Jaarverslag Stichting Swalm & Roer voor onderwijs en opvoeding
2012
1 1 2 3
4
5
6
7
8
9
INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave....................................................................................................................................1 Voorwoord ..........................................................................................................................................3 Instellingsgegevens .............................................................................................................................4 3.1 Stichting Swalm & Roer voor onderwijs en opvoeding.............................................................. 4 3.2 juridische structuur .................................................................................................................... 4 3.3 organisatiestructuur .................................................................................................................. 4 3.4 kernactiviteiten .......................................................................................................................... 9 3.5 instellingsbeleid ......................................................................................................................... 9 3.6 bestuurlijke ontwikkelingen ..................................................................................................... 10 3.7 realisatie beleidsaanbevelingen jaarverslag 2011 ................................................................... 11 Bruisend onderwijs: onderwijskundig beleid....................................................................................13 4.1 samenstelling leerlingpopulatie op basis van gewichtenregeling. .......................................... 13 4.2 onderwijsopbrengsten ............................................................................................................. 13 4.3 beleid en realisatie strategische koers .................................................................................... 14 Ontwerpers van bruisende onderwijs: personeelsbeleid .................................................................19 5.1 samenstelling en verloop personeelsbestand ......................................................................... 19 5.2 vacaturestop ............................................................................................................................ 20 5.3 onderwijsmanifestatie ............................................................................................................. 20 5.4 benoeming directeuren ........................................................................................................... 20 5.5 ziekteverzuim ........................................................................................................................... 20 5.6 Arbo en arbeidsomstandigheden ............................................................................................ 21 5.7 Vervangingsfonds..................................................................................................................... 21 5.8 personeelsbegeleiding ............................................................................................................. 21 5.9 integraal personeelsbeleid (IPB) .............................................................................................. 21 5.10 Opleiden in School ................................................................................................................... 22 5.11 beleid en realisatie strategische koers .................................................................................... 22 Bruisende school in een bruisende omgeving ..................................................................................28 6.1 bouw en verbouw scholen ....................................................................................................... 28 6.2 onderwijshuisvesting ............................................................................................................... 28 6.3 facilitair .................................................................................................................................... 28 6.4 ZAT (evaluatie en ontwikkeling ZAT)........................................................................................ 29 6.5 voor- tussen en naschoolse opvang voor elke school ............................................................. 29 Zichtbare kwaliteit en ontwikkeling: borging onderwijskwaliteit.....................................................30 7.1 Onderwijsinspectie .................................................................................................................. 30 7.2 VVE ........................................................................................................................................... 30 7.3 klachten.................................................................................................................................... 30 7.4 vertrouwenspersoon................................................................................................................ 30 7.5 zelfevaluatie en opbrengstgericht werken .............................................................................. 31 7.6 leermiddelen en ICT ................................................................................................................. 31 7.7 beleid en realisatie strategische koers .................................................................................... 31 Financieel beleid ...............................................................................................................................34 8.1 Algemeen ................................................................................................................................. 34 8.2 Balans ....................................................................................................................................... 35 8.3 Staat van baten en lasten ........................................................................................................ 36 8.4 Financiële gegevens ................................................................................................................. 38 8.5 Financiële sturing en beheersing ............................................................................................. 40 Ontwikkelinterventies college van bestuur en management ...........................................................42 9.1 bruisend onderwijs .................................................................................................................. 42 9.2 ontwerpers van bruisend onderwijs ........................................................................................ 42 1
9.3 school en omgeving ................................................................................................................. 43 9.4 zichtbare kwaliteit en ontwikkeling ......................................................................................... 43 9.5 inzet en beheer financiën ........................................................................................................ 44 10 Bijlagen..............................................................................................................................................45 10.1 jaarverslag van de raad van toezicht ....................................................................................... 46 10.2 scholen ..................................................................................................................................... 50 10.3 verslag van de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad ................................................ 51 10.4 kritische succesfactoren per stroomgebied............................................................................. 52 10.5 lijst van afkortingen ................................................................................................................. 56
2
2
VOORWOORD
Voor u ligt het jaarverslag 2012 van Stichting Swalm & Roer voor Onderwijs en Opvoeding. Het verslag heeft tot doel verantwoording van de bedrijfsvoering en de daarbij behaalde resultaten af te leggen aan de ouders, de ketenpartners en de gemeentelijke en rijksoverheid. In dit jaarverslag worden de resultaten van de ontwikkelingen betreffende de in 2012 in gang gezette processen en activiteiten beschreven en beschouwd in het perspectief van het nieuwe Koersplan “Bruisend Onderwijs”. De koppeling van deze resultaten aan de in het Koersplan beschreven kritische succesfactoren binnen de 4 domeinen, bruisend onderwijs – bruisende medewerkers – bruisende omgeving en zichtbare kwaliteit, maakt duidelijk in welke mate de toekomstperspectieven van 2015, gesteld in het koersplan, zijn gerealiseerd.
drs. Th.P.H. Timmermans voorzitter college van bestuur
3
3 3.1
INSTELLINGSGEGEVENS STICHTING SWALM & ROER VOOR ONDERWIJS EN OPVOEDING
Stichting Swalm & Roer voor Onderwijs en Opvoeding, hierna te noemen Swalm & Roer, is het bevoegd gezag voor 24 scholen voor primair onderwijs in de gemeenten Roermond en Roerdalen. Dit zijn 23 ‘reguliere’ basisscholen en 1 basisschool voor speciaal basisonderwijs met in totaal 5840 leerlingen (teldatum 01-10-2012). De scholen liggen in stadswijken en dorpskernen, bovenmodale wijken en kanswijken en bieden katholiek, protestants-christelijk, algemeen bijzonder en openbaar onderwijs. In de bijlage is een overzicht opgenomen van alle scholen. Het bestuurskantoor van Swalm & Roer is gevestigd in Roermond. De naam Swalm & Roer staat voor beweging. Het onderwijs is evenals de maatschappij in beweging. Swalm & Roer wil die beweging nadrukkelijk richting geven. De stichting wil een onderwijsorganisatie met kwalitatief hoogwaardige scholen en een sterk bestuur zijn hetgeen tot uiting komt in zichtbare kwaliteit.
3.2
JURIDISCHE STRUCTUUR
Swalm & Roer kent het raad van toezichtmodel met een statutair onderscheiden college van bestuur en raad van toezicht. Swalm & Roer handelt conform de Code Goed Bestuur in het primair onderwijs zoals vastgesteld door de PO-Raad. Stichting Swalm & Roer werkt vanuit het subsidiariteitsbeginsel “decentraal tenzij…”. Schooldirecteuren hebben een grote mate van vrijheid binnen de kaders van het stichtingsbeleid. Deze begrensde autonomie houdt in dat ze daarmee ook een bijzondere verantwoordelijkheid dragen om doelen te realiseren en daaromtrent rekenschap dienen af te leggen. De stichting wordt volgens de WPO gekenmerkt als een samenwerkingsbestuur. Dat is noodzakelijk omdat de gemeente Roermond de instandhouding van de openbare scholen heeft overgedragen aan de voormalige stichtingen en rechtsvoorgangers SPOR en Christoffel. E.e.a. houdt ook een aantal verplichtingen in die Stichting Swalm & Roer heeft ten opzichte van de gemeente Roermond. Een lid van de raad van toezicht is benoemd op voordracht van de gemeente Roermond en vervolgens heeft het bevoegd gezag jaarlijks overleg met de gemeente over de begrotingen en jaarstukken, het openbaar onderwijs betreffende. Ook heeft de gemeenteraad ten behoeve van de waarborging van het openbaar onderwijs instemmingsrecht op de statuten van Stichting Swalm & Roer.
3.3
ORGANISATIESTRUCTUUR
Code Goed Bestuur Primair Onderwijs In 2008 is ervoor gekozen aan te sluiten bij “De Code Goed Bestuur Primair Onderwijs”. Deze besturingsfilosofie is ook in het verslagjaar leidend geweest voor het realiseren van goed bestuur. Belangrijkste principes van deze code zijn de scheiding van toezicht en bestuur én de verbetering van intern toezicht.
4
raad van toezicht Samenstelling: - C.P. Thissen, voorzitter - Mevr. B. J. F. M. Berden- van Lier MMO, lid - Mr. J. B. T. van ’t Grunewold, lid - J. P. M. Janssen, lid - ir. M.G. Schroten, lid - P. A. Zentjens, lid e
De procedure ter invulling van de 7 zetel is gestart; deze zetel wordt begin 2013 ingevuld op bindende voordracht van de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad.
college van bestuur Samenstelling en portefeuilleverdeling: Drs. Th. P. H. Timmermans, voorzitter - onderwijs - algemene zaken - financiën
GMR
A. J. T. M. Uiting MBA, lid - personeel - facilitair & beheer
bestuurskantoor Stichting Swalm & Roer voor Onderwijs en Opvoeding Roerderweg 35, 6041 NR Roermond Postbus 606, 6040 AP Roermond T 0475 – 345 830 E
[email protected] I www.swalmenroer.nl
MR scholen
5
3.3.1 bestuur Het college van bestuur bestaat per 01-01-2012 uit twee leden: Drs. Th.P.H. Timmermans, voorzitter A.J.T.M. Uiting MBA, lid De heer Timmermans heeft de portefeuille onderwijskundige, algemene en financiële zaken. De heer Uiting is verantwoordelijk voor personele zaken en facilitair & beheer. Beide leden van het CvB geven leiding aan een aantal directeuren en hoofden van stafafdelingen. Besluitvorming komt tot stand in de tweewekelijkse vergaderingen van het CvB, die door de voorzitter worden voorbereid met ondersteuning van de bestuurssecretaris. Het CvB handelt op basis van een bestuursstatuut en legt verantwoording af aan de raad van toezicht. De heer Uiting heeft besloten om m.i.v. 1 september 2013 met vervroegd pensioen te gaan en voorafgaand daaraan gebruik te maken van zijn BAPO rechten. Met het oog op duurzame ontwikkeling en inrichting van het CvB en tevens vanuit de noodzaak tot versterking van het CvB is in september een interim bestuurder benoemd, de heer Albert-Jan van Klaveren. Zijn primaire taak bestond uit het realiseren van de meerjaren stichtingsbegroting per 1 oktober 2012 en de begroting 2013 alsmede uitvoering van een onderzoek naar én de ontwikkeling van een nieuw inrichtingsmodel voor Swalm & Roer. Wat betreft de portefeuille facilitair & beheer is ondersteuning geboden door een extern adviseur, de heer Frank Voss. Het college van bestuur bestaat per 31-12-2012, in afwachting van de benoeming van een nieuwe interim bestuurder derhalve uit de heer Th. P. H. Timmermans, voorzitter. Bestuurder heeft ultimo 2012 de volgende nevenfuncties: Dhr. Timmermans bestuurslid Thom Hoofwijk Fonds 3.3.2 intern toezicht De raad van toezicht bestaat ultimo december 2012 uit zes leden. - C.P. Thissen, voorzitter directeur King, kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten - Mevr. B.J.F.M. Berden- van Lier MMO, lid - Mr. J.B.T. van ’t Grunewold, lid advocaat Van Boven & Van der Bruggen Advocaten - J.P.M. Janssen, lid voorzitter CvB Citaverde College - Ir. M.G. Schroten, lid directeur Parkstad & Heuvelland Wonen Zuid - P.A. Zentjens, lid De zetel voor een 7e lid van de Raad is vacant. Na de door de veranderde wetgeving noodzakelijke statutenwijziging in het voorjaar van 2011 zijn de definitieve wijzigingen van de statuten vastgesteld op basis van positief advies, dan wel instemming, door de betrokken externe stakeholders. De procedure ter invulling van de 7e zetel is gestart; de invulling van deze zetel heeft enige vertraging opgelopen en zal ingevuld worden op bindende voordracht van de gemeenschappelijke medezeggenschapsraad in 2013. De raad stelde een gewijzigd rooster van aftreden vast
6
De leden van de Raad bekleden het lidmaatschap van de Raad als toezichthouder in een nevenfunctie. Hun overige nevenfuncties per ultimo december 2011 zijn de volgende: C.P. Thissen, voorzitter - fractievoorzitter GroenLinks Eerste Kamer der Staten Generaal - voorzitter Adviesraad Buro De Helling (WB Groen Links) - voorzitter van het Nederlands Genootschap van de Sociale Zekerheid (NGSZ) Mevr. B.J.F.M. Berden- van Lier MMO, lid - bestuurslid Stichting Sociaal Historisch Centrum Limburg te Maastricht - bestuurslid Stichting Maaslandse Monografieën te Maastricht Mr. J.B.T. van ’t Grunewold, lid - secretaris geschillencommissie Spoor- en Tramwegvereniging J.P.M. Janssen, lid - lid dagelijks Bestuur AOC Raad - voorzitter Beleid Advies Raad Onderwijs AOC Raad - voorzitter Raad van Advies IVN Consulentschap Limburg - lid raad van toezicht Ontwikkel Centrum P.A. Zentjens, lid - voorzitter Raad van Beheer Stichting Praktijkonderwijs Roermond e.o. - voorzitter Samenwerkingsverband Leudal en Thornerkwartier De raad van toezicht als toezichthouder hanteert als leidraad voor eigen handelen de Code Goed Bestuur Primair Onderwijs van de PO-raad en de bepalingen in de Wet op het Primair Onderwijs, die toezien op het intern toezicht, die op 1 augustus 2010 in werking zijn getreden (Staatsblad 2010,282).
7
De Raad : - ziet integraal toe op het functioneren van de organisatie in het algemeen en in het bijzonder op de kwaliteit van de bestuurders met het oog op het maatschappelijk belang van de instelling; - is belast met vaststelling dan wel goedkeuring van de begroting, het jaarverslag (inclusief bestuursverslag en jaarrekening) en het strategisch beleid; - draagt zorg voor de aanwijzing van de accountant die belast is met de controle van de jaarrekening; - draagt zorg voor de inrichting van het bevoegd gezag en heeft een goedkeuringsrecht ten aanzien van statutenwijziging; - volgt de grote ontwikkelingen en fungeert daarnaast als adviseur en klankbord voor het college van bestuur; - vervult het werkgeverschap voor de bestuurders; - stelt een toetsingskader vast waarin wordt geëxpliciteerd op welke ijkpunten en criteria het toezicht zich in het bijzonder richt. Het college van bestuur is eindverantwoordelijk voor het besturen van de stichting. IJkpunten zijn vastgelegd in een toetsingskader, vastgesteld op 1 november 2011. De Raad wordt geïnformeerd door middel van bestuurlijke rapportages. De permanente dialoog met het college van bestuur (CvB) en besluitvorming door de raad van toezicht (RvT) geschiedt in plenair overleg. Het overleg wordt voorafgegaan door een korte besloten vergadering van de Raad. In het jaarverslag 2012 legt de Raad verantwoording af over de wijze waarop invulling is gegeven aan het intern toezicht. Het jaarverslag van de raad van toezicht is opgenomen in bijlage 10.1. 3.3.3 de scholen De scholen van Swalm & Roer liggen verspreid door de gemeenten Roermond en Roerdalen en bieden openbaar, bijzonder- en overig basis- en speciaal basisonderwijs. De stichting kent een aantal brede scholen. In de bijlage is een overzicht opgenomen van de onder het bevoegd gezag ressorterende scholen. In het licht van de voorgenomen herinrichting van de organisatie en het begroot tekort is besloten vooralsnog geen invulling te geven aan het meerschools construct Bloesem-Brink-Montessori en is een aantal vacante locatiedirecteurfuncties niet opengesteld. In het onderzoek naar een nieuw inrichtingsmodel constateert het bestuur dat het meerschools construct hervorming behoeft. In oktober heeft het CvB een intentiebesluit genomen m.b.t. fusie van De Bloesem met Ankertje Kompas per 1 augustus 2013. Er is een stuurgroep geformeerd, bestaande uit MR, directie en voorzitter CvB die zorgdraagt voor een projectplan. 3.3.4 medezeggenschap De volgende leden maakten per 31 december 2012 deel uit van de Gemeenschappelijke MedezeggenschapsRaad (GMR), waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen personeel (PGMR) en ouders (OGMR): naam geleding contactpersoon scholen Tjeu Verheijden PGRM – DB (voorzitter) Achtbaan, Leeve, ’t Kempke Ron Bremmers OGMR – DB (vicevoorzitter) Octopus, Lambertus, Theresia Remco van Bergen OGMR – DB (secretaris) Bloesem, Brink Liesbeth Heijman PGMR – DB Stapsteen, Willem de Zwijger Julia Derix PGMR – DB Alfonsus, Mozaïek, Ankertje Kompas Patrick v.d. Berg OGMR (penningmeester) Hubertus Mieke Tenten PGMR Balans, Hovenier 8
Anne v.d. Loo Geert Schreven Wendy Rietra Vivian Geelen Geerten van Eldik Irma Groteclaes
OGMR OGMR OGMR PGMR OGMR uitvoerend secretaris
Aan de Roer, Steenen Brug Martinus, Berensprong Montessori Zonnewijzer, Vincent van Gogh Neel
Met ingang van het nieuwe schooljaar 2012-2013 trad Patrick van den Berg terug als lid van het dagelijks bestuur (DB) van de GMR. Met het oog op het terugtreden uit de GMR na dit schooljaar van Tjeu Verheijden en Ron Bremmers is ervoor gekozen het DB voorlopig met 5 personen in te richten. Liesbeth Heijman en Julia Derix traden toe tot het DB. Uitgangspunt is om met ingang van het schooljaar 2013-2014 weer een DB te hebben dat bestaat uit 4 GMR-leden: 2 ouderleden en 2 personeelsleden. De leden van de GMR zijn als contactpersoon verbonden aan de scholen van Swalm & Roer en zijn verdeeld over een vijftal werkgroepen. De leden houden zich al naar gelang specialisme bezig met onderwijs, personeel, financiën, communicatie of school en omgeving. Daarmee wordt aangesloten op de beleidslijnen van bruisend onderwijs. Uitgangspunt van handelen is het activiteitenplan, waarin vanuit missie en visie de richting wordt aangegeven. De taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de GMR zijn beschreven in het GMR reglement en huishoudelijk reglement. Het DB van de GMR laat zich, voorafgaand aan elke GMR vergadering, door het bevoegd gezag informeren over aanstaande beleidsvoornemens. Zoals de afgelopen jaren te doen gebruikelijk is, werd een MR basiscursus voor de MR’s geïnitieerd door de GMR. Deze vond plaats in het bestuurskantoor tijdens twee cursusavonden op 12 en 15 november 2012 en werd bezocht door ca. 20 MR-leden. Voor een overzicht van (behandelde) onderwerpen wordt verwezen naar bijlage 10.3. 3.3.5 het bestuurskantoor Het bestuurskantoor is ingericht ter ondersteuning van het CvB, de schooldirecties en de andere geledingen binnen de stichting. In opdracht van het CvB wordt hoofdzakelijk gewerkt aan de ontwikkeling en uitvoering van beleid met betrekking tot de diverse beleidsterreinen van de stichting. Daarnaast wordt vanuit het bestuurskantoor de boekhouding en de personeels- en salarisadministratie van de scholen, het bestuurskantoor en de medewerkers van Swalm & Roer verzorgd. De bedrijfsvoering van het bestuurskantoor valt onder de verantwoordelijkheid van het CvB. Het bestuurskantoor omvat de afdelingen P&O, financiële administratie en onderwijsinnovatie/kwaliteitszorg. Daarnaast is een aantal medewerkers belast met bovenschoolse taken zoals ICT, Opleiden in School en facilitair beheer.
3.4
KERNACTIVITEITEN
De kernactiviteiten van Swalm & Roer zijn per domein uit de strategische koers “Bruisend Onderwijs” beschreven in dit jaarverslag.
3.5
INSTELLINGSBELEID
De missie van Swalm & Roer wordt als volgt omschreven: Swalm & Roer: waar kinderen zich samen ontwikkelen met het oog op morgen. Het belang van het kind staat voorop. Ieder kind moet de kans krijgen zijn talenten optimaal te ontwikkelen. Hiertoe verzorgt Swalm & Roer goed onderwijs dat aansluit bij de behoeften en talenten van de leerling en dat steunt op de volgende principes:
9
Het kind dient centraal te staan en de verschillen tussen kinderen in herkomst, mogelijkheden en belangstelling zijn uitgangspunten bij het realiseren van de inrichting van het onderwijsaanbod en de onderwijsorganisatie. Kinderen opvoeden gebeurt binnen een sociaal kader, het is een groepsdynamisch proces waarin waarden en normen een belangrijke rol spelen. De stichting staat voor kwalitatief goed onderwijs: het is de taak om het leerproces van kinderen optimaal te faciliteren door kwalitatief goed onderwijs te bieden. Het onderwijs dient zich af te spelen in een voor alle betrokkenen -kinderen, medewerkers en ouders- veilige omgeving. Swalm & Roer staat voor een permanente ontwikkeling, verbetering en innovatie van het onderwijsleerproces. Er wordt veel ruimte geboden voor professionals, professionalisering, lokale schoolomgeving en partners. De scholen staan niet geïsoleerd, maar zijn wezenlijk onderdeel van de maatschappelijke context waarbinnen ze opereren; in de dagelijkse praktijk zullen zij geconfronteerd worden met en onderdeel zijn van maatschappelijke problemen en veranderingen. In het kader van de brede-schoolgedachte zullen zij hierin een actieve rol spelen. Vanuit de missie en visie van de stichting is in 2009 een strategisch plan vastgesteld onder de titel Bruisend Onderwijs, dat vanaf hoofdstuk 4 vanuit de diverse domeinen verder wordt beschreven. De realisatie van de kritische succesfactoren op het gebied van “bruisend onderwijs”, “bruisende medewerkers”, “bruisende omgeving” en “kwaliteit” dient aan het einde van de looptijd van de strategische koers in 2015 een feit te zijn. Voor zover het school gebonden activiteiten betreft, zullen de directeuren in hun schoolplannen een planning maken binnen de 4 voorliggende schooljaren. Dit geldt ook daar waar de verantwoordelijkheid ligt op stichtingsniveau voor het CvB en/of de hoofden van de afdelingen. Het CvB is verantwoordelijk voor de ontwikkeling van stichtingsbeleid. Stafmedewerkers en directeuren leveren een bijdrage aan de beleidsvoorbereiding en directeuren zijn verantwoordelijk voor adequate uitvoering van vastgesteld beleid.
3.6
BESTUURLIJKE ONTWIKKELINGEN
Het CvB heeft in 2011 een uitgebreide evaluatie verricht naar het eigen functioneren, het functioneren van het bestuurskantoor en een beperkte evaluatie m.b.t. de inrichting van het management van de scholen. De uitgebreide evaluatie is niet alleen verricht vanuit een algemene procesmatige (PDCA) benadering maar was, gezien de stagnerende beleidsontwikkeling, ook een noodzakelijke interventie. Daarnaast is in 2011, een jaar dat werd afgesloten met een financieel tekort, nadrukkelijk gebleken dat de financiële bedrijfsvoering niet in control is en het urgent is dat het beheer van de middelen en de daarbij behorende procesinrichting op orde wordt gebracht. Mede naar aanleiding van de aanbevelingen van de visitatiecommissie van de PO-raad uit 2011 en een aantal personele ontwikkelingen zoals het vertrek van het lid van het college van bestuur, vertrek van het hoofd financiële administratie en het vooruitzicht dat aan het einde van het schooljaar een aantal vacatures zou ontstaan als gevolg van natuurlijk verloop, is in het verslagjaar een aantal ontwikkelingen ingezet ten behoeve van verbetering van de bedrijfsvoering en organisatie van de stichting als geheel en die van het bestuurskantoor in het bijzonder. Dit kwam tot U in een herschikking van taken binnen het college van bestuur en de voorbereidingen tot het nemen van maatregelen om te komen tot een financieel gezonde organisatie. De nadere invulling van de planning & control cyclus is ter hand genomen op basis van periodieke management rapportages. Financieel dienstverlener Merces heeft in eerste instantie ondersteuning geboden ten behoeve van het opstellen van de begroting. Na het vertrek van het hoofd FA heeft een
10
medewerker van Merces tevens de operationele leiding van de afdeling voor zijn rekening genomen tot het moment van benoeming van het nieuwe hoofd bedrijfsvoering/financiën op 1 januari 2013. Het bestuur, bestaande uit de voorzitter CvB en het interim lid CvB, heeft de opdracht t.a.v.de ontwikkeling van een nieuw inrichtingsmodel voortvarend ter hand genomen. Echter op enig moment is gebleken dat meer specialistische expertise op bestuursniveau noodzakelijk was. Dit heeft ertoe geleid dat begin januari 2013 een nieuwe interim bestuurder is aangetrokken ten behoeve van de verdere ontwikkeling van een toekomstbestendig inrichtingsmodel voor Swalm & Roer. In december van het verslagjaar heeft de GMR op grond van de ontwikkelingen en onderbouwing van de voorgenomen reorganisatie het vertrouwen in het college van bestuur opgezegd. De GMR acht het huidige bestuur niet in staat om de stichting toekomstbestendig in te richten en de essentiële cultuurverandering door te voeren. De raad van toezicht heeft in de ontstane situatie geen aanleiding gezien haar vertrouwen in het college van bestuur op te zeggen. De raad heeft hierop de bestuursopdracht herhaald, dat wil zeggen doorgaan met de ingezette acties teneinde het negatieve tij te keren. De laatste dagen van het jaar heeft intensief overleg plaatsgevonden tussen de GMR en de raad van toezicht om te komen tot herstel van vertrouwen en een toekomstgerichte oplossing naar aanleiding hiervan.
3.7
REALISATIE BELEIDSAANBEVELINGEN JAARVERSLAG 2011
Bestuurlijke interventies n.a.v. de visitatiecommissie PO-Raad - De overlegstructuur tussen het CvB en de schooldirecties is inmiddels gewijzigd. Sinds het schooljaar 2011/2012 is t.a.v. het directieoverleg een onderscheid aangebracht aangaande overleg dat gaat over beleid (WAT) en overleg m.b.t. de uitvoering (HOE). Het CvB is alleen betrokken bij de beleidsvergaderingen. - De verbeteropdracht m.b.t. het inrichten van een deugdelijke bedrijfsvoering en organisatie van de stichting als geheel en die van het bestuurskantoor in het bijzonder is in gang gezet. - Het CvB heeft inzake het afleggen van rekenschap de planmatige terugkoppeling met de RvT wat betreft de financiële bedrijfsvoering gerealiseerd. - De ‘SWALM & ROER academie’ is van start gegaan. In het kader van “met elkaar en van elkaar leren” gaan de 24 scholen alle scholings- en ontwikkelingstrajecten aan elkaar kenbaar maken via een website en bieden ze elkaar over en weer de mogelijkheid om interscholair in company te scholen. koersdomein 1. bruisend onderwijs - Binnen alle scholen van Swalm & Roer wordt gewerkt met groepsplannen. - Ten behoeve van het werken met individuele leer- en ontwikkelarrangementen zijn de eerste ondersteunende activiteiten uitgezet inzake het gebruik van een nicct-test voor alle leerlingen van groep 6 en zijn plusklassen van start gegaan m.b.t. onderwijs aan meer- en hoogbegaafde leerlingen. Alle scholen hebben, zoals eerder aangegeven, een ‘aandachtsfunctionaris meer- en hoogbegaafdheid’ aangesteld. - Het verwijzingspercentage SBO is weliswaar afgenomen van 4,60% naar 4,14% maar is gezien het gewijzigde streefniveau van 2,7 % i.p.v. in het koersplan aangegeven percentage van 3,7% te hoog. koersdomein 2: bruisende medewerkers - Op stichtingsniveau is het eerste gedeelte van het IPB-project afgerond. Rolprofielen en bijbehorende competenties zijn beschreven en het beleid met betrekking tot de gesprekkencyclus is beschreven en vastgesteld. - Het mobiliteitsbeleid is uitgebreid en aangepast.
11
-
M.b.t. preventief personeelsbegeleiding is een meerdaagse scholingstraject aangeboden voor managementleden.
koersdomein 3: bruisende omgeving - In 2012 heeft het CvB overeenstemming bereikt met de Gemeente Roermond betreffende nieuwbouw van de St. Alfonsusschool en SBO De Balans aan het Lief Vrouweveld te Roermond en de uitbreiding van BS Neel. - In het kader van efficiency is de fusie tussen BS ’t Ankertje Kompas en BS De Bloesem in gang gezet - M.b.t. inkoop zijn Europese aanbestedingstrajecten opgestart voor energie en schoonmaak. koersdomein 4: zichtbare kwaliteit Ten aanzien van de gestelde doelen in het Koersplan kan het volgende opgemerkt worden. - Het geven van feedback aan elkaar is in ontwikkeling. - Het gebruik van de PDCA-cyclus wordt in alle scholen toegepast m.b.t. de leer- en ontwikkelopbrengsten. - De ontwikkeling en het gebruik van kwaliteitshandboeken is opgestart op zowel op stichting- als schoolniveau. - Er is op zowel stichting- als op schoolniveau sprake van een eerste aanleg van een managementinformatiesysteem dat gelieerd is aan de managementgesprekken cycli en datafeedback mogelijk maakt. - Er zijn en worden tevredenheidsonderzoeken afgenomen. - Nog niet alle scholen scoren voldoende op het hele spectrum van kwaliteitszorg. Met name de processen m.b.t. afstemming van het onderwijsaanbod en de evaluatie van het onderwijs vragen aandacht. Om hierin een verbeterslag te maken wordt in het schooljaar 2012/2013 op alle scholen een op ontwikkeling gerichte audit uitgevoerd m.b.t. de realisatie van het basisniveau van zorg; - De deelname aan het speciaal basisonderwijs neemt af. - Met betrekking tot de ontwikkeling van een gestandaardiseerd overdrachtsdossier naar het VO is een pilot uitgezet. De overdracht van PSZ naar het BAO noodzaakt, mede door de opbrengsten van de inspectiebezoeken, een extra inhaalslag. Voor beide zaken zijn werkgroepen geformeerd met de opdracht hierin een verbeterslag te maken. domein financiën Binnen dit domein is een aantal gerichte verbeterinterventies in gang gezet om de P&C te optimaliseren. De administratieve organisatie is op orde gebracht en de periodieke rapportages worden uitgebracht op zowel stichting- als schoolniveau. Verdere analyses hebben aangetoond dat het huidige managementconstruct te duur is en dat er gereorganiseerd moet worden. Hiertoe is in het najaar een traject uitgezet.
12
4 4.1
BRUISEND ONDERWIJS: ONDERWIJSKUNDIG BELEID SAMENSTELLING LEERLINGPOPULATIE OP BASIS VAN GEWICHTENREGELING.
De gewichtenregeling gaat uit van drie leerlinggewichten te weten: 0 - 0.3 - 1.2. De criteria voor deze gewichten zijn gebaseerd op het opleidingsniveau van de ouders. In onderstaande tabel valt af te lezen hoe groot de aantallen en bijbehorende percentages zijn op landelijk en Swalm & Roer-niveau. gewicht 0.0 0.3 1.2
*1
*2
*3
Landelijk Swalm & Roer 2010-2011 2011-2012 2010-2011 2011-2012 1.337.82 1.330.99 4.594 4.556 *1 87,20% 87,70% 79,19% 80,69 111.356 104.243 649 573 *2 7,26% 6,87% 11,01% 10,15% 84.954 82.347 558 517 *3 5,54% 5,43% 9,46% 9,16%
Het landelijk beeld vertoont, ondanks de daling van het leerlingaantal, een stijging van het percentage 0-leerlingen van 0,50%. Deze lichte stijging is verklaarbaar aangezien de criteria voor extra subsidie zijn verscherpt. Binnen Swalm &Roer is ook een daling van het leerlingaantal en een stijging van het percentage 0-leerlingen (1,50%) waarneembaar. Dit is 1% meer dan de landelijke stijging. Gezien de daling van het percentage 0.3 en 1.2 leerlingen is dit een logische ontwikkeling. Er wordt dus aan minder leerlingen een extra gewicht toegekend. Ook hier is de verklaring dat de criteria voor extra subsidie zijn verscherpt. Op landelijk niveau en op Swalm & Roer-niveau is sprake van een lichte daling van de categorie 0.3 leerlingen. Dit is een logisch gevolg gezien de groei van het aantal 0-leerlingen > zie *1. Het Swalm & Roer-niveau ligt 3.28% boven het landelijk gemiddelde. Op landelijk-niveau is sprake van een geringe daling van 0,11%. Dat geldt ook voor Swalm &Roer, namelijk 0,30%. Dit is wederom logisch gezien de groei het aantal 0-leerlingen > zie *1. Het percentage 1.2 leerlingen is bij Swalm & Roer 3.73% meer dan het landelijk gemiddelde.
*2 +*3 Het aantal 0.3 en 1.2 gewichtenkinderen ligt ruim boven het landelijk gemiddelde. Dit betekent dat er binnen Swalm & Roer meer leerlingen in aanmerking komen voor een hogere financiering. Op grond daarvan mag worden aangenomen dat de onderwijskundige problemen, die te verwachten zijn, van een zwaarder kaliber zijn dan landelijk.
4.2
ONDERWIJSOPBRENGSTEN
De schooldirecties leggen hierover rekenschap af aan het college van bestuur door middel van het schoolanalyse-instrument en de school-monitor. Onderstaande tabel toont het gemiddelde van de Cito-eindopbrengst.
13
Cito-Eindopbrengst 2012 (22 scholen) Landelijk Swalm & Roer Gemiddelde eindtoets Gemiddelde taal Gemiddelde rekenen
535,1
536,2
70,3
79,9
43,2
44,6
Uit bovenstaande blijkt dat de gemiddelde score van Swalm & Roer boven het landelijk gemiddelde ligt. Dit betekent overigens niet dat iedere school dit gemiddelde heeft behaald! Voor schooljaar 2011/2012 geldt een nieuwe systematiek voor de beoordeling van de Cito eindtoets. De aangepaste systematiek maakt voor alle scholen gebruik van de ongecorrigeerde schoolscore. De geldende onder- en bovengrens is afhankelijk van het percentage gewogen leerlingen op de gehele school. Deze grenzen zijn afgeleid van het landelijk gemiddelde voor scholen met hetzelfde percentage gewichtenleerlingen op teldatum 1 oktober van het betreffende schooljaar. Op basis van gewogen leerlingen wordt iedere school dus ingedeeld in een schoolgroep. Voor iedere schoolgroep wordt ter normering een ondergrens, landelijk gemiddelde en een bovengrens geformuleerd. Aan de hand van deze normering kan iedere school zien of wordt voldaan aan de norm! Overgangsregeling schooljaar 2011/2012: Voor scholen met een schoolscore onder de ondergrens volgens de normering in 2009-2010 en 2010/2011, geldt een overgangsregeling. Als de schoolscore voor betreffende scholen in 2012, volgens de nieuwe beoordelingswijze, onder de ondergrens komt te liggen, past de inspectie voor deze scholen de oude beoordelingssystematiek toe.
4.3
BELEID EN REALISATIE STRATEGISCHE KOERS
De stichting heeft haar ambities m.b.t. bruisend onderwijs in de strategische koers geformuleerd en samengevat in een aantal kritische succesfactoren, de ijkpunten voor kwaliteit. 4.3.1 basisniveau van zorg Nadat in 2010 het basisniveau is geactualiseerd zijn de scholen actief aan de slag gegaan. Binnen Swalm & Roer is tevens de wens uitgesproken zoveel mogelijk kinderen onderwijs te kunnen bieden binnen de eigen wijk/dorp. Om dit mogelijk te maken is het basisniveau-plus geformuleerd. Groepsplannen en differentiëren in minimaal 3 niveaus: Om leerlingen adequaat te kunnen bedienen is het differentiëren in drie verschillende niveaus via groepsplannen een geformuleerde kritische succesfactor. Alle scholen binnen de stichting zijn hier actief mee aan de slag. Om o.a. deze ontwikkeling binnen de stichting in kaart te brengen zal in schooljaar 2012-2013 een audit plaats vinden. Individuele leer- en ontwikkelarrangementen (IOP): Binnen de stichting is een format IOP vastgesteld. Aan de hand van dit format kan de school de desbetreffende leerling(-en) in kaart brengen en een beredeneerd leer- en uitstroomperspectief bieden aan leerkracht en ouder. Meer- en hoogbegaafden: 14
Op de scholen moet een aandachtsfunctionaris meer- en hoogbegaafdheid benoemd worden. De aandachtsfunctionaris zal samen met het team binnen de school het thema vormgeven, expertise ontwikkelen en het beleid beschrijven. Binnen de stichting is er een bovenschoolse plusklas onderbouw en bovenbouw, ‘Stroming’. Leerlingen zijn aangemeld op basis van vastgestelde criteria. De opgedane expertise bij plusklassen kan ingezet worden om scholen te ondersteunen bij de begeleiding van hoogbegaafde leerlingen. Scholen kunnen hiertoe een beroep doen op de leerkrachten van de plusklassen. Van en met elkaar leren is één van de doelen van de bovenschoolse plusklas. 4.3.2 onderwijsopbrengst Binnen de scholen hebben alle ontwikkelingen in meer of mindere mate invloed op de opbrengsten zoals weergegeven in de tabel in paragraaf 4.2. Een extra impuls is de deelname van 12 scholen aan het landelijk traject: Opbrengstgericht Leiderschap dat in het verslagjaar is afgesloten en waarvoor de stichting een projectsubsidie heeft ontvangen. Thema: opbrengstgericht leiderschap. Om te onderzoeken of schoolontwikkeling vanuit directie adequaat indaalt in de organisatie zijn schoolbezoeken uitgevoerd. Via vragenlijsten van de NSA (een onafhankelijk instituut van en voor leidinggevenden in het primair onderwijs ter stimulering en bewaking van de beroepskwaliteit en deskundigheidsbevordering van schoolleiders in het primair onderwijs) hebben schoolleiders van de stichting dit onderzocht. Dit werd als zeer zin- en leervol ervaren. De resultaten worden landelijk d.m.v. publicaties bekend gemaakt. Ook op het gebied van onderwijsachterstanden wordt actief gewerkt aan het verbeteren van de opbrengsten. Het betreft hier voornamelijk de impulsscholen. Met name investeren in voor- en vroegschoolse educatie, schakelklassen, extra formatie en additionele middelen voor leermethodes zijn hier de hefbomen. (Bekostiging uit de OAB gelden van de gemeente en de impulsgelden van de stichting.) Vier impulsscholen nemen sinds schooljaar 2009-2010 deel aan het project Onderwijstijdverlenging. Het project duurt 4 jaar waarin leerlingen uit de groepen 6/8 wekelijks 2 maal 2uur extra onderwijs krijgen. (Bekostiging: eigen investering stichting, bijdrage overheid en een bijdrage van de gemeente.) 4.3.3 Passend onderwijs Schoolbesturen zijn vanaf 1 augustus 2014 verplicht een passende onderwijsplek te bieden aan leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben. De belangrijkste wijzigingen als gevolg van de wet zijn: • • •
• • •
er wordt een zorgplicht voor leerlingen met een specifieke onderwijsbehoefte voor de bevoegde gezagsorganen ingevoerd; het huidige systeem van Regionale Expertisecentra, indicatiestelling en leerlinggebonden financiering (de rugzak) verdwijnt; er worden sectorale samenwerkingsverbanden passend onderwijs gevormd, waarin de scholen voor regulier en speciaal onderwijs samenwerken; dit betekent de verplichte vorming van nieuwe grotere samenwerkingsverbanden die een dekkend netwerk aan passende voorzieningen moeten kunnen bieden. de middelen voor extra ondersteuning voor het regulier basisonderwijs en het speciaal onderwijs worden gebudgetteerd; er wordt een verplichting tot overleg over de voorzieningen voor extra ondersteuning in het samenwerkingsverband tussen het samenwerkingsverband en de gemeente(n) ingesteld het samenwerkingsverband stelt het kwaliteitskader op voor de basisondersteuning die elke basisschool moet gaan realiseren en elke school maakt een schoolondersteuningsprofiel waarin men de huidige situatie met betrekking tot passend onderwijs beschrijft alsook de meerja15
ren beleidsvoornemens om te gaan voldoen aan de eisen met betrekking tot de brede basisondersteuning die het samenwerkingsverband stelt. Er wordt gewerkt aan de oprichting van een nieuw groot samenwerkingsverband passend onderwijs 31.02, dat per 1 november 2013 een rechtspersoon gevormd heeft en vooruitlopend op de officiële start en bekostiging volgens de nieuwe wet gedurende de schooljaren 2012-2013 en 2013-2014 voorbereidingskosten ontvangt. Dit swv in oprichting heeft een hoofdlijnennotitie opgesteld en vastgesteld. In het verlengde van deze notitie wordt gewerkt met drie beleidsgroepen die respectievelijk werken aan: 1. kaders voor inhoudelijk invulling van passend onderwijs waaronder de ijkpunten voor de brede basisondersteuning en format voor schoolondersteuningsprofiel; 2. oprichting rechtspersoon en bestuurlijke organisatie; 3. interne en externe communicatie. In de hoofdlijnennotitie wordt als kwaliteitsindicator voor het deelnamepercentage SBO en SO het landelijk gemiddelde als norm gesteld. Dit betekent voor het SBO 2,72% terwijl dit voor de stichting momenteel 4,17% is (zie onderstaande tabel). Ook voor het deelnamepercentage SO wordt het landelijk gemiddelde als norm gehanteerd; ook hier scoort het nieuwe samenwerkingsverband met name op categorie 1 (de deelname aan het ZMOK) ongeveer 1,3% hoger dan het landelijk gemiddelde; op de overige soorten SO liggen de deelnamepercentages rond het landelijk gemiddelde.
Aantal BAO leelingen Aantal SBO Aantal leerlingen Deelnamepercentage
06-07 6.045 260 6.305 4,12%
07-08 6.097 264 6.361 4,15%
08-09 5.987 281 6.268 4,48%
09-10 5.974 288 6.262 4,60%
10-11 11-12 12-13 5898 5732 5693 256 257+9* 237+11* 6054 5993 5939 4,23% 4,44% 4,17%
Het landelijk deelnamepercentage is 2,7% * 11 leerlingen uitgaand grensverkeer. Het nieuwe samenwerkingsverband passend onderwijs decentraliseert de budgetverantwoordelijkheid door naar schoolbesturen die deze op hun beurt weer door decentraliseren naar hun scholen. Voor wat betreft de middelen voor de lichte zorg (de oude WSNS middelen) gebeurt dit reeds met ingang van 1 augustus 2014. Voor de middelen voor de zware zorg geldt dat dit uiterlijk in 2019 ook doorgevoerd wordt voor de afzonderlijke besturen. Dit betekent dat besturen c.q. hun scholen een direct belang hebben bij hun verwijzingsgedrag. Binnen Swalm & Roer werken de scholen nu voor het tweede jaar met budget verantwoordelijkheid voor wat betreft de WSNS-middelen, de middelen voor de zogenaamde lichte zorg. Voor wat betreft de budgetverantwoordelijkheid voor de zware zorg moet eerst helder worden wat dit betekent voor de afzonderlijke scholen en beoordeeld worden of dit principe voor de zware zorg ook gehanteerd kan worden. Het opstellen van een meerjarenplanning ten behoeve van het realiseren van de brede basisondersteuning op alle scholen met als resultaat lagere deelnamepercentages in SBO en SO zal de komende 5 jaar centraal moeten staan.
16
4.3.4 School als oefenplaats voor actief burgerschap Dit is expliciet benoemd als een van de kritische succesfactoren. Op een aantal scholen is dit goed in ontwikkeling (bijvoorbeeld invoering ‘vreedzame school’), maar een substantiële groep van de onder Swalm & Roer ressorterende scholen is er nog niet aan toegekomen om hier meer werk van te maken, zodat men voldoet aan de indicatoren van de inspectie op dit punt. 4.3.5 actieve betrokkenheid van de leerlingen en eigen digitale portfolio Met het portfolio wordt op één school structureel gewerkt. Gezien de omslag zoeken scholen naar een tussenoplossing tussen rapport en portfolio. Twee scholen hebben dit actief opgepakt. Tevens is er een software programmamaker gevonden die kosteloos wil meewerken aan de opzet van een digitaal rapportfolio. Deze zal hierna aangeboden worden aan de andere scholen. Dit zal waarschijnlijk schooljaar 2013-2014 worden. 4.3.6 SBO de Balans is een expertise centrum voor zorg SBO de Balans is een school voor speciaal basisonderwijs met expertise op verschillende gebieden. Op het gebied van taal, woordenschat, begrijpend lezen, technisch lezen en rekenen zijn door deelname aan landelijke trajecten en pilots en door een adequaat en afgestemd scholingsbeleid al veel doelen bereikt. Hierdoor onderscheidt SBO de Balans zich van vergelijkbare onderwijsvoorzieningen. Opbrengstgericht werken is inmiddels gemeengoed in de school en is zichtbaar in diverse trajecten en processen. Met name op het gebied van leesonderwijs, zowel begrijpend lezen als technisch lezen, onderscheiden de resultaten van de leerlingen zich in positieve zin van de trend in den lande en de normen die de inspectie daarvoor stelt. Sinds schooljaar 2011-2012 heeft de school een aanvang gemaakt om, met de verworven inzichten, andere vakgebieden en beleidsterreinen verder te ontwikkelen. Daarbij is de focus gericht op het rekenonderwijs, gedrag/sociaal emotionele ontwikkeling, het invoeren van nieuwe groepsplannen voor alle vakgebieden en “opbrengstgericht leiding geven”. Met name bij de groepsplannen en IOP’s wordt er afstemming gezocht middels passende perspectieven om het leerstofaanbod optimaal af te stemmen op de behoeftes van de leerlingen. Er is een dekkend netwerk aan bovenschoolse zorg waarmee Swalm & Roer in staat is om aan de zorgplicht te voldoen in 2013. Het samenwerkingsverband heeft een sluitende bovenschoolse zorgstructuur waardoor leerlingen, waarvan de scholen beargumenteerd aangeven dat dit noodzakelijk is, via de PCL extra ondersteuning toegewezen krijgen via ambulante begeleiding, trajectbegeleiding of toegeleid worden naar SBO de Balans. Hierbij is het wel een gegeven dat het leerlingenaantal van de Balans daalt en dat er bij de leerlingen die verwezen worden naar de Balans bijna altijd sprake is van meervoudige, complexe problematiek waarbij de grenzen opschuiven richting REC 3 en REC 4. Vanaf schooljaar 2012-2013 zal er vanuit SBO de Balans geparticipeerd worden in de ontwikkelingen op het niveau van het samenwerkingsverband rondom passend onderwijs. Ook ontstaan er dan de eerste visieontwikkelingen voor de synergieschool waarin het management van de Balans en de Alfonsusschool een leidende rol hebben. Deze zullen de komende twee jaar doorontwikkeld worden zodat er in 2015 vanuit de synergieschool voldaan kan worden aan de eisen die passend onderwijs stelt. Er zal dan expertise in huis zijn op verschillende zorgniveaus en er zullen arrangementen (ook richting REC 3 en REC 4) geboden worden aan kinderen met verschillende behoeftes op zowel leer-, als gedragsgebied. De opgedane kennis en ervaring zullen uitgedragen worden om de basisscholen optimaal te laten profiteren om hun zorgprofielen uit te breiden.
17
4.3.7 beleid voor meer- en hoogbegaafden In het voorjaar van 2012 startte de voorbereidingen voor het inrichten en vormgeven van de bovenschoolse plusklassen, waarvan verwacht werd dat deze als een olievlek zouden functioneren bij het ontwikkelen van beleid voor de slimme leerling op de scholen van de Stichting Swalm & Roer. Ondanks dat het voor de scholen niet eenvoudig bleek om de juiste leerlingen voor deze klassen te signaleren, is de stroming tot stand gekomen. Bij de start van het schooljaar 2012-2013 waren de klassen bijna volledig gevuld. (de laatste plek in de middenbouwklas is inmiddels ook ingevuld). In de bovenschoolse plusklassen Stroming wordt onderwijs gegeven aan 30 gediagnostiseerde hoogbegaafde kinderen. Het onderwijs krijgt vorm op de tweede leerlijn. Er wordt gewerkt met open opdrachten, procesmatige feedback, eigen leerlijnen en veelal hebben de kinderen zelf invloed op de keuze van de leerstof. Uit de opbrengstmeting, waarvoor de diagnosticeringslijsten van het Digitaal Handelingsprotocol Hoogbegaafdheid (DHH) zijn ingezet, blijkt dat de kinderen veel baat hebben bij deze vorm van onderwijs. Met name het zelfbeeld en de sociale vaardigheden van deze leerlingen kennen een bijzonder grote groei. In de afgelopen periode is er in de plusklassen gewerkt met hoogbegaafde leerlingen met overwegend een harmonisch profiel en weinig extra problematieken. In de komende jaren zal ook gekeken worden naar de hoogbegaafde leerling die te maken heeft met een problematiek, naar de absolute onderpresteerder. Het begeleiden van deze leerlingen kan weer de praktijkervaring opleveren waardoor de olievlek breder groter, maar ook zeker diepgaander zal worden.
18
5
ONTWERPERS VAN BRUISENDE ONDERWIJS: PERSONEELSBELEID
5.1
SAMENSTELLING EN VERLOOP PERSONEELSBESTAND
(bron: Werkgeverspiegel 2012 ABP) Man 130 114,0 49,6
werknemers fte's gemiddelde leeftijd
Vrouw 481 344,2 43
Totaal 611 458,2 44,4
Totaal fte's Vrouw
werknemers
Man 0
200
trend in werknemers in fte in eigen organisatie
400
600
800
man
vrouw
totaal
voltijd
deeltijd
totaal
voltijd
deeltijd
totaal
2008
121,2
11
132,3
160,8
199,0
359,7
492
2009
118,7
11,9
130,6
169,1
201,4
370,5
501,1
2010
114,1
11,2
125,3
167,4
200,6
368,0
493,3
2011
109,8
15,1
124,9
164,0
201,0
365,0
489,9
2012
100,6
13,4
114
140,7
203,5
344,2
458,2
trend gemiddelde leeftijd werknemers man
vrouw
totaal
2008
49,5
41,5
43,3
2009
49,7
41,6
43,3
2010
49,5
41,9
43,5
2011
50,2
42,2
43,9
2012
49,6
43,0
44,4
19
5.2
VACATURESTOP
Er is door de financiële omstandigheden waarin Swalm & Roer is terechtgekomen in het het kalenderjaar 2012 een vacaturestop afgesproken. Alleen daar waar de kwaliteit van het onderwijs in gevaar komt is kan het CvB hiervan afwijken. Dit is zeer incidenteel gebeurd en op een dusdanige wijze dat hierdoor geen langdurige verplichtingen zijn aangegaan.
5.3
ONDERWIJSMANIFESTATIE
Ruim 50.000 leraren, onderwijsondersteuners en schoolleiders hebben op 6 maart in de Amsterdam Arena massaal nee gezegd tegen de bezuinigingen die minister Van Bijsterveldt wil doorvoeren in het passend onderwijs. Een grote delegatie van Swalm & Roer heeft hier deelgenomen aan deze manifestatie die zich richtte tegen de plannen van minister Van Bijsterveldt om 300 miljoen euro te bezuinigen op passend onderwijs. De bezuinigingen hebben grote gevolgen voor het hele onderwijs.
5.4
BENOEMING DIRECTEUREN
In het verslagjaar 2012 is op basisschool St. Alfonsus een locatiedirecteur benoemd per 1 augustus. Deze medewerker was tot 1 augustus 2012 gedetacheerd vanuit de Aloysius stichting. Op basisschool Ankertje Kompas is een waarnemend locatiedirecteur tot 1 augustus 2012 benoemd. Vanwege vervroegd pensioen van de locatiedirecteur van BS De Steenen Brug is in augustus een nieuwe locatiedirecteur benoemd. In verband met langdurig ziekteverlof is tijdelijk invulling gegeven aan het locatiedirecteurschap op BS De Berensprong. Per 1 augustus 2012 is er een locatiedirecteur benoemd op BS Ankertje Kompas welke tevens als waarnemend directeur is benoemd op BS De Bloesem. Op De Bloesem is een waarnemend locatiedirecteur benoemd per 1 augustus 2012. Op basisschool De Octopus heeft de locatiedirecteur per 1 september 2012 gebruik gemaakt van de FPU pensioenregeling. De locatiedirecteur van BS Lambertus te Swalmen heeft na de herfstvakantie de overstap gemaakt naar BS De Octopus. Op BS Lambertus is de functie locatiedirecteur niet ingevuld maar wordt waargenomen door de meerschools directeur. Op BS De Brink is een waarnemend directeur benoemd per 1 januari 2012. Daarmee kwam ook de functie waarnemend locatiedirecteur op de AZC school te vervallen. Het meerschools construct is hiermee niet verder ingevuld. Na de zomervakantie is bij het CVB de gedachte ontstaan het meerschools construct te gaan verlaten en terug te gaan naar één directeur per school. E.e.a. zal in een reorganisatieplan met bijbehorend sociaal plan worden vormgegeven. Ook het bestuursbureau zal in deze reorganisatieplannen worden betrokken.
5.5
ZIEKTEVERZUIM
kengetallen ziekteverzuim personeelsgemiddelde: 640,36 verzuimpercentage: 6,82% aantal verzuimmeldingen: 648 meldingsfrequentie: 1,01 totaal aantal verzuimgevallen: 683 gemiddelde verzuimduur in dagen: 22,88 Het verzuim is licht toegenomen in 2012 (2011: 6,66%) Het streefcijfer voor 2015 is 5%. Uit cijfers van het Vervangingsfonds blijkt dat het landelijk verzuimpercentage onderwijs stijgt van 6,1% naar 6,5%7% vanaf medio oktober 2010 tot oktober 2011. De cijfers van 2012 zijn nog niet beschikbaar gesteld door het Vervangingsfonds. 20
Ook de meldingsfrequentie is met 0,05 toegenomen ten opzichte van 2011 (2011: 0,96). Het betreft een heel lichte stijging en een gemiddelde van 1 ziekmelding per jaar per werknemer is nog steeds goed te noemen.
5.6
ARBO EN ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN
De bedrijfsarts houdt elke week spreekuur op het bestuurskantoor van Swalm & Roer. Hij ontvangt, voor zo ver zij daartoe in staat zijn, de medewerkers die meer dan 2 weken met ziekteverlof zijn. Ook voert hij er SMO (sociaal medisch overleggen) met de HR-adviseur, schooldirecteuren en betrokken medewerkers. De procedures hieromtrent zijn vastgelegd in het beleidsstuk gezondheidsmanagement. Het arbobeleidsplan zal in de toekomst nog verder geactualiseerd dienen te worden en is als dusdanig nog een belangrijk aandachtspunt.
5.7
VERVANGINGSFONDS
Stichting Swalm & Roer is aangesloten bij het Vervangingsfonds. Het Vervangingsfonds bepaalt een trede-indeling op basis van de verhouding tussen de in het voorgaande schooljaar verschuldigde premie en de aan datzelfde schooljaar toe te rekenen gedeclareerde netto-loonkosten i.v.m. vervanging wegens ziekteverlof. Voor het schooljaar 2011-2012 is Swalm & Roer in trede nul ingedeeld. Dit betekent dat er geen extra claim is gelegd op de financiële middelen van het Vervangingsfonds, waardoor het fonds geen bovenmatige uitkeringen heeft hoeven te doen ten behoeve van de vervanging van zieke medewerkers van Swalm & Roer. Deze trede indeling betekent ook dat Swalm & Roer geen extra rekening ontvangt van het Vervangingsfonds. Swalm & Roer heeft een Vaste Invallers Pool (VIP). De medewerkers die benoemd zijn in deze pool worden bekostigd door het Vervangingsfonds. Voorwaarde is dat Swalm & Roer deze medewerkers voor 98% inzet voor vervangingen wegens ziekte. Door de keuze voor een vaste invallerspool wordt voordeel behaald in de trede indeling van het premiedifferentiatiesysteem van het Vervangingsfonds. Door de ingestelde VIP, kan de stichting deskundige leraren aan zich binden door middel van een regulier dienstverband bij de stichting in plaats van een vervangingsbenoeming. Ook kunnen bij een boventallige personeelsbezetting vast benoemde medewerkers naar de VIP worden overgeplaatst, waardoor zij (meestal) langdurige vervangingen voor hun rekening kunnen nemen. Van de maximaal 19,3 in het schooljaar 2011-2012 en maximaal 17,24 in het schooljaar 2012-2013 te benoemen fte’s zijn ultimo december 2012 ruim 6 fte’s ingevuld. In een beleidsnotitie is vastgelegd hoe met de vervangerspool wordt omgegaan.
5.8
PERSONEELSBEGELEIDING
De afdeling P&O adviseert, begeleidt en ondersteunt medewerkers en directies met betrekking tot (ziekte-)verzuim of voorkoming daarvan. Zij doet dat in nauwe samenwerking met de bedrijfsarts en eventueel externe partners binnen de kaders van de Wet verbetering poortwachter. In de ondersteuning van het personeelsbeleid zijn verwachtingen en behoeften van directeuren leidend en wordt aangesloten bij de P&O-onderwerpen uit jaarplannen van de scholen. Tevens ondersteunt P&O in de procesgang bij personele vraagstukken inzake functioneren, conflicthantering, formatie en arbeidsvoorwaarden. P&O fungeert daarnaast als klankbord en sparringpartner van directeuren en medewerkers.
5.9
INTEGRAAL PERSONEELSBELEID (IPB)
In augustus 2012 is het IPB beleidsplan vastgesteld. Hierin is er een onderverdeling gemaakt in :
Kaderdocument Rolprofiel leraren en gesprekkencyclus. Kaderdocument Rolprofiel leidinggevenden en gesprekkencyclus. Kaderdocument Rolprofiel OOP en gesprekkencyclus
21
Regeling beoordelingsgesprekken, zoals bedoeld in de CAO.
Op alle scholen is na 1 augustus 2012 door de directies a.d.h.v. deze documenten een start gemaakt met de gesprekkencyclus. In de periode tot 1 augustus 2014 wordt gewerkt aan implementatie van het beleid waarna deze periode wordt afgesloten met een evaluatie onderzoek. Analyse van de onderzoeksresultaten zullen t.z.t. leiden tot verbetering en aanscherping van het gewenste beleid. Er moet nog aandacht worden gegeven aan de ontwikkeling van het bekwaamheidsdossier. Hier zal in 2013 verdere invulling worden gegeven.
5.10 OPLEIDEN IN SCHOOL Reeds gedurende de opleiding van toekomstig personeel wordt invloed uitgeoefend op de startbekwaamheid van leraren en wordt een preselectie gedaan binnen het potentieel van kandidaat-leraren. Het project ‘Opleiden in school’ gaat uit van het leren in de lerende Driehoek. Dat betekent samen met studenten, docenten en leraren opleiden, leren en professionaliseren. De verantwoordelijkheid voor opleiden van leraren basisonderwijs wordt dus gedeeld in partnerschap. Om dit te bereiken hebben de schoolbesturen i.s.m. de opleiding een projectaanvraag ingediend bij het Ministerie van OCW welke is toegekend. De criteria waaraan een opleidingsschool moet voldoen, zijn vastgelegd in een convenant dat is getekend door Fontys Pabo Limburg en een aantal onderwijsorganisaties waaronder Swalm & Roer. Er zijn binnen Swalm & Roer 3 schoolopleiders en een school coördinator welke in totaal 38 studenten begeleiden. Opleidingsscholen hebben in het verslagjaar 10 LIO studenten begeleid.
5.11 BELEID EN REALISATIE STRATEGISCHE KOERS 5.11.1 functiehuis Een van de eerste activiteiten die heeft plaats gevonden na de datum van de beleidsarme fusie per 1 augustus 2008 is het ontwikkelen van een nieuw functiehuis voor de stichting. In samenwerking met en onder begeleiding van een gecertificeerd fuwasys-deskundige van de Onderwijs Servicegroep uit Arnhem is het functiehuis met instemming van de GMR per 1 augustus 2010 vastgesteld. Hierin zijn in 2012 geen veranderingen aangebracht. 5.11.2 functiemix In 2010 is er een met instemming van de GMR tijdelijk beleid functiemix vastgesteld. Overleg met vakcentrales dienaangaande heeft tot de conclusie geleid, dat in 2011 een herziening en aanpassing van dat beleid noodzakelijk was. Dat heeft er toe geleid dat Swalm & Roer de criteria les- en begeleidende activiteiten van medewerkers die in aanmerking willen komen voor de LB-inschaling heeft aangepast aan de bedoeling van de wet. Er is conform dit aangepast beleid door Swalm & Roer in 2012 uitvoering gegeven aan de functiemix. In onderstaande tabel zijn de cijfers op bestuursniveau weergegeven. Het vereiste percentage op bestuursniveau is net niet behaald. FTE
LA
LB
2008
344,9
2009
LC
%
funxtiemix LB
340,3
12,3 20,2 19,6
8% 16% 24%
340,3
23,2
overig
Totaal
33,3
2,3
380,5
351,4
32,5
3,0
386,9
2010
312,9
44,3
1,9
2,0
361,2
2011
279,7
71,7
2,5
1,1
355,0
2012
270,4
66,6
2,5
0,8
instroom
257,9
79,1
2,5
0,8
22
12,5 LB
De benoemingsadviescommissie (BAC) heeft de gesprekken als zeer positief en inspirerend ervaren en is er nog meer van overtuigd geraakt dat er veel talent in de organisatie aanwezig is. De BAC vraagt zich echter wel af gezien het beperkte aantal kandidaten dat gereageerd heeft, in hoeverre in de toekomst de percentages binnen de functiemix gehaald gaan worden. In 2013 moet er op bestuursniveau een percentage gehaald worden van 32% en in 2014 van 40%. 5.11.3 protocol vervanging (VIP/DIP) Teneinde inzicht te geven in de vervangingspools van Swalm & Roer en de daarbij geldende regels en criteria is een protocol vervangingspools opgesteld met bijbehorende registratieformulieren. In het protocol is vastgelegd wie verantwoordelijk is voor de match tussen behoefte en inzet van vervangend personeel en hoe de registratie van de gewerkte uren dient te gebeuren met gebruikmaking van welke formulieren. De vervanging van leraren kan worden geregeld via de Vaste Invallers Pool (VIP) en de Digitale Invallers Pool (DIP). Vervangingen in de VIP worden bekostigd door het Vervangingsfonds, mits wordt voldaan aan criteria zoals gesteld in het reglement van het Vervangingsfonds: 98% als vervanging ingezet wegens ziekteverlof medewerkers. Aan dat criterium voldoet Swalm & Roer. Het protocol is vastgesteld en na instemming van de GMR vanaf 2010 daadwerkelijk toegepast. De in VIP benoemde medewerkers hebben een regulier dienstverband bij Swalm & Roer; de bekostiging vindt plaats door het Vervangingsfonds. Overzicht omvang VIP- en DIP-formatie Jaar 31-12-2010 31-12-2011 31-12-2012
VIP 1.8820 FTE 4.9025 FTE 6,2290 FTE
DIP + 160 personen + 160 personen + 160 personen
De poolers in de DIP zijn niet in dienst van Swalm & Roer. Zij stellen zich beschikbaar om soms incidentele, maar ook structurelere vervangingen voor hun rekening te nemen. Zij zijn zelf in staat en verplicht de persoonlijke gegevens in het systeem actueel en up to date te houden, hetgeen toch niet overal even consequent gebeurt. 5.11.4 interne mobiliteit Nadat in 2009 een tijdelijke regeling interne mobiliteit in werking is getreden, heeft dit beleidsonderdeel in 2010 een definitief karakter gekregen. In dit document is vooral beschreven en geregeld op welke wijze en volgens welke procedures medewerkers van de diverse scholen al dan niet vrijwillig kunnen worden geplaatst of overgeplaatst naar andere (school)locaties van de stichting. N.a.v. de formatietekorten en –overschotten is in het voorjaar 2012 gestart met de zogenaamde overplaatsingscarrousel. Daarbij worden op de eerste plaats medewerkers die hebben aangegeven vrijwillig mobiel te willen zijn, in contact gebracht met directeuren van scholen waar vacatures zijn. Bij een “match” tussen beide partijen worden deze medewerkers overgeplaatst en aansluitend wordt dezelfde procedure gevolgd met medewerkers, die op basis van het afspiegelingsbeginsel, verplicht in aanmerking moeten komen voor overplaatsing. In 2012 hebben zich vrijwillig 17 leerkrachten aangemeld voor overplaatsing. 6 Leerkrachten zijn inderdaad naar een andere school gegaan. Bij de verplichte mobiliteitsronde zijn 9 leerkrachten herplaatst op een andere school binnen de stichting.
23
5.11.5 meerjaren formatieperspectief In het meerjarenformatieperspectief wordt alleen naar de kwantitatieve gegevens gekeken er worden geen uitspraken gedaan over de kwalitatieve gegevens van het personeel. Hiervoor is nader onderzoek noodzakelijk. Op grond van de leerling prognoses van de gemeenten Roermond (2012) en Roerdalen (2009), gemaakt door Planning Verband Groningen en Pronexus is onderstaande grafiek gemaakt waaruit de trend van de leerlingenaantallen tot 2029 waarneembaar is. Op de Y-as van de grafiek staan de aantallen leerlingen en op de X-as van de grafiek zijn de jaren 2010 t/m 2029 weergegeven. 6200 6000 5800 5600 5400 5200 5000
2029
2028
2027
2026
2025
2024
2023
2022
2021
2020
2019
2018
2017
2016
2015
2014
2013
2012
2011
2010
4800
Er vindt een geleidelijke daling van het leerlingenaantal plaats van 6060 naar 5300 leerlingen (12,5% minder leerlingen) in 20 jaar. In deze terugloop is niet zichtbaar de factor leerlinggewichten, verschil onderbouw- en bovenbouwleerling. Deze beide factoren hebben een duidelijke negatieve invloed op het bekostigingsniveau. De aanname is dat de lumpsumbekostigingswijze de komende twintig jaar ongewijzigd zal zijn gebaseerd op het aantal leerlingen en dat er geen andere wijze van bekostiging voor in de plaats komt. Personele behoefte In de onderstaande tabel is de relatie gelegd tussen de prognoses van de leerlingenaantallen, het aantal FPE (conform begrotingsmodel PO-Raad) als er uitstroom plaats vindt zonder dat er instroom plaatsvindt, de FPE’s die nodig zijn om bij een bepaald aantal leerlingen de personeelsbezetting zo goed mogelijk af te stemmen, de vereisten dienaangaande en de benodigde instroom in FPE. Het uitgangspunt hierbij is de personele behoefte bij ongewijzigd beleid. Jaar
Aantal Leerlingen*
2012
5840
FPE leraar en directies OOP nodig 369
Overschot
Werkelijk
14 fpe
383
In de onderstaande tabel is de prognose uit het bestuursformatieplan van de bond KBO afgezet tegen het aantal FPE’s inclusief natuurlijk verloop. Prognose Bond KBO jaar aantal ll
2012 5840*
2013 5813
2014 5758
2015 5709 24
FPE* *peildatum november 2012
369
367
364
351
In de onderstaande tabel is de uitstroom op de lange termijn weergegeven op basis van de cijfers van Plannings Verband Groningen.
Jaar
prognose aantal leerlingen
aantal FPE na uitstroom
schatting benodigde FPE
uitstroom
(319+46=)365
benodigde instroom in FPE 46
2017
5792
(369-50=)319
2023
5531
(365-82=)283
(283+66=)349
66
82
2029
5294
(349-78=)271
(271+63=)334
63
78
50
Bij ongewijzigd beleid zal in de periode van 2012-2023 de uitstroom gecompenseerd dienen te worden met een gelijke instroom. Vanaf 2023 blijkt echter dat nog 2/3 van de uitstroom gecompenseerd moeten worden door instroom van personeel. Deze conclusie staat gezien de negatieve financiële situatie onder druk en is als zodanig niet geheel realistisch. 5.11.6 ontwikkelde arbeidsvoorwaarden Stichting Swalm & Roer heeft vanuit goed werkgeverschap voor de medewerkers een aantal secundaire arbeidsvoorwaarden geregeld. Door het afsluiten van contracten met Centraal Beheer Achmea en VGZ kunnen medewerkers van Swalm & Roer een collectiviteitskorting en betere voorwaarden genieten bij het afsluiten van diverse verzekeringsproducten. Daarnaast biedt de Swalm & Roer ook de mogelijkheden om fiscaal gunstig te sporten in diverse sportcentra in de regio. Verder biedt de stichting secundaire arbeidsvoorwaarden in de vorm van een aantal fiscale voordelen zoals fiscaal voordelig sporten, een zgn. cafetariaregeling (fiscale uitruilregeling) woon-werkverkeer en fietsplan. 5.11.7 Opleiden in School Reeds gedurende de opleiding van toekomstig personeel wordt invloed uitgeoefend op de startbekwaamheid van leraren. Het opleiden van toekomstige leraren gebeurt in partnerschap tussen de Nieuwste Pabo (dNP) en diverse schoolbesturen. In juli 2009 hebben de Fontys Pabo Limburg en voorzitters van diverse besturen waaronder de stichting Swalm & Roer een samenwerkingsovereenkomst ondertekend met betrekking tot het project ‘Opleiden in School’. In dit project wordt uitgegaan van het leren in de lerende Driehoek, wat betekent dat docenten en leraren samen met studenten opleiden, leren en professionaliseren. In schooljaar 2010-2011 is gestart met een nieuw curriculum waarbinnen het ‘Opleiden in school’ een plaats kreeg. Een substantieel deel van de opleiding van toekomstige leraren vindt plaats op de leerwerkplek in de opleidingsscholen. In schooljaar 2012-2013 werden Fontys pabo Limburg en Pabo Hogeschool Zuyd samengevoegd en curricula op elkaar afgestemd. Afgelopen jaar behoorden studiejaar 1, 2 en 3 tot dNP en studiejaar 4 tot Fontys. Per schooljaar 2013-2014 vallen alle studiejaren onder dNP.
25
In schooljaar 2012-2013 waren binnen de Stichting Swalm & Roer 3 opleidingsscholen, elk gevormd door een cluster bestaande uit 3 of 4 basisscholen. Criteria waaraan opleidingsscholen moeten voldoen zijn vastgelegd in een convenant en worden geëvalueerd middels zelfevaluatie instrumenten. Op de opleidingsscholen worden de studenten begeleidt door geschoolde mentoren en schoolopleiders. Binnen de stichting Swalm & Roer werden in schooljaar 2012-2013 bijna 40 studenten begeleid van dNP. De begeleiding van de studenten gebeurt primair door de mentor met ondersteuning van de schoolopleider. Op iedere opleidingsschool probeert de schoolopleider een ‘leraarsnest’ te creëren door studenten uit diverse studiejaren samen te plaatsen zodat ‘van elkaar leren’ tot de mogelijkheden behoort. Tevens is de schoolopleider gesprekspartner van de schoolleiding m.b.t. uitvoering van beleid gerelateerd aan ‘Opleiden in School’. Het curriculum van de pabo is de laatste jaren vernieuwd en wordt in samenspraak met het werkveld ingevuld en aangepast. De opleiding bestaat uit 4 fasen. De propedeutische fase, opleidingsbekwaam, is gericht op selectie, oriëntatie, beroepsbeeld en de eigen persoon. De hoofdfase, profileringsbekwaam, richt zich op het leggen van een goede basis voor pedagogisch en didactisch handelen. Daarop volgend komt de derde fase, onderdeel van de hoofdfase, waarin de student zich verdiept in een leeftijdsgroep en in een specifiek domein. Deze fase wordt afgesloten met een beoordeling of de leerkracht in opleiding LIO bekwaam is. De afstudeerfase is de afsluiting, waarbinnen een LIO blokstage plaatsvindt en de leerkracht in opleiding moet aantonen startbekwaam te zijn. In het curriculum is een duidelijke verbinding tussen theorie aangeboden op de Pabo en de praktijk, uit te voeren op de leerwerkplek. De opleiding wordt aangeboden in thema’s die zijn samengesteld met het werkveld. Sinds schooljaar 2012-2013 is basisschool De Hovenier in Montfort een academische opleidingsschool. Het academische onderdeel richt zich op het verrichten van onderzoek door benoemde leerkrachten en leerkrachten in opleiding gericht op actuele schoolontwikkeling middels de onderzoekscyclus van Cyrilla van der Donk (2012). 5.11.8 opleidingsacademie De scholen van Swalm & Roer hebben met de komst van een eigen opleidingsacademie de krachten gebundeld met betrekking tot hun professionaliseringsaanbod en de facilitering daarvan, De SWER academie. In augustus is een website gelanceerd waarop de bij de scholen geïnventariseerde opleidingsvraag is omgezet in een exclusief trainings- en begeleidingsaanbod voor al het onderwijzend personeel van de stichting. 5.11.9 staftaken (meerschoolse)directeuren In 2011 is op basis van een beleidsdocument vorm gegeven aan het idee om ook directeuren verantwoordelijkheid te laten dragen op het gebied van beleidsontwikkeling en –uitvoering. Dat heeft er toe geleid, dat (in normale omstandigheden) 20% van de beschikbare tijd van de meerschoolse directeuren en 10% van directeuren die voor één school verantwoordelijk zijn, wordt ingezet als bijdrage aan de domeinen, onderwijs, kwaliteit, bruisende medewerkers, school & omgeving en financiën. Op basis van de vastgestelde werkgroepjaarplannen worden dan onderwerpen ter hand genomen, die, met ondersteuning van het beleidsoverleg van directeuren, leiden tot beleidsadviezen voor het CvB. Verder wordt er door deze directeuren in het kader van de realisatie van de staftaak ook uitvoering gegeven aan het vastgestelde beleid, vanuit een van de leidende principes van Swalm & Roer, namelijk de subsidiariteitsbeginsel.
26
5.11.10 kweekvijver locatiedirecteuren Vanaf augustus 2011 is er een beleidsdocument ontworpen en vastgesteld, waardoor er binnen de stichting de mogelijkheid is ontstaan om deel te nemen aan een kweekvijverproject. dit project is in eerste instantie alleen gericht op de invulling van de toekomstige vacatures van locatiedirecteur. De doelstelling is er vooral ook op gericht dat de “parels” van de kandidaat leidinggevenden voor de scholen van Swalm & Roer behouden kunnen blijven. In het voorjaar van 2012 is de kweekvijver van start gegaan met 6 kandidaten. De cursus wordt verzorgd door Habilis en is opgebouwd uit verschillende modules waarin nadrukkelijk de verbinding vanuit de theorie naar de praktijk wordt gemaakt. 5.11.11 structureel aangepast werk In 2012 is de notitie structureel aangepast werk vastgesteld en geplaatst op het intranet van Swalm & Roer. Het betreft het standpunt van het CvB onder welke omstandigheden en voorwaarden nog sprake kan zijn van structureel aangepast werk als medewerkers door ziekte of gebrek niet meer in de volledige omvang van de oorspronkelijk werktijdfactor hun taken kunnen uitvoeren. In het document is onderscheid gemaakt in directie, onderwijsgevend en onderwijsondersteunend personeel. In het kader van goed werkgeverschap worden voor betrokken medewerkers mogelijkheden gecreëerd om, weliswaar in een deeltijdbaan, een waardevolle invulling te geven aan hun eigen deskundigheid en expertise. Tevens biedt e.e.a. ook kansen voor Swalm & Roer om gebruik te kunnen blijven maken van de (deeltijd)inzet van deze medewerkers. 5.11.12 verzuimbeleidsplan Het gezondheidsmanagement maakt onderdeel uit van het arbo- en integraal personeelsbeleid van Swalm & Roer. Het is gericht op het scheppen van een veilig en prettig werkklimaat dat bijdraagt aan de vitaliteit en gezondheid van medewerkers en op het voorkomen en verminderen van verzuim van personeel. Het gezondheidsmanagementplan is een uitwerking van de regels waaraan zulk beleid moet voldoen en omschrijft maatregelen ter bevordering van de veiligheid en de gezondheid en ter voorkoming en beperking van de psychosociale arbeidsbelasting (PSA) van medewerkers. Het doel van alle betrokken partijen is er op gericht om aan het eind van het kalenderjaar een ziekteverzuimpercentage en meldingsfrequentie te bereiken op of onder het landelijk gemiddelde. Daarnaast mag het niet hoger zijn dan het verzuimpercentage en meldingsfrequentie bij Swalm & Roer in het voorafgaande kalenderjaar. Deze notitie is in 2012 vastgesteld en gepubliceerd op het intranet van Swalm & Roer.
27
6
BRUISENDE SCHOOL IN EEN BRUISENDE OMGEVING
6.1
BOUW EN VERBOUW SCHOLEN
6.2
ONDERWIJSHUISVESTING
Net als vele andere regio’s in ons land heeft ook onze regio te maken met krimp van het leerlingenaantal, waarvan leegstand onderwijshuisvesting één van de gevolgen is. Niet alleen Swalm & Roer maar ook de Stichting Kinderopvang Roermond (SKR) heeft hiermee te maken. Vanuit het, in samenspraak met SKR en de Gemeente Roermond, opnieuw bespreekbaar maken van de visie met betrekking tot het beleid in dezen, is gewerkt aan een ontwikkeling met als doel leegstand zoveel mogelijk terug te dringen. In 2012 is, mede ook in dit kader, door de Herman Broerenschool die ressorteert onder een andere stichting, gebruik gemaakt van een leegstaand lokaal van BS. ’t Mozaïek. 6.2.1 Ontwikkelingen met betrekking tot “nieuwbouw” onderwijshuisvesting. In het voorjaar van 2012 heeft stichting Swalm & Roer overeenstemming bereikt met de Gemeente Roermond betreffende het realiseren van een “nieuwe” synergieschool op de huidige locatie van de St. Alfonsusschool. De synergie in dezen betreft het realiseren van onderwijs op maat, “samen waar het kan en apart waar het moet”, voor de leerlingen van de St. Alfonsusschool en van SBO De Balans. Op dit moment (voorjaar 2013) wordt er hard gewerkt aan concretisering en uitwerking van plannen, dit in relatie tot de te realiseren huisvesting. 6.2.2 meerjaren onderhoud Het CvB is met de gemeenten Roermond en Roerdalen in overleg over het planmatig uitvoeren van onderhoud, gebaseerd op een meerjarenonderhoudsvisie- en inventarisatie. Het blijven voeren van overleg in dezen is belangrijk vanwege de verschillende rollen die de stichting met betrekking tot schoolgebouwen heeft, hetzij als juridisch eigendom, economisch eigendom of als gebruiker. Deze verschillende vormen van eigenaarschap of gebruik hebben een direct gevolg voor de verantwoordelijkheid en de uitvoering van zowel binnen- als buitenonderhoud.
6.3
FACILITAIR
Met betrekking tot facilitaire zaken zijn er in 2012 verschillende trajecten doorlopen, waarvan een aantal in een “afrondende” fase, andere volledig en een aantal in de ontwikkelende zin. Onderstaand worden ontwikkelingen in dezen verder beschreven. 6.3.1 Europees aanbesteden. Met betrekking tot Europees aanbesteden is het traject rond de copiërs afgerond en geëvalueerd met de projectbegeleiding. De aanbesteding en de daaraan gekoppelde gunning levert, mede door de gehanteerde contractduur met optie tot verlenging, op termijn een aanzienlijke financiële besparing op. In de uitvoerende zin zijn in 2012 al enkele scholen voorzien van een nieuwe copiër, de andere scholen volgen in 2013 of 2014, afhankelijk van het eindigen van eerder aangegane contracten. Het traject rond aanbesteden van schoonmaak is in 2012 opgestart en verder vorm gegeven. In deze is bewust stil gestaan bij het maatschappelijk engagement dat de stichting heeft en de maatschappelijke verantwoordelijkheid met betrekking tot het bieden van kansen aan instanties voor sociale wekvoorziening. Het gunnen in dezen vindt plaats in het voorjaar 2013.
28
6.3.2 Centraal en de-centraal. In 2012 zijn een aantal zaken centraal voor alle scholen geregeld. Het betreft bijvoorbeeld telefonie vaste aansluitingen en het leveren van energie, zowel op het gebied van gas als van elektra. Vanuit het principe van de integrale verantwoordelijkheid van elke schooldirectie zijn ook een aantal zaken door de scholen zélf geregeld, dit in samenwerking met de Onderwijs Inkoop Groep, met als doel behoud van de gewenste kwaliteit en voorzieningen, tegen lagere kosten. In deze kunnen onder meer genoemd worden: papier, afvalverwijdering, toiletbenodigdheden, onderhoud blusapparatuur, onderhoud alarminstallaties, onderhoud inbraakinstallaties en noodverlichtingen, alarmopvolging en onderhoudscontracten bij Skool. 6.3.3 Beleidsontwikkelingen met betrekking tot inkoop. Met betrekking tot de inkoop en aanbesteding is in 2012 de zienswijze ontwikkeld, ingevoerd en tot uitvoering gebracht dat elke schooldirectie voor de aan hen toevertrouwde school, ook op het gebied van inkoop een schoolspecifieke verantwoordelijkheid heeft en daar ook, binnen de vastgestelde kaders, naar handelt. Verder is vanuit de kadernotitie “Integraal domeinplan School & Omgeving” en de daaruit voortvloeiende kaders “Facilitair beleid” en “Centraal Inkoopbeleid” vorm gegeven aan de trajecten die in dezen al beschreven zijn.
6.4
ZAT (EVALUATIE EN ONTWIKKELING ZAT)
Uit de ZAT-evaluaties blijkt ook in 2012 dat de goede samenwerking van het onderwijs en vele kin gerelateerde partners inzake de aan het kind verleende zorg , aantoonbaar succesvol is. Ondanks het aantoonbare succes blijft het noodzakelijk de inspanningen in de volle breedte te continueren, ook al is er een afname van de, voor de ZAT’s, beschikbare middelen. Het mogelijk niet kunnen continueren van de inspanningen in dezen leidt tot stilstand en tot achteruitgang van het bereikte succes. Het is noodzakelijk dat de betrokken instanties de aanwezige expertise in kúnnen en in blijven zetten voor het verder goed kunnen functioneren van de ZAT’s.
6.5
VOOR- TUSSEN EN NASCHOOLSE OPVANG VOOR ELKE SCHOOL
Stichting Kinderopvang Roermond heeft in het verslagjaar de overeenkomst inzake tussenschoolse opvang eenzijdig opgezegd. Op initiatief van Swalm & Roer is overleg gevoerd teneinde de dienstverlening overeind te houden en andere scholen de mogelijkheid te bieden zich aan te sluiten. Scholen hebben een inspanningsverplichting om vrijwilligers te werven om de exploitatielasten van het product TSO te drukken, een voorwaarde van SKR voor continuering op de Roermondse scholen. SKR onderzoekt een aantal verschillende modellen om de TSO vorm te geven en zal deze inbrengen in het overleg met Swalm & Roer.
29
7
7.1
ZICHTBARE KWALITEIT EN ONTWIKKELING: BORGING ONDERWIJSKWALITEIT ONDERWIJSINSPECTIE
De inspectie heeft in het verslagjaar 2012 alle scholen een basisarrangement toegekend; alleen Basisschool Lambertus krijgt een attendering. Een derde van de scholen scoort significant hoog. Aandacht blijft nodig voor de bandbreedte binnen de onderwijstijd. Naast de focus op de Cito eindtoets (taal en rekenen) dient er voldoende tijd te zijn voor de resultaten op andere gebieden. In dit kader kunnen genoemd worden de onderwijstijdverlenging op impulsscholen en de koppeling van verenigingen en de aanstelling van een combifunctionaris in Roerdalen.
7.2
VVE
Vanuit het inspectierapport in het kader van de Wet OKE heeft de gemeente Roermond in samenwerking met de VVE koppels de aandachtspunten opgepakt. Een van deze actiepunten heeft geleid tot de bijeenkomst ‘afstemming, leren van en met elkaar’. Het koppel BS ‘t Mozaïek/ PSZ Mengelmoes heeft zichzelf en de pilot VVE-thuis gepresenteerd, een ouderparticipatieprogramma waarin wordt samengewerkt met welzijnsorganisatie Wel.kom en bibliotheek. Doel is om op termijn het taalstimuleringsprogramma “Opstap” voor kinderen in groep 1 en 2 van de basisschool, in afgeslankte vorm alleen aan te bieden aan die ouders die dit echt nodig hebben omdat ze bijvoorbeeld de Nederlandse taal niet machtig zijn of opvoedingsproblemen hebben. VVEthuis is dan voor alle ouders. Het succes van deze pilot (drukbezochte informatieochtenden en het huiswerk dat door ouders serieus wordt aangepakt) heeft een weerslag op het functioneren van de leerlingen in de groep en vergroot het educatief partnerschap tussen school en ouders. Inmiddels doen mensen van de universiteit in Utrecht een onderzoek naar de effecten van dit programma. In 2013 zal ook PSZ Mengelmoes met dit programma werken zodat de doorgaande lijn nog meer zichtbaar wordt en krijgen ook andere scholen de mogelijkheid zich aan te sluiten. Scholing is bedoeld om het VVE- beleid in praktijk tot een optimale ontwikkeling te brengen. In overleg met de gemeente Roermond zijn de volgende scholingsonderwerpen geselecteerd die gefaseerd zullen worden aangeboden: afstemming methodieken, communicatie (slecht nieuws gesprekken, aanspreken van ouders enz.), ouderbetrokkenheid, video home training.
7.3
KLACHTEN
In het verslagjaar zijn op stichtingsniveau twee klachten ingediend bij de Landelijke Klachtencommissie Onderwijs. Een klacht is na een procedure ongegrond verklaard en daar de Klachtencommissie geen aanbevelingen heeft gedaan aan het bevoegd gezag, heeft deze klacht ook niet geleid tot maatregelen. De andere klacht is voortijdig ingetrokken door de klager. Daarnaast hebben drie medewerkers een bezwaar ingediend bij de Commissie van Beroep Primair Onderwijs. Het bezwaar is in alle gevallen ingetrokken.
7.4
VERTROUWENSPERSOON
Er heeft in het verslagjaar een aantal telefonische contacten betreffende ongewenst gedrag plaatsgevonden met de externe vertrouwenspersoon voor medewerkers. Naar aanleiding van deze telefonische contacten zijn betreffende personen, na overleg tussen externe vertrouwenspersoon en bevoegd gezag, verwezen naar het college van bestuur voor verdere afhandeling.
30
Eind 2012 is een klacht van ouders over een school in behandeling genomen. Het was mogelijk deze klacht telefonisch af te handelen. Tijdens de gesprekken zijn adviezen gegeven die geleid hebben tot een (tijdelijke) oplossing van het probleem, tot tevredenheid van de ouders.
7.5
ZELFEVALUATIE EN OPBRENGSTGERICHT WERKEN
Het format ten behoeve van de jaarlijkse schoolanalyse is geactualiseerd en wordt door scholen gebruikt bij het opstellen van de jaarplanning. Daarbij worden de leraren steeds actiever betrokken bij de analyse van de onderwijsopbrengsten. Op stichtingsniveau zijn de data gebundeld in de verzamelstaat ‘monitorgegevens’ waarbij ook de inspectieresultaten zijn opgenomen. De schoolevaluatie is uitgebreid met een 360º tevredenheidonderzoek eens in de vier jaar voorafgaand aan de nieuwe schoolplanperiode. In de notitie stand van zaken kwaliteitszorgsysteem is een samenhangende beschrijving gemaakt van alle kwaliteitszorgmaatregelen zowel op stichtingsniveau, als op school- en groepsniveau.
7.6
LEERMIDDELEN EN ICT
De activiteiten van de werkgroep Swalm & Roer-online waren met name gericht op het beheer en gebruik van de netwerken op de scholen, de verdere ontwikkeling van de rol van de ICT coördinatoren en het informeren over relevante ontwikkelingen op het gebied van hardware en software. Hiervoor heeft de werkgroep o.a. gebruik gemaakt van het project “Ambassadeursnetwerk” van Kennisnet. In het kader van dit tweejarige project hebben er in totaal 10 bijeenkomsten plaatsgevonden met de ICT-ers van de scholen, waarbij onder begeleiding van externe deskundigen activiteiten zijn georganiseerd op het gebied van o.a. het didactisch gebruik van digitale borden, tablets en apps, sociale media en mediawijsheid. Op verzoek van het CVB heeft de werkgroep een bovenschools ICT-plan voor Swalm & Roer ontwikkeld. Dit ICT-plan moet nog besproken worden in het directeurenoverleg. De samenwerking van een aantal besturen in het “Samen deskundiger” netwerk van Kennisnet bevordert de interne deskundigheid van de werkgroepleden op een aantal specifieke ICT-toepassingen. De werkgroep voert regelmatig overleg met de netwerkbeheerder ten aanzien van inrichting en optimalisering van de netwerken en adviseert de scholen bij o.a. de aanschaf van digitale schoolborden en touchscreens en het onderhoud hiervan. Ook is de werkgroep betrokken geweest bij het tot stand komen van de nieuwe Office 365 omgeving voor Swalm & Roer (e-mail en SharePoint).
7.7
BELEID EN REALISATIE STRATEGISCHE KOERS
De stichting heeft haar ambities met betrekking tot zichtbare kwaliteit en ontwikkeling in de strategische koers geformuleerd en samengevat in een aantal kritische succesfactoren. Dit zijn de ijkpunten voor kwaliteit van de kwaliteitszorg. Deze indicatoren en normen zijn voor scholen samengevat in de verzamelstaat ‘schoolmonitor’ en voor het bestuur in de verzamelstaat ‘bestuursmonitor’ Via schoolzelfevaluatie en managementrapportage rapporteren de directeuren over de bereikte resultaten. Via het jaarverslag van de stichting en de bestuursrapportage (managementreview) rapporteert het CvB aan de RvT. 7.7.1 zorgvuldige, open en transparante communicatie Uit het tevredenheidonderzoek blijkt dat de communicatie op de scholen in veel gevallen voor verbetering vatbaar is. Op stichtingsniveau is dit nog niet onderzocht. 7.7.2 PDCA cyclus en managementinformatiesysteem Hier zijn reeds veel stappen gezet zoals beschreven in de notitie stand van zaken kwaliteitszorgsysteem Swalm & Roer. Via schoolzelfevaluatie en managementrapportage rapporteren de directeuren over de bereikte resultaten. Het format voor de managementrapportage is in het verslagjaar opnieuw vastgesteld. 31
Via het jaarverslag van de stichting en de bestuursrapportage (managementreview) rapporteert het CvB aan de RvT. De verzamelstaat ‘bestuursmonitor’ is eveneens opnieuw vastgesteld. Ter afronding van het kwaliteitszorgsysteem worden de kwaliteitsafspraken/standaarden voor de belangrijkste werkprocessen samengevat. Tenslotte de invoering van bestuursmonitor waarin scholen hun opbrengsten digitaal inbrengen geeft belangrijke monitormogelijkheden ten aanzien van de opbrengsten zowel voor het bestuur als de directies. 7.7.3 kwaliteitshandboeken Op school en stichtingsniveau worden kwaliteitshandboeken gebruikt die digitaal toegankelijk zijn. Op schoolniveau hebben scholen de keuze om de indeling van de stichting te volgen of een eigen indeling te gebruiken waarbij het uitgangspunt is dat het vastgestelde stichtingsbeleid in ieder geval wordt opgenomen. 7.7.4 publieke verantwoording Intern en extern vindt 4-jaarlijks publieke verantwoording plaats, onder meer met behulp van ouder-, leerling- en medewerker tevredenheidonderzoek. Het volgende onderzoek zal in 2015 uitgevoerd worden en de stichting legt hierover publieke verantwoording af door het opnemen van de conclusies uit de onderzoeken in het jaarverslag. 7.7.5 deelname speciaal basisonderwijs In de strategische koers heeft de organisatie zich een streefdeelnamepercentage gesteld van 3,7% in 2014 (2,8% verwijzing en 0,86% instroom van buiten onze scholen). In het nieuwe swv passend onderwijs heeft de stichting zich gecommitteerd aan het landelijk gemiddelde van 2,7% als streefgetal. Met 4, 17% bereikt de stichting zowel de oude als de nieuwe streefnorm niet. Voor wat betreft deelname aan het speciaal onderwijs moet geconstateerd worden dat er teveel leerlingen met name naar het ZMOK onderwijs gaan. Tezamen met de nieuwe bekostigingssystematiek passend onderwijs per 1-8-2014 betekent dit dat het nieuwe swv 1,1 miljoen moet gaan verevenen in de periode 2016-2020. Voor onze stichting zal dit een teruggang in inkomsten beteken van ongeveer 0,5 miljoen euro. 7.7.6 waardering inspectie voor het kwaliteitszorgsysteem Het bestuur legt de nadruk op kwaliteitsontwikkeling en resultaatgericht werken: ondersteuning bij het maken van gerichte analyses en interpretatie voor het primair proces in het kader van upgraden basisniveau van zorg. Ten behoeve van reflectie scholen en stichtingsrapportage zijn er ontwikkelingsgerichte audits georganiseerd. Conform de norm wordt ernaar gestreefd dat alle scholen minimaal voldoende scoren op het domein kwaliteitszorg uit het toezichtkader van de inspectie. Dit is op 11 scholen nagenoeg het geval. 20 Scholen werken planmatig op voldoende wijze aan verbeteractiviteiten. In het verslagjaar zijn 8 scholen door de inspectie bezocht; (4 x vierjaarlijks bezoek, 2 x kwaliteitsonderzoek, 2x onderwijsverslag 201-212) Van deze 8 scholen scoren er 4 voldoende op alle onderzochte indicatoren van kwaliteitsaspect 9 'kwaliteitszorg'. 2 scholen scoren op één indicator een onvoldoende, namelijk de regelmatige evaluatie van het onderwijsleerproces. De inspectie stelt dat 22 scholen jaarlijks de resultaten van de leerlingen op voldoende wijze evalueren. De andere 2 scholen scoren respectievelijk 2 en 3 keer een onvoldoende, ook op bovengenoemde indicator. Deze indicator behoeft dus nog de nodige aandacht. Uit de rapportages van de onderzochte scholen, lijkt een positieve tendens waar te nemen wat betreft de score op kwaliteitszorg.
32
7.7.7 kinddossier Een gestandaardiseerd digitaal kinddossier met een dekkende overdracht van psz / kdv naar PO en van PO naar VO is onderwerp van ontwikkeling binnen het communicatieplatform passend onderwijs (CPPO). 7.7.8 financieel beleid Op alle niveaus binnen Swalm & Roer wordt gewerkt aan een verantwoord en afgestemd financieel beleid dat een slagvaardige en duurzame ontwikkeling mogelijk maakt. De uitvoeringsprocessen zijn ingericht; de planning- en controleprocessen hebben en behoeven nog grote aandacht. 7.7.9 bestuurlijk standpunt en bestuurlijke interventies Het CvB is tevreden over de ontwikkelingen inzake de systematische kwaliteitszorg binnen de scholen. Met name de planning en controle met betrekking tot de onderwijsopbrengsten en de zorg zijn sterk in ontwikkeling genomen. Binnen alle scholen wordt het CITO volgsysteem gehanteerd en vindt er op groeps- en teamniveau reflectie plaats aangaande de opbrengsten. De kwaliteitsmedewerker heeft op vele scholen ondersteunende interventies gedaan aangaande het analyseren van resultaten en het opstellen van trendanalyses. De kwaliteitsprocessen worden steeds meer beschreven en vastgelegd in kwaliteitshandboeken. De kwaliteitsprocessen m.b.t. de evaluatie van het onderwijsproces in het algemeen en het borgen van de kwaliteitsprocessen verdienen nog stevige aandacht. Deze ontwikkelopdrachten worden evenals voorgaand jaar nadrukkelijk opgenomen in het managementgesprek 2013/2014 en in het najaar van 2013 op basis van de gevoerde resultaatgesprekken 2012/2013 gegenereerd op stichtingsniveau.
33
8 8.1
FINANCIEEL BELEID ALGEMEEN
De gegevens van het financieel verslag zijn ontleend aan de door de accountant goedgekeurde jaarrekening 2012. De in het financieel verslag weergegeven geldbedragen zijn opgenomen in euro’s. De jaarrekening is opgesteld met inachtneming van de bepalingen opgenomen in Titel 9 Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. Specifiek voor onderwijsinstellingen gelden de bepalingen en modellen zoals opgenomen in Richtlijn voor de Jaarverslaggeving Onderwijsinstellingen (RJ660). Toelichting jaarcijfers Het resultaat 2012 bedraagt voor de stichting Swalm en Roer k€ 492 negatief. In de begroting was een verlies van k€ 489 voorzien. De baten vallen in totaal M€ 1,0 hoger uit dan begroot. Deze budgetoverschrijding komt op het conto van de rijksbijdragen en subsidies OCW (k€ 606) en een vrijval voorziening groot onderhoud (k€ 488). De vrijval kan toegeschreven worden aan een drietal scholen, waar sprake is van fusie en nieuwbouw. Per augustus 2012 heeft de gemeente Roermond de gemeentelijke vergoeding begeleidingsgelden/LEA beëindigd. Op schooljaar gaat het hier om een bedrag van k€ 221. De lasten vallen in totaal M€ 1,0 hoger uit dan begroot. Het gros van deze budgetoverschrijding komt op het conto van de personeelslasten (k€ 681). De personeelslasten zijn goed voor 85% van de totale lasten. De kosten voor lonen en salarissen (na aftrek van ontvangen uitkeringen) zijn conform begroting gerealiseerd. In 2012 is binnen de stichting Swalm en Roer externe expertise ingehuurd om de planning en control cyclus te verbeteren (Merces). Verder is na het vertrek van een collegelid externe vervanging ingehuurd (BMC). De niet voorziene externe inhuur Merces en BMC levert een bedrag van k€ 260 aan meerkosten op ten opzichte van de begroting. Bij het vertrek van het collegelid per 1 september 2012 is gebruik gemaakt van opgebouwde BAPO rechten. Dit betekent dat het collegelid tot einde dienstverband per 1 september 2013 op afroep beschikbaar blijft voor de stichting Swalm en Roer en dat gedurende deze periode het salaris en de reguliere pensioenbijdrage worden doorbetaald. In 2012 is een extra pensioenbijdrage ten laste van het resultaat gebracht (voorziening ad. k€ 83). In de sfeer van de overige personele lasten zijn met name kosten 2BO (k€ 130) en overschrijdingen op het gebied van juridische zaken, coaching, BHV en dergelijke debet aan de budgetoverschrijding (k€ 270). Treasury Treasury is het sturen en het beheersen van, het verantwoorden over en het toezicht houden op de financiële vermogenswaarden, de financiële stromen, de financiële posities en de hieraan verbonden risico’s. Op 31 januari 2013 is het gewijzigd treasurystatuut door het College van Bestuur vastgesteld. In dit treasurystatuut wordt het treasurybeleid uiteengezet en wordt een beschrijving gegeven van de bevoegdheden en verantwoordelijkheden in het kader van de treasuryfunctie. Het treasurystatuut heeft tot doel sturing te geven aan de treasuryfunctie en risico’s te beperken. Belangrijk uitgangspunt in het treasurystatuut is het zogenaamd vier-ogen-principe. De algemene doelstellingen van het treasurybeleid luiden: het zorgdragen voor de tijdige beschikbaarheid van de benodigde geldmiddelen tegen acceptabele condities (beschikbaarheid); het optimaliseren van het rendement van de overtollige liquide middelen binnen de kaders van het treasurystatuut (rentemaximalisatie); het beheersen en bewaken van financiële risico’s die aan de financiële posities en geldstromen van de instelling zijn verbonden (risicominimalisatie); het optimaliseren van de efficiency bij het beschikken over de financiële middelen (c.q. het verrichten van betalingen). Het treasurybeleid vindt plaats binnen de kaders van de regeling beleggen en belenen van het ministerie van OCW. Bij het aantrekken respectievelijk uitzetten van alle benodigde respectievelijk overtollige middelen wordt gehandeld overeenkomstig de in deze regeling gestelde verplichtingen. 34
De tijdelijk overtollige liquiditeiten zijn ondergebracht in een effectenportefeuille bij de Rabobank. De balanswaarde per 31 december 2012 bedroeg M€ 3,0. Een specificatie van de effectenportefeuille is opgenomen in de toelichting van de jaarrekening.
8.2
BALANS
Algemeen De grondslagen voor de waardering van activa en passiva en de bepaling van het resultaat zijn gebaseerd op basis van historische kosten. Tenzij bij de desbetreffende grondslag voor de specifieke balanspost anders wordt vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen de nominale waarde. Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen de historisch verkrijgingsprijs verminderd met lineaire afschrijvingen. De afschrijvingspercentages worden gebaseerd op de verwachte economische levensduur van de betreffende activa, rekening houdend met een eventuele restwaarde. De activeringsgrens van de investeringen is per 1 januari 2008 gesteld op minimaal k€ 1,5. Er wordt afgeschreven vanaf de maand volgend op de ingebruikname. De panden van de basisscholen De Schakel en Sint Alfonsus en het bestuurskantoor zijn zowel juridisch als economisch eigendom van de stichting Swalm en Roer. Op ondergrond van de gebouwen wordt niet afgeschreven. In voorgaande jaren zijn afschrijvingstermijnen toegepast die niet in overeenstemming zijn met het financieel beleidskader. Vanaf 2012 is de levensduur van alle materiële vaste activa in overeenstemming gebracht met het financieel beleidskader. Deze aanpassing van de levensduur is verwerkt als schattingswijziging. De levensduuraanpassing resulteert in 2012 in een daling van de afschrijvingslasten van k€ 3. In 2013 leidt dit tot een daling van de afschrijvingslasten van circa k€ 125. Financiële vaste activa De effecten (beleggingsportefeuille) worden gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. Dit betekent dat de boekwaarde wordt verhoogd met het effectief rendement, waarna vervolgens daarop de daadwerkelijk ontvangen rente in mindering wordt gebracht. Vorderingen De vorderingen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde onder aftrek van de noodzakelijk geachte voorziening voor het risico van oninbaarheid.
35
Liquide middelen De liquide middelen staan, voor zover niet anders vermeld in de toelichting op de balans, ter vrije beschikking van het bestuur en worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Eigen vermogen Het eigen vermogen betreft een buffer ter waarborging van de continuïteit van het bevoegd gezag en wordt opgebouwd uit resultaatbestemming van overschotten, welke ontstaan uit het verschil tussen de toegerekende baten en werkelijk gemaakte lasten. In geval van een tekort wordt dit resultaat ten laste van de algemene reserve gebracht. Reserves worden geacht uit publieke middelen te zijn opgebouwd tenzij expliciet anders is vermeld in de toelichting van de balans. De bestemde reserve BAPO en de overige bestemmingsreserve is toegevoegd aan de algemene reserve. Voorzieningen De voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen die op de balansdatum bestaan en waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is, waarvan de hoogte redelijkerwijs geschat kan worden en voor zover deze verplichtingen en risico`s niet op activa in mindering zijn gebracht. Eveneens worden voorzieningen gevormd voor verliezen die naar waarschijnlijkheid in de toekomst zullen worden geboekt maar die voortkomen uit risico`s die op balansdatum aanwezig zijn. Voorzieningen kunnen worden gevormd ter egalisatie van kosten waarbij een deel van de in de toekomst te verwachten uitgaven zijn oorsprong heeft voor balansdatum. Uitzondering op het voorafgaande betreft de egalisatievoorziening groot onderhoud. De toevoeging aan deze voorziening is gebaseerd op een meerjaren onderhoudsplan (MOP). Hierin opgenomen zijn bedragen van het groot onderhoud en de periode die telkens tussen de werkzaamheden van het betreffende groot onderhoud verloopt. Als gevolg van de aanstaande sluiting en samenvoeging van een drietal basisscholen is in 2012 een deel van de onderhoudsvoorziening vrijgevallen ten gunste van het resultaat voor een bedrag van k€ 488. Kortlopende schulden Schulden met een op de balansdatum resterende looptijd van ten hoogste één jaar worden aangeduid als kortlopend.
8.3
STAAT VAN BATEN EN LASTEN
Algemeen Baten en lasten worden toegerekend aan het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Winsten worden slechts opgenomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verplichtingen en mogelijke verliezen die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Opbrengstverantwoording De ontvangen (normatieve) rijksbijdrage en de niet-geoormerkte OCW-subsidies (vrij besteedbare doelsubsidies zonder verrekeningsclausule) worden in het jaar waarop de toekenningen betrekking hebben volledig verwerkt als baten in de staat van baten en lasten. Geoormerkte OCW-subsidies met een vrij besteedbaar overschot (doelsubsidies waarbij het overschot geen verrekeningsclausule heeft) worden ten gunste van de staat van baten en lasten verantwoord naar rato van de voortgang van de gesubsidieerde activiteiten. Het deel van de subsidies waar nog geen activiteiten voor zijn verricht per balansdatum worden verantwoord onder de overlopende passiva. Geoormerkte OCW-subsidies (doelsubsidies met verrekeningsclausule) worden ten gunste van de staat van baten en lasten verantwoord in het jaar ten laste waarvan de gesubsidieerde lasten komen. Niet bestede middelen worden verant36
woord onder de overlopende passiva zolang de bestedingstermijn nog niet is verlopen. Niet bestede middelen worden verantwoord onder de kortlopende schulden zodra de bestedingstermijn is verlopen op balansdatum.
37
8.4
FINANCIËLE GEGEVENS
Balans na resultaatbestemming 31-12-2012
31-12-2011
Vaste activa 1.1 Immateriële vaste activa 1.2 Materiële vaste activa 1.3 Financiële vaste activa Totaal vaste activa
€ € € €
5.712.591 2.505.494 8.218.085
€ € € €
5.673.001 2.992.686 8.665.687
Vlottende activa 1.4 Vorderingen 1.5 Effecten 1.6 Liquide middelen Totaal vlottende activa
€ € € €
2.007.236 462.487 1.307.029 3.776.752
€ € € €
2.313.944 113.275 1.790.735 4.217.954
2.1 2.2 2.3 2.4
Totaal activa
€
11.994.837 €
12.883.641
Eigen vermogen Voorzieningen Langlopende schulden kortlopende schulden Totaal passiva
€ € € € €
7.280.411 1.599.641 3.114.785 11.994.837
7.772.678 1.866.159 3.244.804 12.883.641
€ € € € €
Staat van baten en lasten Realisatie 2012
Begroting 2012
Realisatie 2011
3.1 3.2 3.3 3.4 3.5
Rijksbijdragen Overige overheidsbijdragen en -subsidies College-, cursus-, les- en examengelden Baten werk i.o.v. derden Overige baten Totaal baten
€ € € € € €
29.783.379 701.321 1.972.944 32.457.644
€ € € € € €
29.177.000 834.900 1.433.300 31.445.200
€ € € € € €
29.881.209 875.394 1.427.133 32.183.736
4.1 4.2 4.3 4.4
Personeelslasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige lasten Totaal lasten
€ € € € €
28.152.555 847.092 1.850.008 2.272.563 33.122.218
€ € € € €
27.471.800 889.700 1.609.300 2.163.300 32.134.100
€ € € € €
28.591.447 809.222 2.088.367 2.418.295 33.907.331
Saldo baten en lasten
€
664.574- €
688.900- €
1.723.595-
Financiële baten en lasten
€
172.307 €
199.500 €
77.706
Resultaat
€
492.267- €
489.400- €
1.645.889-
5
38
Kengetallen Signaleringswaarde Solvabiliteit minimaal 20% Liquiditeit min. 0,5 - max. 1,5 Rentabiliteit min. 0% - max. 5% Kapitalisatiefactor max. 35%
2012 74,0% 1,21 -1,5% 30,7%
2011 74,8% 1,30 -5,1% 33,9%
2010 78,4% 1,80 -1,6% 37,8%
2009 78,2% 2,74 -0,4% 40,9%
Kengetallen geven hooguit een indicatie over de financiële positie van een instelling. Daarnaast kunnen kengetallen veelal op verschillende manieren berekend worden. De stichting Swalm en Roer heeft gekozen om de berekeningssystematiek van OCW hierin te volgen. Als basis heeft een onderzoek door de Inspectie van het Onderwijs gediend over boekjaar 2010, die in juni 2012 is gerapporteerd (onderzoek financiële positie). Solvabiliteit Definitie Toelichting
((eigen vermogen + voorzieningen) / totaal kapitaal) * 100% De solvabiliteit geeft aan in hoeverre de instelling aan haar verplichtingen op lange termijn kan voldoen. De solvabiliteit geeft aan op welke wijze de bezittingen, die op de actiefzijde van de balans staan, zijn gefinancierd, namelijk met eigen vermogen en/of vreemd vermogen. De solvabiliteit van de stichting Swalm en Roer kan als goed gekwalificeerd worden.
Liquiditeit (current ratio) Definitie vlottende activa / kortlopende schulden Toelichting De liquiditeitsratio geeft aan in welke mate de instelling aan haar verplichtingen op korte termijn kan voldoen. Een liquiditeit groter dan 1 wordt doorgaans als voldoende gekwalificeerd, omdat tegenover de binnenkort vervallende schulden van de instelling ten minste evenveel vlottende activa staan. Met andere woorden, er is sprake van een positief werkkapitaal; de instelling hoeft niet vaste activa om te zetten in liquide middelen dan wel extra financieringen aan te gaan om aan haar verplichtingen om korte termijn te voldoen. De liquiditeit van de stichting Swalm en Roer kan als goed gekwalificeerd worden. Rentabiliteit Definitie Toelichting
Kapitalisatiefactor Definitie Toelichting
(resultaat / (totale baten + rentebaten)) * 100% Dit kengetal geeft aan welk deel van de totale baten c.q. opbrengsten over blijft na aftrek van de lasten c.q. kosten. Onder de financiële baten zijn uitsluitend de rente baten opgenomen. De rentabiliteit bevindt zich in boekjaar 2012 op het niveau van 2010. Er is een trendbreuk opgetreden in de dalende tendens van afgelopen jaren.
(totaal kapitaal -/- privaat vermogen -/- boekwaarde gebouwen en terreinen) / (totale baten + rentebaten) * 100% De kapitalisatiefactor is bedoeld om een indicatie te geven van middelen die binnen een schoolbestuur nog niet zijn ingezet in het onderwijsproces. Voor dit kengetal geldt geen minimumnorm. Vanaf 2012 is privaat vermogen toegevoegd aan de algemene reserve. De stichting Swalm en Roer valt buiten de signaleringswaarde.
39
8.5
FINANCIËLE STURING EN BEHEERSING
Begroting 2013 Staat van baten en lasten Begroting 2013
Begroting 2012
3.1 3.2 3.3 3.4 3.5
Rijksbijdragen Overige overheidsbijdragen en -subsidies College-, cursus-, les- en examengelden Baten werk i.o.v. derden Overige baten Totaal baten
€ € € € € €
28.515.528 574.924 1.443.416 30.533.868
€ € € € € €
29.177.000 834.900 1.433.300 31.445.200
4.1 4.2 4.3 4.4
Personeelslasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige lasten Totaal lasten
€ € € € €
26.740.963 849.878 1.532.934 1.879.043 31.002.818
€ € € € €
27.471.800 889.700 1.609.300 2.163.300 32.134.100
Saldo baten en lasten
€
468.950- €
688.900-
Financiële baten en lasten
€
129.310 €
199.500
Resultaat
€
339.640- €
489.400-
5
De begroting 2013 sluit met een negatief saldo. In de exploitatie is rekening gehouden met bezuinigingsposten, die vanaf augustus 2013 gerealiseerd moeten zijn. Deze bezuinigingstarget is aanleiding geweest voor het opstellen van het reorganisatieplan. Dit reorganisatieplan is momenteel onderwerp van gesprek tussen College van Bestuur, vakbonden en GMR. Een reorganisatie van het schoolmanagement vormt de basis van het reorganisatieplan. Daarnaast zijn er enkele onderwerpen die bijstelling vragen en die zijdelings te maken hebben met de managementstructuur. Gedacht moet worden aan het vergroten van het beleidsvormend vermogen, het aanscherpen van de planning en control cyclus en het bevorderen van een professionele cultuur. Samen met de reeds afgekondigde vacaturestop in 2012, zal dit voor boekjaar 2013 een besparing van k€ 725 moeten opleveren. Voor 2014 zal de volle omvang van de bezuinigingstarget gerealiseerd worden; M€ 1,5. De uiteindelijke bezuinigingseffecten van de reorganisatie zijn bij het opstellen van het financieel verslag nog niet bekend. In de begroting is tevens nog geen rekening gehouden met een eventuele voorziening voor een sociaal plan. Een dergelijke voorziening zal uit de financiële buffer van de stichting Swalm en Roer bekostigd moeten worden.
40
Planning en control In 2012 is de eerste aanzet gemaakt om de planning & control cyclus binnen de stichting op een hoger plan te tillen. Met name is aandacht besteed aan het opstellen van een meerjarenbegroting (20132016), waarbij de salarislasten zijn berekend met behulp van een SAP-tool. Deze tool maakt een prognose van de reële, toekomstige salarislasten en formatie-omvang op persoonsniveau mogelijk. Deze gegevens dienen als input voor de personele maandrapportages. In deze rapportages worden de ontwikkelingen qua kosten en formatie nauwgezet gevolgd en geanalyseerd. Ieder kwartaal wordt een managementrapportage opgesteld. Voorafgaand aan deze rapportage vindt afstemming plaats met schooldirecties. Deze afstemming is essentieel om enerzijds de betrokkenheid van schooldirecties bij de proces van planning en control te vergroten en anderzijds om degelijke managementinformatie te kunnen verstrekken. De huidige managementrapportage heeft een sterk financieel karakter. In de loop van 2013 zal uitbreiding plaatsvinden met niet-financiële managementinformatie. Planning en control zal binnen de stichting Swalm en Roer hoog op de agenda blijven staan. Zo bestaat er de intentie om vanaf 2014 de personele en materiële begrotingen te “ontschotten”. Deze ontschotting zal de integrale managementverantwoordelijkheid van schooldirecteuren verder vergroten. Risico’s Het onderwijs wordt niet ontzien bij de landelijke bezuinigingen. Deze bezuinigingen betreffen vooral het niet volledig compenseren van de stijgende loonkosten (inclusief BAPO) en de materiele kosten, zoals huisvesting en leermiddelen. Daarnaast vallen steeds meer gemeentelijke subsidies weg. Gedacht kan worden aan het stopzetten van de bekostiging begeleidingsgelden/LEA door de gemeente Roermond. De stichting kampt tot slot met teruglopende leerlingaantallen en als gevolg daarvan dalende rijksbijdragen. Naast de hier opgesomde feiten, spelen er in de nabije toekomst zaken die zorgen voor een bepaalde mate van onzekerheid. Hierbij kan gedacht worden aan de zogenaamde Impulsregeling voor achterstandsgebieden. Deze regeling lijkt tot en met 2016 gewaarborgd te zijn. Het eventueel wegvallen van deze regeling zou een tekort in de begroting opleveren van M€ 1,3. Verder heeft de overheid recent ingestemd met een voorstel tot wetswijziging, waarmee de verantwoordelijkheid en het budget voor buitenonderhoud en aanpassingen aan schoolgebouwen in het primair onderwijs per 1 januari 2015 worden overgeheveld van de gemeenten naar de schoolbesturen. De impact hiervan is onzeker en nog niet in de begroting verwerkt. Eind 2010 is door AON Global Risk Consulting een risico-analyse uitgevoerd. Op basis van deze risicoanalyse is een raming gemaakt van het benodigde weerstandsvermogen. Op basis van de inzichten die in de eerste twee paragrafen zijn beschreven en de impact die de reorganisatie met zich meebrengt, is begin 2013 een aanzet gemaakt om de risico-analyse de actualiseren. Belangrijk gegeven hierbij is de financiële buffer, zoals deze door OCW gehanteerd wordt. De financiële buffer bevindt zich eind 2012 iets onder de zogenaamde Don-normering. De stichting Swalm en Roer streeft er naar om de buffer zo snel mogelijk weer op peil te brengen.
41
9
9.1
ONTWIKKELINTERVENTIES COLLEGE VAN BESTUUR EN MANAGEMENT
BRUISEND ONDERWIJS
Monitoring ontwikkeling primair proces in de scholen m.b.t. - voortzetting implementatie basisniveau van zorg inclusief hoogbegaafdheid; - implementatie: werken met ontwikkelingsperspectieven; - opstellen schoolondersteuningsprofiel. Ontwikkelingen op stichtingsniveau t.a.v. - meewerken inrichten nieuw SWV; - aannamebeleid vaststellen; - convenant veilige school en gedragscode.
9.2
ONTWERPERS VAN BRUISEND ONDERWIJS
Monitoring P&O beleid op scholen - Implementatie IPB beleid en prestatiemanagement op de scholen: rolprofielen, gesprekkencyclus en beroepsbekwaamheidsdossier (1 augustus 2012 hebben de scholen hun implementatieplan ingeleverd bij het CvB). - Scholen hebben voor 1 januari 2013 een vervolg opzet van professionalisering van leerkrachten t.b.v. passend onderwijs ingediend bij het swv. Het swv heeft hiervoor € 2000 per school ter beschikking gesteld; de inzet van deze middelen zijn geoormerkt t.b.v. professionalisering van leraren richting passend onderwijs. - Resultaten terugdringen ziekteverzuim. Dit is onderdeel van de DVR gesprekken en komt terug op de verzamelstaat ‘monitorgegevens’; de gegevens zijn steeds beschikbaar vanuit Merces@work voor iedere leidinggevende. 42
-
-
Jaarlijkse en kwartaal controles op bezetting inclusief P&A middelen; dit rapporteert hoofd P&O aan CvB. De uitputtingsoverzichten van de budgetten (FA-rapportages) worden in samenhang met de P&A overzichten. Monitoring vastgesteld personeelsbeleid vanuit een PDCA-cyclus
Ontwikkelingen m.b.t. P&O op stichtingsniveau Beleids terreinen: Nieuw beleid: 1. Arbeidsvoorwaardenbeleid komt in januari 2013 op de agenda. M.b.t. de werkkostenregeling dient er voor 2014 helderheid te zijn hoe hier mee om te gaan. 2. Digitaal bekwaamheidsdossier en digitalisering gesprekkencyclus wordt opgepakt door projectleiders IPB. De klankbordgroep wordt hierbij nadrukkelijk ingezet. 3. Rolprofielen OOP en bestuurskantoor opstellen. 4. Werving & Selectie wordt in augustus in concept behandeld in de stafwerkgroep personeel. 5. Met betrekking tot het leeftijdsfasebewust personeelsbeleid zal er een enquête worden uitgezet direct na de zomervakantie. Op basis van deze input zal het beleidsstuk worden vorm gegeven.
9.3
SCHOOL EN OMGEVING
Monitoring beleidsuitvoering scholen - Samenwerking psz/ko – bao - Een kind een plan (ZAT) - Samenwerking PO – VO warme overdracht - Onderwijstijdverlening Ontwikkelingen op stichtingsniveau t.a.v. - Doorstroomportfolio - Bovenschoolse zorg/expertise - Herijking Onderwijsachterstandenbeleid
9.4
ZICHTBARE KWALITEIT EN ONTWIKKELING
Monitoring beleidsuitvoering kwaliteitszorg van de scholen - Jaarplan - Schoolzelfevaluatie + managementrapportage - Invoering kwaliteitskaart ‘kwaliteitszorg’ - Ontwikkelen kwaliteitshandboek Ontwikkeling van de kwaliteit op stichtingsniveau - Ijkpunten + audit - Invoering kwaliteitskaart ‘kwaliteitszorg’ - Uitwerken nieuwe kwaliteitskaarten - Herijking managementconstruct en bestuurskantoor
43
9.5
INZET EN BEHEER FINANCIËN
Monitoring inzet financiële middelen op schoolniveau - Begroting - Monitoring en rapportage Ontwikkelingen op stichtingsniveau en schoolniveau - Vormgeving P&C cyclus - Inkoopbeleid - Risicoanalyse
44
10 BIJLAGEN
45
10.1 JAARVERSLAG VAN DE RAAD VAN TOEZICHT Met belangstelling en grote betrokkenheid volgt de raad van toezicht de ontwikkelingen binnen de stichting Swalm & Roer. De keuze voor zichtbare kwaliteit en ontwikkeling heeft vanuit een beleidsarme start bij de fusie in 2008 verder vorm gekregen in de uitvoering van het strategisch koersplan ’Bruisend onderwijs’ 2010/2015. Van beleidsarm naar beleidsrijk , van strategievaststelling naar invulling en uitvoering, en het ín control’ komen van de bestuurlijke bedrijfsvoering. De Raad heeft mogen constateren dat bruisend onderwijs daadwerkelijk inhoud en vorm krijgt; echter aangaande de bestuurlijke bedrijfsvoering en de aansturing van de stichting is een zorgelijke situatie ontstaan. Met dit verslag expliciteert de Raad op welke wijze het toezicht is verricht. Gestart wordt met een algemene beschrijving van de werkzaamheden, gevolgd door een verbijzondering naar het inhoudelijk toezicht. Vervolgens wordt nog specifiek stilgestaan bij de werkgeversrol en het toepassen van de governance policy. Werkzaamheden van de raad van toezicht De Raad heeft in het verslagjaar het toezicht verscherpt en maandelijks (twaalf keer) vergaderd waarbij bijna alle vergaderingen de leden van Raad voltallig aanwezig waren. De voorzitter of, bij diens afwezigheid, de fungerend voorzitter heeft geregeld overleg met het college van bestuur over de algemene gang van zaken en de voorbereiding van de agenda van de rvt-vergaderingen. De leden van de raad van toezicht adviseren regelmatig het college van bestuur vanuit hun specifieke expertise. Buiten het regelmatig overleg met het college van bestuur, spreekt de raad van toezicht ook met diverse geledingen uit de organisatie via deelname aan activiteiten. Een afvaardiging van de Raad heeft overleg gevoerd met het schoolmanagement en de GMR. Met de GMR is de wervingsprocedure en het algemeen profiel (conform reglement) van het, op bindende voordracht door de GMR, te benoemen lid aan de orde geweest. Daarnaast heeft een informatieve bijeenkomst plaatsgehad met de bijna voltallige RvT en GMR over de ontstane situatie met betrekking tot de continuïteit van stichting Swalm & Roer bij ongewijzigd beleid en het door de GMR opgezegde vertrouwen in het bestuur. Met het aanstellen van een interim bestuurder met als specifieke verantwoordelijkheid en deskundigheid besturing van het herinrichtingsproces van de organisatie is een traject ingezet teneinde het opgezegde vertrouwen te herstellen. Er zijn afspraken gemaakt over de rolneming in de driehoeksverhouding: bestuur, GMR en toezichthouder. De Raad informeerde het management en het onderwijspersoneel over de ontstane situatie. Verder zijn werkbezoeken afgelegd aan een drietal scholen om de betrekkingen met de stichtingsgemeenschap en het primaire proces te versterken. De werkbezoeken gaven een beeld van bruisend onderwijs: goed onderwijs voor ieder kind met enthousiaste leerkrachten en management. Inhoudelijk toezicht Het inhoudelijk toezicht heeft betrekking op de onderdelen van het vastgestelde toetsingskader. Conform de vigerende statuten heeft de Raad haar goedkeuring gegeven aan: begroting 2012 (februari 2012) jaarverslag en financiële jaarrekening 2011 (inclusief bestuursverslag) bestuursformatieplan 2012-2013 (getoetst aan begroting) vaststelling begrotingsoverschrijding 2012 jaarplan 2012/2013 statuten (wijziging) De Raad heeft geen goedkeuring gegeven aan de begroting 2013, gebaseerd op ongewijzigd beleid. Het CvB is geadviseerd met behulp van externe expertise een plan van aanpak en implementatie van de herinrichting van de administratieve organisatie en planning/controlcyclus vorm te geven. Op basis hiervan is een taakstellende begroting vastgesteld in maart 2013. 46
De Raad heeft de accountant als bijzondere aandachtspunt de ‘managementletter 2011 en het risicoprofiel van de stichting meegegeven. In de vergadering waarin de jaarstukken van 2011 zijn behandeld (21 juni 2012) is de accountant, conform afspraak, nogmaals gevraagd te rapporteren over een risicoanalyse inzake de gevolgen van het negatieve bedrijfsresultaat en tevens de visie van de accountant weer te geven. De accountant rapporteerde (19 oktober 2012) over autonome risico’s, de bedrijfsvoering (PDCA-Cyclus) en de financiële positie van Swalm & Roer. De Raad heeft voor 2012 op basis van vooraf vastgestelde criteria en vier uitgebrachte offertes (waarvan er twee afvielen omdat zij niet aan het programma van eisen voldeden), een nieuwe accountant aangewezen. Met de aanwijzing van de nieuwe accountant zijn de afspraken herhaald over het doorvoeren van het eind 2009 goedgekeurde strategisch koersplan “bruisend onderwijs 2010/2015” in de planning- en controlcyclus en de aansluiting met de financiële administratie. De Raad wil geïnformeerd worden over de wijze van sturing en bijsturing van het inschatten van voorzienbare risico´s door het college van bestuur op risicobeheersing en risicofacetten. Deze onderdelen maken deel uit van de managementletter 2012. Essentieel is de betrouwbaarheid van cijfers in verantwoordingsrapportages om de rol van toezichthouder te kunnen uitvoeren. Het CvB heeft daartoe externe expertise ingehuurd en externe audits laten uitvoeren. De Raad concludeert dat de middelen rechtmatig zijn verworven en aangewend; om beter vast te stellen of de middelen doelmatig zijn aangewend is verdere transparantie vereist ten aanzien van een koppeling van opbrengsten gerelateerd aan doelrealisering binnen de strategische koers 2015. Daarnaast heeft de Raad de volgende onderwerpen besproken: accountantsverslag 2011 bestuursverslag 2011 managementletter 2011 risicoanalyse accountant visitatierapport pilotvisitatie PO-Raad begroting 2013 meerjarenbegroting 2012/2016 bezuiniging in begroting maraps, 1e, 2e en 3e kwartaal plan van aanpak en implementatie administratieve organisatie en planning- en controlcyclus bestuurlijke herinrichting herinrichting stafbureau en management scholen criteria accountantskeuze 2012 en keuze nieuwe accountant prognose personele baten en lasten met risicofactoren actuele ontwikkelingen overheidsbeleid btw afdracht commissarissen Tot slot stelde de Raad de volgende zaken vast: nieuw rooster van aftreden herstart wervingsprocedure 7e lid RvT Er heeft een wijziging van statuten plaatsgehad in verband met veranderde wetgeving en het benoemen van een 7e lid van de Raad op bindende voordracht van de GMR. De statuten zijn vastgesteld en tevens is een nieuw rooster van aftreden vastgesteld. De werving van het nieuwe lid is op basis van het vastgestelde algemeen profiel van lid raad van toezicht , met enige vertraging , uitgevoerd. Benoeming heeft plaats in 2013. Bij het herinrichtingsplan van de organisatie is expliciet gevraagd advies uit te brengen over een 1hoofdig of 2-hoofdig bestuur. De algemene conclusie is dat de samenwerking tussen de Raad en het college van bestuur in een goede en open sfeer verloopt. De Raad concludeert dat het college van bestuur handelt conform wettelij47
ke verplichtingen en de Code Goed Bestuur Primair Onderwijs, wat betreft het hoofdresultaat: goed onderwijs. De Raad heeft kennis genomen van de inspectie/visitatierapporten. De bestuurlijke bedrijfsvoering en aansturing van de stichting bleef in gebreke met teveel aandacht voor het managen van de stichting. Belangrijke aandachtspunten voor het college van bestuur zijn: de inrichting van de planning- en controlcyclus, de kwaliteit van de verantwoordingsinformatie over het “in-control-zijn” van de stichting, het werken met sluitende begrotingen binnen de lumpsumfinanciering in samenhang met het in kaart gebrachte risicoprofiel, tegen de achtergrond van de strategie van de stichting. Werkgeverschap Er is uitgebreid stilgestaan bij de voortgang van het functioneren van het college van bestuur. Met beide collegeleden zijn functioneringsgesprekken en gesprekken over de professionele ontwikkeling van de bestuurders gevoerd door de voorzitter van de Raad met een lid van de Raad. De resultaten zijn vastgelegd in een verslag en opgenomen in het personeelsdossier. Per 1 september 2012 heeft een bestuurder gebruik gemaakt van BAPO verlof en gaat in aansluiting daarop gebruik maken van zijn ABP Keuzepensioen. De ontstane situatie m.b.t. de achterblijvende kwaliteit van de facilitering van het bestuurskantoor , de prepensionering van een lid van het CvB, de aansturing van het bestuurskantoor en het management van de scholen en de bezuinigingen, heeft geleid tot het onderzoeken van mogelijkheden tot herinrichting van de organisatie. In september 2012 is een ad-interim collegelid aangesteld ter ondersteuning en begeleiding van het noodzakelijke organisatieontwikkelingsproces. Governance De volgende onderdelen van de governance code waren aan de orde. Gestart is met een Governancedag van de raad van toezicht over de verdere implementatie van de governancestructuur m.b.t. positie en rollen van betrokken toezichthouders. De Raad heeft een kritische zelfevaluatie uitgevoerd wat betreft het individueel functioneren van de leden van de Raad afzonderlijk en van de Raad als collectief. De Raad heeft tevens aandacht gegeven aan het verbeteren van het toezichtinstrumentarium. In het vastgestelde toetsingskader is geëxpliciteerd op welke criteria intern toezicht in het bijzonder is gericht. Dit toetsingskader (vastgesteld per 1 november 2011) is in samenspraak met het college van bestuur vastgesteld. Adviezen als uitkomst van de governancedag over het aanscherpen van het huidige toetsingskader worden nader uitgewerkt. Met het toetsingskader wordt voldaan aan de Code Goed Bestuur Primair Onderwijs van de PO-Raad betreffende scheiding bestuur en intern toezicht en kan de professionele relatie met het college van bestuur verder worden vormgegeven. De uitkomsten van de pilotvisitatie van PO-Raad (11 jan. 2012) geeft aan dat de toezichthoudersrol en de werkgeversrol jegens de leden van het college van bestuur een stevigere invulling heeft gekregen. De visitatiecommissie waardeert deze ontwikkeling positief. Voorts is door twee leden van de Raad , in het kader van professionalisering, deelgenomen aan twee symposia voor toezichthouders waarbij de volgende onderwerpen aan de orde waren. ‘Het maatschappelijk speelveld van het Toezicht, afwachten of sturen ‘en ‘Toezicht en bestuur anders en beter’ door M. Carver en dr. J. Carver. Alle leden van de Raad zijn lid van de Vereniging van Toezichthouders in het Onderwijs (VTOI) en zijn daarmee op de hoogte van actuele ontwikkelingen. De Raad handelt conform het bestuursreglement van de stichting (vastgesteld 10-12-2008). De stichting sluit deze periode af met een negatief financieel resultaat van € 492.267,-. De stabiele financiële positie van de stichting staat onder druk. De Raad heeft afspraken gemaakt met het bevoegd gezag over het opstellen van een herinrichtingsplan, transitietraject en reorganisatieplan. De Raad vertrouwt erop dat de stichting met de uitgezette koers en de voorgenomen reorganisatie in staat is het bruisend onderwijs te laten uitgroeien en bloeien in de toekomst.
48
Tot slot bedankt de raad van toezicht iedereen die een bijdrage heeft geleverd aan de ontwikkelingen vanuit het strategisch koersplan “Bruisend Onderwijs 2010-2015”: volgens het inspectierapport voldoen alle scholen aan de eisen van goed primair onderwijs, waarbij een school is voorgedragen voor het predicaat excellente school. Lof voor alle medewerkers en directeuren die dit resultaat opbrengstgericht hebben weten te behalen. Namens de raad van toezicht
C.P. Thissen, voorzitter
49
10.2 SCHOLEN Brinnummer
naam school
kern/wijk
leerlingaantal per 1-10-‘12
denominatie
03LD 03LE 03OM 03PD 03PV 03SR 03YI 05BT 05CT 05DF 05YC 06JO 06JZ 07BO 07RO 07SE 08KQ 08MD 08MH 09LJ 10GL 15IY 23CN 23HG totaal
Neel* De Steenen Brug De Berensprong De Octopus ’t Kempke St. Alfonsus* St. Martinus St. Hubertus De Achtbaan De Zonnewijzer* De Brink* St. Theresia ’t Mozaïek* Willem de Zwijger* De Stapsteen De Hovenier Leeve Lambertus De Bloesem* Ankertje Kompas* Vincent van Gogh* Montessori* Aan de Roer SBO De Balans
Maasniel Roerzicht Herkenbosch Swalmen st. Odiliënberg Kapel in ’t Zand Vlodrop Herten Melick Roermondse Veld Hoogvonderen en AZC/Baexem Swalmen/Boukoul Kemp/Kitskensberg Het Vrijveld Herten Montfort Leeuwen Swalmen Hoogvonderen Donderberg Donderberg Spickerhoven Hammerveld Donderberg/Kapel in ’t Zand
353 168 330 295 218 212 136 426 296 272 329 95 153 141 380 275 194 244 53 207 230 256 340 237 5840
rooms-katholiek rooms-katholiek rooms-katholiek rooms-katholiek rooms-katholiek rooms-katholiek rooms-katholiek rooms-katholiek rooms-katholiek rooms-katholiek openbaar rooms-katholiek rooms-katholiek protestants-christelijk openbaar rooms-katholiek rooms-katholiek rooms-katholiek rooms-katholiek rooms-katholiek rooms-katholiek algemeen bijzonder openbaar rooms-katholiek
50
10.3 VERSLAG VAN DE GEMEENSCHAPPELIJKE MEDEZEGGENSCHAPSRAAD Omdat vanuit de GMR een bindende voordracht mocht worden gedaan voor een 7e lid van de raad van toezicht, werd een sollicitatieprocedure opgestart, waarna gesprekken plaatsvonden met de mogelijke kandidaten. Omdat uit deze gesprekken geen geschikte kandidaat naar voren kwam, werd opnieuw een wervingsadvertentie geplaatst en volgden nieuwe gespreksrondes. Hieruit kwam uiteindelijk een geschikte kandidaat naar voren, waardoor de GMR begin 2013 een bindende voordracht voor het 7e lid van de raad van toezicht kon doen. In 2012 werden de volgende documenten aangeboden ter advies c.q. instemming: Vakantierooster 2012-2013 Bestuursformatieplan 2012-2013 Zorgplan 2012-2013 Begroting 2012 IPB-beleid Treasurystatuut Basisniveau van zorg onder passend onderwijs Intentieverklaring en hoofdlijnennotitie passend onderwijs Gezondheidsmanagement Gewijzigd GMR-reglement In november hebben we een concept reorganisatieplan ontvangen, dit aangezien er een forse disbalans is tussen de inkomsten en de uitgaven. We zijn door het bestuur hierin betrokken voordat zij een voorgenomen besluit hebben genomen. In deze informele fase is ons door het bestuur geheimhouding opgelegd inzake het reorganisatieplan. Op basis van de ontwikkeling en onderbouwing van het reorganisatieplan, alsmede op basis van diverse kleinere punten uit het verleden hebben we eind december na afloop van overleg met de RvT het vertrouwen in het CvB opgezegd. De laatste dagen van het jaar heeft intensief overleg plaatsgevonden tussen de GMR en de RvT om te komen tot een toekomstgerichte oplossing naar aanleiding hiervan.
51
10.4 KRITISCHE SUCCESFACTOREN PER STROOMGEBIED Eerste stroom: Bruisend onderwijs S&R 1.
Elke school heeft op basis van de kerndoelen, het door de school vastgestelde gestelde streef-
S X
niveau in relatie tot de leerlingenpopulatie en de elementen van Bruisend Onderwijs, een concreet uitgewerkt onderwijsconcept waarin herkenbaar aanwezig is: X X
a. er wordt gewerkt met groepsplannen (sociaal/emotioneel, didactisch en groepsdynamisch). b. er wordt minimaal op 3 niveaus gedifferentieerd: leerdoel, leertijd en leerweg.
X
c. er wordt gewerkt met individuele leer- en ontwikkelarrangementen met haalbare lange termijnperspectieven.
X X
d. op basis van leerarrangementen en noodzakelijke kwaliteiten wordt de organisatie ingericht. e. elk kind heeft een vaste procesbegeleider. f. kinderen worden geprikkeld om tot leervragen te komen.
X
g. elke school voldoet aan het domein “opbrengsten: resultaten van leerlingen en hun voortgang in ontwikkelen” uit het toezichtkader van de inspectie.
X X
h. Er wordt minimaal een voldoende score behaald op de indicatoren uit het toezichtkader van de inspectie: + “de leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten” en + “de leerlingen hebben verantwoordelijkheid voor de organisatie van hun eigen leerproces die past bij hun ontwikkelingsniveau”. i. de ontwikkeling van het leren van het kind wordt in kaart gebracht en zichtbaar in het digitale
X
portfolio. Dit digitale portfolio is een hulpmiddel om het kind tot leren te brengen. 2.
Elke school is een oefenplaats voor actief burgerschap.
3.
Alle scholen voeren het vastgestelde basisniveau van zorg uit en worden daarop gemonitored.
4.
SBO De Balans is een “expertisecentrum voor zorg” en realiseert het binnen het samenwerkingsverband overeengekomen zorgaanbod voor kinderen en het begeleidingsaanbod voor
X
X
X
X
scholen. 5.
Er is een passend aanbod voor meer en hoogbegaafde leerlingen op stichtings- en schoolni-
X
x
veau 6.
Er is een dekkend netwerk aan bovenschoolse zorg waarmee Swalm & Roer in staat is om
X
aan de zorgplicht te voldoen. 7.
Met ouders vindt regelmatig en zorgvuldig overleg plaats vanuit het ontwikkelperspectief van het kind.
52
X
Tweede stroom: Ontwerpers van bruisend onderwijs S&R 1.
Voor alle functies zijn rolprofielen met bijbehorende competenties geformuleerd.
2.
Elke medewerker is een teamspeler die in staat is om in professionele dialoog effectief sa-
S
X X
men te werken met zijn collega’s. 3.
Binnen de scholen functioneren teams, bestaande uit medewerkers in verschillende func-
X
ties die door bundeling van kennis en vaardigheden verantwoordelijk zijn voor de zorg aan groepen kinderen en hierbij maatwerk leveren. 4.
Elke medewerker realiseert zijn professionaliseringsplan dat gerelateerd is aan de eigen
X
leer- en ontwikkelbehoeften, het schoolplan en het beleidsplan van Swalm & Roer. 5.
Van elke medewerker is er een digitaal portfolio.
X
6.
Om de match tussen de behoeften van Swalm & Roer en de kwaliteiten van de medewerkers
X
te realiseren is er sprake van een I.P.B., waarin concreet het in-, door- en uitstroombeleid is omschreven. 7.
De stichting creëert een leeromgeving, waarin alle medewerkers de uitdaging vinden zich te
X
ontwikkelen (hierbij kan worden gedacht aan ondermeer kennis- en kwaliteitskringen, consultatie, visitatie, audits, intervisiegroepen en expertgroepen rondom belangrijke beleidsthema’s). 8.
Met opleidingsinstituten wordt gezamenlijk inhoud en vorm gegeven aan de startcompetenties en bekwaamheidseisen van de medewerkers.
9.
De directeuren zijn individueel en als groep verantwoordelijk voor de beleidsvoorbereiding en uitvoering op school en stichtingsniveau.
53
X
X
Derde stroom: Een bruisende school in een bruisende omgeving
1.
Elke school is geïntegreerd in de wijk of het dorp door actief en concreet de mogelijkheden
S&R
S
X
X
te creëren en te benutten om samen met partners (PSZ, KDV, BSO en VO) een afgestemd en beredeneerd aanbod te realiseren. Ten behoeve van een doorgaande ontwikkeling omvat dit aanbod minimaal:
2.
-
een afgestemde pedagogische benadering
-
een afgestemd inhoudelijk aanbod
-
regelmatige en tijdige overdracht van informatie over het kind
-
gezamenlijke ontwikkeling en inzet van competenties
Het schoolgebouw is goed geoutilleerd en vanuit een visie vormgegeven om Bruisend On-
X
X
derwijs mogelijk te maken. 3.
Ten behoeve van “een kind- een plan” werken de partners met een gezamenlijk zorgadvies
X
X
team (ZAT) voor 0-12 jaar, waarbij de overdracht naar het ZAT VO belangrijk is. 4.
Voor elke school is structureel voor, tussen en naschoolse opvang geregeld; leerlingen
X
hebben de mogelijkheid om deel te nemen aan een dagarrangement. 5.
Elke school benut in de uitwerking van Bruisend Onderwijs actief de leeromgeving buiten het schoolgebouw.
54
X
Vierde stroom: Zichtbare kwaliteit en ontwikkeling.
1.
S&R
S
X
X
X
X
X
X
Op alle niveaus binnen Swalm & Roer vindt zorgvuldige, open en transparante communicatie plaats. Concreet betekent dit: we geven bewust feedback; we praten met elkaar en niet over elkaar en spreken elkaar hierop ook aan.
2.
Er zijn diverse PDCA cycli ingevoerd en op alle niveaus geborgd met de daarbij behorende gesprekscyclus.
3.
Op school en stichtingsniveau wordt kwaliteitshandboeken gebruikt, die via inter- en intranet toegankelijk is.
4.
Bestuurskantoor en scholen beschikken over een management informatiesysteem dat data-
X
feedback mogelijk maakt ter ondersteuning van de PDCA cycli. 5.
Intern en extern vindt publieke verantwoording plaats, ondermeer met behulp van ouder,
X
X
leerling en medewerker tevredenheid onderzoeken. 6.
Alle scholen scoren minimaal voldoende op het domein “kwaliteitszorg” uit het toezichtka-
X
der van de inspectie. 7.
Het verwijzingspercentage naar het speciaal basisonderwijs is met 20% afgenomen naar
X
2,84 %.. De instroom van buiten de eigen basisscholen is met 10% afgenomen naar 0,86% 8.
Er is een gestandaardiseerd digitaal kinddossier met een dekkende overdracht van PSZ
X
/KDV naar PO en van PO naar VO. 9.
Op alle niveaus binnen Swalm & Roer wordt een verantwoord en afgestemd financieel beleid gevoerd dat een slagvaardige en duurzame ontwikkeling mogelijk maakt.
55
X
10.5 LIJST VAN AFKORTINGEN BAO basisonderwijs BAPO bevordering arbeidsparticipatie ouderen BGZ bedrijfsgezondheidszorg BSO buitenschoolse opvang CPPO coördinatieplatform passend onderwijs CVB college van bestuur CVI Commissie voor indicatiestelling DIP digitale invallers pool EV eigen vermogen FF financieringsfunctie FTE fulltime equivalent GGL gewogen gemiddelde leeftijd GPL gemiddelde personeels last GMR gezamenlijke medezeggenschapsraad HGPD handelingsgerichte procesdiagnostiek IB interne begeleider ICC interne cultuurcoördinator IOP individuele leer- en ontwikkelarrangementen KF kapitalisatiefactor IPB integraal personeelsbeleid LEA lokaal educatieve agenda LGF leerlinggebonden financiering LLN leerlingen LVS leerlingvolgsysteem MARAP management rapportage MOP meerjaren onderhoudsplan MR medezeggenschapsraad MI materiële instandhouding OAB onderwijsachterstandenbeleid OCW het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap OIS opleiden in school OKE Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie OLP onderwijs leerpakketten OR ouderraad PCL Permanente Commissie Leerlingenzorg PDCA plan do check act PO primair onderwijs PSA psychosociale arbeidsbelasting REC Regionaal Expertise Centrum RiE risico inventarisatie en -evaluatie RVT raad van toezicht SBAO/SBO school voor speciaal basisonderwijs SBL Stichting Beroepskwaliteit Leraren SKR Stichting Kinderopvang Roermond
56
SMT SO SWAR SWV TB TF TV VIP VO VTOI VVE WPO WSNS WWI ZAT ZW
sociaal medisch teamoverleg speciaal onderwijs Stichting Wijkaccommodaties Roermond samenwerkingsverband totale baten transactiefunctie totaal vermogen vaste invallers pool voortgezet onderwijs Vereniging van Toezichthouders in het Onderwijs voor- en vroegschoolse educatie Wet Primair Onderwijs Weer Samen Naar School Wet werk en inkomen zorgadviesteam ziektewet
57
