Jaarverslag 2008
Wonen, leven en beleven
Stichting SIR-55 in beeld
Wonen, leven en beleven
Voorwoord In het jaarverslag van 2007 schreef ik in de laatste zin: “Er is alle reden om 2008 met vertrouwen tegemoet te zien”. Terugblikkend op dit jaar moet ik concluderen dat deze prognose nuancering behoeft. Vastgesteld kan worden dat SIR-55 actief is geweest en dat de naamsbekendheid opnieuw is toegenomen. Daartoe heeft het landelijk symposium “Ruimte maken voor Medioren” op 29 september in het Provinciehuis in ’s-Hertogenbosch zeker bijgedragen. Onder leiding van de dagvoorzitter Paul Schnabel hebben veel prominente bestuurders en vertegenwoordigers uit de bouwsector hun waardering voor het SIR-55 concept nog eens bevestigd. De noodzaak van vraaggestuurd bouwen en het honoreren van de woonwensen van de woonconsument – in bijzonder van de medior – wordt breed gedragen. Ook in de media was SIR-55 vaak in beeld. U leest daarover in dit jaarverslag. De betrokkenheid en inzet van onze vrijwilligers is onverminderd prijzenswaardig, evenals die van de medewerkers van Bouwbureau SIR-55. Uit een evaluatie van de Commissie Keurmerk SIR-55 blijkt de tevredenheid van de bewoners van SIR-55-woningen. Het aantal gemeenten waarin wij actief zijn neemt toe, het draagvlak voor Collectief Particulier Opdrachtgeverschap is gegroeid…en dan tekent plotseling de financiële crisis en de economische recessie zich af. Het consumentenvertrouwen daalt en in de woningmarkt wordt dit pijnlijk zichtbaar door de begrijpelijke terughoudendheid van de woonconsument. Onzekerheid over verkoopbaarheid en verkoopwaarde van het huis overheerst en de woningmarkt zit op slot. De belangstelling voor het concept van SIR-55 blijft onverminderd groot, maar het is begrijpelijk dat de animo om nu te kiezen voor een SIR-55 woning even getemperd is…en zo wordt mijn optimisme dat ik in het jaarverslag aan het papier toevertrouwde verstoord door een onvoorspelbare gebeurtenis in de economie. Recessies zijn echter altijd tijdelijk en de woningmarkt herstelt zich ongetwijfeld. Uit alle publicaties blijkt immers dat Nederland in tegenstelling tot andere landen in Peter Verleg
Henk van Harssel
Europa over een stabiele woningmarkt beschikt. Natuurlijk zal er sprake zijn van een prijscorrectie op de woningen, maar die leidt niet tot een structurele destabilisering van de woningmarkt. Zoals u weet is SIR-55 betrokken bij het formuleren van landelijk beleid om de woningmarkt nieuwe impulsen te geven. Nog steeds worden we gezien als een belangrijke gesprekspartner. In het achterliggende verslagjaar heeft SIR-55 ook meegewerkt – op uitnodiging – aan de publicatie van het ‘kookboek’ Sociale Innovatie. Onze denkwijze over de woningmarkt en de wijze waarop die vorm wordt gegeven door de samenwerking van vrijwilligers en professionals, is niet onopgemerkt gebleven bij het Nederlands Centrum voor Sociale Innovatie. Een prachtige publicatie en een mooi compliment voor onze organisatie. Deze erkenning stimuleert en geeft een vertrouwenwekkend signaal af aan huidige en potentiële deelnemers van SIR-55. Ondanks de terecht gekozen titel van dit jaarverslag “Stichting SIR-55 in beeld” is het bestuur niet zonder zorgen. Het aantal deelnemers dat zich in 2008 heeft aangemeld is onder de verwachting en raming van het bestuur. Dit gegeven zet ook de financiële positie van de stichting onder druk. Voor het bestuur alle aanleiding om in 2009 een belangrijke beleidsprioriteit toe te kennen aan het vergroten van het aantal deelnemers dat zich wil identificeren met het gedachtegoed van SIR-55. Ook voor u is er de uitnodiging: “zegt het voort, zegt het voort…” De macht van het getal helpt SIR-55 en u bij het realiseren van uw woonwensen. Peter Verleg Voorzitter SIR-55 Namens het bestuur Frans van Mierlo
1
2
3
1 Minister van Economische Zaken (Maria van der Hoeven) aan het woord 2 De aanwezigen luisteren met belangstelling 3 Paul Schnabel, directeur van Sociaal en Cultureel Planbureau, was de dagvoorzitter 4 Tweede Kamerleden en wethouders in debat over de woningmarkt 5 De oprichters van Stichting SIR-55 waren ook aanwezig
4
5
Wonen, leven en beleven
SIR-55 Jubileumsymposium In 2008 vierde Stichting SIR-55 haar 20-jarig bestaan. Om bestuurders en ambtenaren bewust te maken van consumentgestuurd bouwen, heeft SIR-55 het jubileumsymposium ‘Ruimte maken voor medioren’ georganiseerd. De kernboodschap van SIR-55 stond in het teken van zeggenschap, invloed en verantwoordelijkheid van de consument bij het realiseren van zijn eigen woonwensen. De ruim 200 aanwezigen hebben geluisterd naar een toespraak van de minister van Economische Zaken, mevrouw Van der Hoeven. Directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau, de heer Schnabel, tevens dagvoorzitter, heeft verteld over ‘de dubbele duurzaamheid van het oudere wonen’. Ook de heer Hooimeijer, hoogleraar Sociale Geografie en Demografie aan de Universiteit Utrecht, heeft een bijdrage geleverd aan dit symposium. Zijn presentatie ging over de dynamiek van de derde leeftijd, gevolgen voor het geografische gedrag. Met de debatten over de huisvestingswet, het toewijzingsbeleid en de woningmarkt werd het symposium afgesloten. Stichting SIR-55 kijkt terug op een geslaagde dag, die hopelijk op diverse gebieden voor beweging gaat zorgen.
Feiten uit de presentatie van Paul Schnabel, directeur Sociaal en Cultureel Planbureau • 40% ouderenhuishoudens (55+) in geschikte woning • Tekort aan 225.000 ouderenwoningen in 2010 • Er zijn te weinig voor ouderen geschikte woningen en die worden voor een groot deel bewoond door mensen die ze (nog) niet nodig hebben • In 2015 zijn de ouderen gemiddeld beter opgeleid, meer gezond en financieel goed verzorgd. De AWBZ hebben zij minder nodig en zullen ze ook minder snel gebruiken. Bovendien zijn in 2015 de meeste ouderen nog relatief jong • Te weinig wordt nog gebruik gemaakt van de mogelijkheden die de informatica ouderen, zieken en gehandicapten leveren, ook in de vorm van een intelligentere woonomgeving
Regiobestuurder Rikie van Amelsfort aan het woord Het filmen begon in ons huis en tuin. Ook de filmploeg was onder de indruk van de ruimte en het licht daarin. Daarna belden (volgens afspraak) Marjan Peeters uit Uden, geïnteresseerd in de functie van regiobestuurder en Piet en Lia Jansen (SIR-55 contactpersoon) en geïnteresseerd in een SIR-55 woning als figuranten aan. Ad en ik hebben met hen een rondgang door ons huis gemaakt en zijn met hen in gesprek gegaan. De film draaide op volle toeren. Daarna werd ik geïnterviewd op mijn kantoor en ensceneerde men ondertussen het maken van een afspraak met de wethouder in Oirschot. Na een half kopje koffie naar buiten om de fietstocht van ’s avonds naar het gemeentehuis te filmen. Bob (filmmaker) achterin de klep van Piet Jansen en ik er achteraan fietsen door de halve wijk Oost. Om 18.15 uur was het tijd om naar het gemeentehuis te vertrekken voor de presentatie van wat wethouder Ger van den Oetelaar later noemde: “Oosterpoort, Pareltje voor Boxtel”. Nadat ik mijn openingswoordje had gedaan en zag dat alles goed was viel de spanning van mij af en begon het echte genieten. Ik was inmiddels gewend aan de camera en merkte er nauwelijks iets van. De zaal was gevuld met 165 mensen en de medewerkers van de gemeente hebben hun uiterste best gedaan om ‘mijn feestje’ compleet te maken. Het gesprek met de wethouders de volgende dag, verliep naar mijn gevoel redelijk goed en ook dat werd uiteraard opgenomen. Nadat het afscheid nemen en wegrijden weer gefilmd waren, leek mijn debuut er op te zitten, ware het niet dat Bob tijdens het interview opgevangen had, dat ik ter ontspanning tussendoor wel eens met m’n stokken ging lopen. Ook dat wilde hij filmen. Dus op naar
het bos in Oirschot. Omdat ik hier op voorbereid was, had ik m’n attributen meegenomen. Daarna nam ik afscheid van de filmploeg. Zij waren tevreden en moe en ik vooral moe en blij dat het klaar was. Maar deze ervaring had ik niet meegemaakt als Stichting SIR-55 niet op mijn levenspad was gekomen. Een verrijkende ervaring!
“Deze ervaring had ik niet meegemaakt als Stichting SIR-55 niet op mijn levenspad was gekomen. Een verrijkende ervaring! ”
Rikie van Amelsfort over haar avontuur
Wonen, leven en beleven
Stichting SIR-55 in de media In 2008 is Stichting SIR-55 veelvuldig in beeld geweest. Zowel regionale als landelijke media, dagbladen en vakbladen, hebben Stichting SIR-55 weten te vinden. Van Het Parool, De Volkskrant, Stedebouw & Architectuur tot de Telegraaf en Ruimtelijke Ordening Magazine: allemaal hebben zij aandacht besteed aan Stichting SIR-55. Maar niet alleen de gedrukte media hebben Stichting SIR-55 in een goed daglicht geplaatst, ook de televisie wisten Stichting SIR-55 prima te vinden. Kijkers van SBS 6 en RTL 7 hebben op deze manier kennis met Stichting SIR-55 mogen maken. SOL-filmproducties heeft voor SBS 6 een serie ontwikkeld waarin 55-plus vrijwilligers in beeld komen die zich actief inzetten voor verschillende doeleinden. Voor Rikie van Amelsfort (regiobestuurder bij Stichting SIR-55) was een hoofdrol weggelegd in deze serie. Zij heeft haar ervaringen op papier gezet, zie de linkerpagina. Op RTL 7 heeft het televisieprogramma ‘Nederland Bouwt’ het tweede SIR-55 project in Purmerend uitgelicht. Onder andere de voorzitter, Peter Verleg, is hierbij aan het woord geweest. ‘Nederland Bouwt’ is naar eigen zeggen hét programma voor iedereen in Nederland die met de bouw te maken heeft.
Het SIR-55 project in Purmerend, in beeld op RTL 7
Tips voor sociale innovatie • • • • • • • • • • • • •
Enthousiasme van binnenuit Doorzettingsvermogen Doordacht plan vanuit doelgroep Aansluiting op toekomstvisie doelgroep Geef mensen de ruimte om van elkaar te leren, elkaar te inspireren en te motiveren. Vang ze niet in strakke structuur maar laat die ontstaan Blijf goed contact houden met de doelgroep en laat zien waarmee je bezig bent Profileer je als pionier: overtuigend, eenduidig en ondubbelzinnig Communicatie tussen vrijwilligers en beroepskrachten is een essentieel ingrediënt voor succes van vernieuwende organisaties Laat ondernemingsplannen van een stichting met vrijwilligers en van een professioneel bureau organisch groeien Cayennepeper: een organisatie die wordt gedragen door pittige, gedreven medewerkers en vrijwilligers met passie De consument aan het stuur Kwaliteit verheffen boven kwantiteit Vrijwilligers en medewerkers ruimte geven in de persoonlijke ontwikkeling
Kookboek Sociale Innovatie Twee jaar geleden heeft Rinnooy Kan de adviesbranche uitgedaagd hun meerwaarde te bewijzen en hun kennis en ervaring op het vlak van sociale innovatie sterker te gaan ontwikkelen en delen. Met de lancering van het Kookboek Sociale Innovatie is de cirkel nu (deels) rond. Het boek praat iedereen die zich interesseert voor sociale innovatie bij over de huidige ontwikkelingen op het gebied van vernieuwing van de (arbeids-)organisatie. Het boek biedt een afwisselende combinatie van een tiental prikkelende visies en een twintigtal praktijkverhalen. De diversiteit aan thema’s en organisaties toont aan hoe breed toepasbaar sociale innovatie is en welke toegevoegde waarde het kan leveren. Stichting SIR-55 is in het kader van sociale innovatie opgevallen in het land. De bijzonderheid van een landelijk werkende consumentenorganisatie voor en door vrijwilligers (medioren en senioren) in combinatie met een professionele organisatie wordt als sociaal vernieuwend ervaren. De visies zijn verzorgd door diverse prominenten uit de politiek, wetenschap en maatschappelijk speelveld, onder meer: prof. Henk Volberda, Rotterdam School of Management, Alexander Pechtold, fractieleider D’66, Alexander Rinnooy Kan, voorzitter SER en Loek Hermans, voorzitter MKB Nederland. De praktijkcases zijn afkomstig uit diverse middelgrote en grote organisaties uit het bedrijfsleven en de (semi-)overheid. Ook de bijzondere samenwerking tussen de vrijwilligers en de professionals van Stichting SIR-55 wordt in een casus behandeld.
SIR-beraad Op 3 april 2008 heeft het eerste SIR-beraad plaatsgevonden. Het SIR-beraad is ingesteld om bestuurders uit diverse branches, politici en afgevaardigden uit het onderwijs bekend te maken met consumentenorganisatie SIR-55 en anderzijds een maatschappelijke discussie rondom consumentgestuurd bouwen te starten. In een eerste vruchtbare bijeenkomst is de stichting aan de aanwezigen voorgesteld. In de toekomst hopen we meer van dergelijke bijeenkomsten te organiseren om consumentgestuurd bouwen voor medioren en senioren meer op de kaart te krijgen. Tijdens deze gesloten bijeenkomst, mochten wij de volgende personen begroeten: • Drs. N(ico) Rietdijk - Directeur NVB Vereniging voor Ontwikkelaars & Bouwondernemers • L(eon) Rulkens RA - Lid Raad van Bestuur Vitalis Woonzorg-Groep • B(as)J(an) van Bochove - Tweede Kamerlid CDA • Th(eo) Peters - Gedeputeerde Provincie Gelderland • Ir. Mw. Masi Mohammadi - PHD-researcher TU Eindhoven • Prof. Dr. P(ieter) Hooimeijer - Hoogleraar sociale geografie en demografie Universiteit van Utrecht • L(ex)Kwee - New Business Associates • P(eter) Verleg - Voorzitter Stichting SIR-55 • H(enk) van Harssel - Stichtingsbestuur SIR-55
Wonen, leven en beleven
Vrijwilligers in beeld Regiobestuurder Reinder Spriensma
SIR-55 is ongeveer drie jaar geleden op het pad van Reinder Spriensma gekomen: “Ik ben benaderd door Tweede Kamerlid Bas Jan van Bochove en hij heeft gepolst of ik interesse had om me in te zetten voor vrijwilligersorganisatie SIR-55. Na mijn positieve reactie dienden voorzitter Peter Verleg en regio bestuurder Jan Raadsschelders zich aan voor een gesprek. Hun enthousiaste verhaal heeft me over de streep getrokken. Ik heb “ja” gezegd omdat de doelstelling van SIR-55 me aansprak en ik het belangrijk vind om ook na mijn pensionering nog actief te zijn en iets te kunnen betekenen voor mensen. Dat geeft me voldoening. Een dak boven je hoofd, een thuis, is toch een primaire levensbehoefte voor de mens. En dan liefst een huis dat voldoet aan individuele wensen. Vraaggestuurd in plaats van aanbodgestuurd!” Als regiobestuurder zet Spriensma zich in om de doelstelling van SIR-55 in de mooie provincie Flevoland te realiseren. Dat betekent dat SIR-55, mede dankzij de contactpersonen, nu actief is in drie (Almere, Lelystad en Zeewolde) van de zes gemeenten in Flevoland. “Het organiseren van informatie avonden is de eerste activiteit. De bedoeling is om op deze wijze per gemeente deelnemers te werven. De gemeenschappelijke noemer van de deelnemers is het realiseren van hun woonwensen. Daarvoor is de gemeentelijke medewerking van cruciaal belang. De gemeente zal op zijn beurt aftasten hoe serieus en betrouwbaar het initiatief is. Mijn ervaring is dat de gemeente zeker wil weten hoe zuiver het initiatief is en dat niet via SIR-55 de zoveelste projectontwikkelaar aan de deur klopt. In een vroeg stadium wordt SIR-55 dan ook bij de gemeente geïntroduceerd.”
SIR-55 Contactpersoon Frans Wassenaar
Frans Wassenaar is in 2008 SIR-55 Contactpersoon geworden. Hij houdt, samen met regiobestuurder Minke Graafsma, de mogelijkheden in Drachten nauwlettend in de gaten. “Mijn inzet voor Stichting SIR-55 is gedeeltelijk ook eigenbelang. Mijn vrouw en ik zijn allebei 65-plus en willen graag naar een SIR-55 woning verhuizen.”
“De Nederlandse bevolking vergrijst steeds meer, maar men wil toch tot op hoge leeftijd graag zelfstandig blijven wonen.” Frans Wassenaar en Minke Graafsma onderzoeken de mogelijkheden in het project ‘De Warren’ te Drachten. “Tot op heden wil hier nog geen schot in komen. Het geheel is al van diverse kanten benaderd en zijn al enkele pogingen ondernomen om het geheel vlot te trekken, maar tot op heden zonder duidelijke resultaten. We geven niet op.” De toegevoegde waarde van Stichting SIR-55 bestaat volgens Wassenaar uit het feit dat Stichting SIR-55 een ideële voorstelling heeft van wat men als 55-plusser graag gerealiseerd ziet op woongebied, waarbij kwaliteit en veiligheid voorop staan. Wassenaar over de toekomst van Stichting SIR-55: “De Nederlandse bevolking vergrijst steeds meer, maar men wil toch tot op hoge leeftijd graag zelfstandig blijven wonen. Hierbij moet echter niet uit het oog worden verloren, dat men in de laatste levensfase ook weer niet met een enorm verhoogde hypotheek moet worden opgescheept. De 55-plusser heeft namelijk nog meer wensen, bijvoorbeeld op vakantie gaan.”
De komende tijd wil Spriensma zich inzetten om de initiatieven in drie gemeenten te helpen realiseren en in de andere gemeenten in Flevoland het gedachtegoed van SIR-55 te ontwikkelen. “De toegevoegde waarde van SIR-55 is ‘back to basic’. Van ‘onderaf’ woonwensen ontwikkelen en realiseren is de kracht van SIR-55. Omdat SIR-55 vanuit de basis werkt ziet de toekomst voor SIR-55 er goed uit.”
“Een thuis is toch een primaire levensbehoefte. En dan liefst een huis dat voldoet aan individuele wensen”
Frans Wassenaar en Minke Graafsma aan het werk in Drachten
Commissie Keurmerk SIR-55 Stichting SIR-55 stelt zichzelf ten doel het realiseren van woonvormen voor 55-plussers en het behartigen van de belangen van 55-plussers. Bij deze consumentgestuurde organisatie hoort ook een Commissie Keurmerk SIR-55, die binnen de stichting de deelnemers/consumenten de ruimte biedt mede zijn Programma van Eisen te bepalen en adviezen uit te brengen over bouwen en woonvormen e.d. Door de Commissie Keurmerk SIR-55 in de loop van 2008 verrichte en in behandeling genomen activiteiten: • Vermindering van het energieverbruik in gebouwen. Bij het onderzoek van warmteproductie is al een pilotstudy verricht van nieuwe, op de toekomst gerichte vormen van warmteproductie, zoals de warmtepomp, zonneboiler en brandstofcel • Verbetering van de energieprestatie van gebouwen. Nieuwe eisen m.b.t. EPN/EPC voor nieuw te bouwen woningen • Domoticacongres in Utrecht • Verfrissende warmte – studieverslag mogelijkheden van WKO (Warmte- en Koude Opslag) • Mantelsteen – studieverslag alternatief materiaal voor woningbouw • Nationale domoticadag in Eindhoven • Bijwerken Programma van Eisen grondgebonden woningen • Evaluatie van gerealiseerde projecten: Someren, Groenlo, Purmerend
Sjannie Hanique, lid van de Commissie Keurmerk SIR-55 aan het woord Sjannie Hanique is lid van de Commissie Keurmerk SIR-55. Ze heeft gereageerd op een advertentie van SIR-55 in het Eindhovens Dagblad. “Ik werd uitgenodigd voor een gesprek met voorzitter Peter Verleg. Hij heeft mij het nodige over SIR-55 verteld. Hoewel ik niet direct raakvlakken vond met het werkgebied waar ik uit kwam (Personeel & Organisatie bij de overheid), heb ik toch ja gezegd om als vrijwilliger bij de stichting te komen werken. Het was en is nog steeds een uitdaging”.
in deze bouwwereld mee te draaien. Daar komt bij dat je als vrouw vaak een andere kijk op zaken kunt hebben, wat een aanvulling kan zijn binnen het geheel”.
“Ik vind het een hele uitdaging om in deze bouwwereld mee te draaien.”
“De toegevoegde waarde van de Stichting SIR-55 in de maatschappij ligt in het doel dat deze organisatie voor ogen heeft, namelijk het realiseren van woningen die extra onderdelen hebben waar de medioren en senioren naar op zoek zijn en die bij veel andere woningen nog ontbreken. Het houdt wel in dat de stichting alert moet blijven op allerlei gebieden. De prijs- en kwaliteitsverhouding zal één van de belangrijkste aandachtpunten blijven.”
In de Commissie Keurmerk SIR-55 levert S. Hanique een bijdrage aan de actualisering van het Programma van Eisen. Dit kan op diverse manieren, bijvoorbeeld door het houden van evaluerende interviews met bewoners van SIR-55 woningen, het verzamelen van informatie en het bezoeken van beurzen, bedrijven of instellingen. “Ik vind het een hele uitdaging om
“De toekomst van SIR-55 zie ik positief, omdat er bij de medioren en senioren grote behoefte is aan woningen of appartementen waar een eigen inbreng mogelijk is en daardoor de zelfstandigheid van wonen meer wordt gewaarborgd.”
Wonen, leven en beleven
Deelnemer aan het woord De heer Coenen, deelnemer van Stichting SIR-55
SIR-55 deelnemer Leo Coenen is in zijn leven al heel wat keren verhuisd: “Soms naar bestaande bouw, maar ook een paar keer naar een nieuwbouwwoning. Bij nieuwbouw wordt de koper geconfronteerd met een kant-en-klaar bestek. En dat bestek is heilig. Het is niet of nauwelijks mogelijk als koper hier nog enige verandering in aan te brengen. En als het wel kan, dan voor fantasieprijzen die de realiteit ver te boven gaan. Aanpassingen achteraf zijn vaak niet meer mogelijk of nog duurder. Dus ‘take it or leave it’ is het motto. De klant is ondergeschikt. Daarnaast wordt er qua bouwconcept absoluut geen rekening gehouden met de ontwikkeling en de wensen van de 55-plussers. Waarschijnlijk komt dat voort uit het verleden. Vanaf de latere jaren na de oorlog waren er veel jonge gezinnen, een veel te krappe huizenmarkt en onvoldoende nieuwbouw. Dus alles vloog weg, de kopers stonden in de rij en moesten vooral niet moeilijk doen!”
Coenen vindt het SIR-55 concept een verademing, net als de mogelijkheden voor individuele aan passingen. “Echt een vernieuwing in deze tijd waar mijns inziens een steeds grotere belangstelling voor zal zijn, gezien de toenemende vergrijzing in Nederland en het ontbreken van ontwikkelaars die daar oog voor hebben.”
“Het SIR-55 concept is een verademing, net als de mogelijkheden voor individuele aanpassingen.” Coenen adviseert SIR-55 om in de toekomst het accent te leggen op de regionale bekendheid. “Doe mee aan de belangrijke beurzen, werk met ‘free publicity’ en blijf de gemeenten bewerken en interesseren voor het SIR-55 concept. Het bestuur van SIR-55 moet zelfstandig blijven en hun ideeën blijven ontwikkelen en uitvoeren. Als er reële mogelijkheden zijn, realiseer die dan op kleine schaal met plaatselijke aannemers die nog enig belang hebben bij de regio en toekomstige bewoners.”
Wonen, leven en beleven
De kern van de organisatie: vrijwilligers en deelnemers Regio
aantal informatieavonden 2008
2007
2006
2005
Zuid
18
18
12
5
Zuid-West
0
0
0
1
Noord-West
2
2
0
1
Noord
0
0
1
0
Oost
7
7
2
2
Totaal:
27
27
15
9
Deelnemers en vrijwilligers
31-12-2008
31-12-2007
31-12-2006
31-12-2005
Aantal deelnemers
2984
2964
2457
1835
Aantal sympathisanten
489
366
-
-
Bestuurders
2
3
1
2
Regiobestuurders
17
17
10
10
SIR-55 contactpersonen
66
60
52
40
Leden Commissie Keurmerk SIR-55
10
13
13
-
Aantal vrijwilligers totaal
95
93
76
52
Bewoner in beeld Lex Dop, Bewoner van het SIR-55 appartementencomplex te Amstelveen
Lex Dop is bewoner van het SIR-55 appartementencomplex Bella Vista te Amstelveen. In 2008 is het project van 54 appartementen opgeleverd. “Het eerste contact met SIR-55 was geheel toevallig. Ik hoorde van dit nieuwbouwproject van een collegaondernemer. Toen we bij de makelaar gingen infor meren naar nog beschikbare appartementen vertelde deze hoe de zaak in elkaar zat. En wat de rol van SIR-55 was. Tijdens de voorlichtingsavond voor de kopers hebben we toen kennis gemaakt met onze toekomstige medebewoner Jan Raadschelders die als regiobestuurder één van de initiatiefnemers was.” Het proces van bouwen heeft Lex van het begin af aan actief mede beleefd. “Tijdens de voorlichtingsavond voor de kopers werden we door de notaris gewezen op de mogelijkheid om door het oprichten van een Kopersvereniging Bella Vista onze gemeenschappelijke belangen te behartigen. Ik heb me toen opgegeven als secretaris van de Kopersvereniging en als zodanig heb ik alles zeer intensief meegemaakt. Vanaf het slaan van de eerste paal tot de oplevering en de afwerking van de laatste eindjes. Het bestuur van Kopers vereniging Bella Vista heeft als bouwcommissie gefungeerd: “We voerden elke drie weken bouwoverleg met het bouwbedrijf, Ballast Nedam. Dit overleg heeft zijn vruchten afgeworpen, op allerlei kleine en grote punten zijn door ons een nadere detaillering of aanpassing aangebracht. Ik denk hierbij aan zaken als het aanbrengen van een centraal systeem van elektronische toegangssleutels voor de gemeenschappelijke ruimten, het aanleggen van een systeem voor satellietontvangst voor TV en radio, en het inruimen van een gedeelte van de parkeerkelder als fietsenstalling.
Deze nauwe betrokkenheid bij de bouw maakt dat ik eerlijk gezegd het hele complex een beetje als ‘eigen’ beschouw. Het bijzondere aan het complex is dat het architectonisch een geheel eigen karakter heeft. Zoals het er nu uitziet, met een ruime waterpartij eromheen en het unieke uiterlijk van de twee deelgebouwen van het complex, is het een echte ‘eyecatcher’. Van binnen is het ook heel ruim en licht. We genieten er echt van! Ook van het comfort van een gebouw met een eigen parkeergarage waar de auto en de fiets droog en veilig staan.” De toekomst voor Stichting SIR-55 ziet Lex drieledig: “Ten eerste moet Stichting SIR-55 op politiek niveau aandacht vragen bij grote opdrachtgevers en bij bouwers voor het inruimen van een plek voor de 55-plus doelgroep. Ten tweede op het uitvoerende vlak het stimuleren of initiëren van grote en kleine bouwprojecten met gemeenschappelijk opdrachtgeverschap zoals nu op allerlei plekken gebeurt. Ten derde zou ik graag zien dat Stichting SIR-55 bijdraagt tot een vorm van echt algemeen erkende normstelling voor 55-plus woningen, daarom heb ik mezelf aangemeld bij de Commissie Keurmerk van SIR-55 om hieraan een bijdrage te leveren.” Lex Dop op de pas gestorte vloer van zijn appartement
Collectief Particulier Opdrachtgeverschap Het ontstaan van Stichting SIR-55 is Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO). Het initiatief vanuit de doelgroep zelf, die hun eigen woonwensen wilden realiseren, heeft twintig jaar geleden door de oprichters plaatsgevonden. Dit initiatief is de jaren daarna verder uitgewerkt, de doelgroep en haar woonwensen stonden echter altijd centraal. De afgelopen jaren is de term CPO meer en meer bekend geworden. Vanuit de oorsprong is SIR-55 CPO, maar nu is daar een eenduidige term voor ontstaan. SIR-55 realiseert woningen volgens een drietal manieren (labeling, eigen ontwikkeling en CPO, zie kader op linkerpagina), maar CPO is de meest vooruitstrevende en geliefde vorm. Bij CPO realiseert de woonconsument, in dit geval de 55-plusser, haar eigen woonwensen, samen met de toekomstige buren. Van de architectselectie tot en met het bijwonen van bouwvergaderingen: CPO is een intensief traject, waarbij de consument nauw wordt betrokken. SIR-55 is dé ervaringsdeskundige op het gebied van CPO voor medioren en senioren en zet dit om in een intensieve begeleiding in de praktijk. SIR-55 adviseert en coördineert het gehele CPO-proces, van de eerste contacten met de gemeente tot en met de evaluatie na de oplevering. Voor deze begeleiding wordt onder andere SIR-net ingezet. Dit is een digitaal en interactief hulpmiddel om het gehele proces meer inzichtelijk te maken. Documenten worden centraal opgeslagen en middels diverse fora kunnen de deelnemers met elkaar van gedachten wisselen over bijvoorbeeld de kleur baksteen of de aanleg van de tuin. Uit eigen onderzoek is gebleken dat CPO-woningen wat betreft de prijs- en kwaliteitverhouding gunstiger zijn dan de reguliere woningen. CPO-woningen zijn meer toegepast op de wensen van de consument dan reguliere woningen, dit komt onder andere door de grote inspraak die geboden wordt. Nadeel voor de consument is dat in het begin van het proces niet geheel duidelijk is hoe de woning eruit gaat zien en hoeveel deze gaat kosten. Gedurende het proces wordt het wel steeds meer inzichtelijk. Deelnemers uit onder andere het gerealiseerde project in Gilze en Rijen zijn tevreden over het gehele CPO-proces. Met name de eigen inspraak door de deelnemer wordt hoog gewaardeerd.
De drie ontwikkelingsmethoden Eigen ontwikkeling
Het realiseren van een project via ‘eigen ontwikkeling’ houdt in dat een SIR-55 woning al grotendeels vorm gegeven is alvorens deze aan de consument wordt aangeboden. SIR-55 gaat uit van een Programma van Eisen dat door de doelgroep zelf is ontwikkeld en continu wordt geëvalueerd en doorontwikkeld.
Collectief Particulier Opdrachtgeverschap
CPO komt voort uit de nota ‘Mensen, wensen, wonen’ van het Ministerie van VROM. Het doel van CPO is de consument meer zeggenschap te geven bij het realiseren van zijn woning. Dit betekent dat de koper samen met zijn toekomstige buren zelf optreedt als opdrachtgever en ontwikkelaar. De rol van SIR-55 in een CPO-traject is onder andere: • Begeleiden en adviseren van deelnemers • Vertalen van de woonwensen naar de architect en het controleren van de verwerking
• B egeleiden van het ontwikkelproces richting overheden • Digitaal faciliteren van de deelnemers en andere betrokken partijen • Dragen van het financiële risico bij onvoldoende en afvallende deelnemers
Labeling
Het SIR-55 label wordt afgegeven aan projecten van marktpartijen die nieuwbouwwoningen realiseren volgens het Programma van Eisen van SIR-55. SIR-55 toetst het ontwerp van de marktpartij in diverse fasen aan het Programma van Eisen. Dit om de doelgroep te kunnen garanderen dat de woning voldoet aan de door hen gestelde eisen.
Projecten uitgelicht Nieuwe projecten
Onderstaand treft u een overzicht aan van de gemeenten en projecten waarvan Stichting SIR-55 in 2008 toestemming heeft gekregen om te beginnen aan de ontwikkeling van SIR-55 woningen:
Gemeente
Project
Aantal Woningen
Realisatiemethode
Son en Breugel
Sonniuspark
Aalburg
Willem van Oranje College
Nederweert
Uitbreidingslocatie
Waalre
Waalre-Noord
Raamsdonkveer
Het Block
10
Labeling
Weert
Boshoverweg
17
Labeling i.c.m. CPO
Almere
Homeruskwartier
16 tot 18
Labeling i.c.m. CPO
16
CPO
6 tot 8
CPO
10 tot 12
CPO
6 tot 8
CPO
Projecten in aanbouw
In 2008 is gestart met de bouw van de volgende SIR-55 projecten:
Gemeente
Project
Aantal Woningen
Realisatiemethode
Lichtenvoorde
Gebroeder Ketteringstraat (fase 2)
4
Eigen ontwikkeling
Asten
Hemelberg
8
Eigen ontwikkeling
Best
Schutboom
9
Labeling
Gerealiseerde projecten per ontwikkelingsmethode
Projecten
2008
2007
2006
Gerealiseerde
Traditionele ontwikkeling
3 (33 woningen)
2 (22 woningen)
1 (10 woningen)
projecten
CPO
2 (11 woningen)
1 (12 woningen)
0
Labeling
2 (58 woningen)
0
0
In aanbouw
Traditionele ontwikkeling
2 (12 woningen)
3 (20 woningen)
1 (4 woningen)
zijnde
CPO
0
1 (9 woningen)
2 (30 woningen)
projecten
Labeling
1 (9 woningen)
3 (54 appartementen)
1 (54 appartementen)
(21 woningen)
Projecten in
Traditionele ontwikkeling
6 (37 woningen)
5 (45 woningen)
4 (36 woningen)
ontwikkeling
CPO
7 (64 woningen)
4 (29 woningen)
2 (11 woningen)
Labeling
6 (54 woningen)
6 (50 woningen)
3 (30 woningen)
Labeling i.c.m. CPO
3 (53 woningen)
Gerealiseerde projecten Amstelveen, Bella Vista
Gilze & Rijen, Vliegende Vennen
Realisatiewijze: Eigen ontwikkeling Aantal woningen: 54 appartementen Oppervlakte kavels: Niet van toepassing Oppervlakte woningen: Vanaf 83 m2 tot en met 158 m2 BVO Initiatiefdatum: Voorjaar 2000 Opleveringsdatum: Eind 2008
Realisatiewijze: Collectief Particulier Opdrachtgeverschap Aantal woningen: 9 woningen Oppervlakte kavels: Vanaf 272 m2 Oppervlakte woningen: Vanaf 175 m2, inclusief opbouw Initiatiefdatum: Begin 2006 Opleveringsdatum: Midden 2008
Hengelo, Beukenhof
Gemert, Ripsoever Noord
Realisatiewijze: Eigen ontwikkeling Aantal woningen: 12 woningen Oppervlakte kavels: Vanaf 237 m2 Oppervlakte woningen: Vanaf 220 m2, inclusief opbouw Vanaf 160 m2, exclusief opbouw Initiatiefdatum: Eind 2003 Opleveringsdatum: Begin 2008
Realisatiewijze: Labeling Aantal woningen: 4 woningen Oppervlakte kavels: Circa 270 tot 280 m2 Oppervlakte woningen: Circa 200 m2 inclusief opbouw Initiatiefdatum: Maart 2002 Opleveringsdatum: April 2008
Hapert, De Orion
Sint-Oedenrode, Pastoor Hackenstraat
Realisatiewijze: Collectief Particulier Opdrachtgeverschap Aantal woningen: 2 woningen Oppervlakte kavels: Circa 245 m2 Oppervlakte woningen: Circa 160 m2 Initiatiefdatum: April 2003 Opleveringsdatum: December 2008
Realisatiewijze: Labeling Aantal woningen: 17 woningen Initiatiefdatum: Mei 2005 Opleveringsdatum: Oktober 2008 Oppervlakte kavels: Type B: Circa 270 tot 394 m2 Type B+: Circa 496 tot 484 m2 Type C: Circa 282 tot 664 m2
Oppervlakte woningen: Type B: Circa 150 m2 exclusief opbouw Type B+: Circa 200 m2 inclusief opbouw Type C: Circa 170 m2 exclusief opbouw
Balans per 31 december 2008
2008
2007
VLOTTENDE ACTIVA
€ 39.236
€ 9.478
€ 34.003
Liquide middelen
€ 24.386
€ 3.471
€0
€ 14.850
€ 6.007
€ 34.003
Vorderingen
2006
2008
2007
2006
EIGEN VERMOGEN
€-207.913 €-144.841
€-45.877
KORTLOPENDE SCHULDEN en overlopende passiva
€-247.149 € 39.018
€ 79.880
Winst- en verliesrekening SIR-55 over 2008
2008
2007
2006
Baten
€ 58.733
€ 28.899
€ 19.400
Bedrijfskosten
€ 122.027
€ 127.863
€ 66.788
Toelichting
Aan de vrijwilligers is de volgende vrijwilligersbijdrage uitgekeerd:
2008
2007
€ 25.250
€ 18.187
2006 € 20.332
Wonen, leven en beleven
Samenvatting en vooruitblik Ook voor ons staat het verslagjaar 2008 in het teken van de recessie. De onzekerheid heeft er voor gezorgd dat het aantal deelnemers niet werkelijk is gestegen. Daarnaast hebben we gemerkt dat het beroep dat we gedaan hebben op deelnemers die al langer bij ons deelnemer zijn om alsnog een bijdrage te verstrekken niet het gewenste effect heeft opgeleverd. Daar staat wel tegenover dat we nog nooit met zoveel initiatieven bezig zijn geweest. Het aantal vrijwilligers dat zich in wil zetten om SIR-55 projecten van de grond te krijgen blijft toenemen en daarmee ook onze activiteiten. Het zal dan ook geen verbazing wekken dat we het jaar 2008 hebben afgesloten met een tekort van ca € 60.000,-. Voor 2009 verwachten we helaas geen ander resultaat, ook dan zijn de sporen van de recessie nog merkbaar. Ondanks dat we regelmatig in het nieuws komen en de ini tiatieven blijven toenemen, zoals u zelf ook kunt lezen in onze nieuwsbrieven, duurt het altijd jaren voor deze projecten daadwerkelijk van de grond komen. Gerealiseerde projecten kunnen dan ook weer als voorbeeld gaan dienen om meer deelnemers over de streep te trekken. Het stichtingsbestuur gaat zich in 2009 actief inzetten om op lande lijk niveau subsidies te verwerven om het structurele tekort van de laatste jaren positief te beïnvloeden. Natuurlijk zet het bestuur zich ook in voor de verhoging van het aantal deelnemers. De inzet van onze stichting is van maatschappelijk belang en vertegen woordigt de belangen van een steeds groter wordende groep consumenten.
Landelijke bestuur Peter Verleg Henk van Harssel
Regionaal bestuur Regio Zuid Rikie van Amelsfort Peter van Amelsfort Mat Bertrams Henk Beuger Adrie Buijs Henk van Dijk André van der Lee Bert Suijkerbuijk Regio Oost Ank Blank Harry Pothof Regio Noord Minke Graafsma Hein Hiemstra Regio Noord-West Wim van Oudheusden Jan Raadschelders Reinder Spriensma Bart Veenboer Regio Zuid-West Rob Oostdam Ben van Westing
Wonen, leven en beleven
Wonen, leven en beleven
SIR-55: Veldm. Montgomerylaan 339 Postbus 545, 5600 AM Eindhoven T 040 242 32 23, F 040 242 53 56 E
[email protected], W www.sir-55.nl
