende wijken en buurten van de stad (niet alleen op Zuid).

Op verzoek van de Stichting Zuidzijde adviseerde lector Hugo Bongers over de aanpak voor het actieprogramma Cultuur op Zuid, de ‘erfgenaam’ van de cultuurtak van voorheen Pact op Zuid. Er werd een ‘ideologisch’ stuk geschreven, een actieprogramma uitgewerkt en intensief overleg gepleegd met de partners die in en rondom de Stichting Zuidzijde actief zijn. Organisatorische perikelen binnen de stichting verhinderden tot nu toe publicatie van het artikel en het actieprogramma.

Het project bestond uit intensieve deelname aan vergaderingen georganiseerd door de stichting Zuidzijde met alle partners op Zuid, uit het schrijven van en onderhandelen over de formulering van het ideologiestuk en het actieprogramma en uit individuele gesprekken met culturele initiatieven op Zuid. De kennis die gaandeweg werd opgedaan, wordt direct omgezet in informatie voor studenten tijdens excursies, gastcolleges, opdrachten en werkstukken. Studenten die culturele projecten op Zuid bestuderen, krijgen direct feedback op basis van de resultaten van het onderzoek.

In het kader van dit project adviseerde de lector voorts culturele initiatieven op Zuid, zoals het kunstenaarsinitiatief RAAF, cultuurwerkplaats Carnisse etc. Het concept ‘cultuurwerkplaats’ werd verder uitgewerkt en operationeel gemaakt voor toepassing in

50

Instituut: CMI Medewerkers: Emilia Pucci, Leo Remijn & Ingrid Mulder Studenten: Studenten CDM in Emerging Media (4), Studenten werkend in Stadslab (40) Samenwerkingspartners: TU Delft, Wijkschool Feijenoord, Wijkwaardenhuis, e.v.a. Resultaat: deelname aan tentoonstellingen; nominaties; video’s; presentaties

bij aan het sociaal kapitaal van hun wijk en daarmee ook van de stad als geheel.

IK BEN STER(K) helpt de passies, interesses en talenten bloot te leggen van jongvolwassenen in de laagste niveaus van het voortgezet onderwijs.

Het project is genomineerd voor een Dutch Design Award, de Fontanel Public Award en een IxDA Interaction Award. Een door Ingrid Mulder en Emilia Pucci geschreven paper over dit project, ‘Agorà 2.0: Designing Hybrid Communities’ won de Best Paper Award tijdens de International Conference on Communities and Technology in Munchen. Emilia Pucci studeerde cum laude af aan de TU Delft op dit onderwerp en verwierf daar ook een plaats op de Students Wall of Fame.

Het talentontwikkelingsplatform IK BEN STER(K) gebruikt nieuwe, open technologieën en faciliteiten zoals 3D-printing en FabLabs om de participatie van de jongeren te vergroten en ze in staat te stellen zichzelf binnen hun eigen gemeenschap te profileren. Het systeem helpt de jongeren om vaardigheden te ontwikkelen en met elkaar te delen via een serie door henzelf georganiseerde, praktische workshops binnen en buiten hun eigen school gebruikmakend van de faciliteiten in het FabLab Rotterdam. Leerlingen van de Wijkschool Feijenoord in Rotterdam die met het systeem werkten, gaven aan dat ze hoopten dat dit systeem het huidige schoolsysteem gaat vervangen. Met hun ontdekte en ontwikkelde talenten dragen de jongeren

Cum laude Master thesis, Design for Interaction, Faculteit Industrieel Ontwerpen, TU Delft. Emilia Louisa Pucci, juni 2013 Op YouTube zijn meerdere filmpjes over het project te vinden, waaronder: www.youtube.com/watch?v=fjRu2upRQyg

51

ONDERZOEK + ONDERWIJS | HUMAN-CENTERED ICT

Trendresearch New Frontiers

Instituut: WdKA Medewerkers: Justien Marseille, Roland Pastoor & Manon Mostert-Van der Sar Studenten: 57 studenten, 4e jaars, WdKA Resultaat: Onderwijsmodule, Academic Posters, voorbereiding op afstuderen Creative research tool

Er werd vooral gekeken naar onderzoeksmethodiek en ontwikkeling mediawijsheid. De module is geschikt voor hergebruik in volgende jaren. De studenten hebben kennisgemaakt met nieuwe onderzoeksmethodieken, met dagbladen als onderzoekbron en ervaring opgedaan met forecasting en scenarioontwikkeling.

Het project Trendresearch New Frontiers had als doel het ontwikkelen van een onderwijsmodule binnen de (nieuwe) minor New Frontiers. Voor dit onderzoek werkte de studenten gedurende twintig weken aan trendonderzoek en scenario-ontwikkeling. De nadruk in dit project lag op vaardigheden signaleren en het analyseren van prille signalen die het in zich hebben groter te worden, vertaald naar: 1 Groepsscenario’s 2 individuele vertaling naar eigen creatieveproces en minor product.

Voor meer informatie: http://rolandpastoor.nl/lectoraat/fronteers/ visualisations.php

53


Post-Digital Publishing Workshop @ transmediale. 13

Zelfevaluatierapport en Portfolio 2008-2012

Medewerker: Florian Cramer Studenten: 5 masterstudenten Samenwerkingspartners: Readmill, lectoraat Network Cultures HvA, MUTE, Neural, Kotti-Shop Resultaat: best practices voor het hedendaags publiceren

Instituten: CMI, WdKA Medewerkers: Eva Visser, Florian Cramer, Helen Poelwijk, e.a. Resultaat: Portfolio Kenniscentrum Creating 010 2008-2012 & Zelfevaluatierapport Kenniscentrum Creating 010 2008-2012

Institute had eerder workshops georganiseerd op basis van hun Masteronderzoeken en zij werden door de organisatie van het festival als officiële festival-artiesten uitgenodigd en in het programma genoemd. Uitkomsten van de discussies en workshops waren concrete voorbeelden en best practices voor het hedendaagse publiceren als gemengd analoogdigitaal medium, en ook als een vorm van samenwerking en sociaal experiment.

In februari 2013 werd Florian Cramer, lector Communication in a Digital Age uitgenodigd om tijdens de transmediale in Berlijn, naast Ars Electronica het meest belangrijke Europese festival voor mediakunst, een Post-Digital Publishing Workshop te organiseren. De workshop werd mede georganiseerd door externe partners: het bedrijf ReadMill, het lectoraat Network Cultures van de Hogeschool Amsterdam, het Londens nieuwe mediaplatform MUTE, het Italiaanse mediakunst-tijdschrift Neural en de Berlijnse grafiek-werkplaats Kotti-Shop. Een vijftal masterstudenten van het Piet Zwart

Meer informatie: Een blog-verslag van de studentenworkshop “Consent to Print”: dvyng.com/blog/?p=49

54

den van beschreven projecten zijn de door ons georganiseerde activiteiten voor de Hogeschooldag 2012, de ontwikkeling van de onderzoeksmethode Living Labbing en het gebruik van die methode in het onderwijs en de beoordelingsmatrijs die ontwikkeld is voor de Toetsing Eindexamen CMD. De publicaties zijn vormgegeven door oud WdKA-studenten.

Voor de externe evaluatie maakten wij twee boekjes, een Zelfevaluatierapport en een Portfolio, die zowel ons gedachtegoed en onze positionering binnen het onderwijs en praktijkgerichte onderzoek inzichtelijk maken als ook ons visitekaartje naar buiten zijn. De zelfevaluatie van het Kenniscentrum is door de NQA positief beoordeeld. Het rijk geïllustreerde Portfolioboekje bevat korte teksten van 39 uiteenlopende projecten en kennisontwikkelingsacitviteiten die de medewerkers van het kenniscentrum in de laatste jaren ondernomen hebben op het gebied van onderzoek, onderwijs en/ of samenwerking met derden. Voorbeel-

De publicaties zijn online beschikbaar op: www.creating010.com Het validatierapport van de NQA is hier te vinden: www.vkohogescholen. nl/documenten/doc_download/149evaluatierapport-kenniscentrum-creating

55

ONDERZOEK | CREATIVE BUSINESS

ONDERWIJS | HUMAN-CENTERED ICT

Serious Gaming

Pursenality

Medewerkers: Paul Rutten & Roland Pastoor Samenwerkingspartners: Erasmus Research Centre for Media, Communication and Culture (ERMeCC) (EUR), ELM Concept (Amsterdam) Resultaat: onderzoeksrapport

waardeketen geïnventariseerd en de Rotterdamse scene getypeerd. Voorts wordt het mogelijk belang van serious gaming voor de ontwikkeling van de Rotterdamse economie en creatieve sector vastgesteld. Het onderzoek gaat voorts na welke talentbehoeften zijn binnen de bedrijfstak in Rotterdam en in hoeverre de opleidingen in de Maasstad daaraan voldoen. Binnen het onderzoek worden deskresearch en kwalitatief onderzoek (interviews, workshops) gecombineerd.

Serious gaming is een opkomende bedrijfstak. Rotterdam telt enkele serious game developers die internationaal mede toonaangevend zijn. Vooralsnog is informatie over de bedrijfstak schaars. Het project onderzoekt de aard en de ontwikkeling van de bedrijfstak in Rotterdam. De specifieke kenmerken van serious gaming ten opzichte van e-learning en entertainment gaming worden beschreven, de werking en

56

Instituut: CMI Medewerker: Joke Mulder Studenten: 70 4e jaars studenten Media en Onderzoek ihkv onderzoekstechnieken, 150 1e jaars studenten ihkv de module Media en Creativiteit, Identiteit Resultaat: onderzoeksmethode, module, artikel

Visueel etnografisch onderzoek is een benadering uit de antropologie die gebaseerd is op het waarnemen van individuen in hun persoonlijke omgeving, waardoor onderzoekers onopgemerkte subtiele acties en nuances te weten kunnen komen die anders over het hoofd gezien worden. Visuele etnografie is het gebruik maken en inzetten van beelden om natuurlijk en spontaan gedrag in kaart te brengen en inzicht te krijgen in (onbewuste)

Tijdens deze lessen leren studenten hoe je visuele etnografie als design tool kunt inzetten binnen het ontwerpproces van (interactieve) media en communicatietechnologie. De vragen die studenten zich moeten stellen zijn: welke nieuwe customer insights te verkrijgen zijn door het inzetten van visuele etnografie, welke informatie en context dit kan bieden, en hoe deze informatie beslissend kan zijn binnen een ontwerpproces.

57

ONDERWIJS | HUMAN-CENTERED ICT

ONDERWIJS + SAMENWERKING | HUMAN-CENTERED ICT

Hackathon Open Haven

opvattingen, handelingen en gewoontes. Binnen de visuele etnografie verzamelt de onderzoeker zijn gegevens door middel van participerende observatie en worden gebruikersgedrag, opvattingen en gewoontes visueel in kaart gebracht.

de kamer. Bij objectieve beschrijvingen concentreert men zich op de kale feiten over de relaties en locaties waaraan een criterium is gekoppeld in het referentiekader. De criteriums en referentiekaders zijn gekoppeld aan het Mentalitymodel van Motivaction, zie www.motivaction.nl/ specialismen/mentality-tm

Doel van het vak is studenten kritisch naar afbeeldingen te leren kijken, deze te analyseren en aan de hand van deze analyse designvoorstellen te ontwikkelen. Hiervoor zijn twee concrete casussen ontwikkeld die dichtbij hun eigen belevingswereld staan. De studenten werken in duo’s. Allereerst maken ze een foto van hun kamer en wisselen deze onderling uit. De studenten zoeken binnen de foto naar beeldtekens om uiteindelijk met het Mentalitymodel van Motivaction hun medestudent te kunnen indelen in een Mentality-doelgroep. Eerst geven de studenten een objectieve beschrijving van

Parallel aan deze opdracht fotograferen studenten de inhoud van elkaars tas. Voor deze analyse wordt gebruik gemaakt van de onderzoekstools: laddering interview, statement cards, en uiteindelijk de zmet methode (Zaltman Metaphor Elicitation Technique). Met de gegevens uit de foto’s van de kamer en de tas, en de overige onderzoeksmethodes, maken de studenten een contextbeschrijving.

58

Instituut: CMI & EAS Medewerker: Peter van Waart Studenten: 12 personen Samenwerkingspartners: Havenbedrijf Rotterdam, Leon Gommans (Open Haven Lab), KC Mainport Innovation Resultaat: Concepten en prototypes van toepassingen op basis van open haven-data

Tijdens de Wereldhavendagen op 7 september konden deelnemers aan de Open Haven Hackathon experimenteren met data uit de Rotterdamse haven, om toepassingen te bedenken die ofwel nuttig waren voor

medewerkers van het Havenbedrijf, ofwel bijdroegen aan de zichtbaarheid en het imago van de haven bij het Rotterdamse publiek .

59

ONDERWIJS + SAMENWERKING

SAMENWERKING | CREATIVE BUSINESS

Global Service Jam Rotterdam

Rotterdam maakt verschil

Instituut: CMI Medewerkers: Peter van Waart & Manon Mostert-Van der Sar Studenten: 10 personen Samenwerkingspartners: Bedrijfsleven: Muzus, Met Phielix Resultaat: Concepten, video’s

Instituut: WdKA, COM (commerciële Economie) Medewerker: Paul Rutten Samenwerkingspartners: Virtueel Platform Rotterdam, Leerwerkbedrijf Rotterdam Creative, Leerwerkbedrijf Threesome, Kenniscentrum Innovatief Ondernemerschap, Willem de Kooning Academie, Opleiding Commerciële Economie (COM) Resultaat: Symposium in de Creative Factory op 23 mei waarin leerwerkbedrijven die een relatie onderhouden met de Rotterdamse creatieve industrie worden gepositioneerd ten opzichte van de Rotterdamse partners (bedrijven, overheid, collega-kennisinstellingen)

De GSJ is een driedaagse pressure cooker waarin deelnemers uit het onderwijs, onderzoek, overheid en bedrijfsleven samenkomen op meer dan 70 locaties wereldwijd om elkaar te inspireren over mogelijkheden om vanuit service design en design thinking tot nieuwe producten en services te komen. De GSJ

Rotterdam is georganiseerd door de opleiding CMD en Creating010 i.s.m. service design bureau Muzus en projectbureau Met Phielix. Meer informatie: http://planet.globalservicejam.org/content/ archive

60

De Hogeschool Rotterdam kent verschillende leerwerkbedrijven die relaties onderhouden met de Rotterdamse creatieve industrie. Door middel van het symposium

‘Rotterdam maakt verschil’ worden deze initiatieven, onder meer samen met het Valorisatie Platform Rotterdam gepresenteerd en gepositioneerd.

61

ONDERWIJS | REVOLUTIE VAN DE MAAKINDUSTRIE


Keuzevak FabLab

Living in a Sandbox

Instituut: CMI Medewerkers: Peter Troxler & Manon Mostert-Van der Sar Studenten: 32 (TI, MT, CMD, IPO, COM, INF, LOT, AD ondernemen) Resultaat: Keuzevak FabLab

Institute: WdKA Contributor: Aymeric Mansoux Students: 25 students, mix of WdKA Hacking minor, WdKA open source domain, PZI Media Design, PZI Art Education MA, TU Delft Interaction Design Colleborators: Internal support from PZI Media Design MA and WdKA Open Source Domain Result: new ideas for media design education academic; collaboration; blog and open source material

the Internet of Things zijn onderdelen van deze ontwikkeling. Het FabLab biedt de infrastructuur om met deze ontwikkeling te experimenteren. In het keuzevak maken we gebruik van het FabLab om een prototype van een ‘smart object’ te ontwikkelen en te bouwen. Een ‘smart object’ is een voorwerp dat met behulp van elektronica en/of programmering een interactieve functie heeft. Hierbij wordt kennis uit verschillende disciplines gecombineerd (onder andere ontwerpen, interaction design, product design, programmering, elektronica). De werkvorm is rapid prototyping op de manier van agile management.

Met de komst van lasersnijders en 3D printers is het makkelijker geworden om zelf ontwerpen te realiseren. We kunnen prototypes ontwikkelen en experimenten uitvoeren op het gebied van vorm en interactie. In dit keuzevak bouw je een eigen ‘smart object’ – een voorwerp dat met behulp van elektronica en programmering een interactieve functie heeft. Door middel van open source technologie kun je in weinig tijd een werkende prototype bouwen. Dus handen uit de mouwen en aan de slag! Een FabLab is een werkplaats voor digitale fabricage, toegankelijk voor iedereen. In die zin is het FabLab de voortzetting van de digitale revolutie in het gebied van fabricage – hardware én elektronica. In communicatie, media en informatica is een ontwikkeling gaande die computers ‘laat verdwijnen’: embedded systems, ubiquitous computing,

Het keuzevak bestaat uit acht lessen van 100 minuten. Daarna exposeren de studenten hun werk in de eind-expositie in lesweek 10. Het keuzevak wordt vanaf 2014/15 opgenomen in het honoursprogramma.

62

remix means and if it can be “shared”). Many of the platforms are themselves built on decades old technologies & software. Sandbox aims to deconstruct the digital black boxes, revealing the hidden (historical) layers of software and system, with the aim of: (1) empowering students through literacy of reading these systems, and (2) encouraging new assemblages to be (strategically) reconstructed.

“Living in a Sandbox’” is an optional course that aims at exploring the culture of free and open source UNIX-like software and computer hardware from the viewpoint of a small device: the Raspberry Pi. During this course, students will be exposed to historical and technical elements of computing that are nowadays buried under an app centric culture grown in the names of userfriendliness, transparency and deceptive allegories such as the cloud.

Outcomes, future plans: • New ideas for media design education academic years 2014-2015 with an emphasis in interdepartemental student mix • Desired collaboration with WORM’s WPMU (wip) • Further Development planned as an official WdKA blog and open course material

New technologies, like smart phones and web services, promise cutting edge technologies and software as a means to empower users with a seemingly endless progression of new digital possibilities. In fact, many of these new services are striking for the many constraints they place (where can this be played, how many “friends” can connect, who decides a

63

ONDERWIJS + SAMENWERKING | HC ICT

ONDERZOEK

Internet of Things Days Rotterdam 2013

Interview Profielen: “Zwarte Piet is koloniale melancholie“

Medewerkers: Nana Adusei-Poku Resultaat: bereik lezers Profielen

Instituut: CMI Medewerkers: Peter van Waart, Ingrid Mulder, Nathalie Stembert, Judith Lemmens, Peter Conradie, Peter Troxler Studenten: 250 studenten Samenwerkingspartners: Martin Pot lnterieurachitectuur, Martin Spindler, Sense-OS, IN10. info.nl, The lncredible Machine, Fabrique, Centric Culturele/ kennis instelling: WORM, Enviu, TU Delft, VU Amsterdam, HvA, TNO, Gemeente Rotterdam, Kennisalliantie Zuid-Holland, European Commission-DG CONNECT; Kenniscentrum Zorg, Kenniscentrum Mainport lnnovation, StadsLab

Met de organisatie van de loT Days wilde CMI het concept van loT onder de aandacht brengen van studenten en medewerkers van de HR en het bedrijfsleven en het publiek in Rotterdam. Het thema is verbonden aan het tweedejaars CMl-project Emerging Media en aan de minor Experience Design for the Internet of Things.

In het lezingenprogramma werd de aandacht gevestigd op de menselijk aspecten van de ontwikkelingen van Internet of Things. Vanuit verschillende perspectieven (techniek, bouw, zorg, sociaal, design) werd gepresenteerd wat de impact van pervasive technology is op individuen en sectoren in de samenleving.

64

in practices such as the Zwarte Piet among others. With her background in Critical Race Studies she compared the situation in the Netherlands to other Black Diasporic contexts, such as the UK or USA and stressed that a cultural practice such as the Zwarte Piet wouldn’t be possible in these context due to a strong Black lobby as well as constant institutionalized historical reflection upon the history of colonialism and slavery. Not only did the debate that followed the article online show the same refusal, which Adusei-Poku addressed in the interview, it also included racist comments on the professor’s own ethnic background, that showed the necessity to strengthen the research and future focus of the professorship on the mechanisms of the refusal to reflect upon the history of Dutch racism as well as contemporary everyday racism.

As the New Professor for Cultural Diversity Nana Adusei-Poku gave an interview in the Hogeschool online magazine called Profielen entitled “Zwarte Piet is koloniale melancholie”. In this interview Adusei-Poku pointed out that the dominant refusal to understand the intrinsic racism and violence against Black people of the Zwarte Piet tradition is also a sign of an important debate, which needs more in depth reflection in the Netherlands and that will be at the core of the professorship Cultural Diversity interests. Drawing on the Post-colonial theorist Paul Gilroy she used the term „colonial melancholia“ which is connected to the nostalgia of an imperial dominant position of the white majority, which becomes manifested

65

Overzichten Publicaties Onderwijs Congressen etc. Samenwerkingspartners

69

OVERZICHTEN | PUBLICATIES


Publicaties

Rutten P. (2014). Art, creativity and the economy. New opportunities built on a problematic past relationship. In: Jeroen Chabot, Florian Cramer, Paul Rutten and Peter Troxler (Eds.). Reinventing the art school 21st century. Rotterdam: Willem de Kooning Academy. pp. 45-72 Joost Poort, Ilan Akker, Paul Rutten & Jarst Weeda (2013). Perspectives of creators and performers on the digital era. New media and society. Published online 21 November 2013. DOI: 10.1177/1461444813511309 Bongers H. (2013). Inleiding voor boek “Oeps … en dan moeten we ook nog wat met culturele diversiteit, Inspiratieboek voor de praktijk” Harriet Duurvoort Producties Bongers H. (2013). Some thoughts about the mutual appeal of works of art. in Attraction of the Opposites, Gallery Joey Ramone Rotterdam 2013 Mulder, J., Mulder, I., & Best, S. (2013). Pursenality, a photo-ethnographic method for self-elicitation and co-creation. In: H. Melkas & J. Buur (eds). Proceedings of PIN-C 2013, the 3rd Participatory Innovation Conference (pp. 148-152), Lahti, Finland, June 18-20, 2013.

Adusei-Poku, N. (2013). Of Borders and Limits of Visual Technologies in Mobility and Fantasy in Visual Culture. Ed. Lewis Johnson, London: Routledge. 232-243 Adusei-Poku, N. (2013). Enraciné dans, mais pas limité par. Les black artistes contemporains et l’évolution des conditions de la représentation in Multitude- Histoires afropolitaines de l’art. Nr.53 Visser, E. (2013). Vooruit in z’n achteruit. Rotterdam volgens Gyz la Riviere. Puntkomma, okt-dec 2013, 13,14 Troxler, P. (2013). Making the Third Industrial Revolution. The Struggle for Polycentric Structures, Heterarchies, Lateral Power Relationships and a New Peer-Production Commons in the Fab Lab Community. In: J. Walter-Herrmann and C. Büching (eds.): FabLab. Of Machines, Makers and Inventors. Bielefeld: Transcript. pp. 181–194 Troxler, P. (2013). On Giant’s Shoulders. What’s Next for Open Hardware and Design? In: Edited by Braybrooke, K. and Nissilä, J.: The Open Book. London: The Finnish Institute. Reaktion #3. pp. 32–39.

70

Troxler, P. (2013). The Need for Open Design. How Changes in the 21st Century Create the Conditions for a Collaborative Practice in Design. In: J. Chabot, F. Cramer, P. Rutten and P. Troxler, Reinventing the art school, 21st century. Rotterdam: Willem de Kooning Academy, pp. XX-XX. Troxler, P. (forthcoming). Open Source Design: Disruption, Desire, Destiny? On the Impact of the 3rd Industrial Revolution on Design. DeFilippi, P., Troxler, P. (2013) From Material Scarcity to Artificial Abundance. eLaw Conference, Leiden, 14-15 Nov 2013 Mostert-van der Sar, M., Mulder, I., Remijn, L & Troxler, P. (2013). Opportunities for Design Education? Paper presented at FabLabCon 2013: The First European Fab Lab Conference, Aachen, 9 Sept. 2013.

national Fab Lab Conference, 21-27 Aug. 2013, Yokohama.

informaticastudenten op de hogeschool Rotterdam. Online: NIOC

Troxler, P. (2013). Sharing! A Tentative Set of FabML Descriptors. Paper presented at FabLabCon 2013: The First European Fab Lab Conference, Aachen, 9 Sept. 2013.

Haan G. de, Smit W.A., Schagen J.D., Bargh M.S., Abd el Ghany M.M.M. and Waart P. van (2013). Internet of things: netwerk voor kennis, onderzoek, onderwijs en ontwikkeling, Online: NIOC

Troxler, P., Woensel, C.P.L. (2013). Socio-technical changes in 3D: how should business respond to threedimendsional printing technology. eLaw Conference, Leiden, 14-15 Nov 2013.

Leurs, B., Schelling, J., & Mulder, I. (2013). Make Space, Make Place, Make Sense (pp. 844-849). In: Proceedings of E&PDE 2013, International conference on engineering and product design education, 5-6 September 2013, Dublin Institute of Technology (DIT), Dublin, Ireland.

Cramer, F. (2013). Anti-Media. Ephemera on Speculative Arts. Rotterdam: NAI 010 Publishers Cramer, F. (2013). Post-Digital Aesthetics. Jeu de Paume. Le Magazine, 1 mei 2013, http://lemagazine.jeudepaume. org/2013/05/florian-cramer-postdigital-aesthetics/ Cramer, F. (2013). Bound to Be a Book. In: Van der Weel, Adriaan en Kircz, Joost (editors). The Unbound Book. Amsterdam: Amsterdam University Press, 2013, 71-80 Cramer, F. (2013). cantunderstand Open! cantunderstand Platform for cantunderstand Art, cantunderstand Culture and cantunderstand the Public Domain, open! Platform for Art, Culture and the Public Domain. 1 october 2013, http://onlineopen.org/ columns/cantunderstand-open/print

Troxler, P. (2013). A Next Step Towards FabML. Paper presented at Fab 9, the 9th International Fab Lab Conference, 21-27 Aug. 2013, Yokohama.

Meijer R., Choenni S., Sheikh Alibaks R., Conradie P. (2013). Bridging the Contradictions of Open Data. Conference Programme for the 13th European Conference on eGovernment – ECEG 2013.

Troxler, P. (2013). Can We Think Differently of Fab Lab Business Models? Paper presented at Fab 9, the 9th Inter-

Bargh M.S., Choenni S., Brok P. den, Jangbahadoer Sing S. and Busker T. (2013). Onderzoeksvaardigheden voor

Mostert-van der Sar, M., Mulder, I., Remijn, L., & Troxler, P. (2013). FabLabs in Design Education (pp. 629-634). In: Proceedings of E&PDE 2013, International conference on engineering and product design education, 5-6 September 2013, Dublin Institute of Technology (DIT), Dublin, Ireland. Mostert-van der Sar, M., Mulder, I., Remijn, L., & Troxler, P. (2013). FabLabs: Opportunities for Design Education? Paper presented at FabLabCon 2013, the First European Fab Lab Conference, September 9, 2013, Aachen, Germany. Mulder, I. (2013). Opening Up: Towards a Sociable Smart City. In: Proceedings of Digital Cities 8, From Services to Partnerships, International workshop co-located with the 6th Intl. Conf. on Communities and Technologies (C&T 2013) in Munich, Germany, June 30, 2013. Mulder, I. & Stembert, N. (2013). Fanzine Future Social Cities. Workshop co-located with the Internet of Things Week Rotterdam, April 11th 2013. Creating 010, Rotterdam. Available

71

online: creating010.com/wp-content/ uploads/2013/07/IoTRotterdam_ report_FutureSocialCities2013.pdf Pastoor, R., Marseille, J., Mostertvan der Sar, M. & Mulder, I. (2013). On the TEDxYouth experience: lessons learned for honours education. Paper presented at Honors Conference on Professional Excellence in Rotterdam 3-4 October 2013. Pucci, E.L. & Mulder, I. (2013). Agorà 2.0: Designing Hybrid Communities. In: W. Prinz, C. Satchel, M. Koch, & J. Schlichter (Eds.), Proceedings of C&T 2013, International Conference on Communities and Technologies 2013 (pp. 16-25). ACM Press. Available online at: http://dx.doi. org/10.1145/2482991.2482997 (Best Paper Award). Stembert, N., Conradie, P., Mulder, I. & Choenni, S. (2013). Participatory Data Gathering for Public Sector Reuse: Lessons Learned from Traditional Initiatives. In: M.A. Wimmer, M. Janssen, and H.J. Scholl (Eds.): Proc. of EGOV 2013, LNCS 8074 (pp. 87-98). Springer-Verlag: Berlin Heidelberg. Available online at: http://dx.doi. org/10.1007/978-3-642-40358-3_8 Stembert, N. & Mulder, I. (2013). Love your city! An interactive platform empowering citizens to turn the public domain into a participatory domain. In: Proceedings of International Conference Using ICT, Social Media and Mobile Technologies to Foster Self-Organisation in Urban and Neighbourhood Governance. Delft, the Netherlands, May 16-17, 2013. Available online: http://www.otb. tudelft.nl/socialmedia Mansoux, A. (2013). How Deep is your Source? in Digital Art Conservation, Preservation of Digital Art: Theory


and Practice, ed. Bernhard Serexhe. Vienna: Springer. Mansoux, A. (2013). Surface Web Times. in NET ART – WJ-SPOTS #2 : Artists take over the network, ed. Anne Roquigny, Anne-Cécile Worms and Laurent Diouf. Paris: MCD. Meijer R., Conradie P., Choenni R. Precommitment as Policy Instrument to Bridge Contradictions of Open Data. JTAER, Int. J. of Theoretical and Applied Electronic Commerce Research, to appear Zuiderwijk A., Janssen M., Choenni R., Meijer R. Design Principles for Improving the Process of Publishing Open data. TGPPP, Transforming Government: People, Process and Policy x(y), Emerald Group Publishing, to appear Bakker R., Busker T., White R., Choenni R. Rapid Weighted Random Selection in Agent-Based Models of Infectious Disease Dynamics Using Augmented B-trees. SIMUL 2013, 5th Int. Conf. on Advances in System Simulation, Oct 27- Nov. 1, Venice, Italy, IARA Publications, pp. Dijk J. van, Choenni R., Leertouwer E., Spruit M. Brinkkemper S. (2013). A Data Space System for the Criminal Justice Chain. Proc. ODBASE 2013, 12th Int. Conf. Ontologies, Databases and Applications of Semantics, Sept 10-11, 2013, Graz, Austria, Springer Verlag, LNCS 8185, pp. 755-763, Verwer S., Braak S. van den, Choenni R. (2013). Sharing Confidential Data for Algorithm Development by Multiple Imputation. Proc. SSDBM 25th Int. Conf. on Scientific and Statistical Database Management, July 29-31, 2013, Baltimore, USA, ACM Press, USA, article 42.

Dijk J. van, Kalidien S., Choenni R. (2013). Development, Implementation and Use of a Judicial Data Space System. Proc. ICEGOV 2013, 7th Int. Conf. on Theory and Practice of Electronic Government, Seoul, South Korea, Oct. 22-25, ACM Press, USA, Kalidien S., Witzenburg R. van, Choenni R. (2013). Developing, Implementing, and Evaluating a Web Interface in the field of e-government. In: Evaluating websites and web services: Interdisciplinary perspectives on user satisfaction, Chapter xx, to appear. Meijer R., Choenni R., SheikhAlibaks R., Conradie P. (2013). Bridging the Contradictions of Open Data. Proc. ECEG 2013, 13th European Conf. On E-government, Como, Italy, June 13-14, Academic Publishing Limited, UK, pp. 329-337. Braak S. van den, Choenni R., Verwer S. (2013). Combining and Analyzing Judicial Databases, in: Discrimination and Privacy in the Information Society: Data Mining and Profiling in Large Database. Chapter 10, Springer Verlag, Berlin, pp. 191-208. Zuiderwijk A., Janssen M., Choenni R., Meijer R., Sheikh Alibaks R.(2013). Socio-technical Impediments of Open Data. EJEG, Electr. Journ. on E-Government 10(2), December 2012, pp. 156-172. http://www.ejeg.com/ volume10/issue2/p156 Choenni R., Meijer R. (2013). Van politie- en Justitiedatabases naar een dader georiënteerde datawarehouse, in De Belgische strafrechtelijke statistieken ten tijde van de informatisering: Uitdagingen en Perspectieven. C. Vanneste, F. Vesentini, J. Louette, B. Mine (eds), Academia Press, Gent, België, 2012, pp. 114-129

72

OVERZICHTEN | ONDERWIJS

Onderwijs

Busker T., Conradie P., Choenni S., Lemmens J. De Sunny App: Open data ontsluiten via het data space principe. Proceedings NIOC, to appear. Conradie P., Lemmens J., Stembert N., Choenni R., Mulder I. (2013). De Toekomst is Open: Rotterdam Open Data in Onderzoek en Praktijk. Kenniscentrum Creating 010, Hogeschool Rotterdam, Rotterdam, 2013, ISBN 978-90-820924-0-0. Remijn L., Bargh MS., Rooij‐Peiman A. van and Choenni S. (2013). A study of research skills for bachelor students in computer engineering. [reviewed based on an extended abstract] European Association For Practitioner Research on Improving Learning in Education and Professional Practice (eApril’13), Biel, Switzerland, 2013. Bargh M.S. and Choenni S. (2013). On preserving privacy whilst integrating data in connected information systems. In Proceedings of the International Conference on Cloud Security Management (ICCSM’13), Seattle, US, 17-18 October, 2013 Vanhoe R. (2013). At the gate and the table. On homeshop, geen pagina nummering. ‘Appendix, Beijing, Homeshop Cramer, F. (2013). Interventions, Experimentation, Markets: Art Education and Cross-Disciplinary Creative Practice, in: Chabot, J., Cramer, F., Rutten, P., Troxler, P., Reinventing the Art School, 21 Century, Rotterdam: Willem de Kooning Academy, 2013, 29-44 Mulder, I. (2013). Opening Up: Towards a Sociable Smart City. In: Proceedings of Digital Cities 8, From Services to Partnerships, Munich, Germany, June 30, 2013.

Onze medewerkers onderwikkelde, coordineerde of gaven de volgende minoren, modules of gastcolleges.

NANA ADUSEI-POKU / Minor Gamification 4-urige bijeenkomst over Type and Stereotyping 30 studenten, WdKA / Minor Cultural Diversity sessie over Perspectives 30 studenten, WdKA / Master Interior Architecture and Retail Design 8 studenten, WdKA / Mid-term presentations Jury-Member in order to give theoretical and critical feedback 16 studenten, WdKA

HUGO BONGERS / Innovation Lab Guerilla Gardening incidentele medebegeleiding, en medebeoordeling 15 studenten, diversen / Excursie studenten eerstejaars autonoom 20 studenten, WdKA / Gastcollege studenten minor publiek domein 20 studenten, WdKA / Minor theorie kunsten cultuurmanagement VTM over actualiteit van kunst en cultuur in Rotterdam 20 studenten, WdKA

/ Reactie op presentatie studenten minor culturele diversiteit 20 studenten, WdKA / Excursie studenten minor culturele diversiteit door Rotterdam Zuid 20 studenten, WdKA / Gastcollege studenten minor Publiek- & privaat domein Heyplaat 20 studenten, WdKA / Gastcollege theorie van kunsten cultuurmanagement over culturele diversiteit 20 studenten, WdKA / Studenten minor culturele diversiteit 20 studenten, WdKA / Inleiding en excursie studenten eerstejaars over community art ‘Shape my hood’ 20 studenten, WdKA

SUNIL CHOENNI / Gastcollege Cybercrime CMI / Gastcollege bij HP CMI / Gastcollege onderzoeksvaardigheden voor docenten CMI / Gastcollege onderzoeksvaardigheden bij studenten CMI / Lesweek related art practice 20 studenten, Propedeuse Fine Arts

73

/ Presentatie related art practice in het poortgebouw, rotterdam 10 studenten, Fine Arts

PETER CONRADIE / Presentatie Open Data aan Communicatie 20 studenten / Open Data Presentatie voor Funda en studenten van CMD in Creative Factory 30 studenten, CMD

FLORIAN CRAMER / Thematic Project: Creative Industries bij Master Media Design & Communication, Piet Zwart Institute, WdKA. 15 studenten, master Media Desgin & Communication / Honours programma: afstudeerbegeleiding van excellente WdKAstudenten 4 studenten, Autonoom Beeldende Kunst en Interieur Architectuur (deeltijd) / Honours programma: Honours community voor 2e jaars-studenten ism Jan van Heemst 20 studenten, WdKA


/ Honours programma: Honours community voor 3e jaars-studenten ism Jan van Heemst, onderwerp: Beveiliging en bewaking als onderwerp in cultuurtheorie en kunsten 20 studenten, WdKA / Gastcolleges lesmodule “Memes”, WdKA bacheloropleiding Autonoom Beeldende Kunst ism Showroom MAMA 15 studenten, WdKA / Mede-ontwikkeling van de nieuwe Minor Critical Studies 30 studenten, WdKA / 2 gastlezingen over de WORM Parallele Universiteit en het Situationisme in de Minor Hacking, ism Ine Poppe en Hajo Doorn 30 studenten, WdKA / Gastlezing over het Situationisme in de Minor Service Design 5 studenten, WdKA / Project post-digital publishing ism studenten Piet Zwart Institute en Institute of Network Cultures, Hogeschool van Amsterdam bij transmediale. 13 studenten, Berlijn, Duistland | 5 studenten, Master Media Design & Communication / Innovation Lab Guerilla Gardening incidentele medebegeleiding, en medebeoordeling 15 studenten, diversen

JUDITH LEMMENS / Docent Keuzevak Human Values 25 studenten, CMD / Opdrachtgever Minor Deeltijd ‘Designing for Digital Experiences’ 5 studenten, CMD / Docent Module basis Stadslab 100 studenten / Opdrachtgever Emerging Technology Mobiele Rotterdammers 25 studenten, Informatica (INF) / Opdrachtgever Emerging Media AppLab 25 studenten, COM

BAS LEURS / Hoorcolleges en werkcolleges “Design Theory” 120 studenten, CMD / Keuzemodule “Research for Design” 20 studenten, diversen / Workshop “Thinking Talking Sketching” 20 studenten / Workshop “Value Mapping” 12 studenten / Hoorcolleges “History of Design” (Reeks van vijf hoorcolleges: Dutch Design, From Industrialisation to DIY, Materials & Technology, Sign of the Times, Utopische Gestaltung) 240 studenten, CMD / Hoorcollege “Service Design: An Introduction” (Introductie college voor de module Service Design). 120 studenten

AYMERIC MANSOUX / Living in a Sandbox lecture series on computational culture Unix hacking and user control in the age of telco empires 175 studenten, MA/BA / What is free culture? (intro lecture to WORM workshop) 30 studenten / Hacking and squatting copyright laws for fun and profit 50 studenten / cat/dev/mem > /dev/dsp 2 studenten / Free and open part one 50 studenten / Free and open part two 50 studenten / Free culture crash course 50 studenten

JUSTIEN MARSEILLE / Minor + Creating Value in the Public Domain 15 studenten, CMI / Gastcollege studenten minor publiek domein 20 studenten, WdKA / Kennis Centrum Connectie 15 studenten CMI, WdKA / Creating Value in the Public Domein 6 studenten, CMI, WdKA

74


/ Trendonderzoek New Frontiers 4e jaars 57 studenten, WdKA / Trendonderzoek Medmec 2e jaars 120 studenten, CMD / Trendonderzoek & scenario’s combiminor 16 studenten, CMI, WdKA / HP Lezing Democracy 50 studenten, CMI / Workshop trendonderzoek 4e jaars Branding 50 studenten, WdKA / Workshop trendonderzoek 3e jaars communicatie 25 studenten, COM / Kick off Emerging media 140 studenten, CMI / Workshop HP lab Buurt trends 25 studenten, HP-lab / Open lab media en democratie 6 studenten, CMI + HP / International Serivce Jam 60 studenten / Coolhunt Internet of Things 10 studenten / Media Future Week 100 studenten

MANON MOSTERT VAN DER SAR / Research for Design (honours keuzevak) 50 studenten, CMI / Keuzevak Fablab: What do you need to make almost anything? 200 studenten, CMI / Workshops Fablab 200 studenten, CMI / Lezing Fablab in Design Education in Antwerpen 150 studenten, CMI

/ Minor Gamification 4-urige bijeenkomst over Type and Stereotyping 30 studenten, WdKA / Critics Night (Het Nieuwe Instituut), Een presentatie over nieuwe vormen van kritiek binnen de e-cultuursector. 150 studenten, WdKA

LEO REMIJN JOKE MULDER / Media en onderzoek 70 studenten, CMI / Minor + Creating Value in the Public Domain 15 studenten, CMI / Media en Creativiteit, Identiteit, a Purse Diary Study 180 studenten, CMI / Gastles Haagse Hogeschool, A Purse Diary Study

ALDJE VAN MEER INGRID MULDER / CrossLab Event RE:Inventions 11 Februari 2013. - http://extra.wdka. nl/crosslab/ 120 studenten, WdKA / CrossLab Event Expanded Aesthetics 25 March 2013. - http:// extra.wdka.nl/crosslab/ 120 studenten, WdKA / Presentatie Open Source Domein tijdens Libre Graphics Meeting 150 studenten / CrossLab event “New Currencies”? http://extra.wdka.nl/crosslab/ 120 studenten, WdKA / Symposium WorktheShop Rotterdam Schouwburg http://worktheshop.wdka.nl 550 studenten / Presentatie Nieuwe Onderwijs WDKA & MICA Baltimore, USA 25 studenten, WdKA / Presentatie Nieuwe Onderwijs WDKA Emily Carr Vancouver, Canada 100 studenten, WdKA

LEVIEN NORDEMAN

/ Spelen met kennis in de stad. Kick-off ‘dynamiek in de stad’. Emerging Media & Technologies 2013. Burgerzaal, Stadhuis Rotterdam 400 studenten, CMI / Stadjutten, inzichten uit je eigen stad Gastcollege bij de drie + Minoren Value in Public Domain, Making for Professionals & Designing for the Internet of Things. / Design critique minor deeltijd 10 studenten, CMD / Feedbacksessie studenten van IPO (EAS) en TI inzake onderwijsactiviteiten inzake pilot duurzame stad in AppLab project IPO, TI / Emerging Media CDM tedX wijnhaven 16 april 2013 Applab 20 studenten / Emerging Media CDM semester 2 Applab – design critiques 100 studenten

/ Minor + Creating Value in the Public Domain 15 studenten, CMI / Workshop Scholingdag CMI 4-7-2013 voor docenten TI, INF en MT over het Stadslab en in het bijzonder Sensorlab/Arduino. CMI / IoT week 8-12 april 2013 Tweedaagse workshop gegeven making/arduino samen met Peter Troxler. CMI / Workshop Stadslab voor Gemeente 13-9-2013 afdeling verkeer. CMI / Workshop minor Smart + Mobile van Bas Boot 2-10-2013 CMI / Workshop voor PABO studenten making/Arduino 6 nov 2013 CMI / Workshop voor minor+ Zorginnovatie making/Arduino 21 nov. 2013 CMI

aan de onderwijsdag van de Willem de Kooning Academie: Ondernemerschap en innovatie, Kunstvakonderwijs en creatieve industrie. WdKA / Gastcollege voor de gezamenlijke minoren: Turning Innovation Into Business (TIIB), Turning Business Into Innovation (TBII) en Creative Concepts Into Business (CCIB) docenten Will Ruijsbroek, Rogier Cazemir en Ernst Phaff: Innovatie, creativiteit en creatieve economie. 45 studenten, COM, CMI / Presentatie tijdens het stage-event van de economie-opleidingen 25 studenten, COM, IFM, BDK

MORTAZA SHOAE BARGH / Gastles over privacy in informatie disseminatie 25 studenten, CMD / Gastles over privacy in informatie disseminatie 200 studenten, CMD / Gastles over CyberDEW het onderzoekthema van lectoraat Cyber-Security 25 studenten, Informatica / Gastles over CyberDEW en het onderzoekthema’s van de lectoraat Cyber-Security Informatica, TI PETER TROXLER

PAUL RUTTEN / Gastcollege voor de honors studenten CMI in het kader van de voor hen bestemde lezingenreeks: Ondernemerschap en innovatie. Cruciale rol van talent in de creatieve economie. CMI / Gastcollege tijdens en deelname aan de curriculumdag van Instituut voor Communicatie, Media en Informatietechnologie, Ontwikkelingen in de creatieve industrie. CMI / Gastcollege tijdens en deelname

75

/ Keuzevak FabLab Wat heb je nodig om (bijna) alles te kunnen maken 32 studenten, TI, MT, IPO, COM, INF, LOT, AD ondernemen / Gastcollege Minor Open Design: mogelijke nieuwe businessmodellen en Open Design 30 studenten / Gastcollege Minor Making for Professionals: over de waarde van Make en Labs in de stad 16 studenten / Hands-on workshop Open Design business models 4 studenten, WdKA (minor+ Open Design)


OVERZICHTEN | CONGRESSEN ETC.

Congressen etc.

REINAART VANHOE / Innovation Lab Guerilla Gardening incidentele medebegeleiding, en medebeoordeling 15 studenten, diversen

EVA VISSER / Afstudeerbegeleiding CMD (Afstudeervoorzitter) 4 studenten, CMD / Emerging Media als onderzoeker verbonden aan groep 2e jrs CMD’ers 25 studenten, CMD / Essaylessen Minor+ combi 16 studenten, CMD + Wdka autonoom

Onze medewerkers onderwikkelde, coordineerde of gaven de volgende minoren, modules of gastcolleges.

PETER VAN WAART

NANA ADUSEI-POKU

/ Minor + Creating Value in the Public Domain 15 studenten, CMI / 3-daags seminar voor master Service Design Parnu Colledge, Estland 25 studenten / Gastcollege Understanding People for Meaningful Design voor minoren Haagse Hogeschool 25 studenten / Lezing Meaningful Design bij symposium Microsoft Nederland (18 juni) / Lezing over Ontwerpen voor Alternatieve Waarde voor Design Management Netwerk (10 december) Kick-off Emerging Media Dynamiek in de Stad12 februari 250 studenten

/ Symposium at Pritzer College, California Claremont, USA, ‘Glyphs: Acts of Inscription’ Lecture: ‘Inscribing Visual Disobediences’. / Symposium at Chelsea College of Art & Design, London United Kingdom, ‘Sexuality, Gender and Race: addressing the politics of Women’s Art’ Lecture: ‘A matter of perspective?’ / Conference at Academy of the Arts Vienna, Austria, Not Now! Now!, the very exiting temporal politics of arts-based research Keynote Lecture:‘[…] To confront every second as if it has always been in existence, though its materiality is fleeting’. / Conference at Humboldt University Berlin, Graduate Programme ‘Gender as Category of Knowledge’, Berlin-Germany Lecture: ‘rooted in but not limited by’. Contemporary Black Artists and the Changing Conditions of Representation. / Opening panel at Harvard University, Boston Massachusetts, USA. Exhibition Vanguards of Culture:

76

W. E. B. Du Bois, Photography and the Right to Recognition Lecture: Rooted in but not limited by: The changing politics of Black Visual Representation.

TONY BUSKER / NIOC Presentatie ‘Onderzoek in technische opleidingen’. / NIOC Open Data. / Almere Big Data in Onderwijs. / Ronde Tafelbijeenkomst Expertsessie Big Data. / Media Future Week Column (samen met Peter van Waart) inleiding en extern expert. Possible media futures, inleiding.

PETER CONRADIE / Presentatie Rails Girls Presentatie. / Presentatie Stadsarchief Open Data Presentatie. / Communicatie Presentatie. / NIOC 2013 Presentatie. / Internationale Open Data Dag Presentatie. / IoT Week Rotterdam Stadsbeheer Presentatie.

77

/ Kennisalliantie Presentatie Open Data Presentatie. / Haagse Hogeschool bezoek Open Data Presentatie. / G4 Symposium Rotterdam Presentatie. / Stadsbeheer Data Onsluiting Presentatie. / Afsluiter Slot conferentie Presentatie. / NIOC Presentatie gegeven over Data Space principe, samen met Tony Busker. / G4 Symposium Rotterdam Presentatie over Open Data.

FLORIAN CRAMER / transmediale.13, Berlijn, Duitsland Workshop-leider, moderator van het panel ‘Uncreative Writing’ met Kenneth Goldsmith. / Symposium Networked Art Forms, Tasmanian College of Arts & CAST Art Space Keynote ‘Post-Digital Aesthetics in Contemporary Art’, Tasmanian College of Arts + lezing ‘Magick vs. Magic in Digital Culture’, CAST Art Space. / ISEA (International Symposium


of Electronic Art), University of Sydney, Sydney, Australië Panel ‘Post-digital aesthetics’ ism Alessandro Ludovico (IT) en Ian Andrews (AU). / Book presentation ‘Anti-Media’, WORM, Rotterdam 8-hour-nonstop-lezing ‘Anti-Media’. / Post-Digital Research Workshop, Aarhus University, Denemarken Presentatie van eigen paper “What is post-digital”, peer reviews voor publicatie van research papers in het mediawetenschappelijke Open Access journal van de Universiteit Aarhus. / Videoprogramma Llloyd Dunn, Suburban Video Lounge, Rotterdam Lezing over het artistieke werk van de Amerikaanse musicus, media designer en kunstenaar sinds de jaren 80. / Valt er nog iets te ontwerpen – Het ABC van het digitale publi-ceren, Hogeschool van Amsterdam Publieke lezing ‘De uitdagingen van e-publishing voor kunsten designuitgevers’.

JUDITH LEMMENS / SIA RAAK Congres Nominatie met het onderzoeksproject ‘Professionals Supported – Rotterdam Open Data’.

BAS LEURS / International Conference on Engineering and Product Design Education Conference Presentator.

AYMERIC MANSOUX / Verbindingen/Jonctions, Brussels Guest lecturer, paper ‘Fork Workers’. / Open Data Summit, London Guest artist, presentation ‘The SKOR Codex’ + handing over Codex copy

to Sir Tim Berners-Lee. / FREE?!, Rotterdam Concept and supervision of the conference, workshops and exhibition. / TEA Super Connect, Taipei, Taiwan Invited Art installation ‘Naked on Pluto’. / LGRU, Porto Guest lecturer, paper ‘Sandbox Culture’. / LGM, Madrid Guest moderator ‘Towards a Network of Free Culture Aware Educators in Art and Design’. / LGM, Madrid Guest lecturer, presentation ‘WdKA strikes back’. / Erreur d’Impression, Paris Guest lecturer, presentation ‘The SKOR Codex’. / School of Fine Arts in Bordeaux, Bordeaux Guest Lecturer, presentation works and research.

JUSTIEN MARSEILLE / Media Future Week Column inleiding en extern expert. Possible media futures, inleiding. / Emerging Media kick off Moderator


Dutch Design Awardshow Finalist Emilia Louisa Pucci Ingrid Mulder. / Nominatie Fontanel Award– Ik ben STERk Online. / Best Paper Award C&T2013 – Agora 2.0 Uitreiking in Augustinerkeller. / Nominatie RAAK Award 2013 – Rotterdam Open Data project RAAK Publiek , RAAK conferentie / Shortlist Interaction 2014 Awards – Ik ben STERk / Participatory innovation, driving social change. Presentatie voor Health Care Governance Group Lunch Seminar, iBMG, Erasmus University Rotterdam Presentatie / Beyond Boundaries: Network Collaboration Canvas. International workshop co-located with the 2013 IEEE International Technology Management Conference & 19th ICE Conference, The Hague Workshop tijdens ICE2013.

LEVIEN NORDEMAN / Maker Faire Onderzoek voor ‘digitale media in het kunsten ontwerponderwijs’.

ALDJE VAN MEER / Organisatie en redactie tijdens OBK (landelijk Overleg Beeldend Kunstonderwijs) bijeenkomst over de rol van technologie in het kunstonderwijs. Organisatie. / Presentatie – Iwouldratherdesignaposterthanawebsite.nl tijdens OBK (landelijk Overleg Beeldend Kunstonderwijs) bijeenkomst over de rol van technologie in het kunstonderwijs. Presentatie.

INGRID MULDER / Finalist Future concepts - Dutch Design Awards – Ik ben STERk.

78

LEO REMIJN / HP conferentie Hogeschool Rotterdam Geven van workshop. / EAPRIL conferentie Presenteren van paper.

MORTAZA SHOAE BARGH / Over onderzoekvaardigheden voor NIOC conferentie Presentator. / Over cybercrime bij de NVC (Nederlandse Vereniging voor Criminologie) congres, Leiden Presentator. / Smart Rotterdam Challenge,

(http://creating010.com/nieuws/ lector-mortaza-shoae-barghjurylid-van-de-smart-rotterdamchallenge/) Lid van de beoordelingscommissie. / Over privacy preservation in de ICCSM conferentie Presentator. / Over CyberDEW voor de NFI delegatie (bij WODC) Presentator.

NATHALIE STEMBERT / ‘Using ICT, Social Media and Mobile Technologies to Foster Self-Organisation in Urban and Neighbourhood Governance’, TU Delft Kennisdeling d.m.v. presentatie.

PETER TROXLER / De derde industriele revolutie is meer dan 3D printen. Printing the City Conference, Rotterdam Presentation. / From Material Scarcity to Artificial Abundance. eLaw Conference, Leiden Presentation. / Socio-technical changes in 3D. How should business respond to three-dimendsional printing technology. eLaw Conference, Leiden Presentation. / Fab Lab. Slow Management Event, Stadslab, Rotterdam Presentation. / Fab Lab Business Models. Creativity: Innovative Models of Production and Access Conference, Athens Presentation. / The Digital Maker Movement. Amsterdam Urban Innovation Week Presentation. / Making is Political. OHM 2013, Observe, Hack, Make Presentation. / Fab Lab Cali Opening Conference Presentation. / Open Design and the Impact of the 3rd Industrial Revolution.

Open Design / Shared Creativity 2nd International Conference and fadfest, Design Hub, Barcelona Keynote. / Making@ROD. Book launch of ‘De toekomst is open’ (Rotterdam Open Data) Presentation. / Digitale Maakindustrie. De derde industriële revolutie in context. Directeurendiner of the Dutch Federation of Plastics Industry (PVT) and the Association of the Dutch Plastics Packaging Industry (VMK). Presentation. / Digitale Maakindustrie. De derde industriële revolutie in context. Ambtswoninggesprek 3D printen/ digitale maakindustrie, gemeente Amsterdam. Presentation. / Open Source in Design. Threat or Necessity for Design In its Role for Problem Solving and Innovation? PROUD Master Class & Seminar on Co-design, Technoport, EschBelval, Luxembourg. Presentation. / MAKE-THINK. Internet of Things Week Rotterdam Workshop. / Organizing Future Biobased Business. Werkconferentie Natuurlijk Biobased Bouwen, Rotterdam Workshop. / De revolutie in de maakindustrie. RDM Campus Innovation Network, Rotterdam Presentation. / On the Making Revolution. Conference “Making the Circular Economy”, The Lighthouse, Gallery Five & MAKLab, Glasgow Presentation. / Fab Lab. VNO-NC VrouwenNetwerk regio West: Technieksafari, Stadtslab Rotterdam Presentation. / 1st European Fab Lab Conference, Aachen Conference Chair. / Fab9, The 9th International Fab Lab Conference Yokohama, Research Stream Conference Chair. / FabFuse 2013, Amersfoort Conference Chair.

79

REINAART VANHOE / Bezoek Homeshop Beijing Presentatie tijdens ‘potluck’restaurant presentaties. Deelname aan enkele programma onderdelen. Gesprekken met mensen uit de alternatieve kunstsektor in Beijing. / Bezoek Ruangrupa Gesprekken met de leden van het kunstenaars-initiiatief. Samenwerking bij een project tussen Akumasa en Ruang Sarueh. Samenwerking e n gesprekken met Jatiwangi Art Factory, bezoek Yogjakarta Biennial. Gesprekken met verschillende actoren in de Indonesische kunstwereld.

EVA VISSER / International Honours Conference, Hogeschool Rotterdam Aanwezig als projectleider HP@CMI.

PETER VAN WAART / NIOC 2013 Spreken over IoT minor. / Global Service Jam Rotterdam Organisator. / Internet of Things Days Rotterdam Organisator, spreker. / Silly smart Things Workshop in Rotterdam, met Design School Elisava, Barcelona Organisator, spreker. / Workshop Crowd Sensitive Traffic Light voor afdeling Verkeer en Vervoer, Gemeente Rotterdam Organisator, spreker. / Hackathon Open Haven Organisator.

OVERZICHTEN | SAMENWERKINGSPARTNERS

OVERZICHTEN | SAMENWERKINGSPARTNERS

Samenwerkingspartners van Creating 010

/ Academie Beeldende Kunsten (Maastricht Hogeschool Zuyd) / AKV/St. Joost (Avans Hogeschool) / Almende / Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten / Artez Hogeschool voor de Kunsten / Boymans van Beuningen / Centre for Cultural Studies / Centric / Communication and Culture (ERMeCC) (EUR) / Cross-over met Industriële Product Ontwikkeling / Culture Programme of the / Gemeente Rotterdam (2x) / Gemeente Rotterdam Bestuursdienst / Gemeente Rotterdam Bibliotheek / Gemeente Rotterdam

COS / Gemeente Rotterdam GGD / Gemeente Rotterdam Politie Rijnmond / Gemeente Rotterdam Publiekszaken / Gemeente Rotterdam Roteb / Gemeente Rotterdam Stadsarchief / Gemeente Rotterdam Stadsbeheer / Gemeente Rotterdam Stadsontwikkeling / Gemeente Rotterdam Zorgportaal Rijnmond / Gerrit Rietveld Academie / Goldsmiths College / Green Wheels / Havenbedrijf Rotterdam / Het Nieuwe Instituut

80

/ Immovator / IN10.info.nl / Initworks / JCID / Jeane van Heeswijk (Freehouse) / Joke van de Zwaard / Kamiel Verschuren (N.A.C, Foundation B.A.D.) / Kennisalliantie Zuid-Holland / Kenniscentrum Innovatief Ondernemerschap / Kenniscentrum Mainport Innovation (2x) / Kenniscentrum Zorginnovatie / Kennisland / Koniklijke Academie voor Beeldende Kunsten Den Haag (KABK) / Leerwerkbedrijf Rotterdam / Creative / Leerwerkbedrijf Threesome / Leon Gommans (Open Haven Lab)

/ Liander / Martin Pot interieurarchitectuur / Martin Spindler (Berlijn) / Minerva Academie (Hanzehogeschool Groningen) / Ministerie van Justitie WODC (Wetenschappelijke Onderzoek- en Documentatie Centrum) (3x) / Museum Rotterdam / Mute / Muzus, Met Phielix / Olia Lalina / Opleiding Commerciële Economie / Platform 0 / RAAF Rotterdam / RABObank / Rotterdam Community Solutions / Sense-OS (2x) / Shortplay / Stadslab Rotterdam (2x) / Stichting IKzitopZuid / Stichting MEE

/ Stichting Zuidzijde (2x) / Stimuleringsfonds Creatieve Industrie / Thales Security (Huizen) (2x) / Thales TRT (Delft) (2x) / The Incredible Machine / Tulp Interactive / Twee kunstenaarsgroepen in het buitenland (Beijing en Jakarta) / Uitgeverij BIS / Uitgeverij NAI 010 Publishers (2x) / Uitgeverij Valiz / Universiteit Dordrecht / University of London / V2_ / Virtueel Platform Rotterdam (2x) / Woningcorporaties / WORM (3x) / YipYip / T U Delft / Wijkschool Feijenoord / Wijkwaardenhuis

81

COLOFON

Kenniscentrum Creating 010 Hogeschool Rotterdam | Rotterdam University, 2014 e-mail: [email protected] web: www.creating010.com Samenstelling rapport: Eva Visser, Helen Poelwijk Teksten: Florian Cramer, Eva Visser, medewerkers Creating 010 Beeldmateriaal: medewerkers Creating 010 Met dank aan: alle medewerkers van Creating 010 Ontwerp: Evers + de Gier, Rotterdam www.eversendegier.nl Fotografie: Blz. 12: Willem de Kam / Rotterdam Image Bank Blz. 28, 39 + 61: Vincent Dekkers / Rotterdam Image Bank Blz. 50: Marc Heeman / Rotterdam Image Bank Overige beelden zijn geschoten door medewerkers van Creating 010 Dit Portfolio is te vinden / te downloaden op: www.creating010.com/portfolio2013

Voor dit rapport is gebruikgemaakt van: / Zelfevaluatierapport 2008-2012 Kenniscentrum Creating 010 (HR, 2013) / Portfolio 2008-2012 Kenniscentrum Creating 010 (HR, 2013) / Jaarplan 2013 kenniscentrum Creating 010 / Externe evaluatie van de onderzoekseenheid Creating 010 (NQA, 2013) / Verbeterplan Creating 010

Kenniscentrum Creating 010 van Hogeschool Rotterdam doet praktijkgericht onderzoek naar nieuwe ontwikkelingen en samenwerkingsvormen in de creatieve industrie die door de convergentie van artistieke, technologische, maatschappelijke en economische domeinen ontstaan.

[email protected] www.creating010.com

Kenniscentrum Creating 010 Hogeschool Rotterdam Portfolio 2013

Recommend Documents