K E R B A N D. Het grootste geschenk dat je iemand kunt geven, is oprechte aandacht. Wiens metgezel? ( ingebracht door Alfred C

2

K E R K B A N D

Het grootste geschenk dat je iemand kunt geven, is oprechte aandacht.

L ARCA DE

NO É

I

e d e rl an ds e i n te rk e rk el i j k e g em ee n t e

eni a

e

33 jaargang oktober 2012

.

Wiens metgezel…?

( ingebracht door Alfred C. Bronswijk)

In het Noorden van Duitsland noemt men een kop koffie met een scheut jenever er in: een farizeeërtje. Ik moet u vertellen, hoe dit komt. Wanneer mensen in een dorpje elkaar op een begrafenis troffen, werd er gewoonlijk na afloop een stevige borrel gedronken. ‘Dat moet nu maar eens afgelopen zijn’, zei de kerk. ‘Een begrafenis is een ernstige gebeurtenis. Geen braspartij!.’ En men verbood daarop tijdens begrafenisplechtigheden alle alcohol. Flessen weg. Voortaan alleen maar koffie. Zuivere koffie. En zo gebeurde het. Tenminste… Zuivere koffie. Het leek lange tijd goed te gaan. Was er een begrafenis - geen fles te zien! Er ging alleen nog maar een grote koffiepot rond. En de kerk? De kerk was dik tevreden. Maar toen er weer eens een begrafenis was en de dominee, per ongeluk, een kopje koffie kreeg uit die ene grote pot... Wat proefde hij? Hij nam voorzichtig een slokje. ‘Jullie zijn farizeeërs’, brieste de predikant. ‘Ik maar denken, dat er geen alcohol wordt geschonken. Maar jullie storen je ook nergens aan. Jullie drinken de jenever gewoon door de koffie!’ Sindsdien heet zo’n gemengd kopje een ‘farizeeërtje’. Uiterlijk lijkt alles gewoon, in orde. Maar innerlijk is het lang geen zuivere koffie. Die tegenstrijdigheid van innerlijk en uiterlijk, van schijn en werkelijkheid, van eerlijkheid en leugen is het eeuwige struikelblok van ons mensenbestaan. Het is bijvoorbeeld ook het onderwerp van het bekende Evangelieverhaal over die barmhartige Samaritaan (Luc. 10: 25-37). Rovershanden. Dat van die barmhartige Samaritaan - een beduimeld verhaal, waar niemand meer echt van opkijkt. Dat ook vandaag nog mensen ‘in rovershanden vallen’? Voor wie is dat nog nieuws? We zien voor onze eigen ogen hoe de wereld draait. Je hoeft maar een dagblad open te slaan en je ogen waden al door een moeras van sombere berichten. Hoe mensen het slachtoffer worden van geweld en terreur.

3

4

Van misdaden en misverstanden. Van drugs en alcohol, van vereenzaming en angst. ‘Sinds ik geen krant meer lees en niet meer naar het nieuws kijk, is mijn leven veel rustiger geworden’, zei laatst een man tegen me. Een struisvogelhouding: onverstandig, maar wél begrijpelijk. Want de levenswegen van onze tijd zijn er niet echt veiliger op geworden en de rovers niet barmhartiger. Vergezellen. Sommige mensen denken, dat een christen allereerst een boodschap moet hebben. Een leer, waarvan je een ander overtuigt. Een theologie, waarmee je stevig je eigen gelijk bewijst. Maar waarschijnlijk zat pater Jan van Kilsdonk ooit dichter bij de waarheid, toen hij zei: ‘Ik heb geen boodschap. Ik vergezel slechts. Want angst en pijn vragen om gezelschap, om dienstbaarheid, om eerbied, daarin alleen toont zich God.’ Ik geef hem gelijk. Christendom is - kort gezegd - geen gesloten denksysteem, geen ideologie, maar ten diepste een manier om elkaar te vergezellen. Dat is denk ik precies wat dat barmhartige-samaritanenverhaal ons wil vertellen. Geloven is: een wijze van op aarde Gods én elkaars metgezel willen zijn! Alles draait om de vraag: wie ben je, wiens metgezel? De bijbel geeft ons geen leer, maar stelt een vraag. ‘Wat voor levensprincipe heeft u? Wat voor soort gezelschap bent u? Bent u een ‘farizeeërtje’, of zuivere koffie? Van welk gezelschap bent u een metgezel? Gezelschap. Horen wij bij het gezelschap van de rovers, die anderen scrupuleus en brutaal uitplunderen, om zo aan rijkdom en geld te komen? Natuurlijk niet. Tenminste niet in zo’n duidelijke vorm. Zulke mensen tref je eerder aan in de kerker dan in de kerk. Daarvoor zijn wij veel te fatsoenlijk. Maar… we hoeven helemaal geen lichamelijk geweld aan te wenden, om een ander tegen de grond te werken. Vaak genoeg lukt het al met een leugen om iemand klein te krijgen. Een hard woord, een minachtende grijns. Ik ken een vrouw die heel haar huwelijk psychisch werd gemangeld. Door maar één zinnetje, dat haar man haast dagelijks herhaalde: ‘Ach, wat stel jij nu voor?’ Een tweede voorbeeld als het mag. Even schrijnend. Een andere vrouw. Ik vraag haar: hoeveel kinderen heeft u? ‘Twee’, zegt ze. ‘Maar ik bracht vijf kinderen groot. Met aandacht, slaven en sloven. Nu ben ik

oud en de kinderen groot. Maar ik heb nog maar met twee contact. De andere drie storen zich niet meer aan mij. Laten nooit meer iets van zich horen, Ik weet zelfs niet waar ze wonen...’ Kernvraag. Nee, rovers hoeven niet altijd met geweld toe te slaan. Vaak zijn het de kleine, subtiele, bedekte gemeenheden, de rotopmerkingen. Het elkaar in de steek laten, het iemand in de nabijheid van de rovers brengen! Daarom - wat voor gezelschap bent u? En wiens metgezel? Is het een farizeeërtje, of wilt u toch zuivere koffie schenken? En dat was nu juist óók net de kernvraag van de feestelijke Startzondag van onze kerkgemeenschap op 30 september j.l.… Altijd val ik in uw armen Hoe moet ik U bedanken, God, dat ik mag falen, voor U en voor andere mensen. Hoe moet ik u bedanken, dat ook ík erkennen mag mijn grenzen te hebben. Hoe moet ik u bedanken, dat ik treurig mag zijn en soms doodvermoeid. Dat er dingen mogen zijn, waarmee ik alléén niet uit de voeten kan. Hoe moet ik u bedanken, dat ik blij mag zijn met wat ik tóch presteer, hoe weinig het ook is. Hoe moet ik U bedanken, dat ik steeds mijn kleine onbeholpen schreden mag zetten op de weg naar U. Ook al struikel ik, of val – steeds beweeg ik mij in uw richting, altijd val ik in uw armen. Alfred C. Bronswijk (Uit: Van Harte, Narratio, Gorinchem)

5

Je kunt het op je vingers natellen: Geloof en gehoorzaamheid (Alfred C. Bronswijk)

10, het getal van alle vingers en de basis van het decimale stelsel, heeft van oudsher een geestelijke en tegelijk praktische betekenis. Doordat de 10 de som is van de vier eerste getallen (1+2+3+4=10) werd dit getal gezien als ‘de moeder der getallen’. Ook als hét symbool van een afgesloten, complete eenheid. Getallen als 10.000, 1000 of 100 delen in deze inhoudelijke waarde van de 10. Zij wijzen minder op de exacte hoeveelheid, méér op de kwalitatieve inhoudelijkheid. In de bijbel is de 10 symbool voor een afgerond geheel, zoals God ook zijn leefregels in Tien Geboden samenvat. Daarom wordt de 10 vaak met de vervulling van godsdienstige verplichting in verband gebracht. Denk maar aan het 10e deel, de ‘tiende’ die Israël verplicht was te geven (Leviticus 27:30). Het is veelzeggend, dat er minstens 10 mannen aanwezig moeten zijn voor een synagogedienst. 10 is het minimale quorum wil men in het jodendom de gebeden kunnen uitspreken. De 10 vertegenwoordigt duidelijk het totaal van de gelovige gemeenschap. Ook het Nieuwe Testament gebruikt het getal 10 gewoonlijk als representant van het geheel. De 10 talenten of 10 ponden: het hele bezit. Op een bruiloft komen 5 wijze en 5 dwaze = 10 maagden: het geheel van de bruiloftsgasten (Matteüs 25:17). Bij genezingen van alle zieken en/of melaatsen (10 worden vermeld) komt er maar één uit dankbaarheid terug (Lucas 15:8). Het tiental is niet altijd gunstig. Zoals Egypte 10 plagen kende, zo gebruikt Openbaring de 10 om het negatieve op aarde aan te geven. De gemeente van Smyrna moet ‘10 dagen’ smart verdragen. De draak draagt 10 hoorns en 10 koningen op aarde houden het met het beest uit de afgrond.

6

In de oude kerk stond 10 in hoge ere. Men beschouwde het als hét symbool van de geloofsperfectie. Uiteraard had het tiental van de Tien Geboden hiertoe veel bijgedragen. Maar ook allerlei speculaties. Zo zag men in het Romeinse cijfer 10 - geschreven als X - het kruis van Christus. Dit werd onderstreept door het feit, dat de Griekse letter Chi - ook geschreven als X - de eerste letter is van de Griekse naam ‘Chrestos’ = Christus. Zodoende komen in het getal 10 de gehoorzaamheid aan God én het geloof in Christus bij elkaar.

Een écht werkwoord. Als ik vandaag zou bidden, dan bad ik, om een flinke scheut humor, om een vrolijke blik, om een lach als een warme zomerzon, om een gezicht als een zonnebloem, om ogen vol tevredenheid, om oren die het goede willen verstaan, om een stem vol zang en dans, om de klop van een begrijpend hart, om meer dan voldoende geduld, om daadwerkelijke handen, om bereidwillige voeten, om met open geest mijn weg te gaan, om vooral een intens mens te zijn, die van het woord liefde, vandaag een écht werkwoord maakt. Alfred C. Bronswijk (Uit: Van Harte, Narratio, Gorinchem)

7

Kort verslag van de kerkenraad van 2 oktober jl..

( secretaris D. Rozema) Opening. Cor Pors opent de vergadering. Alleen Tiny Berkman is afwezig vanwege vakantie in Amerika. Alfred houdt een korte overdenking n.a.v. Ps. 34 vers 1-9. Laat mijn leven een loflied zijn voor de Heer. Post: De afgelopen maand zijn de nodige bevestigingsbrieven uitgegaan naar predikanten. We hebben al afspraken vastgelegd tot in het begin van 2015. Publiciteit. Er zijn kerkflyers verspreid over de ziekenhuizen en klinieken in de regio. Er is bij de Ned.clubs aandacht gevraagd voor de Startzondag. Er is een samenwerking ontstaan met de Ned. club in Denia m.b.t. bepaalde activiteiten. Activiteiten. De 1e Startzondag is door een ieder als zeer positief ervaren en zal volgend jaar opnieuw plaatsvinden. Met 80 bezoekers was de kerkzaal gezellig vol. Dat het rolluik kapot was, heeft geen effect gehad op de feestvreugde. Het gele stencil met vermelding van de voorgestelde activiteiten is tegen het licht gehouden. De dvd The Passion en de film The Iron Wall, worden als te controversieel ervaren en zullen geschrapt worden. Op 3 oktober worden de data definitief afgestemd met de Ned.club in Denia. Elke maand zullen de activiteiten voor de komende maand vermeld worden in de Kerkband. Vacature. In de komende periode zullen leden gepolst worden voor een functie in de kerkenraad. U mag ook iemand voordragen. Kerkband. Besproken wordt wat er dit keer in de Kerkband wordt opgenomen. Het zou mooi zijn als ook gemeenteleden met kopij komen.

8

Actie- & besluitenlijst. Het tel.nr. van de Pastorie staat nu ook in de Hallo. De gordijnen in de consistoriekamer worden binnenkort vernieuwd en bepaalde objecten in de kerkzaal worden, op advies van de architect, geschilderd in de kleur van de stoelen. Rondvraag. De kerkenraad gaat weer op maandag vergaderen zodat er meer tijd is om de Kerkband goed vorm te geven. Een aantal leden geeft aan dat ze volgend jaar langdurig niet in Spanje zijn. Ds. Bronswijk geeft onze gemeente een compliment dat, hoewel we een kleine gemeente zijn, er toch veel mooie activiteiten plaatsvinden. De penningmeester spreekt zijn zorg uit dat de inkomsten wat terug lopen door vertrek en overlijden van leden. Er is een nieuwe energiezuinige koelkast in de pastorie geplaatst. Sluiting. We sluiten de vergadering door elkaar een hand te geven en vervolgens samen “Het Onze Vader” te bidden.

Melchisedek sprak een zegen over Abram uit: Gezegend zij Abram door God de Allerhoogste, schepper van hemel en aarde (ingebracht door Henk de Jong)

Abram heeft het helemaal gemaakt. Met een legertje van 318 man is hij te sterk geweest voor de overmacht van Kedorlaomer en diens bondgenoten. Hij heeft hen verpletterend verslagen, zijn neef Lot bevrijd en alles wat Kedorlaomer had buitgemaakt, weer in handen gekregen. Op de terugweg komt hij Melchisedek tegen, de koning van Jeruzalem, die tegelijk een priester van God, de Allerhoogste is. Waar Melchisedek ook vandaan komt, hij komt in elk geval niet uit Abrams tent. Hij staat buiten de bijzondere beloften die God aan Abram gegeven heeft. Toch zegent deze priester Abram. Hij prijst God: " Gezegend zij God, de Allerhoogste: uw vijanden leverde Hij aan u uit"

9

Abram heeft het gemaakt, maar God alleen is de Allerhoogste. Genesis 14 vertelt over de veldtocht van Kedorlaomer en over hoe Abram hem wist te verslaan. In het hele stuk kom je de naam van God niet één keer tegen. Nu staat Melchisedek als priester van God vóór Abram. Hij wijst hem erop dat God de Maker van alles is en dat Hij alléén echt hoog is. God de Schepper van hemel en aarde, heeft Abrams overwinning gemaakt. Hij heeft Abram gemaakt tot alles wat hij nu is. Hij heeft hem gegeven wat hij nu in handen heeft. Abram begrijpt het. Hij duwt die vreemde priester niet opzij, maar legt tien procent van alles wat hij buitgemaakt heeft apart. Hij geeft het aan Melchisedek. Hij erkent daarmee diens priesterschap. Hij erkent zijn eigen afhankelijkheid van de zegen van God, die via Melchisedeks mond naar hem toe kwam. De koning van Sodom staat er bij te kijken en hij wil Abram ook iets geven. Als Abram alleen de mensen van zijn stad aan hem teruggeeft, mag hij de buit zelf houden. Maar Abram slaat dit aanbod af. Hij legt er zelfs een eed bij af, een eed bij de Heer, God de allerhoogste, de Schepper van hemel en aarde. Nog geen draad of schoenriem wil Abram aanpakken van de koning van Sodom. Nooit mag die koning zeggen dat hij Abram rijk gemaakt heeft. Dat heeft alleen Abrams God gedaan, dezelfde God in wiens naam Melchisedek hem zegende. Op een hoogtepunt in zijn leven leerde Abram zijn les. Je kunt Gods uitverkorene zijn. Je kunt het helemaal gemaakt hebben. Je bent machtig en je bent rijk. Maar nog steeds ben je niets zonder Gods zegen. En die zegen krijg je uit handen van iemand die je zelf niet hebt voortgebracht. Je moet buigen voor een Man die Priester en Koning is. In Jeruzalem. Tekst: Gert Kwakkel

10

Bezoek aan:…….

( door Atie de Jong)

Tijdens een weekje in Nederland was ik in de gelegenheid een bezoekje te brengen aan Wilma en Bert Homburg in Eindhoven en aan Dicky van Voorthuizen in Driebergen. We waren blij elkaar even te ontmoeten. Bert en Wilma maken het goed in hun riante appartement Ze zijn beiden wat moeilijk ter been, maar met hulp van het huis kunnen ze zich nog aardig redden. Dicky verblijft in Zorgcentrum “Beukenstein”. Even kon ze me niet plaatsen, maar daarna stond haar mond niet stil en haalden we veel herinneringen op. Zij zou graag naar haar eigen huis willen, maar beseft heel goed dat dit niet meer tot de mogelijkheden behoort. Alle drie denken ze met verlangen terug aan de tijd dat ze in ons midden waren. “Wat hadden we het goed!”, hoorde ik steeds. Voor iedereen een heel hartelijke groet van hen.

Israël en de Palestijnse gebieden, een tegenstrijdig verhaal? Dit is een deel van de Bijbelstudiereis die Derk Rozema heeft gemaakt met 40 mensen uit Apeldoorn. In komend winterseizoen zal hij daar een keer over vertellen a.h.v. een film. Op dag 6 van de Israëlreis in mei van dit jaar komen we aan in Bethlehem ( West Bank). Even tevoren hebben we afscheid genomen van onze Israëlische gids Eli (hij mag daar als Jood niet komen). In Bethlehem hebben we een Palestijnse gids. De hoge muren om de stad maken indruk op ons. Er is geadviseerd geen foto’s te maken van wachtposten. Zonder problemen passeren we een checkpoint omdat we toeristen zijn. In de kapel bij de velden van Efrata is er een viering van een gezelschap uit Brazilië. Als zij een Gloria in Excelcis Deo aanheffen, zingen wij ontroerd mee. Het is mooi dat wij, zonder elkaars taal te kennen, als Christenen, dit lied samen kunnen zingen! In Aïda Camp, een vluchtelingenkamp voor Palestijnen, die in 1948 hun huizen hebben moeten verlaten, zien we boven de toegangspoort een grote sleutel.

11

12

Die sleutel verbeeldt de hoop ooit terug te kunnen keren. Het kamp was vroeger een tentenkamp, nu zijn er huizen met slechte voorzieningen. Voor water zijn de mensen afhankelijk van de Israëli’s. Water wordt slechts 1x per 2 weken geleverd en moet dus opgeslagen worden. Hier in het kamp worden creatieve programma’s gemaakt voor kinderen, scholieren, studenten en vrouwen. “Creating the future” is het motto. Na het bekijken van een film over de activiteiten, lopen we langs de muur die rare kronkels maakt. Die bochten zijn gemaakt om het graf van Rachel vanaf de kant van Israël bereikbaar te hebben. Op de muur hangen posters met verhalen van Palestijnse vrouwen, functionele graffiti met protesten en tekeningen van hoop. We zijn er stil van om wat hier gebeurt. We komen bij het souvenirwinkeltje van de familie Anastas. Er worden onder andere kerststalletjes verkocht, met een houten muur tussen de stal en de herders en de wijzen. (symbool van de muur). Claire Anastas is blij met ons bezoek, want de winkel is slecht bereikbaar voor toeristen, doordat het huis door drie muren omgeven is. Op dag 7 bezoeken we de geboortekerk en daarna gaan we op bezoek bij de vrouwen van het Sumud Story House, een instituut voor Palestijnse vrouwen (want via vrouwen red je ook kinderen). Ze krijgen hier onder andere onderwijs en gezondheidszorg. Een vrouw vertelt een verhaal over haar zoon, die ziek was en naar het ziekenhuis in Jeruzalem moest. Na veel tegenwerking kregen ze toestemming om een checkpoint te passeren. Daar werden ze tegengehouden omdat het kind geen identiteitskaart had. Via een sluiproute bracht een oom zijn neef in de kofferbak naar het ziekenhuis. ’s Middags komen we met de bus aan bij The Tent of Nations. Op deze heuvel, plant en onderhoudt een Palestijnse familie al generaties lang olijfbomen. De toegangsweg is door Israel gebarricadeerd met rotsblokken.

De Israëlische overheid probeert de familie weg te krijgen om nieuwe wijken voor orthodoxe Joden te kunnen bouwen, maar de familie procedeert om te kunnen blijven. Men bouwt ondergronds, zodat bulldozers geen kans krijgen. Op een steen staat: “We refuse to be enemies!” (We weigeren vijanden te zijn). Wij doneren voor een olijfboom. Vrijwilligers en groepen mensen van over de hele wereld steunen hen. Hier zien en horen wij hoe deze familie Nassar bouwt aan een ontmoetingsplaats voor “levende stenen”. Het hele project geeft gemengde gevoelens. Vreugde om de hoop die de familie uitstraalt en boosheid om de oneerlijkheid van deze regering. Later lopen wij via een checkpoint door de muur om te ervaren hoe dat is. Voor ons geen lange wachtrijen zoals voor de Palestijnen, maar wel zien we een lange gang met tralies en worden onze jassen en tassen gescand. Met de bus gaan we naar Jeruzalem. Op een heuvel aan de zuidkant, nemen we die indrukwekkende stad in ons op. Na het diner in ons Arabische hotel krijgen we bezoek van Dalia Ashkenazi Landau, een Israëlische vrouw. Ik weet niet wat de gevoelens van de anderen waren, maar ik was nog boos om alles wat ik gezien had in de Palestijnse gebieden. Ook al wist ik van te voren wat het beeld zou zijn, de ervaringen van de mensen daar in Bethlehem raakten mij. Ik dacht: Hoe kan een vrouw uit Israël hierna nog iets goeds vertellen? Ze kwam in onze kring. Ze ging niet zitten, zoals andere gasten, die we hadden. Ze vertelde niet wie ze was en wat ze kwam doen. Ze bleef staan en keek ons allen persoonlijk aan. Ze vroeg: “Wat komen jullie hier doen? Wat maakt dat jullie dit land bezoeken?” En:”Wat hebben jullie gezien? Wat heeft jullie geraakt?” Wij probeerden zo goed mogelijk in het Engels te antwoorden: De Bijbelverhalen, de documentaires op de televisie, de verhalen over de tegenstellingen, de stad Jeruzalem, maar ook Bethlehem met de mensen gevangen tussen hoop en vrees. Ze vroeg: “Wat ga je ermee doen?” Iedere keer legde ze de verantwoordelijkheid bij onszelf. Wij werden gedwongen na te denken over onze positie in dit land, over ons eigen handelen.

13

14

We vertelden dat we wilden doorvertellen wat hier gebeurt, dat we de Palestijnen wilden steunen, dat we voorbeden wilden doen en brieven schrijven… Ze knikte en zei:”Je kunt pas iets doen, als je van de pijn weet van mensen. De pijn van de Palestijnen en de pijn van de Israëli’s. Want ook bij hen zit pijn. De pijn van de Holocaust zal nog generaties lang voortduren.” Toen pas vertelde ze haar eigen verhaal. Het verhaal van het Huis met de Citroenboom. Dalia kwam in Ramle, toen ze elf maanden oud was. Haar ouders emigreerden uit Bulgarije, waar veel Joodse mensen voor de concentratiekampen gespaard bleven. Ze werden gehuisvest in een huis van een Palestijnse familie, dat in beslag genomen was door de regering. Het verhaal was dat de mensen uit dit huis gevlucht waren. Als kind vroeg Dalia zich wel af, wie zo’n prachtig huis in de steek zou laten? In de tuin stond een citroenboom die door de familie Ashkenazi vertroeteld werd. De boom leverde veel citroensap op in de warme zomer. Op een dag, toen Dalia 18 was, ging de bel. Drie Arabische mannen stonden daar in een net pak met stropdas. Dalia vroeg aan ons: “Wat dacht ik toen? Wat moest ik doen? Mijn ouders waren niet thuis.” Zo zorgde zij ervoor, dat wij ons in haar verplaatsten. Ze zei:” In een minuut wist ik dat dit moment mijn leven zou veranderen. Als ik zou zeggen: Mijn ouders zijn er niet. Kom later terug, dan zou ik hen nooit weerzien.” Ze zei dat ze binnen mochten komen en gaf hen koffie. Dalia vertelde hoe deze mannen het huis betraden en het bekeken alsof het een heiligdom was. Ze kwamen ook bij de citroenboom en Bashir, advocaat en de zoon van de vorige eigenaar, vertelde dat zijn vader de boom geplant had. Hij vertelde ook hoe zijn familie in 1948 was gedwongen te vertrekken. Na de bezetting van de West Bank door Israël kon hij voor het eerst uit Ramallah terugkeren naar Ramle. Dalia kreeg een uitnodiging voor een tegenbezoek. Ze was onder de indruk van de gastvrijheid die ze tijdens haar bezoek ondervond, maar tegelijk zag ze hoe groot de kloof tussen de beide families was door het geloof in de eigen lijdensgeschiedenis.

Later kwam de vader van Bashir naar het huis in Ramle. Hij betastte het huis met zijn handen want hij was blind geworden. Bij de citroenboom rolden de tranen over zijn wangen. Dalia gaf hem citroenen mee. Na de dood van zijn vader vertelde Bashir Dalia dat hij ze in de vitrinekast had gelegd. Als hij ’s nachts niet kon slapen, nam hij ze eruit, zo verschrompeld als ze waren, rook er aan en betastte ze. Hiermee is het verhaal nog niet afgelopen, want op een dag werd Bashir opgepakt en aangeklaagd voor een terroristische aanslag op een supermarkt en veroordeeld tot vijftien jaar gevangenisstraf. Dalia wist hier geen raad mee, maar toen Bashir uitgezet werd naar Jordanië, schreef ze een open brief naar de kranten om het verhaal van het Huis met de Citroenboom te vertellen en een protest tegen het schenden van de mensenrechten aan te kaarten. Na de vrijlating van Bashir zocht Dalia met haar man Yehezkel Landau hem weer op en besloten zij samen dat het huis in Ramle een open huis en school moest worden voor Palestijnse kinderen. Dit gebaar ontroerde Bashir en gaf hem en zijn familie erkenning. Later werd het huis ook nog een centrum waar Israëli’s en Arabieren elkaar konden ontmoeten, zodat de negatieve beeldvorming over elkaar zou verdwijnen. Het verhaal van Dalia liet me niet los. Ik schrijf erover om het te delen, in de hoop dat er ooit vrede zal zijn in dit mooie, tegenstrijdige land. In het boek: De Citroenboom, geschreven door een journalist, S. Tolan, die met nauwkeurigheid het verhaal van Dalia en Bashir navertelt, zegt Bashir dat hij wenst dat er veel bosjes Dalia’s in Israël mogen zijn. Tekst: Anita Griffioen, Apeldoorn The lemontree is ook in het Nederlands vertaald en er is tevens een film over gemaakt. De film: The Iron Wall is gemaakt door Palestijnen en laat zien hoe de Palestijnen de bezetting door Israël ervaren. Als u interesse hebt dan kunt u de film ( link naar internet site) opvragen bij D. Rozema.

15

Een (binnen)zee van mogelijkheden…. Lieve mensen, (Alfred C. Bronswijk) Je hoort wel eens: Godsdienst is een soort bord voor je kop. Een mentaal korset dat de mens beperkt in z’n intellectuele vaardigheden. Deze karikatuur kan ik niet navolgen, noch natekenen. Natuurlijk, ik weet best van traditionele stramheden. Ook dat her en der angsten opdoemen als er over grenzen wordt gekeken. Desondanks blijft mij het woord van de hervormer Maarten Luther zeer lief. Van zijn hand verscheen in 1520 het beroemd geworden boekje ‘De vrijheid van de christen’. Om die vrijheid was het de Reformatie te doen. Ieder mens staat persoonlijk ‘voor God’. Dat betekent de vrijheid én de verantwoordelijkheid hebben om te vragen, om te zoeken… Dat zoeken willen we samen doen in een zeer gevarieerd programma met een fascinerend aanbod. Zeg maar een (binnen)zee van mogelijkheden… Waaraan u kunt deelnemen. Noteer maar vast in uw agenda: *** De inloopochtenden: Op 18 sept. j.l. bezochten maar liefst 27 mensen de eerste ‘Inloopochtend’ in de pastorie. Toen hadden we het over het spannende verhaal rond Qumran en de Dode Zee Rollen. De tweede inloopmorgen in de pastorie, 16 oktober a.s., inloop 10.30 uur belooft van hetzelfde kwalitatieve laken een zeer interessant pak te worden. Van 11.00 tot 13.00 uur worden in woord en beeld harten en hoofden aangesproken. De gezellige nazit met glas en hapje is een vanzelfsprekend onderdeel van het samenzijn, waar u niet mag ontbreken. Op 16 oktober richten we de spotlights op het laatste bijbelboek en z’n vele raadsels. Thema: De Ziener van Patmos – raadsels en rekenwerk rond het laatste Bijbelboek Openbaring.

16 Luther wilde dit boek aanvankelijk niet in zijn Bijbelvertaling hebben. In de oude kerk had men ook al zo z’n vragen. Tegelijk is het boek Openbaring ongekend populair bij beeldende kunstenaars en hanteren doemdenkers de teksten voor hun voorspellingen over de ondergang van de aarde. Mystici en dichters waren verliefd op de diepzinnige symboliek. Maar daarbij is het boek zo ingewikkeld dat veel predikers het wel uit hun hoofd laten ermee de kansel op te gaan. Natuurlijk is één inloopmorgen niet genoeg, maar stellig zullen we veel aan de weet komen. Over de getallen. Over de vreemde symboliek. Is het een angstige profetie? Wat heeft het ons te zeggen? En wie was die artistieke schrijver van het zonderlinge en uitzonderlijke laatste bijbelboek? Nieuws genoeg!

En vergeet niet: op 20 november: Kijken naar Kerst – het geheim van het feest in kunst en symboliek.

De Inspiratieavonden: Vaak moeten mensen een duwtje hebben. Zeg maar: geïnspireerd worden om over grenzen heen te kijken. Dat is het doel van de ‘Inspiratieavonden’ in de pastorie. De eerste avond waren er, ondanks heel wat afzeggingen, tóch 16 deelnemers. Geloof en beeldende kunst kwam breed in beeld: o.a. rond de lijkwade van Turijn en Christusportretten. Veel spannends en onbekends kwam ter tafel. De tweede inspiratieavond in de pastorie, 24 oktober a.s., inloop 19.30 uur brengt ons naar Rusland, het oude Byzantium en de verlaten Sinai-woestijn. Maar ook bloedige beeldenstormen trekken voorbij. Van 20.00 tot 21.45 uur komt het mysterie van de iconen in woord en beeld aan bod, mede naar aanleiding van Alfred’s recent verschenen boek. De gezellige nazit met glas en hapje is een vanzelfsprekend onderdeel van het samenzijn, waar u niet mag ontbreken. Op 24 oktober gaat de aandacht uit naar de minst bekende, maar de op één na grootste tak van het christenendom: de Oosters Orthodoxe christen. Het thema : Spiritualiteit in beeld – Iconen: geschiedenis, schoonheid, betekenis.

17 Rusland, Griekenland, de veel geplaagde christenen in Syrie, Iran, Irak, Egypte, Libanon, Armenie, Turkije – samen vormen ze de op een na grootste kerkfamilie. Het zijn christenen. Maar hoe verschillend van ons, noorderlingen. Al deze christenen zijn verbonden door een gemeenschappelijk fenomeen: iconen – heilige schilderingen. Wat is het diepe geheim van deze iconen? Hoe zit het met de bijbel? Kunnen we de mystieke symbooltaal leren? Hoe worden ze geschilderd? Helpen iconen om de secularisatie (ontkerkelijking) te overwinnen? Dit en meer komt beeldend aan bod.

En vergeet niet: op 21 november De Christus in beeld – de geloofsboodschap verbeeld in verf, hout, steen. Open cursus filosoferen: Geweldig dat er samenwerking komt tussen de Nederlandse Interkerkelijke Gemeente en de Nederlandse Club Denia. Met een ultra laagdrempelige instapcursus filosofie voor écht jan en alleman draagt Alfred hierin bij. De cursus wordt gehouden in het gebouw van de Nederlandse Club op donderdagmiddag 18 oktober, in de Kerk op donderdagmiddag 1 november en weer in het clubgebouw donderdagmiddag 15 november. Inloop: 14.30u.; exposé en gesprek van 14.45u. tot 16.30u., met uiteraard een pauze. Opgave bij Alfred Bronswijk en/of de secretaris Derk Rozema is wenselijk. Denken we zelf? Of worden we gedacht? En als we denken – kunnen we dan objectief denken? Of objectief handelen? Hoe zit het met goed en kwaad? Zit dát helder in ons systeem? Maar hoe komt het dan dat het allemaal steeds maar weer verandert? Gooi al dit soort vragen op een serieuze hoop en je zit midden in de filosofie, ook wel wijsbegeerte geheten. In een vogelvluchtcursus maken we kennis met een paar hoofdstations van de geestelijke spoorlijn die filosoferen heet. Om de smaak te pakken te krijgen, reizen we eerst af naar het oude Griekenland – u weet wel, Socrates, Plato. Dan het ochtendgloren van het moderne – hoe zit het met God? zeg maar de Verlichting, Voltaire, Kant. Tenslotte de man met de enorme snor Nieztsche, die alles

18

relativeerde…. Spannend allemaal. Een zoektocht getiteld: Kronkelpaden van de geest – filosofie voor leken en andere normale mensen en nieuwsgierigen. 18 oktober - Toen Griekenland geen loser maar aanvoerder was – Plato en zijn nasleep 1 november - Toen Lissabon in puin viel – hoe de puinhoop verlichting en redelijkheid bracht 15 november - Toen Nieztsche de waarheid ombracht - de gestorven waarheid en de moderne mens Open Bloemencurus in november: In het kader van komende Advent en Kerst organiseert Coby Bronswijk (bloemiste) twee middagbijeenkomsten bloemsierkunst.. Onder haar leiding zal worden gewerkt aan adventskransen en/of ander sierbloemwerk voor de kerstperiode. Deze creatieve doe-middagen zijn voor ieder toegankelijk en vinden plaats in het gebouw van de Nederlandse Club. En wel op de dinsdagmiddagen 6 en 13 november. Inloop: 14.30; werkzaamheden van 14.45 tot 16.30, met uiteraard tussenpauze. Opgave bij Coby Bronswijk en/of de secretaris Derk Rozema is wenselijk (aantal plaatsen is beperkt). Voorkennis onnodig. Wel zal een geringe bijdrage in de materiaalkosten worden gevraagd. Collecte opbrengsten: Kerk Diaconie (Voedselbank) Onderhoud Soc. Projecten Totaal Aantal bezoekers

Gem./bezoeker

*** Kwartaal 2 2026 1725 722 725 ==== 5198 758

6,88

Kw. 3 1833 1575 587 660 ==== 4655 592

Kw 1,2 en 3 5612 4558 ** 2001 1942 ===== 14.115 euro 1914

8,12

** Schenking aan de Voedselbank = 5030 ( diaconie++)

7.60 euro

19

Van een gast op de Startzondag Eerst een kleine kennismaking. Ooit, ik schrijf 1970, toen mijn man en ik nog in Nederland woonden, waren wij belijdende leden van de Gereformeerde Kerk (synodaal) in Hengelo (O). In dat jaar zijn we vertrokken naar Zuid-Amerika (Colombia) waar mijn man een baan aangeboden had gekregen. Sindsdien hebben we niet meer in Nederland gewoond. In 1984 kwamen we in Spanje terecht. Echter, de tijd is gekomen dat we ons moeten beraden op terugkeer naar NL. Door de invoering van de nieuwe Nederlandse Zorgverzekeringswet per 1 januari 2006 is ons mét de ziektekostenverzekering ook het recht op AWBZ ontnomen en dat baart vele ouderen, waaronder ons, zorgen. Op 30 september mocht ik voor de derde achtereenvolgende zondag deelnemen aan de kerkdienst van de Nederlandse Interkerkelijke Gemeente in Denia. Een bijzondere dag, want er was een feestelijke Startdienst, een soort opening van het kerkelijk jaar. De kerk is vol, er worden in het voorportaal stoelen bijgezet. Als elke zondag zo goed bezocht werd, zou er wellicht eens ruimte zijn voor een collecte voor de dieren. Die zijn, mede door de crisis, ook in grote nood en zijn zij soms geen schepselen van God? Ik heb nooit het gebrek aan aandacht van met name de Christelijke politieke partijen in NL begrepen. Wat een fijne morgen, dank aan alle vrijwilligers die dit mogelijk hebben gemaakt! Zoals elke zondag zijn er de bloemen. Vandaag wordt de dienst opgeluisterd door zang van solisten en één, voor deze gelegenheid, speciaal gevormd koor. Bij de koffie is er heerlijk casero gebak. Hmmmm! En dan de dienst zelf. De intentiekaarten: waarom die naam is gekozen weet ik niet. Voor mij zijn het voorbedes. In de preek beeldt ds. Bronswijk een gelijkenis uit en wel die van de barmhartige Samaritaan. Een bekend verhaal, maar levendig gemaakt door de voorganger. Deze doet me denken aan onze leraar Spaanse Geschiedenis en Kunstgeschiedenis, die op overeenkomende beeldende wijze, ons gedurende drie

20

seizoenen wist te boeien. En nee, dominee, voor mij zingt u niet te hard. Dat krachtige volume vind ik juist mooi. Nogmaals dank, ook aan de mensen met wie ik mee mag rijden en tot volgende week zondag. Gaste: Joukje van der Molen.

Muziekagenda

(ingebracht door Cor Pors)

16e internationale orgelfestival in Pedreguer, església de la Santa Creu. Vrijdag 5 oktober 2012, 20.30 h. Anton Nolf, trompet; Javi Gimeno, pauken; Josep Vicent Giner, orgel; Werken o.a. M.A. Charpentier, G. Torelli, G. Ph. Telemann en G.F. Händel. Vrijdag 12 oktober 2012, 20.30 h. Juan Ramón Pérez, fluit; Rosa Vidal, violoncel; David Morales, orgel; Werken o.a. D. Ortiz, G. Ph. Telemann en J. S. Bach. Vrijdag 19 oktober, 20.30 h. Koor Cantores Sanctis Diebus (Salisbury) Josep Vicent Giner, orgel; Nicholas Hale, directie; Werken o.a. T.L. de Victoria, G. Gabrielli, J. Bpta.Cabanilles. Vrijdag 26 oktober, 20.30 h. Koor de la Rectoria; Josep Vicent Giner, orgel; Jaume Morell, directie. O.m. verschillende vocale solisten, viool, trompet en percussie. Vrijdag 2 november 2012, 20.30 h. Quintet de Metalls al vent; José M. Martinez, orgel. Werken o.a. J. Bpta. Canabilles, A. Soler, J. Albéniz en R. Chapi. Entrée per concert 12 Euro; Abonn. voor 5 concerten=40 Euro. Kaartverkoop: Konzert Freunde, Ilse Kübler. Tel. 965 788 840 Proakustik Nico Mühlbacher, Dénia, Carrer Diana 49, maandag t/m vrijdag 9.30 – 13.30 h. Tel. 965 782 548; Costa Blanca Nachrichten Benissa, Avda Pais Valencia 58, Tel. 965 733 542 En ook op de concertavond aan de ingang van de kerk.

21

22

Geen garage sale

Levensbeschouwelijke sites:

Spreekwoorden en uitdrukkingen uit de bijbel.

Sinds mijn bezoek aan Israël, hebben wij een MEZOEZA aan de deurpost. ( Derk Rozema) Het woord Mezoeza betekent letterlijk 'deurpost'. Overdrachtelijk heeft het de betekenis van teken of symbool dat aan de deurpost van een Joods huis of aan de poort wordt gehecht. In het Jodendom wordt de overdrachtelijke betekenis bedoeld. De mezoeza vindt men aan de binnenkant van een deurpost van de voordeur en van andere deuren in het huis. Het is aan de rechterzijde op ooghoogte geplaatst. In de mezoeza worden de volgende teksten opgeborgen:

Na een kort vooronderzoek hebben we besloten om de Garage sale niet door te laten gaan. De organisatie inspanning is erg hoog en de verwachte opbrengsten voor de voedselbank, erg laag. Wel denken we na over een andere mogelijkheid om onze bruikbare ( niet gebruikte) spullen langs een praktische weg bij de cliënten van de voedselbank te krijgen.

Vurige kolen op je hoofd. Een vijand verwacht dat je hem kwalijk behandelt, maar als je in plaats daarvan hem juist goed behandelt, hem helpt, dan luidt de uitdrukking: je hoopt vurige kolen op zijn hoofd. Kwaad met goed vergelden. Het is opmerkelijk dat zowel het oude als het nieuwe testament letterlijk dezelfde tekst hebben. Als uw vijand honger heeft, geef hem brood te eten. Als hij dorst heeft, geef hem water te drinken want dan hoopt gij vurige kolen op zijn hoofd. Spreuken 25: 21 en Romeinen 12: 20 Met twee maten meten. Ongelijke behandeling. Dat is de inhoud van deze uitdrukking. Je legt niet dezelfde normen aan, maar hanteert verschillende normen voor verschillende mensen, en dat is onrechtvaardig. Daarom staat er in Spreuken die veelzeggende term: dat is de Here een gruwel. Hij vindt het gruwelijk, afschuwelijk. Tweëerlei gewicht, tweëerlei maat, beide zijn de Here een gruwel. Spreuken 20: 10 en Deuteronomium 25: 14.

www.pkn.nl www.reliwerk.nl www.vrijzinnig.nl www.protestant.nl www.kerknieuws.nl www.refdag.nl .

www.cgk.nl www.rondomdebijbel.nl www.vrijzicht.nl www.christelijkweekblad.nl www.hetgoedeleven.com www.bruggenbouwers.com

Deuteronomium 6:4-9 Hoor Israël, Adonai, onze God, Adonai is Eén. En gij zult Adonai uw God liefhebben met geheel uw hart en geheel uw ziel en geheel uw vermogen. En deze woorden, die Ik u heden gebied zullen op uw hart zijn. En gij zult ze uw kinderen inprenten en erover spreken, wanneer u in uw huis zit en wanneer u op de weg gaat en bij uw te ruste gaan en bij uw opstaan. En gij zult ze als een teken op uw hand binden en zij zullen tot voorhoofdstekenen tussen uw ogen zijn. En gij zult ze op de deurposten van uw huis en op uw poorten schrijven. ( en ook Deuteronomium 11: 13-20)

23

Mededelingen:

24 ( secretaris )

Onze sociale projecten zijn: * Dominicaanse Republiek, * Ooghulp Wereldwijd, * Lilianefonds, en * Oikocredit. Collectes voor de diaconie gaan voorlopig naar de voedselbank in Denia (naar mensen die door de crisis onze hulp hard nodig hebben). • Predikant: van sept. t/m nov. zal ds. Alfred C. Bronswijk in de gemeente voorgaan. • De Kerkband komt meestal medio van de maand beschikbaar. Wilt u een bericht ontvangen zodra de Kerkband beschikbaar is op de website (en ik heb uw e-mailadres nog niet), stuurt u dan een e-mail aan de secretaris van de kerkenraad (zie onder). Kopij voor de redactie van de kerkband kunt u eveneens sturen aan hetzelfde e-mailadres. • Mutaties: Als er veranderingen optreden in uw persoonlijke gegevens in Spanje, Nederland of België, wilt u dat dan doorgeven aan de secretaris (zie onder). • De kerkenraadsvergadering wordt in principe gehouden op de 1ste maandag van de maand. Als u iets wilt inbrengen, dan ontvangen we graag de stukken twee dagen van te voren. E-mail secretaris: [email protected]

Nederlandse interkerkelijke gemeente te Denia

Evangelio-El Arca de Noé, Calle Sanchis Guarner 9, 03700 Denia. Kerkdiensten: Elke zondag om 11 uur.( aansluitend koffie/thee drinken) Pastorie, tevens correspondentieadres: Calle Aristeu 23, Marquesa 1, 03700 Denia Predikant: Bezoek graag telefonisch aankondigen tel. 96 578 5045 Kerkenraad: Telefoon: Voorzitter: Cor Pors, Javea, 96 646 0841 Vice-voorz. Bram Gerth, Javea 96 579 5152 Secretaris Derk Rozema, Javea, 68 671 7454 Penningm. Piet v.d. Brugge, Benissa 96 574 8970 Tiny Berkman Els Poblets 96 647 4705 Henk de Jong Javea 96 597 4303 Chris de Jong Teulada (Huismeester) 96 623 6986 Lid Vacature: De e-mailadressen van de kerkenraadsleden vindt u op de website.

Kerkgebouw:

Organisten: Hulp in nood: Internet website: E-mail:

Edo Luynenburg Chris Ooms Cor Pors Martine Gerth Ati de Jong

96 575 6547 96 578 3694 96 646 0841 96 579 5152 96 597 4303

www.kerkdenia.nl [email protected]

Vrijwillige bijdragen:Spanje: Bankrelatie: B.B.V.A. te Javea. Rek.nr.: 0182 0142 00 0201505998/bic=bbvaesmm T.n.v. Iglesia evangélic holandesa Nederland: Bankrelatie: ING te Geldrop Rek.nr.: P 42 23 567 (Of IBAN: NL02 PSTB 0004 223567)