Kadans in beweging. 21 jaar kadans

Kadans, eenentwintig jaar Kadans biedt beschermd wonen voor jongeren met psychiatrische problematiek en is in zijn opzet altijd tamelijk uniek geweest. Als onderdeel van de Stichting Anton Constandse voorziet Kadans al eenentwintig jaar

een zelfstandig bestaan, met begeleiders die oog hebben voor hun specifieke problemen en voor hun ontwikkeling naar volwassenheid. Sinds Kadans zijn deuren opende, hebben zo’n driehonderd jongeren er kortere of langere tijd gewoond. Doordat de Stichting Anton Constandse de afgelopen jaren meer mogelijkheden voor doorstroom creëerde, vinden meer jongeren hun weg naar zelfstandig heid. Kadans is volwassen geworden.

Kadans in beweging

in een behoefte. Een woonplek waar jongeren werken aan

21 jaar kadans

Voorwoord..................................................................................................................................... 4 Interview Keith.............................................................................................................................. 6 Reportage....................................................................................................................................... 8 Interview Alice............................................................................................................................ 16 Ontwikkelingen........................................................................................................................... 18 Achtergrond..................................................................................................................................30 Vrijwilliger Ko.............................................................................................................................. 34 Interview Levi............................................................................................................................. 36 Colofon......................................................................................................................................... 38

2

21 jaar kadans | in beweging


3

In 2014 bestaat Kadans eenentwintig jaar, een mooie aanleiding om de ontwikkelingen van de afgelopen periode te belichten.

4

aan hun verblijf hier hebben zij meestal een heel

minder bedden en een kortere opnameduur in de

behandeltraject doorlopen in de kinderen jeugd

klinische centra. Eenmaal ontslagen uit de psychia

psychiatrie en/of in de jeugdzorg. Hun verblijf in

trische kliniek is het voor een aantal jongeren niet

Kadans heeft vooral tot doel dat zij krachtiger en

haalbaar meteen zelfstandig te gaan wonen of terug

zelfstandiger in het leven komen te staan.

te keren naar hun familie. Gevolg is een toename van

De problematiek die de bewoners van Kadans met

het aantal aanmeldingen voor beschermd wonen in

zich meedragen is door de jaren heen complexer

Kadans.

geworden. In tegenstelling tot pakweg tien jaar

De Stichting Anton Constandse heeft op deze

geleden, komen er geen jongeren meer binnen met

ontwikkelingen – complexere problematiek, meer

In 2001 en in 2007 verschenen ook publicaties over

relatief eenvoudige en eenduidige problematiek. Veel

aanmeldingen – gereageerd door Kadans op een

Kadans van de Stichting Anton Constandse, waarin

jongeren van nu hebben meerdere diagnosen en

andere manier in te bedden. Er zijn meer door

veel aandacht was voor de manier van werken binnen

hebben ook vaker gedragsproblemen in combinatie

stroomlocaties opgezet voor jongvolwassenen. Naast

deze beschermende woonvorm voor jongeren tussen

met hun psychiatrische problematiek. Daar komt bij

de al bestaande Van Alkemadelaan (10 plaatsen) zijn

12 en 21 jaar en voor de veranderingen in de voor

dat ze op het moment van binnenkomst vaak al een

er nieuwe locaties gecreëerd: De Valk (28 plaatsen

afgaande periode. Nu, zeven jaar later, herhalen we

langer traject van psychiatrische problemen achter de

voor jongeren met autisme), Mixx Inn (26 plaatsen)

deze opzet: een schets van het huidige Kadans en de

rug hebben dan voorheen het geval was. Het beleid

en Abel (20 plaatsen). In deze locaties wonen door

veranderingen en ontwikkelingen van de afgelopen

van de overheid is er immers steeds meer op gericht

gaans jongeren van 21 jaar en ouder. Zij leven er

jaren. Kadans van nu is een heel andere dan die van

dat hulp thuis, ambulant, wordt geboden. In een

zelfstandiger dan in Kadans, maar hebben nog wel

twintig jaar geleden. Beschermd wonen voor jongeren

aantal gevallen pakt dat goed uit, in andere gevallen

enige tijd begeleiding nodig op hun weg naar verdere

met psychiatrische problemen gaat met zijn tijd mee

blijkt een voorziening als Kadans toch een beter

zelfstandigheid. Dankzij de uitgebreidere mogelijk

en is voortdurend in beweging.

alternatief. Gevolg is wel dat wanneer een jongere

heden voor doorstroom is de verblijfsduur in Kadans

In de twee decennia van zijn bestaan heeft Kadans

hier uiteindelijk wordt aangemeld, de problemen ook

afgenomen. De bewoners vertrekken eerder uit

zijn nut bewezen. Bijna driehonderd jongeren verble

complexer zijn.

Kadans om zich daarna in een vervolglocatie nog een

ven er gedurende enige tijd en velen hebben een weg

Tegelijkertijd neemt de druk op de Stichting Anton

tijdje voor te bereiden op de volgende stap. De

gevonden naar een zelfstandiger leven. De woning

Constandse de afgelopen jaren toe, doordat jongeren

gewijzigde opzet is succesvol. In de afgelopen periode

biedt plaats aan twintig jongeren met psychiatrische

tegenwoordig

de

is het een stuk vaker gelukt bewoners te begeleiden

problemen. Kwetsbare jongeren die vaak al een

psychiatrische behandelcentra. Ook dat vloeit deels

naar volledige zelfstandigheid. Een resultaat waar de

bewogen leven achter de rug hebben. Voorafgaand

voort uit politiek beleid: de overheid dringt aan op

Stichting Anton Constandse trots op is.


sneller

worden

ontslagen

uit


5

Keith*, 20 jaar, verblijft sinds tweeënhalf jaar in Kadans.

kant kreeg ik het Jutters-idee. Op mijn vijftiende was

jaar raakte ik mijn baan bij Albert Heijn kwijt en ik

ik daar al in behandeling geweest. Daar zitten

moest stoppen met mijn opleiding. Dat was crisis, ik

jongeren met problemen, met een stempel. Ik vind

wist niet hoe ik verder moest en ik had helemaal

het niet zo relaxed om mensen in hokjes te stoppen.

geen geld meer. Het duurde even, maar nu volg ik

En nu kwam ik in Kadans, toch weer zo’n instelling.

een andere opleiding, sociaal cultureel werk mbo-4

“Op mijn zeventiende kwam ik hier wonen. Een

Ik heb hier stappen vooruit gemaakt, ik ben zelf

en ik werk bij McDonald's. Voor school loop ik stage,

halfjaar daarvoor was het thuis volledig geëscaleerd.

standiger geworden. Zonder dat het al te veel de

erg leuk. Werken met kinderen in Leiden.

Mijn stiefvader had me weer eens geslagen, hij had

spuigaten uitloopt, hebben de begeleiders daar aan

Over een paar maanden ben ik hier weg. Het liefst

nogal losse handjes. Die keer zei ik tegen hem: ‘Laat

meegewerkt. Ze leerden me zaken die bij het wonen

woon ik straks zelfstandig op een kamer, eventueel

dit niet nog een keer gebeuren, want anders...’. We

horen, zoals koken en budgetteren, boodschappen

met nog een halfjaar ambulante begeleiding. Hier bij

kregen heftige woorden en toen heeft hij me het huis

doen en mijn kamer netjes houden. Ze complimenteren

Kadans ben ik nu ook meer op mezelf. Het is best

uitgezet. Hij voelde zich bedreigd door mij, zei hij.

me als het goed gaat en zelf merk ik dan ook dat ik

gezellig hier, ik maak graag een praatje met anderen

Daarna ben ik naar mijn vader gegaan. Met hem had

dingen beter ga doen. Dat maakt me ook meer

of we kijken naar een film of zo. Maar ik zit hier niet

ik nooit zo’n goede band, maar ik kon toen wel bij

zelfverzekerd, ja. Mijn angsten zijn niet helemaal

om vrienden te maken.”

hem terecht. Ik heb daar nog een halfjaar gewoond,

weg, maar ik heb ze wel beter onder controle.

samen met mijn oudere broer en zus. Intussen bleef

Op dit moment zit ik in de laatste fase hier. Die duurt

*Keith is een gefingeerde naam, op verzoek van de

ik veel last houden van angsten, waardoor ik

door omstandigheden langer dan gepland. Afgelopen

geïnterviewde.

bijvoorbeeld op school allerlei dingen niet durfde te doen. Ik was erg onzeker over mezelf. En ik schoot snel uit mijn slof, maakte uit frustratie dingen van mezelf kapot en deed domme dingen zoals blowen. Dus uiteindelijk is de aanmelding voor Kadans in gang gezet. Toen ik hier kwam, was ik verrast: 'Hé, ik krijg een stukje zelfstandigheid!' Bij mijn ouders, vooral bij mijn vader, werd ik nogal klein gehouden. Waarschijnlijk omdat ze dachten dat ik - met mijn problemen -

l Keith

"Ik heb mijn angsten beter onder controle"

kinderlijker behandeld moest worden. Aan de andere

6



7

Middenin de Archipelbuurt in Den Haag, in de Sumatrastraat, bevindt zich Kadans, een beschermende woonvorm voor twintig jongeren tussen 12 en 21 jaar met psychiatrische problemen.

enige tijd op deze plek gewoond. En altijd waren de

De ingang van het pand is wat moeilijk te vinden. Een

met dwangopnamen, achter de rug. En niet zelden

onopvallende poort geeft toegang tot een binnen

zijn de verhoudingen binnen het gezin ernstig

plaats. Van daaruit is het gebouw te betreden.

verstoord.

Nergens een bord dat aangeeft dat het hier om

“Het is een kwetsbare groep van jongeren die allemaal

Kadans gaat. Dat is voor de bewoners van Kadans

een psychiatrisch probleem hebben en meestal ook

geen enkel probleem: zij vinden het doorgaans toch al

heel weinig vertrouwen hebben in zichzelf”, zegt

erg genoeg dat ze een stempel ‘psychiatrie’ hebben.

Margo Brand, coördinerend begeleider van Kadans.

Dat hoeft niet nog eens benadrukt te worden via grote

“En ik heb de indruk dat de problematiek de afgelopen

borden of panelen.

jaren zwaarder is geworden, in ieder geval op het

Achter de poort, aan een grote picknicktafel, zitten

moment dat de jongere hier bij Kadans binnenkomt.”

doelen: meer controle krijgen over de psychiatrische diagnosen waar ze mee te kampen hebben, meer kracht ontwikkelen, opdat ze daarna zelfstandiger door het leven kunnen. Die doelen gelden anno 2014 nog steeds. Kadans-jongeren hebben bij aanmelding vaak een bewogen leven achter zich. Soms kwamen ze al vroeg in contact met kinderen jeugdpsychiatrie of met jeugdzorg, omdat hun psychiatrische problemen een normaal functioneren ernstig belemmerden. Dan hebben ze een heel traject aan crises en zorg, soms

zoals zo vaak enkele jonge bewoners te roken. Het is

Dagelijks leven in Kadans

8


een van de plekken waar ze elkaar regelmatig treffen.

Dagritme

Als het regent verzamelen ze zich onder het afdak van

In het huis aan de Sumatrastraat is het op een gewone

het fietsenhok.

doordeweekse dag vrij rustig. Om acht uur in de

Ruim twintig jaar bestaat Kadans nu. Al heel wat

ochtend heeft een aantal van de jonge bewoners het

jongeren hebben in deze twee decennia gedurende

pand al verlaten. Zij gaan naar school, lopen stage of


9

10

hebben werk. Voor anderen is het tijd om op te staan:

coördinerende functie heeft: ze is intensief betrokken

standigheid, daar moeten ze ook veel voor doen.

ook al heeft iemand geen dagbesteding, het is zaak

bij de individuele plannen van bewoners. Hierin staan

Maar ze zijn ook nog erg jong. We hebben een

een bepaald dagritme te behouden.

de doelen beschreven die iedere bewoner heeft. Ook

opvoedende taak en daar hoort bij dat onze jongeren

De slaapwacht dweilt de vloeren van de koffie- en

bij de driemaandelijkse evaluaties van bewoners is

af en toe gewoon extra aandacht en verzorging nodig

werkruimte van de medewerkers. Zij is één van de

Sheila meestal aanwezig. Maar vandaag springt ze

hebben.”

drie vaste slaapwachten van Kadans en ze doet dit

even in bij Groen op de begane grond. Hier wonen

werk al dertien jaar. “Bevalt me prima, ook al slaap ik

jongeren die doorgaans nog veel begeleiding nodig

Dagbesteding

niet altijd even goed hier. Soms weigeren enkele

hebben, vandaar dat op Groen 24 uur per dag een

“Er zijn nu meer jongeren die geen dagbesteding

bewoners naar bed te gaan en dan wil de boel

begeleider aanwezig is. “Hier begeleiden we meer

hebben”, zegt Margo Brand. “We hebben het idee een

weleens escaleren. Dan heb je in je eentje weinig te

hand-in-hand”, zegt Sheila. “Dat betekent dat we

beetje losgelaten dat iedereen een dagbesteding

vertellen. Ik heb een paar keer 112 moeten bellen toen

meer structuur bieden dan op de andere afdelingen en

moet hebben. Dat komt ook door de economische

de zaak echt uit de hand liep. Gelukkig zijn dit

dat we standaard meehelpen met boodschappen,

crisis, waardoor het simpelweg moeilijker is om aan

uitzonderingen.”

koken, de was, huiswerk maken, zeker bij onze

werk te komen. Maar we blijven er natuurlijk wel

Toni, een forse twintiger, meldt zich in een kamerjas,

jongste.”

hard aan werken dat onze jongeren niet alleen maar

iets na acht uur. In deze koffieruimte staat ook de

Deze jongste bewoner van Groen is vijftien jaar. Hij zit

de hele dag op hun kamer blijven hangen.” Om werk

medicijnkast, waarin voor iedere bewoner apart de

in Rotterdam op school en is om zeven uur al met de

te stimuleren is er een samenwerking met jobcoaches

medicijnen worden bewaard, alles per dag voor

taxi vertrokken. “Vorig jaar ging hij eerst nog met het

van het UWV. Dat blijkt redelijk succesvol: een aantal

verpakt. “Ik kan veel geld verdienen als ik mijn

openbaar vervoer, maar dat was iets te hoog

jongeren vindt op deze manier toch een baan.

Concerta verhandel, het is uiteindelijk gewoon een

gegrepen”, vertelt Sheila. “Zat hij het eerste halfuur

Wat psycholoog Annelies Schuurman betreft zou iets

amfetamine, een pepmiddel”, lacht Toni. “Doe ik niet

op school in paniek op de wc, omdat hij te veel

meer geëist mogen worden van de bewoners, zeker

hoor, daar schiet ik niks mee op.” Toni woont op ‘Geel’,

indrukken had opgedaan.” Ze roept John, een andere

op de tweede verdieping. Iedere verdieping telt vijf

bewoner van Groen. Hij heeft moeite met opstaan.

bewoners en heeft een eigen kleur. Naast Geel zijn

Na een paar keer roepen verschijnt hij om te gaan

programma waaraan de bewoners grotendeels gratis

dat Groen, Blauw en Rood.

douchen. De afgelopen dagen was hij ziek. “Erg

kunnen deelnemen. “Basic Fit, muziek, klussen,

l Sheila Nihof

als ze even niets om handen hebben. Zij wijst op de mogelijkheden van ‘Anton Aktief’, een activiteiten

vervelend voor hem, want hij was net begonnen aan

bezoek aan de Euromast, creatief koken, je kan het zo

Extra aandacht

een nieuwe baan. In zo’n geval ga ik meer moederen,

gek niet bedenken of het is er. Maar er wordt weinig

Sheila Nihof komt gehaast binnenlopen. Zij is

sinaasappelsap uitpersen en zo. Dat hoort er ook

gebruik van gemaakt, dat vind ik erg jammer. We

individueel begeleider wat inhoudt dat ze een meer

bij vind ik. Natuurlijk werken we aan meer zelf

zouden de kinderen iets meer mogen verplichten.”



11

Net als hun generatiegenoten zijn de Kadans-jongeren

op ieders eigen doelen via de 'Individuele Rehabilitatie

tweeënhalf jaar Kadans wel toe is aan iets anders.

de begeleiders wel ingehakt.

wél heel actief op internet en in het gamecircuit. En

Benadering'

onderhandelen,

Het liefst wil hij zelfstandig gaan wonen en hij wil

De reconstructie helpt het

zoals zoveel jongeren zitten zij dus vaker op hun

bijvoorbeeld als het gamen wel erg veel tijd gaat

graag geluidstechnicus worden. Daarvoor gaat hij zich

incident te verwerken. Dat

kamers achter de computer. “Dat is anders dan een

opslokken. Simpelweg verbieden is vaak niet de juiste

aanmelden als vrijwilliger bij theaters, als het kan die

gebeurt door uitgebreid stil te

aantal jaar geleden”, zegt Sheila. “Toen was hier meer

weg. Jongeren laten zich tegenwoordig moeilijk iets

middag nog. Sheila stelt voor dat hij eerst die middag

staan bij wat ze hebben gezien,

sprake van een groepsgebeuren, meer dynamiek

opleggen.”

zijn computerperikelen oplost. Daarna zullen ze

wat zoiets met hen doet en hoe

(IRB).

En

door

te

binnen de groep, terwijl het nu allemaal wat indivi

samen bekijken wat hij kan doen om vrijwilliger te

ze er achteraf op terugkijken. De

dueler is. Je ziet ook dat mensen meer contacten

Gezamenlijk moment

worden, welke stappen hij daarvoor gaat zetten.

deelnemers zijn tevreden over

buiten de deur onderhouden. Dat zie je overal in de

Het is tijd voor de lunch. Op Groen dekken Sheila en

Dan brengt Arthur het groepsuitje van Groen ter

de bijeenkomst, ze hebben het idee nu beter met zo’n

samenleving en daar spelen we als begeleiding dan

woonbegeleider Arthur de tafel. Een aantal bewoners

sprake. Binnenkort gaan de vijf bewoners naar Walibi

indrukwekkende gebeurtenis te kunnen omgaan. Het

ook op in, onder andere door meer nadruk te leggen

wordt geacht mee te lunchen, vooral als zij nog in de

en dat regelen ze helemaal zelf. Tijdens het laatste

gesprek gaat al snel weer een andere kant op. Een

eerste fase van hun verblijf zitten. Maaltijden zijn

huiskameroverleg constateerden de jongeren dat de

van de begeleiders vertelt dat ze de dag ervoor nogal

belangrijke momenten waarop activiteiten van de dag

sfeer op Groen niet goed was en daar willen ze samen

kwaad is geworden op een van de jongens die zij

ter sprake komen. Vandaag is het vrij rustig: er zijn

iets aan gaan doen. Het begin is er: deze avond gaan

onder haar hoede heeft. “Dat moet af en toe kunnen”,

meer begeleiders dan bewoners. Saskia (19) schuifelt

ze samen wat drinken op de Grote Markt.

vindt ze. “Soms wil je iemand weleens achter het

de gemeenschappelijke ruimte binnen, hoofd gebogen,

Na de lunch wordt de tafel gezamenlijk weer

behang plakken, dan durf ik best te zeggen dat het

armen strak langs het tengere lichaam. Zij heeft nog

afgeruimd. Saskia zet haar bord ongebruikt weer in

niet deugt wat hij op dat moment doet en dat ik daar

wat moeite met een sociaal moment als de lunch. Ze

de kast. “Ze eet wel hoor”, zal Sheila later zeggen, “ze

kwaad over word. Tegelijkertijd zorg ik altijd ervoor

eet geen hap. Toch neemt ze deel aan het gesprek en

vindt het alleen nog lastig om dat samen met anderen

onze jongeren het gevoel te geven dat ze in de basis

beantwoordt ze rustig alle vragen. Arthur vraagt naar

te doen.”

goed zijn. Daar gaat het tenslotte om: ze mogen er

haar activiteiten van die dag en stelt haar voor de dag

12


allemaal zijn.”

erop eens bij kickboksen te gaan kijken bij ‘Anton

In de basis allemaal goed

En hiermee raakt ze aan een altijd weer terugkerend

Aktief’. “Dat beslis ik overmorgen wel”, zegt Saskia

Later in de middag verzamelen vijf begeleiders zich in

thema binnen Kadans: het zelfvertrouwen van de

met een lachje. Kickboksen is haar duidelijk nog een

het kantoortje voor een kop thee. Eerder op de dag

meeste bewoners is flink geschaad en veel energie

brug te ver. Intussen is ook Jeffrey (20) aangeschoven.

hebben drie van hen een reconstructie meegemaakt

wordt besteed aan het (opnieuw) opbouwen van

Hij stapelt een onsje worst op een boterham en vertelt

van een incident enkele weken eerder: een bewoonster

eigenwaarde. Doel blijft dat de jongeren krachtiger

druk en chaotisch over gedoe met zijn kapotte

had toen een overdosis pillen ingenomen. Gelukkig

worden, meer vertrouwen in zichzelf krijgen, waardoor

computer. In een moeite door zegt hij dat hij na

liep het goed af, maar de gebeurtenis heeft er bij

ze uiteindelijk zelfstandiger door het leven kunnen.


13

Leren plannen en schoonmaken

Kadans te verlaten en wordt meer losgelaten. Ze doet

waardeloos vindt hoe slecht de verbinding in Kadans

Toni, de twintiger van Geel, heeft in de anderhalf jaar

haar eigen boodschappen en kookt voor zichzelf. Haar

is. “Het is een probleem dat onder de bewoners voor

dat hij hier woont, best wat bereikt, al zegt hij het zelf.

vriendin Marion, een ex-bewoonster, eet vandaag

onrust zorgt.” Besloten wordt dat Marije de grieven in

“Ik zit in ieder geval een stuk beter in mijn vel dan toen

met haar mee. Of ze met zijn tweeën wel genoeg

een e-mail aan de leiding van de Stichting Anton

ik hier kwam. Ik kan me beter beheersen, tel vaker

hebben aan zo’n pizzaatje, informeert Kim langs haar

Constandse nog eens op een rij zet.

eerst tot tien. Sommige dingen blijf ik moeilijk vinden,

neus weg. “Zeker wel”, zegt Marion luid en duidelijk.

En dan de alcohol. Waarom mag in huis beslist niet

zoals plannen en omgaan met geld.” Hij laat zijn kamer

“We zijn aan het afvallen.” Ze woont sinds een jaar in

worden gedronken? De bewoners boven de achttien

zien. Toni wordt geacht die zelf schoon te houden en hij

een andere beschermende woonvorm, maar ze maakt

vinden dat maar flauwekul. Nu zijn ze verplicht

heeft die dag al gepoetst. Op de grond ligt nog wel een

er geen geheim van dat ze liever nog even in Kadans

buitenshuis iets te drinken en op pleintjes of op straat

hele stapel was waar hij nog niet aan is toegekomen

was gebleven. Dat ze niet geheel zelfstandig kan

is dat verboden. Wijn en bier zou best kunnen voor de

en rondom een bijna lege fles yoghurt maken fruit

wonen, vindt ze een logisch gevolg van haar diagnose:

jongeren die ouder zijn dan achttien, vinden Marije en

vliegjes hun vreugdedans. “Eh ja, dat is nog wel even

“Kijk maar eens op mijn voorhoofd. Daar staat heel

Jonas. “Als iemand ladderzat is en agressief wordt, of

een dingetje. Ik zie wel dat ik zoiets eigenlijk moet

groot ‘borderline’ op geschreven!”

lawaai maakt en met dingen gaat gooien, dan kun je

opruimen, maar het stoort me totaal niet dat die fles

hem of haar daarop aanspreken”, meent Jonas. ”Daar

daar staat. En dan blijft ie daar staan hè.”

Bewonersbelangen

zijn de huisregels voor.” Marije: “Binnenshuis af en toe

Het is etenstijd en Toni is de enige bewoner van Geel

Na het eten moet Kim vrijwel meteen door naar de

wat kunnen drinken, leert ons ook op een veilige

die deze avond mee-eet. Bewoners en begeleiders

bewonerscommissie, een overleg met vertegen

manier omgaan met alcohol.” Kim vindt dat zij hun

koken afwisselend. Dit keer heeft begeleider Kim

woordigers vanuit alle groepen. Vanavond zijn er

punten goed verwoorden en vraagt of ze dat nog eens

gekookt: chili. Toni laat het zich goed smaken.

maar twee van de vier aanwezig om de belangen van

willen doen tijdens een vergadering met de leiding

Ondertussen bespreken hij en Kim zijn sollicitatie

de bewoners te verdedigen: Marije van Rood en Jonas

van Kadans. Dat zullen ze doen.

gesprek dat hij de volgende dag heeft. Of hij weet wat

van Blauw. Kim is voorzitter. Twee punten springen

Het is negen uur in de avond als de vergadering is

hij gaat zeggen, vraagt Kim. “Nou nee, dat komt wel

eruit deze avond: de internetverbinding die er bij

afgelopen. Toni komt binnenlopen: Kim zal met hem

vanzelf als ik daar eenmaal zit.” Het blijkt dat hij

Kadans voortdurend uitligt en de kwestie waarom

nog wat voorbereiden op zijn sollicitatiegesprek de

voor de volgende ochtend geen vervoer heeft en

alcohol binnenshuis niet is toegestaan. Vooral bij het

volgende ochtend. En ze gaan bekijken in hoeverre hij

Kim belooft hem na te vragen of de Kadans-fiets

internet staan ze lang stil. Marije stelt scherpe vragen

zijn doelen weet te bereiken. In Kadans wordt tot laat

beschikbaar is.

en weet het probleem feilloos te fileren. Jonas heeft

in de avond gewerkt aan een betere toekomst voor

Medebewoonster Roxanne komt binnen en schuift

zijn eigen oplossing gevonden: hij werkt nu met

kwetsbare jongeren. Een bijzondere woonplek.

een kleine pizza in de oven. Zij staat op het punt

een dongle. Maar dat neemt niet weg dat hij het *Op verzoek van betrokkenen zijn de namen van de bewoners in deze reportage gefingeerd.

14



15

Alice, 23 jaar, verbleef ruim een jaar in Kadans.

In 2010 kwam ik naar Kadans, vanuit De Jutters, waar

Helaas lukte het niet de opleiding af te maken.

ik een halfjaar daarvoor was opgenomen. Wel bleef

Ik heb acht diagnosen: een eetstoornis, een border

ik in dagbehandeling bij De Jutters. Dat was zwaar,

line persoonlijkheidsstoornis, een ongedifferentieerde

“Ik ben ruim twee jaar weg uit Kadans, maar bewaar

want er was veel strijd tussen de meiden daar. Vijf

soma tomorfe stoornis, matige depressie met chro

goede herinneringen aan mijn verblijf daar. Sinds

meiden met een borderline persoonlijkheidsstoornis

nisch verloop, trekken van de obsessief compulsieve

mijn vertrek in 2011 woon ik in Mixx Inn. Achteraf

bij elkaar zetten, is niet handig. Dan pakken ze de

stoornis,

gezien had ik beter eerst nog naar een andere

zwakste en dat was ik. Dat gaat mijn hele leven al zo.

vermoeid heidssyndroom. Binnenkort word ik weer

woonvorm kunnen gaan met iets meer begeleiding

Op een bepaald moment ben ik gestopt met

getest: of ik toch autisme heb in plaats van een

dan bij Mixx Inn. Ik hou wel van mensen om me

dagbehandeling, dat voelde als een bevrijding. Wel

borderline persoonlijkheidsstoornis. Ik denk weleens:

heen, dat vind ik gezellig. Bij Kadans was altijd wel

hield ik contact met een behandelaar daar, zij was

ze zijn koekwous bij de psychiatrie, veel gekker dan

iemand met wie je even kon praten. Hier in Mixx Inn

erg goed. Hoe slecht ik me ook voelde, zij zorgde er

ik. Nog even en ik heb honderd diagnosen te pakken!

ben ik veel meer alleen.

altijd voor dat ik een stuk opgeluchter bij haar

Van de eetstoornis heb ik nu het meeste last. Daarom

De enige contacten die ik heb zijn de psycholoog, de

vandaan kwam. Ook aan een stagiaire van Kadans

ga ik binnenkort naar een kliniek voor eetstoornissen.

huisarts, de psychiater, de begeleiders van Mixx Inn

heb ik veel gehad. Met haar deed ik allerlei leuke

Maar ooit hoop ik toch zelfstandig te gaan wonen.

en soms ook jongeren die hier wonen. Buiten mijn

dingen, zoals naar de Boulevard van Scheveningen

Haarlem vind ik wel mooi.”

familie heb ik verder geen sociale contacten, ook

gaan, jongens kijken of gewoon iets drinken op een

omdat ik geen werk heb en geen opleiding volg. Vaak

terrasje.

kan ik weinig doordat ik aan een chronisch vermoeid

Langzaamaan voelde ik me steeds beter toen ik in

heidssyndroom lijd. Bovendien vind ik omgang met

Kadans woonde. Wel had ik een hekel aan de doelen

anderen moeilijk en dat maakt het lastig sociale

en aan de fasen waar in Kadans zo aan wordt

contacten te onderhouden. In het weekend ben

vastgehouden. Ik voelde me daardoor nogal onder

ik meestal bij mijn moeder en broertje in een

druk staan, terwijl ik al jaren zware druk had ervaren.

dorpje buiten Den Haag. Daar woont ook mijn

Op een gegeven moment ben ik werk gaan zoeken.

oudste broer met zijn vrouw. Zij hebben sinds

Eerst bij een schoenenwinkel, dat werd niets. Later

deze zomer een kind, een heel lief nichtje. Zij

bij een zeepwinkel en dat was heel goed. De mensen

maakt veel moeilijke momenten weer goed.

daar hielden rekening met me, ze accepteerden het

Mijn andere broer woont met zijn vrouw in een

wanneer het even wat minder met me ging. Toen ik

andere plaats.

16


een

angststoornis

en

een

chronisch

Alice van Kadans l

"Aan een stagiaire heb ik veel steun gehad"

weer een opleiding ging volgen, ben ik daar gestopt.


17

Kadans anno 2014 is in een aantal opzichten een andere instelling dan zeven jaar geleden, hoewel het doel - een zelfstandiger bestaan voor jongeren met psychiatrische problemen - hetzelfde is gebleven.

thuis, voordat beschermd wonen in beeld komt. Als ze daar uiteindelijk wel voor in aanmerking komen, is er al veel met ze gebeurd. Dan is er meer met ze aan de hand, complexere problemen, in vergelijking met de jongeren die een aantal jaar geleden naar Kadans kwamen. Dubbele diagnosen Margo: “Daarbij zien we de laatste jaren steeds vaker jongeren met dubbele diagnosen. Niet zozeer verslaving als eerste diagnose, want daar is Kadans niet op ingesteld, maar wel bijvoorbeeld ADHD in

jongeren goed te begeleiden. Bovendien wonen in

gebeuren nog centraal, tegenwoordig staat het

combinatie met cannabisgebruik, ADHD en PDD-

Kadans ook veel kwetsbare kinderen met een groot

individu veel meer op de voorgrond. Margo Brand:

NOS, een angststoornis in combinatie met een

gebrek aan zelfvertrouwen, die wil je niet confronteren

“De jongeren van nu zijn individueler ingesteld, zijn

eetstoornis, of autisme en PTSS. Overigens worden

met al te veel agressie.”

mondiger, nemen regels niet zomaar aan als een

bij jongeren onder de achttien veel diagnosen, zoals

Het is al voorgekomen dat meerdere bewoners

vaststaand gegeven. Dat zijn gewoon bewegingen

persoonlijkheidsstoornissen, nog niet gesteld, maar

ernstigere gedragsproblemen bleken te hebben dan

die je in de hele maatschappij ziet, dus ook in Kadans.

dat sprake is van multiproblematiek is vaak wel

vooraf was ingeschat. In 2012 leidde dat tot conflicten

Natuurlijk gebruiken we het wonen in een groep bij

duidelijk.”

tussen enkele bewoners en de begeleiding, waardoor

het ontwikkelen van sociale vaardigheden. Maar het

Margo Brand is coördinerend begeleider en werkt

De afgelopen zeven jaar zagen de begeleiders van

het leefklimaat binnen Kadans zwaar onder druk

heeft in deze tijd niet zoveel zin om bewoners

ruim veertien jaar op deze locatie. Zij heeft een aantal

Kadans meer jongeren met gedragsproblemen in

kwam te staan. Uiteindelijk moest toen voor enkele

voortdurend te wijzen op de regels van het huis. Dat

veranderingen zien plaatsvinden. “De problematiek

combinatie met een psychiatrische stoornis. “Er

bewoners naar een ander onderkomen binnen de

roept bij de individualistisch ingestelde jongeren

van de jongeren die hier komen, is voor mijn gevoel

komen ook meer jongeren vanaf gesloten jeugd

Stichting Anton Constandse worden gezocht.

alleen maar meer weerstand op. Uiteraard zijn er

door de jaren heen complexer geworden.” Volgens

instellingen”, zegt Margo Brand. “Daar zijn we

Margo zijn daar verschillende oorzaken voor aan te

overigens wel voorzichtig mee. Als bijvoorbeeld

Benadering is individueler

begeleiders van nu onderhandelen veel meer met de

wijzen. Allereerst is het beleid van de overheid meer

agressie op de voorgrond staat, is Kadans geen

De samenleving is veranderd en Kadans veranderde

bewoners. We hebben de gedachte wat losgelaten

erop gericht dat ook psychiatrische hulp steeds meer

geschikte plek. We hebben niet de capaciteit deze

mee. Stond een aantal jaar geleden het groeps

dat we precies weten wat goed is voor een kind en

Ervaringen

18

ambulant plaatsvindt. De jongeren blijven langer


regels waaraan iedereen zich moet houden, maar de


19

sluiten meer aan bij hun referentiekader. De een is

Cannabis

maar de laatste jaren gebeurt dat gestructureerder

heel goed in staat te verwoorden hoe hij of zij zich

Verslaving als eerste diagnose is vanaf het begin een

dan voorheen. IRB richt zich op zelfredzaamheid en

voelt, de ander is vooral heel boos, zit opgesloten in

contra-indicatie geweest voor een verblijf in Kadans.

ontwikkeling, maar ook op het leren omgaan met de

zichzelf. Dan is het zoeken naar een ingang.”

Aan dat principe wordt nog altijd vastgehouden,

psychiatrische diagnose. Binnen Kadans wordt in

Psycholoog Eveline Fortanier wijst er op dat de

maar de afgelopen periode is het gebruik van vooral

drie fasen gewerkt aan meer zelfstandigheid. De

bewoners van Kadans steeds vaker met verschillende

cannabis onder de bewoners toegenomen. Jongeren

eerste fase is elkaar leren kennen. De jongere went

psychiatrische

de

komen binnen vanwege een andere diagnose, zoals

aan het wonen in Kadans, de begeleiders observeren

begeleiders een aanpak vraagt die is aangepast

diagnosen

kampen

wat

van

een borderline persoonlijkheidsstoornis of autisme,

en bieden veel ondersteuning: samen boodschappen

op het individu: “Het gaat erom dat de jongeren

maar daarnaast blijkt in de praktijk vaak dat ze meer

doen, gezamenlijk eten, de was doen, enzovoorts.

vaardigheden ontwikkelen waarmee ze later zelf

blowen dan wenselijk is. Dat gaat verder dan alleen

Daarop volgt de ontwikkelingsfase waarin het

standig kunnen functioneren binnen de maatschappij.

maar ‘recreatief gebruik’, eerder is dan sprake van

begeleidingsplan steeds verder wordt uitgewerkt in

Dat betekent ook dat ze weten wat de diagnosen voor

problematisch gebruik of zelfs verslaving. Welmoed

concrete doelen: vaardigheden die nodig zijn om in de

hen betekenen en welk effect ze hebben op hun

Erwich was de afgelopen jaren teammanager van

samenleving overeind te blijven. Die liggen op het

functioneren. In de bejegening houden de begeleiders

Kadans: “Het is een ontwikkeling die moeilijk buiten

gebied van wonen, opleiding, werk en dagbesteding

rekening met de onderliggende diagnosen. Iemand

de deur is te houden. Verslaving, en dan vooral het

en kunnen in de loop van de tijd veranderen. Stap

met autisme vraagt vaak een andere benadering dan

gebruik van cannabis, komt vaak voor in combinatie

voor stap vinden de jongeren hun weg naar meer

de jongere die kampt met een borderline persoonlijk

met een psychiatrische stoornis. Dat is een gegeven

zelfstandigheid,

heidsstoornis en/of depressie.

waarmee we ook binnen Kadans te maken hebben.

psychiatrische diagnosen nu eenmaal met zich

Maar zelfs als twee jongeren allebei autisme hebben,

De afgelopen periode zijn we daarom ook veel meer

meebrengen. De begeleiders houden daarbij een

kan het nodig zijn ze verschillend te benaderen,

gaan samenwerken met Brijder Verslavingszorg. En

kritisch oog op het realiteitsgehalte van de doelen,

bijvoorbeeld omdat ze zich anders hebben ontwikkeld.

dat werpt gelukkig ook wel zijn vruchten af.”

meer dan in het verleden misschien het geval was.

Er moet dus iedere keer weer specifiek worden

20


mét

de

beperkingen

die

hun

Als een bewoner een opleiding wil gaan doen, wordt

gekeken naar de individuele jongere met zijn of

Individuele rehabilitatie in fasen

goed gekeken of dat doel haalbaar is. Dat voorkomt

haar beperkingen en mogelijkheden. Doel blijft dat

Bij de meer individuele begeleiding past de methode

eventuele mislukkingen en nieuwe teleurstellingen.

iedere jongere optimaal kan leren en zichzelf kan

van de 'Individuele Rehabilitatie Benadering' (IRB)

Tegelijkertijd moet de jongere ook kunnen leren

ontwikkelen, dat hij of zij de eigen mogelijkheden

binnen het fasegericht model. Die helpt de jongeren

zijn eigen grenzen te ontdekken. Dat er af en toe

vergroot, rekening houdend met de beperking.”

op een gestructureerde wijze hun eigen doelen te

dingen faliekant misgaan, hoort ook bij de weg naar

bereiken. Kadans werkt al langer met de methode,

volwassenheid.


21

22

De laatste fase is die van de uitstroom: de jongere

Uitbreiding

De Stichting Anton Constandse is met deze uit

krijgt meer vrijheden, kookt bijvoorbeeld voor zichzelf

Een belangrijke ontwikkeling in de afgelopen zeven

breidingen tegemoet gekomen aan de toegenomen

en heeft een eigen budget. Alle aandacht richt zich

jaar is dat de Stichting Anton Constandse het aantal

behoefte aan plaatsen voor beschermd en begeleid

op de volgende stap: (begeleid) zelfstandig wonen.

jeugdplaatsen voor beschermd wonen heeft uit

wonen in de regio Den Haag. Daar waar psychiatrische

gebreid. Voorheen bestond Kadans uit de locaties

instellingen als Parnassia en De Jutters - mede onder

Zorgzwaarte

Sumatrastraat en Van Alkemadelaan. Als bewoners

druk van overheidsbeleid - streven naar kortere

Van de bewoners die nu in Kadans wonen, zijn er

er

de

behandelduur, neemt de druk op voorzieningen van

minder die een opleiding volgen of werk hebben dan

Sumatrastraat door naar de Van Alkemadelaan,

beschermd en begeleid wonen juist toe. Jongeren

een aantal jaar geleden. Het komt ongetwijfeld door

waar de begeleiding minder intensief was en waar ze

worden eerder ontslagen uit de klinieken, maar zijn

de zwaardere problematiek waarmee de huidige

gerichte training kregen voor zelfstandig wonen.

dan vaak nog niet in staat zelfstandig te gaan wonen

bewoners te maken hebben. Eveline Fortanier: “De

Anno 2014 bestaat deze mogelijkheid nog steeds,

of terug te keren naar hun familie.

overheid werkt toe naar meer ambulante begeleiding.

maar de Van Alkemadelaan is niet meer de enige

Dankzij deze grotere totale capaciteit konden de

Bezien vanuit zorgzwaartepakketten (zzp’s) komen nu

locatie waarnaar bewoners van Kadans doorstromen.

afgelopen zeven jaar heel wat meer jongeren in

vergeleken met voorgaande periodes komt het ook

alleen nog maar jongeren met zzp 3 of hoger in

Vooral voor jongeren ouder dan 21 zijn er voorzieningen

Kadans verblijven (122 tegenover 87 in eenzelfde

veel vaker voor dat ze na hun verblijf bij de Stichting

Kadans terecht. Voorheen zag je ook veel meer

bijgekomen. Dat betreft met name Mixx Inn in Zuid-

periode ervoor). Ook vertrokken er meer bewoners:

Anton Constandse zelfstandig gaan wonen. Na een

bewoners met lichtere problematiek, zzp 1 en 2. Bijna

West Den Haag (26 plaatsen), De Valk (28 plaatsen

92 tegenover 57. Het verblijf in Kadans aan de

periode in Kadans, vaak gevolgd door een kortere tijd

tachtig procent heeft nu zzp 3 of hoger en twintig

voor jongeren met autisme) en Abel (20 plaatsen) in

Sumatrastraat zelf is gemiddeld korter geworden.

in de Van Alkemadelaan, De Valk en/of Mixx Inn,

procent heeft zzp 2. Die zwaardere problematiek heeft

de Tasmanstraat. Deze locaties hebben als gemeen

Dankzij de ruimere doorstroommogelijkheden ver

slaagt 41 procent van de jongeren erin op zichzelf te

natuurlijk gevolgen voor de begeleiding en voor de

schappelijk kenmerk dat de jongeren er betrekkelijk

trokken meer jongeren binnen twee jaar uit Kadans,

gaan wonen. Tussen 2001 en 2007 bedroeg dat

mogelijkheden van bewoners.”

kort wonen, gemiddeld een jaar. De begeleiding is er

terwijl in de vorige periode een verblijf van ruim drie

percentage nog 26. Over rehabilitatie gesproken.

Margo Brand: “Ik denk dat een aantal jongeren

minder intensief dan op Kadans en richt zich op

jaar vaker voorkwam.

De jongeren zelf lijken tegenwoordig ook wat meer

daardoor iets langer binnen de Stichting Anton

volledig zelfstandig wonen, eventueel nog met enige

Constandse verblijft, gewoon omdat ze langer nodig

ambulante begeleiding. Volgens de coördinerend

Vaker zelfstandig

denk ik ook weer te maken met de individualisering.

hebben de stap naar zelfstandigheid te zetten. Dan

begeleider van Mixx Inn lukt dat voor zestig procent

Het lijkt erop dat de veranderde opzet, een kortdurend

De jongeren van nu wíllen zelf ook heel graag sneller

stromen ze vanuit Kadans door naar een andere

van de ‘Mixx Inn’ers’. Veertig procent heeft langer de

verblijf met intensieve begeleiding in Kadans en

zelfstandig wonen, dat is anders dan een aantal

locatie waar ze zelfstandiger wonen, maar nog wel

tijd nodig. Dat komt voor een deel weer door krapte

daarna doorstromen naar andere locaties waar de

jaren geleden. En misschien zijn wij als begeleiders

begeleiding hebben.”

op de woningmarkt van goedkopere kamers en

jongeren al meer zelfstandig wonen, zijn vruchten

ook eerder geneigd de jongeren los te laten, terwijl

appartementen.

afwerpt! Niet alleen worden meer jongeren geholpen,

we voorheen wat voorzichtiger waren.”


aan

toe

waren,

stroomden

ze

vanuit

gespitst op hun vertrek. Welmoed Erwich: “Dat heeft


23

Figuur 1

Figuur 2

Verwijzers van Kadans

Thuissituatie op moment van plaatsing

Centrum voor kinderen

2001 2007 2014

2001 2007 2014

N=90 N=87 N=122

N=90 N=87 N=122

55 52 75

jeugdpsychiatrie Ambulante ggz

Eenoudergezin/ouders

19 31 42

gescheiden 5 10 17

(voormalig Jongerenbureau)

Biologisch tweeoudergezin

34 33 38

Gebroken gezin/gescheiden

20 7 21

Bureau Jeugdzorg

3 5

ouders met nieuwe partner

Instelling voor

18 8 4

Eenoudergezin/ouders

jeugdhulpverlening

7 4 6

overleden

Stichting Anton Constandse

1 3

Familie

1 2 5

Instelling voor autisme

2 4 1

Biologisch eenoudergezin

6 4 4

APZ-afdeling

9 6

Pleeggezin

4 3

Overige

6

Adoptief gezin

3 1 1

Onbekend

4 11

Jeugdformaat, instelling

1 0

jeugdhulpverlening Onbekend

2

Het aantal kinderen uit gescheiden en gebroken gezinnen is in de loop der jaren toegenomen. Dat is geen grote verrassing, deze ontwikkeling is zichtbaar in de hele samenleving. Kinderen die opgroeien in

Cijfers

24


een minder stabiel gezin, hebben meer kans op psychiatrische problemen.


25

Figuur 3

Figuur 4

Figuur 5

Leeftijd bij plaatsing

Diagnosen DSM IV

Dagbesteding huidige bewoners Kadans

2001 2007 2014

2001 2007 2014

verhoudingsgewijs nog verder gedaald. Waarschijnlijk

2007 2014

N=90 N=87 N=122

N=90 N=87 N=122

komt dit doordat centra voor kinderen jeugd

N=30 N=30

15 20 23

psychiatrie minder jongeren met deze diagnosen

Vmbo

5 4

doorverwijzen. Bij de verschillende behandelcentra

Mbo

8 4

14 jaar

4 1

Pervasieve

15 jaar

5 3 9

ontwikkelingsstoornissen

16 jaar

14 11 12

Persoonlijkheidsstoornissen

6 17 21

zijn meer plaatsen beschikbaar gekomen voor 'Vroege

Havo

5 2

17 jaar

14 23 25

Aandachtstekort- en

7 13 20

Interventie bij Psychosen.'

Hbo

2 2

18 jaar

30 18 31

gedragsstoornissen

19 jaar

16 16 27

Angststoornissen

20 jaar

7 9 9

21 jaar

3 1 1

22 jaar

1 1 3

psychotische stoornissen

24 jaar

1 3

Aanpassingsstoornissen

26 jaar

1

Niet zichtbaar in deze figuur, maar daarom niet

Vwo

2

6 7 18

minder opvallend, is het gegeven dat veel bewoners

LeerWerkproject

2 2

Depressieve stoornissen

14 6 15

meerdere diagnosen hebben. Van de 122 jongeren die

Betaald werk

5 4

Schizofrenie en andere

15 7 7

de afgelopen zeven jaar binnenkwamen, hebben er

Geen dagbesteding

3 10

89 een tweede diagnose, 46 hebben drie diagnosen, 2 6

16 hebben er vier en 7 jongeren hebben zelfs vijf

Vergeleken met zeven jaar geleden hebben veel

Bipolaire stoornissen

3 4 3

diagnosen. Dit zegt veel over de zwaarte van de

minder bewoners een dagbesteding. Het is voor alle

Obsessief compulsieve

1 2

problematiek

maken

jongeren erg moeilijk om aan een baan te komen,

hebben. Het is een uitdagende doelgroep die Kadans

laat staan voor jongeren met een psychiatrische

durft op te nemen.

diagnose. Dat de huidige jongeren van Kadans

waarmee

de

jongeren

te

Jongeren zijn nu gemiddeld iets ouder wanneer zij in

stoornissen

Kadans terecht komen: naar verhouding meer 18- en

Dysthyme stoornis ouder/kind

19-jarigen, wat minder 16- en 17-jarigen. Tegenwoordig

Genderidentiteitsstoornissen

1 1

gemiddeld genomen zwaardere problemen hebben,

wordt langer gewacht met opname in een instelling

Reactieve hechtingsstoornissen

2 1

leidt er ook toe dat minder jongeren een opleiding

voor beschermd wonen: het beleid van de overheid

Identiteitsproblemen

4

volgen of een baan hebben: dat is in hun geval (nog)

richt zich op meer ambulantisering: langer thuis

Stoornissen door drugsgebruik

3

niet haalbaar. Overigens betreft het hier een

behandelen en begeleiden als dat mogelijk is. Dit

Overige stoornissen

9 1 2

momentopname. Het is goed mogelijk dat enkele

gegeven verklaart deels de wat hogere gemiddelde

Geen diagnose of onbekend

8 4 2

weken of maanden na deze peiling, een aantal van

2 1

leeftijd bij opname. De leeftijd bij binnenkomst

de bewoners weer een opleiding is begonnen of werk

verklaart deels de wat kortere verblijfsduur in Kadans:

De hoofddiagnosen laten geen grote wijzigingen zien

op hun 21ste vertrekken de jongeren in principe uit

ten opzichte van de voorgaande periode. Er zijn iets

Kadans.

meer

jongeren

angsstoornissen.

met En

depressieve het

aantal

klachten jongeren

heeft gevonden.

en met

schizofrenie en andere psychotische stoornissen is

26



27

Figuur 6

Figuur 7

Figuur 8

Figuur 9

Verblijfsduur vertrokken bewoners

Reden van vertrek

Woonsituatie na vertrek

Zorg na vertrek

2001 2007 2014

2001 2007 2014

2001 2007 2014

2001 2007 2014

N=63 N=57 N=92

N=63 N=57 N=92

N=63 N=57 N=92

N=63 N=57 N=92

0 - ½ jaar

14 8 16

Vrijwillig volgens plan

37 41 67

Zelfstandig

21 15 38

Parnassia

15 31 27

½ - 1 jaar

15 12 15

Gedragsproblemen

13 8 9


11 20 25


11 15 22

1 - 1,5 jaar

14 9 16

Vrijwillig tegen advies

9 7 9

Thuis, gezin van oorsprong

13 13 16

Woning stichting BZW

7 2 8

1,5 - 2 jaar

9 6 19

Psychiatrische crisis

4 1 2

Woning stichting BZW

6 4 8

Opname APZ

4 2 3

2 - 3 jaar

4 13 16

Overig

5

Opname APZ

4 3

Maatschappelijke opvang

1 2

3 - 4 jaar

3 8 6

Samenwonend

2 1

Jeugdhulpverlening

1 1

4 - 5 jaar

3 1

Redenen van vertrek blijven ongeveer gelijk. Positief

Tijdelijk logeeradres

2 1

Anders of onbekend

8 5 10

5 - 6 jaar

1 1 1

is dat 73 procent van de bewoners volgens plan

Jeugdhulpverlening

2 0

Geen

16 1 20

Onbekend

2

vertrekt. Verder zijn er relatief weinig bewoners die

Anders of onbekend

6 1

moeten vertrekken door gedragsproblemen of door De gemiddelde verblijfsduur in Kadans zelf is

een crisis.

Het aantal jongeren dat bij vertrek zelfstandig gaat

afgenomen. Verbleef in de vorige periode 25 procent

wonen bedraagt 38. Deze forse stijging is een

van de jongeren tussen de een en twee jaar in Kadans,

positieve ontwikkeling. In percentages uitgedrukt: 41

de afgelopen periode steeg dat percentage naar 40.

procent nu tegenover 26 procent in de periode

Een verblijf van tussen de twee en vier jaar gold in de

daarvoor. Voor 25 bewoners (27 procent) geldt dat ze

laatste periode voor 22 procent van de bewoners,

toch langer beschermd en begeleid wonen nodig

tegenover 37 procent in 2007. Door de toegenomen

hebben. Zij stroomden door naar locaties zoals Toba

doorstroommogelijkheden voor de jongeren naar

en de Scheepmakersstraat.

andere locaties van begeleid zelfstandig wonen, vertrekken jongeren tegenwoordig sneller uit Kadans. Daarnaast geven de cijfers een iets vertekend beeld: de locaties Sumatrastraat en Van Alkemadelaan vormden voorheen gezamenlijk Kadans, waardoor een verblijf in eerst de Sumatrastraat en later op de Van Alkemadelaan gold als één. Tegenwoordig is de Van Alkemadelaan losgekoppeld van Kadans en is daarmee een van de doorstromingsmogelijkheden van Kadans geworden.

28



29

l Annelies Schuurman

Zorg dat ouders erbij blijven

30


Twaalfenhalf jaar werkt psycholoog Annelies Schuurman bij Kadans en bijna net zo lang neemt ze de ouderbegeleiding voor haar rekening. Ze vormt de schakel tussen ouder en kind, maar ook fungeert ze als buffer tussen de woonbegeleiders en de ouders.

gehouden. Als ze dan hier kwamen en ik hun vertelde

Sinds ze dit werk doet, is er in wezen weinig veranderd

helemaal als je toch al te maken hebt met

in de begeleiding van ouders, meent Annelies

psychiatrische problemen. Als jongeren hier komen

Schuurman. Wel zijn ouders niet meer zo verbaasd

wanneer ze vijftien tot zeventien jaar zijn, moeten wij

als ze worden betrokken bij het leven binnen Kadans

die grenzen alsnog gaan stellen. Dat gaat natuurlijk

en bij de ontwikkeling van hun kind. Een verandering

niet zonder slag of stoot.”

ten goede. “Veel kinderen hebben al ervaring met

Soms is Annelies ook spreekbuis van de ouders,

kinderen jeugdpsychiatrie, bijvoorbeeld bij De Jutters

vooral tijdens de driemaandelijkse evaluaties. Dan

of bij Parnassia. Tot een aantal jaar geleden werden

weet ze bijvoorbeeld dat ouders zich zorgen maken,

ouders ‘kaltgestellt’. Ze hadden niets in de pap te

omdat hun kind tot laat mag uitgaan. “Als begeleiders

brokkelen, werden nergens van op de hoogte

het goed vinden dat een jongere van zestien om twee

dat ik ze nodig had om ervoor te zorgen dat we hun kind goed konden gaan begrijpen en begeleiden, waren ze hoogst verbaasd. Maar ook zeer gelukkig. Inmiddels is die verbazing verdwenen. Ook in de kinderen jeugdpsychiatrie zijn ouders blijkbaar welkom nu en dat is maar goed ook.” Grenzen stellen Een ander punt dat typisch van deze tijd is, maar ook wel gevolgen heeft voor de ouderbegeleiding, is dat kinderen vaak grenzeloos zijn. Annelies: “Dat is een probleem van de hele generatie. Die is verwend en kinderen van nu zijn het gewend overal over mee te kunnen praten. Maar geen grenzen leren kennen, nooit eens nee te horen krijgen, levert uiteindelijk problemen

op.

Daardoor

gaan

kinderen

zich

buitengewoon onveilig voelen en dat geldt al


31

uur ’s nachts thuiskomt, laat ik dat weleens horen ja.

ouders hebben ook rouwgevoelens en gevoelens van

Afspraken bij ouders thuis

om een e-mailtje eens in de maand. “Ze kunnen

Hoezo twee uur?”

schuld. Vaak is het thuis flink misgegaan. Dat is voor

Hoe intensief het contact met de ouders is, hangt

me altijd bellen, bijna alle ouders hebben mijn

hen erg genoeg, maar dat wil niet zeggen dat ze niks

voor een groot deel van hun behoefte af. Bij de een is

privénummer. Het mooie is, daar wordt eigenlijk

meer met hun kind te maken willen hebben.”

dat wekelijks een telefoontje, bij de ander gaat het

nooit misbruik van gemaakt.”

Betrokkenheid van groot belang Kinderen hebben hun ouders nodig. Daarom hecht

32

Annelies Schuurman grote waarde aan de betrokken

In het begin, als het kind net in Kadans verblijft, ziet

heid van de ouders. In negentig procent van de

Annelies nogal eens dat ouders een tijdje weinig

gevallen is die betrokkenheid er wel, ook al is de

contact zoeken, simpelweg omdat ze bekaf zijn van

relatie tussen ouders en kind soms volledig vast

alle stress in de periode ervoor. Anderzijds zijn er de

gelopen. “Dan zijn ouders en kind ongewild verstrikt

overbezorgde ouders die voor de volle honderd

geraakt in patronen waar ze niet meer uitkomen. Dat

procent de teugels in handen willen houden. “Daar

is natuurlijk heel frustrerend voor hen. In Kadans

spring ik dan wel meteen tussen, die probeer ik een

proberen we dan een andere aanpak, bijvoorbeeld

beetje weg te houden bij de begeleiders.”

door de jongere iets meer vrij te laten. Soms zie je

In die gevallen regelt Annelies al in een vroeg

ouders meegroeien met hun kind, wat hun relatie ten

stadium een afspraak, liefst bij de ouders thuis.

goede komt. Maar dat lukt niet altijd. Dan zie je dat

Anders gebeurt dat na drie maanden, als de eerste

ouders en kind in de oude patronen terugkeren, zodra

evaluatie met de jongere achter de rug is. Tijdens de

het kind weer even thuis is.”

bezoeken thuis kunnen allerlei problemen op tafel

Een enkele keer komt het voor dat een ouder niets

komen. “Dat pak ik voorzichtig aan. Vaak hebben

meer met zijn of haar kind te maken wil hebben. Dat

mensen al hele trajecten van gezinstherapie achter

accepteert Annelies niet zomaar en ze blijft proberen

de rug en zitten ze niet te wachten op weer een

de ouders erbij te houden. In ieder geval stuurt ze met

therapeut. Of ze kampen zelf al jaren met een

enige regelmaat e-mails naar deze ouders. “Ik vind

psychiatrisch probleem, dat komt ook vaak voor.”

dat je gewoon moet omkijken naar je kind, je hebt

Afspraken bij de ouders thuis hebben als groot

als ouder een verantwoordelijkheid en je kunt niet

voordeel dat Annelies een kijkje krijgt in hun dagelijks

zomaar zeggen: zoek het lekker zelf uit. Dat zijn

leven. Dat geeft soms veel duidelijkheid over het

overigens uitzonderingen. De meesten stellen wel

gedrag van hun kind: “Alleen al om die reden is

prijs op contact en op informatie over hun kind. Veel

contact met ouders van groot belang.”



33

34

Gemiddeld eenmaal per maand komt kapper Ko Burger op een dinsdagnamiddag naar Kadans. Alle bewoners die geknipt willen worden, kunnen dan bij hem terecht. Gratis. En dat doet Ko al zes jaar. “Het is dat ik ook mijn geld moet verdienen, anders zou ik op meer locaties vrijwillig komen knippen.”

En met reden, want het resultaat mocht er zijn.

uitgaan. Er is bijvoorbeeld een jongen die me altijd

De actie beviel Ko zo goed dat hij aanbood voortaan

vertelt over zijn ervaringen op werk en op school. Het

met regelmaat naar Kadans te komen om bewoners

gaat allemaal niet vanzelf, zoveel is wel duidelijk.

te komen knippen. En dat doet hij nu al zo’n zes jaar.

Het lukt hem vaak niet een baan te behouden en dan

“Ik weet dat de jongeren die in Kadans wonen het

heeft hij moeite om iets anders te vinden. Dat vind ik

niet gemakkelijk hebben”, zegt hij. “Hun situatie is

dan zo jammer voor hem, ik zou willen dat ik hem

verre van stabiel. Zij kennen niet het geluk dat ik wel

meer kon helpen.”

heb gehad in mijn jeugd en op deze manier wil ik ze graag een beetje helpen. Veel van deze jongeren

Hart gestolen

hebben geen cent te makken. Ik vind het een mooi

Ko Burger werkt al 25 jaar als kapper. Dat doet hij al

idee dat ze bij mij dan niets hoeven te betalen. Zoals

een hele tijd bij een kapsalon in Den Haag, voorheen

de jongen die altijd wacht totdat ik weer kom, want

heeft hij ook in Delft, Amsterdam en op cruiseschepen

hij heeft gewoon geen geld om de kapper te betalen.”

gewerkt. Hij heeft zijn scharen in het haar van ontelbare klanten gezet, maar de jongeren van

Respect

Kadans hebben misschien wel het meest zijn hart

Per keer dat Ko in Kadans komt kappen, melden zich

gestolen. “Ik trek het me ook wel aan dat ze in een

zo’n acht bewoners. Ko vraagt nooit naar de reden

positie zitten die ze zelf niet willen. Soms houd ik

waarom de jongeren in Kadans wonen, dat vindt hij

mijn hart vast: gaat het wel goedkomen met ze?

ongepast. “Ze komen om zich te laten knippen, niet

Zoals het meisje dat ik ooit knipte. Ze was heel zacht

om over hun problemen te praten.”

en lief, maar daardoor ook heel kwetsbaar. Als

Bij de productie van het vorige boekje over Kadans,

Sommigen komen steevast iedere keer, anderen

ze maar niet de verkeerde mensen tegenkomt,

in 2007, werd Ko Burger gevraagd of hij van een

komen wat minder regelmatig. “Ik zie ze natuurlijk

dacht ik. Daar kan ik echt over in zitten.

aantal jonge bewoners het haar wilde knippen.

maar even, maar ik heb wel een enorm respect voor

Tegelijkertijd zijn ze vaak zo blij als ik ze

Fotograaf Annelies van der Linden legde de jongeren

deze jongeren. Ondanks de problemen die ze allemaal

geknipt heb, dan kan ook mijn dag niet

telkens ‘voor en na’ vast, om zo de metamorfose te

hebben, komen ze vaak heel vrolijk binnenzetten. De

meer stuk.” Alleen al om die reden is

verbeelden die zij in Kadans doormaken. Het leverde

een gaat zittten en praat honderduit, de ander spreekt

Ko vast van plan nog jaren door te

prachtige portretten op van zes bewoners. Stuk voor

geen woord. Zo gaat dat nu eenmaal. Als ze wel

gaan als kapper van Kadans.

stuk blikten ze na hun knipbeurt trots in de camera.

willen praten gaat het vaak over school, werk of


l Ko Burger

Zes jaar gratis knippen bij Kadans


35

l Levi van Kadans

"Financieel gezien ben ik een ramp"

Levi, 20 jaar, woont sinds anderhalf jaar in Kadans.

en het blijkt dat ik me dan toch vaak over mijn

“Anderhalf jaar geleden ging het niet meer thuis. Ik

bevalt. Pas geleden heb ik bij mijn vader gewerkt.

woonde bij mijn moeder, maar van een normale

Dat ging erg goed. Had ik twee jaar geleden niet

moeder-zoonrelatie was geen sprake. Het werd

hoeven proberen.

eerder een haatverhouding. Als ik alles op een rijtje

De begeleiding hier besteedt veel tijd aan beter leren

had gehad, was ik hier nooit gekomen, dan was ik

plannen. Dat is wel een zwakke kant van mij, ik

gewoon het huis uitgegaan. Maar ik kon op dat

vergeet iedere afspraak. De begeleiders helpen me

moment echt niet zelfstandig wonen. Ik was vooral

afspraken te noteren en ze herinneren me eraan als

blij dat ik bij mijn moeder wegkon. Dat het zo slecht

ik ergens naartoe moet. Verder stimuleren ze me

ging tussen ons vond ik heel vervelend. Maar achteraf

bijvoorbeeld om te solliciteren. Of ze gaan mee op

ben ik blij dat ik hier naartoe ben gegaan, want dat

gesprek, zoals laatst bij het UWV. Dat vind ik erg

heeft erg geholpen. De relatie met mijn moeder is

prettig, dan vergeet ik tenminste niets.

weer een stuk beter.

Financieel gezien ben ik een ramp. Daarom heb ik

Voordat ik hier kwam, was ik al in behandeling bij De

sinds kort budgetbeheer bij een bewindvoerder. Eerst

Jutters voor ADHD en PDD-NOS. Daarvoor gebruik ik

probeerde ik mijn eigen zaken te regelen, maar dat

ook al jaren medicijnen. Nu geloof ik zelf niet zo erg

ging steeds weer mis. Omdat ik ouder was dan

in PDD-NOS, dat wordt binnenkort nog eens goed

achttien, kon ik over mijn eigen geld beschikken.

bekeken.

Het resultaat is dat ik nu flinke schulden heb. De

Toen ik net in Kadans woonde, blowde ik erg veel.

begeleiding had op dit punt alerter mogen zijn, vind

Dat had ik niet gezegd tijdens de intake, anders had

ik. Dat had me duizenden euro’s aan schulden

ik hier niet naartoe gemogen. Eenmaal hier stopte ik

gescheeld.

vrij snel. Gelukkig. De vrienden van toen zijn blijven

Momenteel heb ik niets om handen. Dat is wel saai,

blowen en slikken. Ze zijn te ver doorgeslagen,

ik zit vaak op mijn kamer te gamen. Nadat ik met

gebruiken van alles en nog wat en lopen rond met

verschillende opleidingen ben gestopt, denk ik er nu

van die ingevallen bekkies. Heel triest.

over een opleiding tot ervaringsdeskundige te gaan

Hier in Kadans heb ik best wat geleerd. Vroeger kon

doen. Of anders word ik stukadoor in het bedrijf van

ik enorm boos worden, schelden en met deuren

mijn vader. Ik moet daar nog eens rustig over

slaan. Zeker als ik bij mijn vader was, gebeurde dat

nadenken.”

boosheid heen kan zetten. Het lukt me beter om op een normale manier te zeggen wanneer iets me niet

nogal eens. Nu gaat dat beter, dan tel ik eerst tot drie

36



37

Naar een idee van:

Lidy Zaat

Geïnterviewden:

Bewoners en medewerkers van Kadans

Teksten en interviews:

Stef van Delft

Eindredactie:

Stef van Delft, Dewy Blokvoort

Fotografie:

Annelies van der Linden

Vormgeving:

Brückel Reclame BV

Drukwerk:

Drukkerij van Deventer

Dank aan:

Bente Appelhof, Ko Burger

www.stichtingantonconstandse.nl Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

© 2014 De Werf 15III 2544 EH Den Haag T 070 321 02 14

Kadans

E [email protected]

38



39

Kadans in beweging. 21 jaar kadans

Recommend Documents