1
Jaarverslag 2014 voor de gemeente Langedijk CRK Langedijk
Colofon Auteur: WZNH - Kees van Hoek Met bijdragen van: ir. Ron Baltussen Uitgave: WZNH Alkmaar, mei 2015
2
Jaarverslag 2014 voor de gemeente Langedijk CRK Langedijk
Basisontwerp DesignArbeid Implementatie Flores Automatisering
Voor U ligt het jaarverslag 2014 van de Commissie Ruimtelijk Kwaliteit Langedijk. Deze commissie heeft opdracht gekregen van het gemeentebestuur van de gemeente Langedijk om mee te werken en bij te dragen aan de ruimtelijke kwaliteit van de leefomgeving. Ieder jaar doet de commissie verslag van de uitvoering van deze opdracht. Niet alleen omdat dit op grond van de woningwet wordt verlangd, maar ook en vooral omdat het de kans biedt deze culturele opdracht in een jaaroverzicht nog eens nader te belichten. De gemeenteraad en andere betrokkenen kunnen zo kennis nemen van de wijze waarop uitvoering wordt gegeven aan het ruimtelijk- en cultureel historisch kwaliteitsbeleid van de gemeente.
Niet alleen bouwplannen die zich door hun omvang of publieke betekenis onderscheiden, maar ook minder prominente bouwplannen kunnen rekenen op de aandacht van de commissie. In de voorbeelden die in dit jaarverslag voorbij komen wordt vooral aandacht besteed aan die plannen waarbij de commissie in staat is gebleken een constructieve bijdrage te leveren aan de kwaliteit van het plan. In het jaarverslag is verder de samenstelling en werkwijze van de commissie beschreven. Tot slot zijn enkele conclusies en aanbevelingen geformuleerd. In de bijlagen is een overzicht met statistische gegevens opgenomen en een verslag van het jaarlijkse evaluatiegesprek met de portefeuillehouder.
Mocht de gemeenteraad hieraan behoefte hebben dan is de commissie bereid het jaarverslag mondeling toe te lichten. De commissie heeft dit jaarverslag met plezier geschreven en hoopt dat u het met interesse zult lezen, ondertussen verheugen wij ons op voortzetting van onze adviestaak in 2015.
drs. ing. Jef Mühren, directeur WZNH ir. Ron Baltussen, voorzitter Commissie Ruimtelijke Kwaliteit
3
Voorwoord
Naast dit jaarverslag bestaat er de mogelijkheid om de openbare vergadering van de commissie bij te wonen. Dit is wellicht de beste manier om inzicht te krijgen in het advieswerk. Met aanvragers aan tafel worden plannen in alle openheid besproken en niet zelden gaan bezoekers tevreden en met een beter plan naar huis.
Jaarverslag 2014 voor de gemeente Langedijk CRK Langedijk
In het jaarverslag wordt in het eerste hoofdstuk aandacht besteed aan een aantal algemene ontwikkelingen op het terrein van ruimtelijke kwaliteit. In hoofdstuk twee worden voorbeelden getoond van plannen waaraan een bijdrage is geleverd om zo zicht te bieden op het effect van het gemeentelijk beleid en op de ambities van de inwoners van de gemeente.
De meer dan 60 adviseurs die namens WZNH in ca. 40 gemeenten in Noord-Holland opereren, handelen vanuit onze statutaire doelstelling: het bevorderen van de ruimtelijke en cultuurhistorische kwaliteit van de gebouwde omgeving in de provincie NoordHolland. www.wznh.nu
Is 2014 het jaar van economisch herstel, zij het broos? Afgemeten aan het aantal en type nieuwe bouwaanvragen in het westelijk deel van het land in elk geval wel. Na een jarenlange daling van de aantallen verleende bouwvergunningen is er nu in veel gemeenten weer sprake van een toename. In Langedijk is echter helaas nog niet sprake van herstel afgaande op het aantal bouwplannen dat in de CRK in 2014 is behandeld.
Economisch belang Ruimtelijke cultuurhistorische kwaliteit is van groot economisch belang: de waarde van bouwwerken wordt bepaald door de kwaliteit van het gebouw en van de omgeving ervan; bedrijven vestigen zich niet alleen op basis van logistieke voorkeuren, maar ook waar het personeel graag wil wonen. Een aantrekkelijke en goed verzorgde leefomgeving is van belang voor het welbevinden van de inwoners. De kwaliteitsstandaard in de kernen en het landschap is hoog. Dit is niet vanzelf zo gekomen maar is de resultante van langjarig zorgvuldig bouwen en inrichten. Daar krijgt de Nederlandse stedenbouwkundige en architectonische traditie internationale erkenning voor en daar kunnen we best trots op zijn. De gemeenten hebben in de afgelopen decennia hierbij steeds het voortouw genomen. De komende tijd ligt het accent naar alle waarschijnlijkheid meer bij de initiatiefnemer zelf en dat is een goede zaak. Ruimtelijke kwaliteit ontstaat echter niet vanzelf en is niet slechts de optelsom van individuele belangen. Bij het organiseren van het publieke belang kan de lokale overheid niet om haar regierol heen. Die regierol zal echter minder sturend en toetsend en meer begeleidend en faciliterend zijn.
Deregulering is hierbij geen doel op zich maar een middel om processen vlotter te laten verlopen zonder alle zicht op zekerheden onnodig te verliezen. De wet biedt sinds 2003 de mogelijkheid van het aanwijzen van welstandsvrije gebieden. In het begin werd hier niet of slechts mondjesmaat gebruik van gemaakt. De laatste jaren zijn er verschillende gemeenten die een of meer welstandsvrije gebieden binnen de gemeentegrenzen hebben aangewezen. In Noord Holland is alleen de gemeente Beverwijk geheel welstandsvrij. Gemeenten als Castricum en Hollands Kroon hebben delen van de naoorlogse woningvoorraad en bedrijventerreinen welstandsluw of welstandsvrij gemaakt. In Zaanstad is een proef met vier wijken. Bij deze gemeente worden de effecten hiervan de komende jaren heel nauwkeurig gevolgd. De meeste gemeenteraden kiezen er echter bewust voor via bestemmingsplannen, monumentenbeleid en welstandsnota actief te blijven sturen op kwaliteit. Het laatste jaar lijkt er zelfs sprake van een ommekeer. Er zijn gemeenten die experimenteren met andere vormen van welstandsbeleid (bijvoorbeeld bewonerswelstand in Eindhoven) er zijn ook gemeenten die op hun schreden terugkeren en welstandsbeleid weer invoeren (bijvoorbeeld Vlissingen). In Langedijk zijn er geen welstandsvrije gebieden aangewezen. Wel is deze mogelijkheid opgenomen in de evaluatie van het welstandsbeleid om nader te onderzoeken. In 2015 zal hiervoor een apart voorstel aan de raad worden voorgelegd. Veel gemeenteraden in Noord Holland hebben de afgelopen periode brede discussies gevoerd over de noodzaak om beleid te voeren op het terrein van ruimtelijke kwaliteit. Geruststellend is dat de meeste gemeenten veel belang blijken te hechten aan goede ruimtelijke kwaliteit en heel bewust en zelfbewust beleid hierover vaststellen.
4
1. Inleiding
Deregulering
Jaarverslag 2014 voor de gemeente Langedijk CRK Langedijk
De commissie vindt het wel verheugend te merken dat er op veel plekken weer toenemende belangstelling voor de kwaliteit van de bouwopgave is. Juist in een periode waarin groei niet meer vanzelfsprekend is, de economie en de waarde van vastgoed onder druk staan, kan ruimtelijke kwaliteit de doorslag geven. Door ruimtelijke kwaliteit in een vroeg stadium agendapunt te maken kan het veel eenvoudiger bij de planontwikkeling worden meegenomen.
Vanaf november 2014 heeft de rijksoverheid de mogelijkheden voor vergunningvrij bouwen verruimd. Meer dan de helft van de kleinere bouwinitiatieven als dakkapellen, aanbouwen en bijgebouwen naast en achter de woning zijn inmiddels zonder vergunning van de gemeente te realiseren. Kanttekening is dat het zowel voor burgers als voor de gemeente niet eenvoudiger is geworden om te achterhalen wanneer er nog wel vergunning nodig is.
Het wetsvoorstel Omgevingswet is eind 2014 door de Tweede Kamer behandeld. Niet minder dan een revolutie in de ruimtelijke ordening is op handen. Hoewel invoering van de wet pas wordt verwacht in 2018 wekt het wetsvoorstel nu al de nodige beroering. WZNH draagt actief bij aan de nieuwe ontwikkeling, zowel door actief bij te dragen aan de totstandkoming van de wet, als door actieve informatievoorziening naar de gemeenten die bij ons zijn aangesloten. De nieuwe omgevingswet is erop gericht al het omgevingsgerelateerde recht te bundelen in één wet. De Omgevingswet integreert de gebiedsgerichte onderdelen van de huidige wetten in één wet met één samenhangend stelsel van planning, besluitvorming en procedures. Dit moet leiden tot betere mogelijkheden voor integraal beleid, tot een betere bruikbaarheid en substantiële vereenvoudiging van het omgevingsrecht. De welstandsnota en de bestemmingsplannen zullen als aparte instrumenten (en weigeringsgronden) verdwijnen. Daarvoor in de plaats komt het ‘Omgevingsplan’ waarin de bestaande instrumenten op een moderne manier worden ondergebracht. De nieuwe instrumenten voor ruimtelijke kwaliteit moeten bijdragen aan een goede inrichting van onze leefomgeving. Niet door deze met regels dicht te timmeren, maar door initiatieven vanuit de samenleving actief en constructief te faciliteren. Uitnodigingsplanologie wordt dat genoemd. Het nieuwe kernbegrip in de omgevingswet luidt ‘goede omgevingskwaliteit’. De nieuwe regels zullen niet meer in allerlei plannen, beleidsnota’s en – regels worden vastgelegd in papieren documenten, maar zullen in een digitale kaartstructuur op kadastraal perceelsniveau raadpleegbaar worden gemaakt. Gemeenten zullen, hiertoe ondersteund door de rijksoverheid, voorbereidingen moeten treffen om voor digitaliseringsoperatie klaar te zijn. De wetswijziging betekent ook een cultuurverandering van een regelende en gebiedende overheid, naar een servicegerichte en kader scheppende overheid die initiatiefnemers ondersteunt waar het kan. WZNH onderschrijft de noodzaak van flexibiliteit en meer bestuurlijke afwegingsruimte. Het wetsvoorstel voor de Omgevingswet lijkt die ruimte voor maatwerk te bieden, hoewel er bij de implementatie nog flink gezocht moet worden naar de goede balans tussen vrijheid en rechtsbescherming. Gemeenten krijgen meer afwegingsruimte om maatwerk te faciliteren. Meer lokale afwegingsruimte betekent echter ook een grotere onzekerheid voor burgers. Een overheid die aan de ene burger ruimte biedt zal ook aan de andere burger moeten uitleggen dat diezelfde vrijheid niet altijd ook voor hem of haar is weggelegd. Grotere vrijheid voor de een, geringere rechtszekerheid voor de ander, dat kan bijna niet anders. In dat speelveld zal het (ook voor burgers) steeds belangrijker worden dat besluiten deugdelijk en belangeloos worden gemotiveerd en publieke en private belangen zorgvuldig op elkaar worden afgestemd. Voor die toekomstige taak staan onze organisatie en commissieleden klaar.
Planologie en stedenbouw
5
Uitnodigingsplanologie betekent niet dat de overheid geen rol meer heeft. Bij uitnodigingsplanologie komt het accent meer te liggen op vooroverleg en vroegtijdige begeleiding van particuliere initiatiefnemers. Bij uitnodigingsplanologie is begeleiding en beoordeling van een initiatief door een neutraal (dat wil zeggen niet eenzijdig aan initiatiefnemer of bestuurslichaam gebonden) en multidisciplinair team van deskundigen (uw adviescommissie!), een onmisbaar element. Deze schakel van ‘deskundig gezond verstand’ kan de planvorming efficiënter en samenhangender maken en kan soms eenvoudiger en betere oplossingen opleveren waar de partijen zelf niet aan denken. Begeleiding en advisering is met name van belang bij afwijkingsactiviteiten, maatwerkconstructies en plannen met grote betekenis voor de omgevingskwaliteit (en dat kunnen soms ook kleine ingrepen zijn). De multidisciplinaire advisering verhoogt de kwaliteit van de besluitvorming en schept draagvlak, doordat het de basis legt voor bestuurlijke afweging en de motivering van besluiten. Het ministerie propageert dat, vooruitlopend op de nieuwe wet, gemeenten nu al ‘eenvoudig beter’ kunnen gaan werken onder andere door gemeentelijke instrumenten als structuurvisie, beleidsplannen, bestemmingsplannen, welstandsnota’s en het monumenten- of erfgoedbeleid meer op elkaar af te stemmen.
Jaarverslag 2014 voor de gemeente Langedijk CRK Langedijk
De nieuwe Omgevingswet
Ambtelijke afhandeling kleine plannen Sinds begin 2013 is in het Besluit omgevingsrecht (Bor) opgenomen dat het college van B&W mag bepalen voor welke advisering de door de raad benoemde onafhankelijke adviescommissie wordt ingeschakeld. In de meeste gemeenten worden de minder omstreden kleine bouwplannen voor zover ze geen twijfel, discussie of precedentvorming oproepen afgehandeld door een daartoe aangewezen ambtenaar. In Langedijk zal de ‘Kan-bepaling’ worden ingevoerd. In de evaluatie van het welstandsbeleid is opgenomen dat er in 2015 een apart voorstel zal worden voorgelegd.
Gemeentelijk Erfgoedbeleid De conceptlijst van de aan te wijzen gemeentelijke monumenten is de basis voor de verdere uitwerking van het erfgoedbeleid. In 2014 zijn informatieavonden voor de potentiële eigenaren georganiseerd. De mogelijke integratie dan wel samenwerking met de plaatselijke erfgoedcommissie heeft nog niet plaatsgevonden.
6
Het ruimtelijke beleid van Langedijk wordt in belangrijke mate bepaald door de Structuurvisie 2012-2030, bestemmingsplannen en beeldkwaliteitplannen. Het is het kader voor ruimtelijke ontwikkelingen en benoemt de opgaven waar Langedijk de komende jaren voor staat. De structuurvisie is een integraal beleidsdocument, omdat het de maatschappelijke (sociale en economische) opgaven centraal stelt. De structuurvisie vertaalt de verschillende opgaven in ruimtelijk beleid. Nieuwe bestemmingsplannen worden gebaseerd op deze structuurvisie. Medio 2014 is de welstandsnota door de gemeente geëvalueerd en deze evaluatie is in het najaar vastgesteld. De commissie waardeert het dat zij is betrokken bij deze evaluatie. De evaluatie is helder en compact van opzet en heeft geresulteerd in enkele aanbevelingen die in 2015 door de gemeente verder zullen worden onderzocht en waarvoor aparte voorstellen zullen worden ingediend..
Jaarverslag 2014 voor de gemeente Langedijk CRK Langedijk
Gemeentelijk Ruimtelijk beleid
In dit hoofdstuk gaan wij in op Het effect van welstand: enkele bijzondere welstandsadviezen in 2014 Supervisie, kwaliteitsteams: begeleiding in het voortraject
Het effect van welstand Het aantal behandelde plannen was in 2014 erg laag. Een aantal plannen valt in positieve zin op of door het uitgesproken ambitie niveau ondanks moeilijke tijden of door het kleinschalige initiatief waardoor stedenbouwkundige plannen uiteindelijk toch succesvol worden afgerond. Voor dit jaarverslag is een selectie gemaakt van enkele opmerkelijke plannen en beoordelingen.
De brug over de Kolhornvaart is aan vervanging toe. De Provincie is de opdrachtgever en heeft er voor gekozen om geen compleet nieuw ontwerp voor de brug te laten maken, maar om deze te vervangen. De brug, die in de volksmond “de groene brug” wordt genoemd, vormt de entree van de gemeente en is zeer beeldbepalend voor de ruimtelijke kwaliteit ter plaatse. De commissie hechtte er daarom zeer aan dat ondanks dat het een technische vervanging is, de brug wel passend is voor deze plek. Met eenvoudige aanpassingen heeft de brug een heldere vorm met meer elegantie gekregen. De brug krijgt ook weer een groene kleur en kan straks weer de ‘Groene Brug’ genoemd worden.
Jaarverslag 2014 voor de gemeente Langedijk CRK Langedijk
Vervanging Broekhornbrug, de ‘Groene Brug’
7
2. Beleid en adviezen
Brug Kolhornvaart, Broek op Langedijk.
De herontwikkeling van het voormalige Veilingterrein is begonnen. In het stedenbouwkundige plan zijn de smalle, kleinschalige dorpse straatjes die aansluiten op de omringende bebouwing van groot belang. Tevens is het belangrijk dat de bebouwing afwisselend is al naar gelang het karakter van de openbare ruimte waaraan de woningen liggen. Alhoewel de architectuur nadrukkelijk anders is dan in het stedenbouwkundig plan beoogd was, komen beide genoemde aspecten wel goed tot hun recht en kent de architectuur een rijke detaillering die de commissie zeer waardeert.
Oxhoofdpad, inbrei-locatie en zelfbouw
Op een karakteristieke locatie, direct in de tweede lijn van de Dorpstraat, heeft het plan van een straatje met enkele vrije kavels plotseling veel belangstelling gekregen en zijn dit jaar alle kavels door particulieren gekocht en zijn er plannen voor ontwikkeld. De commissie is zeer verheugd dat in er in deze tijd zo veel particulier initiatief is.
Kleinschalige woningbouw ontwikkelingen
8
Op diverse vrij liggende kavels heeft bouwbedrijf Kruijer de kans gezien en het initiatief genomen om telkens een vrijstaande woning te ontwikkelen. De commissie is zeer verheugd zoals dat ook het geval was bij het ontwikkeling van het Oxhoofdpad dat er in deze tijd dergelijke kleinschalige initiatieven zijn en ook succesvol blijken. Niet alleen is het vanuit economisch perspectief goed, maar ook is het waardevol voor de opvulling van lege, onaffe plekken in de wijken.
Jaarverslag 2014 voor de gemeente Langedijk CRK Langedijk
Woningbouw, Veilingterrein.
Oosterdel is een zeer bijzondere wijk met vrijstaande woningen aan besloten, doodlopende straten op de eilanden. Het is altijd de bedoeling geweest dat de woningen individueel en afwisselend van karakter zijn. Het is een levendige wijk waar de bewoners vaak hun huis veranderen en vergroten. De commissie waardeert zeer dat in deze doorlopende verandering de individuele expressie nog meer tot uiting komt. De bewoners van Oosterdel versterken daarmee het karakter van hun wijk.
Supervisie, kwaliteitsteams Breekland
9
Het Kwaliteitsteam Breekland heeft in 2014 één bouwplan in behandeling gehad. Het betreft de verbouwing van “het kasteel”. Dit bedrijfspand op een zichtlokatie was eerder in afwijking van het Beeldkwaliteitplan gerealiseerd. Met de nu voorliggende ingrijpende aanpassingen aan het pand, gaat de nieuwe invulling veel beter passen bij het ambitieniveau van het Beeldkwaliteitplan Breekland. Een tweede bouwplan op bedrijventerrein Breekland betreft de realisatie van het veld zonnepanelen, direct naast de hoofdontsluiting van het nieuwe bedrijventerrein. Dit bouwplan is in eerste instantie niet aan het Kwaliteitsteam voorgelegd. Zowel Kwaliteitsteam als CRK stonden niet achter deze invulling, met name vanwege de positionering direct naast de entree van het bedrijventerrein.
Jaarverslag 2014 voor de gemeente Langedijk CRK Langedijk
Bestaande wijken veranderen: Oosterdel
10
De bouwwerkzaamheden aan en rondom het winkelcentrum Broekerveiling zijn in de loop van 2014 volop begonnen. Voor het winkelcentrum zijn de wegen, de toerit en de parkeerplaatsen aangepast om te kunnen beginnen met de bouw van de eerste fase, het Entreegebouw en het appartementengebouw. Het Kwaliteitsteam Broekerveiling, onder leiding van Robbert Jan Wijntjes is in 2014 nog één keer bijeengekomen. In deze vergadering, in januari 2014, zijn de definitieve plannen voor het entreegebouw van het winkelcentrum goedgekeurd. Tevens zijn de nieuwe bruggen voor het woongebied besproken. Het Kwaliteitsteam was van mening dat met de realisatie van het entreegebouw het winkelcentrum een enorme kwaliteitsimpuls krijgt. Begin 2014 is begonnen met de bouw van de eerste fase van Broekrijk. De verkoop van de woningen verliep gunstig, zodat gedurende 2014 het ontwerp voor de volgende fase is ingediend. Hier ontstaat een karakteristiek wijkje met seriematige woningbouw aan het water met een sterke afwisseling in een duidelijke stijl.
Jaarverslag 2014 voor de gemeente Langedijk CRK Langedijk
Broekerveiling en Broekrijk
In dit hoofdstuk gaan wij in op: Samenstelling van de commissie Werkwijze Openbaarheid
Werkwijze De CRK van de gemeente Langedijk vergadert in het stadhuis van Langedijk op de woensdag in de even weken van het jaar. In totaal hebben er in 2014 voor de gemeente Langedijk 140 planbehandelingen plaatsgevonden. Het aantal nieuwe aanvragen was 98. Het aantal plannen dat direct positief (akkoord) geadviseerd werd, was 70 %. In combinatie met de plannen die een ‘niet akkoord, tenzij’ hadden (alleen een kleine aanpassing nodig) was dit 78%; 88% van de nieuw behandelende plannen werd uiteindelijk akkoord geadviseerd. De rest is nog in behandeling, negatief geadviseerd of een schetsplan waarvoor nog geen vergunningsaanvraag voor ingediend is. Er zijn dit jaar geen negatieve adviezen schriftelijk gemotiveerd. Dat betekende niet dat er niet meer negatieve beoordelingen waren, maar wel dat er (nog) geen negatief eindadvies nodig was. In de meeste gevallen konden de planindieners de plannen tijdig bijstellen waarbij gebruikt werd gemaakt van de adviezen van de commissie. Meer cijfers treft u aan in bijlage 1. Medio 2014 is de welstandsnota door de gemeente geëvalueerd en deze evaluatie is in het najaar vastgesteld. De commissie waardeert het dat zij is betrokken bij deze evaluatie. De evaluatie is helder en compact van opzet en heeft geresulteerd in enkele aanbevelingen die in 2015 door de gemeente verder zullen worden onderzocht en waarvoor aparte voorstellen zullen worden ingediend. Op 25 juni 2014 vond het jaarlijkse evaluatiegesprek met de portefeuillehouder plaats. Het verslag van het gesprek is opgenomen als bijlage 2.
Openbaarheid De vergaderingen van de commissie zijn openbaar. Er is een ‘publieke tribune’ voor toehoorders en belangstellenden. Planindieners kunnen een afspraak maken om een toelichting te geven op hun plan; in sommige gevallen vraagt de commissie daar ook expliciet om. In 2014 heeft de commissie bij 20 planbehandelingen de planindiener en/of de architect aan tafel mogen ontvangen.
Jaarverslag 2014 voor de gemeente Langedijk CRK Langedijk
De Commissie Ruimtelijke Kwaliteit Langedijk is een van de ca. 40 commissies die in Noord-Holland werkzaam zijn onder verantwoordelijkheid van WZNH. De leden van de commissie zijn benoemd door de gemeenteraad. De commissie was in 2014 als volgt samengesteld: Ir. Ron Baltussen, voorzitter (tot 1 januari 2015; opgevolgd door Marina Roosebeek arch. AvB) Ir. Caroline van Veen, stedenbouwkundige Ir. Kees van Hoek, architect-secretaris Simon Schoon, burger-lid De commissie werd ondersteund door: Dhr. K. Tijsen, plantoelichter gemeente Langedijk
11
3. Organisatie en werkwijze
Samenstelling van de commissie
Wij zijn er ons als commissie steeds van bewust dat het beleid evenwichtig, consequent en proportioneel moet worden uitgevoerd. Duidelijke en begrijpelijke beleidsregels alleen zijn niet genoeg. Om initiatiefnemers goed van dienst te zijn en maatwerk te kunnen leveren is afweging van de criteria door de commissie van groot belang, maar ook respect en begrip voor de motieven en bedoelingen van initiatiefnemers. Onze ervaring is dat hoe eerder dit gebeurt, hoe groter de kans op een succesvolle bijstelling van plannen (zo dit gewenst is) en hoe meer kans op draagvlak bij de aanvrager. De commissie heeft de volgende aanbevelingen: De commissie wordt met enige regelmaat betrokken bij beoordeling van stedenbouwkundige plannen, inrichtingsplannen voor het openbaar gebied, bestemmingsplannen en beeldkwaliteitsplannen. De commissie waardeert een dergelijke afdelingsoverschrijdende beoordeling zeer en adviseert de gemeente dit zo vaak mogelijk te blijven doen. In de gemeente is geregeld overleg met mensen van de afdeling RO. Dit komt een zorgvuldige en vlotte advisering ten goede. De commissie adviseert deze inbreng op een meer structurele wijze te organiseren, bijvoorbeeld door maandelijks afstemming te hebben.
De commissie ondersteunt de aanbeveling in de gemeentelijke evaluatie van het welstandsbeleid om de welstandsnota verder digitaal toegankelijk te maken. Bijvoorbeeld met een interactieve kaart- en postcode gestuurde bron, zodat burgers direct zelf kunnen zien wat de relevante spelregels zijn. De landelijke standaard ‘Welstand Transparant’ vormt daarbij een goed uitgangspunt.
De diverse Kwaliteitsteams vervullen een goede en belangrijke rol bij nieuwe en ingrijpende ontwikkelingen. In economisch moeilijke tijden staan veel ontwikkelingen onder druk. Bij sommige ontwikkelingen is een herijking van de oorspronkelijke ambitie en aanpak wellicht wenselijk, zoals bij Breekland en Westerdel. De commissie waardeert het dat er voor de specifieke karakteristiek van het Veilingterrein een consistent beleid gevoerd wordt, zodat hier een onderscheidende nieuwe wijk ontstaat die tegelijk goed aansluit op de omgeving.
De CRK hecht er waarde aan nogmaals te benadrukken dat de vergaderingen openbaar te bezoeken zijn. Met name Raads- en Raadscommissieleden zouden hier vaker gebruik van kunnen maken om kennis te maken met de werkwijze van de commissie. In het kader van kennismaking wil de CRK in het voorjaar van 2015 een excursie organiseren om in gezamenlijkheid het werkveld te bezoeken.
De CRK hecht waarde aan een goede samenwerking met de gemeente en de gemeentelijke Erfgoedcommissie daar waar het het Monumentenbeleid in Langedijk betreft.
Jaarverslag 2014 voor de gemeente Langedijk CRK Langedijk
In de loop van de jaren is het toepassen van de criteria uit de gemeentelijke welstandsnota voor zowel commissie als ondersteunende ambtenaren gemeengoed geworden. De commissie concludeert dat nog steeds in de meeste gevallen direct een positief advies kan worden gegeven, waar dit niet kon is meestal in goed overleg met aanvragers naar oplossingen gezocht. Hoogst zelden wordt een aanvraag geweigerd, maar meestal is er dan meer aan de hand dan alleen een probleem met welstand.
12
4. Conclusies en aanbevelingen
Mooie gebouwen, straten, wijken, dorpen, steden en landschappen zijn niet vanzelfsprekend zo, maar zijn zo geworden door de gezamenlijke inspanning van alle gebruikers en bewoners. Dat we daarvan kunnen genieten is de verdienste van een zorgvuldige beherende gemeenschap.
13
Jaarverslag 2013 voor de gemeente Langedijk CRK Langedijk
Planbehandelingen In 2014 heeft de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit Langedijk 112 vergunningaanvragen behandeld, waarvan 14 betrekking hadden op aanvragen van voorgaande jaren. In verband met herhalingen was het totaal aantal planbehandelingen 140.
aantal aanvragen
aantal behandelingen
percentage herhalingen t.o.v. de aanvragen
Omgevingsvergunning
102
130
27 %
waarvan nieuwbouw
50
71
42 %
waarvan verbouwing
52
59
13 %
Preadvies*
6
6
0%
Reclameaanvraag
3
3
0%
Adviesaanvraag handhaving
1
1
0%
112
140
25 %
soort aanvraag
Totaal
* Dit zijn de preadviezen waarvoor nog geen omgevingsvergunning is ontvangen.
In vergelijking met de voorgaande jaren ontstaat het volgende beeld: soort aanvraag
2013
2012
Nieuwe aanvragen
98
70 %
109
69 %
88
68 %
Aanvragen van voorgaande jaren
14
10 %
7
4%
9
7%
Herhalingen
28
20 %
41
26 %
33
25 %
140
100 %
157
100 %
130
100 %
waarvan reclameaanvraag
3
2%
0
0%
6
5%
waarvan handhaving
1
1%
2
1%
1
1%
Totaal behandelingen
Verdeeld over de soorten bouwwerken ontstaat het volgende beeld: soort bouwwerk Individuele woningen
2014
2013
2012
48
43 %
51
44 %
47
48 %
Woningcomplexen
8
7%
5
4%
6
6%
Bedrijfsgebouwen
5
4%
9
8%
12
12 %
Agrarische gebouwen
1
1%
0
0%
3
3%
Openbare en bijzondere bouwwerken
14
13 %
12
10 %
7
7%
Kleine bouwwerken
31
28 %
33
28 %
20
21 %
Reclameobjecten
2
2%
0
0%
2
2%
Overige plannen
3
3%
6
5%
0
0%
112
100 %
116
100 %
97
100 %
Totaal aanvragen
Bezoek Er hebben dit jaar 20 behandelingen plaatsgevonden in aanwezigheid van architecten en/of de planindieners. Dit is 14% van het totaal aantal behandelingen.
14
Bijlage 1: Cijfers
2014
Jaarverslag 2014 voor de gemeente Langedijk CRK Langedijk
Deze zijn als volgt verdeeld:
Adviezen De adviezen over het totaal aantal planbehandelingen zijn als volgt verdeeld: adviezen aan B&W
2014
2013
2012
Akkoord
99
71 %
85
54 %
67
52 %
Akkoord op hoofdlijnen
15
11 %
23
15 %
11
8%
Niet akkoord, tenzij
13
9%
16
10 %
31
24 %
Niet akkoord, nader overleg
3
2%
11
7%
5
4%
Niet akkoord
1
1%
3
2%
8
6%
Aanhouden
7
5%
9
6%
5
4%
Andere adviezen
2
1%
7
4%
2
2%
Beleidsadviezen
0
0%
3
2%
1
1%
140
100 %
157
100 %
130
100 %
Totaal
Hoe vaak behandeld? In 2014 werden 97 nieuwe aanvragen* beoordeeld. Het aantal keren dat deze aanvragen behandeld werden tot een eindadvies is als volgt: adviezen aan B&W Bij eerste behandeling akkoord (geen interventie van de commissie)
2014
2013
2012
68
70 %
53
49 %
47
53 %
Bij eerste behandeling niet akkoord tenzij (kleine aanpassing nodig)
8
8%
12
11 %
15
17 %
Bij tweede behandeling akkoord (of niet akkoord tenzij)
4
4%
12
11 %
12
14 %
Bij derde behandeling akkoord (of niet akkoord tenzij)
5
5%
5
5%
4
5%
Bij een vierde of verdere behandeling akkoord (of niet akkoord tenzij)
1
1%
2
2%
2
2%
Nog in behandeling of definitief niet akkoord of aanvraag ingetrokken
5
5%
11
10 %
7
8%
Plan wel akkoord op hoofdlijnen maar nog geen aanvraag voor vergunning
6
6%
14
13 %
1
1%
97
100 %
109
100 %
88
100 %
* Dit zijn alle nieuwe aanvragen exclusief beleidsadviesaanvragen en handhaving aanvragen.
Het aantal keren dat een nieuwe aanvraag ´terug´ komt bij de welstandscommissie geeft een indicatie van het effect van het gemeentelijke welstandsbeleid op de bouwproductie. Het is een indicatie; de preventieve werking (het anticiperen op het beleid vóór de aanvraag wordt ingediend) wordt hiermee bijvoorbeeld niet zichtbaar gemaakt.
Adviezen namens de commissie Van het totaal van 140 planbehandelingen in 2014 werden er 65 door een gemandateerd lid uitgevoerd, daartoe door de commissie gemachtigd. Dat is 46% van het aantal planbehandelingen. Het commissielid adviseert onder verantwoordelijkheid van de commissie op basis van de welstandsnota en legt hierover steeds verantwoording af aan de commissie. Het betreft aanvragen, waarbij het oordeel van de commissie op basis van de
15
Totaal nieuwe aanvragen*
Jaarverslag 2014 voor de gemeente Langedijk CRK Langedijk
Akkoord wil zeggen: het plan voldoet op basis van de welstandscriteria aan redelijke eisen van welstand; het wordt met positief advies aan het college van B&W voorgelegd. Bij ‘niet akkoord tenzij‘ wordt een duidelijk omschreven voorwaarde geformuleerd.
welstandscriteria bekend mag worden verondersteld. Een negatief eindadvies of een advies afwijkend van de welstandscriteria, dan wel een aanvraag die alleen op de algemene welstandscriteria kan worden beoordeeld, wordt meestal voorgelegd aan de gehele commissie.
Gebruik welstandscriteria De aanvragen worden steeds beoordeeld op grond van vastgestelde welstandscriteria, welke in een welstandsnota of in aanvullingen in de vorm van beeldkwaliteitplannen zijn opgenomen. Voor de gemeente Langedijk is het gebruik van de verschillende soorten criteria als volgt: 2014
Gebiedsgerichte criteria
62
44 %
Sneltoetscriteria / Criteria voor kleine bouwwerken
22
16 %
Beeldkwaliteitplan en andere bouwregels
22
16 %
Objectgerichte criteria
32
23 %
Geen Criteria
1
1%
Anders..
1
1%
140
100 %
Totaal
Bestemmingsplannen De aanvragen worden meestal voorafgaande aan de welstandsvergadering getoetst aan het vigerende bestemmingsplan. Indien de aanvraag niet voldoet aan de bestemmingsplanbepalingen wordt vaak een afwijking (ontheffing) verleend. Soms is de afwijking mede afhankelijk van een positief welstandsadvies. Dit is het geval indien de ruimtelijke kwaliteit als argument voor het verlenen van een ontheffing in het bestemmingsplan genoemd wordt. De plannen voorgelegd aan de commissie hadden wat betreft bestemmingsplan de volgende status: bestemmingsplannen
2014
Voldoet aan bestemmingsplan
85
76 %
Voldoet niet aan bestemmingsplan, maar gemeente werkt mee aan binnenplanse afwijking
4
4%
Voldoet niet aan bestemmingsplan, maar gemeente werkt mee aan een afwijking op basis van een uitgebreide procedure of partiële herziening van het bestemmingsplan
15
13 %
8
7%
112
100 %
Anders
16
Totaal
Jaarverslag 2014 voor de gemeente Langedijk CRK Langedijk
welstandscriteria
Aanwezig: Namens de gemeente: de heer Beers (wethouder), de heer K. Tijssen (plantoelichter bij de adviescommissie). Leden van de commissie: Marina Roosebeek, voorzitter, Caroline van Veen, stedenbouwkundige en Kees van Hoek, architect-secretaris, Simon Schoon, burgerlid..
De voorzitter, Marina Roosebeek, opent de vergadering en heet iedereen welkom. Doel van deze bijeenkomst is de jaarlijkse evaluatie van het welstandsbeleid met de verantwoordelijke wethouder op grond van de wettelijke bepalingen daartoe uit de Woningwet. Dit jaar is er voor een andere opzet van de totstandkoming van het Jaarverslag gekozen. Waar voorheen het Jaarverslag eerst aan de gemeente werd aangeboden en vervolgens het jaar met de wethouder werd geëvalueerd is er nu voor gekozen om een concept van het Jaarverslag met de wethouder te bespreken zodat opmerkingen kunnen worden verwerkt.
2. Vaststellen agenda Er zijn geen aanvullende agendapunten.
3. Evaluatie welstandsbeleid en aanbevelingen (Kanbepaling, welstandsvrije gebieden, mogelijk samengaan met andere commissie). 3.1 Zoals in de gemeentelijke evaluatie van het welstandsbeleid van 3 november 2014 aangegeven is de gemeente voornemens om een proef te doen met een welstandsvrij gebied. De wethouder vraagt of de commissie de gemeente wil adviseren hierover. De voorzitter stelt voor dit te koppelen aan een excursie. Ze geeft ook een voorbeeld uit Hoorn waarbij er voor een welstandsvrij deel van een nieuwe woonwijk wel enige stedenbouwkundige kaders zijn aangegeven met behulp van zogenaamde kavelpaspoorten. De vraag is ook of er een voorkeur is voor een woonwijk of bedrijventerrein en of het om bestaande bouw of nieuwbouw zou moeten gaan voor een dergelijke proef. 3.2 In dezelfde evaluatie is ook de mogelijkheid benoemd van het samengaan van de commissie met een andere commissie van een aanpalende gemeente. Deze mogelijkheid is nog niet verder onderzocht door de gemeente aangezien ze op dit moment zich in brede zin aan het oriënteren is op ambtelijke en bestuurlijke samenwerkingsvormen. De uitkomst hiervan zal leidend zijn voor de vraag of het wenselijk of noodzakelijk is om de functie van de CRK samen met een commissie van een andere gemeente te laten vervullen. 3.3 Een andere aanbeveling uit dezelfde gemeentelijk evaluatie is het onderzoeken of en hoe er gebruik kan worden gemaakt van de Kanbepaling. Deze vraag zal binnenkort door de gemeente nader worden onderzocht.
4. Reactie op het jaarverslag 2014 en aanbevelingen Een goede en nauwere samenwerking met de interne stedenbouwkundige wordt ondersteund. Ten aanzien van de advisering van de proef met welstandsvrije gebieden heeft het de voorkeur om dit in samenwerking met de stedenbouwkundigen te doen.
5. Actuele Bijzondere plannen, bijzondere adviezen en contraire plannen in 2014. Hiervoor zijn geen bijzonderheden of nadere toelichtingen nodig.
Jaarverslag 2014 voor de gemeente Langedijk CRK Langedijk
1. Opening
17
Bijlage 2: Verslag evaluatiegesprek
Verslag evaluatiegesprek van de Commissie Langedijk met de wethouder van Langedijk, gehouden op 21-52015 in het gemeentehuis van Langedijk
6. Actuele ontwikkelingen in de gemeente, bijvoorbeeld Vroonermeer. 6.1 Het belang van Langedijk bij de ontwikkeling van het laatste deel van de Alkmaarse wijk Vroonermeer is de lange waterpartij op de gemeentelijke grens. Het is de bedoeling om deze waterpartij in het plan in tact te laten en niet als gevolg van de veranderende aanpak van de gemeente Alkmaar de kwaliteit hiervan te veranderen. 6.2 De gemeente biedt nadrukkelijk de mogelijkheid om lopende nieuwe ontwikkelingen zoals de nieuwe wijk Westerdel aan te passen aan de veranderende maatschappelijke en economische behoefte. Bij Westerdel zal dit wel plaats vinden in samenspraak met het stedenbouwkundig bureau dat het oorspronkelijke plan ontworpen heeft. 6.3 Daarnaast zijn er diverse initiatieven voor kleinschalige herontwikkelingen van ‘binnenstedelijke’ locaties. 6.4 Bij de ontwikkeling van de nieuwe kavels langs de Gedempte Veert lijkt nu voortgang te komen doordat de private belanghebbenden zich verenigd hebben en een professional inhuren om hen te assisteren bij zaken als de infrastructurele inrichting van de openbare ruimte zoals de toegangsbruggen, riolering, en openbare verlichting.
De commissie zal wederom raadsleden uitnodigen voor een excursie. De wethouder geeft aan dat raadsleden ook deelnemen aan een regionaal overleg en dat als alternatief voor de dialoog met de Raad de commissie ook een presentatie kan geven bijvoorbeeld op de maandelijks regio-dag.
8. Afspraken en sluiting. 8.1 De commissie zal één van de interne stedenbouwkundigen uitnodigen om een regelmatig vooroverleg te hebben over planologische en stedenbouwkundige ontwikkelingen. 8.2 De commissie organiseert een excursie bij voorkeur met Raadsleden. Klaas Tijsen zal bij de griffier overleggen wat een geschikt moment is. 8.3 Het Jaarverslag zal definitief gemaakt worden en aan de Raad worden aangeboden. 8.4 Een verslag van dit gesprek zal als concept naar de gemeente gestuurd worden, waarna het met eventuele opmerkingen vanuit de gemeente definitief gemaakt zal worde
18
De voorzitter bedankt een ieder en sluit de vergadering.
Jaarverslag 2014 voor de gemeente Langedijk CRK Langedijk
7. Wat verder ter tafel komt.
Ron Baltussen voorzitter (tot 1 januari 2015) Opleiding: 1980 – 1988 Technische Universiteit Delft, afdeling Bouwkunde vakgroep Architectuur. Werkzaamheden: Sinds 1988 werkzaam als architect bij Hooyschuur architecten bna te Wormerveer. Sinds 2004 mede directeur/eigenaar van dit bureau. Hooyschuur architecten is reeds veertig jaar actief in Noord-Holland. Met name woningbouw, zowel nieuwbouw, renovatie transformatie als restauratie behoort tot het werkterrein. Hij is sinds 1999 aan WZNH verbonden, waarvan van 2003 – 2009 als architect secretaris van de Welstands- en Monumentencommissie Alkmaar. Hij is van 1996 tot 2009 lid en voorzitter geweest van de Welstands- en Monumentencommissie van de gemeente Waterland en van 2009 tot 2012 voorzitter van de welstands- en monumentencommissie van de gemeente Edam – Volendam. Tevens is Ron voorzitter van de welstandscommissie van de gemeente Langedijk en architectlid van de welstandscommissie Noord Holland Noord. Sinds begin 2011 is hij architect secretaris van de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit van de gemeente Den Helder.
Kees van Hoek, architect Opleiding: 1980 – 1988 Technische Universiteit Eindhoven afdeling Bouwkunde vakgroep Architectuur&Theorie. Werkzaamheden: Na eerst gewerkt te hebben in Londen, heeft hij tussen 1990 en 2004 diverse staffuncties bekleed bij Albert Heijn en Ahold betreffende winkelontwerp, concepten en ontwikkelingsprojecten en conceptdesign. In die tijd heeft hij ook lesgegeven aan de Academie van Bouwkunst in Amsterdam en geschreven voor het architectuurtijdschrift Archis. Vanaf 2004 heeft hij zijn eigen bureau, dat in 2015 gefuseerd is tot Van Hoek Spuybroek Architekten te Alkmaar. Sinds 2012 is hij architect-secretaris van de welstandscommissies van de gemeenten Langedijk en Heerhugowaard.
Simon Schoon, burgerlid Simon Schoon is geboren en getogen in Langedijk. Als plaatselijke ondernemer en inwoner, is hij zeer betrokken bij de ontwikkelingen in deze gemeente. Voor de welstandscommissie zit hij nu in zijn tweede termijn. Sinds 1986 is hij eigenaar van het schildersbedrijf De Langedijk.
Jaarverslag 2014 voor de gemeente Langedijk CRK Langedijk
Opleiding: 1989-1996 Technische Universiteit Delft, afdeling Stedenbouw. Werkzaamheden: Vanaf 1997 bij een stedenbouwkundig bureau in Amsterdam. Vanaf 2000 tot 2008 bij de Gemeente Zaanstad: daar was zij verbinder tussen de vakgebieden ruimtelijke ontwikkeling en cultuurhistorie. Zij was projectleider van de vernieuwde Zaanse welstandsnota van 2008. Sinds 2008 heeft ze haar eigen bureau vanVeen&zone, met diverse stedenbouwkundige projecten voor Alkmaar en Den Helder en heeft zij meegewerkt aan de welstandsnota van Amsterdam. Vanaf 2011 heeft zij een samenwerking met een landschapsarchitect en een landschapsarcheoloog. Sinds 2010 is zij als stedenbouwkundige verbonden aan de CRK Langedijk.
19
Bijlage 3: Curricula
Caroline van Veen, stedenbouwkundige