Jaarverslag Millennium Gemeente Langedijk 2015 De millenniumafspraken over het wereldwijd terugdringen van armoede, ziekte en honger in de jaren 2000 – 2015 zijn - helaas - niet gerealiseerd. Daarom stellen de Verenigde Naties voor de periode 2016 - 2030 zeventien nieuwe mondiale ontwikkeldoelen vast. Op basis daarvan kiest Millennium Gemeente Langedijk eind 2015 vier nieuwe doelen. Die sluiten aan bij het, van oorsprong, agrarische karakter van de lokale gemeenschap. Hoewel wereldwijd de oorspronkelijke doelen niet zijn gerealiseerd, blikken we toch terug op een succesvolle periode. De paginagrote advertentie van Millennium Gemeente Langedijk in het plaatselijke nieuwsblad op 30 december 2015 spreekt wat dat betreft boekdelen. Sinds 2008, ons oprichtingsjaar, hebben we zeer uiteenlopende bijeenkomsten georganiseerd, waaronder drie grootschalige millenniummarkten, enkele Fairtrade fietstochten en meerdere Repair Cafés. In de lokale media verschijnen vijf jaar lang bijdragen van tientallen inwoners van Langedijk, waaronder Renske Endel. Met het verzamelen van bijna 400.000 afbreekbare bekers tijdens vijf achtereenvolgende Indian Summer Festivals en andere lokale evenementen schrijven we geschiedenis. In 2011 zijn we de meest inspirerende Millennium Gemeente van Nederland. Een jaar later krijgen we een Honery Award op de Conference for Global Transformation in San Francisco. Door onze bijdragen staat er sinds enkele jaren in het dorpje Gorgora in Ethiopië bij de plaatselijke school een modern toiletgebouw en een waterpomp. En afgelopen voorjaar bezoeken meer dan 1500 bezoekers Theaterspektakel De Sluis!, een unieke voorstelling waarin diverse millenniumdoelen centraal staan. De historie van acht jaar Millennium Gemeente Langedijk worden samengevat in een digitaal magazine. Daarin staan de meest opmerkelijke resultaten en introduceren we de vier nieuwe doelen. De uitgave wordt half januari 2016 in het gemeentehuis gepresenteerd en daarna onder honderden relaties verspreid. Er is veel lof voor het magazine. Het hoogtepunt van 2015 is de nieuwjaarsreceptie van Vereniging Nederlandse Gemeenten op 22 januari 2016. Daar worden we uitgeroepen tot ‘Meest inspirerende Global Goals Gemeente van Nederland’. Met deze toekenning hebben we in vijf jaar tijd twee maal de eerste plaats bereikt: een absoluut unicum waar we met rechts trots op zijn!
Comité van Aanbeveling, werkgroepen en projecten In het Comité van Aanbeveling (CvA) stemmen leden van de afzonderlijke werkgroepen, deelnemende bedrijven en vertegenwoordigers van de gemeente Langedijk, de activiteiten op elkaar af. In 2015 zijn zes werkgroepen en twee projectgroepen actief. De werkzaamheden worden uitgevoerd door 35 vrijwilligers. Sommigen zijn lid van meerdere werkgroepen en/of actief in de projectgroepen. 1
Elke werkgroep is met maximaal twee afgevaardigden vertegenwoordigd in het CvA. Daarin hebben ook vier (burger-)raadsleden van de gemeente Langedijk zitting. Als regel zijn zij ook lid van een werkgroep. Gerhard Schutte vertegenwoordigt de gemeente Langedijk. Het Comité van Aanbeveling bestaat in 2015 uit: 1. Klaas Zwart, gemeenteraadslid, voorzitter, lid werkgroep Energie; 2. Aad Eversdijk, gemeenteraadslid, penningmeester; 3. Harry van Steden, secretaris, lid werkgroep Lokaal & Duurzaam; 4. Cock de Vries, voorzitter werkgroep Communicatie; 5. Giel Werner, burgerraadslid, lid werkgroep Internationale Projecten; 6. Gerard Langedijk, raadslid, lid werkgroep Duurzaamheid; 7. Gerhard Schutten, ambtenaar gemeente Langedijk; 8. Mandy Tromp (sinds augustus 2015), lid werkgroepen Fairtrade en Communicatie; 9. Johan de Vries (FairNu), secretaris werkgroep Fairtrade; 10. Margreet Kruk, voorzitter werkgroep Duurzaamheid; 11. Willem Poortvliet, lid projectgroep Bekerstreet; 12. Piet Glas, lid werkgroep Energie; 13. Teun van Etten, Sport Servicepunt Langedijk; 14. Karel Balder, lid werkgroepen Lokaal & Duurzaam en Internationale projecten. Afgelopen jaar waren er twee grote projecten waar veel vrijwilligers aan meewerken, namelijk: Indian Summer Festival: 90 vrijwilligers zijn actief in drie stands van Bekerstreet, zij worden aangestuurd door Peter Valbracht. Theaterspektakel De Sluis!: 95 vrijwilligers zijn betrokken bij deze unieke theaterproductie, zij worden aangestuurd door Willem Poortvliet, Theo de Graaf en Harry van Steden. In 2015 is het CvA zijn vijf maal in vergadering bijeengekomen. Alle acties en besluiten van deze vergaderingen vormen de basis voor het jaarverslag 2015 en het werkplan 2016.
Samenwerkingspartners In het afgelopen jaar is succesvol samengewerkt met: Fair business in het kader van de bedrijvenwerkgroep Lokaal & Duurzaam; Stichting Langedijk Waterrijk en Oranjevereniging Broek op Langedijk binnen de stichting Koolsail inzake de theaterproductie De Sluis!; Indian Summer Festival voor de inzameling van lege bekers via de Bekerstreets; Stichting Veldzorg bij de organisatie van de Nacht van de nacht en bij de voorbereidingen op de introductie van een permacultuur in de gemeente Langedijk. Rodi Media voor publicaties van de Millennium Mix en diverse andere artikelen. 2
Werkgroepen en twee grote projecten Er zijn in 2015 zes werkgroepen actief. Het zijn: 1. Communicatie: draagt de doelstellingen van Millennium Gemeente Langedijk actief uit. 2. Duurzaam: richt zich op duurzame initiatieven als de Nacht van de Nacht en Repair Cafés. 3. Energie: stimuleert het gebruik van duurzame energie in en rond Langedijk. 4. Fairtrade: streeft naar meer vraag & aanbod van Fairtrade-producten in de gemeente. 5. Internationale samenwerking: zet projecten op die voortkomen uit plaatselijke behoefte en wensen die de lokale bevolking in staat moeten stellen zelf haar leefomstandigheden en gezondheid te verbeteren. 6. Lokaal & Duurzaam: verbindt lokale bedrijven die zich inzetten voor een duurzame bedrijfsvoering. Daarnaast zijn er twee projecten, namelijk: Bekerstreet en Theater De Sluis!. Activiteiten werkgroepen De leden van de werkgroep Communicatie verzorgen in het Langedijker Nieuwsblad de reeks artikelen in de serie Millennium Mix, ondersteunen de werkgroepen bij hun publiciteit, coördineren de digitale nieuwsbrieven, onderhouden de berichten op Facebook en de website, hebben de eindejaarsadvertentie opgesteld en de digitale jubileumuitgave over de jaren 2008 – 2015 gerealiseerd. Tevens werken ze aan een nieuwe reeks artikelen en een nieuwe site waarin op prikkelende wijze wordt ingegaan op duurzame ontwikkelingen in en rond Langedijk. De satirische site Rottekool en de serie artikelen zijn begin 2016 geïntroduceerd. De leden van de werkgroep Duurzaam realiseren op drie verschillende locaties Repair Cafés. Die vinden eenmaal per maand plaats in De Geist in Sint Pancras, De Binding in Zuid-Scharwoude en de Het Behouden Huis in Oudkarspel. Bij elke bijeenkomst zijn voldoende reparateurs aanwezig om de bezoekers van dienst te zijn. Daarnaast organiseren van zaterdag 24 op zondag 25 oktober de succesvolle ’Nacht van de nacht’ bij stichting Veldzorg. Tientallen deelnemers ervaren de stilte van de natuur, genieten van de sterrenhemel boven het Oosterdelgebied en worden attent (gemaakt) op de effecten van lichtvervuiling op mens en dier. De leden van de werkgroep Energie zijn begonnen met de voorbereiding op nieuwe initiatieven, waaronder het opstarten van lokale energiecoöperaties. De leden van de werkgroep Fairtrade organiseren enkele themafietstochten, beheren de Fairtradewinkel in Noord-Scharwoude en ontwikkelen een ‘eerlijk winkelen applicatie’. Daarmee kunnen consumenten op eenvoudige wijze winkels in Langedijk vinden waar eerlijke producten worden verkocht. Ook benaderen de leden actief regionale bedrijven en omringende
3
gemeente met de vraag om voortaan Fairtradeproducten te gebruiken. Tevens geven ze Fairtradelessen op diverse basisscholen in Langedijk. De leden van de werkgroep Internationale Samenwerking zorgden indertijd in het dorpje Gorgora in Ethiopië voor een modern toiletgebouw en een waterpomp bij de plaatselijke school. Afgelopen jaar is daar een bosbouwproject gestart en een project rondom Solar cooking voorbereid. Daarmee willen we de lokale bevolking laten (in)zien dat het hakken van hout rond het dorp voor het koken van de dagelijkse maaltijd verregaande gevolgen heeft voor de omgeving. Koken met behulp van zonne-energie is immers veel beter voor het milieu. De leden van de werkgroep Lokaal & Duurzaam organiseren, in nauwe samenwerking met Fair Business, een lezing over de voorbereiding op een lokale kringloopeconomie. De Friese bedrijfskringlopen voor duurzame biobedrijven dient hiervoor als voorbeeld. Een bedrijfsbezoek wordt vanwege te weinig belangstelling afgelast. Wel is gewerkt aan de voorbereidingen op een kringloopeconomie voor duurzame land- en tuinbouw op kleine schaal bij Veldzorg in het Oosterheemgebied. Project Bekerstreet Met Friendly Fire, de organisator van het Indian Summer Festival, zijn afgelopen jaar weer afspraken gemaakt over de inzet van vrijwilligers voor het inzamelen van gebruikte bekers. Tijdens dit tweedaagse muziekfestival nemen 90 vrijwilligers bij drie Bekerstreets bijna 60.000 afbreekbare bekers in. Ook brengen ze de millenniumdoelen actief onder de aandacht van de bezoekers. Die worden tevens gevraagd naar hun voorkeur voor statiegeld op kunststof bekers of gebruik van afbreekbare bekers die kunnen worden ingeleverd. De uitslag van dit onderzoek neemt Friendly Fire mee in haar besluit over voortzetting van dit initiatief bij het Indian Summer Festival in 2016.1 De vrijwilligers van Bekerstreet zijn ook actief tijdens Koolsail: daar verzamelen ze 13.000 afbreekbare bekers! Project Theaterspektakel De Sluis! In theaterspektakel De Sluis! worden op creatieve wijze de millenniumdoelen onder de aandacht van het publiek gebracht. Het verhaal gaat dat de directie van een regionaal ziekenhuis haar oog heeft laten vallen op natuurgebied Oosterdel. Dat zou dé ideale plek zijn voor een nieuw ziekenhuis. Om dat te realiseren, moet wel de historische sluis verwijderd worden om toegang tot het unieke natuurgebied te krijgen. In dat geval is het gedaan met de rust in Langedijk.
1
Inmiddels is duidelijk dat we in ook 2016 weer aanwezig zijn bij het Indian Summer Festival! 4
Het spektakel speelt zich af in de open lucht. Het decor wordt gevormd door de authentieke sluis en het sluiswachterhuisje van Broek op Langedijk en enkele historische schepen. De zes uitvoeringen van 22 - 27 april 2015 zijn snel uitverkocht, in totaal nemen 1500 bezoekers plaats op de houten tribune. In die periode wordt overigens daadwerkelijk een discussie gevoerd over de nieuwe locatie van het ziekenhuis in Alkmaar! Het theaterstuk is geheel door vrijwilligers in eigen beheer geschreven, geregisseerd en geproduceerd. In het kader van vergunningen en sponsorwerving is samengewerkt met Stichting Koolsail, Stichting Langedijk Waterrijk en Oranjevereniging Broek op Langedijk.
Voorbereiding op nieuwe doelen In de loop van 2015 bereiden de leden van Millennium Gemeente Langedijk zich voor op de nieuwe millenniumdoelen. Dat traject start met een lezing met de titel ‘Op weg naar een nieuwe (deel) economie, anders verdienen voor iedereen’, gevolgd door een discussie over de toekomst en een SWOT-analyse. Dat leidt uiteindelijk tot een beleidsverslag. Vervolgens wordt een enquête onder diverse belangstellenden gehouden over de nieuwe millenniumdoelen. Als laatste wordt tijdens een vrijwilligersavond de aanwezigen gevraagd naar hun voorkeuren. Dat leidt tot de keuze voor de volgende doelen: 1. Geen honger, inzet duurzame landbouw (global goal 2); 2. Schoon water en sanitair voor iedereen (global goal 6); 3. Toegang tot betaalbare en duurzame energie (global goal 7); 4. Duurzame consumptie en productie (global goal 12). Ook het streven van de gemeente Langedijk om uiterlijk in 2035 een CO2-neutrale gemeente te zijn, heeft bijgedragen aan de keuze voor deze vier doelen. Op basis van de nieuwe doelen is een nieuwe missie en missie vastgesteld. Die luiden: Missie: Millennium Gemeente Langedijk zet zich lokaal en regionaal in om de inwoners, bedrijven/ondernemers en overige belanghebbenden te stimuleren en te activeren de Sustainable Development Goals te realiseren, ter bevordering van een duurzame leefomgeving voor iedereen nu en in de toekomst.
Visie: Millennium Gemeente Langedijk wil eind 2020 een koploper zijn in de regio waar actieve bedrijven, burgers en belanghebbenden voor, door en met elkaar vele initiatieven ondernemen die de realisatie van de Sustainable Development Goals mogelijk maken. Een voorbeeld voor andere gemeenten. Broek op Langedijk, 30 maart 2015 Klaas Zwart, voorzitter Millenniumgemeente Langedijk 5
