Jaarverslag maart Holland Opera (Xpress) T BH Amersfoort

Jaarverslag 2012

22 maart 2013

Holland Opera (Xpress) Soesterweg 330 3812 BH Amersfoort

T 033 2020920 [email protected] www.hollandopera.nl

Inhoudsopgave Producties Romeo & Zeliha Dido ile Aeneas Sneeuwwit reizend Sneeuwwit Kerst

12 13 15 17 17

7 7 7 7

In voorbereiding De Toverpiano Klasse Theater Uitjes Blauwbaard op Fort Rijnauwen Wisselkind

18 18 19 19 19

Artistieke keuzes Componisten en schrijvers Reprises Artistiek team Gastregie bij HO Regieassistentschap, samenwerking met theaterschool Maastricht en Amsterdam Samenwerking met ensembles Internationalisering

9 9 9 9 9

Algemeen Bestuur Cultural governance Comité van aanbeveling Subsidiënten, fondsen en sponsoring

20 20 20 20 21

9

Varia Overzicht samenwerkingsverbanden

21 21

Educatie Operakeuken Stageplaatsen

11 11 11

Bijlagen Medewerkers en uitvoerenden HO 2012 Speellijsten 2012 Citaten recensies

22 24 25

Inleiding Producties Activiteiten en bezoekersaantallen

3 4 5

Financiën Cijfers

5 5

Marketing Citymarketing Educatie en beleving als marketingtools Radio, televisie en internet

9

ga naar www. youtube.com voor trailers van Romeo & Zeliha Dido ile Aeneas Sneeuwwit

pagina 2 Holland Opera Jaarverslag 2012

Inleiding Het jaar 2012 was artistiek gezien zeer vruchtbaar, maar helaas heeft het negatieve daglicht waarin de politiek de kunsten de laatste anderhalf jaar hebben geplaatst zijn uitwerking niet gemist. Voor het eerst liepen de bezoekersaantallen bij Holland Opera (HO) terug (de zaalbezetting zakte van 85% naar 79%) en kreeg het gezelschap 1 augustus te lezen dat de structurele subsidiering vanuit het Fonds Podiumkunsten per 1 januari 2013 stopt. Ondanks het feit dat HO een zeer positief advies had op alle fronten (met name het ondernemerschap van het gezelschap wordt geprezen) vond de adviescommissie dat er ‘genoeg muziektheater voor kinderen’ wordt gemaakt en dat het werk van HO zich daardoor niet onderscheidt. En dat terwijl HO het enige jeugdoperagezelschap is dat Nederland rijk is! HO legt zich hier dan ook niet bij neer en gaat tegen de beschikking van het fonds in beroep. Om het teruglopen van de publieksstroom te stoppen is er actief beleid gevoerd met name op het gebied van online marketing. Dit heeft inmiddels (februari 2013) geresulteerd in een (5x) uitverkochte Toverpiano in Museum Speelklok en in een groot aantal verkochte voorstellingen (52) van deze voorstelling in het voorjaar van 2013. 2012 stond voor HO niet alleen in het teken van het veranderde (culturele en politieke) klimaat in Nederland; met gepaste trots hebben

wij nieuwe producties gerealiseerd, een reprise uit 2002 geactualiseerd en voorbereidingen getroffen voor projecten in de komende jaren. We hebben ‘vrienden en sponsoren’ geworven en met velen samengewerkt. In de huidige kunstwereld lijkt het steeds minder om de artistieke ambities te gaan. Boventoon wordt gevoerd door de marketing en stukken gebaseerd op bekende titels of televisieseries. De grote vraag is hoe we zowel publiek als theaters zover kunnen krijgen om toch ook het zogenaamde risicovolle programma niet te schuwen. Onze eerste doelstelling is immers om ons publiek, jong en oud, te ontroeren en te begeesteren met onze voorstellingen, onze muziek en onze verhalen. Bovendien vraagt deze tijd ook om engagement; wij moeten de vinger op de zere plek durven leggen en onderwerpen als vooringenomenheid, discriminatie, angst voor anderen en grenzeloze ambitie aan de kaak stellen. Natuurlijk zou dit kunnen neigen tot zwaar en ontoegankelijk repertoire. Maar dat proberen wij door de keuze van schrijvers, vormgeving en muziek altijd te vermijden. Een dramatische voorstelling als Romeo & Zeliha laat zich ook kenmerken door een groot deel humor. Een opera waarvan de oorsprong ligt in 1999 en die door de tijd meer dan ingehaald is. Toen deze voorstelling als Romeo & Farida in 2003 uitkwam stond het actuele karakter ervan buiten kijf. Theo van Gogh bracht

tegelijkertijd zijn Najib en Julia en werd toen Romeo & Farida opnieuw werd gespeeld in 2004 gruwelijk vermoord. In mei brachten wij Dido ile Aeneas, een bewerking van het meesterwerk van Purcell verrijkt met Turkse arrangementen. Een opera waarin de vluchtelingenthematiek en het Westerse asielzoekersbeleid centraal stond. Een voorstelling waarin werd samengewerkt met een groot aantal figuranten uit achterstandswijken en waar live videobeelden én gefilmd en gemonteerd materiaal onderdeel van het decor vormden. Een spannend project waarbij een groot aantal jonge aanstormende zangtalenten de kans kreeg om te schitteren. Het najaar stond in het teken van Sneeuwwit (eveneens als Kerstvoorstelling). Een echte komedie van de hand van Imme Dros, met twee heerlijke foute zussen gespeeld door ‘harige’ mannen. Een opera waarbij onze vormgevers lekker uit hun dak konden gaan en waar iedereen stralend uit kwam. In 2012 hebben wij dit door middel van ons werk proberen te laten zien dat er meer is dan je smartphone, dat live een voorstelling meemaken een verrijking voor je leven is. Ook komende jaren zullen wij ons best doen om opera’s te maken die verrassen, ontroeren, je meeslepen en tot nadenken stemmen. Joke Hoolboom & Niek Idelenburg Regisseur en dirigent


hollandopera.nl

tijdens de kerstvakantie in Amersfoort

zwanen meer

Producties Het jaar werd geopend met Zwanenmeer, de kerstvoorstelling van 2011-2012. Een mooie dramatische voorstelling door de jonge schrijver, Simon van der Geest, losjes gebaseerd op Wilde Zwanen van H.C. Andersen op muziek van Tsjaikovsky, gearrangeerd door Niek Idelenburg. In het voorjaar bracht HO een reprise van Romeo & Zeliha, een actuele bewerking van Romeo and Juliet. Het libretto is geschreven door Maartje Duin en de muziek door Fons Merkies. De voorstelling is een gedeeltelijke reprise van het origineel uit 2003, ditmaal zijn echter een groot aantal van de teksten vertaald in het Turks. De spanning tussen de Turkse slager en zijn Hollandse concurrent werd hierdoor nog tastbaarder. In mei kwam Dido ile Aeneas uit, een opera op locatie in eigen huis. Speciaal voor deze gelegenheid is de tussenwand tussen foyer en theaterzaal geopend en werd er een ijzeren catwalk door Douwe Hibma op 3 meter hoogte gebouwd die de voorzijde van de Veerensmederij verbond aan de achterzijde. Een dramatische voorstelling waarbij de lieflijke muziek van Purcell werd doorsneden met moderne Turkse noten. Een opera over verbannen zijn en ontheemd, over een onmogelijke liefde en trouw aan idealen.

te maken in zulke zwarte tijden. De muziek van Merkies was doorsneden met de baroknoten van Mascitti, een gelukkige mix. Een sprookje waarbij veel gelachen kan worden, het goede overwint en het slechte er niets van geleerd heeft. Tijdens de kerstvakantie werd deze voorstelling uitgebreid met tien dansertjes van Scholen in de Kunst in Amersfoort. Er werd een succesvolle crowdfundingactie gevoerd waarbij genoeg geld werd opgehaald om de ‘monstertjes’ een mooi kostuum te geven en het decor een winters tintje. Tussendoor gaf HO nog enkele voorstellingen van de Muze (om geld op te halen voor een Hospice in Houten en om de installatie van Boris van der Ham als voorzitter van Humanitas luister bij te zetten). Deze opera stamt uit 2007 (toen gemaakt in opdracht van het Armando Museum), waarbij Niek Idelenburg een mooi arrangement maakte van de Schilderijententoonstelling van Moussorgsky, waarop Pieter van der Waterbeemd een geestig libretto schreef over de Muze, de kunstenaar en de liefhebber.

In het najaar beleefde Sneeuwwit zijn première in de Krakeling te Amsterdam, 2 voorstellingen voor een volledig uitverkocht huis, fijn om mee


Deze voorstelling wordt mede mogelijk gemaakt door: Fonds podiumkunsten, Provincie Utrecht, Gemeente Amersfoort, FrieslandCampina, Fentener van Vlissingen fonds en het KF Hein fonds

hollandopera.nl

hollandopera.nl

Romeo & Zeliha Holland Opera wordt structureel gefinancierd door Fonds Podiumkunsten, Provincie Utrecht, Gemeente Amersfoort en FrieslandCampina

hollandopera.nl

hollandopera.nl

sneeuw wit hollandopera.nl

INKOMSTEN 2012

aantal activiteiten Zwanenmeer 8 Romeo & Zeliha 22 Dido ile Aeneas 20 Sneeuwwit 44 De Muze 2 Educatieve activiteiten 10

publieks bereik 1.537 3.492 4.125 5.995 383 490

Totaal 106 BravaNLTV Orfeo STYX King Arthur The Tempest Blauwbaard

zaal bezetting 92% (100%=210) 63% (100%=250) 83% (100%=250) 65% (100%=210) 91% (100%=210) 99% (100%=50)

16.022

79% gemiddeld

uitzendingen 4 12 16 4 12

Totaal

publieksbereik 80.000 240.000 320.000 80.000 240.000

50

FINANCIEN jaar totale omzet 2010 € 1.195.195 2011 € 1.405.909 2012 € 1.254.863

structurele subsidie € 788.745 € 792.550 € 783.414

1.000.000 kijkers (gemiddeld kijken er 20.000 tot 35.000 mensen per uitzending)

publieks externe inkomsten financiering € 283.043 € 123.406 € 360.765 € 252.594 € 281.695 € 189.753

SPREIDING VOORSTELLINGEN HOLLAND OPERA

VERWACHTE SPREIDING HOLLAND OPERA

2009-2012

2013-2016


• Het boekjaar 2012 had vier producties met een omzet van ruim 1,2 miljoen. HO wist een eigen inkomstenpercentage te realiseren van 38%. • HO is in 2012 gesubsidieerd door het Fonds voor de Podiumkunsten (FPK), de Provincie Utrecht en de Gemeente Amersfoort. • In 2010 is er een sponsorcontract voor 6 jaar afgesloten met FrieslandCampina. • HO heeft speciaal voor Dido ile Aeneas, Zwanenmeer en Sneeuwwit aanvragen ingediend en gehonoreerd gekregen bij VSB Fonds, SNS Reaal Fonds, K.F. Hein Fonds en het Fentener van Vlissingen Fonds. • Rond Sneeuwwit heeft HO een succesvolle crowdfundingactie opgezet. • Toek Numan heeft voor de Toverpiano (werktitel: Naar Zee) - première 2013 - een compositieopdracht gekregen van het FPK. Numan is in 2012 met de compositie begonnen. • Oene van Geel heeft voor Wisselkind, een nieuwe jeugdopera van HO, een compositieopdracht gekregen van het FPK. Van Geel begint in 2013 aan de compositie.

financieel gedragen door het VSB Fonds. Inmiddels heeft HO in Smink Afvalverwerking een meerjarige sponsor gevonden voor een onderdeel van de Operakeuken (There’s Music in Waste). • Met het betrekken van een eigen huis ziet HO kansen in het aantrekken van ‘Vrienden’; enthousiaste particulieren die het gezelschap een warm hart toedragen en jaarlijks financieel steunen. Dit plan is in 2012 verder uitgewerkt en heeft inmiddels een aanzienlijk aantal vrienden opgeleverd. Ook is het inmiddels mogelijk om via een notariële akte donaties aan HO te doen. • Ook heeft het gezelschap inkomsten ontvangen vanuit de commerciële verhuur van de Veerensmederij door 7AM.

PERSONEEL • In januari 2012 had HO 4 mensen in vaste dienst (3,85 fte). In december 2012 had HO 3 mensen (3 fte) in vaste dienst. Een van de vaste werknemers heeft in de eigen woonplaats een baan gevonden en gaf hier (jong gezin) de voorkeur aan. • In 2012 heeft HO met 86 professionals gewerkt op basis van een tijdelijk contract. • In 2012 hebben er 52 vrijwilligers meegewerkt aan diverse producties van HO. • In 2012 vonden 16 studenten van diverse opleidingen een stageplek bij HO. • In 2012 werkten er 12 figuranten en 24 amateur dansers bij HO.

• In 2010 is HO van start gegaan met het educatieproject de Operakeuken. Dit initiatief werd in aanzet


Marketing Blijvende aandacht is er voor HO voor het (be-)vestigen van de naam, het theater de Veerensmederij in de stad Amersfoort en de provincie Utrecht. Doel was om op zoveel mogelijk manieren binding op te bouwen met het publiek uit de omgeving. Na afloop van Sneeuwwit, de kerstproductie in eigen huis heeft HO een online-enquête gehouden onder 600 bezoekers (mensen die online kaarten hadden gereserveerd). Ruim de helft heeft gerespondeerd. HO werkt per productie met een concrete marketingstrategie. Er wordt in de weken voor de première een korte publiciteitsgolf gegenereerd, waardoor mensen het gevoel krijgen dat er iets staat te gebeuren dat je niet mag missen. Ook de huis-aanhuisbladen hebben uitgebreid aandacht aan de productie besteed.

citymarketing Citymarketing Amersfoort zet met het concept ‘Amersfoort Wintertijd’ de stad op de kaart als dé plek om te zijn voor een uitje in de winter. De jaarlijkse kerstproductie van HO is hier een vast onderdeel van. In de brochure van Amersfoort Wintertijd 2012, die huis-aan-huis verspreid werd, stond een uitgebreid artikel over Sneeuwwit Kerst. Verder heeft het gezelschap grote banners/vlaggen laten plaatsen bij alle aanvoerroutes van Amersfoort, er is gedriehoekt, alle huis-aanhuisbladen hebben aandacht aan deze kerstproductie besteedt en er is een speciale ladiesday georganiseerd en een monsterverkiezing, waarover de (plaatselijke) kranten schreven.

Ook voor Dido ile Aeneas was er een zorgvuldig gekozen tijdspad van publiciteit in de periode van een maand voor de première, in samenwerking met het Utrechts Uitburo en Citymarketing Amersfoort. De marketinginspanningen leverden een gevarieerd publieksbereik op; 49% kwam uit de gemeente Amersfoort, 20% uit de provincie Utrecht en 31% uit de rest van het land.

educatie en beleving als marketingtools De samenwerking die met verschillende partijen is aangegaan op gebied van educatie werpt ook zijn vruchten af op marketinggebied. Zo kreeg HO door de samenwerking met Stichting Kinderopvang Amersfoort (SKA) de mogelijkheid om op alle vestigingen posters op te hangen en ander publiciteitsmateriaal te verspreiden. Dit heeft geresulteerd in 200 jonge bezoekertjes vanuit de SKA bij Sneeuwwit.

Speciaal rond Dido ile Aeneas en Sneeuwwit Kerst waren er tentoonstellingen van foto’s van locatieprojecten en Sneeuwwit gedurende twee maanden te zien op station Amersfoort Centraal.

HO richt zich ook op het organiseren van ‘belevingen’; een middagje uit, inclusief workshop en voorstelling of een avondje uit, inclusief maaltijd en voorstelling. Op deze manier wil HO binding creëren met zijn publiek: de


ervaring is bijzonder en daarom is men eerder bereid terug te komen. Voorbeelden hiervan waren het diner voorafgaand aan Dido ile Aeneas, de workshops slagwerk rond Romeo & Zeliha en de ladiesday bij Sneeuwwit Kerst. Ook de poffertjes bij Sneeuwwit Kerst in de Veerensmederij waren een succes; HO had de poffertjeskraam ‘Poffertjes van Oma’ speciaal voor deze gelegenheid ingehuurd. radio, televisie en internet • In 2012 zijn de relaties met radio en tv verder uitgediept. Er is aandacht besteed aan HO door verschillende media, zoals NL3, RTL4, Radio 1, Radio 4, Classic FM en de verschillende lokale omroepen. • HO is in 2011 een partnership aangegaan met de operazender BravaNL TV, zij hebben in 2012 de locatieprojecten van HO uitgezonden en geven het gezelschap de mogelijkheid om te adverteren op de site en reclamefilmpjes uit te zenden op de zender. Zo werden Orfeo (2006), STYX (2007), King Arthur (2009), Blauwbaard (2010) en The Tempest (2011) in totaal 50x uitgezonden op BravaNL TV en bereikten daarmee een publiek van 1.000.000 kijkers. Kijkcijfers BravaNL TV zender: •Totaal bereik 4 miljoen huishoudens •Wekelijks bereik gemiddeld 250.000 kijkers •Per uitzending gemiddeld 20.00035.000

Website BravaNL bezoek thema week ‘Holland Opera’: •7.500 bezoeken, 4.000 unieke bezoekers •Specifiek op Holland Opera 1.000 bezoekers Nieuwsbrief over Holland Opera op BravaNL: •10.000 adressen verstuurd op 5 april 2012, 6.000 geopend • Rond de opera Dido ile Aeneas heeft de landelijke televisie (NL3, RTL4) aandacht besteed aan de productie; zo werden de hoofdrolspelers geïnterviewd tijdens Raymann is laat van de NTR en Koffietijd van RTL4 • Regisseur Joke Hoolboom is tijdens de speelperiode van Dido ile Aeneas op 14 mei een uur lang te gast geweest op Radio 1 bij Kunststof • HO heeft een eigen Facebookpagina en heeft een groeiend aantal volgers op Twitter (>1.000).


Artistieke keuzes componisten en schrijvers Holland Opera (HO) heeft in 2012 twee reprises gebracht en drie nieuwe opera’s. Er werd werk van de ‘oude’ componisten Purcell, Mascitti, Moussorgsky en Tjaikovsky gebracht naast nieuw werk van Fons Merkies. Oene van Geel heeft de compositieopdracht voor Wisselkind (2013-2014) aanvaard. In november heeft componist Jonathan Dove het pianouittreksel van The Day After, een nieuwe opera op locatie van HO voorgespeeld in de Veerensmederij voor het artistiek team. Hiervan is een geluid- en beeldopname gemaakt. April de Angelis en Karen Holst Pellekaan zijn benaderd voor nieuw te schrijven libretti. reprises Het tot stand komen van een operaproductie vergt, behalve lange adem, een omvangrijke investering in mensen en materialen. Het is dan ook een principe om succesvolle voorstellingen uit het verleden te hernemen en waar nodig te actualiseren. Zo ging in 2011 Romeo & Zeliha in reprise en speelde deze jeugdopera door in 2012. Deze opera uit 2003 heeft niet aan actualiteit ingeboet (helaas eerder gewonnen) en de voorstelling is aangescherpt door een groot deel van de Nederlandse teksten te laten vertalen in het Turks. Op verzoek van een nieuw te vestigen Hospice in Houten is in opdracht van

de Rotary Houten de Muze gespeeld. Eveneens is de Muze gespeeld tijdens een congres van het Humanistisch Verbond. De Muze is een bewerking van de Schilderijententoonstelling van Moussorgsky (2007), deze opera blijft ook komende jaren op het repertoire staan. artistieke team De vaste kern van HO wordt gevormd door Niek Idelenburg, Joke Hoolboom en vormgevers Douwe Hibma en Erwin van Wanrooij. Inmiddels is deze kern uitgebreid met de jonge lichtontwerper Maarten Warmerdam en geluidsontwerper Tom Gelissen. Iedere productie laten zij zich daarnaast inspireren door verschillende (nieuwe) makers. gastregie bij ho Tijdens een workshop operaregie door Pierre Audi in Zwolle (2011) heeft de artistiek leiding van HO de jonge regisseur Arlon Luijten ontmoet. Het zeer vormbewuste werk van Luijten sprak HO aan en het gezelschap heeft hem gevraagd om de Toverpiano in 2013 te regisseren. In de loop van 2012 heeft er verschillende malen overleg plaats gevonden tussen de artistieke kern van HO, componist Toek Numan, vormgever Douwe Hibma en Arlon Luijten. Het libretto is uitgebreid besproken, geanalyseerd en aangepast conform de wensen van componist en regisseur en eind 2012 was het geheel klaar ter voorbereiding van de regie van Luijten.

In de zomer van 2012 was HO aanwezig bij de verschillende afstudeervoorstellingen regie van de Theaterschool Maastricht en werd de jonge, eigenzinnige Bram Jansen gespot (bewerking van Freule Julie). Met Jansen zijn inmiddels gesprekken gaande om een regieassistentschap bij HO te doen en in navolging daarvan een eigen regie. regieassistentschap, samenwerking met theaterschool maastricht en amsterdam In 2010 is HO een samenwerking aangegaan met de regieopleiding Maastricht. Ralph Kooijman, vierdejaars student aan deze opleiding heeft in 2012 de begeleiding en regie gedaan van twee educatieprojecten in het kader van de Operakeuken. In 2012 was hij tevens regieassistent bij het locatieproject Dido ile Aeneas en werkte vanuit die hoedanigheid zelfstandig met de figuranten uit deze voorstelling. Ook met de Hogeschool voor de Kunsten Amsterdam is een dergelijke samenwerking aangegaan en in het najaar van 2012 heeft student Martijn Klink als regieassistent aan Sneeuwwit meegewerkt. samenwerken met ensembles HO heeft in 2012 samengewerkt met het barokorkest Carthago Consort (aangevuld met elektrisch gitaar) bij Dido ile Aeneas. Voor komende locatieprojecten heeft HO contact gezocht met het J.O.N.G ensemble, een jong blazersensemble


dat hard aan de weg timmert en het Belgische Solisti il Vento. internationalisering Na het betrekken van Muziektheater de Veerensmederij ligt er een nieuwe uitdaging voor HO; het aantrekken van internationale contacten om jeugdopera ook binnen Europa op de kaart te zetten. Een zelfstandig Jeugdoperahuis blijkt nergens ter wereld te bestaan, jeugdopera’s worden sporadisch door grote huizen uitgevoerd, maar zijn vrijwel altijd bewerkingen van bestaande opera’s. Hier ligt dus een belangrijke taak. Inmiddels blijkt ook Keulen in 2015 een zelfstandig jeugdoperahuis te gaan huisvesten. Men heeft contact genomen met HO en er is nauw contact om expertise en werk te delen, nu en in de toekomst. HO is aangesloten bij Reseo (netwerk educatie van Europese operahuizen). Reseo organiseert elk kwartaal een conferentie ergens in Europa. In 2011 bij de meeting in Utrecht is op initiatief van Glyndebourne en HO besloten om op de website van Reseo ieders beste jeugdproductie te vermelden. Inmiddels is in 2012 de nieuwe jeugdopera de Toverpiano door Reseo geselecteerd om exclusief aangeboden te worden aan de diverse Europese Operahuizen. Tevens is de artistieke leiding van HO uitgenodigd om bij de conferentie in Wenen (voorjaar 2013) een lezing te geven over het maken van jeugdopera.


Educatie operakeuken Eind 2010 is een begin gemaakt met de Operakeuken, een traject waarbij zes scholen voor langere tijd aan HO gekoppeld zijn. Leerlingen maken kennis met het gezelschap door middel van verschillende workshops, zoals slagwerk en zang, maar ook geluid- en lichttechniek. Verder wonen ze repetities bij en maken ze zelf een kleine voorstelling. Een belangrijk onderdeel van de Operakeuken is Let’s play. Een paar klassen (zowel basisschool als voortgezet onderwijs) studeren een kleine voorstelling in onder leiding van een regisseur van HO, die ze voorafgaand aan de voorstelling presenteren. Hierin werken ze aan vergelijkbare scenes en songs uit de ‘professionele’ voorstelling. Doorgaans levert HO hier het materiaal voor. Voor hun schoolgenoten een verrassende gebeurtenis om leeftijdgenoten bezig te zien in een andere setting dan de schoolaula of de gymzaal.

partnerscholen: Basisscholen: •Montessorischool Pallas Athene uit Amersfoort •’t Palet uit Maarssen • Basisschool Kontiki uit Vathorst • De Wegwijzer uit Wijk bij Duurstede • OBS Kameleon uit Doorn • Basisschool St. Aloysius uit Baarn •OBS De Circel uit Utrecht-Zuilen Middelbare scholen: • Laar & Berg uit Laren • Stedelijk Gymnasium Johan van Oldenbarnevelt uit Amersfoort • Vathorst College uit Amersfoort • Corderiuscollege uit Amersfoort • Gerrit Rietveld College uit Utrecht • Goois Lyceum uit Bussum • Werkplaats Kindergemeenschap uit Bilthoven Bijzonder onderwijs: • Prof. Groenschool uit Amersfoort • Dr. M van der Hoeveschool uit Amersfoort • Kingmaschool uit Amersfoort • Van Voorthuysenschool uit Amersfoort

De trajecten worden speciaal toegesneden op de wensen van de diverse scholen. Basisschool ‘t Palet uit Maarssen heeft een aantal dagen intensief met de educatiemedewerker van HO gewerkt en vervolgens gerepeteerd aan een korte eigen voorstelling waarvoor HO tekst en muziek heeft aangeleverd. stageplaatsen HO is een erkend opleidingsinstituut. Studenten van diverse opleidingen lopen stage bij HO, zo werkt het gezelschap met: • Hogeschool voor de Kunsten Amsterdam, OPP (Opleiding Productie Podiumkunsten) en OTT (Opleiding Techniek en Theater) • het Mediacollege Amsterdam (afdeling techniek en video) • ArtEZ Arnhem (educatie) • Conservatorium Den Haag (afdeling zang) • Conservatorium van Utrecht (afdeling zang). • Regieopleiding Theaterschool Maastricht • ROC Midden Nederland

Uitgangspunt is om met deze scholen tot een goed format te komen en vervolgens met meer scholen te gaan samenwerken.


Producties


Romeo & Zeliha muziek ‘Het drama van de twee gezinnen wordt gecontrasteerd door de oprechte vermenging van de klanken uit Westerse en Turkse bronnen, de uitbreiding en vermenging van klankkleuren reiken over landsgrenzen heen.’ (Volkskrant) Fons Merkies componeerde twee keer een programma in samenwerking met de Turkse acteur/zanger Ali Cifteci. Toen het plan kwam om een bewerking te maken van Romeo & Julia was de muziekstijl snel duidelijk; het moest een cross-over worden tussen Turkse en Westerse muziek. Een belangrijk verschil tussen Westerse en Turkse muziek zijn het aantal tonen. Op een westerse piano vormen de witte en zwarte toetsen samen twaalf halvetoonsafstanden. Daarmee kun je alle westerse melodieën spelen. In de Turkse muziek bevinden zich tussen elk witte en zwarte toets nog weer ‘tussentonen’, die we kwarttonen noemen.

kenmerkt zich door veel versieringen (stembuigingen), die de melodie beweeglijk maken. Fons Merkies heeft hier veelvuldig gebruik van gemaakt. De Turkse familie van Zeliha zingt nooit een lange zelfde toon, maar in iedere zin klinkt een woord dat met uitgebreide versieringen wordt gezongen. romeo & zeliha ‘Shakespeare in nieuwe jas. Holland Opera sleept de toeschouwer mee, in hun dromen, in hun eigen taal en met hun eigen muziek.’ (Telegraaf)

educatie: interactieve dvd ‘De (verboden) liefde, het blijft een dankbaar onderwerp om in een opera te bezingen, blijkt uit de pakkende bewerking van Romeo & Julia door Holland Opera.’ (Volkskrant) Bij de voorstelling is een interactieve DVD aangeleverd en een leerlingenwerkboek gemaakt, bestaande uit vier lessen. In samenwerking met de muziekscholen zijn in verschillende steden voorafgaand aan de voorstellingen slagwerkworkshops gegeven.

HO legt in deze bewerking, de nadruk op de kortzichtigheid en de bespottelijke vooroordelen, waarmee verschillende bevolkingsgroepen zich aan elkaar ergeren. Een vonkje pesterij wordt al gauw een steekvlam van haat.

In Turkse muziek heb je geen maatsoorten maar usûls, dit zijn ritmische patronen die je op een percussie-instrument kunt spelen en die ten grondslag liggen aan de muzikale composities. Het geeft niet alleen aan hoeveel tellen er in de maat zitten, maar ook welke tellen in de maat een zwaar accent krijgen en welke tellen een licht accent krijgen. Tot slot is, zeker in de volksmuziek, de stem een belangrijk, misschien wel het belangrijkste ‘instrument’. Het stemgebruik in Turkse muziek



‘Muzikaal kreeg het multiculturele statement gestalte in, met zorg gekozen, Turkse volksliederen die Purcell’s aria’s afwisselen. Purcell’s barokke versieringen vloeiden soepel over in de nog rijkere ornamentiek van het Turkse repertoire. Zo ontstond een natuurlijke cross-over tussen Oost en West.’ (NRC)

Dido ile Aeneas opera op locatie HO maakt in de eerste plaats nieuwe opera voor een jong publiek. Ook ligt er voor het gezelschap een uitdaging om (barok)opera en nieuwe opera op locatie te produceren. Naast het bereiken van een breed publiek (het is voor een groot deel van het publiek een allereerste kennismaking met opera) geeft dit het gezelschap de kans zich grootser te profileren en aan de naamsbekendheid te werken. HO blijft daarmee trouw aan het principe om bestaande opera’s niet te versnijden tot wat zangstemmen en een piano. Het biedt HO de kans om voorstellingen met koor, orkest en solisten te brengen, maar vooral om op een bijzondere locatie te werken. Ook een jong publiek is van deze opera’s onder de indruk. concept en dramaturgie ‘De topkok in de keuken van Holland Opera (regisseuse Joke Hoolboom) heeft weer een opmerkelijk wereldgerecht klaargestoomd van Purcells opera Dido ile Aeneas: Turkse traditionals, Turkse operazangers, en Aeneas als een idealistische wereldverbeteraar. De oorspronkelijke partituur werd bewerkt voor een ensemble, er werdenTurkse traditionals en nieuwe stukken van componist Fons Merkies toegevoegd en als noodweer klonk plotseling de storm uit Vivaldi’s Vier Jaargetijden. De kracht van de voorstelling schuilt in de eigenzinnige aanpak. Ik heb al heel wat Dido’s voorbij zien komen, maar deze verdient de originaliteitsprijs.’ De Theatermaker/Theaterkrant

Het concept van deze Dido ile Aeneas is akelig actueel. Van meest tolerante en open gemeenschap dreigt Nederland te verworden tot een eiland, dat zich afsluit van de buitenwereld. Door gebruik te maken van het thema ‘vluchteling’, de basis van het verhaal van Dido ile Aeneas, de ontroerende muziek van Purcell en de schrijnende Turkse noten, wil HO met dit tijdloze stuk een actueel verhaal vertellen. Carthago is in deze opera geen grootse stad, maar een penitentiaire instelling: een vrouwengevangenis waar Dido door haar natuurlijke overwicht de ‘koningin’ is. Zij wacht op toestemming om te blijven, haar wacht de dood als ze teruggestuurd wordt.

Dido & Aeneas wordt als Purcell’s meesterwerk beschouwd, en de klaagzang van Dido When I am Laid in Earth, vlak voor haar dood, is een van de beroemdste aria’s uit het barokrepertoire. De sombere melodie is, zoals bij Purcell gebruikelijk is, op de tekst afgestemd, en de basso continuo gaat steeds dieper omlaag, een componeertechniek die veelvuldig toegepast werd door barokcomponisten in het algemeen en door Purcell in het bijzonder. De voorstelling van HO eindigt met deze beroemde aria, maar zal ook met deze muziek beginnen als naspel van de openingsaria van Aeneas, geschreven door componist Fons Merkies.

purcell en turkse muziek ‘Op muzikaal gebied is het gezelschap ook niet bang om het roer om te gooien. De composities van Purcell zijn aangevuld met Turkse volksmuziek en ook Vivaldi wordt in de mix meegenomen. Deze ongebruikelijke cross-overs werken wonderbaarlijk goed in de krachtige uitvoering van het Carthago Consort. De Oosterse invloeden zorgen voor variatie in het klassieke stuk en geven een mysterieuze klank aan de aria’s.’ Cultuurbewust.nl

Daarnaast zijn ook Turkse traditionele liederen toegevoegd. Binnen het concept is dat logisch, maar het heeft nog een andere toegevoegde waarde: Barokmuziek bestaat uit het veelvuldig versieren van tonen in de zanglijnen en dat geldt in nog sterkere mate voor Turkse muziek. Tenslotte componeerde Fons Merkies, met als uitgangspunt Turkse muziek en barokmuziek, twee nieuwe stukken. De voorstelling begint met een werk van zijn hand en dit stuk eindigt met nagenoeg dezelfde noten die Purcell schreef voor de slotaria van Dido. Een regelrechte cross-over in stijl en taal.


Verder heeft HO er voor gekozen om de Sorceress en de Witches (tovenares en de heksen) niet door vrouwen te laten zingen, maar door mannen. Hierdoor zijn twee werelden gecreëerd: een vrouwenwereld en een mannenwereld. Deze twee werelden worden letterlijk uitgebeeld in de voorstelling; er is een boven- en een onderwereld. Ook in klank zijn er twee werelden; alle koordelen rond Dido worden door vrouwen gezongen, alle koordelen rond de Sorcerer door de mannen. samenwerking met grid / amersfoort fotostad Binnen het project is samengewerkt met GRID. GRID is inmiddels uitgegroeid tot één van dé toonaangevende internationale fotografie festivals. Binnen GRID is gezocht naar fotografen die bij de voorstelling pasten. Er zijn drie fotografen geselecteerd die exposeerden tijdens de voorstellingsperiode. Twee daarvan, te weten Jolanthe Lalkens en Jan Kees Helms zijn gespecialiseerd in vrouwenportretten (de opera speelt zich af binnen een vrouwengevangenis), waarbij Helms ook met vrouwelijke asielzoekers werkt en deze heeft geportretteerd. De twee fotografen hebben in het pop-up restaurant DIDO geëxposeerd, in een van de andere erfgoedpanden op de Wagenwerkplaats. Het evenement in het restaurantgebouw was in samenwerking met wereldrestaurant DARA uit Amersfoort opgezet.

leerhotel en roc asa amersfoort Leerlingen van het Leerhotel (gevestigd in Amersfoort) deden (onder professionele leiding van de crew van Dara) de bediening in DIDO, daarnaast traden ze (onder leiding van de coördinator vrijwilligers van HO) op als publieksbegeleiders. Leerlingen van het ROC ASA (gevestigd in Amersfoort) traden op als parkeerbegeleiders.

scholen: • Corderius College / Amersfoort • Gerrit Rietveld College / Utrecht • Goois Lyceum / Bussum • Vathorst College / Amersfoort • Werkplaats Kindergemeenschap / Bilthoven

educatie Als jeugdoperagezelschap vindt HO het belangrijk om ook jongeren bij de opera’s op locatie te betrekken. Speciaal voor Dido ile Aeneas heeft HO een kaartspel ontwikkeld rond de voorstelling. Deze kaarten vormen het educatiepakket. Per samenwerkende school hebben 2 klassen een voorstelling van Dido ile Aeneas bezocht.


Sneeuwwit ‘Imme Dros smeedde een grappige medley van verschillende sprookjesfiguren om tot helder libretto. De gekkigheid is heerlijk verwerkt in de kostuums van Sophie Ketting en Ineke van Duivenvoorde.’ (Volkskrant 2012) van mythe tot libretto Imme Dros bewerkte de mythe Psyche tot het operalibretto Sneeuwwit. Dros is geroemd om haar bewerkingen van de mythologie (zij ontving twee keer de Woutertje Pietersprijs, de Theo Thijsenprijs en 13 zilveren griffels). Sneeuwwit is een spannende vertelling voor kinderen waarin niet alleen het goede strijdt met het kwaad, maar ook de vraag gesteld wordt welke tol je bereid bent te betalen voor ware vriendschap. over de muziek ‘Overtuigende Psyche van HO’ (Theaterkrant 2012) De mythologie Psyche en Eros is door de eeuwen heen door verschillende componisten getoonzet. Jean Baptiste Lully maakte er een grote, 5 uur durende opera van. Deze opera Psyche was een groot succes en werd door het gezelschap van Molière talloze malen uitgevoerd. De muziek van Mascitti loopt als een kleine rode draad door het stuk waar verder nieuwe muziek van Fons Merkies klinkt. Hij koos voor een bezetting van klarinet, basklarinet, cello en accordeon. Een dergelijk ensemble kan goed uit de voeten met Zuid-Amerikaanse

invloeden. De tango vormt dan ook het muzikale thema van de koningin. De basklarinet is het instrument dat het karakter van het Monster aangeeft: met zware, lage noten kan het monster zich gevaarlijk voordoen, maar het instrument is ook beweeglijk in de hoogte en laat zijn gevoelige inborst horen. Getroffen door een vlooienplaag weet het monster zich geen raad. De vlooien worden uitgebeeld door een virtuoze basklarinetpartij. De cello en accordeon vormen het continuo van de voorstelling. Lange akkoorden zorgen voor spanning als de zussen hun toch door het bos maken. Naast weldadige klanken was er ook een enkel citaat uit de filmmuziek te horen. Niet vreemd voor filmcomponist Merkies met bewondering voor films van Hitchcock. kerst in de veerensmederij Na de landelijke tournee heeft Sneeuwwit gedurende de hele kerstvakantie in eigen huis gespeeld.

Speciaal voor deze voorstellingen is er een aparte crowdfundingactie opgezet om het decor een winterse aanblik te geven en de 10 monstertjes (leerlingen van Scholen in de Kunst) van een kostuum te voorzien. ho en scholen in de kunst ‘Wat is het toch een fantastische produktie! De sfeer binnen de hele groep is zo geweldig, dit is zo’n fantastische ervaring voor mijn dochter Frida dat vergeet ze echt nooit meer, en dat al voor het tweede jaar. Echt onzettend bedankt dat ze hiervan deel mag uitmaken! Elke voorstelling is een feestje!’ (tweet van Sasja van Rijsewijk (moeder van Frida) Scholen in de Kunst is altijd op zoek naar interessante samenwerkingsvormen met collegainstellingen in de regio, waar zij haar passie voor kunst en cultuur mee kan delen. Zo ook met HO. In de productie Sneeuwwit was een rol weggelegd voor de 10 jonge cursisten van dansdocente Pascale de la Fuente, die voor de choreografieën tekende .


In voorbereiding

de toverpiano Nieuwe jeugdopera van Toek Numan, gastregie Arlon Luijten, naar ‘Jongen van Zee’ van Ignace Cornelissen. Componist Toek Numan werkt o.a. als componist/arrangeur voor de jeugdconcertreeks van de omroeporkesten, bewerkte verschillende opera’s voor het 25 jarig jubileum van het Muziektheater en schreef de muziek voor de opening van de nieuwe grote zaal van Concertgebouw de Doelen in Rotterdam. De Toverpiano wordt geregisseerd door Arlon Luijten. Hij studeerde in 2003 af aan de Toneelacademie Maastricht en ontving daar de Hustinxprijs. Sindsdien werkt hij als regisseur/choreograaf met dansers, acteurs en muzikanten aan een fysieke theatertaal. Deze voorstelling is ook te zien in het najaar van 2013 (o.a. op het festival November Music) en voorjaar 2014. Wereldpremière 16 februari 2013


operaoplocatie.nl

20 juni 13 juli

t|m

op Fort Rijnauwen

hollandopera.nl

klasse theater uitjes Een bijzondere samenwerking tussen vier professionele jeugdgezelschappen die vier disciplines vertegenwoordigen en voorstellingen in elkaars huis (4 regio’s) gaan spelen. Klasse Theater Uitjes, gevormd door De Stilte (dans), Het Houten Huis (beeldend), Het Laagland (toneel) en Holland Opera, gaat in maart als klein festival in première in de Veerensmederij.

Première 13 maart 2013

blauwbaard op fort rijnauwen In het kader van de viering van de Vrede van Utrecht (in 2013 300 jaar geleden gesloten) brengt HO opnieuw Blauwbaard. Ditmaal echter niet met de Veerensmederij als burcht van Blauwbaard, maar met het prachtige Fort Rijnauwen als decor. Een samenwerking met dansgezelschap De Stilte.

wisselkind Nieuwe voorstelling in de Veerensmederij, gaat in het najaar van 2014 en voorjaar 2015 op tournee door Nederland en België.

Première 21 juni 2013

Wereldpremière 21 december 2013

Drie oude helden runnen samen een frietkot. Ooit waren zij in dienst bij de koning. Op een dag komt er een meisje langs die beweert dat een van hen haar vader is. Componist Oene van Geel tekent voor de muziek, een cross-over tussen jazz en klassiek waarin vrij geïmproviseerd wordt.


Algemeen het bestuur Het bestuur bekleedt functies in de politiek, advisering, architectuur en de accountancy. Over het geheel genomen een gevarieerd samengesteld bestuur dat HO op tal van vlakken kan adviseren en (be)sturen. rené leegte (1968) voorzitter bestuur Holland Opera (2008) Lid Tweede Kamer voor de VVD neven activiteiten: Secretaris bestuur Beheerstichting Behoud Veerensmederij Bestuurslid Penitum de Belten Oprichter en bestuurslid van Goodstart Foundation Lid Rotary Den Haag Voorzitter bestuur Stichting Bas van Hengel sybren kalkman (1944) penningmeester bestuur Holland Opera (2003) Voorheen accountant bij KPMG Adviseur (financiële) governance vraagstukken nevenactiviteiten

lid Raad van Toezicht Muziekgebouw aan het IJ lid bestuur Rutgers WPF Lid Bestuur de Bloemenhove Kliniek lid Raad van Commissarissen Stedenfonds Amsterdam Verder schrijft hij, met zijn boek ‘Struikelbank’ heeft hij de Haarlemse Debuutprijs 2011 gewonnen.

liesbeth kok is vanwege haar drukke werkzaamheden teruggetreden uit het bestuur van HO en vervangen door Edward van Schayk. edward van schaijk (1968) secretaris Holland Opera (2012) consultant / interim manager ruimtelijke ordening / vastgoed bij OPPS in Zeist nevenactiviteiten

fagottist vader van twee leuke dochters johan koopman (1966) bestuurslid Holland Opera (2008) Directeur/eigenaar Studio WA nevenactiviteiten

Lid Lighthouse Club departement Amsterdam / lid programmacommissie Lid Vereniging van Amersfoortse Ondernemers (VAO) Jurylid NVTG Bouwaward 2010 Lid Rotary Club Amersfoort jan-willem van lieshout (1955), bestuurslid (2012) directeur Molenbeek Makelaars

omstandigheden gedwongen opgezegd. Bestuur en directie betreuren zijn vertrek. cultural governance Het bestuur en directie van HO conformeren zich geheel aan de Code Cultural Governance. In afwijking van de code is besloten de penningmeester te benoemen voor een derde bestuurstermijn van vier jaar ter waarborging van de continuïteit onder de snel wisselende financiële omstandigheden als gevolg van het mogelijk wegvallen van het overheidssubsidie via het FPK. comité van aanbeveling Dhr. L. Bolsius burgemeester Amersfoort Miranda van Kralingen artistiek leider Opera Zuid dhr. R.C. Robbertsen commissaris van de koningin provincie Utrecht Peter de Haan directeur Vrede van Utrecht Jan Willem de Vriend Chef-dirigent Orkest van het Oosten

neven activiteiten

Voorzitter Stichting The Power of Food Bestuurslid Stichting Archeologie Amersfoort Bestuurslid Stichting Behoud Kapel Isselt Lid Comité van Aanbeveling Amersfoorts Cultuur Fonds Lid Rotary Amersfoort Tijdens de bestuursvergadering op 3 maart 2013 heeft Jan-Willem zijn bestuursfunctie hiertoe door


Varia subsidiënten, fondsen en sponsoren HO werd in 2012 gesubsidieerd door het Fonds voor de Podiumkunsten, de Provincie Utrecht en de Gemeente Amersfoort. Met ingang van 2010 heeft HO een 6-jarig sponsorcontract gesloten met FrieslandCampina. In 2012 ontving HO voor verschillende projecten financiële ondersteuning van het VSB Fonds, SNS Reaal Fonds, Fentener van Vlissingen Fonds, K.F. Hein Fonds en Stichting Janivo. Diverse particulieren steunen HO financieel door een stoel te schenken, een schenking via notariële acte vast te leggen of (super)vriend te worden.

Naast artistiek leider van HO is Niek Idelenburg dirigent en muzikaal leider van het Amsterdams Bach Consort (ABC) en het Carthago Consort. Met het ABC, bestaande uit een professioneel barokensemble en kamerkoor realiseert hij gemiddeld vijf verschillende projecten (15 concerten) per seizoen. Naast Idelenburg, als vaste dirigent, werkt het ABC met gastdirigenten als Jos van Veldhoven, Nico van der Meel, Bart Schneemann en Erik van Nevel. Idelenburg maakt deel uit van de werkveldcommissie voor het Koninklijk Conservatorium Den Haag. Joke Hoolboom is artistiek leider, regisseur en algemeen directeur van HO. Daarnaast regisseert zij (2-jaarlijks) de zomerbarokopera’s voor het Amsterdams Bach Consort. Dit is ook een gelegenheid waarbij Hoolboom (jonge) zangers beter leert kennen, zodat deze mogelijk ingezet kunnen worden bij producties van HO. Hoolboom is lid van de creative board van de CCAA -Creative Cities Amsterdam Area- (in de zomer van 2012 is deze board opgeheven), verder is zij voorzitter van de gebruikersvereniging Wagen!Werkplaats in Amersfoort en voorzitter van het bestuur van Muziektheater de Veerensmederij.

overzicht samenwerkingsverbanden Holland Opera werkte in 2012 samen met de volgende instellingen | bedrijven: • ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten, opleiding theaterdocent, Arnhem/ Zwolle • Basisschool de Magneet, Amersfoort • Basisschool Pallas Athene, Amersfoort • Basisschool ’t Palet, Maarssen • GRID, internationaal Fotografie festival • Han van Zwieten Architecten, Amersfoort • Hogeschool voor de Kunsten, Amsterdam • Hogeschool voor de Kunsten, Utrecht • Hogeschool voor de Kunsten, Maastricht • Kunst Centraal, Utrecht • Kunstbalie, Den Bosch • Koninklijk Conservatorium van Den Haag • Leerhotel, Amersfoort • Mediacollege Amsterdam • NS Poort • Railinfra opleidingen • ROC Midden Nederland • Scholen in de Kunst, Amersfoort • SIESTA (Stichting Industrieel Erfgoed) Amersfoort • TCE, Amersfoort • Universiteit van Amsterdam, studie muziekwetenschappen • VVV Utrecht, Amersfoort • Van der Linden geluidstechniek • Voortgezet onderwijs Laar & Berg, Laren


Medewerkers 2012 • Voortgezet onderwijs Vathorst College, Amersfoort • Stedelijk Gymnasium Johan van Oldenbarnevelt, Amersfoort • Vrede van Utrecht • Wereldrestaurant DARA, Amersfoort

organisatie Algemene en artistieke directie Joke Hoolboom Artistieke directie en educatie Niek Idelenburg Marketing en sales Famke Companjen, Tim Boersma Fondsen en sponsorwerving Wendy de Boer Productie en kantoor Hedwich Hoetink Kantoor en website Bianca van Varik Educatie Ninske Repko, Ralph Kooijman Techniek en beheer Charles Laureijs, Mike van Dijk componisten Pjotr Iljitsj Tjaiskovski Fons Merkies Henry Purcell Michel Mascitti Toek Numan Jonathan Dove librettisten Simon van der Geest Maartje Duin John Dryden Imme Dros April de Angelis regisseurs Ralph Kooijman Joke Hoolboom Arlon Luijten

vormgevers Douwe Hibma Maarten Warmerdam Tom Gelissen Paul Jeukendrup Ineke Duivenoorde Sophie Ketting Regina Rorije Bernadette Hilhorst Lieven Slabinck / Divi-Divi Ben van Duin Erwin van Wanrooy Martin Jan van Gaasbeek choreografen Pascale de la Fuente Jeroen Lopes Cardozo Hiske Eriks zangers Nicole Fiselier (sopraan) Ekaterina Levental (mezzosopraan) Wiebe Pier Cnossen (bariton) Lilian Farahani (sopraan) Tamar Niamut (sopraan) Florian Just (bariton) Peter van der Leeuw (bariton) Niek Idelenburg (tenor) Aylin Sezer (sopraan) Madieke Marjon (mezzosopraan) Sinan Vural (bariton) Leonie van Veen (sopraan) Iris de Koomen (sopraan) Arnout Lems (bariton) Frank Wong (bariton) Augusto Valença (tenor) Joost van Velzen (tenor) Robbert Muuse (bariton)

repetitoren Wim Dijkstra Felicity Goodwin


instrumentalisten Jesse Faber, klarinet Heleen van der Hoeven, viool Diederik van Dijk, cello Ekaterina Levental, harp Tjaco Oostdijk, slagwerk Christiaan Saris, slagwerk Machteld van Delft, viool Laura Brüggen, viool Noortje Braat, viool Heleen Knoop, viool Tom Moonen, altviool Rena Scholtens, altviool Norma Brooks, contrabas Israel Golani, teorbe Jurgen Burdorf, (elektrisch)gitaar/saz Erica Roozendaal, accordeon Ellen Zijm, accordeon ensembles Carthago Consort technici Justin Menzo Niels Kingsma Ard Heinkens Tim Boersma Arne Bock Djordi Veerman productie Kees Koeman Durk Hibma Aidan Radier Jet van Heeteren Daantje Idelenburg Marjan van Geene Ramona Schaap Marielle Maussen Annet Koorevaar Nadja Turlings

film en materiaal educatie Pieter Huisman Rene Heijnen Joris Kerbosch Maarten van Rossum Mark Redmeijer Ruben Pest stagiaires Rinke Bartelink Esmee Visser Kris Kremers Jordy Oostrik Michelle van den Berg Marvin van Veltom Marijna du Pre Roos van Hees Ester van Dam Marian Boukes Martijn Klink Stein Heinsman Saskia Brons figuranten Esther de Ridder-Roelofs Els Dijkman Hanna van Zelm Ina Prinsen Irene Waanders Iris van der Boom Noor Hellmann Joke Beijlsmit Ria Rensen Sahar Saleimanzadeh Willemijn van den Bovenkamp Willie van Kooij catering Wereldrestaurant Dara

fotografen grid Jan Kees Helms Jolanthe Lakens Jos Ruijssenaars dansers scholen in de kunst Amber Azeem Amy Tjin Caroline Lohman Danique van der Weijden Danique Regeling Indigo van Houte Linn Borst Milly Vermeulen Paula Kleine Sharon Schoonderwal Tess Koopmans Marquerite Kraaijenhagen Linn Borst Pascale Bouwman Frida Breuker Sara van der Stap Loukje van Rooijen Estrella Smith Yp Janssen Roos Timmer Lisa Stolk 60 vrijwilligers


Gespeelde voorstellingen

gespeelde voorstellingen zwanenmeer 3 januari t/m 7 januari Totaal aantal voorstellingen 8 Totaal aantal bezoekers: 1537 aantal voorstellingen in standplaats: 8

gespeelde voorstellingen dido ile aeneas 8 mei t/m 3 juni Totaal aantal voorstellingen 20 Totaal aantal bezoekers: 4125 Aantal voorstellingen in standplaats 20

gespeelde voorstellingen muze van moussorgsky 17 september en 24 november Totaal aantal voorstellingen 2 Totaal aantal bezoekers: 383 aantal voorstellingen in standplaats: 1

gespeelde voorstellingen sneeuwwit reizend 2 oktober t/m 2 december Totaal aantal voorstellingen 30 Totaal aantal bezoekers 4302 Aantal voorstellingen in standplaats 7

gespeelde voorstellingen romeo & zeliha 6 februari t/m 25 maart Totaal aantal voorstellingen 22 Totaal aantal bezoekers: 3492 aantal voorstellingen in standplaats: 4

gespeelde voorstellingen sneeuwwit kerst 22 december t/m 30 december Totaal aantal voorstellingen 14 Totaal aantal bezoekers 1693 Aantal voorstellingen in standplaats 14

educatieve activiteiten Februari t/m november Totaal aantal activiteiten 10 Totaal aantal bezoekers 490


Citaten & recensies de volkskrant over romeo & zeliha De zoektocht naar passie en hartstocht wordt in een origineel jasje gegoten. De (verboden) liefde, het blijft een dankbaar onderwerp om in een opera te bezingen, blijkt uit de pakkende bewerking Romeo & Zeliha van Romeo & Julia door Holland Opera. In Romeo & Zeliha wordt brutaal gerijmd op het thema. In dit geval speelt de verboden liefde tussen de blonde versierder Romeo en de wereldwijze moslima Zeliha zich af in twee naast elkaar gelegen, rivaliserende slagerswinkels. De een Nederlands, de ander Turks. Sopraan Lilian Farahani acteert en zingt voortreffelijk als Zeliha. Niek Idelenburg dubbelt mooi als Romeo’s xenofobe vader en Zeliha’s zorgzame broer. En Sinan Vural presenteert een oprecht bezorgde,Turkse vader naast een hippe, verwesterde neef. Twee slagwerkers brengen op een stevig instrumentarium van toms, buisklok, vibrafoon en marimba’s de spannende compositie van Fons Merkies tot leven. Alles wordt ritmisch fraai vermengd met het geroffel van messen op het slagersblok, waar de twee geliefden uiteindelijk de dood vinden. Een tragisch slot. Annette Embrechts

de telegraaf over romeo & zeliha Shakespeare in nieuwe jas. Holland Opera sleept de toeschouwer mee, in hun dromen, in hun eigen taal en met hun eigen muziek. theatermaker over dido & aeneas De topkok in de keuken van Holland Opera (regisseuse Joke Hoolboom) heeft weer een opmerkelijk wereldgerecht klaargestoomd van Purcells opera Dido ile Aeneas: Turkse traditionals, Turkse operazangers, en Aeneas als een idealistische wereldverbeteraar. De oorspronkelijke partituur werd bewerkt voor een ensemble, er werden Turkse traditionals en nieuwe stukken van componist Fons Merkies toegevoegd en als noodweer klonk plotseling de storm uit Vivaldi’s Vier Jaargetijden. De kracht van de voorstelling schuilt in de eigenzinnige aanpak. Ik heb al heel wat Dido’s voorbij zien komen, maar deze verdient de originaliteitsprijs. Oswin Schneeweisz

cultuurbewust.nl over dido & aeneas Een Griekse mythe krijgt een moderne verpakking van Holland Opera in de locatievoorstelling Dido ile Aeneas. Regisseur Joke Hoolboom trekt alles uit de kast voor deze originele operabewerking met een catwalkachtig decor, dramatische videoprojecties en rookgordijnen. De vele gelijktijdige acties op het podium vragen soms teveel van de toeschouwer, maar de creatieve uitspattingen van Hoolboom en de onorthodoxe muziekkeuze zorgen wel voor een interessante voorstelling. Op muzikaal gebied is het gezelschap ook niet bang om het roer om te gooien. De composities van Purcell zijn aangevuld met Turkse volksmuziek en ook Vivaldi wordt in de mix meegenomen. Deze ongebruikelijke cross-overs werken wonderbaarlijk goed in de krachtige uitvoering van het Carthago Consort. De Oosterse invloeden zorgen voor variatie in het klassieke stuk en geven een mysterieuze klank aan de aria’s. Aylin Sezer als Dido en Sinan Vural als Aeneas zijn geloofwaardig in de hoofdrollen en hun warme stemmen smelten samen met de smachtende Turkse muziek. Margot Overman


anp over dido & aeneas Opnieuw heeft Holland Opera een groot werk op het repertoire genomen. Dido ile Aeneas is in een aantrekkelijk, eigentijds jasje gestoken waar Holland Opera patent op lijkt te hebben. <> Dirigent Niek Idelenburg zorgde voor de uitstekende arrangementen. Fraaie belichting en spectaculaire visuele effecten vormen de ideale setting voor de zangers. Geen wonder dat deze een gelikte voorstelling neerzetten. Bariton Sinan Vural speelt de hoofdrol, de mythologische Trojaanse held Aeneas. Zijn Turkse afkomst past naadloos bij het oude Griekse verhaal dat zich deels afspeelt in wat nu Turkije is. Vural heeft een heerlijke, ontspannen stem en acteert gemakkelijk. Dido wordt fraai en vol overtuiging gezongen door de Turks/Nederlandse sopraan Aylin Sezer. Zij komt in opstand tegen de strenge bewakers, drie schitterende zangers., zij dwingen Aeneas te vertrekken. Dido is ontroostbaar en zingt op aangrijpende wijze de beroemde slot-aria When I am laid in earth . Een onvergetelijke voorstelling. Josée Zuiver

nrc over dido & aeneas Meesterwerk van Henry Purcell met als thema de pijnlijk actuele asielproblematiek. Regisseur Joke Hoolboom is er duidelijk over: haar bewerking van Purcell’s Dido and Aeneas moet ons waarschuwen voor de groeiende intolerantie in Nederland. Met de draagkrachtige sonore stemmen van Frank Wong (de tovenaar) en Sinan Vural als Aeneas die in dit geval geen dolende prins is, maar een Turkse idealist die de wereld rondtrekt in een strijd tegen het onrecht. Muzikaal kreeg het multiculturele statement gestalte in, met zorg gekozen, Turkse volksliederen die Purcell’s aria’s afwisselen. Purcell’s barokke versieringen vloeiden soepel over in de nog rijkere ornamentiek van het Turkse repertoire. Zo ontstond een natuurlijke cross-over tussen Oost en West. Bas van Bommel de volkskrant over dido & aeneas Holland Opera steekt Henry Purcells beroemde kameropera Dido ile Aeneas in een onverwacht actueel jasje: De Turks-Nederlandse operazanger Sinan Vural vertolkt de rol van Aeneas; die is niet gemodelleerd naar een oorspronkelijk Trojaanse prins, maar naar de beroemde filmster George Clooney, annex wereldverbeteraar die

rondreizend aandacht vraagt voor oorlogsgeweld. Samen met Leonie van Veen als een charismatische Belinda die blijft hopen op redding voor hen allen. En met de fijne vertolking door een twaalfkoppig ensemble (Carthago Consort) van Purcells muziek, met zijn kenmerkende dieper zakkende basso continuo, voor deze gelegenheid gelardeerd met Vivaldi (de Storm) en Turkse akkoorden op saz. Annette Embrechts de volkskrant over sneeuwwit Grote emoties, mooie duetten De jeugdopera Sneeuwwit van Holland Opera voor kinderen vanaf 6 jaar gaat minstens zo veel over Sneeuwwitje als over Belle en het Beest en Assepoester. Imme Dros smeedde een grappige medley van verschillende sprookjesfiguren om tot helder libretto. De gekkigheid is heerlijk verwerkt in de kostuums van Sophie Ketting en Ineke van Duivenvoorde. Niek Idelenburg en Sinan Vural zien er stijlvol campy uit in hun chique stiefzussengarderobe. En terwijl de een zich haast om zich te verkleden tot machoprins, mag de ander zich uitleven als beest. Het levert een paar prachtige duetten op. Annette Embrechts


anp over sneeuwwit Sneeuwwit opera voor de jeugd Opera, het lijkt niet de meest voor de hand liggende theatervorm voor kinderen. Maar Holland Opera bewijst al jaren dat het wel kan. Hun voorstelling ‘Sneeuwwit’ is daar wederom een klinkend bewijs van. Douwe Hibma ontwierp een eenvoudig, maar verrassend inventief decor van vier glanzende bogen van aflopende grootte die als een set bijzetttafeltjes in en uit elkaar kunnen schuiven en zo het ene moment het bos en het volgende het paleis van de boze koningin zijn. Die koningin, gehuld in oogstrelende creaties vol kleur en lijnenspel, wordt mooi en heerlijk vilein vertolkt door mezzosopraan Madieke Marjon. Tegenover haar gemeenheid glanst de onschuld van Sneeuwwit (sopraan Lilian Farahani) des te schitterender. De komische noot wordt verzorgd door tenor Niek Idelenburg (die later ook een mooi vertederend monster neerzet) en Vural (tevens een gloedvolle prins) die samen de twee gemene zusters gestalte geven. Maar de muziek, dat is bij opera natuurlijk waar het om gaat. En ook die is dik in orde. Fons Merkies baseerde zich op het werk van de Italiaanse barokcomponist Michel Mascitti die een vioolsuite schreef op basis van het Psycheverhaal. Rondom deze muzikale rode draad arrangeerde Merkies speelse uitstapjes, die door het ensemble van cello, accordeon en

klarinet met verve vertolkt worden. Zo kweek je operaliefhebbers. Sonja de Jong theatermaker over sneeuwwit Lof voor Holland Opera. Het muziektheatergezelschap zit na het schrappen van de subsidie door het Fonds Podiumkunsten midden in een bezwaarprocedure en de toekomst is onzeker, maar regisseuse Joke Hoolboom en trawanten laten zich niet kennen: ze maakten met Sneeuwwit een overtuigende operaproductie voor zes jaar en ouder. Het is een oogstrelende voorstelling waar met simpele middelen veel wordt bereikt. Hoolboom laat veel aan de verbeelding van de toeschouwer over, maar dat is voor de zesplus-doelgroep geen enkel probleem. Een stalen bed op wieltjes is voor hen al snel een koningssponde. Het absolute hoogtepunt van Sneeuwwit is de entree van het monster met zijn kroost. De minimonstertjes dansten zowaar een balletintermezzo, wat zijn uitwerking op het jonge publiek niet miste en meteen verwees naar de rijke traditie van het Psyché-verhaal. Componist Lully maakte er in 1678 immers een dansrijke opera van.

Masciti baseerde op de Psyché en vermengde die arrangementen met eigen werk. Flarden tango, citaten uit filmmuziek, een aria met hitpotentie (Zweer het op de zon) en een humoristische vlooienmars: Merkies schuwt geen middel en geen stijl. Wat dat betreft past hij naadloos bij het concept van Holland Opera. Oswin Schneeweisz cultuurbewust.nl over sneeuwwit Een sprookje waarin meerdere sprookjes voorkomen is misschien wel de droom van ieder kind en gaat in vervulling met de kinderopera Sneeuwwit. De voorstelling, geregisseerd door Joke Hoolboom van Holland Opera, trok veel jonge kinderen die met bewondering naar het stuk keken. Dankzij de simpelheid van het spel en de begrijpelijke teksten was het voor jong en oud goed te volgen en is er een mooie voorstelling op de bühne gezet. Anne-Rixt Korte

De partituur (voor klarinet, accordeon en cello) van deze productie mag er trouwens ook zijn: componist Fons Merkies greep naar de vioolsuite die de Italiaanse barokcomponist Michel


Het kan er alleen maar beter op worden, helemaal als je je staart toch al bent verloren


pagina 30 Holland Opera Jaarverslag 2012 foto: Tessa Lankester

Jaarverslag maart Holland Opera (Xpress) T BH Amersfoort

Recommend Documents