JUNI 2014 jaargang 4 - nummer 2
Kathedraal Paramaribo nu basiliek Een persoonlijk devotieprentje van Peerke Peerke op basisscholen in Dongen Activiteiten in het Peerke Donders Park
1
PEERKE DONDERS - JUNI 2014
Voorwoord
Elk kwartaal komt de redactie van Peerke Donders Magazine bij elkaar voor een bespreking van het meest recente nummer en de volgende uitgave. Hoewel het Peerke Donders Magazine geen groot blad is wat betreft omvang, ziet de redactie zich toch elke keer voor de taak gesteld om de inhoud op een hoog peil te houden. Dat begint met het zoeken van onderwerpen. En steeds opnieuw wordt de redactie getroffen door de verbazingwekkende variatie van de onderwerpen en daarmee van de inhoud van het blad. Dat geeft aan hoezeer Peerke Donders een ‘onderwerp’ is. Dat onderwerp speelt bovendien op tal van terreinen. De editie die nu voor u ligt is daar weer een mooi voorbeeld van. We hopen dat u net zoveel plezier beleeft aan het Peerke Donders Magazine als wij hebben gehad met de samenstelling. De redactie In het koor van de kerk achter het hoofdaltaar staat de schildering uit 1982 van Peerke Donders te wachten om met doeken afgedekt te worden. Een aantal heiligenbeelden is al ingepakt. (foto Paul Spapens)
Bescherming kunstbezit tijdens restauratie Goirkesekerk
Nieuwsbrief Peerke Donders Geïnteresseerden in Peerke Donders en alles wat er omtrent deze bekendste Tilburger in binnen- en buitenland gebeurt, kunnen zich abonneren op een gratis nieuwsbrief. Deze wordt digitaal verzonden. Hierin wordt in korte teksten verslag gedaan van alle
De doopvont waarboven Peerke Donders werd gedoopt is al ingepakt. (foto Paul Spapens)
ontwikkelingen en gebeurtenissen. Tot de nieuwsbrief is besloten om te voorzien in de groeiende behoefte aan in formatie over Peerke Donders. Aanmelden voor de nieuwsbrief kan eenvoudig via de website.
www.peerkedonders.nl Kwartaalmagazine Peerke Donders Naast een digitale nieuwsbrief is er nog steeds het kwartaalmagazine Peerke Donders dat eveneens gratis wordt verspreid via onder meer de VVV aan de Nieuwlandstraat en het Peerke Donders Paviljoen in Tilburg. Wie echter donateur is en per jaar 25 euro of meer betaalt, ontvangt elk kwartaal dit mooie magazine. Voor wie dit bedrag te hoog is,
Kerk van Peerke ingepakt
De St.-Dionysiuskerk aan de Goirkestraat in Tilburg zou je met recht en reden de kerk van Peerke Donders kunnen noemen, althans in Tilburg want in Paramaribo is dat beslist de Petrus- en Pauluskathedraal. In dit houten bedehuis ligt Peerke Donders begraven, in de kerk van het Goirke, zoals de St.-Dionysiuskerk in de Tilburgse volksmond heet, staat de doopvont waarboven de Tilburgse zalige is gedoopt. In deze kerk hangt onder meer ook de enorme schildering die tijdens de zaligverklaring in 1982 tegen de gevel van de St.-Pieter in Rome hing. Al deze stoffelijke herinneringen zijn de rest van dit jaar aan het oog onttrokken doordat ze worden afgedekt. Het hele interieur wordt ingepakt in verband met de afronding van de zeer ingrijpende restauratie van de kerk die in 1835-1839 werd gebouwd. In deze kerk droeg Peerke Donders zijn laatste Heilige Mis op alvorens naar Suriname te vertrekken om nooit meer terug te keren.
kan contact opnemen met de abonnementenadministratie.
Paul Spapens
2
3
Jeugdig beheerder (1989) van eeuwenoude Hasseltse kapel (1500)
Suleika Gommers heeft ‘Donders’bloed in de aderen Op 1 januari 2014 trad Suleika Gommers aan als nieuwe beheerder van de Hasseltse kapel. Geboren in 1989 is ze de jongste ooit die deze functie heeft uitgeoefend. Door haar aderen stroomt deels ‘Donders’bloed. “Mijn opa van moederskant was Gerard Remmers. Hij was getrouwd met Betsie Donders, een telg uit de Donders-familie.” De jonge vrouw noemt zichzelf ‘een èchte Gurkese’. Ze werd geboren in de Tilburgse wijk Goirke met als centraal middelpunt de monumentale Dionysiuskerk. In deze kerk bevinden zich meerdere stoffelijke herinneringen aan Peerke Donders, waaronder de doopvont waarboven hij is gedoopt. Bewoners van de wijk Goirke hebben zich altijd geïdentificeerd met Peerke Donders. Vandaar dat de verering van de Tilburgse zalige altijd bovengemiddeld is geweest. In die geest zegt Suleika Gommers dan ook Peerke Donders te ervaren, als ‘een èchte Tilburger’. “Bij ons in het gezin en in de familie werd Peerke Donders gezien als een soort opper-Tilburger. Met mijn opa en oma ben ik dikwijls bij zijn geboortehuisje geweest. Voor mij heeft Peerke Donders vooral betekenis in relatie tot het missiewerk dat hij heeft gedaan. Missiewerk wil voor mij zeggen dat je iets wil betekenen voor een ander.” Als je haar vraagt wat het haar als jonge vrouw doet om de functie van beheerder van de Hasseltse kapel van rond 1500 uit te kunnen oefenen, geeft ze als eerste woord ‘trots’- “Trots dat ik me in mag zetten voor iets dat al zoveel eeuwen zo belangrijk is voor Tilburg. Velen zien het als iets bijzonders, ik zie het als een baan. Als je een baan hebt waarvoor je wordt betaald vind ik het niet meer dan normaal dan dat je je daar voor tweehonderd procent voor inzet. Als werknemer probeer je voor het bedrijf iets te bereiken, iets toe te voegen. Natuurlijk, de Hasseltse kapel is geen doorsnee plek om te werken, maar het past me volledig. Als kind al voelde ik me
4
verantwoordelijk voor de gang van zaken. Kwam ik hier met mijn moeder of met mijn oma en ik zag een snoeppapiertje onder een stoel liggen dan raapte ik het op.” Vader Ton Gommers (53) is internationaal vrachtwagenchauffeur. Diens echtgenote Jolanda (50) werkt al 12,5 jaar in de Lidl-supermarkt aan de Bosscheweg. Wel vier tot vijf keer per jaar vergezelde Suleika Gommers in de vakanties haar vader op lange ritten naar met name Frankrijk en Engeland. Haar vader vertelde onderweg over wat ze zoal passeerden. Het gezin met in totaal drie meiden van wie Suleika de Benjamin is, maakte jaarlijks culturele vakanties in alle Europese landen. “We bezochten musea, oude steden en kathedralen. Er was steeds ook veel culturele aandacht voor andere religieuze gebouwen zoals kapellen.” De opvoeding van de kinderen Gommers ademde eenzelfde sfeer. Vooral vanwege de culturele context en een goed gevoel voor identiteit werden de drie meiden gedoopt en deden ze hun eerste communie. Voor het vormsel konden ze zelf kiezen. “We zijn vrij opgevoed, zonder druk, met een open mind naar andere religies. Ook naar humanisten of mensen zonder geloof - heidenen zeggen ze dan.” Na het vormsel werd Suleika Gommers lid van een Mandela-groep van parochie De Vlaspit. Binnen deze groepen kwamen jongeren bij elkaar voor bezinning op andere geloven en op het leven, maar ook om lol met elkaar te hebben. Rond haar 17e stapte ze uit de groep omdat dat niet meer passend was in haar nieuwe situatie waarin ze door studie was komen te verkeren. “Geloof en zeker het katholieke geloof werd als suf ervaren. Je kreeg veel kritiek over je heen als je zei dat je katholiek was. Daar liep ik dan ook niet mee te koop. Maar mijn gevoel voor het geloof was er wel.” Suleika Gommers die aan de Universiteit van Tilburg algemene cultuurwetenschappen studeert, zegt na de zomervakantie van 2012 langzaam weer bij haar oude gevoel voor de dingen des levens terug te zijn gekeerd. Dat had te maken met een reis die ze in de zomer van 2013 naar Afrika maakte. Ze sloot zich aan bij ‘Samen’, een in Amsterdam gevestigde organisatie die jongeren in staat stelt voor korte periodes vrijwilligerswerk te doen in Afrika, Azië en Latijns-Amerika. ‘Samen’ is een onderdeel van een wereldwijde organisatie die zich in 130 landen inzet voor hulpbehoevende en kansarme jeugd en jongeren. De gezamenlijke noemer is Don Bosco, een naam die oudere katholieken niet onbekend in de oren zal klinken. Don Bosco (1815-1888) was een Italiaanse priester die zich inzette voor
5
PEERKE DONDERS - JUNI 2014
Frater Theobaldus Elings op de achterste rij tweede van rechts. Hij was in Paramaribo werkzaam als portier en kok. (Coll. Jef van Gils)
jongeren. Hij trok zich met name het lot aan van straat- en zwerfkinderen. Met een aantal van deze jongeren stichtte hij een nieuwe kloosterorde, de Salesianen van Don Bosco. Ze noemt het ‘een soort licht’ dat ze weer zag: “In Afrika zijn de mensen gelukkig in de kerk. Ze hebben een ellendig leven, maar de kerk maakt ze gelukkig. Waarom kunnen wij hier geen geluk vinden in de kerk?” Amper terug van bezoek aan Afrika sloot ze zich aan bij Stichting Vrienden van de Hasseltse kapel. Ze raakte in gesprek met Marie-Thérèse Blomme, voorzitter van de Stichting tot beheer van de Hasseltse kapel. Zij vroeg haar of ze interesse had in de baan van beheerder. “Ik had totaal geen idee van de inhoud van de functie. Maar ik dacht: Als ik iets kan betekenen voor de bezoekers…” Veertig mensen reageerden. Zij werd aangenomen. Op 1 januari 2014 ging ze aan de slag. Paul Spapens De familie van Peerke Donders De vader van Peerke Donders heette Arnoldus Dionijsius. Op 9 oktober 1755 werd hij gedoopt. Hij trouwde driemaal. Uit zijn eerste huwelijk met Johanna van Wanroij zijn geen kinderen geboren. Johanna van Weerden (ook wel Van Waerde(n) of Van Waarde) was de tweede vrouw, die hem drie kinderen schonk. Peter stierf na negen dagen, Adriana stierf toen ze veertien jaar was en Johannes stierf drie dagen na de geboorte. Het derde huwelijk van Arnoldus Donders was met Petronella van Berkel. Uit deze relatie kwam twee kinderen voort: Peerke zag op 27 oktober 1809 het levenslicht, diens broer Martien kwam twee jaar later op 28 mei 1811 ter wereld. Hij overleed op 17 november 1856, 45 jaar oud. Broer Peerke was toen al 14 jaar in Suriname. Martien Donders was niet getrouwd, hij had geen kinderen. Vader Donders is nog een vierde keer getrouwd, met Johanna Maria van der Pas. Een andere bekende Donders: Roy Donders Een nationaal bekende Tilburgse Donders is Roy Donders. Eind 2013 werd op RTL 5 het reality televisieprogramma Roy Donders: Stylist van het Zuiden uitgezonden. In het programma staat Roy Donders centraal. Hij is afkomstig uit de Tilburgse wijk Broekhoven en drijft daar een kledingwinkel en is tevens actief als ondernemer, kapper en stilist. Hij richt zich op vrouwen uit volksbuurten en woonwagenkampen. In de serie behoren ook zijn zus Rian, moeder Nel en vader Frans tot de hoofdpersonages. Donders heeft een kledinglijn in huispakken opgezet. Roy Donders (1991) is indirect ook verwant aan Peerke Donders. Zijn tiende voorvader in rechte lijn is Peter Willem Donders (1655-1707), landbouwer van beroep en getrouwd met Marie van Spaendonck (1655-1690). En deze Peter Willem Donders is de betovergrootvader van Peerke Donders. Bron: Wikipedia en J. van der Eerden (e.a.), Het Tilburgse geslacht Donders (Tilburg, 1996).
6
Bijzonder devoptieprentje dat eigendom was van Peerke Donders Recent ontving Peerke Donders Paviljoen een tot dan toe onbekend devotieprentje dat eigendom is geweest van Peerke zelf. Het is een negentiende-eeuws vermoedelijk in Frankrijk of België vervaardigd gelithografeerd prentje van de heilige Johannes de Doper met op de achterkant de handgeschreven tekst ‘Bid voor mij P. Donders’. Peerke Donders Paviljoen was al in het bezit van een aantal voorwerpen die eigendom zijn geweest van Peerke zelf, zoals een harmonium, een houten tafeltje, een beeldje van de H. Antonius, een gesel en een (fragment) van een gebedenboekje. De Heikese kerk bezit de andere helft van het gebedenboekje en in het bisschopshuis te Paramaribo staat nog het veldbed van Peerke. Verder bevinden zich nog in het Regionaal Archief Tilburg en in de archieven van de Redemptoristen in St. Agatha en het Vaticaan zestig door Peerke geschreven brieven en manuscripten. En nu is er dan een bijzonder devotieprentje aan deze collectie realia van Peerke toegevoegd. Het prentje werd geschonken door Jef van Gils uit Hilvarenbeek. “De geschiedenis is een heel verhaal”, aldus Van Gils. En over de herkomst kon hij nog vertellen: “Vorig jaar is een ongetrouwde tante van mijn vrouw honderd jaar geworden. Toen zij drie jaar was, moest haar moeder bevallen en toen is tante Miet gaan wonen bij haar opa, twee ongetrouwde tantes en een ongetrouwde oom. Enkele jaren later, na het overlijden van opa, is zij met haar oom en tantes verhuisd naar de Wouwerstraat en op dat adres woonde zij nog toen zij bijna honderd was.
7
Peerke Donders Park Rotaryclub poetst Kruisweg Peerke Donders Park
Met vereende krachten hebben leden van Rotaryclub Tilburg Leydal op zaterdag 12 april de historische kruisweg in het Peerke Donders Park gereinigd. De beelden zaten vol aanslag. Het gehele park heeft een fikse voorjaarsopknapbeurt gekregen en ziet er op zijn paasbest uit. Het Peerke Donders Park is een belangrijk stuk Tilburgs erfgoed. Het geheel is een van de best bewaarde bedevaartparken van Nederland. Op het terrein staan onder meer het huisje waarin Peerke Donders is geboren en het Peerke Donders Paviljoen. De kruiswegstaties zijn destijds geschonken door de Tilburgse parochies en kloosterorden die in Tilburg waren gevestigd. Rotaryclubs zetten zich in voor goede doelen.
Fietsservicepunt ANWB in Peerke Donders Park
Het prentje stelt Johannes de Doper op jonge leeftijd voor. In de schilderkunst wordt hij steevast weergegeven met een Lam Gods en een staf met een lint eraan waarop ‘Ecce Agnus Dei’ (Zie daar het Lam Gods) geschreven staat. Dit is een uitspraak die hij deed toen hij Jezus doopte. Met ‘Lam Gods’ bedoelt hij ‘Mensenoffer’; dit staat voor het feit dat Jezus later zichzelf opofferde aan het kruis om alle zonden van de mensen op te kunnen heffen.
Tijdens het Museumweekend is op zaterdag 5 april in het Peerke Donders Park in Tilburg-Noord een Fietsservicepunt in gebruik genomen. Met behulp van een Fietsservicebox kunnen fietsers zelf hun fiets repareren. Deze ‘eerste hulp bij pech onderweg’ is een voorbeeld van hoe het Peerke Donders Park een steeds prominentere rol krijgt bij recreatieve fietsers. De officiële ingebruikname werd verricht door Paul Spapens, bestuurslid van de Stichting Petrus Donders Tilburg en fietsliefhebber.
Ronald Peeters
foto boven: Paul Spapens foto rechts: Lois de Jong
8
9
PEERKE DONDERS - MAART 2014
Inmiddels is zij verhuisd naar het bejaardenhuis in Hilvarenbeek en enkele weken geleden is haar huis verkocht. De neven en nichten hebben de inboedel verdeeld en ik heb er verschillende dingen gevonden waar de andere neven en nichten gelukkig geen belangstelling voor hadden zoals foto’s en bidprentjes. Er kwam onder andere een doos oude kerkboeken tevoorschijn (waaronder enkele fraaie exemplaren van drukkerij Brepols uit Turnhout gedateerd 1838) en zoals gebruikelijk zaten deze kerkboeken vol met bid- en devotieprentjes. Hier zat het prentje tussen. Ik weet ook van wie het prentje afkomstig is: tante Miet had een oom, Gerardus Elings geboren in Hilvarenbeek in 1873. Hij trad in bij de fraters van Tilburg in 1895 en hij is in 1899 geprofest. Zijn kloosternaam was frater M. Theobaldus. Hij overleed in huize Steenwijk te Vught in 1952, maar bracht het grootste deel van zijn kloostertijd door in Suriname. Vandaar stuurde het allerlei spullen naar zijn ongehuwde broer en zussen in Hilvarenbeek. Naast tientallen foto’s uit Suriname vond ik ook schelpen, beeldjes van schildpadden vervaardigd door een of andere indianenstam enz. enz. Op al deze foto’s staan naast fraters ook vaak redemptoristen, dus er was een goede band tussen de twee congregaties. Frater Theobaldus heeft Peerke Donders natuurlijk niet meer gekend, maar ik neem aan dat via de redemptoristen het prentje in zijn handen is gekomen. Zoals hij gewend was om van alles wat volgens hem interessant was naar zijn familie in Hilvarenbeek te sturen, heeft hij ook dit prentje verzonden en in Beek kwam het samen met andere prentjes terecht in een van de vele kerkboeken die ik aantrof.”
Verhaal uit het Paviljoen voorjaar 2014 Een stralende lentedag. In het park een fraai duo: Nanda van den Hoogen met haar zwarte labrador. “Door mijn vrouw Maria ken ik Peerke. Hoe het precies zit, weet ik niet maar ze vertelde me ooit ‘mijn moeder is geloof ik nog ergens familie van Peerke Donders’. Maria was van plan met haar ouders naar het Paviljoen te komen. Maar door haar eigen ziekte en die van haar moeder is dat uiteindelijk niet meer gelukt. Maria is vorig jaar mei gestorven, ze werd 55 jaar. Kort daarna ging Max dood, onze vorige hond. Gedurende de tweeëneenhalf jaar van haar ziekzijn hebben we wel honderd noveenkaarsen gebrand. Er stond altijd een voorraadje in de kast en als ze bijna
op waren, moesten er snel nieuwe gehaald worden. Net heb ik twee kaarsen gekocht: één voor vrienden en één voor mezelf. Door Maria ben ik nieuwsgierig naar Peerke geworden.” Alle liefde “Zo goed ik kon, heb ik voor haar gezorgd. Dat deed ik met alle liefde die ik in me heb. Vanuit mijn aard geef ik makkelijker dan dat ik ontvang. Ontvangen vind ik moeilijker. Liefde en naastenliefde waren de voorbije jaren hét thema in mijn leven. Maar wat doe je met de liefde in je leven als de liefde van je leven gestorven is? Allemaal dingen om de komende tijd over na te denken. Het levensverhaal van Peerke spreekt me aan. Niks terugvragen als je geeft. Peerke had die waarachtige onbaatzuchtigheid. Hij hielp vreemde mensen in een vreemd land. Maria was eveneens een waarachtig mens. Nu ze er niet meer is, wil ik de inspiratie houden om zelf ook zo te zijn. Niet gemakkelijk.” Nanda voordat ze het park uitloopt: “Wat is het hier rustig. Een fijne plek om stil te staan bij alles wat ik de afgelopen jaren heb meegemaakt. Kom Pluck, ga je mee?”
Participatieproject MST en de NWE Liefde Tijdens de Pinksterdagen wordt in Peerke Donders Paviljoen een kunstwerk onthuld dat gemaakt is door een groep deelnemers die schilderles hebben bij MST. Op de vraag van Peerke Donders Paviljoen om met de cursisten van de schilderles iets te doen rondom ‘De NWE Liefde’ kwam Lex Kielim - beeldend kunstenaar en docent schilderen - met het volgende, nadat hij het vers van Huub Oosterhuis had gelezen: ‘Alles is nieuw, tijdloos de taal van het speelse kind’. Voor de Zevende Dag Wek mijn zachtheid weer. Geef mij terug de ogen van een kind. Dat ik zie wat is. En mij toevertrouw. En het licht niet haat.
Lex Kielim, kunstenaar bij het project
Kunstenaar Kielim licht de tekst van Oosterhuis als volgt toe: “Een Kind is nieuwsgierig, probeert alles uit en wil zich verbinden met zijn omgeving. Wees nieuwsgierig als een onbevangen en ontvankelijk Kind en ontdek wat al jouw rollen je gebracht hebben en of die je nog dienen. Je positieve en nieuwsgierige krachten inzetten is samenwerken met Scheppingskracht, een expanderende nieuwe Liefde. Zet je Scheppingskrachten in en speel met alle rollen zonder de vermommingen om een betere indruk te maken op de mensen om je heen. Zie zonder oordeel dat je voortdurend heen en weer schommelt tussen voorwaardelijk én onvoorwaardelijk Zijn. Speel het spel om je hart wijder te openen voor ware dienstbaarheid en naastenliefde: een beetje transparanter worden voor elkaar door het blijvende stille werken aan onszelf.” Voor dit project zette Lex Kielim een blog op: Hetspeelsekind.blogspot.nl. Hij vroeg de deelnemers in hoeverre zij affiniteit hadden met het thema van ‘de Nwe Liefde’ en of ze iets wilden doen met de kindertekeningen uit hun jeugd. Vervolgens maakten de deelnemers van meegebrachte kindertekeningen schilderijen tijdens diverse schilderlessen. Het mochten eigen tekeningen zijn, maar ook die van hun kinderen of kleinkinderen. In mei kwamen de drie schildersgroepen een dagdeel naar Peerke Donders Paviljoen om er inspiratie op te doen én om er te schilderen. Vanaf Pinksteren is het kunstwerk van de deelnemers van MST te zien in Peerke Donders Paviljoen. ‘Het Speelse Kind’ is de bijdrage van het MST aan de Nwe Liefde Tilburg. Concept en uitvoering: Lex Kieliem, docent schilderen MST
Wilma van Nunen Nanda van den Hoogen met Pluck. (foto Wilma van Nunen)
10
vrijwilliger Peerke Donders Paviljoen
Petra Robben
11
PEERKE DONDERS - JUNI 2014
Peerkes kaarsen
Bedevaart naar Peerke Donders speelde een rol
Groepen vier en acht op vijf RK-basisscholen in Dongen
PEERKE DONDERS - JUNI 2014
Kathedraal in Paramaribo verheven tot basiliek
Peerke Donders steeds meer vast onderdeel lessen levensbeschouwing “Op de RK-basisscholen in Dongen is Peerke Donders steeds meer een vast onderdeel van de lessen levensbeschouwing.” Dat zegt Peter Derks, pastoraal werker binnen de parochies Dongen en Rijen. Op vijf van de zes RK-basisscholen in Dongen stond in de week van 14 januari (sterfdag) 2014 de les levensbeschouwing in het teken van Peerke Donders. Peter Derks gaf de les aan de kinderen van de groepen vier en acht.
De Petrus en Paulus kathedraal in Paramaribo is begin april 2014 verheven tot basiliek. (foto Paul Spapens)
Eind februari 2014 keerde de tweejaarlijkse bedevaart onder leiding van Carla en Glenn Doekhi terug uit Suriname. Indirect heeft deze bedevaart vanuit Tilburg bijgedragen aan de verheffing tot basiliek van de kathedraal in Paramaribo waarin Peerke Donders in een door Jacques de Leeuw bekostigd praalgraf ligt begraven. Begin april 2014 werd de Petrus en Paulus kathedraal geïnaugureerd als basiliek. Een kerk kan deze eretitel krijgen als het een bijzonder gebouw is of een bedevaartsoord. De kathedraal in Paramaribo voldoet aan beide voorwaarden.
12
De kathedraal is tussen 1883 en 1887 gebouwd. Het is een van de grootste houten gebouwen van Latijns-Amerika. De kerk staat op de UNESCO-lijst van beschermd erfgoed. Sinds 1921 ligt Peerke Donders in de Petrus en Paulus kathedraal begraven. De zalige trekt pelgrims uit Suriname en Nederland. Wereldwijd zijn er ongeveer 1.600 basilieken. Brabant telt er drie: de Sint Jan in Den Bosch, de Sint Jan van Oosterhout en de basiliek van de heiligen Barbara en Agatha in Oudenbosch. Paul Spapens
Het thema waarvoor hij door middel van Peerke Donders aandacht vroeg, was wat voor doelen mensen zich stellen en wat je er voor over moet hebben om ze waarheid te laten worden. “Peerke”, zo hield Peter Derks de kinderen in Dongen voor, “wist immers al op zijn zevende jaar dat hij priester wilde worden maar het realiseren van die wens viel bepaald niet mee.” Pastoraal werker Peter Derks introduceerde Peerke Donders in het vorig schooljaar voor de eerste keer tijdens de lessen levensbeschouwing. Hij sloot toen aan bij het thema ‘helden’ van de Kinderboekenweek. “Peerke was ook een held”, legde hij aan de kinderen uit. “Maar, wanneer ben je een held?” Dit thema beviel de leerkrachten zo goed dat Peerke Donders in de lessen levensbeschouwing van dit schooljaar opnieuw een rol kreeg toebedeeld. Peter Derks deelt zijn lessen in het kader van Peerke Donders graag met andere leerkrachten. Wie belangstelling heeft kan met hem contact opnemen:
[email protected] Paul Spapens
13
PEERKE DONDERS - JUNI 2014
Kruisweggroepen vinden elkaar bij Peerke Donders Foto’s Joep Eijkens
Abt Denis Hendrickx ging op Goede Vrijdag voor bij de kruisweg in het Petrus Donders Park. Het werd geen gewone kruisweg want de door hem geleide groep gelovigen was nog maar amper bij de derde statie beland of daar diende zich een tweede, veel kleinere groep aan, voornamelijk bestaande uit Antilliaanse mensen, zingend en biddend in het Papiaments. De abt had tevoren al verteld over Antilliaanse gelovigen die hier vroeger hun eigen kruisweg liepen. En hoe daar een eind aan was gekomen toen de kruiswegtraditie nieuw leven werd ingeblazen door de parochie Heikant-Quirijnstok en de Stichting Petrus Donders Tilburg. “Jammer genoeg voelden ze er weinig voor om met ons mee te doen”, aldus de voorganger. “Maar ik heb nog altijd de droom er iets gemeenschappelijks van te maken.” “Aanvankelijk zaten er steeds twee staties tussen de grote en de kleine groep, maar op zeker moment liep de laatste vlak achter de eerste. Zodat ik even dacht: direct wordt de droom van de Witheer toch nog sneller waar dan hij misschien voor mogelijk had gehouden. Na afloop mopperde hij een beetje. Ze hadden wel wat meer afstand mogen houden, maar och, er zijn grotere problemen in de wereld.” Even later beëindigden de Antilliaanse gelovigen de kruisweg. “Vroeger kwamen groepjes uit Tilburg, Breda en Den Bosch los van elkaar hierheen”, aldus woordvoerder Edson Mathilda. “Vorig jaar zijn we opnieuw begonnen, maar dan samen. Het wordt georganiseerd door de Komishon di Misa na Papiamentu Tilburg, de Werkgroep Disipelnan di Den Bosch en Komunidat Katoliko Semper Uni Breda.” De meeste kruisweggangers gingen nog wat drinken in Café Peerke Donders. Een opa liep nog met zijn kleinkind door het verlaten park en gaf tekst en uitleg bij elke statie. Opeens kwam een vriendelijk lachende Antilliaanse aan lopen: Ludwina van der Mijden. “Ja, ze waren een aantal jaren geleden gestopt ‘omdat de priester zei dat we het niet in het Papiaments mochten doen’. Maar dat was allemaal verleden tijd. Want we hebben nu met de abt afgesproken dat we de kruisweg volgend jaar samen gaan doen.” En ze besloot met een brede lach op haar gezicht met de woorden: “Amen! Hij is groot!” (Zie ook: http://www.cubra.nl/specialebijdragen/eigenweg/welcome.htm)
Joep Eijkens
14
15
PEERKE DONDERS - JUNI 2014
Peerke Donders nu... Van 12 tot 28 februari 2014 vond de achtste bedevaart plaats van Nederland naar Suriname. Een bezoek aan de bijzondere plekken die herinneren aan Peerke Donders en een toeristische kennismaking met zijn tweede vaderland. De bedevaartsgroep startte in de Petrus Donderskapel in Tilburg. Het gezelschap bestond uit negentien personen onder begeleiding van abt Denis Hendrickx o.praem. en het echtpaar Carla en Glenn Doekhi. Bezocht werd het graf van Peerke in de kathedraal van Paramaribo. Een onvergetelijke tocht maakte de deelnemers naar de voormalige melaatsenkolonie Batavia, waar Peerke werkte en stierf. In Paramaribo brengt men iets van het rijke westen naar enkele sociale projecten: een tehuis voor meervoudig gehandicapten, een huis voor Aids-kinderen en de Petrus Dondersstichting (een ziekenhuis voor ex-leprapatiënten). Een bezoek van vijf dagen aan het binnenland, in het hart van het machtige regenwoud, maakt de reis compleet. Tijdens zijn verblijf in Suriname had abt Denis Hendrickx, ook voorzitter van de Stichting Petrus Donders Tilburg, verschillende ontmoetingen in verband met de verering van Petrus Donders. Allereerst met bisschop Wim de Bekker van Paramaribo, met de Surinaamse Petrus Dondersvereniging en met de Surinaamse vice-postulator ten dienste van het proces van heiligverklaring. Zijn indruk was, dat ook in Suriname de belangstelling voor Peerke Donders groeiende is. Tijdens de achtste bedevaart vernamen de pelgrims in Suriname ook dat de prachtige houten Petrus en Paulus-kathedraal in Paramaribo door de paus is verheven tot Basiliek. Deze eer is voornamelijk te danken aan de aanwezigheid van het graf van Petrus Donders en zijn verering in de kathedraal. De pauselijke nuntius in het Caribisch gebied bracht het nieuws. Deze heeft samen met kardinaal Kelvin Felix, de aartsbisschop van Trinidad en Tobago en vele anderen de officiële verheffing op zondag 6 april meegemaakt. De verheffing van de kathedraal van Paramaribo tot Basiliek was een van de hoogtepunten uit de tienjarige ambtsperiode van bisschop De Bekker. Hij hoopte dat de paus hem op zijn 75e verjaardag (27 april) ontslag zou geven. Daarna wil hij zich in de Surinaamse plaats Groningen vestigen en daar naar vermogen pastoraal actief blijven.
16
17
Zoals bij vele musea - in deze tijd van crisis en bezuinigingen - zijn er ook zorgen bij Peerke Donders Paviljoen in Tilburg: stijgende onkosten en afnemend bezoekersaantal. Het bestuur van de Stichting Petrus Donders Tilburg probeerde samen met de aan de Stichting verbonden stichtingen en commissies te zoeken naar wegen om het kostbare bezit van het Peerke Donders Park te kunnen handhaven. Goede Vrijdag 18 april. Om 15.00 uur was er - nu reeds traditiegetrouw - een Kruisweg in het Petrus Donders Park. De opkomst was weer massaal. De abt van Berne, Denis Hendrickx, ging voor in gebed. Op vele fronten zijn er in Tilburg voorbereidingen voor de viering van de 70e verjaardag van de bevrijding van de stad. In Tilburg is er dan altijd het bijzondere accent. De verjaardag valt op 27 oktober: Peerke’s verjaardag (1809). In het Peerke Donders Park te Tilburg zijn er vele opmerkelijke objecten: het paviljoen ‘museum voor naastenliefde’, Peerke’s geboortehuis en de gedachteniskapel. In deze kapel zijn er nu al bijna 90 jaren op dinsdagmiddag gebedsvieringen (om 14.30 uur). Wekelijks voelen vereerders van Peerke zich daar thuis. Rien Vissers, archivaris van de fraters van Tilburg, verzorgde samen met Han van Meegeren een prachtig fotoboek met als titel: Uit het archief van de fraters; foto’s, voorwerpen en verhalen uit het archief van de Fraters van Tilburg. Een van de onderwerpen: een foto van Peerke Donders. Het gaat over drie originele foto’s van Peerke Donders. Ze werden wel de bron voor vele reproducties. Wim Manders o.praem
Stemmen van dankbaarheid De rubriek ‘Stemmen van dankbaarheid’ is overgenomen uit het oorspronkelijke Contactblad voor de vereerders van Petrus Donders. De initialen in deze rubriek zijn van mensen die een donatie hebben gedaan. Omdat deze inkomsten voor alle activiteiten omtrent Peerke Donders zeer belangrijk zijn én omdat het een mooie traditie is, staan ‘Stemmen van dankbaarheid’ ook in het kwartaaltijdschrift Peerke Donders. (Tot 1 april 2014) Amsterdam Y.L.; J.M. Arnhem: F.D.; F.Z. Berkel en Roderijs J.B. Bert A.D.; H.O. Bladel B.W. Bleiswijk J.D. Boven Leeuwen S.B. Breda L.V. Beers M.C. Cuijk W.E. Delft A.B. Diessen M.G. Dongen C.K. Drunen P.L. Eindhoven C.T.; J.S. Etten-Leur P.V. Geffen C.B. Gennep M.J. Haps C.R. Haarlem F.M. ’s-Hertogenbosch K.J.; C.V.; T.C.; J.M. Heesch C.D.; J.B. Hilversum J.M. Hoog Soeren W.O. Kaatsheuvel L.M. Lent L.E. Loon op Zand J.L.; J.H.
Maastricht B.FIC. De Meern C.M. Moergestel J.L. Nieuwkoop G.M. Noordwijkerhout H.K. Nijmegen F.R. Oisterwijk W.S.; J.W. Oss P.C.; D.B.; D.B.; P.C.; P.W. Overloon T.B. Poppel D.R. Prinsenbeek J.B. Riel R.W. Roosendaal E.B.; T.R. Someren A.C. Tilburg W.A.; A.D.; I.B.; G.I.; M.S.; M.V.; E.K.; M.G.; P.P.; W.S.; C.B.; D.D.; A.E.; M.V.; R.B.; W.Z.; H.E.; I.M.; F.D.; M.S.; A.K.; C.K.; P.E.; F.B.; J.K.; M.S.;J.S.; G.W. Turnhout A.P. Utrecht G.S. Udenhout M.P. Volendam P.S.; J.T. Vught P.B.; N.S. Zwolle S.H.
Heiligverklaring Petrus Donders
Petrus Donders werd in 1982 zalig verklaard. Op verzoek van velen bevorderen wij zijn heiligverklaring. Nodig is daarvoor een onverklaarbaar wonderlijk feit dat op voorspraak van Petrus Donders werd verkregen. Wie dit heeft meegemaakt, of er van heeft gehoord, wende zich tot: Mevrouw Claudia Peters, Lusthoflaan 29, 2316 HX Leiden.
18
19
PEERKE DONDERS - JUNI 2014
Het contactblad van de pelgrims naar St. Gerardus Majella van de Paters Redemptoristen is vernieuwd tot een magazine: Gerardus, magazine voor bezieling en levensoriëntatie. Paul Spapens beschrijft hierin het ontstaan en het bestaan van de verering van Peerke Donders in het mooie Tilburgse Peerke Donders Park. Het Peerke Donders Park is een unieke plek, zoals de schrijver zegt.
Dit blad verschijnt vier keer per jaar Uitgave van de Stichting Vrienden Petrus Donders Redactie: Paul Spapens (hoofdredacteur) Ronald Peeters (eindredacteur) Wim Manders Petra Robben Redactieadres:
[email protected] Abonnementenadministratie: Stichting Vrienden Petrus Donders, De Schans 95, 5011 EN Tilburg telefoon: 013 - 4550663 e-mail:
[email protected] Donaties: IBAN: NL16INGB0001115135 t.n.v. Stichting Vrienden Petrus Donders BIC: INGBNL2A
Kapel: Vieringen in de kapel van het heiligdom: Iedere dinsdagmiddag om 14.30 uur. Op de eerste dinsdag van de maand is dit een eucharistieviering. De kapel is iedere dag geopend van 10.00 uur tot zonsondergang.
Peerke Donders Paviljoen Pater Dondersstraat 20, 5011 XG Tilburg Openingstijden: dinsdag t/m zondag van 13.00 - 17.00 uur
www.peerkedonders.nl www.peerkedonders.blogspot.nl www.facebook.com/peerkedonders.paviljoen
