Jaarverslag Vereniging van Wijkgezondheidscentra vzw Vooruitgangstraat Brussel

Jaarverslag 2008

Vereniging van Wijkgezondheidscentra vzw Vooruitgangstraat 331 1030 Brussel [email protected] www.vwgc.be

Inhoudstafel 1. Inleiding door de voorzitter 2. Opdracht en organigram van de Vereniging van Wijkgezondheidscentra 3. Het concept wijkgezondheidscentrum 4. Beleidsorganen 4.1 Overleg VWGC 4.2 Beleidsgroep forfait 5. Interne werkgroepen en mandaten 5.1 Interne werkgroepen 5.1.1 Coördinatorenvergadering 5.1.2 Studieclub gezondheidspromotie 5.1.3 Werkgroep forfait 5.1.4 Werkgroep registratie 5.1.5 Gebruikersclub elektronisch medisch dossier (EMD) artsen 5.1.6 Werkgroep diabetes 5.1.7 Ad hoc werkgroep bestuur in wijkgezondheidscentra 5.2 Mandaten 5.2.1 Mandaat PRICARE expert 5.2.2 Mandaat PRICARE beheer 5.2.3 Mandaat PRICARE ontwikkeling verpleegmodule 6. Ontwikkeling van nieuwe wijkgezondheidscentra 6.1 MediKuregem – Anderlecht 6.2 De Regent – Antwerpen 6.3 De Vaart – Vilvoorde 6.4 Wijkgezondheidscentra in voorbereiding 7. Samenwerkingsverbanden 7.1 Fédération des Maisons Médicales 7.2 Partnerschap FIGAC-FMM-VWGC 7.3 Netwerk Rentevrij 7.4 Actieplatform Gezondheid en Solidariteit 8. Politiek 8.1 Impulseo II 8.2 Voorstel tot pilootproject ter ondersteuning van multidisciplinaire eerste lijnscentra 8.3 Pilootproject “verzorgenden” 9. Forfaitair betalingssysteem 9.1 Onderzoek Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidzorg 9.2 Voorbereiding van een hervorming van het systeem van forfaitaire betaling 10.Vormingen voor de wijkgezondheidscentra 10.1 Vorming voor opstartende wijkgezondheidscentra 10.2 Vorming algemeen 11. Korte voorstelling van de aangesloten centra 11.1 Buurtgezondheidscentrum De Restèl 11.2 Wijkgezondheidscentrum De Seep 11.3 Wijkgezondheidscentrum Botermarkt 11.4 Wijkgezondheidscentrum De Brug 11.5 Wijkgezondheidscentrum Brugse Poort 11.6 Buurtgezondheidscentrum Zwartberg – Waterschei 11.7 Wijkgezondheidscentrum Ridderbuurt 11.8 Universitair Gezondheidscentrum Nieuw Gent 11.9 Wijkgezondheidscentrum Daenshuis 11.10 Wijkgezondheidscentrum De Central 11.11 Wijkgezondheidscentrum De Kaai 11.12 Wijkgezondheidscentrum De Vlier 11.13 Wijkgezondheidscentrum Wel en Wee 2

11.14 11.15 11.16 11.17 11.18

Wijkgezondheidscentrum MediKuregem Wijkgezondheidscentrum ’t Spoor Wijkgezondheidscentrum De Regent Wijkgezondheidscentrum De Vaart Totalen

3

jkgezondheidscentra een jaar van beweging op vele vlakken.

1. Inleiding door de voorzitter

Wij zijn heel trots om u dit jaarverslag van 2008 voor te stellen, een weerslag van de activiteiten binnen onze steeds groeiende koepelorganisatie. Drie nieuwe wijkgezondheidscentra in 2008 zijn een mooie aanwijzing dat dit concept van eerstelijnsgezondheidszorgvoorziening meer en meer belangstelling krijgt bij hulpverleners en doelpubliek, maar ook bij de lokale overheden. Dit is het resultaat van een actief appelerend beleid vanuit de Vereniging van Wijkgezondheidscentra door overleg met de lokale overheden en intermediairen, maar evengoed het gevolg van jaar in jaar uit kwaliteitsvolle professionele hulpverlening door de verschillende wijkgezondheidscentra in Vlaanderen. Het blijft dan ook onrechtvaardig dat, na meer dan dertig jaar uitbouwen van een kwaliteitsvolle, gestructureerd multidisciplinaire eerstelijnsgezondheidszorg, die nationaal en internationaal vaak als voorbeeld gesteld wordt, het zo moeilijk blijft om politici op federaal en Vlaams niveau bewust te maken van het feit dat de wijkgezondheidscentra een formele erkenning verdienen. Ook in 2008 bleven onze inspanningen in dit verband onbeloond. Ondertussen hebben we in 2008 verder gewerkt aan de institutionalisering en professionele uitbouw van de koepel, met het uitwerken van een actuele visietekst en het geven van het startschot tot het herwerken van onze interne structuur. Op niveau van de centra hebben we de kwaliteitscriteria, en de indicatoren hiervoor, verder uitgewerkt. In de Commissie Forfait, het overlegorgaan van de forfaitaire centra met de verzekeringsinstellingen en het RIZIV, is de opdracht gegeven om de financiering van de forfaitair werkende centra te hervormen. Heel wat veranderingen staan dus op stapel, en we kijken al uit naar wat 2009 ons zal brengen. Veel leesplezier! Trees Timmermans voorzitter Vereniging van Wijkgezondheidscentra

4

2. Opdracht en organigram van de Vereniging van Wijkgezondheidscentra De Vereniging van Wijkgezondheidscentra overkoepelt alle Vlaamse wijkgezondheidscentra. Haar belangrijkste opdrachten zijn: • de ontwikkeling van de visie van het gezondheidszorgconcept van de wijkgezondheidscentra • de belangenbehartiging van dit zorgconcept bij de betrokken overheden, maatschappelijke organisaties en in relevante beheersorganen en adviesraden • de ondersteuning van de wijkgezondheidscentra op het vlak van informatieverstrekking, samenwerking tussen de leden en werkorganisatie • het ontwikkelen en begeleiden van nieuwe centra • de werkgeversvertegenwoordiging voor de sector • de samenwerking met partnerorganisaties De aangesloten centra zijn : • De Restèl • De Sleep • Botermarkt • De Brug • Brugse Poort • Zwartberg-Waterschei • De Ridderbuurt • Nieuw Gent • Daenshuis • De Central • De Kaai • De Vlier • Wel en Wee • ’t Spoor • MediKuregem • De Regent • De Vaart

(Alken) (Gent) (Gent) (Molenbeek) (Gent) (Genk) (Leuven) (Gent) (Aalst) (Kessel-Lo) (Gent) (St-Niklaas) (Mechelen) (Antwerpen) (Anderlecht) (Antwerpen) (Vilvoorde)

Alle wijkgezondheidscentra hebben een vertegenwoordiging in de Algemene Vergadering. Deze vergadering beslist tevens over het lidmaatschap van nieuwe leden. Samenstelling 2008: • Sis Luyckx • Betty Johnson • Trees Timmermans • Freddy Merckx • Ingrid Ligtvoet • Patrick Van Mechelen • Ilse Devos • Bruno Art • Erika Van Nuffel • Lies Lambrecht • Dave Ceule • Ellen Van Belle • Martine Bouwens • Jan Rymen

(De Restèl) (De Sleep) (Botermarkt) (De Brug) (Brugse Poort) (Zwartberg) (Ridderbuurt) (Nieuw Gent) (Daenshuis) (De Central) (De Kaai) (De Vlier) (Wel en Wee) (’t Spoor en De Regent) 5

• •

Louis Ferrant Joke Hertogen

(MediKuregem) (De Vaart)

De Raad van Bestuur in 2008: • • • • •

Trees Timmermans Tony Seyler Betty Johnson Sis Luyckx Leen Gyssels

voorzitter lid lid lid lid

Stafmedewerkers van de VWGC zijn Myriam Suetens, Philippe Jacobs en Lies Vermeulen. Takenpakketten: Gemeenschappelijke taken: - algemeen beleid en promotie van het concept wijkgezondheidscentra. - opvolging wetgeving Myriam Suetens : • forfaitdossier (werk- en beleidsgroep forfait en vertegenwoordiging RIZIV) • PRICARE (softwareprogramma in de meeste wijkgezondheidscentra gebruikt) • registratie • studieclub gezondheidspromotie Philippe Jacobs : • ontwikkeling en ondersteuning van nieuwe centra • werkgeversvertegenwoordiging • opvolging beheerstaken in opdracht van de raad van bestuur • VIPA-subsidiëring infrastructuur • werkgroep coördinatoren Lies Vermeulen: • ontwikkeling en ondersteuning van nieuwe centra • werkgeversvertegenwoordiging • politieke werking in de VWGC • website Daarnaast maken sinds 2008 ook twee projectmedewerkers deel uit van het personeelsbestand van de VWGC: Veerle Piessens (Nieuw Gent) in het dossier PRICARE (6 u per week) Deze opdracht omvat het organiseren van de “gebruikersclub emd” (zie verder) en het detecteren en beantwoorden van de noden van de gebruikers. Het gebruik van het elektronisch medisch dossier (emd) in de wijkgezondheidscentra wordt gestimuleerd en er wordt vorming voor de gebruikers georganiseerd. Verder werkt Veerle Piessens samen met FIGAC (Formation Informatique Gestion Assistance Conseil) en de experten van de Fédération des Maisons Médicales (FMM) aan de ontwikkeling en het uittesten van het multidisciplinair emd. Ze maakt sinds 2006 ook deel uit van de Algemene Vergadering en de stuurgroep van FIGAC, om de inhoudelijke (informatica) werking en het beheer van deze organisatie te ondersteunen.

6

Erika Van Nuffel (Daenshuis) in het dossier registratie (7 u per week) Haar opdracht omvat: − de organisatie van de registratie in de wijkgezondheidscentra: voorstellen uitwerken voor inhoud en werkwijze − ondersteuning bieden aan de wijkgezondheidscentra bij registratie en data-extractie − analyse van de verzamelde gegevens met het oog op 1) gebruik in de wijkgezondheidscentra (jaarverslag, kwaliteit,…) 2) gebruik op het niveau van de VWGC 3) vergelijking met de sector, publicaties,…

7

eidscentra hebben de voorbije twintig jaar een specifieke plaats ingenomen in het

3. Hetgezondheidszorglandschap. concept wijkgezondheidscentrum Vlaamse

Na een update van het concept in 2006-2007 werden in 2008 indicatoren opgesteld die de wijkgezondheidscentra in staat moeten stellen hun werking te toetsen aan het concept. Er werd ook afgesproken de toepassing ervan in de wijkgezondheidscentra na te gaan. Dit concept wordt door alle wijkgezondheidscentra onderschreven: 1. Multidisciplinaire samenwerking onder één dak Een wijkgezondheidscentrum heeft als minimuminvulling een huisarts, een verpleegkundige en een derde discipline die of een bijkomende RIZIV-discipline op de eerste lijn is, of gezondheidspromotie of maatschappelijk werk. Een wijkgezondheidscentrum organiseert op structurele wijze een multidisciplinair overleg. 2. Gemeenschapsgerichte werking Een wijkgezondheidscentrum richt zich tot het individu en de gemeenschap en participeert actief aan een gezondheidsbeleid in de wijk of het werkingsgebied. In samenwerking met relevante partners neemt het wijkgezondheidscentrum initiatieven om er gezondheidsbehoeften te detecteren en aan te pakken. 3. Territoriale werking Een wijkgezondheidscentrum richt zich tot een duidelijk afgebakend geografisch werkgebied. Dit kan een wijk of een gemeente zijn. Als enig criterium voor inschrijving van een patiënt geldt zijn/haar verblijfplaats. 4. Structurele samenwerkingsverbanden Een wijkgezondheidscentrum werkt actief samen met lokale en regionale (beleids)partners op de domeinen van gezondheid en welzijn. Een wijkgezondheidscentrum streeft naar een structurele samenwerking met de actoren die ertoe bijdragen een gepast antwoord te bieden aan de zorgnood van de patiënten en wijkbewoners. 5. Ziektepreventie en gezondheidsbevordering Een wijkgezondheidscentrum heeft een aanbod van individuele en groepsgerichte ziektepreventie gericht op de ingeschreven patiënten, dat zo mogelijk gebaseerd is op evidence based medicine en op een planmatige manier wordt georganiseerd. Daarnaast werkt een wijkgezondheidscentrum aan gezondheidsbevordering bij de eigen patiëntenpopulatie en de lokale gemeenschap, met het oog op het versterken en bevorderen van de zelfredzaamheid van patiënten en wijkbewoners. 6. Integrale zorgverlening Een wijkgezondheidscentrum besteedt in zijn werking uitdrukkelijk en pro-actief aandacht aan zowel lichamelijke, psychische als sociale componenten van gezondheid. 7. Toegankelijkheid Een wijkgezondheidscentrum werkt bij voorkeur met het forfaitair betalingssysteem of werkt met een andere betalingsregeling waardoor de financiële toegankelijkheid bevorderd wordt. Een wijkgezondheidscentrum ziet toe op een toereikende fysieke toegankelijkheid en staat open voor iedereen ongeacht zijn/haar culturele, sociale of politieke achtergrond. Een wijkgezondheidscentrum werkt aan het wegnemen van drempels die de toegankelijkheid van het centrum kunnen verminderen. Een wijkgezondheidscentrum werkt aan manieren om patiënten en wijkbewoners te betrekken bij zijn werking.

8

8. Continuïteit Een wijkgezondheidscentrum biedt een beschikbaarheid van de eigen zorgverstrekkers gedurende minimum 10u per werkdag. Per patiënt wordt een multidisciplinair dossier bijgehouden samengesteld door de medische, paramedische en maatschappelijke disciplines. 9. Kwaliteit Een wijkgezondheidscentrum levert aantoonbare inspanningen om de kwaliteit van de patiëntenzorg en praktijkorganisatie te optimaliseren en te evalueren. 10. Organisatievorm Een wijkgezondheidscentrum organiseert zich als niet winstgevende organisatie. In de bestuursorganen van de organisatie (Algemene Vergadering en Raad van Bestuur) is een personeelsvertegenwoordiging opgenomen. 11. Onafhankelijkheid en pluralisme Een wijkgezondheidscentrum is onafhankelijk, pluralistisch en onverzuild en niet gebonden aan een politieke partij.

9

4. Beleidsorganen 4.1. Overleg VWGC Leden: Tine Avermaete/Ilse Devos (De Ridderbuurt), Ingrid Ligtvoet (Brugse Poort), Betty Johnson (De Sleep), Bruno Art (Nieuw Gent), Trees Timmermans (Botermarkt), Patrick Vanmechelen (Zwartberg-Waterschei), Erika Van Nuffel (Daenshuis), Sis Luyckx (De Restèl), Freddy Merckx (De Brug), Lies Lambrecht (de Central), Ellen Van Belle/ Sylvia Servranckx (De Vlier), Tom Jacobs (de Kaai), Martine Bouwens (Wel en Wee), Louis Ferrant (MediKuregem), Joke Hertogen (De Vaart), Jan Rymen (’t Spoor en De Regent). Doelstelling: Deze vergadering is het beleidsorgaan van de Vereniging. vertegenwoordigd. De concrete werkterreinen zijn: • visieontwikkeling • erkenning en financiering van wijkgezondheidscentra • evolutie en evaluatie van het zorgconcept • beleidsbeïnvloeding (publieke debat), opinievorming • kwaliteitsbevordering • sensibilisering, positionering • sociaal overleg

Alle

centra

zijn

Het Overleg VWGC kwam 6 maal samen in 2008. Domeinen: Als belangrijkste agendapunten werden behandeld: • uitwerken van een visietekst: “de plaats van de wijkgezondheidscentra in een toekomstgericht perspectief” • organisatie en van studiedag “schaalgrootte van een wijkgezondheidscentrum – effecten op de praktijkvoering” en opvolging van 2 centrale thema’s: 1) toepassing subsidiariteitsprincipe en 2) bestuur van de wijkgezondheidscentra • uitwerken van indicatoren van het concept van wijkgezondheidscentra • voorbereiden van ontwikkeling van nieuwe structuur van de VWGC • voorstelling door en aanvaarding van lidmaatschap van 4 nieuwe wijkgezondheidscentra • voorbereiding en opvolging van contacten met samenwerkingspartners en beleid 4.2. Beleidsgroep forfait Leden: Patrick Vanmechelen (Zwartberg – Waterschei), Betty Johnson (De Sleep), Els Vandedrinck en Jan De Maeseneer (Botermarkt), Freddy Merckx (De Brug), Bruno Art (Nieuw Gent), Nans Antheunis (Ridderbuurt), Marc Buttiëns (De Restèl), Ingrid Ligtvoet (Brugse Poort), Filip Wyloeck (De Kaai), Rik Vanessche en Klaas De Brucker (Daenshuis), Lieve Vanhaverbeke (De Central) Externe leden: Mily Ampe (groepspraktijk Ampe-Grouwels), een vertegenwoordiger van de FMM (beurtrol) Deze groep kwam in 2008 3 keer samen.

10

Doelstelling: De doelstelling is het opbouwen van deskundigheid van de wijkgezondheidscentra in dit dossier, inhoudelijke uitwisseling tussen de centra te organiseren en visievorming over het forfaitair btalingssysteem te bevorderen. Hierbij relevante politieke, wetenschappelijke en maatschappelijke tendensen worden geduid. De bijeenkomsten van de commissie forfait RIZIV (zie verder) worden er opgevolgd en toegelicht. Er wordt steeds een vertegenwoordiger van de Groupe Financement van de Fédération des Maisons Médicales uitgenodigd om een goede communicatie over dit gemeenschappelijk en federaal dossier te realiseren. Werkdomeinen 2008: − voorbereiding van een hervorming van het systeem van forfaitaire betaling: uittekenen van voorstellen en aftoetsen ervan bij relevante partners − opvolging van de studie van het KCE: “Vergelijking van kost en kwaliteit van twee financieringssystemen voor de eerstelijnszorg in België” (KCE reports 85A) − voorbereiding en opvolging van bijeenkomsten in de commissie forfait*: toepassing van de regelgeving voor de sector van de “medische huizen” * De commissie forfait van het RIZIV is belast met de toepassing van de reglementering betreffende de forfaitaire betaling van de verstrekkingen van huisartsen, kinesisten en verpleegkundigen en met het sluiten van de akkoorden betreffende het forfait. Deze commissie is paritair samengesteld uit vertegenwoordigers van verzekeringsinstellingen en zorgverstrekkers, deze laatsten vertegenwoordigd door de Fédération de Maisons Médicales, de Vereniging van Wijkgezondheidscentra en Geneeskunde voor het Volk. Voor de VWGC namen deel in 2008: Jan De Maeseneer, Els Vandedrinck, Bruno Art, Nans Antheunis en Myriam Suetens.

11

5. Interne werkgroepen en mandaten 5.1. Interne werkgroepen 5.1.1. Coördinatorenvergadering Leden: Ingrid Ligtvoet (Brugse Poort), Nans Antheunis (Ridderbuurt), Betty Johnson (De Sleep), Els Vandevelde (Nieuw Gent), Elly Van den Brande (Zwartberg), Lea Swinnen (De Restèl), Linda Wittevrongel (Botermarkt), Hilde Beckers (de Central), Dave Ceule (de Kaai), Veerle Van Helsland (de Vlier), Erwin Abbeloos (de Brug), Klaas De Breucker (Daenshuis), Jo Bernagie (’t Spoor), Rafaela Martinez (MediKuregem), Sofie Nicolay (De Regent), Cathy Vankeymeulen (De Vaart). Doelstelling: − Concrete implementatie van sectoriële beleidsbeslissingen in de centra − Uniformisering van procedures op niveau van personeelsbeleid − Uitwisseling omtrent het gevoerde beleid in de centra Deze werkgroep kwam 6 maal samen in 2007. Domeinen: Als belangrijkste thema’s werden behandeld: − Implementatie van federaal impulsfonds 2 ter ondersteuning van samenwerking tussen huisartsen − Inventaris en bespreking van kwaliteitstoepassingen binnen de verschillende beleidsdomeinen in de centra − Omgaan met werkdruk met betrekking tot specifieke doelgroepen; samenwerking met sectoren GGZ, CAW,… − Toepassing van privacy wetgeving voor patiënten betreffende dataverzameling − Bespreking van de interne geregistreerde data op vlak van zorgaanbod en gebruik van zorg door patiënten − Informatie omtrent de installatie van PC 330 met bijhorende fondsen en mandaten − Coördinatie van de testfase van de functieclassificatie oefening (Instituut Functieclassificatie - IFIC) voor de sector wijkgezondheidscentra − Uitwerken van een samenwerkingsovereenkomst met een sociaal secretariaat (HDP) − Voorbereiding studiedag “schaalgrootte WGCa” en de impact op het bestuur − Inventaris vormingsbeleid in de centra en organisatie van een specifiek vormingsaanbod naar coördinatoren van de centra − Uitwerken van een voorstel van opname van verzorgenden aan het kabinet Onckelinx 5.1.2. Studieclub gezondheidspromotie Leden: Kurt Ingels, Ruth Van Der Beken en Kim Schutyser (De Sleep), Wendy De Zutter (De Brug), Leen Gyssels en Willem Van Gucht (Brugse Poort), Joke Impens (Botermarkt), Mia Verdonckt (De Restèl), Kris Theunis (Zwartberg-Waterschei), Griet Deslee en Julie Lievens (Daenshuis), Ilse Flokman (Nieuw Gent), Ilse Smets (De Ridderbuurt), Lies Lambrecht (De Central), Gwen Goethals (De Kaai), Uschi Ochs (De Vlier), Nele Mans (Wel en Wee), Hendrik Roelandt (’t Spoor)

12

Doelstellingen: Om de werking op het vlak van ziektepreventie en gezondheidspromotie te optimaliseren en de uitwisseling tussen de wijkgezondheidscentra te bevorderen wordt in de studieclub gezondheidspromotie gewerkt aan: − informatie-uitwisseling − deskundigheidsbevordering: vorming en bijscholing − intervisie − opvolgen van de actualiteit (beleid, methodieken, literatuur, …) − (gemeenschappelijke) visieontwikkeling De studieclub gezondheidspromotie kwam in 2008 4 keer samen in vergadering en organiseerde daarnaast een interne studiedag (zie verder). Werkdomeinen 2008: − Voorbereiding van de interne studiedag “A Food Affair” op 25/9/2008 rond het thema gezonde voeding (zie verder), en in opvolging hiervan: − Voorbereiding van een project voeding: uitwerken van een projectvoorstel en aanwerving van een projectmedewerker − Uitwisseling over patiëntenrekrutering − Verkennen van de wenselijkheid van een gemeenschappelijke intake-procedure voor de wijkgezondheidscentra − Uitwisseling over ziektepreventie in de wijkgezondheidscentra: borstkankerscreening en griepsvaccinatie

5.1.3. Werkgroep forfait Leden: Krista De Boever (Brugse Poort), Annelies Claeys (Botermarkt), Zeliha Tafa (De Sleep), Elke Goffin (Zwartberg), Hanane Bourahmoun en Elke Deduytschaever (Nieuw Gent), Lea Swinnen (De Restèl), Greet Van den Broeck en Peggy Mertens (de Ridderbuurt), Kim Vermeren (Daenshuis), Nathalie Van der Wal (De Kaai), Cyriel Vergauwen (De Vlier), Roger Jacob (Wel en Wee) Externe leden: Mily Ampe (artsenpraktijk Ampe-Grouwels), Wim Vervliet en Marie- Anna Diels (thuisverpleging Huize Maria), Sam Jocqué (FIGAC) Doelstelling: De werkgroep is een praktische ondersteuningsgroep voor de administratieve medewerkers van de centra verantwoordelijk voor de forfaitfacturatie. De ondersteuning omvat de inhoudelijke opvolging van de forfaitregelgeving en het gebruik van het facturatiegedeelte van het PRICARE-programma. Deze groep kwam in 2008 3 keer samen. Werkdomeinen 2008: − Rapportering van de bijeenkomsten van de commissie forfait en inhoudelijke opvolging van de regelgeving over het forfait en de toepassing ervan. − Toelichting bij de ontwikkelingen in het PRICARE dossier en opvolging van aanpassingen in de “admin”-module − Praktische uitwisseling over het gebruik van het facturatieprogramma − Uitwisseling over de toepassing van de regelgeving − Afspraken over het opstellen van een draaiboek forfaitadministratie/-facturatie Sam Jocqué, informaticus en verantwoordelijke voor de support van PRICARE, blijft onze bijeenkomsten volgen om kort op de bal te kunnen spelen bij problemen en informatie te 13

verzamelen om de gebruiksvriendelijkheid en performantie van de administratiemodule te verbeteren. 5.1.4 Werkgroep registratie In 2008 startte Erika Van Nuffel als projectmedewerker VWGC met een opdracht van 7 u per week voor registratie. Leden: Veerle Piessens (Nieuw Gent), Erika Van Nuffel (Daenshuis) Deze werkgroep kwam 3 maal samen in 2008. Doelstelling: − Organisatie van de registratie in de wijkgezondheidscentra: voorstellen uitwerken voor inhoud en werkwijze − Ondersteuning bieden aan de wijkgezondheidscentra bij registratie en data-extractie − Analyse van de verzamelde gegevens met het oog op 1) gebruik in de wijkgezondheidscentra (jaarverslag, kwaliteit,…) 2) gebruik op het niveau van de VWGC 3) vergelijking met de sector, publicaties,… Activiteiten in 2008: − informeren van de wijkgezondheidscentra over de verplichtingen inzake registratie opgelegd door het RIZIV − verkenning van voorwaarden bij verzamelen en analyseren van patiëntgegevens en voorstel van toestemmingsverklaring van patiënten en wachtzaalaffiche − verfijnen van document opgesteld door coördinatoren VWGC bedoeld voor het verzamelen van gegevens inzake patiëntenpopulatie en werking van het wijkgezondheidscentrum − opstellen van een lijst met items inzake diabetes voor analyse op niveau van de centra en de VWGC − verzamelen van voorschrijfprofielen artsen 5.1.5 Gebruikersgroep elektronisch medisch dossier (EMD) artsen Leden: Veerle Piessens (Nieuw Gent), Kristof Claeys (De Sleep), Bert Mariën (Brugse Poort), Axelle Dedycker (De Ridderbuurt), Els Vandedrinck (Botermarkt), Erika Van Nuffel (Daenshuis), Guido De Munck en Wouter Heyerick (De Kaai), Ellen Van Belle (De Vlier), Leen Stremerch (Wel en Wee), Joke Hertogen (De Vaart) Doelstelling: Onder leiding van Veerle Piessens, die hiervoor gemandateerd is door de VWGC (zie verder), wordt aan de artsen, die in hun centrum verantwoordelijk zijn voor PRICARE, ondersteuning geboden: − toelichting bij de stand van zaken in de ontwikkeling van het EMD − vorming rond correct registreren in een EMD − uitwerken van een consensus met als doel een uniforme registratie te hebben − organiseren van uitwisseling met het oog op het signaleren en oplossen van problemen − detecteren en beantwoorden van vormingsvragen

14

Werkdomeinen 2008: De gebruikersclub kwam 3x samen in 2008, daarnaast werd door de leden van de gebruikersclub intensief gecommuniceerd via mail en via het PRICARE gebruikersforum van FIGAC. 5.1.6 Werkgroep diabetes Leden: Veerle Piessens (Nieuw Gent), Kristof Claeys en Nicole Van Waes (De Sleep), Evert Schonk (Zwartberg), Marc Buttiëns en Rita Coninx (De Restèl), Ineke Blokland (Botermarkt), Bert Mariën en Lieve van Loocke (Brugse Poort), Koen Sterck (De Brug), Chris Van Riet (De Vlier), Fransien Debever (De Vaart) Doelstelling: Deze werkgroep beoogt uitwisseling van good practises inzake diabetesmanagement, afspraken over registratie van diabetes en uitwisseling over nieuwe regelgeving, wetenschappelijke ontwikkelingen, guidelines,… Deze werkgroep kwam 1 x samen in 2008. Werkdomeinen: − registratie: opstellen van lijst met te registreren gegevens inzake diabetes − uitwisseling over rol van verpleegkundigen in de diabeteszorg wijkgezondheidscentra

in

de

5.1.7 Ad hoc werkgroep bestuur in Wijkgezondheidscentra Leden: Betty Johnson (De Sleep), Els Nolf (projectmedewerker Sint-Amandsberg), Veerle Van Helsland (De Vlier), Ingrid Ligtvoet (Brugse Poort) Doelstelling : Aanleiding zijn de grote verschillen tussen kleine en grote wgc, jonge en nieuwe centra terwijl voor iedereen dezelfde uitdaging geldt : behouden van democratie, solidariteit, inspraak en dit verzoenen met efficiëntie. Doel is een inventaris van good practices op vlak van bestuur en deze vertalen naar aanbevelingen voor alle coördinatoren. De werkgroep kwam 2 x samen in 2008. Tekst met aanbevelingen wordt gefinaliseerd in 2009.

5.2. Mandaten Het werken met mandaten houdt in dat een personeelslid van een wijkgezondheidscentrum een bepaalde opdracht of een bepaald dossier voor een vastgelegde periode op het niveau van de VWGC opneemt. Dit om het draagvlak van de VWGC te verbreden en de deskundigheid die in de centra aanwezig is ten volle te benutten. Het centrum waar de gemandateerde werkt wordt hiervoor vergoed door de VWGC. Veerle Piessens, reeds enkele jaren gemandateerde in het dossier PRICARE artsen, werd sinds 2008 ingeschreven als personeelslid van de VWGC. Ook Erika van Nuffel die een opdracht inzake registratie opneemt doet dit als personeelslid. Beiden worden projectmedewerkers. Naast de mandaten hieronder beschreven zijn ook voor de bijeenkomsten van de commissie forfait enkele mensen uit de wijkgezondheidscentra gemandateerd. Hun opdracht werd eerder beschreven.

15

5.2.1 Mandaat PRICARE beheer Gemandateerd: Kristof Claeys (De Sleep) De VWGC is samen met FIGAC en de FMM eigenaar van het programma PRICARE. De samenwerkingsmodaliteiten van dit partnerschap staan beschreven in een samenwerkingsovereenkomst. Op 1 januari 2008 start een nieuwe samenwerkingsovereenkomst die loopt tot 31/12/2011. De opdracht van de gemandateerde is om het beleid van de VWGC en haar partners m.b.t. dit informaticadossier en het beheer van het programma mee op te volgen. 5.2.2 Mandaat PRICARE verpleegkunde Gemandateerd: Veerle Peeters (Zwartberg) en Leen Roobaert (Nieuw Gent) Voor de PRICARE-software wordt een verpleegmodule geïntegreerd die ontwikkeld wordt op basis van de wensen van de gebruikers. De gemandateerden in dit dossier hebben de opdracht: − deze voorstellen te verzamelen en een lastenboek uit te werken voor een verpleegmodule. Dit lastenboek wordt dan door de informatici van FIGAC gebruikt bij het programmeren. De gemandateerden doen dit in samenwerking met de Franstalige collega-verpleegkundigen. − het programma te testen − vorming hierover te organiseren bij de verpleegkundigen uit de wijkgezondheidscentra

5.2.3 Mandaat Raad van Bestuur VWGC Leden: zie p. 5 De Raad van Bestuur is verantwoordelijk voor het personeels- en financieel beleid van de VWGC.

16

6. Ontwikkeling van nieuwe wijkgezondheidscentra We zijn van mening dat er een aantal belangrijke uitdagingen in het verschiet liggen om het voortbestaan van een kwalitatieve en toegankelijke eerste lijn gezondheidszorg te garanderen. We denken hierbij aan het slinkende aantal startende huisartsen, de snelle veroudering van het bestaande huisartsenbestand en de toenemende noden van een steeds ouder wordende bevolking. Wij zijn ervan overtuigd dat ons model enerzijds een aantal belangrijke troeven heeft om concrete oplossingen aan te reiken in de aanpak van deze noden en anderzijds mee helpt om het beroep voor huisartsen terug aantrekkelijk te maken. Er werd de voorbije jaren beslist om in de toekomst op een meer proactieve manier wijkgezondheidscentra te ontwikkelen. Zo werd een draaiboek uitgewerkt waarin het ganse voorbereidingsproces van de realisatie van een WGC uit de doeken wordt gedaan. Dit handboek biedt een heel concrete fasering en planmatige aanpak aan de oprichters of geïnteresseerde oprichters van een WGC . Verder werd een pakket uitgewerkt om een meer structurele ondersteuning aan te bieden. Enerzijds wordt er een vormingsaanbod voorzien over: − forfaitfacturatie en -administratie en het gebruik van de PRICARE-facturatie/ administratiemodule − werking van het onthaal − introductie tot sociale wetgeving − introductie in het forfaitair betalingssysteem Anderzijds wordt er voor elk opstartend centrum de mogelijkheid aangeboden om te werken met een peter/meter. Deze rol wordt opgenomen door een ervaren arts uit een WGC. Inhoudelijk gaat het om: − ondersteuning in de concrete uitwerking van het gezondheidszorgconcept − het onderlinge samenwerken tussen de verschillende disciplines en − supervisie van de patiënten Concreet openden drie nieuwe wijkgezondheidscentra hun deuren in 2008. Dit brengt het totaal aantal wijkgezondheidscentra in Vlaanderen en Brussel op 17.

6.1. WGC MediKuregem in Anderlecht Op 1 mei 2008 startte het wijkgezondheidscentrum MediKuregem. Het centrum heeft een lange geschiedenis als groepspraktijk met een viertal artsen in de wijk Kuregem. Kuregem is een wijk met een zware achterstandsproblematiek en een grote diverse migrantenpopulatie. Na enkele maanden werden reeds meer dan 3000 ingeschreven patiënten genoteerd. Er werd gestart in het forfait met de disciplines huisarts en verpleegkunde. Meer informatie over het personeelsbestand vind je onder punt 11.14. 6.2. WGC De Regent in Antwerpen Op 1 september 2008 ging in Antwerpen het wijkgezondheidscentrum De Regent van start, met een aanbod van huisarts, verpleegkundige, kinesist in het forfaitair systeem aangevuld met een maatschappelijk werker, intercultureel bemiddelaar en een team van vrijwillige onthaalmedewerkers. Het centrum is gesitueerd in een buurt waar op dit moment Artsen zonder Grenzen werkzaam is, en wilde actief zijn voor AZG haar werking er stopzet (eind 2008) om de continuïteit van de zorg er te kunnen garanderen. De buurt (2060) wordt gekenmerkt door een hoog aantal allochtonen en alleenstaanden. De bewoners hebben het laagste gemiddeld inkomen en hoogste aantal leefloontrekkers van Antwerpen. Er zijn weinig huisartsen en bijna geen instroom van nieuwe artsen. Er is een goede samenwerking 17

met het OCMW. Bij de opstart werd de Regent stevig ondersteund door ’t Spoor die eerder dit jaar ook effectief lid werden van de vereniging.

6.3. WGC De Vaart in Vilvoorde In Vilvoorde is de Vereniging voor het eerst op een pro-actieve manier aan een nieuw project begonnen. Cathy Vankeymeulen (ex-coördinator van de Brug) heeft als projectcoördinator, samen met een werkgroep, de oprichting van het centrum in goede banen geleid. Op 1 november 2008 is het centrum effectief van start gegaan met de disciplines huisarts, verpleegkunde en kiné in forfait. Informatie over het personeelsbestand lees je bij punt 11.14. Dit project wordt mee mogelijk gemaakt door de ondersteuning van de provincie Vlaams - Brabant.

6.4. Wijkgezondheidscentra in voorbereiding Er zijn nog een aantal projecten in voorbereiding: • Rabot in Gent (voorziene startdatum mei 2009) • Watersportbaan in Gent: een groepspraktijk met 4 artsen wenst over te schakelen naar een WGC eind 2009, begin 2010 • De Sleep voorziet de oprichting van een nieuw centrum in Sint-Amandsberg eind 2009 • In Antwerpen (Deurne-Merksem) wordt aan een derde WGC gewerkt met voorziene start eind 2009. • In Tienen wordt in samenwerking met RISO en de provincie Vlaams Brabant gewerkt aan de oprichting van een WGC. Voorziene startdatum eind 2009. • In Kortrijk voert de hogeschool KATHO- opleiding verpleegkunde een behoeften & haalbaarheidsonderzoek naar de oprichting van een wijkgezondheidscentrum.

18

7. Samenwerkingsverbanden 7.1 Fédération des Maisons Médicales Om de 2 maanden vindt er een overleg plaats met de Fédération des Maisons Médicales, onze Franstalige zusterorganisatie. Zij groepeert de Franstalige maisons médicales in Wallonië en Brussel. Onderwerp van dit overleg is het beheer van gemeenschappelijke dossiers en uitwisseling van good practices. Samen met de FMM werkten enkele mensen vanuit de wijkgezondheidscentra aan een sessie over de toepassing van het systeem van forfaitaire betaling in de Belgische forfaitaire werkende praktijken, tijdens het internationaal colloquium van 1-4 april in Mons. 7.2 Partnerschap FIGAC-FMM-VWGC De VWGC is mede-eigenaar van het softwareprogramma PRICARE. Dit programma omvat een luik forfaitfacturatie, een bureauticamodule en een elektronisch medisch dossier. Met de andere eigenaars, de FMM en FIGAC (de ontwikkelaar van het programma), wordt op regelmatige basis een stand van zaken opgemaakt m.b.t. de planning en het budget. Dit jaar werd een nieuwe samenwerkingsovereenkomst 2008-2011 ondertekend. 7.3 Netwerk Rentevrij Binnen het kader van de financiële ondersteuning van opstartende wijkgezondheidscentra heeft de Vereniging in 2005 beslist om een samenwerking aan te gaan met “Rentevrij”, een gezamenlijk initiatief van Netwerk, Ethias en het Kringloopfonds. In 2006 werden er nog een aantal aanpassingen doorgevoerd aan deze samenwerking. “Rentevrij” biedt de mogelijkheid aan wijkgezondheidscentra om een rentevrije lening aan te gaan. Voorwaarde is dat de lokale achterban mee stapt in het verhaal van rentevrij lenen. Dit creëert een lokaal draagvlak voor het project. Voor elke euro die het WGC renteloos bij de eigen achterban verzamelt, stelt Rentevrij er twee ter beschikking. De Vereniging van haar kant stelt zich borg voor een maximaal bedrag van 40.000 € per nieuw project. Enkel het geleende bedrag van netwerk komt in aanmerking voor borgstelling. De wenselijke looptijd van de lening bedraagt 5 jaar met een maximum van 7 jaar. De borgstelling gebeurt met middelen van bestaande centra op een geblokkeerde rekening. Netwerk evalueert en volgt de financiële solvabiliteit van het project op. Vanaf de oprichting van het fonds hebben alle opstartende wijkgezondheidscentra (8) gebruik gemaakt van deze formule. 7.4 Actieplatform Gezondheid en Solidariteit

Naar aanleiding van de dertigjarige verjaardag van de verklaring van Alma Ata hebben vertegenwoordigers van vakbonden, mutualiteiten, het verenigingsleven, ngo’s en universiteiten besloten hun inspanningen te coördineren om op te komen voor een progressief en egalitair gezondheidsbeleid in België, Europa en de wereld. Het hoofdobjectief is de werkingen en krachten te bundelen om: 19

-

-

de gezondheidswerkers en de bevolking te informeren en te sensibiliseren over de gevolgen van de aanvallen van de neoliberale politiek op de sociale bescherming en de gezondheidzorg als openbare dienst; een progressief en solidair beleid op vlak van gezondheid en de bevordering van het welzijn voor te stellen, te stimuleren en te verdedigen.

Belangrijkste aandachtspunten zijn: - Gezondheid als basisrecht voor iedereen - De ongelijkheid op gezondheidsvlak verminderen - Verzet tegen het proces van privatisering en commercialisering van de gezondheidssector - Openbaar onderzoek en lage prijzen voor geneesmiddelen aanmoedigen - Kwaliteitszorg en goede werkomstandigheden voor het gezondheidspersoneel verdedigen Op 18 oktober 2008 werd er een mobilisatiedag georganiseerd waarop 350 deelnemers aanwezig waren. De volgende vijf thema’s werden behandeld: - Sociale ongelijkheid en toegankelijkheid binnen de gezondheidszorg - De dreiging van privatisering en commercialisering - Versterking van de eerste lijn - Goedkopere geneesmiddelen - Arbeids- en loonvoorwaarden en de dreigende schaarste van personeel in de zorgsector De Vereniging heeft samen met de Fédération des Maisons Médicales het thema ”versterking van de eerste lijn” aangestuurd en gecoördineerd samen met verschillende andere partners op de eerste lijn. Hieronder de belangrijkste actiepunten die blijvend onder de aandacht zullen gebracht worden van de diverse overheden: Sociale ongelijkheid - Een betere toegang tot de zorg door de financiële en administratieve obstakels weg te nemen. Het systeem van de derde betaler verbeteren, ook voor tandheelkunde. Een groter aanbod van geestelijke gezondheidszorg. - Meer en betere informatie en toegang tot de gezondheidskaart van het OCMW en het OMNIO-statuut. - Evaluatie van de impact op gezondheid van beleidsmaatregelen. Rekening houden met de sociale determinanten van gezondheid. Eerstelijnszorg - De erkenning en financiering van de synthesefunctie van de huisarts. - De erkenning en adequate financiering van de verschillende taken en van alle actoren van de eerste lijn. - De erkenning van de functie van coördinatie tussen de verschillende disciplines van de eerste lijn, en tussen de eerste lijn en de meer gespecialiseerde diensten. - Maatregelen die de patiënten stimuleren om langs de eerste lijn te passeren. Geneesmiddelen - Transparantie van de marketingbudgetten van de farma-industrie, en navorming van artsen zonder sponsoring van de farmaceutische industrie. - Een verdubbeling van de budgetten voor onafhankelijke informatie. - Het griepvaccin gratis maken door de centrale aankoop ervan, via openbare offerte. - Het kiwimodel toepassen op paracetamol.

20

Werkomstandigheden in de zorgsector - Meer personeel voor de zorgsector. Vastleggen van de human resources die nodig zijn om de toekomstige gezondheidsnoden van de bevolking te dekken. - De adequate organisatie van de gezondheidsdiensten, zowel in de hospitalen als in de eerste lijn. - De arbeidsomstandigheden van het verzorgend personeel verbeteren, en het beroep valoriseren. Commercialisering van de zorg - Een solidaire financiering van de gezondheidszorg, via de sociale zekerheid, zonder dualisering. - De mogelijkheden voor privé-verzekeraars met winstgevend doel en voor andere commerciële actoren beperken. - De gezondheidszorg en de sociale diensten wettelijk afschermen van de markt. 7.5 VSO G De Vereniging van Wijkgezondheidscentra is aangesloten bij en stichtend lid van de pluralistische werkgeversorganisatie VSO-G ( één van de zes confederaties aangesloten bij VSO). VSO-G vertegenwoordigt heel wat vooral kleinere federaties of werkgevers in de gezondheidssector in zijn meest brede betekenis. Andere leden van VSO-G: • Sovervlag (thuiszorg) • Solidariteit voor het gezin (thuiszorg) • Werkgroep revalidatie NOK en PSY (kinderen met ontwikkelingsstoornissen) • Nederlandstalige abortuscentra • Vlaamse vereniging behandelingscentra verslaafdenzorg • Federatie palliatieve zorg Vlaanderen • Federatie beschut wonen • Ambumed (patiëntenvervoer) • Attentia (preventie en bescherming op het werk) De VWGC is lid van de RVB en zit in de werkgroep gezondheidsmateries en de VSO werkgroep PC 330. De werkgroep federale materies bestaat uit alle federale leden en heeft als doel de federale poot van VSO-G te versterken. De werkgroep PC 330 heeft als doel het innemen van gemeenschappelijke standpunten ter voorbereiding van het PC 330.

21

22

8. Politiek 8.1 Impulseo II Via Impulseo II komt het Impulsfonds voor de huisartsgeneeskunde tussen in een deel van de loonkosten van de werknemer die een huisartsengroepering bijstaat in het onthaal en praktijkbeheer. De ondersteuning bestaat uit een jaarlijkse tegemoetkoming van 8250 € bij aanwerving van een halftijdse ondersteunende praktijkkracht bij samenwerking tussen twee huisartsen of 16.500 € bij aanwerving van een voltijdse kracht bij samenwerking tussen drie of meer huisartsen. In 2008 werden de aanvragen ingediend door de meeste wijkgezondheidscentra voor het werkjaar 2007. 8.2 Voorstel tot pilootproject ondersteuning multidisciplinaire praktijken Dit voorstel tot pilootproject werd gezamenlijk uitgewerkt door de Vereniging en de Fédération des Maisons Médicales en voorgelegd aan het kabinet Onckelinx. Doel van dit project bestond uit de: • ondersteuning van aanpak van geïntegreerde zorg (bio-psycho-sociaal) en dit vooral naar chronische en complexe pathologie • verhoging van de toegankelijkheid en dit zowel intern als extern • toepassing van het subsidiariteitsprincipe • verhoging van de kwaliteit van het zorgaanbod Het voorstel bestond uit twee luiken zijnde de aanwerving van een: • halftijds zorgcoördinator met als opdracht: o faciliteren van de multidisciplinaire samenwerking o faciliteren van multidisciplinaire zorg (intern en extern met ziekenhuis,…) o voorstel en coördinatie van een aanbod van kwaliteitszorg aan het team o ondersteunen van projecten mbt subsidiariteit • halftijds sociaal assistent met als opdracht: o ontlasten van andere disciplines en ondersteuning van het team rond het sociale aspect van zorg o brugfunctie naar reguliere zorg voor die patiënten waarvoor de drempel tot het reguliere aanbod nog te hoog ligt Doel van het project was om zich te richten naar 10 multidisciplinaire eerste lijns gezondheidscentra. Het kabinet was geïnteresseerd in de uitvoering van het project maar het werd uiteindelijk niet opgestart door een gebrek aan financiële middelen. 8.3 Pilootproject verzorgenden Binnen onze sector kunnen gezien de huidige wetgeving verzorgenden niet aan de slag (geen terugbetaling vanuit het RIZIV voor prestaties uitgevoerd door een verzorgende). Deze terugbetaling geldt enkel in ziekenhuizen, rusthuizen,… en de grote georganiseerde thuiszorgdiensten zoals het wit-gele kruis. Op initiatief van de Fédération des Maisons Médicales en met de goedkeuring van het kabinet Onkelinx werd er een pilootproject voorbereid voor aanpassing van de wet waarbij verzorgenden ook in de wijkgezondheidscentra / maisons médicales aan de slag kunnen. Belangrijkste criteria hierbij zijn: • georganiseerd zijn als vzw • werken in het forfaitair systeem • een multidisciplinair zorgaanbod organiseren waarvan minimaal 2 VTE artsen; 1,5 VTE verpleegkundigen en minimaal 1 VTE derde discipline met inbegrip van maatschappelijk werk en gezondheidspromotie • minimaal een wekelijks overleg tussen verpleegkundigen en verzorgenden

23

•

het aantal VTE verzorgenden bedraagt maximaal de helft van het aantal VTE verpleegkundigen De finalisering van deze aanpassing van de wet vindt plaats in 2009.

24

9. Het forfaitair betalingssysteem 9.1 Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg: Vergelijking van kost en kwaliteit van twee financieringssystemen voor de eerstelijnszorg in België 2 . In september 2008 werden de resultaten bekend van een onderzoek naar kost en kwaliteit van twee financieringssystemen voor de eerstelijnszorg in België. De voornaamste conclusies 3 : Op het vlak van toegankelijkheid stelt het onderzoek vast dat wijkgezondheidscentra de meest kwetsbare groepen in de samenleving verzorgen. Het samenstellen van een vergelijkbare groep in de prestatiegeneeskunde verliep zeer moeilijk: het bleek dat in de groep patiënten die de wijkgezondheidscentra verzorgen zich meer kwetsbare mensen bevinden (meer leefloners, mensen met invaliditeitsuitkering,…). Uit internationaal onderzoek weten we dat financieel kwetsbare mensen ook meer ziek zijn en meer verzorging nodig hebben. Er dient hierbij nog te worden opgemerkt dat het Kenniscentrum geen onderzoek heeft gedaan naar de verzorging van mensen zonder papieren: ook op dit vlak leveren wijkgezondheidscentra, zeker in de grote steden, een belangrijke bijdrage. Men stelt verder vast dat patiënten die naar wijkgezondheidscentra gaan, in vergelijking met patiënten die in de betaling per prestatie worden verzorgd, minder naar de specialist gaan en minder in het ziekenhuis worden opgenomen. Op het vlak van kwaliteit werden verschillende indicatoren onderzocht. Voor geen enkele indicator scoren forfaitairwerkende centra slechter dan de betaling per prestatie. Waar een verschil is, blijkt dat wijkgezondheidscentra beter scoren, en dit vooral op het vlak van preventieve zorg (vaccinatie en screening). Ook op het vlak van het voorschrijven van geneesmiddelen blijkt dat wijkgezondheidscentra beter voorschrijven (b.v. op het vlak van antibiotica) en veel prijsbewuster zijn. Dit brengt ons automatisch bij de kosteneffectiviteit. Wijkgezondheidscentra ontvangen een financiering die berekend is op het gemiddeld verbruik van een Belg in de prestatiegeneeskunde, vermeerderd met 31% en dit voor huisartsgeneeskundige, kinesitherapeutische en verpleegkundige verzorging. Deze correctie is te verklaren door het in rekening brengen van 1) de structurele niet-gebruikers van de eerstelijnszorg 2) de ruime vertegenwoordiging van kwetsbare groepen, met grotere zorgnood, in de patiëntenpopulatie van de wijkgezondheidscentra en tenslotte 3) de aangetoonde besparingen die worden gerealiseerd. Deze meer-investering wordt ruimschoots gecompenseerd door het feit dat patiënten die verzorgd worden in het forfaitair stelsel veel minder gebruik maken van specialistische zorg, minder in het ziekenhuis worden opgenomen (behalve voor psychiatrische aandoeningen), minder technisch onderzoek ondergaan (laboratorium en medische beeldvorming), minder kosten op het vlak van geneesmiddelen. Het is ook interessant deze resultaten te plaatsen in internationale context: klassiek vindt men in de internationale literatuur dat er bij forfaitaire betaling een gevaar zou bestaan van "risico-selectie" (de meest zieken en kwetsbaren vinden moeilijk toegang tot het systeem), sneller doorsturen naar de tweede lijn (omdat het toch niet uitmaakt hoe vaak een patiënt komt bij de forfaitaire betaling), en het sneller afronden van een consultatie met een 2

Annemans L, Closon J-P, Closon M-C, Heymans I, Lagasse R, Mendes de Costa E, et al. Vergelijking van de kost en kwaliteit van twee financieringssystemen voor de eerstelijnsgezondheidszorg in België. Health Services Research (HSR). Brussel: Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE); 2008. KCE reports 85 A (D/2008/10.273/49) 3 Uit de perstekst van de Vereniging van Wijkgezondheidscentra en Fédération des Maisons Médicales, 10/09/2008 25

voorschrift van geneesmiddelen. Eerder onderzoek toonde wisselende resultaten naargelang de organisatie van de gezondheidszorg van het land waar het onderzoek werd uitgevoerd. Geen enkele van deze hypothetische "nadelen" blijkt in België relevant te zijn. Integendeel, het systeem is beter toegankelijk, er is minder gebruik van de tweede lijn en er worden minder geneesmiddelen voorgeschreven. De conclusie van het rapport van het Kenniscentrum is dan ook dat het "opportuun is om de ontwikkeling van het forfaitair systeem aan te moedigen" (pagina 154). Wanneer bovendien, naast de publieke kostprijs, ook de kost voor de patiënten in rekening zou zijn genomen, zou deze conclusie nog meer uitgesproken zijn. De besparingen inzake remgeld op de eerste lijn (omdat remgeld daar nauwelijks wordt geïnd) en op de tweede lijn (omwille van minder gebruik), leveren een cijfer op dat met zekerheid hoger ligt dan 10% van de globale gemiddelde kostprijs.

9.2 Voorbereiding van een hervorming van het systeem van forfaitaire betaling . In het najaar werden door de vertegenwoordigers van de Vereniging van Wijkgezondheidscentra, de Fédération des Maisons Médicales en Geneeskunde voor het Volk, verdere stappen gezet in het uittekenen van een model voor transparante financiering van de medische huizen. Deze voorstellen worden voorgelegd aan de verzekeringsinstellingen en het RIZIV. In 2009 zal gestart worden met een onderzoeksproject dat moet toelaten dit voorstel verder uit te werken.

26

10. Vormingen voor de wijkgezondheidscentra 10.1 Vorming voor opstartende wijkgezondheidscentra In de nieuwe centra Medi-Kuregem en De Vaart werd vorming aangeboden over de werking van het onthaal en de forfaitfacturatie. 10.2 Vorming: algemeen Studiedag 'Schaalgrootte praktijkvoering' 12/04/08

van

een

wijkgezondheidscentrum:

effecten

op

de

Op deze interne studiedag werd stilgestaan bij vragen over de verhouding tussen teamgrootte en patiëntenaantal, het efficiënter organiseren in de praktijk en hoe daarbij oog te houden voor de kwaliteit van het aanbod en de patiëntentevredenheid, over valkuilen bij een groter wordende praktijk, de nieuwe tendensen op het gebied van organisatie (oa zorgsubstitutie),… . Hierbij werden bevindingen uit een onderzoek naar taakorganisatie en delegatie in Nederland (Landelijke Vereniging Georganiseerde Eerstelijn) gehoord, werden praktijkvoorbeelden van een wijkgezondheidscentrum (De Sleep) en een maison médicale (Forest) toegelicht, en werd tenslotte nog eens over de grenzen heen gekeken met een toelichting van de typische dagindeling in een praktijk en Nederland en Engeland. Uit de bespreking die volgde op de voorstellingen werden uiteindelijk 2 thema’s die in de daarop volgende maanden verder werden uitgewerkt, weerhouden: de toepassing van het subsidiariteitsprincipe en het bestuur van de wijkgezondheidscentra.

A Food Affair: 25/09/2008 Op 25/9/2008 werd door de studieclub gezondheidspromotie “A Food Affair – inzoomen op enkel bepalende factoren bij gezondheidspromotie over voeding” georganiseerd. Deze interne studiedag voor gezondheidspromotoren en andere geïnteresseerden uit de wijkgezondheidscentra dacht na en debatteerde over vragen als: Hoe de kerntaken van lokale samenwerkingspartners beter op elkaar afstemmen? Hoe kan de Tuppercaremethodiek toegepast worden bij voedingsprojecten? Wat zijn de voor-en nadelen van werken met bestaande patiëntengroepen?… Drie organisaties/projecten werden uitgenodigd: Pigment vzw (een Brusselse “vereniging waar armen het woord nemen”), het samenwerkingsverband rond voedingsprojecten van LOGO Leuven en het project “Huiskamergeluk” van Welzijnszorg Kempen. Het werd een geslaagde en inspirerende uitwisseling met een dertigtal aanwezigen. De keuze voor de aanwerving van een projectmedewerker voeding die de tupperwaremethodiek zal uitwerken op maat van de doelgroepen van de wijkgezondheidscentra en rond het thema voeding zet dit onderwerp ook het volgende jaar hoog op de agenda van de gezondheidspromotoren van de wijkgezondheidscentra.

27

11. Korte voorstelling van de aangesloten centra Hieronder een korte voorstelling, van oud naar jong, van alle wijkgezondheidscentra. Naast de contactgegevens vind je de samenstelling van het team en het aantal patiënten op 31/12/2008. In sommige wijkgezondheidscentra wordt het vaste team aangevuld met vrijwilligers, die vooral worden ingezet aan het onthaal. Wat het patiëntenaantal betreft vermelden we het aantal ingeschreven forfaitpatiënten. In de meeste centra worden daarnaast ook nog andere patiënten verzorgd (mensen zonder papieren, vluchtelingen enz): voor sommige centra loopt dit aantal in de honderden. Alle centra werken met het forfaitair betalingssysteem. Meer info en links naar hun websites vind je ook op onze site www.vwgc.be 12.1 Buurtgezondheidscentrum De Restèl (°1976) Adres: Valstraat 2 3570 Alken tel.: 011/31.31.84 fax: 011/59.65.70 www.derestel.be Contactpersoon: Lea Swinnen [email protected] Team:

huisarts verpleegkunde gezondheidspromotie Administratie + onthaal coördinatie totaal

aantal personeelsleden 4 4 1 1 1 11 (10 in 2007)

aantal voltijds equivalenten 3,2 2,24 0,5 0,75 0,5 7,19 (6,3 in 2007)

Aantal ingeschreven patiënten: 1.587 (1.588 in 2007) Aantal mensen zonder papieren,… : 40 (10 in 2007) 12.2 Wijkgezondheidscentrum De Sleep (°1976) Adres: Désiré Fiévéstraat 31 9000 Gent tel.: 09/223.29.23 fax: 09/224.43.62 www.wgcdesleep.be Contactpersoon: Betty Johnson [email protected]

28

Team:

huisarts HIBO verpleegkunde kinesitherapie dieet gezondheidspromotie Intercultureel bemiddelaar onthaal administratie coördinatie logistiek projectmedewerkster totaal

aantal personeelsleden 11 1 5 8 1 3 1 6 2 1 1 1 46 (40 in 2007)

aantal voltijds equivalenten 9,59 1 3,9 5,38 0,17 2,3 0,68 4,49 1,8 0,93 0,5 0,75 31,49 (31,62 in 2007)

Aantal ingeschreven patiënten: 5.879 (5.931 in 2007) Aantal mensen zonder papieren : 300 (800 in 2007) 12.3 Wijkgezondheidscentrum Botermarkt (°1978) Adres: Hundelgemsesteenweg 145 9050 Ledeberg (Gent) tel.: 09/232.32.33 fax: 09/230.51.89 www.wgcbotermarkt.be Contactpersonen: Leen De Roo/Linda Wittevrongel [email protected] Team:

huisarts HAIO verpleegkunde verzorgende dieet maatschappelijk werk gezondheidspromotie Onthaal-administratie coördinatie onderhoud totaal tandartsen 4 tandartsassistente*

aantal personeelsleden 10 2 5 1 1 1 1 5 2 2 30 (34 in 2007) 3 1

aantal voltijds equivalenten 7 2 4,42 0,63 0,26 1 1 3,8 2 1,32 23,43 (22,61 in 2007) 1,21 0,70

Aantal ingeschreven patiënten: 5.160 (5.128 in 2007)

4

de tandartsen en tandartsassistente maken deel uit van een andere vzw nl. Cemob (Centrum voor Eerstelijnsmondzorg Botermarkt) 29

Aantal mensen zonder papieren, niet in regel,… : 472 (400 in 2007) (éénmaligen, illegalen, bewoners van een orthopedagogisch centrum, niet-in-regel met ziekteverzekering) 12.4 Wijkgezondheidscentrum De Brug (°1979) Adres: Zwartevijversstraat 71 1080 Sint Jans Molenbeek tel.: 02/411.18.38 fax: 02/411.46.44 Contactpersoon: Freddy Merckx [email protected]

Team:

huisarts verpleegkunde kinesitherapie dieet gezondheidspromotie tandarts onthaal administratie coördinatie poetsen totaal

aantal personeelsleden 4 1 2 1 1 2 2 1 1 2 17 (16 in 2007)

aantal voltijds equivalenten 4 0,5 1,50 0,20 0,80 1 1,63 0,63 1 0,72 11,35 (12,27 in 2007)

Aantal ingeschreven patiënten: 2.824 (2.668 in 2007) Aantal mensen zonder papieren, niet in regel,.. : 75 (305 in 2007) 12.5 Wijkgezondheidscentrum Brugse Poort (°1981) Adres: E. Seghersplein 17 9000 Gent tel.: 09/226.10.49 fax: 09/226.88.62 www.wgcbrugsepoort.be Contactpersoon: Ingrid Ligtvoet [email protected]

30

Team:

Huisarts Haio’s verpleegkunde kinesitherapie dieet verzorgende maatschappelijk werk gezondheidspromotie onthaal en administratie coördinatie poetsen/logistiek totaal

aantal personeelsleden 7 2 3 4 1 1 2 2 6 1 1 30 (27 in 2007)

aantal voltijds equivalenten 5,10 2 3 3,5 0,21 0,34 1 0,79 4,94 1 0,82 22,7 (21,34 in 2007)

Aantal ingeschreven patiënten: 4.483 (4.294 in 2007) Aantal mensen zonder papieren,.. : 187 (278 in 2007) 12.6 Buurtgezondheidscentrum Zwartberg-Waterschei (°1983) Adres: Socialestraat 6 3600 Genk tel.:089/38.21.35 fax: 089/38.02.58 http://www.bgczw.be/ Contactpersoon: Elly Van den Brande [email protected] Team:

Huisarts HIBO verpleegkunde Kinesitherapie/osteopathie Dieet maatschappelijk werk pedicure + preventie Psychologie onthaal+administratie+vrijwilligers Verzorgende algemene coördinatie financiële coördinatie poetsen Administratie/onthaal (wep+) Totaal

aantal personeelsleden 3 1 5 4 1 1 1 1 4 1 1 1 1 2 27 (25 in 2007)

aantal voltijds equivalenten 3,18 1 2,25 2,6 0,1 0,1 0,66 0,1 2 0,5 0,5 0,5 0,37 0,5 14,36 (14,53 in 2007)

Aantal ingeschreven patiënten: 2.178 (2.230 in 2007) Aantal mensen zonder papieren,.. : geen

31

12.7 Wijkgezondheidscentrum Ridderbuurt (°1995) Adres: Ierse Predikherenstraat, 80 3000 Leuven tel.: 016/230.903 fax: 016/652.620 Contactpersoon: Nans Antheunis [email protected] Team: Cijfers 2007 huisarts verpleging kinesitherapie maatschappelijk werk gezondheidspromotie administratie coördinatie onderhoud totaal

aantal personeelsleden 6 2 2 1 4 3 1 1 20

aantal voltijds equivalenten 4,7 1 1,6 0,5 0,5 2,4 0,8 0,5 12

Aantal patiënten: 1.822 Aantal mensen zonder papieren,… : 178

12.8 Universitair gezondheidscentrum Nieuw Gent (°2000) Adres: Rerum Novarumplein 180 B (gelijkvloers Welzijnsbureau Nieuw Gent) 9000 Gent tel.: 09/221.21.81 fax: 09/221.88.08 www.ugcnieuwgent.be Contactpersoon: Els Van de Velde [email protected] Team:

huisarts HIBO verpleegkunde Dieet Coördinatie gezondheidspromotie administratie en onthaal Personeeladministratie boekhouding Totaal

aantal personeelsleden 4 1 2 1 1 1 3 en 2 15 (12 in 2007)

aantal voltijds equivalenten 3,4 1 1,62 0,10 0,8 0,50 1,5 0,7 9,62 (8,04 in 2007)

32

Aantal ingeschreven patiënten: 2.167 (2.060 in 2007) Aantal mensen zonder papieren,.. : 15 (40 in 2007) 12.9 Wijkgezondheidscentrum Daenshuis (°2003) Adres: Dr. De Moorstraat 104A 9300 Aalst tel.: 053/78.10.16 fax: 053/78.12.16

http://daenshuis.welzijn.net/ Contactpersoon: Klaas De Brucker [email protected] Team:

huisarts verpleegkunde kinesitherapie coördinatie administratie Logistiek + poetsen totaal

aantal personeelsleden 3 1 1 1 1 1 8 (6 in 2007)

aantal voltijds equivalenten 2,1 0,5 0,5 0,75 0,80 1 5,65 (3,6 in 2007)

Aantal ingeschreven patiënten: 850 (769 in 2007) Aantal mensen zonder papieren,… : 62 (19 in 2007) 12.10 Wijkgezondheidscentrum De Central (°2004) Adres: R. Valvekensstraat 19 3010 Kessel – Lo tel.: 016/350.306 fax: 016/259.587 www.wgcdecentral.be Contactpersoon: Maarten Tielens [email protected] Team:

huisarts verpleegkunde kinesitherapie administratie Coördinatie gezondheidswerker totaal

aantal personeelsleden 3 1 1 2 + 1 8 (9 in 2007)

aantal voltijds equivalenten 1,8 0,4 0,50 0,8 1 (0,50 coördinatie) 4,5 (4,06 in 2007)

Aantal ingeschreven patiënten: 1.107 (1.058 in 2007) Aantal mensen zonder papieren,… : 73 (90 in 2007)

33

12.11 Wijkgezondheidscentrum De Kaai (°2005) Adres: Francisco Ferrerlaan 441 9000 Gent tel.: 09/216.86.50 fax: 09/374.32.83 Contactpersoon: Dave Ceule [email protected] Team:

huisarts HIBO Verpleegkunde/verzorgende kinesitherapie coördinatie onthaal administratie poets/logistiek totaal

aantal personeelsleden 7 1 5 4 1 5 2 1 24 (19 in 2007)

aantal voltijds equivalenten 4,89 1 2,46 2,45 1 3,57 1,34 0,79 17,5 (13,40 in 2007)

Aantal ingeschreven patiënten: 2.484 (2.137 in 2007) Aantal mensen zonder papieren,… : 240 12.12 Wijkgezondheidscentrum De Vlier (°2005) Adres: Truweelstraat 114 9100 Sint Niklaas tel.: 03/766.18.38 Contactpersoon: Veerle Van Helsland [email protected] Team:

huisarts verpleegkunde kinesitherapie diëtiek gezondheidspromotor coördinatie totaal

aantal personeelsleden 3 1 1 1 1 1 8 (6 in 2007)

aantal voltijds equivalenten 1,8 0,6 0,8 0,1 0,1 0,8 4,2 (3,3 in 2007)

Aantal ingeschreven patiënten : 708 (596 in 2007) Aantal mensen zonder papieren : 96 (81 in 2007)

34

12.13 Wijkgezondheidscentrum Wel en Wee (°15/03/2007) Adres: Wollemarkt 7-9 2800 Mechelen tel.: 015/20.20.78 www.wgcwelenwee.be Contactpersoon: Christa De Witte [email protected] Team:

huisarts kinesitherapie Coördinatie/verpleging totaal

aantal personeelsleden 3 2 1 6 (4 in 2007)

aantal voltijds equivalenten 1 1 0,5 2,5 (2 in 2007)

Aantal ingeschreven patiënten: 430 (196 in 2007) Aantal mensen zonder papieren: 77 (51 in 2007) 12.14 Wijkgezondheidscentrum ’t Spoor (°2007) Adres: Guldensporenstraat 84 2140 Borgerhout tel.: 03/217.21.10 www.wgctspoor.be Contactpersoon: Jo Bernagie [email protected] Team:

huisarts verpleegkunde Maatschappelijk werk Onthaal/administratie Coördinatie* totaal

aantal personeelsleden 2 1 1 1 5

aantal voltijds equivalenten 1.25 0,5 0,4 0,6 0.15 2.9

* Coördinatie door huisarts Aantal ingeschreven patiënten: 777 Aantal mensen zonder papieren: 55 12.15 Wijkgezondheidscentrum Medi-Kuregem (°2007)

Adres: Jozef Dujardinstraat 8 1070 Anderlecht Tel. 02/522 32 87 35

Contactpersoon: Rafaela Martinez [email protected] Team:

huisarts Haio verpleegkunde Onthaal Administratie Coördinatie totaal

aantal personeelsleden 4 1 1 3 1 1 7

aantal voltijds equivalenten 3,4 1 0,8 2 1 0,65 5,2

Aantal ingeschreven patiënten: 3.451 Aantal mensen zonder papieren: 300 12.16 Wijkgezondheidscentrum De Regent (°2007) Adres: Regentstraat 1 2060 Antwerpen Tel. 03/217.97.90 www.wgcderegent.be Contactpersonen: Sofie Nicolay en Diane Abel [email protected] Team:

Huisarts Huisarts-coördinatie Maatschappelijk werk verpleging Administratie-coördinatie totaal

aantal personeelsleden 1 1 1 1 1 5

aantal voltijds equivalenten 0,6 0,75 0,6 0,33 0,75 3,03

Aantal ingeschreven patiënten: 185 Aantal mensen zonder papieren: 101 12.17 Wijkgezondheidscentrum De Vaart (°2008) Adres: Kasteelstraat 13 1800 Vilvoorde 02 25 25 777 Contactpersoon: Cathy Van Keymeulen [email protected]

36

Team: aantal personeelsleden 1 1 1 1 4

Huisarts verpleegkunde kinesitherapie Coördinatie Totaal

aantal voltijds equivalenten 0,8 0,5 0,3 0,36 1,96

Aantal ingeschreven patiënten: 27 Aantal mensen zonder papieren: 3 12.18 Totalen PATIËNTEN Aantal ingeschreven patiënten Aantal mensen zonder papieren Totaal ingeschrevenen + mensen zonder papieren PERSONEEL Aantal personeelsleden Aantal VTE

2007 30.477

2008 36.119

Verschil + 5.642

2.252

2.274

+22

32.729

38.393

+ 5.664

228

271

+ 43

155,07

179,58

+ 24,51

37