Jaarverslag maart Holland Opera (Xpress) T BH Amersfoort

Jaarverslag 2011

11 maart 2012

Holland Opera (Xpress) Soesterweg 330 3812 BH Amersfoort

T 033 2020920 [email protected] www.hollandopera.nl

Inhoudsopgave Inleiding Inleiding Producties Voorstellingen en bezoekersaantallen

3 5 6

Financiën Cijfers

7

Marketing Citymarketing Educatie en beleving als marketingtools Radio, televisie en internet

8 9 9

Artistieke keuzes Componisten en schrijvers Reprises Artistiek team Gastregie bij HO Regieassistentschap Samenwerking met ensembles Internationalisering

11 11 11 11 13 13 13

Educatie Operakeuken Stageplaatsen

15 15

Producties Feeks, Kiss me Kate The Tempest Romeo & Zeliha Zwanenmeer

17 23 27 31

In voorbereiding Dido ile Aeneas Sneeuwwit Naar Zee

34 35 35

Algemeen Bestuur Cultural governance Comité van aanbeveling Subsidiënten, fondsen en sponsoring Varia Overzicht samenwerkingsverbanden

36 36 36 36 37 37

Bijlagen Medewerkers 2011 Speellijsten 2011 Citaten recensies Dvd met trailers van Feeks The Tempest Romeo & Zeliha Operakeuken Zwanenmeer

pagina 2 Holland Opera Jaarverslag 2011

38 42 46 49

Inleiding Het jaar 2011 is op meerdere fronten confronterend geweest. De beslissing van de regering en de lagere overheden om per 2013 te korten op het budget voor cultuur leidt tot een structurele jaarlijkse bezuiniging van 1 miljard. Deze grote operatie wordt voorafgegaan door een verhoging van de BTW op kaartjes voor de kunsten met 13% en ik hoef u niet te zeggen dat de gevolgen voor iedereen nu al merkbaar zijn. Toch stond voor Holland Opera (HO) dit jaar niet alleen in het teken van het veranderde klimaat in Nederland; met gepaste trots hebben wij drie nieuwe producties gerealiseerd, een reprise uit 2003 geactualiseerd en voorbereidingen getroffen voor projecten in de komende jaren. We hebben ‘vrienden’ geworven en met velen samengewerkt.

publiek, jong en oud, te ontroeren en te begeesteren door onze voorstellingen, onze muziek en onze verhalen. Bovendien vraagt deze tijd ook om engagement; wij moeten de vinger op de zere plek durven leggen en onderwerpen als vooringenomenheid, discriminatie, angst voor anderen en grenzeloze ambitie aan de kaak stellen. Natuurlijk zou dit kunnen neigen tot zwaar en ontoegankelijk repertoire. Maar dat proberen wij door de keuze van schrijvers, vormgeving en muziek altijd te vermijden. Humor en lichtheid zijn kenmerken van een dramatische voorstelling als Romeo & Zeliha. Een opera waarvan de oorsprong ligt in 1999 en die door de tijd meer dan ingehaald is. Toen deze voorstelling als Romeo & Farida in 2003 uitkwam stond het actuele karakter ervan buiten kijf.

Theo van Gogh bracht tegelijkertijd zijn Najib en Julia en werd toen Romeo & Farida opnieuw werd gespeeld in 2004 gruwelijk vermoord. Sindsdien zijn alle tegenstellingen alleen maar verder aangescherpt, het lijkt wel alsof het gesprek hierover verstomd is. We hebben ons teruggetrokken op onze eigen stellingen en zoeken naar bevestiging bij gelijkgezinden. Het is een tijd waarin de waarde van je bestaan vooral uitgedrukt wordt in geld. HO wil laten zien dat er zoveel meer is wat het leven waardevol maakt. In 2011 hebben wij dit door middel van ons werk proberen te laten zien. Ook komende jaren zullen wij ons best doen om voorstellingen te maken die verassen, ontroeren, je meeslepen en tot nadenken stemmen. Joke Hoolboom & Niek Idelenburg

In de huidige kunstwereld lijkt het steeds minder om de artistieke ambities te gaan. Boventoon wordt gevoerd door de marketing en hoe we zowel publiek als theaters zover kunnen krijgen om toch ook het zogenaamde risicovolle programma niet te schuwen. We kunnen niet alleen maar hapklare brokken gebaseerd op bekende titels of televisieseries maken. Onze eerste doelstelling is immers om ons

foto: Tessa Lankester



Feeks hollandopera.nl

hollandopera.nl

No fear for Shakespeare

Romeo & Zeliha Zapp String Quartet Holland Opera wordt structureel gefinancierd door Fonds Podiumkunsten, Provincie Utrecht, Gemeente Amersfoort en FrieslandCampina

Holland Opera wordt structureel gefinancierd door Fonds Podiumkunsten, Provincie Utrecht, Gemeente Amersfoort en FrieslandCampina

hollandopera.nl

Producties Het jaar werd geopend met Feeks, Kiss me Kate geregisseerd door gastregisseur Martin Lloyd Evans. Het libretto was een geactualiseerde bewerking van ‘de getemde Feeks’ van Shakespeare; een Engelstalige tekst waar Katharina een bitchy politica is die het ambieert om president van Europa te worden. Haar zusje Bianca (gespeeld door popzangeres Marielle Woltring) is een gevierd popzangeres. Twee dames met veel ambitie en bepaald geen katjes om zonder handschoenen aan te pakken. Oene van Geel en Jasper le Clercq schreven schurende en swingende noten voor de vijf zangers en hun eigen ensemble; het Zapp String Quartet (Zapp4).

the Tempest was dit jaar de opera op locatie; het imposante Fort Rijnauwen. HO koos er bewust voor om de lieflijke muziek van Purcell te doorsnijden met de felle noten van Chiel Meijering. De productie was in samenwerking met het Conservatorium van Utrecht. Onder leiding van Charlotte Margiono werd gewerkt met 11 jonge zangeressen uit met name het tweede en derde jaar. Ook werd bij deze Tempest samengewerkt met dansers uit de Hiphop scene; zij vormden onder leiding van Sheyda Darab de monsters Calibaan.

hollandopera.nl

In het najaar bracht HO Romeo & Zeliha, een actuele bewerking van Romeo & Juliet. Het libretto is geschreven door Maartje Duin en de muziek van Fons Merkies. De voorstelling is een gedeeltelijke reprise van het origineel uit 2003, ditmaal zijn echter een groot aantal van de teksten vertaald in het Turks. De spanning tussen de Turkse slager en zijn Hollandse concurrent werd hierdoor nog tastbaarder.


hollandopera.nl

tijdens de kerstvakantie in Amersfoort

zwanen meer Aantal voorstellingen

Deze voorstelling wordt mede mogelijk gemaakt door: Fonds podiumkunsten, Provincie Utrecht, Gemeente Amersfoort, FrieslandCampina, Fentener van Vlissingen fonds en het KF Hein fonds

publieksbereik

gemiddeld bezoek per voorstelling

hollandopera.nl

Het jaar werd afgesloten met Zwanenmeer (vrijwel uitverkochte serie alleen in de Veerensmederij).

Feeks the Tempest Romeo & Zeliha Zwanenmeer

23 11 34 10

2823 7091 5211 2016

Een nieuwe opera gebaseerd op Totaal 78 17.141 ‘Het Zwanenmeer’ van Tjaikovsky en ‘Wilde Zwanen’ van Hans Christian Bezoekers Zwanenmeer (reservering) Andersen. De jonge schrijver Simon van der Geest (gouden griffel 2011) schreef het lichtvoetige libretto voor 9 zusjes en een koning. Niek Idelenburg arrangeerde de muziek van Tjaikovsky voor viool, cello, harp, (bas)klarinet en drie zangers. Bij deze productie werd samenwerkt met 14 jonge danseresjes van Scholen in de Kunst Amersfoort. HO speelde 10 voorstellingen van Zwanenmeer in eigen huis, waarbij 69% uit Regio Midden kwam en 31% uit de overige regio’s. Dit betekent dat HO een groei heeft doorgemaakt qua landelijk bereik ten opzichte van vorig jaar van 6%.

Spreiding voorstellingen 2009 - 2012


123 645 153 202 280

Financiën Cijfers jaar

totale omzet

structurele subsidie

publieks inkomsten

externe financiering

2009 2010 2011 (o.v.)

€ 1.289.156 € 1.195.195 € 1.405.909

€ 785.745 € 788.745 € 792.550

Het boekjaar 2011 had met vier producties een omzet van ruim 1,4 miljoen. HO wist een eigen inkomstenpercentage te realiseren van 43%. HO wordt structureel gesubsidieerd door het Fonds voor de Podiumkunsten (FPK), de Provincie Utrecht en de Gemeente Amersfoort. Met ingang van 2013 wordt de subsidie van de provincie geschrapt, zij zien cultuur niet langer als een van hun kerntaken. In 2010 is er een sponsorcontract voor 6 jaar afgesloten met FrieslandCampina. In 2011 was HO opnieuw te gast bij de zomerprogrammering van Stichting de Vrede van Utrecht (VvU) en heeft de VvU financieel bijgedragen aan the Tempest. HO heeft speciaal voor The Tempest en Zwanenmeer aanvragen ingediend en gehonoreerd gekregen bij VSB Fonds, SNS Reaal Fonds, K.F. Hein Fonds en het Fentener van Vlissingen Fonds.

€ 398.293 € 283.043 € 360.765

Chiel Meijering heeft voor the Tempest een compositieopdracht gekregen van het FPK. Het toegekende bedrag is direct aan de componist overgemaakt. Toek Numan heeft voor Naar Zee (première 2013) een compositieopdracht gekregen van het FPK. Numan begint in 2012 met de compositie. In 2010 is HO van start gegaan met het educatieproject ‘de Operakeuken’. Dit initiatief wordt op dit moment financieel gedragen door het VSB Fonds. Plan is om het volgend kunstenplan hiervoor sponsoring te zoeken bij diverse bedrijven in en rond Amersfoort.

€ 105.017 € 123.406 € 252.594

Met het betrekken van een eigen huis ziet HO kansen in het aantrekken van ‘Vrienden’; enthousiaste particulieren die het gezelschap een warm hart toedragen en jaarlijks financieel steunen. Dit plan is in 2011 verder uitgewerkt en heeft inmiddels een aanzienlijk aantal vrienden opgeleverd. Ook is het inmiddels mogelijk om via een notariële akte donaties aan HO te doen. Ook heeft het gezelschap huur ontvangen vanuit de commerciële verhuur van de Veerensmederij door 7AM.

Inkomsten 2011


Marketing 2011 stond bij HO in het teken van het vestigen van de (nieuwe) naam, het eigen theater de Veerensmederij in de stad Amersfoort en de provincie Utrecht. Doel was om op zoveel mogelijk manieren binding op te bouwen met het publiek uit de omgeving. Na afloop van Zwanenmeer, de kerstproductie in eigen huis heeft HO een online-enquête gehouden onder 700 bezoekers. Ruim de helft heeft gerespondeerd. HO werkt per productie met een concrete marketingstrategie. Er wordt in de weken voor de première een korte publiciteitsgolf gegenereerd, waardoor mensen het gevoel krijgen dat er iets staat te gebeuren dat je niet mag missen. Ook de huis-aan-huisbladen hebben uitgebreid aandacht aan de productie besteed. Ook voor the Tempest was er een zorgvuldig gekozen tijdspad van publiciteit in de periode van een maand voor de première, in samenwerking met het Utrechts Uitburo en Citymarketing Amersfoort. De marketing leverde een gevarieerd publieksbereik op; 49% kwam uit de stad Utrecht, 20% uit de provincie Utrecht en 31% uit de rest van het land.

Citymarketing Citymarketing Amersfoort zet met het concept ‘Amersfoort Wintertijd’ de stad op de kaart als dé plek om te zijn voor een uitje in de winter. De jaarlijkse kerstproductie van HO is hier een vast onderdeel van. In de brochure van Amersfoort Wintertijd 2011, die huis-aan-huis verspreid werd, stond een uitgebreid artikel over Zwanenmeer. Verder heeft het gezelschap grote banners/vlaggen laten plaatsen bij alle aanvoerroutes van Amersfoort, er is gedriehoekt en er is een guerrilla-actie op touw gezet (zwanen verspreid door de binnenstad) waar

over druk getwitterd is en waarover de (plaatselijke) kranten schreven. Busmaatschappij Kassing reed met 10 bussen door het land, bedrukt met stickers van Zwanenmeer. Het effect van deze acties was duidelijk te zien: ruim voor de première was al 70% van de voorstellingen verkocht. Na afloop van Zwanenmeer is onder 700 adressen een online-enquête gehouden, de leeftijden van de bezoekers van een kerstvoorstelling van HO zijn verassend divers.

Leeftijd bezoekers Zwanenmeer


Educatie en beleving als marketingtools De samenwerking die met verschillende partijen is aangegaan op gebied van educatie werpt ook zijn vruchten af op marketinggebied. Zo kreeg HO door de samenwerking met Stichting Kinderopvang Amersfoort (SKA) de mogelijkheid om op alle vestigingen posters op te hangen en ander publiciteitsmateriaal te verspreiden. Dit heeft geresulteerd in 200 jonge bezoekertjes vanuit de SKA bij Zwanenmeer. HO richt zich ook op het organiseren van ‘belevingen’; een middagje uit, inclusief workshop en voorstelling of een avondje uit, inclusief maaltijd en voorstelling. Op deze manier wil HO binding creëren met zijn publiek: de ervaring is bijzonder en daarom is men eerder bereid terug te komen.

Radio, televisie en internet Voorbeelden hiervan waren het tapas- diner voorafgaand aan the Tempest, de workshops slagwerk rond Romeo & Zeliha en de ladiesnight bij Feeks. Ook de poffertjes bij Zwanenmeer in de Veerensmederij waren een succes; HO had de poffertjeskraam ‘Poffertjes van oma’ speciaal voor deze gelegenheid ingehuurd.

In 2011 zijn de relaties met radio en tv verder uitgediept. Er is aandacht besteed aan HO door verschillende media, zoals Radio 4, Classic FM en de verschillende lokale omroepen. In februari 2011 hebben deze inspanningen geresulteerd in een uitgebreid interview met Joke Hoolboom en Niek Idelenburg bij het radioprogramma Viertakt op zaterdag (Radio 4) en een zeer positief item in het televisieprogramma Opium (Nederland 2). HO is een partnership aangegaan met de operazender BRAVA. Zij zullen in 2012 de locatieprojecten van HO uitzenden en geven het gezelschap de mogelijkheid om te adverteren op de site en reclamefilmpjes uit te zenden op de zender. HO heeft een eigen Facebook- en Hyvespagina en heeft een groeiend aantal volgers op Twitter.



Artistieke keuzes Componisten en schrijvers

Reprises

Gastregie bij HO

HO heeft in 2011 een reprise gebracht en drie nieuwe opera’s. Er werd werk van de ‘oude’ componisten Purcell en Tjaikovsky gebracht naast nieuw werk van Chiel Meijering, Oene van Geel, Jasper le Clercq en Fons Merkies.

Het tot stand komen van een operaproductie vergt, behalve lange adem, een omvangrijke investering in mensen en materialen. Het is dan ook een principe om succesvolle voorstellingen uit het verleden te hernemen en waar nodig te actualiseren. Zo ging in 2011 Romeo & Zeliha in reprise. Deze opera uit 2003 heeft niet aan actualiteit ingeboet (helaas eerder gewonnen) en de voorstelling is aangescherpt door een groot deel van de Nederlandse teksten te laten vertalen in het Turks.

In 2008 ontmoette het artistiek team Martin Lloyd Evans, een ervaren Engelse regisseur, bij een bezoek aan The British Youth Opera, een post-operaopleiding in Londen.

Toek Numan heeft de compositieopdracht voor Naar Zee (2013) aanvaard en een schrijfopdracht werd gegeven aan Simon van der Geest (Zwanenmeer, 2011). Contacten voor het volgend kunstenplan zijn onder andere gelegd met Pieter van den Waterbeemd, April de Angelis en Karen Holst Pellekaan, over nieuw te schrijven libretti.

Artistieke team De vaste kern van HO wordt gevormd door Niek Idelenburg, Joke Hoolboom en vormgevers Douwe Hibma en Erwin van Wanrooy. Inmiddels is deze kern uitgebreid met de jonge lichtontwerper Maarten Warmerdam en geluidsontwerper Tom Gelissen. Iedere productie laten zij zich daarnaast inspireren door verschillende makers.

In het najaar van 2009 heeft Lloyd Evans op verzoek van HO een korte proeve geregisseerd van Feeks, kiss me Kate, een Engelstalige opera die in februari 2011 zijn wereldpre- mière beleefde. Lloyd Evans heeft in de loop van 2010 diverse bezoeken aan Nederland gebracht om het artistieke concept met de vormgever en de artistieke leiding van HO te bespreken. Tijdens een workshop operaregie door Pierre Audi in Zwolle heeft de artistiek leiding van HO de jonge regisseur Arlon Luijten ontmoet. Het zeer vormbewuste werk van Arlon sprak HO aan en het gezelschap heeft Luijten gevraagd om Naar Zee in 2013 te regisseren. In het najaar van 2011 heeft er verschillende malen overleg plaats gevonden tussen de artistieke kern van HO, componist Toek Numan en Arlon Luijten.



Regieassistentschap

Samenwerken met ensembles

Internationalisering

In 2010 is HO een samenwerking aangegaan met de regieopleiding Maastricht. Ralph Kooijman, vierdejaars student aan deze opleiding heeft in 2011 de begeleiding en regie gedaan van twee educatieprojecten in het kader van de Operakeuken. In 2012 zal hij regieassistent worden bij het locatieproject Dido ile Aeneas.

HO heeft in 2011 samengewerkt met diverse ensembles. Zo speelde het Zapp String Quartet (Zapp4) in Feeks en begeleidde het barokorkest Carthago Consort (aangevuld met elektrisch gitaar) the Tempest.

Na het betrekken van Muziektheater de Veerensmederij ligt er een nieuwe uitdaging voor HO; het aantrekken van internationale contacten om jeugdopera ook binnen Europa op de kaart te zetten.

Voor komende locatieprojecten heeft HO contact gezocht met het J.O.N.G ensemble, een jong blazersensemble dat hard aan de weg timmert en het Belgische Solisti il Vento.

Een zelfstandig Jeugdoperahuis blijkt nergens ter wereld te bestaan, jeugdopera’s worden sporadisch door grote huizen uitgevoerd, maar zijn vrijwel altijd bewerkingen van bestaande opera’s. Hier ligt dus een belangrijke taak.

Ook met de Hogeschool voor de Kunsten Amsterdam is een dergelijke samenwerking aangegaan en in het najaar van 2011 heeft student Jordy Oostrik als regieassistent aan Romeo & Zeliha meegewerkt.

HO is aangesloten bij Reseo (netwerk educatie van Europese operahuizen). Reseo organiseert elk kwartaal een conferentie ergens in Europa. In 2011 bij de meeting in Utrecht is op initiatief van Glyndebourne en HO besloten om op de website van Reseo ieders beste jeugdproductie te vermelden. Ook bestaat de mogelijkheid om producties van elkaar aan te bevelen. HO is in gesprek met gezelschappen uit Berlijn (Neuköllner), Marseille (Telemach) en Leeds (Opera North) over de uitwisseling van repertoire. Neuköllner Oper heeft interesse in Romeo & Zeliha, Telemach in Goud en Opera North in The Day After.



Educatie “Ik vond Feeks een wondermooie voorstelling. Mijn collega’s hebben me er nog weken over aangesproken, hoe mooi de muziek was, hoe goed en belangrijk het is om contact te houden met Holland Opera. Ik vond de begeleiding van de leerlingen eindelijk eens professioneel, dat maak je elders niet mee!” Judith Meijer, dramadocent Oldenbarnevelt College 2011 Operakeuken Eind 2010 is een begin gemaakt met de Operakeuken, een traject waarbij zes scholen voor langere tijd aan HO gekoppeld zijn. Leerlingen maken kennis met het gezelschap door middel van verschillende workshops, zoals slagwerk en zang, maar ook geluiden lichttechniek. Verder wonen ze repetities bij en maken ze zelf een kleine voorstelling. Partnerscholen: Basisscholen: • Montessorischool Pallas Athene uit Amersfoort; • Openbare Basisschool ’t Palet uit Maarssen; • Prof. Groenschool uit Amersfoort

Uitgangspunt is om met deze zes scholen tot een goed format te komen en vervolgens met meer scholen te gaan samenwerken. De trajecten worden speciaal toegesneden op de wensen van de diverse scholen. Basisschool ‘t Palet uit Maarssen heeft een aantal dagen intensief met de educatiemedewerker van HO gewerkt en vervolgens gerepeteerd aan een korte eigen voorstelling waarvoor HO tekst en muziek heeft aangeleverd. Op 15 september hebben de leerlingen hun voorstelling in de Veerensmederij gepresenteerd.

Stageplaatsen HO is een erkend opleidingsinstituut. Studenten van diverse opleidingen lopen stage bij HO, zo werkt het gezelschap met: • Hogeschool voor de Kunsten Amsterdam (Opleiding Productie Podiumkunsten en Opleiding Techniek en Theater) • het Mediacollege Amsterdam (afdeling techniek en video) • ArtEZ Arnhem (educatie)

De muziekdocent van voortgezetonderwijs Laar & Berg uit Laren heeft onder leiding van Niek Idelenburg, met zijn vierdejaars leerlingen een miniopera gecomponeerd, waarvoor HO het libretto aanlevert. Deze leerlingen hebben vervolgens met een regisseur van HO (Ralph Kooijman) gewerkt en de voorstelling gepresenteerd op 2 oktober 2011 in de Veerensmederij, voorafgaand aan Romeo & Zeliha.

• Conservatorium Den Haag (afdeling zang) • Conservatorium van Utrecht (afdeling zang). • Regieopleiding Theaterschool Maastricht • ROC Midden Nederland

Middelbare scholen: • Laar & Berg uit Laren; • Johan van Oldenbarnevelt Stedelijk Gymnasium uit Amersfoort ; • het Vathorst College uit Amersfoort pagina 15 Holland Opera Jaarverslag 2011


Producties: Feeks, Kiss me Kate Feeks, Kiss me Kate “Met Feeks bewijst Holland Opera zich (wederom) als een operahuis dat op inventieve wijze het operagenre hedendaags en toegankelijk weet te maken.” (Opera Magazine, 2011) Voortraject De stukken van Shakespeare vormen een rode draad in het werk van HO. Zo werden o.a. Romeo & Julia, King Lear en Othello eerder bewerkt. Actualisering is daarbij een belangrijk aspect, wat in de Turks/Nederlandse versie van Romeo & Julia resulteert in uithuwelijking tussen neef en nicht en Othello speelt zich af in de mediawereld met alle valkuilen van dien. “Feeks een verrassend muzikaal avontuur. Oene van Geel en Jasper Le Clercq componeerden een swingende cocktail van klassieke muziek, jazzy improvisaties en groovy percussie. Met een klassieke bezetting van strijkkwartet schrikt Zapp 4 er niet voor terug om slaggitaar te spelen op cello, plaagstootjes uit delen met hun violen en af toe een olijk spreekkoor aan te heffen.” (Volkskrant, 2011)

Het is de wens van HO om te werken met componisten die ook deel uit maken van de productie en dus werd het Zapp String Quartet gepolst. Dit kwartet bestaat onder andere uit de componisten Oene van Geel en Jasper le Clercq.

Zij aanvaardden de compositieopdracht en vervolgens volgde elke maand een sessie waarin Joke Hoolboom als librettist opereerde en Niek Idelenburg de muzikale lijn in de gaten hield. Van Geel en Le Clercq kwamen met compositieschetsen en op basis daarvan werd het stuk gecreëerd.


Thema / setting Om het thema van de getemde Feeks kracht bij te zetten werd gekozen voor een actuele politieke arena. Katharina Minola, de feeks, werd een gedreven politica met de ambitie om president van Europa te worden. Waarom is Katharina zo agressief? Hiervoor stond een politica vergelijkbaar met Agnes Kant model. Agnes Kant kan zich (vanuit haar eerlijke gedrevenheid) niet inhouden zodra er onderwerpen aangesneden worden die haar echt aan het hart gaan. Geen mediacursus helpt dan nog, ze ontploft. Hetzelfde geldt voor Katharina, de oorzaak van haar uitbarstingen wordt door Shakespeare niet benoemd.

Tegenover de ambitieuze Katharina staat haar zus, de populaire popzangeres Bianca. Katharina moet, in verband met haar imago en om haar ambities te verwezenlijken een geschikte echtgenoot vinden. Haar opvliegende karakter zorgt ervoor dat geen man in haar geïnteresseerd is. Bianca kan de mannen niet van zich afslaan. Na een uitgebreide (type)casting werden Marielle Woltring (Lavalu) als het popidool Bianca en Leonie van Veen als operazangeres Katharina gevraagd. “De dames zingen en acteren naar hartenlust, en op topniveau. Het trendy jasje van Holland Opera zit Shakespeare als gegoten.” (Telegraaf 2011)


Gastregisseur “Onder aanvoering van regisseur Martin Lloyd Evans brengt Holland Opera in wervelend idioom een opera op de planken gebaseerd op de getemde feeks van Shakespeare. (Telegraaf 2011)” In 2008 werd de opera ‘Flight’ gespeeld door the British Youth Opera in London en bezocht het artistiek team deze voorstelling. Deze opera werd geregisseerd door Martin Lloyd Evans en dat was een grote verrassing. Lloyd Evans slaagde er in om met (ogenschijnlijk) weinig middelen een vlotte voorstelling te realiseren. Besloten werd om eind 2009 een week (tijdens het YO! Opera Festival) uit te trekken om te werken aan de muziek en de regie. Voordeel was dat er op deze manier meer tijd was om de muziek beter te leren kennen en daarmee de componisten tijd te

geven om, waar nodig, dingen te veranderen. Daarnaast kon worden kennisgemaakt met de regisseur om daarna te besluiten om definitief met elkaar in zee te gaan. De week was zeer inspirerend en besloten werd om Lloyd Evans te vragen voor de regie. Lloyd Evans werkte in korte tijd naar een voorstelling van niveau. Omdat de opera in het Engels werd gezongen, was zijn kennis van de taal als native speaker een groot voordeel.

Mediatraining “Het jeugdoperahuis zoekt ook vernieuwing, maar dan op een uiterst toegankelijke manier. De nieuwste productie van het Amersfoortse gezelschap, Feeks, is daar een prachtig voorbeeld van. (...) De opera gaat als een speer voorbij. De scènes volgen elkaar snel op en zijn fel van toon. Het spel op het toneel wordt bovendien gecombineerd met slim gebruik van videobeelden, zodat er continu wat gebeurt.” (Operamagazine 2011) Katharina Minola wil president van Europa worden en ze wordt dan ook steeds geïnterviewd en lastig gevallen door journalisten. Beelden hiervan werden getoond op flat-screen tv schermen op drie verschillende hoogtes en plekken op de vloer. Op vernuftige wijze kreeg het publiek bovendien een kijkje in de keuken van lessen mediatraining.



Kijkje in de keuken Feeks kende een uitgebreid educatietraject, onderdeel van de Operakeuken. Verschillende middelbare scholen kregen een kijkje in de keuken. Dit bestond uit een gezamenlijke warming up onder leiding van de regisseur. Vervolgens werd aan een scène gewerkt door zowel de leerlingen als de zangers uit de productie. Zo ontstond een bijzondere band tussen leerlingen en spelers die zich voor dezelfde opgave gesteld zagen. Dit leverde het inzicht bij de leerlingen dat ook professionals scènes keer op keer opnieuw moeten oefenen. Andersom gold dat leerlingen op bepaalde momenten zonder enige gene een scène in gingen.

Onder de naam Feeks it werden kinderen en jongeren uitgenodigd om zelf een versie te maken van de popsong If Music be the food of love uit de voorstelling.

De winnaar is Esmee van Pelt geworden. Zij had een superversie gemaakt, waarin ze zowel een tegenmelodie op cello speelde als het lied zong en op een filmpje danste ze een eigen gemaakte choreografie.

Met behulp van een karaokeversie en bladmuziek konden kinderen en jongeren aan de slag. Het resulteerde in een flink aantal originele vertolkingen van het lied; van zelf ingespeelde song, tot hele choreografieën.

Toen de scholen later de voorstelling in zijn geheel bezochten voelde je hun intense theaterbeleving; ze leefden echt mee.



the Tempest

Leeftijden bezoekers the Tempest

The Tempest “The Tempest van Henry Purcell werd aangevuld met andere composities van zijn hand en nieuwe muziek van Chiel Meijering. Direct aansprekende melodieën van Meijering schurken aan tegen de Engelse barok, terwijl grillige viooltrillers en stevige basritmes de voorstelling een duisterder sprookjeskarakter geven. Het vlotte Carthago Consort kwam o.l.v. Niek Idelenburg prima uit de verf.” (NRC 2011) Opera op locatie HO maakt in de eerste plaats nieuwe opera voor een jong publiek. Ook ligt er voor het gezelschap een uitdaging om (barok)opera en nieuwe opera op locatie te produceren. Naast het bereiken van een breed publiek (het is voor een groot deel van het publiek een allereerste kennismaking met opera) geeft dit het gezelschap de kans zich grootser te profileren en aan de naamsbekendheid te werken. HO blijft daarmee trouw aan het principe om bestaande opera’s niet te versnijden tot wat zangstemmen en een piano. Het biedt HO de kans om voorstellingen met koor, orkest en solisten te brengen, maar vooral om op een bijzondere locatie te werken. Ook een jong publiek is van deze opera’s onder de indruk.

Samenstelling publiek

De mens centraal

Net als de reizende voorstellingen van HO zijn the Tempest, King Arthur en STYX familievoorstellingen (voor families vanaf 12 jaar) en werden met name de jongeren gepakt door het geheel. HO heeft voor de zesde keer een grote opera op locatie geproduceerd en wist deze keer 11 voorstellingen voor een nagenoeg uitverkochte tribune van 700 man te spelen.

“The Tempest is neergedaald tussen het groen van het Fort bij Rijnauwen. Hier zijn het de creatieve geesten van Holland Opera die de verbeelding laten spreken.” (Telegraaf 2011)

Worteling binnen de provincie Utrecht De regio en de stad worden nauw betrokken bij het werk van HO. Daarbij wordt de landelijke functie echter niet uit het oog verloren. Onderzoek na de laatste producties in eigen huis en op locatie hebben uitgewezen dat HO 69% van de bezoekers uit stad en Regio Midden trekt en 31% uit de rest van het land. HO bewijst zich hiermee als Utrechts gezelschap met een landelijke uitstraling.

Uit onderzoek blijkt dat mensen die met muziek bezig zijn, emotioneel stabieler en sociaal vaardiger zijn. Dat is een reden bij uitstek waarom HO zich juist op muziek met een menselijke maat richt als uitgangspunt voor zijn voorstellingen. Muziek die ontroert, inspireert en tot nadenken noopt. Niet alleen in het verhaal van the Tempest staat de ontwikkeling van de mens centraal. Ook binnen het werkproces van HO staat de ontwikkeling van de personages onderling centraal. Zo vormen zangstudenten van het conservatorium in combinatie met ervaren (professionele) musici de kern van deze productie. Voor studenten is de ervaring van het werken in een dergelijke productie van onschatbare waarde.


De begeleiding van de jonge musici (op zowel muzikaal als fysiek gebied) en dansers binnen HO is zeer intensief. Zowel de regisseur als de beide choreografen zijn elke voorstelling aanwezig geweest en hebben de spelers uitgebreid feedback gegeven. Ook werden er, voorafgaand aan iedere voorstelling, scènes gerepeteerd en besproken. De opera maakte gedurende de speelperiode nog een belangrijke groei door. Daarnaast fungeert het gezelschap als een familie wanneer er zo nauw wordt samengewerkt. Er was voor prima catering op het terrein gezorgd en daar werd iedere avond dankbaar gebruik van gemaakt.

Concept en dramaturgie “De machtswellustige Antonio beweent de verdrinkingsdood van zijn zoon Ferdinand op Purcells beroemde aria. Het publiek met dekentjes op de tribune raakt in extase. Regisseur Joke Hoolboom weet hoe ze dit landschappelijk erfgoed en de toeschouwers moet bespelen. Beeldend ziet the Tempest er prachtig uit. Wanneer storm, onbehagen of fysieke belaging in het verhaal voor siddering zorgen, zet Meijering zwaarder geschut in dan Purcells lieflijke klavecimbel: de contrabas soleert stoer en op gitaar echoot onweer.” (Volkskrant 2011) Regisseur Joke Hoolboom over the Tempest In de wereld stormt het momenteel harder dan ooit. De tegenstellingen tussen arm en rijk worden steeds groter, de Arabische lente verloopt bloe

dig en de roep om wraak wordt steeds luider. Uit de ‘War against terror’ lijkt geen ontsnapping meer mogelijk. Er is altijd wel een reden om wraak te zweren en te nemen; een never ending story. De strijd om macht ligt aan de basis van deze Tempest. Zo streeft Antonio naar macht door bezit en probeert zijn broer Prospero haar te bereiken door zich geestelijk te ontwikkelen en de elementen aan zich te onderwerpen. Hij ruilt zijn aardse rijkdom voor zijn geestelijk kunnen. Om dit te bereiken onderwerpt hij echter anderen aan zijn leer; zo groeit zijn dochter op in totaal isolement, legt Prospero zowel de oorspronkelijke bewoners, de Calibaan als de luchtgeesten zijn wil op en heerst hij over het eiland waar hij gestrand is, als een tiran.


Dirigent Niek Idelenburg over de muziek ‘The Tempest’, zoals gemaakt door Purcell en Dryden is eigenlijk een toneelstuk met muziek: een semiopera. Deze vorm van muziektheater was in de 17de eeuw in Engeland heel populair. De semi-opera kwam voort uit de masque: een zang- en dansspektakel dat gedurende de 17de eeuw de standaard was op het Engelse toneel. Met het libretto van Dryden en het stuk van Shakespeare als basis heeft regisseur Joke Hoolboom scènes samengesteld uit woorden door hen geschreven. De hoofdmoot van de muziek is uit ‘The Tempest’, met aanvullende aria’s uit Purcells ‘Fairy Queen’. Dit leverde echter nog niet genoeg muziek op om de hele voorstelling te laten klinken.

Purcell, Lully en Meijering Ook in de tijd van Purcell was het heel normaal om je te laten inspireren door andere makers en in dit geval componisten. In de tijd dat hij ‘The Tempest’ schreef was Purcell in dienst van Koning Charles II en maakte via deze vorst kennis met de muziek van Jean Baptiste Lully, die op zijn beurt als hofcomponist werkte voor Lodewijk XIV. Purcell werkte enkele stukken van Lully uit en gebruikte er delen van in zijn partituur van ‘The Tempest’ (o.a. het oproepen van de storm door Prospero). De muziek van Purcell is prachtig, maar soms bijna te lieflijk. Het stuk bevat echter ook nare scènes, zoals de verkrachting van Miranda. Om dit muzikaal uit te beelden hebben we de Nederlandse componist Chiel Meijering benaderd met de vraag of hij de stukken, die niet gecomponeerd waren, op muziek wilde zet-

ten. Muziek die refereert aan Purcell, gebruik maakt van dezelfde instrumentatie (aangevuld met (elektrisch) gitaar), maar zoekt naar een tegenstelling tussen rauw en lieflijk, aards en hemels. Barokmuziek doorsneden met modern “Als de omgeving haar contouren verliest, neemt de ruimte geleidelijk de gedaante aan van een schip en komt het op Shakespeare gebaseerde drama steeds dichterbij. Het Carthago Consort en de zangers musiceren op hoog niveau. Purcells muziek wordt afgewisseld met nieuwe klanken van Chiel Meijering, die een even vervreemdende als verfrissende werking hebben.” (Telegraaf 2011)



Romeo & Zeliha Romeo & Zeliha “De (verboden) liefde, het blijft een dankbaar onderwerp om in een opera te bezingen, blijkt uit de pakkende bewerking Romeo & Zeliha van Romeo & Julia door Holland Opera.” (Volkskrant 2011) Thema / setting Een springlevend ‘oud’ verhaal “Shakespeare in nieuwe jas. Holland Opera sleept de toeschouwer mee, in hun dromen, in hun eigen taal en met hun eigen muziek’.” (Telegraaf 2011) Romeo en Julia is een oud verhaal, dat vertelt van de onverwoestbare liefde tussen twee kinderen van families die met elkaar overhoop liggen. Dit ‘oude verhaal’ is ontstaan in het verleden, maar kan zich net zo goed in elke tijd afspelen omdat de ingrediënten tijdloos zijn. HO legt in deze bewerking, de nadruk op de kortzichtigheid en de bespottelijke vooroordelen, waarmee verschillende bevolkingsgroepen zich aan elkaar ergeren. Een vonkje pesterij wordt al gauw een steekvlam van haat. Dan bloeit er plotseling een wonderbaarlijke liefde op tussen twee jonge mensen uit de tegenstrijdige groepen. In hun eigen taal en met muziek slepen ze ons mee in hun dromen.

Gezien het gekibbel van hun families is die liefde een verademing, ook al loopt het met de geliefden slecht af. Hun families hebben veel om zich voor te schamen. Muziek “Het drama van de twee gezinnen wordt gecontrasteerd door de oprechte vermenging van de klanken uit Westerse en Turkse bronnen, de uitbreiding en vermenging van klankkleuren reiken over landsgrenzen heen.” (Volkskrant 2011) Fons Merkies componeerde twee keer een programma in samenwerking met de Turkse acteur/zanger Ali Cifteci. Toen het plan kwam om een bewerking te maken van Romeo & Julia was de muziekstijl snel duidelijk; het moest een cross-over worden tussen Turkse en Westerse muziek. Maar wat is dat eigenlijk, Turkse muziek?

instrument kunt spelen en die ten grondslag liggen aan de muzikale composities. Het geeft niet alleen aan hoeveel tellen er in de maat zitten, maar ook welke tellen in de maat een zwaar accent krijgen en welke tellen een licht accent krijgen. Tot slot is, zeker in de volksmuziek, de stem een belangrijk, misschien wel het belangrijkste ‘instrument’. Het stemgebruik in Turkse muziek kenmerkt zich door veel versieringen (stembuigingen), die de melodie beweeglijk maken. Fons Merkies heeft hier veelvuldig gebruik van gemaakt. De Turkse familie van Zeliha zingt nooit een lange zelfde toon, maar in iedere zin klinkt een woord dat met uitgebreide versieringen wordt gezongen.

Een belangrijk verschil tussen Westerse en Turkse muziek zijn het aantal tonen. Op een westerse piano vormen de witte en zwarte toetsen samen twaalf halvetoonsafstanden. Daarmee kun je alle westerse melodieën spelen. In de Turkse muziek bevinden zich tussen elk witte en zwarte toets nog weer ‘tussentonen’, die we kwarttonen noemen. In Turkse muziek heb je geen maatsoorten maar usûls, dit zijn ritmische patronen die je op een percussiepagina 27 Holland Opera Jaarverslag 2011


Educatie Ook rond Romeo & Zeliha werd met de partnerscholen gewerkt binnen de Operakeuken. Een belangrijk onderdeel van de operakeuken is ‘Let’s play’. Een paar klassen (zowel basisschool als voortgezet onderwijs) studeren een kleine voorstelling in onder leiding van een regisseur van HO, die ze voorafgaand aan de voorstelling presenteren. Hierin werken ze aan vergelijkbare scenes en songs uit de ‘professionele’ voorstelling. Doorgaans levert HO hier het materiaal voor, maar in het geval van het voortgezet onderwijs Laar en Berg gold dat zij zelf de muziek hebben gecomponeerd op een door HO aangeleverd (Engelstalig) libretto. Voor hun schoolgenoten een heel verrassende gebeurtenis om leeftijdgenoten bezig te zien in een andere setting dan de schoolaula of de gymzaal. Op de bijgevoegde dvd staat een compilatie van deze voorstelling.

Interactieve DVD Bij de voorstelling is een interactieve DVD aangeleverd en een leerlingenwerkboek gemaakt, bestaande uit vier lessen. In samenwerking met de muziekscholen zijn in verschillende steden voorafgaand aan de voorstellingen slagwerkworkshops gegeven.

Eén van de onderwerpen die in de voorstelling aangesneden wordt is discriminatie. Maar wat is dat eigenlijk? Waarom denk je vaak al op voorhand dat je weet hoe iemand is en waarom veroordeel je iemand die anders is dan jezelf? In het educatiemateriaal wordt uitgebreid ingegaan op deze vragen. Op de bijgevoegde DVD vindt u enkele fragmenten van dit interactieve materiaal.



Zwanenmeer Zwanenmeer “Zwanenmeer houdt jong en oud op puntje van stoel” (AD 2011) Zwanenmeer, kerst in de Veerensmederij In 2009 speelde HO de kerstvoorstelling Het meisje met de zwavelstokjes gedurende de kerstvakantie in Rotterdam. In 2010 werd deze opera hernomen in het eigen theater de Veerensmederij. In 2011 bracht HO een nieuwe kerstproductie in eigen huis. Hiermee zet HO de Veerensmederij, als nieuw theater op de Wagenwerkplaats op de kaart en profileert het zich als operavoorziening voor stad en regio.

Van muziek naar tekst “Van der Geest houdt van het spelen met woorden, klanken en ritme, wraak is bij hem -zoet en zwart als drop-, en dat doet hij het liefst voor kinderen.” (Volkskrant 2011) Het libretto van de opera is een vrije bewerking van ‘Wilde Zwanen’ van Hans Christian Andersen en ‘Het Zwanenmeer’ van Tjaikovsky door de jonge schrijver Simon van der Geest. Niek Idelenburg heeft een mooi arrangement gemaakt, waardoor op de lieflijke noten van Tjaikovsky niet alleen gedanst werd, maar ook gezongen. De 7 jongste zusjes dansten en de twee oudste zussen (en

de koning) zongen. Door samen te werken met Ekaterina Levental, een dubbeltalent dat zowel klassiek zang als harp heeft gestudeerd, was het mogelijk de prachtige harpmuziek als ‘betovering’ in de voorstelling te verwerken. Het verhaal “In opdracht van Holland Opera verdiept van der Geest zich in de meidenwereld. Als de zusjes staan te popelen voor het bal klinkt de muziek vlug, kort en zenuwachtig, dan hoor je bijen in de muziek.” (Volkskrant 2011) Zeven zusjes wonen samen onder de hoede van hun twee grote zussen, de

Zwanenmeer was, met 18 nagenoeg uitverkochte voorstellingen, een groot succes. Ditmaal was het project nog meer verankerd in het Amersfoortse door de zeer intensieve samenwerking met Scholen in de Kunst (dé instelling voor amateurkunst in Amersfoort). De 7 jonge zusjes binnen de voorstelling zijn gespeeld door een wisselende cast van 14 meisjes (variërend in de leeftijd van 8 tot 12), die lessen klassiek ballet volgen binnen Scholen in de Kunst. De choreografie lag in handen van Pascale de la Fuente.



vurige Azalea en de lieve Elize. Wanneer op een dag de uitnodiging voor het bal van de koning op de mat ligt krijgen de oudste zussen ruzie ‘wie er mag gaan’ en ‘wie er op moet passen’. Ze besluiten lootje te trekken en Azalea verliest. Woedend blijft ze achter met de 7 kleintjes, tot ze vertwijfeld uitroept: ”Vlieg maar weg, de wereld in, en zorg voor je zelf! Vlieg als grote vogels, zonder stem!” De meisjes veranderen in zwaantjes en vliegen het raam uit. Zonder berouw vertrekt ook Azalea naar het bal. Op het bal ontmoeten beide zussen de koning, die op zoek is naar een ‘bijzondere’ vrouw; hij is gecharmeerd van beiden.

Trouw, familiebanden, ambitie en teleurstelling “Een uitverkochte zaal was getuige van de liefde tussen de koning en de lieve Elize, het sprookjesachtige decor, de mooie kostuums en de betoverende muziek. Na afloop was het publiek het er unaniem over eens, deze voorstelling mag je niet missen.” (AD 2011)

Al eerder bewerkte HO sprookjes van Hans Christian Andersen en de gebroeders Grimm tot succesvolle opera’s voor kinderen; Het meisje met de zwavelstokjes en Goud (Repelsteeltje) zijn daar goede voorbeelden van. Het bekende ‘Zwanenmeer’ heeft echter een probleem; de muziek van Tsjaikovski is prachtig, maar het verhaal flinterdun, vandaar dat HO de muziek van Tsjaikovski als uitgangspunt heeft genomen, naast ‘Wilde Zwanen’ van Andersen. Op deze manier kunnen muziek en verhaal elkaar versterken.

Wanneer Elize thuis komt en merkt dat haar zusjes verdwenen zijn, vertelt Azalea dat er een heks is langs geweest die de meisjes heeft betoverd. Elize voelt zich heel schuldig en gaat de zwaantjes zoeken.


In voorbereiding

Dido ile Aeneas Meesterwerk van Purcell doorsneden met moderne en klassieke Turkse muziek. Een aangrijpend verhaal over ontheemd zijn en verstoten worden. Eindigend in de beroemde aria; Dido’s lament. De Veerensmederij wordt speciaal voor deze opera aangepast, de wand tussen foyer en theaterzaal wordt geopend en het hele gebouw werkt als decor. Première 11 mei 2012


hollandopera.nl

sneeuw wit hollandopera.nl

Sneeuwwit Sneeuwwit is de nieuwe najaar en kerstproductie 2012, gebaseerd op de beroemde mythe ‘Psyche’. Dit stuk is door de eeuwen heen al vaak door componisten op muziek gezet en dat is niet zo vreemd: het is de oervertelling van veel beroemde sprookjes zoals wij die kennen uit de 18e en 19e eeuw.

Naar Zee Otto is een doodgewone jongen. Zijn vader heeft echter grote plannen met hem: Otto moet en zal een beroemd pianist worden.

Er is een meisje dat mooier is dan de koningin (Sneeuw- witje). Het meisje heeft twee nare zussen (Assepoester). De koningin haat haar en wil haar laten vermoorden (Doornroosje en Sneeuwwitje). Het meisje kan ontkomen als ze moeilijke opdrachten vervult (Herakles en de 12 taken). Het meisje moet naar het monster van het woud en wordt verliefd (Belle en het Beest).

Maar er is meer aan de hand in het huis van Otto. Zijn moeder is verdwenen, de nieuwe butler kan niet praten en de koekoeksklok is een magisch uurwerk…

Imme Dros, bekroond met vele griffels voor haar prachtige kinderboeken met de mythologie als basis, bewerkt deze ontroerende mythe tot Sneeuwwit. Fons Merkies (gouden kalf oeuvre beste filmmuziek 2007) schrijft nieuwe muziek in cross over met prachtige muziek (op hetzelfde thema ‘Psyche’) van de Italiaanse barokcomponist Michel Mascitti. Première 14 oktober 2012

Urenlang zit hij achter de piano, kaarsrecht met een boek op zijn hoofd. Gek wordt hij ervan.

Als Otto door zijn vader wordt ingeschreven voor een grote pianowedstrijd heeft hij er genoeg van en barst de bom. Gelukkig blijkt de butler dan wel een heel bijzondere butler te zijn, om nog maar te zwijgen over de toverpiano. Componist Toek Numan schrijft de muziek op een tekst van Ignace Cornelissen. Toek werkt onder andere als componist/arrangeur voor de jeugdconcertreeks van de omroeporkesten, bewerkte verschillende opera’s voor het 25 jarig jubileum van het Muziektheater en schreef de muziek voor de opening van de nieuwe grote zaal van Concertgebouw de Doelen in Rotterdam. Naar zee wordt geregisseerd door Arlon Luijten, Hij studeerde in 2003 af aan de Toneelacademie Maastricht en ontving daar de Hustinxprijs. Sindsdien werkt hij als regisseur/choreograaf met dansers, acteurs en muzikanten aan een fysieke theatertaal. Première 16 februari 2013


Algemeen Het bestuur Het bestuur bekleedt functies in de politiek, advisering, architectuur en de accountancy. Over het geheel genomen een gevarieerd samengesteld bestuur (zowel naar leeftijd als m/v verhouding) dat HO op tal van vlakken kan adviseren en (be)sturen. René Leegte (1968) voorzitter bestuur Holland Opera (2008) Lid Tweede Kamer voor de VVD neven activiteiten: Secretaris bestuur Beheerstichting Behoud Veeren- smederij Bestuurslid Penitum de Belten Oprichter en bestuurslid van Goodstart Foundation Lid Rotary Den Haag Voorzitter bestuur Stichting Bas van Hengel Liesbeth Kok (1969) secretaris bestuur Holland Opera (2011) Zakelijk leider de Nederlandse StrijkKwartet Academie Zakelijk leider Calefax Rietkwintet Sybren Kalkman (1944) penningmeester bestuur Holland Opera (2003) Voorheen accountant bij KPMG Adviseur (financiële) governance vraagstukken nevenactiviteiten Lid Raad van Toezicht Muziekgebouw aan het IJ Lid bestuur World Population Foundation Lid bestuur Stichting Alexander Lid Bestuur de Bloemenhove Kliniek Lid Raad van Commissarissen Stedenfonds Amsterdam Verder schrijft hij. Met zijn boek ‘Struikelbank’ heeft hij de Haarlemse Debuutprijs 2011 gewonnen.

Johan Koopman (1966) bestuurslid Holland Opera (2008) Directeur/eigenaar Wentink Architekten Muiden nevenactiviteiten Voorzitter Medezeggenschapsraad Vrije School te Amersfoort (2006-2009) Vice-voorzitter Dagelijks Bestuur STAGG (tot medio 2009) Lid Lighthouse Club departement Amsterdam / lid programmacommissie Lid Vereniging van Amersfoortse Ondernemers (VAO) Jurylid NVTG Bouwaward 2010 Lid Rotary Club Amersfoort Cultural governance Het bestuur en directie van HO conformeren zich geheel aan de Code Cultural Governance. Comité van aanbeveling Dhr. L. Bolsius burgemeester Amersfoort Miranda van Kralingen artistiek leider Opera Zuid dhr. R.C. Robbertsen commissaris van de koningin provincie Utrecht Peter de Haan directeur Vrede van Utrecht Jan Willem de Vriend artistiek leider Combatimento Consort, chef-dirigent Orkest van het Oosten Subsidiënten, fondsen en sponsoren HO wordt structureel gesubsidieerd door het Fonds voor de Podiumkunsten, de provincie Utrecht en de gemeente Amersfoort. Met ingang van 2010 heeft HO een 6-jarig sponsorcontract gesloten met FrieslandCampina.


In 2011 ontving HO voor verschillende projecten financiële ondersteuning van het VSB Fonds, SNS Reaal Fonds, Fentener van Vlissingen Fonds, K.F. Hein Fonds en de Vrede van Utrecht. Diverse particulieren steunen HO financieel door een stoel te schenken, een schenking via notariële acte vast te leggen of (super)vriend te worden. Varia Naast artistiek leider van HO is Niek Idelenburg dirigent en muzikaal leider van het Amsterdams Bach Consort (ABC) en het Carthago Barok Consort (CBC). Met het ABC, bestaande uit een professioneel barokensemble en kamerkoor realiseert hij gemiddeld vijf verschillende projecten (15 concerten) per seizoen. Naast Idelenburg, als vaste dirigent, werkt het ABC met gastdirigenten als Jos van Veldhoven, Nico van der Meel, Bart Schneemann en Erik van Nevel. Idelenburg maakt deel uit van de werkveldcommissie voor het Koninklijk Conservatorium Den Haag. Joke Hoolboom is artistiek leider, regisseur en algemeen directeur van HO. Daarnaast regisseert zij (2-jaarlijks) de zomerbarokopera’s voor het ABC. Dit is ook een gelegenheid waarbij Hoolboom (jonge) zangers beter leert kennen, zodat deze mogelijk ingezet kunnen worden bij producties van HO. Hoolboom is lid van de creative board van de CCAA (Creative Cities Amsterdam Area) en voorzitter van de gebruikersvereniging Wagen!Werkplaats in Amersfoort en voorzitter van het bestuur van Muziektheater de Veerensmederij.

Overzicht samenwerkingsverbanden Holland Opera werkte in 2011 samen met de volgende instellingen: • ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten, opleiding theaterdocent, Arnhem/Zwolle • Basisschool de Magneet, Amersfoort • Basisschool Pallas Athene, Amersfoort • Basisschool ’t Palet, Maarssen • Bussel Engineering • Han van Zwieten Architecten, Amersfoort • Hogeschool voor de Kunsten, Amsterdam • Hogeschool voor de Kunsten, Utrecht • Hogeschool voor de Kunsten, Maastricht • Kunst Centraal, Utrecht • Kunstbalie, Den Bosch • Koninklijk Conservatorium Den Haag • Mediacollege Amsterdam • NS Poort • Railinfra opleidingen • ROC Midden Nederland • Scholen in de Kunst, Amersfoort • SIESTA (Stichting Industrieel Erfgoed Amersfoort) • Staatsbosbeheer • TCE, Amersfoort • Universiteit van Amsterdam, studie muziekwetenschappen • VVV Amersfoort • VVV Utrecht • Van der Linden geluidstechniek • Voortgezet onderwijs Laar & Berg, Laren • Stedelijk Gymnasium Johan van Oldenbarnevelt, Amersfoort • Vrede van Utrecht • Zegers Transport


Medewerkers 2011 Feeks hollandopera.nl

Organisatie Algemeen en artistieke directie Artistieke directie en educatie Marketing en sales Productie en kantoor Kantoor en website Educatie Techniek en beheer Medewerkers Feeks Creatie Composities Libretto Regie Decor Lichtontwerp Geluidsontwerp Kostuums Grimeadvies Creatie interviews op video Regie Camera Geluid Eeditor Licht

No fear for Shakespeare

Joke Hoolboom Niek Idelenburg Famke Companjen Hedwich Hoetink Bianca van Varik Marleen Kunst, Ninske Repko Charles Laureijs, Mike van Dijk, Ben de Jong

Oene van Geel & Jasper le Clercq Joke Hoolboom Martin Lloyd Evans Douwe Hibma Maarten Warmerdam Tom Gelissen Regina Rorije Bernadette Hilhorst

Joke Hoolboom Marc Redmeijer Roel van Spronsen Ruben Pest David Hoekstra

Zapp String Quartet Holland Opera wordt structureel gefinancierd door Fonds Podiumkunsten, Provincie Utrecht, Gemeente Amersfoort en FrieslandCampina

hollandopera.nl

Spel Katharina Bianca Petruchio Baptista Harold Lucenzio

Leonie van Veen, sopraan Marielle Woltring, mezzosopraan Niek Idelenburg, tenor Florian Just, bariton Sinan Vural, bariton Oene van Geel, bariton

Ensemble Gitaar

Zapp String Quartet Andreas Suntrop

Productie Regie-assistentie Geluidstechniek Video/licht Stage techniek Stage techniek Stage tourmanagement

Christina Sievert Tom Gelissen & Arne Bock Ben de Jong Djordi Veerman Brian van der Klis Daniël Schoenmaker


Medewerkers the Tempest Creatie Muziek Libretto Dirigent Concept & regie Decorontwerp Geluidsontwerp Lichtontwerp Kostuumontwerp Grime Choreografie Calibaan Choreografie koor

Henry Purcell & Chiel Meijering John Dryden Niek Idelenburg Joke Hoolboom Douwe Hibma Paul Jeukendrup Maarten Warmerdam Sophie Ketting en Ineke Duivenvoorde Bernadette Hilhorst Sheyda Darab Pascale de la Fuente

Zangers Prospero Antonio Miranda Ariel Ferdinand Kleine Ferdinand

Sinan Vural, bariton Wiebe Pier Cnossen, bariton Leonie van Veen, sopraan Iris de Koomen, sopraan Mark Omvlee, tenor Jurriaan Allan Wisse Stel Job de Haan Tom van Meer Nic van der Meer David Verbruggen

Koor Florieke Beelen Manon Bergstra Nicky de Bie Marije van der Ende Carolien van Iersel Carlijn Kooijmans Heleen Kroes Simone van Lieshout Jony Overdijk Anna Vala Ólafsdóttir Margje Post Dansers / Calibaan Pauline Dommerholt Steve Nestar of Melvin Fraenk Anthony Pinas Carthago Consort Viool Altviool Hobo Fagot Cello Contrabas Gitaar & elektrisch gitaar


Machteld van Delft Noortje Braat Laura Brüggen Jurriette van der Hoeven Philippine Hugen Marleen Veldstra Tom Moonen Rena Scholten Henk Knöps Edward van Schayk Diederik van Dijk Norma Brooks Jurgen Burdorf

hollandopera.nl

Romeo & Zeliha Holland Opera wordt structureel gefinancierd door Fonds Podiumkunsten, Provincie Utrecht, Gemeente Amersfoort en FrieslandCampina

Productie

hollandopera.nl

Medewerkers Romeo & Zeliha

Technische productie Productieleiding Productie assistentie Decorbouw Regie assistentie Repetitoren Geluidstechniek Zendertechniek Lichttechniek Vuureffecten Stage techniek Stage techniek Stage techniek Grime Registratie/ regie Camera Camera Camera Camera / editing Catering Marketing en publiciteit Productie assistentie en vrijwilligerscoördinatie Fotografie Grafisch ontwerp

Kees Koeman Famke Companjen Hedwich Hoetink Durk Kramer Aidan Radier Jet van Heeteren Maarten Heijkamp Rob Zimmerman Christina Sievert Wim Dijkstra en Hans van Beelen Tom Gelissen Tim van Diepen Ben de Jong Lieven Slabinck / Divi-Divi Djordi Veerman Brian van der Klis Pieter van der Star Aukje Bouwknegt Marielle Maussen Ramona Schaap Marc Redmeijer / Joke Hoolboom Pieter Huisman Laureline Smit Michael Brook Ruben Pest Naast de Buren Famke Companjen

Vrijwilligers

ruim 50 vrijwilligers uit de regio

Bianca van Varik Ben van Duin Erwin van Wanrooy

Creatie Muziek Libretto Regie Decor Lichtontwerp Geluidsontwer Kostuums Gevechtschoreograaf

Fons Merkies Maartje Duin Joke Hoolboom Douwe Hibma Maarten Warmerdam Tom Gelissen Regina Rorije Jeroen Lopes Cardozo

Spel Zeliha Romeo Vader Zeliha Vader Romeo

Lilian Farahani of Tamar Niamut, sopraan Florian Just of Peter van der Leeuw, bariton Sinan Vural, bariton Niek Idelenburg, tenor

Slagwerk

Tjaco Oostdijk en Christiaan Saris

Productie Regie assistentie Geluidstechniek Lichttechniek Stage techniek Marketing Regie Let’s play Stage all round Stage educatie

Jordy Oostrik Tim van Diepen Niels Kingma of Justin Menzo Rinke Bartelink Famke Companjen Ralph Kooijman Kris Kremers Michelle van den Berg


hollandopera.nl

tijdens de kerstvakantie in Amersfoort

zwanen meer Deze voorstelling wordt mede mogelijk gemaakt door: Fonds podiumkunsten, Provincie Utrecht, Gemeente Amersfoort, FrieslandCampina, Fentener van Vlissingen fonds en het KF Hein fonds

hollandopera.nl

Medewerkers Zwanenmeer

Danseresjes Scholen in de Kunst

Creatie

Cast 1

Muziek Arrangementen Libretto Regie Decor Lichtontwerp Kostuums Grime Choreograaf

Pjotr Iljitsj Tjaiskovski Niek Idelenburg Simon van der Geest Joke Hoolboom Douwe Hibma Maarten Warmerdam Sophie Ketting en Ineke Duivenvoorde Bernadette Hilhorst Pascale de la Fuente

Zangers Elize Azalea Koning

Nicole Fiselier, sopraan Ekaterina Levental, mezzosopraan Wiebe Pier Cnossen, bariton

Musici Klarinet Viool Cello Harp

Jesse Faber Heleen van der Hoeven Diederik van Dijk Ekaterina Levental

Amber Azeem Amy Tjin Caroline Lohman Danique van der Weijden Danique Regeling Margueritte Kraaijenhagen Pascale Bouwman Cast 2 Frida Breuker Indigo van Houte Linn Borst Milly Vermeulen Paula Kleine Sharon Schoonderwal Tess Koopmans

Productie Regie assistentie Geluidstechniek Lichttechniek Stage techniek Assistent kostuums Stage grime Kleedster Stage all round

Daantje Idelenburg Ard Heinkens Justin Menzo Rinke Bartelink Esmee Visser Marjan van Geene Ramona Schaap Marjan Boukes Annet Koorevaar Kris Kremers

Kassa Vrijwilligers

Emelie Bunnik dagelijks 12 vrijwilligers voor publieksbegeleiding


Gespeelde voorstellingen

Feeks (Holland Opera) datum

tijd

speelplek

bezoekers

03-02-2011 04-02-2011 04-02-2011 05-02-2011 10-02-2011 11-02-2011 12-02-2011 13-02-2011 24-02-2011 25-02-2011 26-02-2011 05-03-2011 21-03-2011 26-03-2011 05-04-2011 09-04-2011 10-04-2011 12-04-2011 12-04-2011

13:30 13:00 21:00 21:00 13:30 21:00 21:00 19:30 13:30 19:30 20:15 20:15 13:30 19:30 20:30 20:15 20:00 14:00 20:30

Veerensmederij AMERSFOORT Veerensmederij AMERSFOORT Veerensmederij AMERSFOORT Veerensmederij AMERSFOORT Veerensmederij AMERSFOORT Veerensmederij AMERSFOORT Veerensmederij AMERSFOORT De Oosterpoort GRONINGEN ‘t Speelhuis HELMOND Schouwburg Het Park HOORN Leidse Schouwburg LEIDEN Rotterdamse Schouwburg ROTTERDAM Schouwburg de Kampanje DEN HELDER Theater de Regentes DEN HAAG Parkstad Limburg Theaters HEERLEN Stadsschouwburg Haarlem HAARLEM Odeon de Spiegel Theaters ZWOLLE Theater de Vest ALKMAAR Theater de Vest ALKMAAR

T 85 T 174 V 87 V 164 S 140 V 93 V 133 V 107 S 228 V 65 V 91 V 115 S 108 V 113 V 48 V 163 V 42 S 233 V 46

datum

tijd

speelplek

bezoekers

14-04-2011 13:30 Veerensmederij AMERSFOORT 14-04-2011 21:00 Veerensmederij AMERSFOORT 15-04-2011 21:00 Veerensmederij AMERSFOORT 16-04-2011 21:00 Veerensmederij AMERSFOORT Totaal aantal bezoekers: waarvan aantal bezoekers Vrije Voorstelling (V): aantal leerlingen incl. begeleiders (S): aantal voorstellingen in standplaats:


S 171 V 103 V 166 V 148 2823 1684 1139 11


Romeo & Zeliha (Holland Opera) datum

tijd

26-09-2011 13:30 27-09-2011 10:30 27-09-2011 13:30 29-09-2011 10:30 29-09-2011 13:30 30-09-2011 11:30 30-09-2011 14:00 01-10-2011 20:00 02-10-2011 15:00 08-10-2011 19:30 09-10-2011 14:30 15-10-2011 16:00 16-10-2011 14:00 18-10-2011 14:00 19-10-2011 14:00 20-10-2011 14:00 23-10-2011 15:00 28-10-2011 19:30 31-10-2011 13:30

speelplek

bezoekers

Veerensmederij AMERSFOORT Veerensmederij AMERSFOORT Veerensmederij AMERSFOORT Veerensmederij AMERSFOORT Veerensmederij AMERSFOORT Veerensmederij AMERSFOORT Veerensmederij AMERSFOORT Veerensmederij AMERSFOORT Veerensmederij AMERSFOORT Parkstad Limburg Theaters HEERLEN Philharmonie Haarlem HAARLEM Schouwburg Almere ALMERE Theater Castellum ALPHEN AAN DEN RIJN Veerensmederij AMERSFOORT Veerensmederij AMERSFOORT Veerensmederij AMERSFOORT Schouwburg Deventer DEVENTER Jeugdtheater de Krakeling AMSTERDAM COOL HEERHUGOWAARD

S 190 S 192 S 193 S 189 S 175 S 135 S 150 V 112 V 151 V 102 V 144 V 29 V 82 V 60 V 36 V 87 V 46 V 125 S 261

datum 01-11-2011 06-11-2011 07-11-2011 07-11-2011 13-11-2011 15-11-2011 20-11-2011 21-11-2011 21-11-2011 22-11-2011 22-11-2011 23-11-2011 23-11-2011 24-11-2011 24-11-2011

tijd

speelplek

bezoekers

10:30 14:30 10:30 13:30 13:30 19:30 15:00 10:30 14:30 10:30 13:30 10:30 14:30 10:30 13:30

COOL HEERHUGOWAARD Schouwburg Agnietenhof TIEL Schouwburg Agnietenhof TIEL Schouwburg Agnietenhof TIEL Schouwburg Arnhem ARNHEM Theater de Kom NIEUWEGEIN Theater de Regentes DEN HAAG Theater de Regentes DEN HAAG Theater de Regentes DEN HAAG Theater de Regentes DEN HAAG Theater de Regentes DEN HAAG Theater de Regentes DEN HAAG Theater de Regentes DEN HAAG Theater de Regentes DEN HAAG Theater de Regentes DEN HAAG

Totaal aantal bezoekers: waarvan aantal bezoekers Vrije Voorstelling (V): aantal leerlingen incl. begeleiders (S): aantal voorstellingen in standplaats:


S 248 V 71 S 181 S 148 V 86 V 139 V 79 S 252 S 210 S 268 S 251 S 242 S 213 S 121 S 243 5211 1349 3862 12


The Tempest (Holland Opera) datum tijd speelplek 22-06-2011 21:15 Fort Rijnauwen BUNNIK 23-06-2011 21:15 Fort Rijnauwen BUNNIK 24-06-2011 21:15 Fort Rijnauwen BUNNIK 26-06-2011 21:15 Fort Rijnauwen BUNNIK 30-06-2011 21:15 Fort Rijnauwen BUNNIK 01-07-2011 21:15 Fort Rijnauwen BUNNIK 02-07-2011 21:15 Fort Rijnauwen BUNNIK 06-07-2011 21:15 Fort Rijnauwen BUNNIK 07-07-2011 21:15 Fort Rijnauwen BUNNIK 08-07-2011 21:15 Fort Rijnauwen BUNNIK 09-07-2011 21:15 Fort Rijnauwen BUNNIK Totaal aantal bezoekers:

bezoekers T 121 V 420 V 713 V 744 V 639 V 744 V 750 V 728 V 744 V 745 V 743 7091



Zwanenmeer (Holland Opera) datum tijd speelplek 24-12-2011 14:00 Veerensmederij AMERSFOORT 24-12-2011 16:00 Veerensmederij AMERSFOORT 26-12-2011 14:00 De Veerensmederij AMERSFOORT 26-12-2011 16:00 De Veerensmederij AMERSFOORT 28-12-2011 14:00 De Veerensmederij AMERSFOORT 28-12-2011 16:00 De Veerensmederij AMERSFOORT 29-12-2011 14:00 De Veerensmederij AMERSFOORT 29-12-2011 16:00 De Veerensmederij AMERSFOORT 30-12-2011 14:00 De Veerensmederij AMERSFOORT 30-12-2011 16:00 De Veerensmederij AMERSFOORT Totaal aantal bezoekers: aantal voorstellingen in standplaats:

bezoekers V 167 V 212 V 214 V 185 V 212 V 191 V 213 V 213 V 204 V 205

2016 10


Citaten & recensies Volkskrant over Feeks “Oene van Geel en Jasper Le Clercq componeerden een swingende cocktail van klassieke muziek, jazzy improvisaties en groovy percussie. Met een klassieke bezetting van strijkkwartet schrikt Zapp 4 er niet voor terug om slaggitaar te spelen op cell, plaagstootjes uit delen met hun violen en af toe een olijk spreekkoor aan te heffen. Te midden van deze muzikale opwinding vormt de Katharina van Leonie van Veen een krachtig centrum, zowel vocaal als theatraal. Niek Idelenburg zet daar een mooie, jongensachtige Petruchio naast. Zij maken de hard bevochten liefde tussen beider personages geloofwaardig.” Telegraaf over Feeks “Onder aanvoering van regisseur Martin Lloyd Evans brengt Holland Opera in wervelend idioom een opera op de planken gebaseerd op de getemde feeks van Shakespeare. TV-schermen versterken de karakters van de zussen: Katharina rent door kantoorgangen en snauwt in de microfoon, Bianca lakt haar nagels. De dames zingen en acteren naar hartenlust, en op topniveau. (...) Oene van Geel en Jasper le Clercq tekenen voor de muziek die alle kanten opgaat: jazz, pop, klassiek en vooral ritmisch is. (...) Het trendy jasje van Holland Opera zit Shakespeare als gegoten.”

Operamagazine over Feeks “Opera en jazz: het gaat samen. Holland Opera heeft beide stijlen met succes vermengd in haar nieuwste productie, Feeks. Het is een snel, rusteloos stuk over ambitieuze bitches in een harde mannenwereld. Hedendaagse opera ten voeten uit. Het jeugdoperahuis zoekt ook vernieuwing, maar dan op een uiterst toegankelijke manier. De nieuwste productie van het Amersfoortse gezelschap, Feeks, is daar een prachtig voorbeeld van. (...) De opera gaat als een speer voorbij. De scènes volgen elkaar snel op en zijn fel van toon. Het spel op het toneel wordt bovendien gecombineerd met slim gebruik van videobeelden, zodat er continu wat gebeurt. Met Feeks bewijst Holland Opera zich (wederom) als een operahuis dat op inventieve wijze het operagenre hedendaags en toegankelijk weet te maken.”

Telegraaf over the Tempest “The Tempest is neergedaald tussen het groen van het Fort bij Rijnauwen. Hier zijn het de creatieve geesten van Holland Opera die de verbeelding laten spreken. Als de omgeving haar contouren verliest, neemt de ruimte geleidelijk de gedaante aan van een schip en komt het op Shakespeare gebaseerde drama steeds dichterbij. Het Carthago Ensemble en de zangers musiceren op hoog niveau. Purcells muziek wordt afgewisseld met nieuwe klanken van Chiel Meijering, die een even vervreemdende als verfrissende werking hebben.“ Volkskrant over the Tempest “De machtswellustige Antonio beweent de verdrinkingsdood van zijn zoon Ferdinand op Purcells beroemde aria. Het publiek met dekentjes op de tribune raakt in extase. Regisseur Joke Hoolboom weet hoe ze dit landschappelijk erfgoed en de toeschouwers moet bespelen. Beeldend ziet the Tempest er prachtig uit. Wanneer storm, onbehagen of fysieke belaging in het verhaal voor siddering zorgen, zet Meijering zwaarder geschut in dan Purcells lieflijke klavecimbel: De contrabas soleert stoer en op gitaar echoot onweer.”


NRC over the Tempest “The Tempest van Henry Purcell werd aangevuld met andere composities van zijn hand en nieuwe muziek van Chiel Meijering. Direct aansprekende melodieën van Meijering schurken aan tegen de Engelse barok, terwijl grillige viooltrillers en stevige basritmes de voorstelling een duisterder sprookjeskarakter geven. Het vlotte Carthago Consort kwam olv Niek Idelenburg prima uit de verf. De meerwaarde van deze buitenlocatie schuilt in de lange zichtlijnen, een uitkijktoren en natuurgeluiden. De koets met vier galopperende paarden is onvergetelijk.” Operamagazine over the Tempest “Onder leiding van dirigent Niek Idelenburg speelde het Carthago Consort de statige ouverture van Henry Purcells The Tempest. De strijkers van het barokensemble klonken helder en stevig, en speelden de frisse muziek van Purcell met veel overtuiging. De Sailor’s dance, die in deze versie door Holland Opera verplaatst werd van de vierde naar de eerste akte, nodigde uit tot onwillekeurige dansbewegingen.”

Volkskrant over Romeo & Zeliha “De (verboden) liefde, het blijft een dankbaar onderwerp om in een opera te bezingen, blijkt uit de pakkende bewerking Romeo & Zeliha van Romeo & Julia door Holland Opera. Het drama van de twee gezinnen wordt gecontrasteerd door de oprechte vermenging van klanken uit Westerse en Turkse bronnen, de uitbreiding en vermenging van deze klankkleuren reiken over landsgrenzen heen.” Telegraaf over Romeo & Zeliha “Shakespeare in nieuwe jas. Holland Opera sleept de toeschouwer mee, in hun dromen, in hun eigen taal en met hun eigen muziek.”

Volkskrant over Zwanenmeer “Van der Geest houdt van het spelen met woorden, klanken en ritme, wraak is bij hem -zoet en zwart als drop-, en dat doet hij het liefst voor kinderen.” “In opdracht van Holland Opera verdiept van der Geest zich in de meidenwereld. Als de zusjes staan te popelen voor het bal klinkt de muziek vlug, kort en zenuwachtig, dan hoor je bijen in de muziek.” AD over Zwanenmeer “Zwanenmeer houdt jong en oud op puntje van stoel’.” “Een uitverkochte zaal was getuige van de liefde tussen de koning en de lieve Elize, het sprookjesachtige decor, de mooie kostuums en de betoverende muziek. Na afloop was het publiek het er unaniem over eens, deze voorstelling mag je niet missen.”



pagina 50 Holland Opera Jaarverslag 2011 foto: Tessa Lankester

Jaarverslag maart Holland Opera (Xpress) T BH Amersfoort

Recommend Documents