Jaarverslag Kwaliteit leidt tot tevredenheid

Jaarverslag 2008 Kwaliteit leidt tot tevredenheid

2008 Jaarverslag Fontys Hogescholen

Jaarverslag 2008


Mei 2009 - 1

5

Inhoud

Voorwoord 1 2

Fontys en haar omgeving - Profiel Missie en visie De omgeving Strategische speerpunten 2008 Duurzame ontwikkeling Integrale veiligheid

7 9 9 11 11

Primair proces - Onderwijs Strategische doelstellingen Onderwijsaanbod Studenten - cijfers totaal Bacheloropleidingen Masteropleidingen Associate degree Instroom - maatregelen Onderwijsproces Onderwijsresultaat - diplomarendement Onderwijsresultaat - verblijfsduur Onderwijsresultaat - uitval Onderwijsresultaat - kwaliteit en tevredenheid

15 15 17 21 23 25 25 27 29 31 31 35

3

Primair proces - Onderzoek Strategische doelstellingen Onderzoeksbeleid Onderzoeksproducten RAAK-projecten Samenwerking met universiteiten

41 41 43 43 45

4

Primair proces - De zakelijke markt Strategische doelstellingen Zakelijke dienstverlening Fontys Extens Samenwerking met het bedrijfsleven

49 49 49 51

5

Primair proces - Internationalisering Strategische doelstellingen Internationale leerervaring voor de Fontysstudent Buitenlandse studenten Internationale projecten

55 55 57 59

2

Ondersteunende processen - ICT en Onderwijsvoorzieningen Strategische doelstellingen ICT-voorzieningen Onderwijsvoorzieningen Marketing

65 65 69 71

7 8

Ondersteunende processen - Personeel Strategische doelstellingen Professionalisering Aantrekkelijk werkgeverschap Arbeidsomstandigheden Arbeidsvoorwaarden

75 75 75 77 79

Ondersteunende processen - Huisvesting Strategische doelstellingen Proces en resultaat Projecten Duurzaamheid

83 83 83 85

9

Governance Raad van Bestuur Raad van Toezicht Kerncommissies Medezeggenschap Verticale en horizontale verantwoording Planning, control en risicomanagement Bezoldiging Raad van Bestuur en Raad van Toezicht

89 91 93 93 95 95 97

10

Financiële resultaten Strategische doelstellingen Risicobeheersing Verkorte jaarrekening Stelselwijzigingen Financiële prestaties Financiering Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens Accountantsverklaring

101 101 101 102 104 107 108 109

11

BIJLAGEN 1 - Organogram Fontys Hogescholen 2 - Overzicht lectoraten en lectoren 3 - Studentprijzen

113 115 117

Inhoud

6

INTERVIEWS Rianne Ravensbergen en Simon Bergmans Peter Derksen en Ze Wen Oh Dave Böskes en Marieke Boer Beate Thomys en Jurgen van den Bragt Patty Schouren en Rob Sparidaans Willeke van Duijnhoven en Martijn van Dongen Nannie Beernink en Rachida Bargach Nadette van Dijk en Beauregard van Leuven Astrid van den Hoek en Adriaan Mellema Linda ten Have en Polien Taks

12 - 13 38 - 39 46 - 47 52 - 53 62 - 63 72 - 73 80 - 81 86 - 87 98 - 99 110 - 111

Inhoudsopgave - 3

Kwaliteit leidt tot tevredenheid

4

Voorwoord Het jaarverslag dat voor u ligt geeft een beeld van de ontwikkeling en de resultaten van Fontys in 2008. Alom is geconstateerd dat Fontys in zwaar weer verkeert. Dat neemt niet weg dat er ook zeker prestaties geleverd zijn waar we trots op kunnen zijn. In de loop van 2008 werd duidelijk dat Fontys voor een stevige meervoudige opdracht staat. Mede door de invoering van een grootschalige onderwijsvernieuwing in 2004 heeft Fontysbreed de kwaliteit, zowel onderwijsinhoudelijk als organisatorisch, geleden. In een min of meer sluipend proces vertaalde zich dat de afgelopen jaren in een toenemende ontevredenheid bij studenten, medewerkers en toeleverende scholen. Dientengevolge kromp het aantal studenten door dalende instroom en toenemende uitval, resulterend in een verlies van marktaandeel. Met als gevolg overformatie én financiële problematiek vanwege dalende bekostiging. Het jaar is gesloten met een flink exploitatietekort door de reorganisatiekosten die nodig zijn om ongeveer 200 arbeidsplaatsen te doen verdwijnen en door een aantal incidentele tegenvallers en stelselwijzigingen. In de tweede helft van het jaar is nadrukkelijk de hoogste prioriteit gegeven aan het op orde brengen van de kwaliteit van onze opleidingsprogramma’s. Zowel inhoudelijk als organisatorisch. De beoogde kwaliteitsverbetering zal komende jaren zichtbaar moeten worden door een stijgende tevredenheid en trots van onze studenten, onze medewerkers en onze omgeving ten aanzien van hetgeen Fontys presteert. Dit heeft in 2008 al een grote inspanning van allen gevraagd: niet alleen in het nemen van verantwoordelijkheden maar ook in het - voor ons onderwijs - optimaal inzetten van de beschikbare krappe financiële middelen. Op een aantal punten is al verbetering zichtbaar, waaronder een per 1 oktober 2008 behoorlijk toegenomen instroom van nieuwe studenten. Goed onderwijs vraagt intensieve, inspirerende en uitdagende programma’s waarbij de beroepspraktijk centraal staat. Maar zeker ook een goede en geoliede organisatie waarin de student en zijn leerproces centraal staan. De inspanningen rondom de ingeslagen koers gaan in 2009 onverminderd voort. De benodigde kennis, kwaliteit en toewijding om de doelstellingen waar te maken zijn in ruime mate aanwezig in de organisatie. De ambitie en motivatie zijn hoog. Ik heb er vertrouwen in dat we samen de stevige opdracht waar we voor staan aankunnen en dat Fontys binnen enkele jaren weer tot de best presterende hogescholen van Nederland behoort. Een prachtige en grote hogeschool als Fontys mag met niets minder genoegen nemen. Marcel Wintels Voorzitter Raad van Bestuur Mei 2009

Voorwoord - 5

1-1

1-1 Directeur Gerard Lenssen van Fontys Hogeschool Bedrijfsmanagement en Techniek plantte de Fontysvlag op de top van de Kilimanjaro

6

1 Fontys en haar omgeving

Profiel

Fontys biedt ruim 200 voltijd-, deeltijd- en duale bachelor- en masteropleidingen aan en heeft 40 lectoraten, waarvan vijf bijzondere. Fontysactiviteiten vinden plaats in 36 instituten. Deze instituten zijn kennispoorten waar theoretische kennis en ervaringen samenkomen met kennis en vragen uit het beroepenveld. Interactie met anderen - en in steeds wisselende groepen en situaties - ligt aan de basis van de zelfontplooiing van de student. De student is medebepalend binnen vastgestelde grenzen - in wat en hoe hij leert. Fontys wil studenten niet alleen voorbereiden op de arbeidsmarkt, maar ook op een actieve en nuttige bijdrage aan de samenleving. Met haar studenten wil Fontys een hechte relatie aangaan. Fontys verzorgt ook cursussen, opleidingen, onderzoek, coaching en consultancy voor bedrijven en instellingen, met als primair doel het leveren van toegevoegde waarde aan en het versterken van de bacheloropleidingen. Fontys onderscheidt primaire processen (onderwijs, onderzoek, zakelijke dienstverlening en internationalisering) en ondersteunende processen (onderwijsvoorzieningen en ICT, personeel en organisatie, huisvesting en financiën). Al deze processen zijn cruciaal bij de realisatie van de primaire doelstelling: het aanbieden van kwalitatief hoogwaardig praktijkgericht hoger beroepsonderwijs.

Missie en visie Het aanbieden van kwalitatief hoogwaardig praktijkgericht bacheloronderwijs is de kern van de missie van Fontys Hogescholen. De in 2007 omarmde strategie Idealisme in learning communities, een kwaliteitsstrategie - waarin het streven naar voortdurende kwaliteitsverbetering centraal staat - blijft onverminderd van kracht. Deze missie vindt zijn weerslag in: • Inspirerend en intensief onderwijs en onderzoek waarin de beroepspraktijk centraal staat. • Maximale uitdaging en talentontwikkeling van iedere student. • Activeren van het innovatieve en onderzoekende vermogen van studenten en medewerkers. • Een internationale oriëntatie als onderdeel van elk curriculum. • Een goedlopende organisatie waarin de student centraal staat en waarin minimaal 80% van de studenten het onderwijs beoordeelt als ‘goed’. • Opleidingen die op minimaal 80% van de geaccrediteerde onderdelen een ‘goed’ scoren. • Opleidingen die in het beroepenveld als goed worden beoordeeld. • Trotse medewerkers die kwaliteit in hun werk nastreven: gemotiveerde professionals voor gemotiveerde studenten. • Een school die uitdaagt, boeit en bindt.

Fontys en haar omgeving - 7

1-2 Excellente studenten van de masteropleiding Advanced Nursing Practice en van de opleiding Verpleegkunde wonnen een tweedaagse workshop tijdens het congres Samen leren excelleren dat georganiseerd werd in het kader van het 30-jarig jubileum van Fontys Hogeschool Verpleegkunde

1-2

1-3 Tijdens het Erasmusfestival in ‘s-Hertogenbosch ontmoetten Martin de Wolf en Uwe Krause, docenten Aardrijkskunde van Fontys Lerarenopleiding Tilburg, prinses Maxima en prins Willem Alexander naar aanleiding van hun Marco Poloreis met studenten naar India en Kirgizië 1-4 Zo’n 75 studenten van Fontys PABO Tilburg gingen als begeleiders mee op een schoolreisje van een basisschool uit Goirle dat als verrassing werd aangeboden door het SBS 6-programma Hart in Actie 1-5 Anouk Wijnen, eerstejaarsstudent Communicatie 1-3

1-4

8

1-5

De omgeving Als onderwijsinstelling heeft Fontys een wederzijds afhankelijke relatie met haar omgeving. Om hoogwaardig onderwijs te kunnen leveren dient er tussen de twee een levendige dynamiek te zijn: bij een steeds veranderend werkveld is het een voorwaarde dat er een continue uitwisseling is tussen het onderwijs en de beroepspraktijk. Alleen dan kunnen beroepsopleidingen worden ontwikkeld die relevant zijn voor de omgeving en die gebaseerd zijn op de nieuwste inzichten over onderwijs en leren. Door onderwijs aan te bieden met een doeltreffende combinatie van weten, kunnen en doen legt Fontys de basis voor succesvol functioneren in een beroep. Stakeholders zijn de personificatie van de omgeving van Fontys: (potentiële) studenten, ouders van studenten, alumni, medewerkers, beroepsbeoefenaren, werkgevers en vertegenwoordigers van toeleverend en afnemend onderwijs en overheden. Het onderhouden van intensief contact met deze stakeholders is voor Fontys van groot belang. Waar mogelijk worden zij betrokken bij het onderwijs, bijvoorbeeld bij kenniskringen en lectoraten. Maar ook bij het opzetten van leer-werkarrangementen en het invullen van stageplaatsen.

Strategische speerpunten 2008 Veel energie is de afgelopen jaren gestoken in beleidsvorming, met name op het gebied van onderwijsinnovatie. De uitvoering van het beleid is echter op veel problemen gestuit en vaak moeilijk uitvoerbaar gebleken. Dit heeft geleid tot ontevredenheid bij studenten en medewerkers en als gevolg van een daling van het aantal studenten ook tot overformatie en druk op financiële resultaten. Om het tij te keren werd vanaf de tweede helft van 2008 vol ingezet op de verbetering en intensivering van de uitvoering van het bacheloronderwijs. Dit moet resulteren in: • Stijgende tevredenheid onder studenten, medewerkers en het beroepenveld. • Vergroting van het marktaandeel door hogere instroom en lagere uitval. • Maximalisering van het aantal studenten dat bij uitval kiest voor een andere opleiding binnen Fontys. Tevredenheid

Inzicht in tevredenheid onder studenten, medewerkers en het beroepenveld kan alleen maar verkregen worden door dit te meten. Tevredenheidsmetingen onder alle stakeholders geven een indicatie van de kwaliteit en organisatie van het onderwijs. Dit jaar werden studenten en medewerkers al regelmatig gevraagd naar hun oordeel. In 2009 zal deze meting ook gehouden worden onder andere stakeholders. Primaire processen

De kern van het onderwijs is en blijft: competentiegestuurd onderwijs waarbij studenten de keuze hebben om via een minor ook buiten de eigen opleiding te studeren. Te centrale en rigide invoering van het nieuwe competentiegestuurde onderwijsmodel had een negatieve weerslag op de organisatie. Daar waar het heeft geschort aan de implementatie van het onderwijsmodel zijn aanpassingen inmiddels doorgevoerd. Het onderwijs wordt meer instituutspecifiek ingericht en georganiseerd. Internationalisering, onderzoek en zakelijke dienstverlening staan nadrukkelijker ten dienste van het onderwijs. Personeel

Het personeelsbeleid is gericht op de ontwikkeling van talent en op professionalisering. Om de medewerkerstevredenheid te verbeteren wordt gewerkt aan een cultuur waarin alle medewerkers zich nadrukkelijk ‘eigenaar’ voelen van hetgeen waarbij zij betrokken zijn. Sleutelwoorden zijn: initiatief, acties, resultaten, oplossingen, elan, ambitie en succes. Daarnaast: • Wordt monitoring van genomen besluiten in gang gezet en wordt eenieder aangesproken op het niet nakomen ervan. • Worden eigen verantwoordelijkheden duidelijk in de lijn vastgelegd. Om tot een gezonde personeelsformatie te komen zal deze enerzijds moeten krimpen (met name in de ondersteunende diensten) en zal anderzijds het aandeel onderwijsgevend personeel in de totale formatie naar verhouding verder moeten toenemen.


1-6 De start van nieuwe zakelijke opleidingen bij Fontys Hogeschool Financieel Management 1-7 Studenten van de opleiding Vastgoed en Makelaardij maakten een studiereis naar Dubai 1-6

1-8 De jaarlijkse alumnidag en banenmarkt op de Juridische Hogeschool Avans – Fontys 1-9 Op de Fontyscampus Stappegoor in Tilburg werd een bijzonder leslokaal in gebruik genomen, een authentieke circustent met vier masten. De circustent wordt gebruikt door studenten van de Academy for Circus and Performance Art, onderdeel van Fontys Hogeschool voor de Kunsten

1-7

1-8

10

1-9

Ondersteunende processen

De focus ligt op het verbeteren van interne processen die van vitale betekenis zijn voor de kwaliteitsverbetering van het onderwijs. Een andere organisatorische aanpak zal resulteren in het afbouwen van beleidsprogramma’s en stafondersteuning. Gestuurd wordt op: • De verbetering en vereenvoudiging van interne processen. • Het transparanter maken van de organisatie en besluitvorming. • Meer ruimte en verantwoordelijkheid aan de instituten. Door een continue meting van de tevredenheid van studenten en medewerkers wordt sterk gefocust op de kwaliteitsverbetering van de interne organisatie en daarmee van het onderwijs. Huisvesting

De relatie tussen huisvesting en de uitstraling van de hogeschool wordt onderkend. Een optimale inzet van voorzieningen is noodzakelijk. De komende jaren zijn stevige investeringen nodig (met name in Eindhoven) om gebouwen en campus voldoende aantrekkelijk te maken. Financiën

2008 stond in het teken van maatregelen voor een financieel gezond langetermijnperspectief. De afgelopen jaren is sprake geweest van een krimpend studentenaantal waarvan de financiële effecten nadrukkelijk merkbaar zijn. Omdat Fontys tegelijkertijd extra wil investeren in de kwaliteit van het onderwijs zijn verregaande maatregelen noodzakelijk gebleken. Bezuinigingen en ombuigingen hebben geleid tot efficiencymaatregelen en herprioritering van de ondersteunende processen en overige activiteiten.

Duurzame ontwikkeling Er werd een convenant Duurzaam Inkopen ondertekend waarin wordt beloofd om uiterlijk 2012 bij minimaal de helft van de inkoop duurzaamheidcriteria als eis mee te nemen. Uit de nulmeting bleek Fontys een voortrekker te zijn in het hbo die voor de reeds geformuleerde criteria op dit moment al de gestelde doelstellingen haalt.

Integrale veiligheid De implementatie van het Fontysbreed Integraal Veiligheidsbeleid startte dit jaar. Het betreft: sociale veiligheid, organisatieveiligheid, kennisveiligheid en arbozorg. • In samenwerking met het Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement werd een start gemaakt met het ontwikkelen van een crisismanagementplan. • De wettelijk verplichte risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) werd geactualiseerd. Het streven is om in 2009 met alle RI&E’s op schema te liggen. • Er werd gestart met een analyse van de interne en externe veiligheidspartners. Bekeken werd op welke manier structureel gecommuniceerd dient te worden.


Nieuwe opleiding biedt docent en student nieuwe uitdagingen

De kans om een nieuwe opleiding vanaf het prille begin mee op te zetten, is er een die niet veel mensen geboden wordt. Rianne hoefde dan ook niet lang na te denken toen haar gevraagd werd de deeltijdopleiding Podotherapie te helpen verwezenlijken. Anderhalf jaar later kijkt zij terug op een intensieve en uitdagende tijd.

“D

at wat geldt voor onze deeltijdstudenten, geldt ook voor ons als docenten: je moet jezelf professioneel blijven ontwikkelen; anders blijf je stilstaan. Ik gaf al les aan de VU in Amsterdam waar ik Bewegingswetenschappen had gestudeerd. Toen de kans zich voordeed om bij Fontys hier in Amsterdam een deeltijdopleiding op te zetten, was de overstap naar een nieuwe werkgever snel gemaakt. Niet alleen was er een mooi uitzicht op de korte termijn, maar ook was er een voor op de langere termijn: promoveren. Daarbij speelde ook mee dat de podotherapie-opleiding in Eindhoven toonaangevend is in heel Nederland. ‘Als docent

Hier in Amsterdam zijn we moet je je veel tijd kwijt geweest aan het Wij hebben in het begin veel studenten begeleiden van onze studenten steun gehad uit Eindhoven. stimuleren in het competentiegestuurd De grootste uitdaging was het verder te onderwijs. Velen hebben moeite omzetten van het curriculum in denken’ om aan dit systeem te wennen. een opleiding die in minder uren Maar als groot voordeel van dit gedaan kan worden zonder aan kwaliteit in te leveren! Bovendien hebben onderwijs beschouw ik het feit dat studenten de meeste deeltijdstudenten al veel bagage leren zelf na te denken over problemen. Zij bij zich: je moet ervoor zorgen dat de lesstof leren te onderscheiden welke les ze moeten uitdagend genoeg is voor hen. Helaas blijft er volgen voor het opdoen van kennis die zij nu weinig tijd over om overleg te voeren met nodig hebben. Onze rol als docent is ook Eindhoven. Er wordt wel vier keer per jaar een veranderd. Het is niet een kwestie van de docentendag georganiseerd. Daar wordt op les oplezen, maar we moeten juist studenten inhoudelijk vlak intensief van alles besproken. stimuleren verder te denken!”

12

Rianne Ravensbergen, docent deeltijdopleiding Podotherapie, Amsterdam

Het hoort bij de functie dat alles goed geregeld is

Simon Bergmans, coördinator facilitaire medewerkers op Campus Stappegoor

Na een periode als conciërge te hebben

“M

ijn functie als ‘coördinator’ is nieuw en heeft nog geen juiste benaming. gewerkt werd Simon gevraagd om eerste Ik coördineer de werkzaamheden van de facilitaire medewerkers op de campus. Alle facilitaire medewerkers werken in resultaatgebieden, conciërge te worden van alle conciërges maar het belangrijkste is toch het uiteindelijke op de campus Stappegoor. Hij houdt alles teamresultaat. Ik werk hard om de kwaliteiten van de mensen van mijn team naar boven te halen en probeer ervoor te zorgen dat iederop operationeel vlak draaiende en steekt een goed in z’n vel zit. De laatste tijd zijn er veel veranderingen, het veel energie in het teamresultaat. werk is bedrijfsmatiger geworHet werk vormt een ‘Ik werk hard den en de werkdruk is hoger. Maar ons team functioneert om de goed en is nog steeds groeicontinue uitdaging en dat kwaliteiten ende. We krijgen waardering van ‘mijn’ voor ons werk en dat is goed houdt Simon scherp. mensen tot voor ‘mijn’ mensen. Wij streuiting te laten ven ernaar een hulpvaardig team te zijn dat zelf bepaalde komen’ zaken signaleert. Dit resulteert

in tevreden klanten en dus ook in een tevreden team. Eigenlijk ben ik wel zo’n 24 uur per dag bezig met Fontys, ik ben meestal bereikbaar voor vragen. Daar heb ik geen moeite mee, want ik voel me 100% betrokken bij de zaak. Het hoort bij mijn functie dat alles goed geregeld is. Ik bemoei me overal mee en haal me veel op mijn nek. Het feit dat iedereen altijd bij mij terecht kan is wel eens mijn valkuil. Daarom moet ik goed plannen en organiseren, anders schieten de contacten met de klanten erbij in. Maar dat is juist steeds het spannende, dat houdt me scherp! Ik ben gemotiveerd omdat ik een fijne werkgever heb die alles goed georganiseerd heeft. Ik heb er vertrouwen in, en dat het soms ‘iets minder’ gaat is juist een uitdaging. Die positieve benadering probeer ik ook mijn mensen mee te geven.”

13

2-1

2-1 Fontys Eindhoven Introductie Dag 2008

14

2 Primair proces

Onderwijs

Hoogtepunten Unieke opleiding Pedagogisch Management Kinderopvang startte. Variant opleiding Communicatie International Event, Music & Entertainment Studies had een succesvolle start.

Strategische doelstellingen In 2008 heeft Fontys Hogescholen ervoor gekozen het accent te leggen op kwaliteitsverbetering van de bacheloropleidingen. Fontys ziet toenemende studenttevredenheid als de voornaamste indicator voor het succes van deze kwaliteitsslag. Paste in 2007 uitbreiding van het totale productportfolio tot behoud van het marktaandeel in de strategie, dit jaar focuste Fontys zich op versterking van de core business: de bestaande, reguliere bachelors en de door de overheid bekostigde masters.

De totale instroom steeg met 11,2%. Project Erkennen van Verworven Competenties werd positief gevisiteerd.

Onderwijsaanbod Fontysportfolio

Fontys kampte met teruglopende studentenaantallen, veroorzaakt door zowel de dalende instroom in recente jaren als een vergrote uitval. Uit evaluaties bleek een groeiende studentontevredenheid. Prioriteit moest daarom gegeven worden aan kwaliteitsverbetering van het bestaande onderwijsaanbod. Er werd slechts één nieuwe bacheloropleiding aan het onderwijsaanbod toegevoegd, Pedagogisch Management Kinderopvang. Fontys kreeg hiermee een voor Nederland unieke opleiding. Bij het eerste uitvoeringsjaar in ‘s-Hertogenbosch startten 25 studenten. De bachelor werd ontwikkeld als een gezamenlijk product van de instituten pabo ‘s-Hertogenbosch en Pedagogiek. In Tilburg startte de variant International Event, Music & Entertainment Studies van de opleiding Communicatie. Deze nieuwe variant trok 120 studenten, het dubbele aantal van hetgeen was verwacht. Fontys deed aanvragen bij het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap voor de start van zeven nieuwe Associate degree-opleidingen in het educatieve domein. In de toekomst zal Fontys terughoudend en selectief zijn met het investeren van energie en financiële middelen in deze trajecten. Fontys kreeg er twee nieuwe masteropleidingen bij: MSc Business and Management, uitgevoerd door Fontys Internationale Hogeschool Economie in Venlo, in samenwerking met de University of Plymouth, Engeland en de master Leraar biologie uitgevoerd door Fontys Lerarenopleidingen Tilburg. Daarnaast startte de Fontys Hogeschool ICT samen met de University of Roehampton, eveneens in Engeland, een traject om de bestaande masteropleiding MSc Information Systems te vervangen door de MSc International Management of Information Systems. De masteropleiding Sports doorliep de toets nieuwe opleiding met succes en kan in 2009 starten. Het totaal aantal geaccrediteerde masteropleidingen bedroeg hiermee 36. Hiervan waren er 23 bekostigd en dertien onbekostigd. Nieuw was Fontys Summer School waaraan 57 studenten deelnamen. Het programma was gericht op het wegwerken van deficiënties Nederlandse taalvaardigheid, wiskunde en rekenen. Een nieuw, intern honoursprogramma Filosofie trok een twintigtal studenten.

Primair proces - Onderwijs - 15

2-2 Tilburgse jongeren van het ROC en Stedelijk Jongerenwerk Attak leren bij het Debatteam zo goed mogelijk hun mening beargumenteren en presenteren. Ze kregen lessen en masterclasses met als doel zelf op scholen debatten te organiseren. Ze werden ondersteund door

2-2

studenten maatschappijleer van Fontys Lerarenopleiding Tilburg 2-3 Studenten van Fontys in Venlo en Gildeopleidingen ontwierpen afvalbakken en presenteerden de prototypes aan de gemeente Venlo 2-4 Alfred Stelleman, medewerker bij Studentenvoorzieningen, won een zilveren medaille op de tijdrit voor het tandemfietsen bij de Paralympische Spelen 2-5 Lector Filosofie, Peter van Zilfhout tijdens zijn oratie 2-3

2-4

16

2-5

Studenten - cijfers totaal Inschrijvingen

Totaal aantal inschrijvingen per sector (bachelors, masters en Associate degrees) Onderwijsgroep Economie

Educatie

2005

2006

2007

2008

bekostigd

7.749

9.032

11.445

11.164

11.559

395

3,5%

niet-bekostigd

1.467

1.113

117

169

139

-30

-17,8%

subtotaal

9.216

10.145

11.622

11.333

11.698

365

3,2%

bekostigd

12.478

13.491

13.243

12.159

11.212

-947

-7,8%

2.313

1.196

364

501

318

-183

-36,5%

subtotaal

14.791

14.687

13.607

12.660

11.530

-1.130

-8,9%

bekostigd

2.055

2.370

2.520

2.376

2.360

-16

-0,7%

261

116

21

43

36

-7

-16,3%

subtotaal

2.316

2.486

2.541

2.419

2.396

-23

-1,0%

bekostigd

683

809

1.421

1.463

1.531

68

4,6%

niet-bekostigd

113

49

29

27

19

-8

-29,6% 4,0%

niet-bekostigd

Gezondheidszorg

niet-bekostigd

Kunsten

Mens en maatschappij

subtotaal

796

858

1.450

1.490

1.550

60

bekostigd

4.087

5.139

4.418

4.816

5.286

470

9,8%

871

200

66

115

77

-38

-33,0%

subtotaal

4.958

5.339

4.484

4.931

5.363

432

8,8%

bekostigd

4.061

4.555

4.585

4.321

4.260

-61

-1,4%

niet-bekostigd

Techniek

Fontys

Groei 2008 tov 2007 aantal percentage

2004

niet-bekostigd

1.058

452

164

160

113

-47

-29,4%

subtotaal

5.119

5.007

4.749

4.481

4.373

-108

-2,4%

bekostigd

31.113

35.396

37.632

36.299

36.208

-91

-0,3%

6.083

3.126

821

1.015

702

-313

-30,8%

37.196

38.522

38.453

37.314

36.910

-404

-1,1%

niet-bekostigd

Totaal Bron: PS-S, bewerking door FFB/M&C

De daling van 1,1% in het totaal aantal inschrijvingen komt vooral door een flinke daling in het aantal onbekostigde inschrijvingen. Het aantal bekostigde inschrijvingen bleef stabiel. Vergeleken met twee jaar geleden is het aantal bekostigde inschrijvingen bij Fontys echter 4% minder, terwijl landelijk het aantal inschrijvingen 6% groeide. Uit de gegevens van de HBO-raad blijkt dat het marktaandeel van Fontys met 0,3% verminderd is ten opzichte van 2007. De krimp was lager dan de daling in het voorgaand studiejaar. Inschrijvingen in 2008 per lesplaats

Eindhoven Tilburg Venlo Sittard Overig

Percentage 43% 33% 7% 7% 10%

Bron: PS-S, bewerking door FFB/M&C

(bachelors, masters en Associate degrees)

Aantal 15.863 12.226 2.694 2.477 3.650

Inschrijvingen in 2008 naar geslacht (bachelors, masters en Associate degrees) Onderwijsgroep Economie Educatie Gezondheidszorg Kunsten Mens en maatschappij Techniek Totaal

Vrouw 42% 66% 75% 62% 78% 10% 54%

Man 58% 34% 25% 38% 22% 90% 46%

Totaal 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%


Eindhoven en Tilburg handhaafden zich met ruim15.000 respectievelijk 12.000 studenten als kernlocaties van de Fontysorganisatie, waarbij Tilburg een lichte groei vertoonde en Eindhoven een lichte daling. Venlo en Sittard, beide met ongeveer 2.500 inschrijvingen, bleven stabiele ankerplaatsen.


2-6 Spectaculaire groei van het aantal studenten aan de Sporthogeschool in Sittard 2-7 In september 2008 verscheen het boek van

2-6

auteurs van SOM Onderwijsadviseurs en DOBA Onderwijsadviseurs. Ze beschrijven hierin hoe beginnende gecijferdheid bij peuters en kleuters gestimuleerd en geobserveerd kan worden 2-8 De nieuwe masteropleiding Leraar biologie van Fontys Lerarenopleiding Tilburg werd gestart. Daar moest op gedronken worden, een ongewoon verschijnsel in leslokalen 2-9 Studenten van de opleidingen Technische Bedrijfskunde en Bedrijfsmanagement MKB tijdens hun introductie

2-7

2-8

18

2-9

Inschrijvingen in 2008 naar nationaliteit (bachelors, masters en Associate degrees) Nationaliteit

Economie

Educatie

Gezond- heidszorg

Kunsten

82% 18%

97% 3%

93% 7%

86% 14%

Nederlandse Buitenlandse

Mens en maatschappij 97% 3%

Techniek

Totaal

87% 13%

90% 10%


Van de studentpopulatie was 54% vrouw, wat verklaard wordt door het relatief grote aandeel van de sectoren Mens en maatschappij, Gezondheidszorg en Educatie. Het aandeel vrouwelijke studenten in de sector Techniek bleef met 10% ver achter.

Inschrijvingen naar opleidingsvorm (bachelors, masters en Associate degrees) Vt, dt of du Voltijd Deeltijd Duaal Totaal

2004 67% 32% 1% 100%

2005 70% 29% 1% 100%

2006 70% 29% 1% 100%

2007 71% 28% 1% 100%

2008 72% 27% 1% 100%


Het percentage ingeschreven buitenlandse studenten steeg van 8% in 2007 naar 10% in 2008.

Wederom steeg het aandeel voltijdinschrijvingen (van 71% naar 72%) en daalde het aandeel deeltijdstudenten (van 28% naar 27%). Deze ontwikkeling past in de trend die al jaren gaande is: in 2004 stond het aandeel deeltijdinschrijvingen nog op 32%. Instroom

Totaal instroom per sector (bachelors, masters en Associate degrees) Onderwijsgroep Economie

2005

2006

2007

2008

2.193

2.753

3.516

2.900

3.280

380

626

340

38

72

70

-2

-2,8%

subtotaal

2.819

3.093

3.554

2.972

3.350

378

12,7%

bekostigd

4.853

4.835

4.151

3.151

3.349

198

6,3%

813

305

89

76

101

25

32,9%

subtotaal

5.666

5.140

4.240

3.227

3.450

223

6,9%

bekostigd

705

666

713

601

675

74

12,3%

bekostigd niet-bekostigd

Educatie

niet-bekostigd

Gezondheidszorg

64

15

12

29

29

0

0,0%

769

681

725

630

704

74

11,7%

bekostigd

186

177

387

363

420

57

15,7%

20

4

3

8

5

-3

-37,5% 14,6%

niet-bekostigd


subtotaal

206

181

390

371

425

54

bekostigd

1.049

1.696

1.195

1.417

1.747

330

23,3%

532

37

8

44

38

-6

-13,6%

subtotaal

1.581

1.733

1.203

1.461

1.785

324

22,2%

bekostigd

823

1.204

1.083

1.064

1.104

40

3,8%

niet-bekostigd

370

78

41

37

41

4

10,8%

niet-bekostigd

Techniek

Fontys

13,1%

subtotaal

niet-bekostigd

Kunsten


2004

subtotaal

1.193

1.282

1.124

1.101

1.145

44

4,0%

bekostigd

9.809

11.331

11.045

9.496

10.575

1.079

11,4%

niet-bekostigd

Totaal

2.425

779

191

266

284

18

6,8%

12.234

12.110

11.236

9.762

10.859

1.097

11,2%


Na een aantal jaren van daling, groeide in 2008 de instroom bij Fontys flink. Vooral door de forse toename van de bekostigde aantallen instroom in de sectoren Economie, Educatie en Mens en maatschappij steeg de instroom met 11,2%. De instroom bij Fontys vertegenwoordigde volgens de cijfers van de HBO-raad 10% van de totale landelijke instroom in het hbo 2008.


2-10 Fontys Hogeschool Bedrijfsmanagement en Techniek dacht na over innovatieve oplossingen samen met gastsprekers van ?WhatIf! 2-11 Paralympisch sporter Annette Roozen bezocht als voorbereiding op de Spelen het bewegings

2-10

laboratorium van Fontys Paramedische Hogeschool in Eindhoven 2-12 Tijdens hun studiereis naar Stockholm, Zweden, speelden studenten van pabo Eindhoven in het kader van hun wijkonderzoek met kinderen van de basisschool

2-11

20

2-12

Bacheloropleidingen Inschrijvingen

Aantal inschrijvingen per sector (bacheloropleidingen) Onderwijsgroep Economie

Educatie

2005

2006

2007

2008

bekostigd

7.749

9.032

11.445

11.161

11.348

187

1,7%

niet-bekostigd

1.467

1.113

177

168

136

-32

-19,0%

subtotaal

9.216

10.145

11.622

11.329

11.484

155

1,4%

bekostigd

8.379

9.065

8.100

7.592

7.360

-232

-3,1%

2.186

821

255

273

241

-32

-11,7%

subtotaal

10.565

9.886

8.355

7.865

7.601

-264

-3,4%

bekostigd

2.017

2.310

2.463

2.320

2.299

-21

-0,9%

261

116

21

43

36

-7

-16,3%

subtotaal

2.278

2.426

2.484

2.363

2.335

-28

-1,2%

bekostigd

609

668

1.261

1.280

1.337

57

4,5%

niet-bekostigd

113

42

24

22

18

-4

-18,2% 4,1%

niet-bekostigd

Gezondheidszorg

niet-bekostigd

Kunsten


subtotaal

722

710

1.285

1.302

1.355

53

bekostigd

3.964

5.017

4.312

4.718

5.158

440

9,3%

861

195

48

111

76

-35

-31,5%

subtotaal

4.825

5.212

4.360

4.829

5.234

405

8,4%

bekostigd

4.061

4.555

4.585

4.321

4.258

-63

-1,5%

niet-bekostigd

Techniek

Fontys


2004

niet-bekostigd

1.058

452

164

160

113

-47

-29,4%

subtotaal

5.119

5.007

4.749

4.481

4.371

-110

-2,5%

bekostigd

26.779

30.647

32.166

31.392

31.760

368

1,2%

5.946

2.739

689

777

620

-157

-20,2%

32.725

33.386

32.855

32.169

32.380

211

0,7%

2004

2005

2006

2007

2008

2.193

2.753

3.516

2.899

3.084

185

6,4%

626

340

38

71

69

-2

-2,8%

subtotaal

2.819

3.093

3.554

2.970

3.153

183

6,2%

bekostigd

2.552

2.687

2.108

1.957

1.978

21

1,1%

747

113

60

67

78

11

16,4%

subtotaal

3.299

2.800

2.168

2.024

2.056

32

1,6%

bekostigd

667

638

699

575

652

77

13,4%

niet-bekostigd

Totaal Bron: PS-S, bewerking door FFB/M&C

Instroom

Instroom per sector (bacheloropleidingen) Onderwijsgroep Economie


Educatie

niet-bekostigd

Gezondheidszorg

64

15

12

29

29

0

0,0%

subtotaal

731

653

711

604

681

77

12,7%

bekostigd

161

141

347

315

370

55

17,5%

20

3

3

5

5

0

0,0%

subtotaal

181

144

350

320

375

55

17,2%

bekostigd

1.035

1.686

1.187

1.407

1.728

321

22,8%

532

37

7

44

38

-6

-13,6%

subtotaal

1.567

1.723

1.194

1.451

1.766

315

21,7%

bekostigd

823

1.204

1.083

1.064

1.104

40

3,8%

niet-bekostigd

370

78

41

37

41

4

10,8%

subtotaal

1.193

1.282

1.124

1.101

1.145

44

4,0%

bekostigd

7.431

9.109

8.940

8.217

8.916

699

8,5%

niet-bekostigd

2.359

586

161

253

260

7

2,8%

Totaal

9.790

9.695

9.101

8.470

9.176

706

8,3%

niet-bekostigd

Kunsten

niet-bekostigd


niet-bekostigd

Techniek

Fontys




2-13 Tijdens een geslaagde alumnibijeenkomst in het Philipsstadion werd stilgestaan bij de ontwikkelingen rondom het thema Sport & ICT en Media 2-14 Fontys Hogeschool Toegepaste

2-13

Natuurwetenschappen was de eerste hogeschool die van Stichting Duurzaam Hoger Onderwijs een driesterrenkeurmerk kreeg. Directeur Marthie Meester nam de onderscheiding in ontvangst van Doekle Terpstra 2-15 Studenten Jan Peter Hoekstra en Joost van Haaren van de Rockacademie in actie 2-16 Eerstejaars van de opleidingen Elektrotechniek en Werktuigbouwkunde van Fontys Hogeschool Engineering werkten in dertig groepen een speelgoedontwerp uit

2-14

2-15

22

2-16

Het totaal aantal inschrijvingen bij de bacheloropleidingen steeg licht. Gunstig is de stijging van de instroom. De instroom over alle sectoren nam met 8,3% toe, een duidelijk herstel ten opzichte van de scherpe terugval in 2007. Het aantal bekostigde instromende studenten nam zelfs opmerkelijk fors toe bij de sectoren Economie en Mens en maatschappij. De toegenomen instroom in de opleidingen Communicatie en Fiscale Economie is grotendeels verantwoordelijk voor de groei in het aantal inschrijvingen in de sector Economie. De groei in het aantal inschrijvingen in de sector Mens en maatschappij komt vooral doordat de instroom in de opleidingen Toegepaste Psychologie en Sport en Bewegingseducatie fors groeide.

Masteropleidingen Inschrijvingen

Aantal inschrijvingen per sector (masteropleidingen) Onderwijsgroep Educatie

2005

2006

2007

2008

4.099

4.426

5.143

4.567

3.852

-715

-15,7%

127

375

109

228

77

-151

-66,2%

subtotaal

4.226

4.801

5.252

4.795

3.929

-866

-18,1%

bekostigd

38

60

57

56

61

5

8,9%

n.v.t

n.v.t

n.v.t

n.v.t

n.v.t

n.v.t

n.v.t

38

60

57

56

61

5

8,9%


Gezondheidszorg

niet-bekostigd subtotaal

Kunsten

74

141

160

183

194

11

6,0%

n.v.t

7

5

5

1

-4

-80,0%

subtotaal

74

148

165

188

195

7

3,7%

bekostigd

123

122

106

98

128

30

30,6% -75,0%



10

5

18

4

1

-3

subtotaal

133

127

124

102

129

27

26,5%

bekostigd

4.334

4.749

5.466

4.904

4.235

-669

-13,6%

niet-bekostigd

Fontys


2004

137

387

132

237

79

-158

-66,7%

4.471

5.136

5.598

5.141

4.314

-827

-16,1%

2004

2005

2006

2007

2008

2.301

2.148

2.043

1.194

1.371

177

14,8%

66

192

29

9

23

14

155,6%

subtotaal

2.367

2.340

2.072

1.203

1.394

191

15,9%

bekostigd

38

28

14

26

23

-3

-11,5%

n.v.t

n.v.t

n.v.t

n.v.t

n.v.t

n.v.t

n.v.t

38

28

14

26

23

-3

-11,5%

niet-bekostigd Totaal


Instroom

Instroom per sector (masteropleidingen) Onderwijsgroep Educatie


Gezondheidszorg

niet-bekostigd subtotaal

Kunsten

25

36

40

48

50

2

4,2%

n.v.t

1

n.v.t

3

n.v.t

-3

-100,0%

subtotaal

25

37

40

51

50

-1

-2,0%

bekostigd

14

10

8

10

19

9

90,0%



n.v.t

n.v.t

1

n.v.t

n.v.t

n.v.t

n.v.t

subtotaal

14

10

9

10

19

9

90,0%

bekostigd

2.378

2.222

2.105

1.278

1.463

185

14,5%

66

193

30

12

23

11

91,7%

2.444

2.415

2.135

1.290

1.486

196

15,2%

niet-bekostigd

Fontys


niet-bekostigd Totaal


Het aantal bekostigde masterinschrijvingen nam flink af, ondanks een groei in de instroom. Deze daling is vrijwel volledig te verklaren uit de stroomlijning van het aantal post-bachelortrajecten tot één master Special Educational Needs. De groei in de instroom in deze master samen met de groei in de verschillende Masterlerarenopleidingen, zorgde voor een flinke instroomgroei.


2-17 25 ambitieuze Fontysstudenten volgden de gratis summerschool die ABN/AMRO aanbood bij veertien verschillende instellingen voor hoger onderwijs. De deelnemers leerden de fijne kneepjes van het ondernemerschap en schreven hun eigen businessplan 2-18 Studenten Automotive van Fontys Pedagogisch Technische Hogeschool werkten ruim 400 uur aan de Fontysauto die getoond werd tijdens het autoevenement Poleposition 2-19 Studenten Drama tijdens de les regie

2-17

2-18

24

2-19

Associate degree Het Associate degreeprogramma Accountancy telde 211 bekostigde inschrijvingen, in 2007 waren dat er nog maar drie. Het Associate degreeprogramma Technische bedrijfskunde kende twee bekostigde inschrijvingen in 2008, in 2007 waren er nog geen.

Instroom - maatregelen De minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen zette het initiatief Flexibele Toelating stop. Fontys Hogescholen betreurt het besluit omdat de flexibel toegelaten studenten zeker niet slechter bleken te presteren dan de wettelijk toelaatbare. Uit interne evaluaties bleek dat zij in het eerste studiejaar evenveel kans hebben op studiesucces als andere studenten uit het cohort. Het project Divers Talent, dat tot doel had de instroom en doorstroom van allochtone studenten te bevorderen, stopte volgens planning op 31 december 2008. Er zijn good practices ontwikkeld bij de instituten Sociale Studies, Verpleegkunde, Pedagogisch Technische Hogeschool Eindhoven en Lerarenopleiding Tilburg.

Sector Economie Educatie Gezondheidszorg Kunsten Mens en maatschappij Techniek Fontys

2004 27,3% 11,7% 11,1% 22,3% 12,2% 22,6% 17,5%

2005 28,8% 11,5% 12,8% 30,9% 14,4% 21,1% 18,6%

2006 30,5% 9,9% 14,8% 28,9% 14,9% 23,3% 19,1%

2007 36,1% 11,5% 15,5% 28,2% 16,1% 25,3% 22,1%

2008 32,9% 12,7% 21,1% 25,9% 17,0% 27,1% 22,1%

Bron: HBO-raad kengetallen

Allochtone instroom als percentage van totale instroom (voltijd, deeltijd, duaal)

In vergelijking met vorig jaar bleef het aandeel allochtonen in de instroom stabiel. Binnen de sectoren was er wel een verschuiving te zien. In de sector Gezondheidszorg trad een flinke stijging op, Economie liet een daling zien. Het project Erkennen van Verworven Competenties (EVC) heeft als doel voor werkenden en werkzoekenden de instroom in het hbo en de eigen loopbaanontwikkeling te bevorderen. Eind september werd het project Fontys EVC gunstig beoordeeld door een visitatiecommissie. Geconstateerd werd dat Fontys zeer ervaren en goedgeschoolde assessoren in huis heeft en waardering werd uitgesproken voor de wijze waarop de eerste intake met kandidaten plaatsvindt. Met 462 EVC-deelnemers werd de gestelde target bijna gehaald. In praktijk bleek één op de drie kandidaten na het assessment daadwerkelijk te kiezen voor een hbo-studie bij Fontys. Fontys EVC begon met het ondersteunen van maatwerktrajecten Lerend werken bij diverse opleidingen. Ongeveer 300 van deze maatwerkprogramma’s werden uitgevoerd. Voor 2009 werd door de interdepartementale projectdirectie Leren en werken opnieuw een subsidie aan Fontys EVC toegekend (€ 550.000). Deelname Fontys EVC per sector Erkennen van Verworven Competenties: EVC-procedures Aantal beoogd Economie Educatie Zorg en Mens en maatschappij Techniek Totaal

150 150 75 125 500

Erkennen van Verworven Competenties: maatwerktrajecten Aantal beoogd Economie Educatie Zorg en Mens en maatschappij Techniek Totaal

95 150 80 75 400

Aantal gerealiseerd per 31-12-2008 94 271 38 59 462 Aantal gerealiseerd per 31-12-2008 86 137 8 12 243


2-20 Jos Terhaag temidden van internationale collega’s op een congres van Fontys Hogeschool Sociale Studies, waar ervaringsdeskundigheid internationale erkenning kreeg 2-21 Tijdens het Financial Future Event gaven de 30

2-20

aanwezige bedrijven uiteenlopende workshops over actuele thema’s en aan het eind was er nog een grote speeddate sessie. Het doel was oriëntatie voor de student op stagemogelijkheden en carrièrekansen 2-22 Tijdens de Brainport Entrepreneurship Week presenteerden Fontysstudenten hun ideëen op de avond ‘Fontys zet starters in de spotlight’ 2-23 Een paar honderd studenten en deelnemers aan de meeloopdag van Fontys Bedrijfshogeschool kregen les van Giel Beelen, de bekende radio-dj en tv-presentator

2-21

2-22

26

2-23

Onderwijsproces Onderwijsvernieuwing

De Raad van Bestuur was tot de conclusie gekomen dat een aantal innovaties van het Fontysbrede onderwijs vernieuwingsprogramma moest worden bijgesteld. Fontys handhaafde de uitgangspunten van de onderwijs vernieuwing: de major-minorstructuur en het competentiegestuurd onderwijs. Instituten kregen in 2008 een grotere beleidsvrijheid om deze uitgangspunten volgens eigen inzicht vorm te geven. Voorbeeld daarvan is toetsing: het oorspronkelijke principe dat studiepunten uitsluitend behaald konden worden in assessments (competentie-examens) werd vervangen door een flexibel concept waarbij opleidingen zelf studiepunten kunnen verdelen over assessments en andere onderwijsactiviteiten. Hetzelfde geldt voor studieloopbaanbegeleiding. Daarin kunnen opleidingen meer een eigen focus kiezen. In september 2008 werd tevens bepaald dat bacheloropleidingen nog slechts één minor voeren. Deze ingreep maakte een einde aan maatregelen in voorbije jaren die met termen als ‘aanbevolen minors’ of verplichte ‘differentiatieminors’ trachtten de major-minorstructuur bij te sturen. Bovendien werd het uitgangspunt losgelaten dat studenten zelf zouden mogen kiezen in welk (postpropedeuse)jaar van hun studie zij hun minor volgen. Major-minor voor deeltijdopleidingen bleef in 2008 een moeilijk vraagstuk. Het volume deeltijdstudenten in minors was klein en de variatie in studieloopbanen van deeltijdstudenten was zo divers dat er geen levendige marktwerking rondom minors voor deeltijdopleidingen ontstond. In lijn met de getroffen maatregelen stabiliseerde het aantal studenten in minorprogramma’s in 2008 rond de 7.000. Gevolg van de bijstelling is dat het aantal minorstudenten zal dalen tot rond de 5.000 per jaar. Fontys introduceerde enkele nieuwe minors zoals Trendwatching en Business for the Next Generation. Acht minors verdwenen (de voormalige ‘differentiatieminors’). In totaal voerde Fontys 67 minors. Dit aantal zal stabiliseren in 2009 en daarna afnemen als gevolg van de structuurwijziging. Achtergrond van de bovengenoemde bijstellingen werd gevormd door bevindingen uit interne evaluaties. In juni verscheen het eerste monitorrapport Minoraanbod. Het voormalige beleid dat studenten twee minors volgden en dus 25% van de studie zouden besteden aan verbreding van de beroepsscholing buiten de eigen opleiding, had onvoldoende acceptatie bij diverse beroepenvelden en vormde een te zware belasting voor de organisatie. Ondanks de problemen heeft Fontys ten aanzien van onderwijsvernieuwing sinds 2004 een grote kwaliteitsslag gemaakt. Er werden 600 assessoren getraind, zo’n 30 assessoren intern gecertificeerd en Fontys telt zo’n 28.000 actieve digitale studentportfolio’s ten behoeve van de competentie-examens en het afstuderen. In 2008 introduceerde Fontys de studievoortgangsindicator, een instrument om de studievoortgang begrijpelijk en uniform te monitoren. De studievoortgangsindicatie is een oordeel van de studieloopbaanbegeleider, dat op vier momenten in het jaar aan alle propedeusestudenten medegedeeld wordt. De begeleider heeft bij de indicatie de beschikking over vier categorieën. Ook na de propedeuse kunnen studenten met regelmaat rekenen op een studievoortgangsindicatie, maar minder frequent dan in de propedeuse. Fontys bleef zich in 2008 inspannen voor de realisatie van krachtige leeromgevingen. Daartoe werden bij vier opleidingen hotspots gecreëerd: Sociale Studies, Verpleegkunde, pabo Eindhoven en Journalistiek. Excellentie

Fontys haalde haar ambitie niet om een plaats in het Siriusprogramma 2008 te bemachtigen. Dit programma stelt subsidies beschikbaar voor trajecten voor excellente studenten. Fontys maakt alsnog kans op een plaats in het Siriusprogramma 2009.


2-24 Vertegenwoordigers van een tiental Zorginnovatiecentra waren te gast bij Fontys Hogeschool Verpleegkunde. Deze vorm van werkplekleren geeft studenten de kans praktijkervaring op te doen 2-24

2-25 Studenten speelden een computergame in het Gamelab van Fontys Hogeschool ICT 2-26 Hanneke Reuling, docent aan de Hogeschool Theologie Levensbeschouwing en teamleider van de locaties Amsterdam en Hengelo

2-25

28

2-26

Onderwijsresultaat-diplomarendement Aantal afgestudeerden per sector Voltijd Economie Educatie Gezondheidszorg Kunsten Mens en maatschappij Techniek Subtotaal Deeltijd en duaal Economie Educatie Gezondheidszorg Kunsten Mens en maatschappij Techniek Subtotaal Totaal

2006-2007 1.357 1.099 409 192 476 759 4.292 2006-2007 160 2.144 72 33 241 37 2.687 6.979

2007-2008 1.443 1.037 429 213 482 632 4.236 2007-2008 140 2.651 101 24 261 61 3.238 7.474

Bron: Peoplesoft

Het aantal afgestudeerde deeltijd- en duale studenten steeg met 551, vooral als gevolg van een flinke stijging in de sector Educatie, terwijl er 56 minder voltijdstudenten afstudeerden. Deze daling werd vooral veroorzaakt door de sector Techniek. Fontys diplomarendement na 5 jaar naar vooropleiding (landelijke percentages) Vooropleiding

1998

1999

2000

2001

2002

havo

56,1% (52,9%)

53,8% (52,0%)

54,7% (51,5%)

54,0% (52,3%)

54,0% (53,0%)

vwo

69,1% (65,8%)

69,1% (66,8%)

68,9% (67,6%)

72,1% (67,5%)

67,4% (68,2%)

mbo

55,8% (57,3%)

60,5% (57,3%)

57,8% (56,9%)

61,5% (58,2%)

59,7% (58,2%)

ho

80,4% (76,3%)

77,8% (75,2%)

77,9% (73,2%)

77,8% (71,8%)

78,8% (74,0%)

overig

43,2% (50,6%)

49,1% (51,2%)

56,5% (48,4%)

50,2% (48,2%)

51,5% (52,6%)

onbekend

61,8% (53,8%)

63,2% (54,8%)

60,0% (55,5%)

65,5% (51,2%)

49,4% (56,6%)

Totaal

62,0% (58,2%) 62,1% (57,7%) 61,2% (56,7%) 62,8% (57,0%) 61,8% (58,5%)

Bron: HBO-raad 2007

Het diplomarendement lag dit jaar opnieuw hoger dan het landelijke gemiddelde: na vijf jaar opleiding was het diplomarendement bij Fontys 61,8% en landelijk 58,5%. Het gedeelte van de mbo’ers dat bij Fontys binnen vijf jaar het diploma haalt steeg van 55,8% voor cohort 1998 naar 59,7% voor cohort 2002. Het rendement bij havisten liep over dezelfde periode terug van 56,1% naar 54%. Diplomarendement na 5 jaar naar sector van cohort 2002 Sector Economie Educatie Gezondheidszorg Kunsten Mens en maatschappij Techniek Totaal

Fontys 55,6% 65,2% 72,8% 59,4% 66,6% 57,0% 61,8%

Landelijk 53,4% 61,3% 68,6% 64,5% 60,4% 57,5% 58,5%

Bron: HBO-raad 2007

In de sector Techniek lag het Fontysrendement dicht bij het landelijke percentage; bij de andere sectoren lag het er aanzienlijk boven. Alleen het cluster Kunsten presteerde qua rendement onder de landelijke trend.


2-27 Leerlingen van het mbo en voortgezet onderwijs volgden gedurende tien weken gratis wiskundelessen bij Fontys Hogescholen in Venlo 2-28 Fontys International Office sloot vier Fontysbrede samenwerkingsovereenkomsten met buitenlandse

2-27

instellingen voor hoger onderwijs. Cecilia van Peski tekende namens Fontys de overeenkomst met een medewerker van de Zuid-Afrikaanse Vaal University of Technology 2-29 Michel Giesen, teamleider van Fontys PABO Limburg in Roermond, coördinator Zakelijke Dienstverlening en projectleider Kenniscentrum Wetenschap en Techniek 2-30 Microsoft maakte een Academic Tour door Nederland en deed voor het eerst Fontys aan 2-28

2-29

30

2-30

Onderwijsresultaat – verblijfsduur Gemiddelde verblijfsduur afgestudeerden per sector (in jaren) Voltijd Economie Educatie Gezondheidszorg Kunsten Mens en maatschappij Techniek Subtotaal Deeltijd en duaal Economie Educatie Gezondheidszorg Kunsten Mens en maatschappij Techniek Subtotaal Totaal

2006-2007 4,4 3,3 4,0 3,7 4,1 4,3 4,0 2006-2007 3,7 2,1 3,5 4,1 3,2 5,5 2,4 3,4

2007-2008 4,4 3,6 4,0 3,7 4,1 4,3 4,1 2007-2008 3,7 1,8 3,5 4,5 3,6 5,1 2,2 3,3

Bron: Peoplesoft

De gemiddelde verblijfsduur in de voltijdstudies nam iets toe, in de deeltijd en duale vorm nam de verblijfsduur iets af.

Onderwijsresultaat – uitval Aantal uitvallers per sector Voltijd

2006-2007

2007-2008

Economie

2.576

2.136

Educatie

1.319

1.200

Gezondheidszorg

370

298

Kunsten

306

265


728

1.013

Techniek Subtotaal Deeltijd en duaal Economie

816

1.010

6.115

5.922

2006-2007

2007-2008

287

254

1.735

1.459

Gezondheidszorg

96

74

Kunsten

31

27

294

268

Educatie

Mens en maatschappij Techniek

239

204

Subtotaal

2.682

2.286

Totaal

8.797

8.208

Bron: Peoplesoft

In studiejaar 2007-2008 bedroeg de totale uitval in voltijd en deeltijd 8.208 studenten. Vergeleken met vorig jaar is dit een daling van 6,7%.


2-31 De inzet van een eigen online-game om de open dagen en opleidingen onder de aandacht te brengen bleek een gouden greep. Het was voor het eerst dat Fontys viral marketing, een promotionele uiting die zich via het internet verspreidt, inzette. Winnaar van de campusrun was Jan Oonk, docent

2-31

ICT. Hij ontving een Wii uit handen van Jorijn van Hoof, medewerker Marketing en Communicatie 2-32 Zo’n 1.600 eerstejaarsstudenten van Fontys, Avans en de Universiteit van Tilburg deden mee aan de befaamde TIK-week. Tijdens deze introductieweek maakten ze kennis met alles waar een student in Tilburg behoefte aan kan hebben 2-33 Aandachtig studeren in de mediatheek 2-34 Het uitzendbureau op de campus Rachelsmolen in Eindhoven wijzigde haar naam in ASA student Campus

2-32

2-33

32

2-34

Percentage bindend negatief studieadvies (aantallen vergeleken met de inschrijvingen die gestart zijn met een bacheloropleiding bij Fontys)

Voltijd

2005-2006

2006-2007

2007-2008

Economie

21%

24%

24%

Educatie

15%

23%

19%

Gezondheidszorg

9%

19%

6%

Kunsten

4%

11%

7% 16%


6%

8%

Techniek

15%

16%

10%

Subtotaal

14%

19%

17%

Deeltijd en duaal

2005-2006

2006-2007

2007-2008

Economie

7%

6%

1%

Educatie

5%

6%

2%

Gezondheidszorg

0%

0%

0%

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t. 5%

Kunsten Mens en maatschappij

2%

0%

Techniek

0%

0%

0%

Subtotaal

4%

5%

2%

13%

16%

14%

Totaal

In 2008 werd in vergelijking met 2007 relatief minder vaak een Bindend Negatief Studieadvies gegeven. In vrijwel alle sectoren daalde het percentage, behalve in de sector Mens en maatschappij. Gemiddelde verblijfsduur uitvallers per sector (in jaren) Voltijd Economie

2006-2007

2007-2008

1,7

1,8 1,7

Educatie

1,7

Gezondheidszorg

1,6

1,7

Kunsten

2,0

2,3


1,6

1,6

Techniek

1,9

2,0

Subtotaal Deeltijd en duaal

1,7

1,8

2006-2007

2007-2008 2,4

Economie

2,5

Educatie

1,9

1,9

Gezondheidszorg

2,3

1,9

Kunsten

2,2

2,5 2,2


2,2

Techniek

3,4

3,0

Subtotaal

2,1

2,1

Totaal

1,8

1,9

De gemiddelde verblijfsduur van uitvallende studenten in voltijd is licht gestegen van 1,7 naar 1,8 jaar. In de deeltijd en duale vorm bleef de gemiddelde verblijfsduur 2,1 jaar.


2-35 De opleiding Sport, Economie en Communicatie van Fontys Economische Hogeschool Tilburg zette het SPECO cycling team op. Sport, netwerken en onderwijs worden zo goed gecombineerd 2-36 Fontys Hogeschool ICT nam het Security lab

2-35

officieel in gebruik. Hier leren studenten hoe ze computernetwerken beter kunnen beveiligen. Ter gelegenheid van de opening gaf beroepshacker Frank van Vliet een gastcollege 2-37 Enthousiasme bij de introductie van nieuwe pabostudenten in Venlo 2-38 Bezoekers van een open dag kregen informatie van Petra Louwerse, een van de medewerkers van de Informatietelefoon 2-39 Fontysstudent Ton Dirks ontving op de Universiteit van Plymouth de CILT Award, een jaarlijkse prijs

2-36

voor de beste scriptie binnen de masteropleiding International Logistics, een samenwerking tussen Fontys Hogeschool Techniek en Logistiek in Venlo en de Engelse universiteit in Plymouth

2-37

2-38

34

2-39

Onderwijsresultaat - kwaliteit en tevredenheid Vanaf september 2008 werd elke twee weken aan een deel van de studenten gevraagd om de kwaliteit en organisatie van het onderwijs te beoordelen. Doel hiervan was om de trend in de overall tevredenheid te meten. Deze heeft steeds rond de 5.8 geschommeld. Accreditatie In 2008 werden veertien Fontysopleidingen geaccrediteerd door de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie NVAO: Bedrijfseconomie (Eindhoven) Circus and Performance Art (Tilburg) Commerciële Economie (Eindhoven, Tilburg, Venlo) Docent Beeldende Kunst en Vormgeving (Tilburg) Financial Services Management (Eindhoven) Fiscale Economie (Eindhoven) HBO-Rechten (Den Bosch, Tilburg) Industrieel Product Ontwerp (Venlo) Informatica (Venlo) Logopedie (Eindhoven) SPD Bedrijfsadministratie (Tilburg) Sport- en Bewegingseducatie (Tilburg, Sittard) Technische Informatica (Eindhoven) Visuele Communicatie (Tilburg) De volgende opleidingen doorliepen de toets nieuwe opleiding: Leraar biologie Masters Sports Pedagogisch Management Kinderopvang Het door de NVAO erkende driesterrenkeurmerk Duurzaam Hoger Onderwijs werd behaald door: Fontys Hogeschool Toegepaste Natuurwetenschappen

In de Nationale Studentenenquête behoorden vier van de in 2008 beoordeelde Fontysopleidingen tot het top-25% segment. Twee opleidingen eindigden op een eerste plaats: Pedagogiek deeltijd Sittard (van zes opleidingen) en de Master Leraar Speciaal Onderwijs deeltijd Tilburg (van vier opleidingen). De overige 27 opleidingen haalden het doel om tot het top-25% segment te behoren niet. Percentage afgestudeerden dat achteraf opnieuw dezelfde studiekeuze zou maken naar sector, Fontys en landelijk Sector Economie Educatie Gezondheidszorg Kunsten* Mens en maatschappij Techniek

Fontys

Landelijk

75% 69% 78% 64% 70% 67%

68% 73% 70% 67% 73% 68%

* Van de Kunsten zijn alleen de richtingen Muziek en Docent Muziek onderzocht. Bron: HBO-monitor

Uit de HBO-Monitor van de HBO-raad blijkt dat in de sectoren Economie en Gezondheidszorg meer Fontysstudenten achteraf dezelfde studiekeuze zouden maken dan het landelijk gemiddelde voor die sector.


2-40 Oefeningen van studenten van de Sporthogeschool in Sittard 2-41 In het begin van het jaar nam Henk van den Heuvel, directeur van Fontys Hogeschool Techniek en Bedrijfsmanagement afscheid van Fontys

2-40

2-42 Eerstejaarsstudenten van Fontys Hogeschool Marketing Management streden met hun ondernemingsplan om de titel Fontys Best Business 2-43 Op een Fontysbrede taalconferentie waren docenten en medewerkers eensgezind van mening dat maatregelen nodig zijn om de taalvaardigheid van studenten te verhogen

2-41

2-42

36

2-43

Percentage werkzoekenden van Fontys en landelijk, anderhalf jaar na het afstuderen

Vooruitzichten

Sector Economie Educatie Gezondheidszorg Kunsten* Mens en maatschappij Techniek

Kwaliteitsverbetering bacheloropleidingen door vergroting eigen verantwoordelijkheid van instituten.

Fontys 3,1% 3,4% 4,7% 5,0% 0,0% 3,4%

Landelijk 3,9% 2,4% 2,2% 12,0% 2,2% 2,5%

*Van de Kunsten zijn alleen de richtingen Muziek en Docent Muziek onderzocht. Bron: HBO-monitor

Voortzetting continue monitoring studenttevredenheid. Verbetering monitoring van studievoortgang in bachelors mede dankzij de studievoortgangs indicator.

Een vergelijking van het percentage werkzoekenden anderhalf jaar na het afstuderen per sector met landelijke sectorale percentages laat zien dat de sectoren Kunsten, Mens en maatschappij en Economie positieve uitschieters zijn. Prijzen

Een goede aansluiting tussen Fontysopleidingen en de arbeidsmarkt bleek ondermeer uit het aantal Fontysstudenten dat in 2008 vanwege kwaliteit van de afstudeerscriptie of anderszins een landelijke of regionale prijs in de wacht sleepte. Fontys koestert de verheugende prestaties en ziet deze excellerende studenten als topambassadeurs van de organisatie. Een overzicht van de behaalde prijzen is te vinden in bijlage 3.


Studenttevredenheid als kwaliteitsmeter

“K

leinschalig, persoonlijk en betrokken: kenmerken die aan de basis liggen van de opleidingen Pedagogiek en Podotherapie in Amsterdam. Veel van onze pedagogiekstudenten kiezen heel bewust voor de kleinschaligheid. De podotherapiestudenten hebben geen keus, maar een ding is zeker: dankzij de kleinschaligheid lukt het ons zoveel mogelijk rekening te houden met deze deeltijdstudenten. Je moet niet vergeten dat het hier om oudere mensen gaat uit verschillende beroepsgroepen met uiteenlopende kennis. Hoewel zij zelf moeite hebben met het competentiegestuurd onderwijs kunnen we dankzij het inzetten van EVC’s (elders verworven competenties) ervoor zorgen dat zij zo snel mogelijk hun diploma halen!

Peter Derksen,

onderwijsdeskundige en teamleider deeltijdopleiding Podotherapie en ad-interim teamleider Pedagogiek, Amsterdam

38

Bij pedagogiek studeert komend jaar de eerste lichting af die begonnen is in het nieuwe ‘Een tevreden onderwijssysteem. Dankzij de student is inzet van de docenten is het iemand die de gelukt de hordes te overwinAls teamleider van twee naam van Fontys nen die je altijd wel tegenkomt wanneer je met iets nieuws beuitdraagt’ gint. Ons doel bij alles wat wij opleidingen heeft Peter ondernemen is om van tevreden studenten goede professionals te maken. Derksen een drukke Goede professionals krijg je met behulp van goede en betrokken docenten, een goed curagenda. Maar dat geldt net zo hard riculum en door studenten mogelijkheden te bieden praktijkervaring op te doen. Zo zorgen voor de docenten: Pedagogiek is ‘hot’ wij er bijvoorbeeld voor dat onze podotherapiestudenten echte patiënten hebben om hun en Fontys is de enige hogeschool in vakmanschap te oefenen en te verfijnen. Nederland met een deeltijdopleiding Studenttevredenheid meten we door elke periode alle groepen af te lopen, op de man Podotherapie. Hun populariteit af te vragen hoe men de opleiding ervaart, om vervolgens aan de slag te gaan met de danken deze opleidingen ook aan hun feedback die je zo krijgt. Immers: een tevreden student is iemand die de naam van Fontys kleinschaligheid. uitdraagt. En dat is de beste reclame ooit!”

Opleiding biedt een brede basis

In juli 2009 hoopt Ze Wen haar Bachelorsdegree als software developer in ontvangst te nemen. Haar major richt zich vooral op de technische kant van de ICT-opleiding, maar Ze Wen had zich graag ook meer verdiept in de managementaspecten. Ze Wen studeert niet alleen hard, ze was ook tot eind

‘Fontys betreft niet alleen je studie. Het gaat ook om je carrière, je sociale leven en je bereidheid uitdagingen aan te gaan’

2008 president van Fontys International Students Association (FISA). e opleiding biedt een brede basiskennis die wij op onze stageplaatsen in de praktijk kunnen brengen. Maar het moet niet zo zijn dat we in de stage aanlopen tegen zaken die we op de opleiding nog niet hebben geleerd, zoals ik tijdens mijn laatste stage heb ervaren. Eigenlijk is alles wat we op school leren de basis en leren we heel veel bij tijdens de stage. Voor mij is dat goed, want ik heb zoveel projecten lopen dat ik het anders niet kan ‘managen’.

“D

Er is nu wel een businessklas die zich meer richt op de managementkant van ICT. Het is voor mij helaas niet meer mogelijk om daaraan mee te doen. Misschien dat ik daarom toch een master ga volgen, omdat ik niet perse in de technische hoek wil werken. Over het algemeen ben ik erg tevreden bij Fontys. Maar ik vraag me wel af waarom de faciliteiten voor de studenten afnemen. Het aantal computers en beschikbare projectkamers is nu veel minder dan in mijn eerste jaar. Gaat men er automatisch van uit dat iedereen wel een laptop heeft? Zo’n veronderstelling komt de kwaliteit niet ten goede, vind ik.

Ze Wen Oh, vierdejaarsstudent ICT

Sinds ik voorzitter ben van FISA proberen wij zoveel mogelijk (buitenlandse) studenten bij onze activiteiten te betrekken. We streven ernaar de studenten zich af te laten vragen ‘Hoe ze lid kunnen worden van FISA’ in plaats van ‘Wát is FISA?’. Het gaat goed met de vereniging, ook omdat we net een eigen ruimte toegewezen hebben gekregen door de Raad van Bestuur. Vaak wordt mij gevraagd hoe het komt dat ik hier ook nog tijd voor heb. Ik doe gewoon mijn best om zoveel mogelijk te doen, ook al moet ik daardoor veel ’s avonds werken. Én ik krijg van docenten, het bestuur en mijn medestudenten veel ondersteuning bij mijn werk voor FISA!”

39

3-1

3-1 Diploma-uitreiking van Fontys Internationale Hogeschool Economie in de Maaspoort in Venlo

40

3 Primair proces

Onderzoek

Hoogtepunten Onderzoeksprogrammering boekte een flinke voortgang. Een kwaliteitszorgsysteem lectoraten en onderzoek werd ontwikkeld.

Strategische doelstellingen Onderzoek bij Fontys is sterk verbonden met onderwijs en de beroepspraktijk. Het accent ligt op praktijkrelevantie en onderzoek staat in dienst van curriculumontwikkeling en beroepsinnovatie. Ook dit jaar lag de nadruk op kennisproducten en publicaties. Kwaliteitszorgsystemen onderhouden en waarborgen de kwaliteit van onderzoek.

Onderzoeksbeleid

Een derde groep van vijftien jonge promovendi werd aangenomen. Het totale aantal promovendi kwam daarmee op 67. De eerste jonge promovendus promoveerde. De Eindhoven School of Education organiseerde de Onderwijs Research Dagen. Subsidies voor RAAK-projecten werden toegekend voor een totaalbedrag van € 2,5 miljoen.

Lectoraten

In de loop van 2008 startten vijf nieuwe lectoraten: Stedelijke Strategieën, Serious Game Design, Science en Techniek in het primair onderwijs, Vastgoed management en Trendwatching. Het totale aantal lectoraten kwam daarmee op 40. Aan lectoraten/kenniskringen werd in totaal € 4,8 miljoen besteed. Vier nieuwe bijzondere lectoraten werden geïnstalleerd: Bestuurskracht en innovatie, Management en veranderingsprocessen in het publieke domein, ICT Management en Internationalisering en Speciaal Onderwijs. Vanwege budgettaire krapte en de focus op het onderwijs heeft de Raad van Bestuur besloten het aantal lectoraten in 2009 niet verder uit te breiden. Promotiebeleid

Doel van het promotiebeleid was dat op termijn 30% van de docenten gepromoveerd is. Er werden vijftien jonge promovendi aangenomen, zodat het totale aantal op 67 kwam. Ook het aantal promotieplaatsen zal in 2009 niet worden uitgebreid. Promovendi besteden circa 80% van hun tijd aan promotieonderzoek en de rest aan onderwijstaken. Instituutsdirecteuren dienden promotievoorstellen in bij de Raad van Bestuur en de promotieonderwerpen werden door lectoren in overleg met beoogde promotoren van universiteiten voorbereid. Externe peers beoordeelden de voorstellen, alvorens de vacante promotieplaatsen werden opengesteld. Hiermee werd de kwaliteitsborging ex ante versterkt. In 2008 werden naast de speciaal geworven jonge promovendi 36 medewerkers met een bijdrage uit het Stipendiumfonds voor 40% van hun weektaak vrij geroosterd om te kunnen werken aan een promotieonderzoek. Onderzoeksprogramma’s

In 2008 werd belangrijke voortgang geboekt met de programmering van het onderzoek. In het domein Economie en Communicatie werd gekozen voor drie thema’s, namelijk Diversiteit en onvoorspelbaarheid van consumentengedrag, Innovatie en duurzaamheid en Effectiviteit en verantwoording. In het domein Techniek lag de focus op Partnership in business innovation vanuit een brede multidisciplinaire aanpak. Bij Fontys Hogeschool voor de Kunsten werd het onderzoek gericht op de thema’s Interactie tussen maatschappelijke veranderingen en creatieve processen en Strategieën voor stedelijke ontwikkelingen.

Primair proces - Onderzoek - 41

3-2 Studenten Sociale Studies knapten een jeugdcentrum in Srebenica op 3-3 Drie medewerkers ontvingen de Fontys Kennisprijs voor specifieke onderzoeken en/of publicaties. Jan de Leeuw kreeg de eerste prijs

3-2

3-4 Paul Hennissen en Frank Crasborn, medewerkers van de Fontys Lerarenopleiding Sittard, wonnen de prestigieuze 2009 Award for Distinguished Research in Teacher Education 3-5 Docenten van Engineering in Moskou; innovatie in onderwijs

3-3

3-4

42

3-5

Kwaliteitszorg onderzoek

In het kader van de besluitvorming over voortzetting worden lectoraten eenmaal per vier jaar intensief beoordeeld. In 2008 werden zes lectoraten positief beoordeeld. Volgens afspraak met de HBO-raad werd in 2008 een eigen systeem voor kwaliteitszorg voor lectoraten en onderzoek ontwikkeld, waarin voorzien is dat een lectoraat elke zes jaar intern geëvalueerd wordt, aangevuld met externe peer-reviews. Na drie jaar vindt een mid-termbeoordeling plaats. Dit systeem treedt in werking in 2009. Commissie Ethiek van Onderzoek

In 2008 stond ethiek van onderzoek op de agenda en werd een bescheiden start gemaakt met een Commissie Ethiek van Onderzoek. Deze commissie heeft een adviserende functie ten aanzien van de toepassing van wettelijke regelgeving en zal het thema ethiek binnen Fontys aan de orde stellen.

Onderzoeksproducten Kenniscirculatie

In 2008 werd een keur aan activiteiten georganiseerd gericht op interne en externe kennisoverdracht, zoals: • Een congres van het NOC*NSF, waar Maarten van Bottenburg, lector Sportbusiness met zijn kenniskring een belangrijke bijdrage leverde. • Een landelijke conferentiedag Onderzoek de school in!?, georganiseerd door de VO-Raad, KPC Groep en de directies van tweedegraadslerarenopleidingen. Het lectoraat Leerstrategieën leverde belangrijke bijdragen over praktijkonderzoek in scholen. • Het International practice development congres - een van de belangrijkste internationale platforms voor verpleegkunde - werd georganiseerd door het lectoraat Evidence Based Practice in de Verpleegkunde. • Een manifest over de Wet Maatschappelijke Ondersteuning dat door het lectoraat Sociale Studies aangeboden werd aan de gemeente Eindhoven. • Het symposium Physical activity en physical education met deelnemers uit tien Europese landen dat georganiseerd werd door het lectoraat Fysieke activiteit en gezondheid. Publicaties

Begin 2008 werd de eerste Fontys Publicatiecatalogus uitgebracht, met publicaties van Fontysmedewerkers. Om onderzoeksprogramma’s en -resultaten actief naar buiten te brengen werd met ScienceGuide een online publicatiepilot gestart. Dit leidde tot een reeks van artikelen op de website van ScienceGuide. Prijzen

Jan de Leeuw, docent Ethiek bij Fontys Economische Hogeschool Tilburg, won de Fontys Kennisprijs 2008 voor zijn publicatie Sportbusiness en Ethiek, het eerste boek in het Nederlandse taalgebied met een totaaloverzicht van het ethisch handelen in de sportbusiness. Frank Crasborn en Paul Hennissen, medewerkers van de Fontys Lerarenopleiding Sittard, wonnen de prestigieuze 2009 Award for Distinguished Research in Teacher Education van de American Association of Teacher Educators.

RAAK-projecten In 2008 werden tien RAAK-projectaanvragen van Fontys gehonoreerd voor een totaalbedrag van circa € 2,5 miljoen. Hiervan had € 1,2 miljoen betrekking op projecten die in de publieke sector werden uitgevoerd. De overige projecten werden uitgevoerd met partners in het MKB.


3-6 De Juridische Hogeschool Avans-Fontys ontving het certificaat Investors in People 3-7 Wil Michiels en Marjo Spee van Fontyshogeschool Communicatie richtten de Creatieve Kring Fontys

3-6

op. Doel: docenten en studenten de mogelijkheid bieden ervaringen en expertise op het gebied van creatief denken uit te wisselen 3-8 Studenten Sport, Economie en Communicatie maakten een voorlichtingssite over hun opleidingen naast de officiële webpagina van Fontys Economische Hogeschool Tilburg 3-9 Fontys Hogeschool Sociale Studies installeerde prof.dr. Tine Van Regenmortel als lector Empowerment en kwetsbare groepen 3-10 Fontys Economische Hogeschool Tilburg hanteerde een bindend studieadvies na een jaar. De tevreden gezichten getuigen van behaalde p-diploma’s 3-7

3-8

3-9

44

3-10

Samenwerking met universiteiten

Vooruitzichten

Met de Technische Universiteit Eindhoven werd wederom intensief samengewerkt in de Eindhoven School of Education (ESoE). Naast uitvoering van vier Master in Science Education opleidingen werd onderzoek gedaan naar innovatie in het onderwijs, specifiek gericht op het professioneel leren van leraren. Een twintigtal promovendi van Fontys werkte mee aan dit onderzoeksprogramma. In juni organiseerde de ESoE de Onderwijs Research Dagen, een zeer succesvol congres dat door 500 deelnemers uit Nederland en Vlaanderen werd bezocht.

In 2009 zal een eerste versie van een onderzoeks programma voor geheel Fontys worden uitgebracht.

De Universiteit Maastricht stelde drie promotievouchers ter beschikking voor Fontysdocenten die onder begeleiding van een Maastrichtse promotor zullen promoveren.

Vanwege de budgettaire krapte waarmee Fontys in 2009 geconfronteerd wordt, zal het aantal lectoraten en promotieplaatsen niet worden uitgebreid.

Op 22 april 2009 zal het Fontys Onderzoekscongres plaatsvinden. Het nieuwe kwaliteitszorgsysteem voor lectoraten en onderzoek wordt in gebruik genomen.

Met de Open Universiteit (OU) werd in 2008 een businessplan voor een EVCcentrum ontwikkeld. Ook is er een intensieve samenwerking met de OU en de Juridische Hogeschool Avans-Fontys. Lectoren van Fontys en van de OU werkten samen in het Ruud de Moor Centrum en in het Centre for learning Sciences and Technologies. Verder werkten de OU en Fontys samen aan een compositiemaster voor excellente leraren in het Beroepsonderwijs en de Volwasseneducatie.


Luisteren naar wat de klant wil

Dave Böskes,

runt de Copyshop op de Fontyslocatie in Venlo. Copyshops zijn te vinden op de Fontyslocaties in Tilburg, Sittard, Eindhoven en Venlo

De klant moet goed geholpen worden is het devies van Dave Böskes. Maar de grote vraag is: wat versta je onder ‘goed’? Iedereen heeft immers zo zijn eigen invulling voor hoe je ‘goed geholpen’ wordt.

46

“D

e Copyshop is onderdeel van Grafische Het leukste aspect van mijn werk vind ik Producties maar ik run hier mijn het klantencontact. Ik probeer iedereen die eigen ‘zaakje’. Die vrijheid bevalt me goed. hier komt met een vraag open te benaderen. Het grootste deel van mijn werk bestaat uit Gewoon een praatje maken en goed luistekopieerwerk voor docenten. Studenten maken ren naar wat hij precies wil. Ik zeg vaak ‘Doe minder gebruik van mijn diensten: zij gebrui- maar gewoon dan doe je al gek genoeg’. Daar ken vooral de kopieermachines die hier buiten bedoel ik mee dat ik het meeste plezier in mijn mijn winkel in de mediatheek staan. Mijn rol werk heb als de omgang met docenten en studenten makkelijk, ontspanis dan meer een ondersteunen is. Dan heb je de ruimte om nende: bijspringen waar nodig te luisteren naar de ander. En als en af en toe wat inbinden voor de een zijn verhaal kwijt kan en ze. Daarnaast verkoop ik sinds ‘Samen de ander luistert en meedenkt, twee jaar ook nog een beperkt kom je kan je zorgen dat je een goed assortiment aan kantoorbenoverder’ product aflevert. Samen kom je digdheden. De inkoop daarvan verder en zorg je dat er kwalidoe ik zelf. teit geleverd wordt.”

Kennis overbrengen: een prachtige uitdaging

Marieke Boer,

docent bij de Juridische Hogeschool Avans-Fontys Een enorm leuk vak heeft ze en het overbrengen van haar kennis op studenten is een prachtige uitdaging. Haar specialisatie privaatrecht is breed en biedt veel afwisseling. Naast het lesgeven is Marieke actief als coach, stagebegeleider, afstudeerbegeleider, lid van de toetscommissie, secretaris van het College van Beroep van de Juridische Hogeschool Avans-Fontys en blokcoördinator.

“J

uist die afwisseling van taken maakt tevreden als afgestudeerden te kennen geven dit werk zo prettig en uitdagend. Het dat ze iets geleerd hebben en klaar zijn voor is prachtig om de studenten de kennis over te de praktijk. brengen die ik zelf leuk en nuttig vind. DaarIk begeleid de studenten in een naast is het een uitdaging om proces waar ze uiteindelijk zelf met de studenten te werken. verantwoordelijk voor zijn. Vooral het onverwachte van bepaalde groepsprocessen in‘Het leuke van Dat groeiproces, van pas aantrigeert me. Zelf ben ik regel- onderwijs is dat komend student tot volleerd is voor mij matig met ze in gesprek over je mensen ziet beroepsbeoefenaar, het leukste aan onderwijs. hun mening over het onderwijs. groeien’ Ik maak ruimte om dingen De medewerkers vormen een bespreekbaar te maken, en heel fijn, bevlogen team. Het probeer iets te doen met hun maakt niet uit met wie je kritiek. werkt, iedereen gáát ervoor. Op zowel orgaDe opleiding stelt strenge eisen aan de stu- nisatorisch, inhoudelijk als didactisch terrein denten om zo de kwaliteit te waarborgen. Wij werken we aan het verhogen van de kwaliteit. streven ernaar goede studenten af te leveren, Zo zijn er allerlei mogelijkheden om vakinhougoede beroepsbeoefenaars. Ook degenen delijk bijgespijkerd te worden en daar wordt die doorstromen naar de universiteit blijken volop gebruik van gemaakt. De hogeschool inhet goed te doen. De waardering vanuit het vesteert in haar mensen en ontving daar zelfs werkveld wordt ook steeds groter. Ik ben erg een prijs voor!”

47

4-1

4-1 Astrid Venes werd benoemd als nieuwe directeur van Fontys PABO Tilburg 4-2 Van een bezoeker van de open dag bij de opleiding Audiologie werd een proefaudiogram gemaakt

48

4-2

4 Primair proces

Hoogtepunten De Extens ondernemersprijs 2008 werd uitgereikt aan Fontys Actief.

De zakelijke markt

De eerste Fontysbrede cursuscatalogus werd gepresenteerd. BAZN de bestuursacademie en InterConcept ontwikkelden een aanpak voor de werving van personeel voor gemeenten.

Strategische doelstellingen Activiteiten op de zakelijke markt zijn van toegevoegde waarde voor de bacheloropleidingen. De link naar de beroepspraktijk draagt bij aan de kwaliteit en actualiteit daarvan. Voor zowel het bacheloraanbod als de zakelijke dienstverlening geldt één gemeenschappelijk doel, namelijk: leren van en met anderen. Als kennisinstelling is Fontys niet alleen aanbieder van kennis maar deelt zij die ook met bedrijven en ondernemingen.

De inzet voor technische trainingen binnen de samenwerking tussen Fontys Pedagogisch Technische Hogeschool en DAF Nederland steeg met zeven fte. Het Nidap-klanttevredenheidscijfer voor kwaliteit van het lesmateriaal en trainers was gemiddeld 7.5.

Zakelijke dienstverlening Financieel resultaat Dit jaar was de omzet uit zakelijke dienstverlening € 39.967.067, een lichte daling van 1,5% ten opzichte van 2007 (€ 40.682.000).

Fontys Extens Fontys Extens vormt de verbinding tussen Fontys Hogescholen en het bedrijfs leven. De productoriëntatie in de vijf categorieën cursussen, bedrijfsopleidingen, toegepast onderzoek, bedrijfsadvisering en carrièrecoaching bleek effectief. De klant kan snel online het gewenste product of expertise vinden. Fontysbrede catalogus

Tijdens de ‘Business dagen’ in Eindhoven presenteerde Extens de eerste Fontysbrede cursuscatalogus. Deze catalogus, met een selectie van honderd cursussen, werd in september naar 2.000 opleidingsmanagers van bedrijven en instellingen in de regio Brabant en Limburg gestuurd. Geautomatiseerd inschrijfproces

In 2008 schreven bijna 5.000 cursisten zich online via Extens in voor een cursus. Daarnaast werd de service naar de instituten verbeterd: er is nu één loket voor alle vragen over de cursistenadministratie en er is advisering en ondersteuning op locatie beschikbaar. Klanttevredenheid

Het Nidap-klanttevredenheidscijfer voor kwaliteit van lesmateriaal en trainers kwam gemiddeld uit op een 7.5. Qua bereikbaarheid bleek er nog wat te winnen. De marktpenetratie van 15% was relatief hoog te noemen. De sectoren industrie, zorg en non-profit waren de grootste afnemers. Extens Ondernemersprijs 2008

De Extens ondernemersprijs 2008 werd uitgereikt aan Fontys Actief dat dit jaar een forse omzetgroei realiseerde en opnieuw succesvol was in twee omvangrijke aanbestedingsprojecten. Fontys Actief richt zich op arbeidsbemiddeling en maatschappelijke re-integratie.

Primair proces - De zakelijke markt - 49

4-3 Medewerkers van Fontys PABO Eindhoven en Fontys International Projects trainen gedurende twee jaar lerarenopleiders in de Oekraïne

4-3

4-4 Klantcontacten tijdens de ‘Business dagen’ in het Beursgebouw in Eindhoven 4-5 VTB-pro cursussen zijn techniekcursussen voor leerkrachten uit het basisonderwijs. Fontys PABO Limburg speelde een grote rol in het tweejarig project waarin in totaal 350 leerkrachten werden bijgeschoold 4-6 Ruud Pruijm werd geïnstalleerd als lector Corporate Governance, verbonden aan Fontys Hogeschool Financieel Management. De titel van zijn oratie luidde Evenwichtig ondernemingsbestuur: een

wensdroom?

4-4

4-5

50

4-6

Samenwerking met het bedrijfsleven

Vooruitzichten

Fontys onderhoudt een intensieve relatie met het regionale bedrijfsleven. Stages, afstudeeropdrachten, onderzoeksopdrachten en zakelijke dienstverlening versterken deze relatie. Voorbeelden van intensieve samenwerking zijn:

Voor 2009 wordt een stabilisatie van de omvang van de dienstverlening op de zakelijke markt verwacht.

• ISBW

Gefocust wordt op het vergroten van het marktaandeel opleider bij bedrijven met meer dan 100 werknemers.

ISBW heeft aansluiting met Fontys gezocht voor doorstroom van haar studenten naar geaccrediteerde hbo-opleidingen. • SOVO

Fontys starte een nauwe samenwerking met SOVO in Veghel, een opleidingsadviespunt voor ondernemingen in Veghel en omstreken. Fontys is op hbo-niveau complementair aan SOVO in de vakgebieden procestechniek, mechatronica, logistiek, bedrijfskunde en lifestyle. • Fontys Hogeschool Engineering - Imtech N.V.

Fontys Hogeschool Engineering sloot een samenwerkingsovereenkomst van vier jaar met Imtech N.V., een dienstverlener op het gebied van werktuigbouwkunde, elektrotechniek en ICT. Het opleidingstraject Installatietechnologie zal van start gaan in september 2009 en duurt 2,5 jaar. Het geheel wordt vooraf gegaan door een EVC-traject. • BAZN de bestuursacademie – New Potentials

BAZN de bestuursacademie en InterConcept gingen een samenwerking aan en ontwikkelden een aanpak voor het duurzaam werven van gekwalificeerd personeel voor gemeenten, genaamd New Potentials. New Potentials heeft tot doel zittend personeel, jonge startende werknemers en zij-instromers, vakbekwaam en beroepsvaardig te maken voor een (door)start in hun carrière. • Fontys Pedagogisch Technische Hogeschool (PTH) - DAF Nederland

In 2008 steeg de inzet van de PTH voor technische trainingen naar zeven fte en werd een opleidingsplan voor de afdelingen Sales en Parts van DAF ingevoerd. De PTH startte met het uitrollen van het totale trainingsprogramma voor Noorwegen, Zweden, Finland en Denemarken. In december werden de eerste trainingen in Helsinki gegeven.

Primair proces - De zakelijke markt - 51

Competent aan de slag dankzij het competentiegestuurd onderwijs

“I

n de bijna vier jaar die ik hier nu studeer, was het wel irritant telkens het gevoel te hebben proefkonijn te zijn voor het nieuwe onderwijssysteem. Maar veel hobbels zijn goed opgevangen door onze docenten. Het contact met hen is altijd persoonlijk en betrokken geweest. Dat kan dankzij de kleine klassen. Ook tijdens mijn stages toonden zij regelmatig interesse in mijn wel en wee. Dat ervaar ik als bijzonder motiverend!

Beate Thomys,

Duitse student aan de Fontys Internationale Hogeschool Economie in Venlo, vierdejaars International Marketing. Niet minder dan 90% van de studenten aan de hogeschool komt uit Duitsland

Inmiddels merk ik nu goed dat de focus op competenties mij veel voordelen heeft opgeleverd. Zo vind ik het goed ‘Minpunt: de lunches! Pluspunt: dat je niet uitsluitend op je wordt afgerekend. Er wordt geluisterd kennis Competenties zijn ook hoe naar opmerkingen je omgaat in een groep, je van studenten en vermogen tot zelfreflectie Beate zal komende zomer ook daadwerkelijk en ga zo maar door. Daaractie ondernomen’ door word je gedwongen naar je eigen handelen te haar Bachelordegree halen kijken. Daar heb ik al voordeel van gehad tijdens mijn stages en ik weet en als zodanig is zij dan één van het zeker dat dat later in een baan ook het geval zal zijn. eerste cohort studenten dat te maken kreeg met het competentiegestuurd onderwijs. Vooral in het begin van haar studie ervaarde zij het nieuwe onderwijs alsof zij in het diepe werd gegooid. Na het lopen van een aantal stages is ze er nu echter van overtuigd dat zij een voorsprong heeft op anderen dankzij het ontwikkelen van haar competenties.

52

Waarom ik voor Fontys koos? De opleiding is veel praktijkgerichter dan opleidingen in Duitsland. Bovendien bestaat er daar geen marketingspecialisatie. Tijdens mijn stages in Duitsland heb ik gemerkt dat ik niet alleen vakinhoudelijk veel meer weet dan andere Duitse stagiaires, maar dat ik dankzij de opleiding snel en effectief aan de slag kon. Minpunt van de opleiding? De lunches! Te duur en wij Duitsers houden nu eenmaal niet van een broodje met…! Pluspunt? Dat er goed wordt geluisterd naar de opmerkingen en suggesties van studenten. En niet alleen geluisterd maar ook daadwerkelijk – en snel – actie ondernomen.”

Een proces waar we gezamenlijk aan werken

Jurgen van den Bragt, trainee bij de afdeling Control en student Managerial Controlling

Via zijn stage voor Bedrijfseconomie stroomde Jurgen door als trainee bij de afdeling Control. Gedurende twee jaar maakt hij kennis met de organisatie in al zijn aspecten. Om zich nog verder te kunnen ontwikkelen volgt Jurgen naast zijn werk één dag in de week de deeltijdopleiding Managerial Controlling. Zijn hoogste doel is een Master of Science in controlling. Een gemotiveerd en ambitieus mens.

“I

k zie de afgestudeerde student als het instituten ontstaat een positiever gevoel, veel eindproduct van een productieproces meer tevredenheid. Anderzijds is supertevrewaarin de docent de machine is en de stu- den zijn niet goed, omdat men dan weer te dent het halfproduct. Waarbij de kwaliteit weinig kritisch is. Het totale proces is goed, van de afgestudeerde wordt bepaald door van toegevoegde waarde. Als organisatie zijn de waardering van de buitenwereld voor de we steeds op zoek naar de juiste balans. Fontysstudent. Bij de opleidingscommissie van Fontys vind ik leuk, mijn keuBedrijfseconomie was ik me al ze om hier te werken is een bewust van het continue proces bewuste geweest. Kritiek op van verhoging van kwaliteit. Dit ‘Je kunt al is een proces waar we met z’n bijdragen aan Fontys raakt me persoonlijk. allen in onderling vertrouwen kwaliteit door Waarom zou het elders beter En, er is geen sprake van aan moeten werken. Ik hoop te doen wat je zijn? stilstand, hier zeker niet! Ik ben met mijn werk bij Control een belooft’ enthousiast en wil graag nieukritische bijdrage te kunnen lewe studenten motiveren om de veren. juiste keuze te maken. DaarAlle discussie ontstaat doordat instituten een om sta ik nog altijd op de open dag van de bepaalde kwaliteit willen halen, maar er zelf opleiding Bedrijfseconomie en geef daar een niet de gewenste grip op hebben. Door het zo eerlijk mogelijk beeld van de opleiding.” vergroten van de bewegingsvrijheid van de

53

5-1

5-1 Droomspel, een voorstelling tijdens het vierdaagse STORM Theater Festival van de Academie voor Drama 5-2 Tijdens de introductie van eerstejaarsstudenten van Fontys Economische Hogeschool Tilburg stond de organisatie Right to play centraal

54

5-2

5 Primair proces

Hoogtepunten De werving van buitenlandse studenten werd voor het eerst Fontysbreed aangepakt.

Internationalisering

Het aantal studenten dat een buitenlandminor volgde, steeg. Met een aantal nieuwe buitenlandse partneruniversiteiten werd Fontysbrede samenwerking overeengekomen.

Strategische doelstellingen Internationalisering staat hoog op de agenda. De focus komt nog meer te liggen op de internationale dimensie van elk curriculum, voor iedere bachelorstudent. Internationalisering vindt plaats op de opleiding zelf in de vorm van internationaal literatuuraanbod. Daarnaast worden studenten gestimuleerd zelf een deel van de studie of de stage in het buitenland te volgen bij een partnerinstelling van Fontys. Bovendien biedt Fontys Engelstalig onderwijs voor buitenlandse studenten en wordt deelgenomen aan internationale projecten. Fontys streeft naar het vergroten van het aantal buitenlandse studenten; zowel reguliere studenten die voor een hele opleiding komen als uitwisselingsstudenten van buitenlandse partneruniversiteiten.

Fontys Go Global Grant werd succesvol geïntroduceerd.

Internationale leerervaring voor de Fontysstudent Buitenlandminor

Inschrijvingen in buitenlandminor (stand 1-12-2008) Periode

2007

2008

2009

Eerste helft

10

92

102

Tweede helft

29

116

n.v.t.

Totaal

39

208

n.v.t.

Steeds meer bachelorstudenten volgden een deel van hun studie in het buitenland. Studenten die een semester in het buitenland studeren kunnen dit als minor doen, mits hun studieplan aan een aantal voorwaarden voldoet. In 2008 kwam de buitenlandminor goed van de grond. De groei was het grootst bij de International Campus Venlo. Een basis voor verdere groei in 2009 werd hiermee gelegd. Fontys Go Global Grant

Beurzen voor studie in het buitenland Beurs

2007

2008

Fontys Go Global Grant

0

87

Erasmus-studiebeurzen

133

116

Erasmus-stagebeurzen Leonardobeurzen VSB-beurzen Huygens Scholarship Program Totaal bursalen

0

44

124

77

17

17

1

2

275

343

Primair proces - Internationalisering - 55

5-3 Zeven van de acht genomineerden voor de Jacques de Leeuw Jong Top Talent Prijs 2008 5-3

5-4 Regelmatig lopen studenten van Fontys PABO Eindhoven stage op St. Maarten. Dit gebeurt onder begeleiding van het Expertisecentrum EGO van de pabo dat scholen op St. Maarten begeleidt 5-5 Studenten aan het werk tijdens het propedeuse P1-event bij Fontys Hogeschool ICT 5-6 De Eindhovense wethouder van Onderwijs Mariëtte Mittendorf gaf het startsein voor een internationaal project voor studenten van de opleiding IBMS 5-4

5-5

56

5-6

In 2008 introduceerde de Raad van Bestuur de Fontys Go Global Grant. Dit is een beurs voor studenten die een semester buiten Europa studeren. De introductie verliep succesvol: er was meer vraag naar dan verwacht en zowel studenten als opleidingen waren tevreden over deze stimuleringsmaatregel. Ook van andere, extern gesubsidieerde beursprogramma’s werd veel gebruikgemaakt. Nieuwe partneruniversiteiten

Fontysopleidingen sloten met een aantal buitenlandse universiteiten individuele uitwisselingsovereenkomsten. Een nieuw fenomeen was de ‘Fontysbrede’ partner in België, China, Korea, Rusland, Zuid-Afrika en de Verenigde Staten, waar studenten van alle opleidingen van Fontys kunnen studeren. Bijzondere vermelding verdienen de Amerikaanse partners in Ohio en Oklahoma. Onder coördinatie van twee voormalige docenten van Fontys werd op hun campus een succesvol kant-en-klaar minorprogramma opgezet, waaraan tientallen Fontysstudenten deelnamen. Convenant met Edukans-Exchange

Met de ondertekening van een convenant met Edukans-Exchange, de organisatie die de opbouw van beroepsonderwijs in ontwikkelingslanden nastreeft, werd het jaarlijks voor twintig Fontysstudenten mogelijk in begeleide projecten in Afrika deel te nemen.

Buitenlandse studenten Fontysbrede aanpak internationale werving

Instituten en een aantal afdelingen sloegen in 2008 de handen ineen en wierven met een gemeenschappelijke aanpak studenten in het buitenland. Nieuw Engelstalig aanbod

Voor het eerst werd via de brochure Fontys Exchange Programmes en via de website het volledige Engelstalige aanbod van 40 verschillende Engelstalige semesterprogramma’s ontsloten.

Inschrijvingen per sector in 2007 en 2008, verdeeld naar Nederlandse nationaliteit, EER*- en niet EER-landen Nationaliteit

Nederlands 2007

EER (niet NL)

Niet-EER

Totaal

2008

2007

2008

2007

2008

2007

2008

Economie

9.428

9.570

1.680

1.895

225

233

11.333

11.698

Educatie

12.469

11.240

165

260

26

30

12.660

11.530

2.322

2.235

68

136

29

25

2.419

2.396

Gezondheidszorg Kunsten

1.288

1.334

165

184

37

32

1.490

1.550


4.865

5.195

44

148

22

20

4.931

5.363

Techniek Totaal

4.000

3.817

318

393

163

163

4.481

4.373

34.372

33.391

2.440

3.016

502

503

37.314

36.910

* E uropese Economische Ruimte: EU + Noorwegen, IJsland en Liechtenstein.

Aantallen buitenlandse studenten


Fontys was in 2008 een gewilde bestemming voor buitenlandse studenten. Hun aantal groeide ten opzichte van 2007 met ongeveer 20%. Vrijwel alle nationaliteiten kwamen voor maar vooral het aantal Duitsers, Turken, Marokkanen, Belgen, Britten, Polen en Fransen steeg. De grootste toename vond plaats in de opleidingen Commerciële Economie, Logistiek, Toegepaste Psychologie, Pedagogiek, Communicatie, Industrieel Productontwerpen en Circus and Performing Art. Ook het aantal buitenlandse exchange studenten nam met 27 personen toe tot een totaal van 147 in 2008.


5-7 Studenten van de opleiding International Business & Management Studies ontvingen tijdens hun graduation ceremony in het Van Abbemuseum in Eindhoven hun diploma 5-8 Laura Saalmink, student aan de Lerarenopleiding

5-7

Engels, is deelnemer aan het demonstratieteam U’ll C dat meedeed aan streetdancewedstrijden in het Tilburgse studentensportcentrum 5-9 De Fontysstand kreeg een nieuwe uitstraling 5-10 De workshop Beïnvloeden en netwerken was erg populair tijdens de Studentencongresdag die voor de veertiende maal georganiseerd werd door het Fontys Studentencentrum

5-8

5-9

58

5-10

Collegegeld en beurzen voor buitenlandse studenten Beurs Fontys Scholarship Fontys Excellence Scholarship

2007

2008

0

932

40

40

Libertas-beurzen

1

5

Huygens Scholarship Programme

5

2

Besloten werd om de afschaffing van de bekostiging van niet EER-studenten te compenseren door het verhogen van het tarief van de collegegelden voor deze groep studenten tot kostendekkend niveau (€ 7.200). Ter compensatie van deze prijsstijging ontvangt iedere student tot en met 2009-2010 een Fontys Scholarship. Na deze periode zal de toekenning van de Fontys Scholarship mogelijk selectiever worden. Een veertigtal goed presterende niet-EER studenten ontving een aanvullend Fontys Excellence Scholarship. Fontys International Student Association

De buitenlandse studenten van Fontys zijn verenigd in Fontys International Student Association (FISA). De vereniging speelde een belangrijke rol bij de introductie van nieuwe buitenlandse studenten. Dit jaar kregen zij van de Raad van Bestuur een eigen ruimte aangeboden, waar buitenlandse studenten elkaar kunnen ontmoeten en van waaruit FISA activiteiten voorbereidt. FISA bestaat geheel uit vrijwilligers.

Internationale projecten Fontys nam actief deel aan projecten in het buitenland, in samenwerking met internationale universiteiten en met het oogmerk om aan de kwaliteit van het eigen onderwijs bij te dragen. EU-programma’s

Met ondersteuning van Fontys Liaison Office werden er verschillende projectvoorstellen ingediend binnen EU-subsidieprogramma’s. Binnen het prestigieuze Zevende Kaderprogramma, sleepte Fontys Hogeschool Verpleegkunde in 2008 als eerste Fontysinstituut een project, genaamd FIRE - Facilitating Implementation of Research Evidence - in de wacht. Fontys OSO was als (scientific) partner betrokken bij het gehonoreerde project Pass It On, van het Europese Leven Lang Leren Programma, dat valt onder de Transversale programma’s Key Activity 4.


5-11 Patrick van den Brand, coördinator van de minor Specialiseren in kinderen, is docent aan Fontys PABO Tilburg. Hij is ook studieloopbaanbegeleider en tutor binnen het probleemgestuurd onderwijs 5-12 De Fontys Eindhoven Introductie Dag, voor veel

5-11

eerstejaars de aftrap voor een hele introductieweek in en rond Eindhoven 5-13 Deelnemers aan de succesvolle buitenlandminor in de Verenigde Staten, ontwikkeld door twee oud docenten van Fontys 5-14 SOM Onderwijsadviseurs en DOBA Onderwijsadviseurs behaalden het Keurmerk Onderwijsadvies

5-12

5-13

60

5-14

Projecten buiten de EU

In 2008 startte een aantal nieuwe projecten waarin Fontys de leiding op zich nam of als partner optrad met een belangrijk aandeel in de uitvoering. Zo ondersteunde Fontys de Nuffic in Oost-Indonesië bij een project ter verbetering van het management van vier Polytechnische hogescholen. In Mozambique werd gewerkt aan de verbreding van het curriculum van drie Polytechnische hogescholen. Fontys International Health Projects legde de basis voor zogenaamde off-shore education in verpleegkunde in Egypte en Mozambique. Op beide locaties werden accomodaties ingericht en werd begonnen met verpleegkundige trainingen. Fontys coördineerde de uitvoering van een tiental lopende projecten in Europa (Roemenië, Oekraïne), het Midden- en Verre Oosten (Syrië, Jemen, Uzbekistan) en Afrika (Egypte, Mozambique, Zambia). Het betrof training en advies op het gebied van techniek, business, basisonderwijs, beroepsonderwijs, personeel en arbeid, leerplanontwikkeling, kwaliteitszorg en organisatieontwikkeling. Delegaties uit Egypte, Indonesië, Roemenië, Jemen en Italië werden ontvangen. Veelal ging het de deelnemers erom inzicht te verkrijgen in het Nederlandse model van gegevensverzamelingen over onderwijs, training en werkgelegenheid, maar ook om een beeld te krijgen van het Nederlandse hoger onderwijs.

Vooruitzichten In 2009 zal de focus liggen op het vergroten van het aantal Fontysstudenten dat een internationale leerervaring opdoet via een semester studie of stage in het buitenland. Om het aantal studies in het buitenland te verhogen zullen de nieuwe Fontysbrede partners worden ingezet. Ter verhoging van het aantal stages in het buitenland wordt de werking van de Fontys Go Global Grant verruimd.


Uitdaging gezocht!

“I

k weet dat niet iedereen er zo enthousiast over is als ik dat ben, maar mij heeft het competentiegestuurde onderwijs enorm veel mogelijkheden geboden. Het is onderwijs dat precies bij mij past. Ik hou niet van stilzitten en merkte in het eerste jaar dat ik te weinig uitdaging vond in het curriculum. De opleiding startte toen net met een proef – StuVer – waar ik mij meteen voor heb aangemeld. StuVer gaf de mogelijkheid tot zowel verdieping als versnelling van de opleiding! Zo kon ik al vroeg stage lopen bij een van onze zorginnovatiecentra. Mijn laatste stage liep ik in de TBS-kliniek van de Grote Beek hier in Eindhoven.

Al in januari 2008 kreeg Patty haar Bachelordiploma. Dankzij het StuVerprogramma kon zij binnen drieëneenhalf jaar versneld afstuderen. Het competentiegericht onderwijs heeft zij als verrijkend ervaren. Ze kijkt dan ook met veel plezier terug op haar studie.

Vooral bij deze laatste stage kwamen de voordelen van het competentiegestuurde onderwijs duidelijk naar voren. In de psychiatrie ben je zelf het instrument. Je moet op zo’n moment goed weten wie je bent, anders kan je een ander niet helpen. Daar is veel zelfreflectie voor nodig. En ondanks veel reflecteren heb ik confronterende momenten ervaren! De praktijk is toch altijd zwaarder. Maar doordat ik heb geleerd dat je uitdagingen zelf vorm kan geven, en dat ik bewust ben geworden van mijn eigen valkuilen, heb ik een goede basis meegekregen om als professional aan de slag te gaan.

Ik ben ervan overtuigd dat het erg belangrijk is dat studenten actief betrokken worden bij het inrichten van een opleiding. Dus niet óver ze praten, maar juist met hen om zo te weten te komen waar de studenten behoefte aan hebben. Dat heb ik als een grote bonus ervaren van deze opleiding en mijn docenten: er werd uitdrukkelijk geluisterd en er werd wat mee gedaan! Ik geef nu les aan eerstejaars: veel studenten verlangen naar het ‘houvast’ van cijfers. Aan mij dus de taak ze te overtuigen ‘Onderwijs dat cijfers je niet klaarstomen dat precies bij voor de praktijk! Dat dankzij mij past’ het ontwikkelen van ‘softe’ competenties zij straks goede professionals kunnen worden.”

62

Patty Schouren,

vierdejaarsstudent Verpleegkunde in Eindhoven

Alle activiteiten zijn direct gekoppeld aan de bacheloropleiding De snelle groei van ‘zijn’ instituut geldt niet alleen de omvang, maar ook het aantal activiteiten. Constant bezig met het grijpen van nieuwe kansen en ontwikkelingen, maar altijd gefocust op het onderwijsproces. Alle activiteiten moeten direct te koppelen zijn aan de basis, de bacheloropleiding. Om alles te kunnen bolwerken was de komst van een adjunct-directeur noodzakelijk. Rob realiseert zich dat het erg veel is allemaal, maar geniet ervan om alle ballen in de lucht te houden.

“I

k ben nu zo’n vijf jaar directeur en heb Ondanks de gestage groei ken ik alle docenten veel ruimte en steun gekregen om alles nog steeds persoonlijk. Het is niet zo dat ik op te bouwen. We verspreiden onze aandacht iedereen dagelijks aanstuur, maar ik moet er over de ontwikkeling van zakelijke dienstver- wel voor zorgen dat onze professionals onder lening, onderzoek en ontwikkeling, lectoren, goede omstandigheden kunnen werken, dat zij geen last hebben van promovendi, de nieuwe ‘Net als de ‘ruis’. Op die manier kunnen Associate degree opleiding, de docenten zich bezighouhet opzetten van een masmaatschappij is ter. Al die ontwikkelingen ook de hogeschool den met de essentie, het doceren en begeleiden van houden nauw verband met ingewikkelder hun studenten. Directievoede basis, de bacheloropleigeworden: ren is balanceren en constant ding. Die blijft voor ons het dat is mooi en zoeken naar evenwicht voor centrale aandachtspunt. Ook een constante medewerkers, studenten, de fysiek is alles heel dichtbij, omgeving. waardoor de interactie opuitdaging!’ De maatschappij is ingewiktimaal kan zijn! Ik hecht er waarde aan dit instituut te zien als een heel kelder geworden en dat geldt ook voor de breed kennisinstituut met een focus op kwali- hogeschool: dat is mooi en een constante uitteit en het primaire proces. En in alles zijn we daging om te zorgen dat de kwaliteit van ons steeds op zoek naar de kritische grenzen van onderwijs altijd centraal blijft staan. het onderwijsproces!

Rob Sparidaans,

directeur Fontys Hogeschool Financieel Management

Een enkele keer vraag ik me wel eens af of het niet allemaal té veel is. Maar het blijft leuk. Vanzelfsprekend ben ik tevreden als mijn studenten, mijn medewerkers en onze omgeving dat zijn. Maar wat ik ook prachtig vind, is als we dingen bereiken, als we iets moois neerzetten, iéts van niets maken! Het is prachtig als een van onze studenten of docenten een prijs wint!”

63

6-1

6-1 Ter gelegenheid van het eerste lustrum van de alumnivereniging van de opleiding Logopedie: Folo-Öp, en het elfde lustrum van de opleiding Logopedie werd een symposium gehouden waaraan ruim 200 oud-studenten deelnamen 6-2 Studenten-servicebalie op de campus Rachelsmolen in Eindhoven

64

6-2

6 Ondersteunende processen

ICT en Onderwijsvoorzieningen

Hoogtepunten Het gebruik van ICT-voorzieningen voor het onderwijs steeg spectaculair. Draadloze toegang tot de netwerken kwam beschikbaar in meer dan 20% van alle ruimtes. ICT-services behaalde het security kwaliteitscertificaat.

Strategische doelstellingen Cruciaal voor een goed onderwijsproces zijn ondersteunende systemen zoals state-of-the-art, doelmatige en efficiënte ICT-voorzieningen die aansluiten op modern onderwijs en op de behoeften van studenten en medewerkers. In de eerste plaats gaat het om een elektronische leeromgeving die opleidingen en studenten naar eigen inzicht kunnen inrichten om succesvol studeren mogelijk te maken. Daarnaast wordt automatisering van administratieve processen ingezet om de organisatie van het onderwijs zo soepel mogelijk te laten verlopen.

ICT-voorzieningen De stijging van het aantal digitale werkplekken en het toenemende aantal laptops van studenten maken duidelijk dat ICT onmisbaar is in het onderwijs. Werkten er aan het begin van 2008 zo’n 4.000 studenten met hun laptop op de draadloze netwerken, aan het einde van het jaar waren dat er circa 10.000. Onderhoud en modernisering van de netwerken en goede ICT-dienstverlening kregen prioriteit. Met als resultaat netwerkverbindingen met een uitstekende beschikbaarheid: voorzieningen als toegang tot het internet, e-mail en de elektronische leeromgeving werden ook vanaf de thuiswerkplek continu toegankelijk. Met name maakten studenten buiten de campus van N@tschool! gebruik. De draadloze toegang tot de netwerken dekte een steeds groter deel van de ruimtes (meer dan 20%), met name de studieplekken van studenten. Een aantal belangrijke ICT-voorzieningen ter ondersteuning van de onderwijsvernieuwing werd opgeleverd. Zo kwam er een verbetering in de logistiek rond minors. Self-service voor studenten en docenten werd gerealiseerd voor een aantal functies, zoals het raadplegen van cijfers en het invoeren van beoordelingen. Daarmee werd een belangrijke eerste stap gezet in het opzetten van meer doelmatige administratieve processen. De capaciteit van het netwerk verbeterde en voorzieningen werden gecentraliseerd, waardoor het beheer effectiever en goedkoper geregeld kon worden. Dubbele uitvoering van kritieke punten in de ICT-voorziening zorgde voor een minimum aan uitval. Beveiliging van de ICT-voorzieningen stond ook hoog op de agenda: ICT-services behaalde het security kwaliteitscertificaat. Vernieuwde digitale telefonie zorgde voor een betere bereikbaarheid van medewerkers. De mate waarin studenten en medewerkers gebruik maakten van de helpdesk nam licht af. Bovendien werden zij steeds efficiënter geholpen. Ruim 70% van de problemen werd vrijwel onmiddellijk opgelost. Minder positief waren de ontwikkelingen met betrekking tot PeoplesoftStudent. De ontevredenheid over de functie en over de gebruiksvriendelijkheid van het administratieve systeem nam niet af. Het werd steeds duidelijker dat de verwachting van enkele jaren geleden dat het systeem de ingezette onderwijsvernieuwingen zou kunnen faciliteren niet kon worden waargemaakt.

Ondersteunende processen - ICT en Onderwijsvoorzieningen - 65

6-3 Studenten van Marketing Management aan het werk 6-4 Studenten van Bouwen en Wonen van Fontys Pedagogisch Technische Hogeschool te Eindhoven

6-3

repareerden de kerk in Bovee sur Barboure 6-5 Medewerkers van Fontys Hogeschool Verpleegkunde hadden een videoconferenctie in het ICTOlab met een student op stage in Zuid-Afrika 6-6 Studenten tijdens de halfjaarlijkse congresdag van het Studentencentrum

6-4

6-5

66

6-6

Teveel is geprobeerd het, in principe, standaardsysteem als maatwerkoplossing in te zetten. Een extern onderzoek moet in 2009 antwoord geven op de vraag of herinrichting haalbaar is of dat een overstap naar een ander systeem onvermijdelijk is. Digitale leerstof

Door de groeiende beschikbaarheid van databanken nam het gebruik van digitale leerstof enorm toe. Deze toename was bij alle instituten zichtbaar. In 2008 werd de digitale HBO-Kennisbank gelanceerd en hierop publiceerden 3.000 Fontysstudenten dit jaar hun scriptie. Om gebruik van digitale publicaties te vergemakkelijken versoepelde Fontys de rechten waardoor de leerstof nu beschikbaar is onder de minimale voorwaarde van naamsvermelding van de auteur. Over commercieel gebruik zullen afspraken gemaakt worden met de rechthebbenden. Hiermee sluit Fontys aan bij de wereldwijde Creative Commons regelingen om kennis te delen. Het gebruik van het digitale portfolio nam toe. Met de introductie van het 360o-feedbackmodel werd het mogelijk voor de student om via de computer integrale feedback van verschillende kanten op zijn leerproces te krijgen. Tien instituten voerden deze functionaliteit in. Een aanzienlijke stijging van dat aantal is voorzien. Ook de inzet van digitale videotechnieken nam toe: de opname van lessen, digitaal ondersteunde assessments, videobewijsmateriaal voor competentiegroei en samenwerken op afstand werden gemeengoed. In het ICTOlab werden docenten geschoold in videomogelijkheden. N@tschool!

Gebruik van de leeromgeving N@tschool! steeg verder: in het schooljaar 2007-2008 met 11%. Het aantal gebruikers nam toe met 5% en het aantal sessies met 30%. Dat leidde halverwege het jaar tot een grote operatie om de digitale opslagruimte aan de toegenomen vraag aan te passen. SURF

Dit jaar kwamen glasvezelverbindingen via SURFnet volledig beschikbaar waardoor de internetverbinding 10.000 keer sneller werd dan de gemiddelde thuisaansluiting. Tegelijkertijd werd gewerkt aan een hogere toegankelijkheid van diensten die binnen en buiten Fontys geleverd worden, zoals Eduroam en SURFfederatie. Daarmee kunnen studenten veilig toegang krijgen tot het netwerk bij collega-instellingen van hoger onderwijs en tot toepassingen die onder de federatie vallen. Het werd voor studenten ook steeds makkelijker om toepassingen te downloaden waarvoor Fontys een licentie heeft. Voor het faciliteren van groepscommunicatie werden SURFgroepen ingericht. De videowebsite van SURF biedt educatieve themakanalen en de mogelijkheid voor studenten en docenten hun eigen live uitzendingen te maken via internet. ActieProgramma eLearning

Als onderdeel van het Nationale ActieProgramma eLearning werd een aantal ICT-projecten afgesloten. Binnen het project Kansrijk Doorstromen werd de digitale Fontys competentiewijzer ontwikkeld, waarmee potentiële studenten zicht kunnen krijgen op de competenties die nodig zijn voor een hbo-opleiding en hun sterke en zwakke punten daarin. Een aantal hogescholen nam onder licentie de competentiewijzer over. Via het project Action Learning met ICT werden studenten gestimuleerd zelf met leerstof aan de slag te gaan. De toepassing van deze onderwijsvorm werd verder verbreed bij een aantal instituten. Studielink

De aansluiting van Studielink - het landelijke portaal voor de digitale aanmelding van studenten bij instellingen voor hoger onderwijs - op de eigen administratie werd in oktober gerealiseerd. De implementatie vroeg veel aandacht.


6-7 Het pand van Fontys in ’s-Hertogenbosch onderging een facelift. Het werd gemoderniseerd

6-7

en kreeg een ruimere en lichtere indeling en een luchtbeheersingssysteem. Onder leiding van wethouder van onderwijs Bart Eigeman verrichtte een groep fietsers de heropening van het gebouw 6-8 Studenten Commerciële Economie werkten mee aan een exportproject 6-9 Studenten van pabo Eindhoven begeleidden kinderen op het AeroTech Luchtvaart en Techniek evenement op Eindhoven Airport 6-10 Willem Bakker, een van de enthousiaste studenten van de Rockacademie 6-8

6-9

68

6-10

Onderwijsvoorzieningen Studentenloopbaancentrum

De loopbaanadviseurs adviseerden ongeveer 600 studenten over een (hernieuwde) studiekeuze. Deze verdubbeling ten opzichte van 2007 was mogelijk door een intensieve samenwerking met de instituten en hun studieloopbaanbegeleiders. Een groot aantal workshops vond plaats op het gebied van studieoriëntatie, sollicitatievaardigheden en keuzebegeleiding voor zowel Fontysstudenten als vo- en mbo-leerlingen. Decanen en psychologen

Dit jaar maakten ongeveer 3.300 studenten afspraken met een decaan. Ruim 600 studenten deden een beroep op een van de studentenpsychologen. Naast individuele begeleiding verzorgden de studentendecanen en -psychologen diverse groepstrainingen. Studenten met een functiebeperking

541 nieuwe eerstejaarsstudenten meldden een functiebeperking of chronische ziekte, een toename van 14% ten opzichte van 2007. Bij ruim 330 studenten was sprake van een vorm van dyslexie, 53 meer dan het jaar ervoor. Opvallend was ook de toename van studenten met een psychische beperking. Binnen het Fontys Actieplan Handicap en Studie kwamen verschillende verbeteringen tot stand, zoals: - Verbeteringen in de administratieve processen en regelingen. - Aandacht voor aansluiting en overdracht vanuit het voortgezet onderwijs, met name voor studenten met een autismespectrumstoornis. - Aanbod van software voor studenten met dyslexie. - Deskundigheidsbevordering en voorlichting. In het voorjaar werd het project Impuls-digitaal afgesloten. Daarin konden docenten ideeën indienen om de toegankelijkheid van ICT voor deze doelgroep te verhogen. Opvallend was een suggestie om studenten met leesen schrijfbeperkingen via video verslagen te laten maken en in te leveren. Studentencentrum

Bestuurlijk actieve studenten werden gecoacht en getraind door het Studentencentrum. Steeds meer Instituutmedezegenschapsraden en Onderwijscommissies ondervinden dat dergelijke ondersteuning bijdraagt aan een hogere kwaliteit van de medezeggenschap. Financiële ondersteuning

Er werden ruim 30 bestuursbeurzen toegekend en meer dan 320 studenten ontvingen vacatiegeld voor bestuurlijke activiteiten. Ruim 50 aanvragen werden gehonoreerd in het kader van de Regeling Financiële Ondersteuning voor studenten die door bijzondere omstandigheden vertraging opliepen. Studenten-servicebalies

De dienstverlening werd zodanig geoptimaliseerd dat studenten nu bij één loket terecht kunnen voor al hun vragen over onderwijsondersteunende zaken. Alle medewerkers van de Studenten-servicebalies werden getraind in het gebruik van Studielink. Topsport

Er werd een start gemaakt met de opzet van een coördinatiepunt voor topsporters. Het doel is te komen tot een Fontysbreed Topsportbeleid om topsporters de kans te geven hun talenten optimaal te ontwikkelen. Er werd nauw samengewerkt met Olympisch Netwerk Brabant, Topsport Limburg, NOC*NSF, de gemeente Eindhoven en verschillende lokale onderwijsinstellingen.


6-11 Studenten van de Academie voor Architectuur en Stedenbouw met een experimentele constructie 6-12 Tijdens het congres ter ere van het 12,5 jarig bestaan van het Studentenloopbaancentrum speelden collega’s het in eigen beheer uitgegeven Studentenloopbaankwartet 6-13 Docent Leon Bogers van Fontys Hogeschool Pedagogiek in Sittard vindt het van levensbelang dat zijn studenten goed en kritisch leren nadenken 6-14 Studenten gaven een eindpresentatie van hun

6-11

p-fase projecten aan docenten en ouders

6-12

6-13

70

6-14

Marketing

Vooruitzichten

Het communicatieconcept ‘Iets met’ en ‘Zeker weten’ werd in 2008 veelvuldig en intensief onder de aandacht gebracht van de scholierenmarkt. Om de terugloop van de instroom te keren werd extra mediabudget ingezet. Tijdens de open dagen stonden de begrippen beleving en persoonlijke begeleiding centraal. De mediacampagne was multimedialer en grootschaliger dan ooit waardoor het bereik in het brede wervingsgebied groot was. De Fontysgame Campus Run werd eind 2008 genomineerd voor de Communicatieprijs Midden-Brabant 2008.

Over de toekomst van het gebruik van Peoplesoft-S zal in de loop van 2009 een beslissing worden genomen.

De belangrijkste conclusies uit een imago-onderzoek in 2008 waren dat ‘een learning community’ op zich aanspreekt, dat scholieren en hun ouders een vrij beperkt beeld hebben van Fontys en dat met name de interne organisatie van het onderwijs door studenten en medewerkers als negatief wordt ervaren. De conclusies en aanbevelingen gaven handvatten voor de aanpak van de verbetering van de organisatie en daardoor het verhogen van de tevredenheid.

Verdere afstemming en standaardisatie van ICToplossingen zal plaatsvinden tussen instituten en het Facilitair Bedrijf. Een nieuwe, flexibele virtuele leer- en werkomgeving voor studenten, docenten en onderzoekers zal worden ontworpen. De invloed van instituutsmanagement, docenten en gebruikers op ICT-ontwikkelingen zal worden vergroot. Het topsportbeleid zal verder ontwikkeld worden.


Kwaliteit door betrokkenheid Willeke van Duijnhoven, teamleider propedeuse Sports & Education en studieloopbaanbegeleider bij de Sporthogeschool in Tilburg

Als teamleider propedeuse heeft Willeke bewust gekozen om daarnaast ook studieloopbaanbegeleider te zijn van een eerstejaarsklas. Zo blijft zij actief betrokken bij wat er speelt onder de studenten en in de klas. Hierdoor kan ze beter feedback geven aan het team en blijven werken aan de kwaliteit van het geboden onderwijs.

“H

et enthousiasme van docenten en studenten van de Sporthogeschool wordt gekenmerkt door passie voor sport en bewegen. Bij teamsport is samen een prestatie neerzetten het mooiste wat er is, maar dat lukt alleen als je ook als team functioneert en betrokken bent bij datgene waar je voor staat. Dat is wat wij als opleiding met medewerkers en studenten ook na willen streven. De sfeer is informeel en betrokken. Die betrokkenheid is een belangrijk element wanneer je het hebt over de kwaliteit van een opleiding. Kwaliteit is een heel breed begrip. Wat drukken mensen uit wanneer ze de kwaliteit met een acht beoordelen? ‘Gezamenlijke Kwaliteit is een positief gevoel verantwoor Zo hebben we kwaliteitskrinvan studenten, medewerkers, gen per leerjaar met daarin het werkveld. Voor studenten delijkheid is de kleine kwaliteit essentieel creëren voor het een vertegenwoordiger uit klas. Viermaal per jaar om tevreden te zijn, zoals goede waarborgen van iedere komen deze kwaliteitskringen roosters en bereikbaarheid van kwaliteit’ bij elkaar en dan wordt gedocenten. Wat ook belangrijk is sproken over alles wat met de om kwaliteit van het onderwijs te waarborgen is het creëren van gezamenlijke opleiding te maken heeft; van stage tot studieverantwoordelijkheid, met zowel docenten als loopbaanbegeleiding. Mede op basis van deze studenten. Dit proberen we bijvoorbeeld te input maken we als opleiding verbeterplannen doen door studenten bij de verbetering van om zodoende de kwaliteit van de opleiding te bewaken. het onderwijs te betrekken.

72

Ik ben ervan overtuigd dat het bundelen van krachten instituten ook veel kan opleveren op het gebied van kwaliteitsverbetering. Dat heb ik al ervaren tijdens het Fontys professionaliseringstraject voor teamleiders. Dan merk je dat je allemaal te maken hebt met dezelfde uitdagingen en (on)mogelijkheden, bijvoorbeeld op het gebied van onderwijsvernieuwing en het studievolgsysteem. Door het uitwisselen van ervaringen – of zelfs best practices – kan je veel van elkaar opsteken.”

Iedereen zou onderzoek moeten doen!

Martijn van Dongen, promovendus bij het Lectoraat Functionele Polymeren, onderdeel van Fontys Hogeschool Toegepaste Natuurwetenschappen Sinds een jaar doet Martijn - als promovendus - onderzoek naar inkjettechnieken. Hij is groot pleitbezorger van onderzoek in het hoger onderwijs. En dan heeft hij het niet alleen over promotieonderzoek. Juist de combinatie van docentschap en breed onderzoek zorgt volgens hem voor beweging, het ontwikkelen van ideeën, persoonlijke ontplooiing en het geven

“I

k werk al twaalf jaar als docent bij Fontys. Dat vind ik overigens ook het mooie aan het Ook heb ik mij beziggehouden met Chal- competentiegestuurd onderwijs: studenten lenge 4 (de herstructurering van de techniekop- krijgen de mogelijkheid hun eigen pad te volgen en zichzelf maximaal leidingen) en later met het opte ontwikkelen. Onderzoek is zetten van de nieuwe opleiding ‘Alle ruimte en competentie nummer één Applied Science. Toen ik gevraagd werd promotieondermogelijkheden binnen de opleiding Applied zoek te gaan doen, heb ik niet om mijzelf op het Science. Studenten leren dus kennis toe te passen lang hoeven nadenken. Voor professionele- en alenvroeg oplossingsgericht te denmij was het een nieuwe uitdaging op het juiste moment. persoonlijke vlak ken. Het is mooi om te zien te ontwikkelen’ dat in een relatief beperkte Dat vind ik een enorme kracht tijd studenten met hun ondervan Fontys: ik heb altijd alle zoek schitterende dingen voor ruimte en mogelijkheden gekregen om mijzelf op het professionele en ook elkaar weten te krijgen. Echte pareltjes krijg persoonlijke vlak te ontwikkelen. En omdat je dan soms. het zo’n grote organisatie is, zijn er voldoende Onderzoek zorgt voor nieuwe uitdagingen. kansen om steeds een stap voorwaarts te ne- Het houdt je scherp: tegenover het bedrijfsleven en de studenten. Het zorgt ervoor dat een men. opleiding meerwaarde krijgt.”

van meerwaarde aan studenten.

73

7-1

7-1 Pernille La Lau begeleidde de forumdiscussie met de zaal tijdens het congres Samen leren excelleren dat gehouden werd tijdens het 30-jarig jubileum van Fontys Hogeschool Verpleegkunde 7-2 Eerstejaars van de Circusopleiding vertoonden hun kunsten

74

7-2


Hoogtepunten Introductie van een nieuwe wijze van verzuimbegeleiding waarbij alle verzuimactiviteiten in eigen regie werden genomen. Het bureau Re-integratie en Verzuim werd opgericht. Alle leidinggevenden binnen Fontys kregen een verzuimmanagementtraining.

Personeel

Het netwerk Fontys Young Professionals ging van start.

Strategische doelstellingen De kwaliteit van het onderwijs wordt in hoge mate bepaald door de kwaliteit van het personeel. Dit dwingt tot een continue aandacht voor de professionalisering van zittend personeel. Daarnaast dient Fontys over voldoende aantrekkingskracht te beschikken om kwalitatief goed personeel te behouden en nieuw personeel aan te trekken op de externe arbeidsmarkt.

Professionalisering Medewerkers werden ook dit jaar uitgedaagd vak- en beroepskwalificaties bij te houden en de aanwezige talenten verder te ontwikkelen. De vernieuwde cursus Didactische bekwaamheid voor het hbo ging van start met 75 docenten. Ook de training voor teamleiders startte dit jaar weer. 250 medewerkers deden een beroep op het Loopbaancentrum voor individuele ontwikkeling en mobiliteit. Het Talent Ontwikkelings Programma werd vernieuwd en startte met een elfde deelnemersgroep. Vanuit het Actieplan Leerkracht werd aan veertien medewerkers een beurs voor een masteropleiding toegekend. De functie docent/onderzoeker werd ingesteld om medewerkers een uitdagend perspectief te kunnen bieden, aansluitend op het met succes afronden van een promotieonderzoek.

Aantrekkelijk werkgeverschap De participatie aan de ontwikkeling van een hbo-breed te gebruiken medewerkertevredenheidonderzoek werd gestopt. Daarvoor in de plaats werd een medewerkertevredenheidmonitor ontwikkeld en vanaf het begin van het studiejaar toegepast. Tweewekelijkse wordt hiermee steekproefsgewijze de trend in de medewerkertevredenheid gemeten. De inhoud en organisatie van het werk werd gemiddeld gewaardeerd met een 6,8. Doelstelling is door verbeteringen in de organisatie deze waardering te doen groeien naar een 7,5 in het voorjaar van 2010. Op initiatief en onder regie van de Sporthogeschool werd het Fontys Fit programma met meer activiteiten uitgebreid. De CMR stemde op hoofdlijnen in met het vervoerbeleid. Een aantal jonge medewerkers richtte het netwerk Fontys Young Professionals op: een platform om medewerkers tot 35 jaar te binden en boeien èn mee te laten denken over vraagstukken en uitdagingen waarmee de organisatie wordt geconfronteerd. In december vond de kick-off bijeenkomst plaats. In 2008 ontvingen 21 medewerkers een arbeidsmarkttoeslag (in 2007 waren dit er 24), een instrument om schaars personeel aan te trekken.

Ondersteunende processen - Personeel - 75

7-3 Het vijfkoppige bestuur van het nieuwe Young Professional Netwerk in vergadering

7-3

7-4 Managementassistenten van Fontys tijdens het tweedaags congres PRIMA ter afsluiting van hun scholingstraject 7-5 The making of van de voorlichtingsfilm voor de economische instituten in Eindhoven, Fontys Hogeschool Marketing Management, Fontys Hogeschool Management Economie en Recht en Fontys Hogeschool Financieel Management 7-6 Studenten van de opleiding Vastgoed en Makelaardij maakten een studiereis naar Shanghai

7-4

7-5

76

7-6

Ziekteverzuim, naar percentage en frequentie 2006 4,64 1,19

Verzuim % Verzuimfrequentie*

2007 4,41 1,57

2008 4,59 1,25

* De verzuimfrequentie is het gemiddelde aantal keren in een jaar dat een medewerker zich ziek meldt.

Arbeidsomstandigheden

Een nieuwe werkwijze voor verzuimbegeleiding werd geïntroduceerd. Uitgangspunt is te kijken naar wat een medewerker, ondanks ziekte, nog wél kan. De verantwoordelijkheid voor verzuimbegeleiding werd bij leidinggevende en medewerker gelegd. De ondersteuning en administratie zijn volledig in eigen beheer genomen onder coördinatie van het bureau Re-integratie en Verzuim. Alle leidinggevenden binnen Fontys werden getraind in verzuimgespreksvaardigheden en in het gebruik van het nieuwe verzuimvolgsysteem Absentiemanager. Formatie

Medewerkers in loondienst 1-1-2008 Onderwijsondersteunend Personeel (OOP) Onderwijzend Personeel (OP)

Personen 666 1.066 1.732 1.424 1.005 2.429 4.161

Man Vrouw Totaal OOP Man Vrouw Totaal OP

Totaal

1-1-2009

fte 623 795 1.418 1.139 694 1.833 3.251

Personen 637 1.035 1.672 1.393 1.035 2.428 4.100

fte 595 773 1.368 1.118 720 1.838 3.206

De formatie per 01-01-2009 bedroeg 3.206 fte. Een externe vacaturestop werd vanaf begin 2008 van kracht. De groei van de formatie van de afgelopen jaren kwam hiermee tot stilstand. Ten opzichte van 2007 bleef de formatie ongeveer gelijk. Door de dalende toekomstige opbrengsten die Fontys kan verwachten als gevolg van de studentenkrimp van de voorgaande studiejaren zal in 2009 extra bespaard worden op de formatie. Er zullen ongeveer 200 arbeidsplaatsen verdwijnen. Diverse medewerkers kozen al in 2008 op vrijwillige basis voor vervroegd pensioen. Verhouding OOP/OP medewerkers in loondienst (basis: fte) Onderwijsondersteunend Personeel Onderwijzend Personeel

1-1-2007 43,6% 56,4%

1-1-2008 43,6% 56,4%

1-1-2009 42,6% 57,4%

Hoewel het aandeel onderwijsgevend personeel in de totale formatie toenam, is de verhouding niet optimaal. De formatiekrimp zal dan ook vooral betrekking hebben op het onderwijsondersteunend personeel. Leeftijdsopbouw, totaal en naar geslacht <= 25 >25 - <=35 >35 - <=45 >45 - <=55 >55 Totaal

Man 59 268 389 701 613 2.030

Vrouw 42 466 628 647 287 2.070

Totaal 101 734 1.017 1.348 900 4.100

% 3% 18% 25% 32% 22% 100%

Ongeveer één op de vijf medewerkers was aan het einde van het jaar 55 jaar of ouder.


7-7 Studenten tijdens college in gebouw R1 in Eindhoven 7-8 Deeltijdstudenten van de opleiding Technische

7-7

Bedrijfskunde werkten letterlijk aan hun eerste netwerk bij Fontys 7-9 Peter van Kassel, student van Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg/ Roehampton University Londen won de Johan van der Sanden prijs voor vmbo 2008 7-10 Lucienne Hoogwerf, directeur van Fontys Hogeschool Verpleegkunde, gaf training aan Egyptische trainers om hun opleiding praktijkgerichter te maken

7-8

7-9

78

7-10

Vooruitzichten

In- en uitstroom en flexibele formatie

Externe instroom en uitstroom per leeftijdsgroep en functiecategorie (in fte) Onderwijzend personeel (OP)

De tevredenheidsmonitor wordt aangevuld met een uitgebreidere medewerkertevredenheidsenquête.

Onderwijsondersteunend personeel (OOP)

instroom

uitstroom

instroom

uitstroom

<= 25

23

14

17

15

>25 - <=35

52

25

35

52

>35 - <=45

28

21

23

35

>45 - <=55

17

17

11

18

>55 Totaal

7

44

1

30

127

121

87

150

Het leeuwendeel van de uitstroom was leeftijdgerelateerd. Door de gemiddeld hoge leeftijd van onderwijzend personeel stroomden binnen deze groep relatief veel medewerkers uit. Gezien de algemene leeftijdsopbouw zal naar verwachting het vervangingsvraagstuk de komende jaren een leidend thema worden in het personeelsbeleid.

Doelstelling is om de medewerkertevredenheid in twee jaar te doen toenemen tot een 7,5. Evaluatie van het systeem van competentie management. Aanpassing van de functiemix vanuit het Actieplan Leerkracht. Vanwege de budgettaire krapte waarmee Fontys in 2009 geconfronteerd wordt, zal een personeelsreductie van 200 arbeidsplaatsen doorgevoerd worden, ten dele via natuurlijk verloop.

Flexibele contractvormen naar sector Sector Economie

% medewerkers in deeltijd

Formatie aan IW-OOET per 1-1-2009 (fte)

49%

16

Educatie

57%

29

Gezondheidszorg

75%

24

Kunsten

81%

4


75%

12

Techniek

42%

14

Facilitair Bedrijf / bestuur

47%

29

Gem. : 56,3%

128 fte (4% van het totaal aan formatie)

Meer dan de helft van de medewerkers in loondienst werkte in een deeltijdbetrekking. Het aandeel flexibele formatie in de vorm van IW-contracten bedroeg circa 4% van de totale formatie.

Arbeidsvoorwaarden 54 medewerkers tekenden bezwaar aan tegen de uitkomst van de functieordening. De bezwarencommissie adviseerde drie medewerkers een andere functie toe te kennen. Bij de andere bezwaren adviseerde de commissie de toegekende functie te handhaven. De Raad van Bestuur nam het advies in alle gevallen over. Vervolgens legden drie medewerkers het bezwaar neer bij een externe bezwarencommissie. Eén medewerker werd in het gelijk gesteld, één medewerker trok zich uit de lopende procedure terug en van één medewerker is de procedure nog niet afgerond.


Studenten hebben steeds complexere vragen

Begonnen in 1983 als docent wiskunde en informatica bij de opleiding Electrotechniek, is Nannie al sinds 1990 studentendecaan. Gedurende de afgelopen jaren is er in haar werk en binnen Fontys veel veranderd.

“A

fgelopen jaar heb ik zo’n 300 studenten hier op gesprek gehad. Daarnaast zijn er nog veel contacten via e-mail, als het om ‘technische’ vragen gaat is dat wel zo efficiënt. Toen ik als decaan begon was er nog geen e-mail, dus was je letterlijk de hele dag bezig met het voeren van gesprekken. Met het nieuwe competentiegestuurde onderwijs vangen de studieloopbaanbegeleiders veel op. Maar mocht je denken dat wij daardoor minder klanten hebben … dat is zeker niet het geval! De vragen van studenten worden steeds complexer: er zijn meer en grotere persoonlijke problemen dan voorheen en meer studenten met functiebeperkingen ‘Met aandacht - dit jaar zo’n 550 eerstejaars doen wat ik onder wie een toenemend aan‘moet’ doen’ tal met autistische stoornissen. Studenten veranderen en hun vragen ook. Inhoudelijk blijft dit werk dus boeien. Betrokkenheid en zorgvuldigheid zijn voor mij belangrijke waarden. Ik ben ervan overtuigd dat als je met aandacht doet wat je ‘moet’ doen, kwaliteit daar ‘automatisch’ uit voortvloeit. Maar hoe meet je kwaliteit? Hoe weet je of je het echt goed doet? Sinds een aantal jaren houden wij tevredenheidsonderzoeken onder de studenten die bij ons geweest zijn (gemiddelde score een ruime 8). Ikzelf vraag studenten sinds een jaar of het gesprek aan hun verwachtingen voldaan heeft. Hopelijk levert dat een maat voor de kwaliteit.

80

Als werkgever heeft Fontys mij altijd de ruimte geboden mijn werk in te vullen zoals mij dat het beste lijkt. Zelfstandigheid en het vertrouwen dat je gegeven wordt zijn voor mij heel belangrijk. Bijscholingsmogelijkheden zijn er ook altijd geweest. Wel heb ik gemerkt dat daar de laatste jaren minder budget voor beschikbaar is. Ook is de hand op de knip gezet waar het gaat om de vergoeding voor reiskosten. Organisatorisch is er de laatste tien jaar veel veranderd, maar ik vertrouw erop dat wij als decanen een zelfsturend team kunnen blijven met een scherp oog voor de vragen van de student. Zo werken wij het beste!”

Nannie Beernink, studentendecaan op Fontyslocaties in Eindhoven en Tilburg

Meedenken over verbeteringen bij de opleiding

Ze is ervan overtuigd dat als je écht iets wilt, het ook kan lukken. Rachida studeert binnenkort af aan de Juridische Hogeschool Avans-Fontys. Haar stage volgt ze bij een bekend advocatenkantoor in Amsterdam en voor haar afstudeeropdracht moet ze een aantal topadvocaten interviewen. In het nieuwe studiejaar hoopt ze te starten met een pre-master aan de Universiteit van Tilburg.

“A

ls ik iets doe, doe ik het omdat ik het leuk vind en niet omdat ik er geld mee kan verdienen. Daarnaast wil ik dingen ook steeds beter doen, ik wil alles eruit halen. Ik ben altijd zo geweest, heb veel doorzettingsvermogen, heb duidelijk een eigen mening en kom daarvoor uit.

‘Ik ben ervan Ik ben betrokken bij het het In de loop van de jaren heb ik mijn focus verbreed. Daaruit overtuigd dat meedenken over verbeterinkwam ook mijn oorspronkelijke als je iets graag gen bij onze opleiding. Ik denk ook in staat te zijn plan stage te lopen op Curaçao. wilt, het ook kan daardoor kansen te creëren bij andere Maar omdat ik toch op tijd af lukken’ opleidingen. Onze opleiding wil studeren heb ik ook in Neis goed, maar natuurlijk is derland gesolliciteerd bij een niet alles perfect, dat zou niet aantal grote advocatenkantoren. Ik kreeg een stageplaats bij een van de kunnen. Maar er is ruimte om mee te denken beste kantoren in Nederland. Er wordt heel over verbeteringen en daar wordt dan ook iets mee gedaan. Omdat ik actief meedenk ben hard gewerkt, maar de sfeer is ontspannen. ik als studentlid gevraagd deel te nemen aan Voor mijn afstudeeropdracht heb ik een nogal auditteams bij visitatiecommissies. Als teamwetenschappelijk onderwerp en moet daar- lid verdiep je je in de opleiding die onder de voor allerlei professionals interviewen. Het is loep wordt genomen. Vervolgens wordt er van gelukt om afspraken te maken met een paar je verwacht dat je concrete suggesties doet topadvocaten! Ik blijf me erover verbazen dat voor het verbeteren van de kwaliteit van die opleiding. Een boeiende uitdaging!” alles lukt wat ik voor ogen heb!

Rachida Bargach, vierdejaarsstudent aan de Juridische Hogeschool Avans-Fontys

81

8-1

8-1 Marcel Wintels, bestuursvoorzitter van Fontys, liep een ochtend mee met Jos Broecks, eerstejaarsstudent Lerarenopleiding economie in Tilburg 8-2 Minister van Justitie Ernst Hirsch Ballin opende het Maaskantgebouw, de nieuwe huisvesting van de Juridische Hogeschool Avans-Fontys in Tilburg

82

8-2


Hoogtepunten De renovatie en modernisering van het gebouw aan de Frans Franssenstraat in ’s-Hertogenbosch werd gerealiseerd.

Huisvesting

Het gerenoveerde Maaskantgebouw in Tilburg werd geopend.

Strategische doelstellingen Kwaliteitsverbetering van de huisvesting is de primaire strategische doelstelling vanuit het principe dat de huisvesting maximaal ten dienste moet staan aan het onderwijsproces.

Proces en resultaat Afdeling Huisvesting en Beheer focuste op de verbetering van de dienstverlening. De introductie van de Supplier Score Card (SSC) was een belangrijke stap in de professionalisering en het transparant maken van geleverde diensten. Deze SSC wordt voor elk nieuw contract gebruikt om de prestaties van de leveranciers van diensten te meten. Er werd een Huisvestingbeleidsplan 2009-2013 geschreven als leidraad voor toekomstige plannen en ontwikkelingen per locatie en per gebouw. Er werden prestatie-indicatoren benoemd voor gebouwen, waarbij deze moeten voldoen aan een minimaal kwaliteitsniveau. Enerzijds vanuit de eisen die de klant stelt aan huisvesting, anderzijds vanuit het bedrijfseconomische principe dat geïnvesteerd vermogen uiteindelijk op enige wijze terugverdiend moet worden. Gebouwlevensduur met daarbij behorende kosten en opbrengsten zijn van doorslaggevend belang. Vooruitlopend op het beleidsplan werden investeringsaanvragen uitgesteld en werd er bezuinigd op meerjarenonderhoud. Dit om vanuit een meer bedrijfseconomisch perspectief vastgoed te gaan beheren en exploiteren. De systematiek van de onderhoudsplanning voor de komende jaren werd verbeterd door een volledig inzicht in activiteiten te creëren. Hiervoor werd de meerjarenonderhoudsverwachting verder uitgewerkt tot een zowel technisch als financieel sturingsmiddel.

Projecten Het gebouw aan de Frans Franssenstraat in ’s-Hertogenbosch werd volledig gerenoveerd en gemoderniseerd, evenals de kantine in gebouw TF (Th. Fliednerstraat) in Eindhoven. De renovatie van het Wylderbeekgebouw 3 in Venlo werd gestart. Dit project loopt door tot in 2009. In Tilburg werd voor de nieuwe opleiding Circus and Performance Art op campus Stappegoor een tijdelijke circustent gerealiseerd. In het gebouw van de Kunsten werd een klimaatinstallatie aangelegd. In oktober koos het bestuur Eindhoven als toekomstige locatie voor de Fontys Sporthogeschool. Hierdoor zullen de vestigingen van de Sporthogeschool in Tilburg en Sittard op termijn sluiten.

Ondersteunende processen - Huisvesting - 83

8-3 Eén van de videoconferencing ruimtes in Venlo die gebruikt wordt voor vergaderingen en stage- en afstudeerpresentaties van de drie verschillende instituten op Campus Venlo 8-4 Het aantal locaties van Fontys Hogeschool

8-3

Pedagogiek werd uitgebreid met de lesplaats Eindhoven. Het kantoorgebouw S2 op het TU/e-terrein werd in de zomervakantie door het Facilitair Bedrijf ‘onderwijsklaar’ gemaakt 8-5 Studenten tijdens een workshop fotografie in de mediatheek van het Mollergebouw 8-6 Met een feestelijke opening nam Fontys Pedagogisch Technische Hogeschool in Eindhoven haar gemoderniseerde werkplaatsen in gebruik

8-4

8-5

84

8-6

Geconstateerd is dat er, met name in Eindhoven, dringend behoefte is aan nieuwbouw. De noodzakelijke investeringsruimte hiervoor is niet voorhanden en zal gecreëerd moeten worden.

Duurzaamheid Het Meerjarenafspraken energie-efficiency convenant 3, waarin de gehele ho- en wo-sector akkoord ging met de beleidsplannen van het kabinet, werd ook door Fontys ondertekend. De plannen betreffen klimaat- en energiedoelstellingen. In het verlengde hiervan werd een energiecoördinator aangesteld voor de implementatie en structurering van energiezorg binnen de hele organisatie. Bij nieuwbouwprojecten zal in de toekomst nadrukkelijk aandacht aan duurzaamheid worden besteed.

Vooruitzichten De renovatie van het Wylderbeekgebouw 3 in Venlo zal afgerond worden. Optimalisatie van de huisvesting in Eindhoven en Tilburg, waaronder de planontwikkeling voor de herontwikkeling van het totale Rachelsmolenterrein. Planontwikkeling voor de locatie en inrichting van een Fontyscampus op het TU/e-terrein. De realisatie van de Sporthogeschool in Eindhoven wordt voorbereid. Planontwikkkeling huisvesting in de Spoorzone in Tilburg.

Ondersteunende processen - Huisvesting - 85

Een brede studie met veel uitdagingen Nadette van Dijk, eerstejaarsstudent aan de pabo in ’s-Hertogenbosch

Een brede opleiding waarin je door het contact met anderen jezelf beter leert kennen: dat zocht Nadette. Na de eerste drie maanden van de opleiding concludeert zij dat de confrontatie met zichzelf en haar eigen kunnen er zeker is geweest, maar vanuit een andere hoek dan zij had verwacht!

86

“W

aarom ik voor de pabo koos? Niet omdat ik straks voor de klas wil staan. Ik was op zoek naar een brede opleiding waarin je jezelf leert kennen door het contact met anderen. Ik beschouw het als een goede springplank naar een vervolgstudie of het bedrijfsleven.

Zo langzamerhand begin ik er wel grip op te krijgen, maar ik blijf het lastig vinden. Dat merk ik ook als ik het systeem aan anderen probeer uit te leggen: dan struikel ik al meteen over vakdomeinen, beroepsproducten, indicatoren en nog Breed is de studie zeker geblemeer. Ik zou meer duidelijkheid ken. De enthousiaste docenten Reden ook waarom ik zijn voor mij enorm motiverend. ‘Een opleiding willen. mij opgaf voor de ‘KwaliteitsExtra steun en motivatie heb is wat je er zelf kring’. Hierin bespreken we ik deze eerste drie maanden van maakt’ een keer per vijf weken met zeker nodig gehad! Ik heb het leerkrachten wat er goed is competentiegestuurd onderwijs aan de opleiding en waar wij als een ramp ervaren. Het voelt als studenten vinden dat het in het begin alsof je aan je lot wordt overgelaten. Je bent aan het zwemmen, knelt. Een opleiding is wat je er zelf van maakt: maar je weet totaal niet waar naartoe! Mijn als je vindt dat iets niet goed is, zal je zelf inimotivatie voor de studie was dan ook binnen tiatief moeten nemen om dat te veranderen. twee weken weg. En ik merk dat andere stu- Uiteindelijk zit je voor jezelf op school en niet omdat je Fontys wilt ondersteunen!” denten er ook veel last van hebben.

Vrijheid bevordert de persoonlijke ontplooiing Beauregard van Leuven, eerstejaars Beeldende Vorming in Tilburg

In België volgde Beau een

‘Het is goed dat de docenten hoge eisen stellen aan onze kwaliteiten’

voorstudie in de richting publicitaire vormgeving en illustratie. Daar ontdekte hij dat hij visuele vormgeving ontzettend leuk vindt en er ook heel goed in is.

“D

e open dag hier was heel erg leuk, een paar van mijn vrienden ging hier naartoe én het is mijn eigen stad, dus de keuze voor Fontys was snel gemaakt. Omdat er veel aanmeldingen waren was de toelating spannend. Naast het maken van drie opdrachten moesten we in een gesprek ons portfolio toelichten. Dat ik aangenomen ben betekent denk ik wel dat ik op mijn creatieve vaardigheden beoordeeld ben! Ik vind ook dat ik heel talentvolle klasgenoten heb. De docenten zijn te gek. Zij sturen je meer dan dat ze echt lesgeven en dat ben ik niet gewend, want in België was het veel strenger allemaal. We krijgen erg veel vrijheid. Dat is goed, want daardoor worden we zelfstandiger en voelen we ons verantwoordelijker. Dat telt ook mee in het creatieve proces, dat je zelf stappen durft te nemen. Je moet in het begin wel goed gemotiveerd zijn om dat op te kunnen brengen.

De docenten weten waar ze het over hebben, de meesten zitten zelf in het vak. Ze kunnen de leerlingen verder helpen, daar ben ik erg tevreden over. De docenten stellen hoge eisen aan de kwaliteit die wij leveren en dat is goed. Daarnaast pushen ze ons dat we ons eigen creatieve proces in gang zetten. Misschien is het moeilijk om werk te vinden in de visuele communicatie. Maar dat is de richting waarin ik me wil specialiseren, waar ik goed in ben en dus doe ik dat. Misschien dat ik nog wel didactische vaardigheden op ga doen om uiteindelijk parttime les te kunnen geven in mijn vakgebied. Ik denk dat ik goed bezig ben omdat ik zorg dat ik aan al mijn opdrachten werk en probeer zo min mogelijk lessen te missen. Als ik begeleiding van een docent nodig heb, dan zoek ik die op. Gelukkig ben ik hier op school terecht gekomen. Hier krijg ik precies voldoende vrijheid om mijn beeldende proces te ontplooien!”

87

9-1

9-1 Op 15 mei nam Norbert Verbraak, bestuursvoorzitter van Fontys Hogescholen, afscheid

88

9 Governance

Fontys wil zich als maatschappelijke instelling op een open en transparante wijze verantwoorden naar haar omgeving. Fontys wil beoordeeld worden op haar prestaties en in een open dialoog communiceren met stakeholders. De Branchecode Governance onderschrijft voorgaande principes; de Raad van Bestuur hanteert ze als richtlijn voor goed bestuur.

Raad van Bestuur De Raad van Bestuur van Fontys Hogescholen bestaat uit vier personen en is verantwoordelijk voor de realisatie van de missie, de strategie en de doelstellingen van de organisatie en de daaruit voortvloeiende resultaatontwikkeling. In overeenstemming met de wet en de statuten zijn de taken en bevoegdheden van de leden van de Raad van Bestuur vastgelegd in een bestuursreglement. Ieder jaar opnieuw legt de Raad van Bestuur met instituutsdirecties en de directeur van het Fontys Facilitair Bedrijf prestatieafspraken vast in een managementcontract. De Raad van Bestuur sluit op zijn beurt een prestatiecontract af met de Raad van Toezicht. Portefeuilleverdeling Raad van Bestuur

Samenstelling en portefeuilleverdeling Raad van Bestuur per 31-12-2008* • Mr. M.J.G. Wintels, voorzitter Portefeuille: strategie, cultuur en organisatie, veiligheid • Drs.ing. R. van Elderen Portefeuille: financiën en control, marketing en communicatie • Dr.ir. J.W.M.A. Houben P ortefeuille: huisvesting, personeel en arbo, zakelijke dienstverlening, kwaliteitszorg en audit, internationalisering • Drs. W.M.E. Teune-Kasbergen Portefeuille: onderwijs, studentenzaken, ICT/informatiemanagement, juridische zaken

* Voor nevenfuncties, zie www.fontys.nl/over.fontys

De taakverdeling van de leden van de Raad van Bestuur is vastgesteld in horizontale en verticale portefeuilles (instituten). De horizontale portefeuilleverdeling is na het aantreden van Marcel Wintels als nieuwe voorzitter van de Raad van Bestuur gewijzigd en ziet er als volgt uit:

Marcel Wintels is per 1 juni 2008 als voorzitter van de Raad van Bestuur in dienst getreden voor een periode van vier jaar. Na afloop van deze termijn kan hij voor eenzelfde periode worden herbenoemd. De andere leden van de Raad van Bestuur zijn voor onbepaalde tijd in hun functie benoemd. De leden zijn gezamenlijk en ieder afzonderlijk verantwoording verschuldigd aan de Raad van Toezicht over de wijze waarop zij hun taak uitoefenen.

Governance - 89

9-2 De Raad van Toezicht, met van links naar rechts:

Prof.dr. A. Kolnaar, Mr. P.C. Lodders-Elfferich, Dr. N.J. Koole, Ir. E. van Schagen, Drs. J.C. Leenhouts, Dr.ir. A. Huijser, Prof.dr. P.J.M. van Tongeren

9-2

9-3 De Raad van Bestuur, met van links naar rechts: Dr.ir. J.W.M.A. Houben, Drs. W.M.E. Teune-Kasbergen, Mr. M.J.G. Wintels, Drs.ing. R. van Elderen 9-4 Peter Popping, voorzitter van de Centrale Medezeggenschapsraad en student aan de Fontys Lerarenopleiding Tilburg 9-5 Eerstejaarsstudent aan de pabo in ’s-Hertogenbosch Karin Schelle werd eerste op de 800m tijdens de Nederlandse Studenten Kampioenschappen

9-3

9-4

90

9-5

Bij zijn aantreden kreeg Marcel Wintels als één van de opdrachten mee om, vanwege de aanstaande (pre) pensionering van de drie al langer zittende bestuursleden, een nieuwe, kleinere Raad van Bestuur te formeren. In 2008 werden hiertoe, in nauw overleg met de Raad van Toezicht, de eerste voorbereidende stappen gezet. Besloten werd om zo snel mogelijk in 2009 in vernieuwde samenstelling leiding te gaan geven aan de uitvoering van de nieuw ingezette koers. De verwachting is dat de nieuwe Raad van Bestuur voor het einde van het lopende studiejaar gevormd kan worden.

Raad van Toezicht De Raad van Toezicht ziet toe op een adequate besturing van Fontys Hogescholen door de Raad van Bestuur. De taken, bevoegdheden en profielkenmerken van de Raad van Toezicht zijn vastgelegd in de statuten en het bestuursreglement. De Raad van Toezicht is zodanig samengesteld dat de leden ten opzichte van elkaar, de Raad van Bestuur en welk deelbelang dan ook, onafhankelijk en kritisch kunnen opereren. Samenstelling Raad van Toezicht per 31-12-2008 • Dr.ir. A. Huijser (voorzitter) • Ir. E. van Schagen (vice-voorzitter) • Drs. J.C. Leenhouts (secretaris) • Prof.dr. A. Kolnaar • Dr. N.J. Koole • Mr. P.C. Lodders-Elfferich • Prof.dr. P.J.M. van Tongeren (per 01-01-08 opvolger van prof.dr. W.F.C.M. Derkse)

De Raad van Toezicht vergaderde zes keer met en eenmaal zonder de Raad van Bestuur. De raad verleende zijn goedkeuring aan uiteenlopende zaken, onder andere aan de initiatieven tot de start van de bacheloropleidingen Pedagogisch Management Kinderopvang, Lifestyle, Automotive en Design & Build en de masteropleiding Leraar biologie. In de loop van het jaar werden het jaarverslag en de jaarrekening 2008 en de begroting 2009 goedgekeurd. De Raad van Toezicht steunde de keuze van de Raad van Bestuur voor een nieuwe unielocatie voor de Sporthogeschool in Eindhoven. Via de bestuursrapportages werd de raad periodiek geïnformeerd over de belangrijkste ontwikkelingen van Fontys. Er werd nadrukkelijk stilgestaan bij de, deels minder positieve, bevindingen van de nieuwe voorzitter ten aanzien van de onderwerpen onderwijsorganisatie en -kwaliteit, studenttevredenheid, studenten in- en uitstroom, financiën en personeel. De Raad van Toezicht bezon zich, ook in zijn besloten bijeenkomst, over zijn rol hierbij en sprak het voornemen uit zich nog beter te laten informeren over de ontwikkelingen. De Raad van Toezicht werd verder geïnformeerd over nieuw benoemde managers en lectoren, over visitatie- en accreditatieresultaten en over de vergaderingen van de CMR. Ook over de voortgang in de samenwerking tussen Fontys en de Welten Holding bv werd gerapporteerd. Het onderzoeksbeleid en huisvesting werden als aparte thema’s besproken.

Governance - 91

9-6 Drie journalistiekstudenten maakten een televisieprogramma voor Omroep Brabant over de Bossche volkswijk Boschveld 9-7 Afgestudeerde hbo’ers kregen als trainee via een leer- en werktraject de kans hun kennis op een

9-6

bepaald vakgebied te vergroten 9-8 Het Expertisecentrum Duurzaam opvoeden en ontwikkelen (onderdeel van Fontys PABO Eindhoven) zet aanwezige pedagogische kennis en ervaring in de markt en huldigt een brede maatschappelijke filosofie. Marcel van Herpen is projectleider. 9-9 Erica Terpstra verrichtte de opening van een fitnesscentrum op basis van interactieve games van oud-Fontysmedewerker Carla Scholten. Fontys is op diverse manieren bij de E-fit zone betrokken. Techniekstudenten werkten aan de koppeling tussen de fitnessapparaten en een centrale computer, en studenten Sport- en Bewegingseducatie stelden beweegprogramma’s

9-7

samen

9-8

92

9-9

Kerncommissies Om te functioneren in overeenstemming met de Branchecode Governance en ter voorbereiding op zijn besluitvorming heeft de Raad van Toezicht een drietal voorbereidende commissies. Dit zijn: Commissies van de Raad van Toezicht per 31-12-2008 • Auditcommissie

A. Kolnaar (voorzitter),

A. Huijser, E. van Schagen

• Remuneratie-/Benoemingscommissie

A. Huijser (voorzitter),

N. Koole, J. Leenhouts, E. van Schagen

• Identiteitcommissie

P. van Tongeren (voorzitter),

J. Leenhouts, P. Lodders-Elfferich

Auditcommissie

De Auditcommissie vergaderde doorgaans een week voor de plenaire vergaderingen van de Raad van Toezicht. Daarbij waren de portefeuillehouder Financiën van de Raad van Bestuur en de concerncontroller aanwezig. Bij twee vergaderingen was ook de externe accountant aanwezig. In de commissie werd met name aandacht besteed aan de resultaten uit de planningen controlcyclus, de financiële resultaatontwikkeling, de ontwikkeling van de liquiditeit en de solvabiliteit, de begroting 2009, de risicoanalyse als middel voor efficiënte en effectieve control en de prestaties van de afzonderlijke organisatieonderdelen ten opzichte van het strategisch beleidsplan. Remuneratie-/Benoemingscommissie

Gewoonlijk vergadert deze commissie tweemaal per jaar. Dit jaar kwam de commissie vaker bijeen met name voor de selectie en benoeming van een nieuwe voorzitter van de Raad van Bestuur. In overeenstemming met het besluit van de Raad van Toezicht was de werving gericht op het vinden van een externe kandidaat. Dit werd gedaan in nauwe samenwerking met een extern adviesbureau. De commissie boog zich over het opstellen en vaststellen van het functieprofiel, een long- en shortlist van kandidaten en het selecteren van de kandidaat. Identiteitcommissie

De Identiteitcommissie vergaderde eenmaal. Met de komst van de nieuwe commissievoorzitter, P. van Tongeren, stond de commissie stil bij haar opdracht. De ontwikkelingen bij Fontys Hogeschool Theologie Levensbeschouwing werden door een gastspreker toegelicht en de toekomst van de Zinconferenties kwam aan de orde.

Medezeggenschap Binnen Fontys kiezen medewerkers en studenten vertegenwoordigers voor één van de medezeggenschapsorganen binnen de organisatie. Aan ieder instituut is een instituutsmedezeggenschapsraad (IMR) verbonden. IMR-leden hebben de eigen directeur als gesprekspartner. De Personeelsraad Facilitair Bedrijf (PFB) is de gesprekspartner van de directeur van het Facilitair Bedrijf en de Centrale Medezeggenschapsraad (CMR) is de gesprekspartner van de Raad van Bestuur. De CMR bestaat uit elf studenten en elf personeelsleden die via rechtstreekse verkiezingen worden gekozen. Voor de derde keer in de geschiedenis van Fontys werd een student - Peter Popping - tot voorzitter gekozen. De CMR kan gevraagd en ongevraagd advies geven over onderwerpen die voor heel Fontys van belang zijn of consequenties hebben. Daarnaast heeft de CMR op basis van de wet en het medezeggenschapsreglement instemmingsrecht op een aantal onderwerpen.

Governance - 93

9-10 Opening Techniek Atelier van Fontys Hogeschool Engineering 9-11 Open dag in gebouw R1, Eindhoven 9-12 Met een cheque van sponsor Rabobank ging het

9-10 4

Best Buddies-project van start voor studenten van Fontys Hogeschool Sociale Studies in Tilburg. Tien eerste- en tweedejaars zijn een schooljaar lang best buddies van een Tilburger met een verstandelijke beperking 9-13 Burgemeester Van Gijzel van Eindhoven in discussie met docenten

4

9-11 4

9-12

94

9-13 4

De CMR was betrokken bij de werving en selectie van de nieuwe voorzitter van de Raad van Bestuur en adviseerde positief ten aanzien van de benoeming van de voorgestelde kandidaat. Met het aantreden van Marcel Wintels kwam de focus vooral te liggen op versterking van de onderwijsorganisatie onder andere door vereenvoudiging van het minorsysteem en op verhoging van de tevredenheid van studenten en medewerkers. Deze focus, die een cultuuromslag betekent, is niet alleen in 2008 een belangrijk thema geweest voor de CMR maar zal dat ook in 2009 zijn.

Verticale en horizontale verantwoording De Raad van Bestuur legt op twee manieren verantwoording af: verticaal en horizontaal. Het jaarverslag en de managementrapportages - beide openbaar - zijn de belangrijkste instrumenten hierbij. De verticale verantwoording vindt plaats naar de minister van OCW. Intern rapporteert de Raad van Bestuur aan de Raad van Toezicht. Fontys kent vele vormen van horizontale dialoog en verantwoording. Naar studenten en medewerkers via onder andere medezeggenschapsorganen en opleidingscommissies. Het werkveld is betrokken in de opleidingscommissies en de werkveld-/beroepenveldcommissies voor bewaking van de kwaliteit van het onderwijs. Daarnaast hebben veel instituten een Raad van Advies. In 2009 zal de Raad van Bestuur - naast de formele vormen van verantwoording en dialoog - zich meer richten op de informele dialoog. De Raad van Bestuur zal alle instituten en afdelingen van het Facilitair Bedrijf bezoeken om met medewerkers en studenten van gedachten te wisselen over hun ervaringen met en binnen Fontys.

Planning, control en risicomanagement Planning- en controlcyclus

De strategie van Fontys ligt vast in een organisatiebreed strategisch beleidsplan. Deze strategie - in combinatie met continue risicoanalyse - vormt de basis voor de jaarlijkse doelstellingen op instituutsniveau. De planningen controlcyclus stelt het bestuur en management van Fontys in staat de implementatie van strategische doelen binnen de organisatieonderdelen te bewaken. Bovendien levert dit systeem een continue bijdrage aan de verbetering van de prestaties en de (her)formulering van de doelen. Elk instituut wordt op basis van een instituutspecifiek managementcontract beoordeeld op criteria die garant staan voor onderwijskwaliteit en tevredenheid. De directeuren van de instituten zijn verantwoordelijk voor het realiseren van hun doelstellingen en van de bijbehorende middelen. Ook in 2008 vonden, door middel van viermaandelijkse managementsrapportages, monitoring en evaluatie van de resultaten plaats.

Governance - 95

9-14 Vierdejaarsstudenten van Fontys Hogeschool Engineering ontwikkelden in opdracht een drumstel waarmee doven toch kunnen leren drummen 9-15 May van den Hout is coördinator van de zwemschool en beheerder van het zwembad bij

9-14

Fontys Sporthogeschool in Tilburg 9-16 Door de ondertekening van een intentieverklaring tussen Voortgezet onderwijsinstelling Het Hooghuis met Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg, Fontys Lerarenopleiding Tilburg en Fontys PABO ’s-Hertogenbosch kunnen enkele tientallen docenten de komende jaren een masteropleiding van FLOT of OSO gaan volgen en kunnen docenten met een pabodiploma een tweedegraadsbevoegdheid halen 9-17 Lianne Lamers is coördinator van het Fontys Assessment Center Educatie, het nieuwe loket voor alle docenten van Fontys die gecertificeerd assessor willen worden

9-15

9-16

96

9-17

Bezoldiging Raad van Bestuur en Raad van Toezicht De bezoldiging van de Raad van Bestuur heeft zich als volgt ontwikkeld: Bruto salaris incl. vakantietoeslag

Werkgeverslasten incl. pensioen premie

Autokosten

Totaal werkgeverslasten

Waarvan gratificatie

€

€

€

€

€

96.900

18.328

11.563

126.791

0

81.185

10.200

8.213

99.598

10.500

Drs.ing. R. van Elderen

158.728

25.100

20.157

203.985

9.450

Dr.ir. J.W.M.A. Houben

158.728

25.908

16.752

201.388

9.450

Bedragen 2008

Mr. M.J.G. Wintels (voorzitter m.i.v. 01-06-2008) Drs. N.M. Verbraak (voorzitter tot 01-06-2008) *

Drs. W.M.E. Teune-Kasbergen

158.017

25.230

11.814

195.061

9.450

Totaal

653.558

104.766

68.499

826.823

38.850

Bruto salaris incl. vakantietoeslag

Werkgeverslasten incl. pensioenpremie

Autokosten

Totaal werkgeverslasten

Waarvan gratificatie

€

€

€

€

€

164.175

26.269

19.631

210.075

7.974

Bedragen 2007

Drs. N.M. Verbraak Drs.ing. R. van Elderen

152.056

24.722

17.332

194.110

7.974

Dr.ir. J.W.M.A. Houben **

163.837

24.608

15.644

204.089

7.974


145.809

22.836

15.474

184.119

7.974

Totaal

625.877

98.435

68.081

792.393

31.896

* M.i.v. 01-06-2008 als adviseur aan Fontys verbonden. ** Inclusief € 11.780 gratificatie ambtsjubileum.

De bezoldiging van de Raad van Toezicht heeft zich in 2008 als volgt ontwikkeld:

Dr.ir. A. Huijser (voorzitter)

Vergoeding 2008

Vergoeding 2007

€

€

10.000

10.000

Ir. E. van Schagen (vice-voorzitter)

8.000

5.000

Drs. J.C. Leenhouts (secretaris)

7.000*

5.000*

Prof.dr. W.F.C.M. Derkse

0

5.000

Prof.dr. A. Kolnaar

7.000

5.000

Dr. N.J. Koole

6.000

5.000

Mr. P.C. Lodders-Elfferich

6.000

5.000

Prof.dr. P.J.M. van Tongeren

6.000

0

50.000

40.000

* Ten behoeve van Mondriaan Onderwijsgroep.

Governance - 97

Ook studenten moeten hun stem laten horen

Dit is een vak dat je uiteindelijk in de praktijk leert. Na eventueel een extra stage in de bedrijfsjournalistiek - die de kans op een baan moet verhogen - wil Astrid het werkveld gaan verkennen. Zelf heeft ze het gevoel de opleiding met redelijk wat bagage te zullen verlaten. Haar ideaal is om sportjournalist te worden, maar bedrijfsjournalistiek biedt meer perspectieven.

“M

ijn ideaal was altijd om sportjournalist te worden, maar het bleek lastig om een stageplek in de sportjournalistiek te vinden die bij me paste en me leuk leek. Ik studeer af in de richting tijdschrift, maar doe de minor bedrijfsjournalistiek erbij om mijn kans op een baan te vergroten. Het zou natuurlijk helemaal leuk zijn om sportartikelen te schrijven voor meer ‘algemene’ tijdschriften. Stiekem hoop ik toch wel op de emancipatie van vrouwen in de sportjournalistiek! Ik wil dus een extra stage in de bedrijfsjournalistiek doen. Ik studeer nominaal, dus daar is voldoende tijd voor. Het zit in mijn karakter om alles op tijd en goed te doen! Om mee te kunnen denken over de kwaliteit Er is onvoldoende gekeken naar individuele van het onderwijs zit ik al een aantal jaren in opleidingen, waardoor veel vierdejaars Jourde opleidingscommissie. Als student ervaar nalistiek nu nog derdejaarsvakken volgen, omdat die nu beter aangeboden je hoe de regels in de prakworden. Een klankbordgroep tijk werken en die ervaring is bruikbaar bij het adviseren over ‘Ik hoop op de heeft veel goed gedaan: klachten zijn serieus genomen en ik die regels. Indirect kun je zelfs emancipatie dat het nu beter gaat in de maatregelen tegenhouden als van de vrouw zie jaren onder ons. dat nodig zou zijn. Het is bein de sport Veel docenten zijn ook werklangrijk om als student je stem journalistiek!’ zaam in het werkveld en dat te laten horen en dat kan via levert een positieve bijdrage. deze weg. Het leuke aan de opleiding is In ons tweede jaar werd het major-minorsys- ook dat het een kleine school is met een perteem ingevoerd. Wij hadden het gevoel alsof soonlijke benadering en informele sfeer. Naar dat door onze strot geduwd werd, de introduc- mijn idee ga ik straks met voldoende bagage het werkveld in!” tie ervan kwam té ondoordacht over.

98

Astrid van den Hoek, vierdejaars Journalistiek in Tilburg

Kwaliteit moet ter discussie staan

Adriaan Mellema,

consultant kwaliteitszorg bij de afdeling Onderwijs Als consultant kwaliteitszorg bij de

afdeling Onderwijs is Adriaan veelzijdig bezig. Naast begeleiding van opleidingen in accreditatietrajecten, werkt hij mee aan aanvragen voor nieuwe opleidingen, adviseert hij instituten op het gebied van kwaliteitszorg en is hij lid van de kenniskring van de Afdeling Onderwijs. Ook houdt hij zich bezig met Associate degree-opleidingen en de ontwikkeling van minors. Bovendien is hij enthousiast bestuurslid van het pas opgerichte Fontys Young Professionals.

“W

at kwaliteit is? Daar kun je meerdere kanten mee op. Kwaliteitszorg, externe verantwoording en basiskwaliteit, organisatiekwaliteit, kwaliteitscultuur, kwaliteitsmodellen, kwaliteitsbeleid… Als onderwijskundige ben ik altijd bezig met de kwaliteit van het onderwijs. En uiteindelijk gaat het bij ons, Fontys, natuurlijk altijd over onderwijskwaliteit. Dat die kwaliteit ter discussie staat is inmiddels duidelijker dan de meeste definities van kwaliteit. Het is wat dat betreft een fijne tijd om je met kwaliteitszorg bezig te houden.

vak en beroep, waarin studenten en docenten uitgedaagd worden om bewust en stevig aan de slag gaan. Knelpunten in een organisatie kunnen dan vervelend zijn. Maar ook die kun je oplossen door goede samenwerking.

Erg goede herinneringen heb ik aan het werken aan de nieuwe opleiding Pedagogisch Management Kinderopvang. In een korte en hectische periode is er met docenten vanuit drie instituten en een betrokken werkveld een goede opleiding ontwikkeld, aangevraagd en goedgekeurd. Door goed samenwerken konden we bij de Het aantrekkelijke van het hbo NVAO aantonen dat we écht is voor mij de mix van relevantie voor de beroepsuitoefening, ‘De focus op een die onderwijskwaliteit kunnen theoretische verdieping in het goed leerproces gaan leveren. Ik denk dat ievakgebied en de onderwijs- is van essentieel dereen vanuit zijn eigen invalshoek en interesse voor andere kundige didactische compobelang’ invalshoeken de vraag stelde nent die in opleidingen moet wat zijn of haar bijdrage kon zitten. Meer nog dan in het zijn aan kwaliteit. wo moeten deze drie componenten samengaan. Ik denk dat dat het wer- Ik hoop dat Fontys Young Professionals een ken aan kwaliteit en kwaliteitsproblemen het zelfde soort doel gaat bereiken. De vraag trighbo het meest typeert. De drie invalshoeken geren wat je zelf kunt doen om samenwerkend kom je vaak tegen als je studenten, werkge- kwaliteit te leveren, en dat mensen dat dus vers, docenten, maar ook een controller bij gewoon gaan doen. Misschien moet kwaliteit Fontys vraagt wat goed onderwijs is. Voor mij daarvoor wel altijd ter discussie staan.” is kwaliteit een goede en inspirerende mix van

99

10-1

10-1 Een deel van de medewerkers die ooit het Talent Ontwikkelingsprogramma volgden dacht mee over de organisatie- en cultuurveranderingen die nodig zijn om Fontys binnen enkele jaren naar de top te brengen

100

10 Financiële resultaten

Strategische doelstellingen Fontys streeft naar een gezonde financiële basis voor de toekomst. Het behalen van een maximaal financieel resultaat is geen doel. Uitgangspunt voor het financiële beleid van Fontys vormt de planningen controlcyclus. Voor de financiële kaders in deze cyclus wordt een taakstellende afspraak vastgelegd. Deze is ontleend aan de begroting, die de financiële vertaling vormt van de geplande activiteiten en integraal onderdeel uitmaakt van het managementcontract. Monitoring van de financiële voortgang vindt plaats via de viermaandelijkse managementrapportages. Afwijkingen van de resultaten kunnen aldus tijdig worden gesignaleerd zodat bijsturing kan plaatsvinden.

Risicobeheersing De belangrijkste financiële risico’s voor Fontys betreffen achterblijvende baten als gevolg van afnemende studentenaantallen, het achterblijven van de indexatie van de rijksbijdrage in relatie tot de loonkostenontwikkeling en tegenvallende omzet uit contractactiviteiten. Het effect van afnemende studentenaantallen wordt door de T-2 bekostiging pas na ruim één jaar zichtbaar in de te ontvangen rijksbijdrage. Om tijdig te kunnen anticiperen op ongunstige toekomstige ontwikkelingen is het noodzakelijk om de lasten op korte termijn aan te kunnen passen aan de gewijzigde situatie. Omdat de personele lasten meer dan 75% uitmaken van de totale lasten wordt nadrukkelijk gestuurd op een meer flexibele personeelsformatie. Een dalende instroom en toenemende uitval van de afgelopen jaren hebben geresulteerd in een verlies van marktaandeel van circa 10%. De financiële effecten van de krimp zullen (door de T-2 vertraging) vooral met ingang van 2009 nadrukkelijk merkbaar zijn. Daarom zijn in 2008 bezuinigingen en ombuigingen in gang gezet, die hebben geleid tot ingrijpende efficiencymaatregelen en herprioritering van de ondersteunende processen en overige activiteiten. Het jaar 2008 is afgesloten met een fors negatief exploitatietekort, voornamelijk als gevolg van dotaties aan voorzieningen voor reorganisatiekosten en een aantal incidentele tegenvallers. Deze ingrepen moeten leiden tot een gezondere financiële basis voor de toekomst.

Verkorte jaarrekening De financiële overzichten in dit hoofdstuk zijn ontleend aan de jaarrekening 2008. Om een volledig inzicht te krijgen in de financiële resultaten van Stichting Fontys en de grootte en samenstelling van het vermogen wordt verwezen naar de volledige jaarrekening die, voorzien van een goedkeurende accountantsverklaring, ter inzage ligt ten kantore van de Stichting.

Financiële resultaten - 101

De financiële informatie in dit hoofdstuk omvat de financiële gegevens van Stichting Fontys en de rechtspersonen waarop de Stichting beleidsbepalende invloed kan uitoefenen, danwel waarop de Stichting samen met andere partijen de gezamenlijke zeggenschap uitoefent. Deze informatie is opgenomen voor het aandeel van Stichting Fontys in deze rechtspersonen. De kerngegevens van deze rechtspersonen zijn hieronder weergegeven. Financiële kerngegevens verbonden partijen, betrokken bij de consolidatie

Naam

Juridische vorm

Statutaire zetel

Code activiteiten

Fontys Interactive B.V.

Eigen Vermogen 31-12-2008 € x 1.000

Resultaat jaar 2008 € x 1.000

% Opgenomen in financiële overzichten

B.V.

Eindhoven

4

(332)

(2)

100

OOET

Stichting

Eindhoven

4

1.952

358

100

Bedrijfshogeschool

Stichting

Tilburg

4

(32)

(11)

100

Kunstcluster

Stichting

Tilburg

3

(4.971)

(1.107)

100

Bestuursonderwijs

Stichting

Tilburg

1

1.430

141

100

Stichting Fontys Actief

Stichting

Eindhoven

4

384

135

100

Algemeen Fonds

Stichting

Eindhoven

3

(5.348)

(615)

100

Kenniscentrum Duurzame Stad- & Streekontwikkeling

Stichting

Eindhoven

2

0

(63)

100

Juridische Hogeschool Avans-Fontys

Stichting

Tilburg

4

(2.442)

176

50

( ) = negatief eigen vermogen respectievelijk verlies

Stelselwijzigingen Algemeen

Met ingang van het verslagjaar 2008 is de Richtlijn jaarverslaggeving hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek ingetrokken en is Titel 9 Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek van toepassing op de jaarverslaggeving. Als gevolg hiervan zijn onderstaande stelselwijzigingen doorgevoerd. Uitbreiding consolidatiekring

Stichting Algemeen Fonds is met ingang van 2008 opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening van Stichting Fontys. Deze wijziging in waarderingsgrondslag heeft het eigen vermogen per 1 januari 2008 negatief beïnvloed voor een bedrag van € 4,7 miljoen. Het resultaat over 2007 is door deze wijziging negatief beïnvloed voor een bedrag van € 0,7 miljoen. Consolidatie stichtingen

De tot en met 2007 opgenomen belangen in de geconsolideerde stichtingen worden niet langer als een deelneming gewaardeerd. In de geconsolideerde balans worden de vermogens van de geconsolideerde stichtingen met ingang van 2008 verantwoord als ‘Aandeel derden in groepsvermogen’ in plaats van ‘Eigen vermogen’. Deze stelselwijziging heeft geen gevolgen voor het resultaat 2007. Voorziening waarborgfonds

Het risico als gevolg van de borgstelling kwalificeert op basis van de feitelijke omstandigheden niet als een feitelijke verplichting en voldoet daarmee niet aan de voorwaarden voor het opnemen van een voorziening. Deze wijziging in waarderingsgrondslag heeft het eigen vermogen per 1 januari 2008 positief beïnvloed voor een bedrag van € 2,0 miljoen. Het resultaat over 2007 is door deze wijziging positief beïnvloed voor een bedrag van € 0,1 miljoen. Voorziening Seniorenregeling Onderwijs Personeel (SOP)

Personeelsleden die deelnemen aan deze regeling verminderen hun werktijd in ruil voor minder loon. Deze loonsvermindering wordt voor een deel gecompenseerd door een bijdrage van Stichting Fontys. Voor de bijdrage van Fontys aan personeelsleden die in 2008 deelnemen aan de SOP-regeling is een voorziening gevormd. Deze wijziging in waarderingsgrondslag heeft het eigen vermogen per 1 januari 2008 negatief beïnvloed voor een bedrag van € 4,1 miljoen. Het resultaat over 2007 is door deze wijziging negatief beïnvloed voor een bedrag van € 2,3 miljoen. 102

Waardering van effecten die zijn opgenomen onder financiële vaste activa

Met ingang van 2008 worden de onder de financiële vaste activa opgenomen effecten gewaardeerd tegen actuele waarde. Tot en met 2007 werden de effecten op grond van de OCW Richtlijnen gewaardeerd tegen historische kostprijs of lagere marktwaarde. Deze wijziging in waarderingsgrondslag heeft het eigen vermogen per 1 januari 2008 positief beïnvloed voor een bedrag van € 2,1 miljoen. Het resultaat over 2007 is door deze wijziging negatief beïnvloed voor een bedrag van ongeveer € 0,1 miljoen. Egalisatierekening investeringssubsidies

De presentatie van de investeringssubsidies als afzonderlijke post ‘Egalisatierekening investeringssubsidies’ op de balans is met ingang van het boekjaar 2008 komen te vervallen. Vooruitontvangen investeringssubsidies worden met ingang van 2008 verantwoord onder de passiva. Onderhanden projecten

De contractactiviteiten worden gedurende de looptijd van de projecten niet meer als onderhanden werk verantwoord. De overlopende projecten in het kader van contractactiviteiten worden met ingang van 2008 verantwoord als overlopende activa dan wel overlopende passiva. De ter vergelijking opgenomen balans en staat van baten en lasten over 2007 zijn in verband met deze stelselwijzigingen aangepast. De effecten hiervan zijn in onderstaande overzichten samengevat.

Effecten stelselwijziging op de geconsolideerde balans per 31 december 2007 (x € 1.000)

31-12-2007 na stelselwijziging

Effect stelselwijzigingen

31-12-2007 vóór stelselwijziging

206.059

28.857

177.202

14.270

(30.877)

45.147

220.329

(2.020)

222.349

330

(690)

1.020

34.589

(98)

34.687

Activa Vaste Activa Materiële activa Financiële vaste activa Totaal Vaste Activa Vlottende Activa Voorraden Vorderingen Liquide middelen

7.765

366

7.399

42.684

(422)

43.106

263.013

(2.442)

265.455

Eigen vermogen

74.167

1.878

72.289

Aandeel derden in groepsvermogen

(6.628)

(6.628)

0

Groepsvermogen

67.539

(4.750)

72.289

0

(2.981)

2.981

23.386

2.095

21.291

Totaal Vlottende Activa Totaal Activa

Passiva

Egalisatierekening investeringssubsidies Voorzieningen Langlopende schulden

68.430

(206)

68.636

Kortlopende schulden

103.658

3.400

100.258

Totaal Passiva

263.013

(2.442)

265.455


Effecten stelselwijziging op de geconsolideerde staat van baten en lasten over 2007 2007 na stelselwijziging

Effect stelselwijzigingen

2007 vóór stelselwijziging

204.177

0

204.177

Collegegelden

51.819

0

51.819

Baten werk i.o.v. derden

37.813

0

37.813

(x € 1.000) Baten Rijksbijdragen OCW

Overige baten

20.572

0

20.572

Totaal Baten

314.381

0

314.381

Lasten Personele lasten

231.873

2.270

229.603

Afschrijvingen

21.582

2.184

19.398

Overige instellingslasten

59.442

(2.979)

62.421

312.897

1.475

311.422

Totaal Lasten Saldo baten en lasten Saldo financiële baten en lasten Resultaat voor belastingen Winstbelastingen Resultaat deelneming Groepsresultaat

1.484

(1.475)

2.959

(1.945)

(1.527)

(418)

(461)

(3.002)

2.541

10

0

10

123

0

123

(348)

(3.002)

2.654

Financiële prestaties Kerncijfers (x € 1.000, tenzij anders vermeld)

2008

2007

2006

2005

2004

Baten

325.355

314.381

295.309

305.494

282.073

Saldo baten en lasten

(11.376)

1.484

1.906

10.329

10.493

Resultaat na belastingen

(17.886)

(348)

1.164

3.564

4.785

22,9%

28,2%

26,4%

26,5%

26,0%

Solvabiliteit (EV/TV) Liquiditeit Rentabiliteit

0,4

0,4

0,5

0,6

0,7

-27,2%

-0,5%

0,4%

1,2%

1,7%

De cijfers over 2004 tot en met 2006 zijn gebaseerd op de waarderingsgrondslagen zoals die van toepassing waren in de betreffende jaren en zijn niet herrekend voor de stelselwijzigingen die in 2008 zijn doorgevoerd.

104

De solvabiliteit is in 2008 afgenomen van 28,2% naar 22,9% als gevolg van de onttrekking van het negatieve resultaat van € 17,9 miljoen en het per saldo negatieve effect van de stelselwijzigingen van € 4,8 miljoen. Het percentage blijft daarmee onder de intern geformuleerde streefnorm van 30% en komt in de buurt van de minimale norm van 20%. De liquiditeitspositie, uitgedrukt in de current ratio (de verhouding tussen de vlottende activa en de kortlopende schulden) bedraagt 0,4. Het is niet aannemelijk dat zich in de toekomst liquiditeitsproblemen zullen voordoen. Onder de financiële vaste activa is voor een aanzienlijk bedrag aan direct liquideerbare beleggingen opgenomen, terwijl onder de overlopende passiva een bedrag van € 39,5 miljoen is opgenomen aan vooruitontvangen collegegelden. Het rentabiliteitspercentage (de verhouding tussen het resultaat na belastingen en het gemiddeld eigen vermogen) is negatief als gevolg van het resultaat 2008. Voor een nadere analyse van het resultaat wordt verwezen naar de volgende paragraaf. Geconsolideerde staat van baten en lasten ontleend aan de jaarrekening 2008 (x € 1.000)

Realisatie 2008

Begroting 2008

Realisatie 2007

216.521

210.462

204.177

Collegegelden

52.288

52.039

51.819

Baten werk i.o.v. derden

37.480

42.245

37.813

Overige baten

19.066

16.834

20.572

Totaal Baten

325.355

321.580

314.381

250.927

236.355

231.873

Afschrijvingen

21.427

22.718

21.582

Overige instellingslasten

64.377

60.813

59.442

Totaal Lasten

336.731

319.886

312.897

Saldo baten en lasten

(11.376)

1.694

1.484

(6.295)

(2.332)

(1.945)

(17.671)

(638)

(461)

(12)

29

10

Baten Rijksbijdragen OCW

Lasten Personele lasten

Saldo financiële baten en lasten Resultaat voor belastingen Winstbelastingen Resultaat deelneming Groepsresultaat

(227)

0

123

(17.886)

(667)

(348)

Toe te rekenen aan: Stichting Fontys Derden opgenomen in de consolidatie

(16.708)

0

1.101

(1.178)

(667)

(1.449)

(17.886)

(667)

(348)

Het totale resultaat van Fontys over 2008 bedraagt € 17,9 miljoen negatief, € 17,2 miljoen lager dan begroot. Dit is het saldo van hogere baten (€ 3,8 miljoen), hogere lasten (€ 16,9 miljoen), een lager saldo financiële baten en lasten (€ 4,0 miljoen) en een lager resultaat uit deelnemingen (€ 0,2 miljoen).


De baten uit rijksbijdragen vallen ten opzichte van de begroting 2008 en de werkelijke cijfers 2007 € 6,1 miljoen respectievelijk € 12,3 miljoen hoger uit. De belangrijkste oorzaak van de toename ten opzichte van de begroting betreft de prijscompensatie van de normatieve rijksbijdrage met circa 4,2% (€ 4,3 miljoen). Daarnaast is in 2008 een rijksbijdrage voor onderzoek ontvangen van € 6,0 miljoen; deze is in de realisatie 2007 niet opgenomen. Aan de lastenkant zijn de personele lasten per saldo € 14,6 miljoen hoger dan begroot. Deze toename wordt veroorzaakt door forse dotaties aan voorzieningen voor personele risico’s en hogere lasten met betrekking tot inhuur derden. Aan de voorziening voor reorganisatie is per saldo een bedrag van € 17,3 miljoen gedoteerd in verband met reorganisatiekosten samenhangend met de afvloeiing van ongeveer 200 arbeidsplaatsen. De afschrijvingslasten zijn € 1,3 miljoen lager dan begroot omdat investeringen die waren gepland niet hebben plaatsgevonden. Daarnaast zijn, vooruitlopend op het huisvestingsbeleidsplan, investeringsaanvragen uitgesteld en is er bezuinigd op meerjarenonderhoud. De overige instellingslasten zijn € 3,6 miljoen hoger dan begroot. Deze toename kan nagenoeg volledig worden toegeschreven aan de dotatie aan overige voorzieningen. Deze voorzieningen zijn gevormd ter dekking van de kosten voor naheffingen van de Belastingdienst en mogelijke claims en juridische procedures. Het saldo van de financiële baten en lasten is € 4,0 miljoen lager dan begroot met name als gevolg van de waardeverminderingen van de effecten naar de actuele waarde in het boekjaar. Geconsolideerde balans ontleend aan de jaarrekening 2008 (na resultaatbestemming x € 1.000)

31-12-2008

31-12-2007

Activa Vaste Activa Materiële activa Financiële vaste activa

197.583

206.059

10.026

14.270

Totaal Vaste Activa

207.609

220.329

Vlottende Activa Voorraden

373

330

Vorderingen

29.570

34.589

Liquide middelen

12.896

Totaal Vlottende Activa Totaal Activa

7.765 42.839

42.684

250.448

263.013

Passiva Eigen vermogen

57.459

74.167

Aandeel derden in groepsvermogen

(7.806)

(6.628)

Groepsvermogen

67.539

Voorzieningen

41.160

23.386

Langlopende schulden

62.681

68.430

Kortlopende schulden

96.954

Totaal Passiva

106

49.653

103.658 200.795

195.474

250.448

263.013

De materiële vaste activa zijn ten opzichte van 2007 afgenomen met ongeveer € 8,5 miljoen. De afschrijvingen zijn hoger dan de gedane investeringen. Investeringsaanvragen zijn, vooruitlopend op het huisvestingsbeleidsplan, uitgesteld en er is bezuinigd op meerjarenonderhoud. De afname van de financiële vaste activa ten opzichte van 2007 wordt voornamelijk veroorzaakt door de waardedalingen van de effecten. De waarde van de effecten per 31 december 2008 bedraagt € 7,6 miljoen (2007: € 11,6 miljoen). De liquide middelen hebben voornamelijk betrekking op banktegoeden. Deze staan vrij ter beschikking van Stichting Fontys. Het groepsvermogen is door het verlies van het boekjaar afgenomen tot € 49,7 miljoen. De voorzieningen zijn per saldo toegenomen met € 17,8 miljoen. Voor een nadere specificatie wordt verwezen naar onderstaande tabel. Voorzieningen (x € 1.000) Reorganisatie

31-12-2008

saldo dotaties/ onttrekkingen

31-12-2007

19.409

16.235

3.174

Seniorenregeling Onderwijs Personeel

5.722

1.667

4.055

Wachtgelden

3.582

(1.461)

5.043

Langdurig zieken

1.284

(1.480)

2.764

Jubilea

1.429

27

1.402

Overige

9.734

2.786

6.948

Totaal

41.160

17.774

23.386

Financiering Geconsolideerd kasstroomoverzicht ontleend aan de jaarrekening 2008 (x € 1.000)

2008

2007

Kasstroom uit operationele activiteiten

23.652

22.140

Kasstroom uit investeringsactiviteiten

(13.228)

(35.137)

Kasstroom uit financieringsactiviteiten

(5.293)

(166)

5.131

(13.163)

Mutatie liquide middelen

In 2008 is sprake van een positieve kasstroom van € 5,1 miljoen terwijl in 2007 nog sprake was van een negatieve kasstroom van € 13,2 miljoen. Dit wordt grotendeels veroorzaakt doordat het investeringsniveau in 2008 van € 13,2 miljoen beduidend lager ligt dan in 2007 (€ 35,1 miljoen). De kasstroom uit financieringsactiviteiten is negatief als gevolg van de aflossing op langlopende leningen van circa € 6,3 miljoen.


Treasury

De uitgangspunten met betrekking tot het treasurybeleid zijn vastgelegd in een treasurystatuut. In het statuut zijn de doelstellingen en de financiële en organisatorische kaders van het treasurybeleid en de treasurytaken vastgelegd. Het treasurybeleid van Fontys is vooral gericht op maximalisatie van rente- en beleggingsresultaten binnen de gestelde randvoorwaarden. In 2008 heeft Fontys, gezien de mondiale economische ontwikkelingen, voor wat betreft mutaties in de portefeuille een terughoudend beleid gevoerd. Eventuele overtollige middelen zijn aangehouden op deposito’s en op spaarrekeningen. De waarde van de beleggingen is in 2008 afgenomen met € 4,0 miljoen.

Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens Onderstaande informatie is in overeenstemming met de wet en regelgeving zoals vastgelegd in de Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens (WOPT) en de branchecode Governance van de HBOraad. Conform de WOPT wordt uitgegaan van een rapportage van het belastbaar inkomen dat bestaat uit het toegekende salaris, de toelagen en toeslagen en de overige vergoedingen en verstrekkingen die op grond van de bepalingen in de Wet Loonbelasting aan de loonbelasting zijn onderworpen. Onder bezoldiging zijn niet begrepen reële onkostenvergoedingen. Belastbaar inkomen volgens de WOPT

Naam Mr. M.J.G. Wintels (voorzitter m.i.v. 01-06-2008) Drs. N.M. Verbraak (voorzitter tot 01-06-2008) *

Voorzieningen Uitkeringen ten behoeve in verband Duur van met beëindidienstverbeloningen ging van het band in het Belastbaar betaalbaar op dienstververslagjaar loon 2008** termijn*** band****

In rekening gebracht aan Totaal derden

Totaal 2008

01-06/31-12

95.711

17.329

0

113.040

0

113.040

01-01/31-12

164.609

22.687

0

187.296

22.476

164.820

Drs.ing. R. van Elderen

01-01/31-12

159.235

23.066

0

182.301

0

182.301

Dr.ir. J.W.M.A. Houben

01-01/31-12

154.689

23.344

0

178.033

0

178.033


01-01/31-12

154.335

22.446

0

176.781

0

176.781

728.579

108.872

0

837.451

22.476

814.975

Totaal

* M.i.v. 1 juni 2008 als adviseur aan Fontys verbonden. ** Inclusief bijtelling privégebruik auto. *** Betreft lasten uit hoofde van pensioenverplichtingen, VUT-regelingen, jubileumuitkeringen, het recht op aanvulling van een sociale uitkering e.d. **** Betreft vergoedingen uit hoofde van een ontslag, waaronder een door de rechter vastgestelde uitkering in het kader van een procedure tot beëindiging van het dienstverband, gouden handdrukken en dergelijke.

108

Accountantsverklaring Stichting Fontys te Tilburg Opdracht

Wij hebben gecontroleerd of de in hoofdstuk 10 ‘Financiële resultaten’ van het Jaarverslag 2008 van Stichting Fontys te Tilburg over 2008 opgenomen verkorte jaarrekening op de juiste wijze is ontleend aan de door ons gecontroleerde jaarrekening 2008 van Stichting Fontys. Bij die jaarrekening hebben wij op 7 april 2009 een goedkeurende accountantsverklaring verstrekt. Het bestuur van de entiteit is verantwoordelijk voor het opstellen van de in hoofdstuk 10 opgenomen verkorte jaarrekening in overeenstemming met de grondslagen zoals gehanteerd in de jaarrekening 2008 van Stichting Fontys. Het is onze verantwoordelijkheid een accountantsverklaring inzake de verkorte jaarrekening te verstrekken. Werkzaamheden

Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig dienen wij onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de verkorte jaarrekening op de juiste wijze is ontleend aan de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Oordeel

Naar ons oordeel is de in hoofdstuk 10 van dit jaarverslag opgenomen verkorte jaarrekening in alle van materieel belang zijnde aspecten op de juiste wijze ontleend aan de jaarrekening. Toelichting

Wij vestigen er de aandacht op dat voor het inzicht dat vereist is voor een verantwoorde oordeelsvorming omtrent de financiële positie en de resultaten van de entiteit en voor een toereikend inzicht in de reikwijdte van onze controle de in hoofdstuk 10 opgenomen verkorte jaarrekening dient te worden gelezen in samenhang met de volledige jaarrekening, waaraan deze is ontleend, alsmede met de door ons daarbij op 7 april 2009 verstrekte goedkeurende accountantsverklaring. Deze toelichting doet geen afbreuk aan ons oordeel. Eindhoven, 7 april 2009 Deloitte Accountants B.V. w.g. Drs. W.J.P.M. van de Rijdt RA


Moeilijke zaken makkelijk maken door durven te doen

“I

k wilde onderzoeken hoe ik binnen mijn wereld eigenlijk functioneer. Wat is mijn plaats? Hoe kan ik daar invulling aan geven, hoe kan ik daarover communiceren en vooral: Hoe kan ik aan het einde van de rit er zo over communiceren dat ik anderen daarmee kan helpen? Ik ben erachter gekomen dat om ruimte te creëren voor het verhaal van een ander, je eerst waarde moet hechten aan je eigen verhaal. De pastorale variant van deze opleiding heeft mij veel gegeven in dit opzicht. Ik heb geleerd naast mensen te staan en hen te laten vertellen; om lucht te geven, of om de balans op te maken. Mensen laten ‘zijn’ zonder meteen met oplossingen te hoeven komen.

Linda ten Have, vierdejaarsstudent Theologie Levensbeschouwing, Amsterdam

110

Niet zomaar oplepelen van wat je voorgeschoteld krijgt, maar bevragen en kritisch zijn, ook wat betreft mijzelf – dat is hier dagelijkse kost. Waarom ‘Dit vak is niet heb ik die mening, wat wil ik daarmee? Ik ben trots dat ik moeilijk, je met deze vragen aan de moet er alleen actief slag ben en verantwoordelijkwel wat voor heid neem voor mijn leven en doen’ de doelen die ik voor ogen heb. Als ik verandering wil dan zal Leren nadenken en praten ik bij mezelf moeten beginnen. over de existentiële zaken van het leven. Zo kan je als student ook actief bijdragen aan de kwaliteit van het onderwijs: door het nemen Durven bevragen. Uitvinden op wat van verantwoordelijkheid voor de zaken die je wilt leren en zien. Actief aanwezig zijn, vragen voor manier ieder individu een plaats, stellen, kritisch blijven en doen wat je zegt. En natuurlijk zijn goede docenten belangrijk! Wat een functie heeft in deze wereld: een dat betreft heb ik het getroffen. Zo was er mijn plaats die niet los kan worden gezien van docent Hebreeuws. Het vak lijkt lastig maar de docent liet ons kijken naar de mogelijkheden, niet de onmogelijkheden. Zo zei hij: ‘Dit vak is het verleden en de toekomst. Allemaal niet moeilijk, je moet er alleen wel wat voor doen’. Briljant vond ik dat! En die opmerking vruchten die de studie Theologie voor is ook wel de kern van deze opleiding: je moet er zelf wat voor doen, je mag jezelf er in meeLinda heeft afgeworpen. nemen.”

Binding houden met de praktijk

Polien werkt momenteel ruim drieëneenhalf jaar voor Fontys, maar was eerst werkzaam als arbeidsen organisatiepsycholoog in het bedrijfsleven. Omdat ze vond dat ze daar weinig meer bijleerde, is ze overgestapt naar haar huidige functie, docent Toegepaste Psychologie. De keuze voor het onderwijs was al snel gemaakt toen ze het aanbod kreeg om met een klein groepje docenten de opleiding Toegepaste Psychologie van de grond te tillen. En om toch de binding te houden met de praktijk, is ze nu naast alle andere taken, ook praktijkcoördinator geworden.

“D

e opleiding is explosief gegroeid, zo- Naast docent en ontwikkelaar ben ik ook wel qua docenten als studenten. Deze studieloopbaanbegeleider. Ik begeleid twee groei is goed, want het betekent dat mensen klassen en heb veel individuele gesprekken belangstelling hebben voor psychologie. Maar met studenten. Ik coach, help de studenten inzicht te krijgen en keuzes het baart mij af en toe ook wel ‘Ik ben vanaf de te maken. Voor mijzelf en wat zorgen, want weten jonge mensen in eerste instantie wel start betrokken hen moet ik duidelijke grenwaar ze voor kiezen? Psycho- bij de opleiding, zen stellen. Het is belangrijk bepalen wanneer logie is namelijk een flitsende waardoor ik alle tehetkunnen het juiste moment is voor term. Goede voorlichting over ins en outs van een doorverwijzing naar een de inhoud van de opleiding is de opleiding decaan of psycholoog. Het daarom noodzakelijk. wel ken’ uiteindelijke doel van deze begeleiding is zien dat ieOmdat we met een klein groepje zijn gestart ben ik als ontwikkelaar ook altijd mand de juiste keuzes maakt, op de juiste plek betrokken geweest bij het inhoud geven aan terechtkomt en als dat lukt, geeft dat een heel het curriculum. Ik ben op de hoogte van alle ins voldaan gevoel! en outs van de opleiding. Tevens ben ik lid van Een aantal van onze studenten is nogal onzede opleidingscommissie. Binnen die commissie ker over ‘wat ze nou eigenlijk kunnen worden’. staat de kwaliteit van ons onderwijs centraal. Dat toekomstbeeld wordt steeds duidelijker, Ik vind het erg belangrijk dat ook studenten zeker omdat nu ook blijkt dat het bedrijfsleven hier lid van zijn om samen de kwaliteit van de staat te popelen om onze stagiaires. Dat ontdek ik nu wel als praktijkcoördinator. opleiding te waarborgen.

Polien Taks,

docent Toegepaste Psychologie

Hoewel de werkdruk vrij hoog is, is onze inzet groot, omdat het bijna voelt als ons ‘eigen kindje’. Ik ben erg betrokken bij de opleiding en plichtsgetrouw, probeer overal het maximale uit te halen, maar wel altijd met zoveel mogelijk plezier en dat lukt hier!”

111

B-2

B-1 Bezoekers van Studiebeurs in Utrecht zochten informatie op FontysOnline en in de Fontys Interesse Test

112

1 Bijlage

Organogram Fontys Hogescholen (april 2008)

Bijlage 1 - 113

B-2 Tijdens de opening van het studiejaar van Fontys Hogeschool Theologie Levensbeschouwing ontving Piet Hein Dieben de op een na hoogste pauselijke onderscheiding voor leken B-3 Het nieuwe studiejaar werd geopend door minister Plasterk van Onderwijs en de nieuwe bestuursvoorzitter van Fontys, Marcel Wintels. De minister sprak over onderwijskwaliteit en studiesucces in het hbo vanuit een politiek perspectief, de bestuursvoorzitter deed dat vanuit het perspectief van Fontys B-4 Vier oud-studenten die zich inschreven bij een alumnivereniging ontvingen een arrangement dat bestond uit een workshop zakelijk flirten en een avondje uit B-5 Sanne van Luffelen, student aan Fontys Hogeschool Financieel Management, ontving de Financial Talent Award: een landelijke scriptieprijs van Vitae

114

B-2

B-4

B-3

B-5

2 Bijlage

Overzicht lectoraten en lectoren per 31-12-2008 Overzicht lectoraten Lectoraat

Lector

Domein Economie Innovatiemanagement in internationaal economisch perspectief Sportbusiness Interculturaliteit en journalistieke kwaliteit Duurzame Stads- en streekontwikkeling Corporate Governance Vastgoed en Makelaardij Bijzonder lectoraat Sport Management Trendwatching Bijzonder lectoraat Bestuurskracht en Innovatie

Dr. S. van Stroe Biezen Prof.dr. M. van Bottenburg Dr. H. Evers Vacature Prof.dr. R. Pruijm RA Vacature F. van de Wall Bake Dr. C. Rohde Dr. P. Castenmiller

Bijzonder lectoraat Management van veranderingsprocessen in het publieke domein

R. Vreeman

Domein Educatie Ontwikkeling van scholen en professionalisering schoolmanagement Het nieuwe leren en nieuwe leerarrangementen Interactieve professionaliteit en interactieve kennisontwikkeling in de speciale onderwijszorg / practitioner research Educatieve functies van ICT Leren van docenten in de context van het beroepsonderwijs Leerstrategieën Evaluerend handelen in speciaal onderwijs, jeugdzorg en arbeidstoeleiding Science en Techniek in het basisonderwijs

Prof.dr. E. Verbiest Dr. A. Ros, Dr. P. Teune Vacature Dr. K. Kreijns, Dr. J. van Bruggen Prof.dr. D. Beijaard Dr. S. Bolhuis Dr. A. Blonk Dr. H. van Keulen

Domein Kunsten Kunstpraktijk en samenleving Bijzonder lectoraat Muziek en Christendom Stedelijke Strategieën

Prof.dr. P. Gielen Prof.dr. M. Hoondert Dr. M. Glaudemans

Domein Mens en maatschappij Evidence Based Practice Fysieke activiteit en gezondheid Sociale Studies Career Development Duurzame Stads- en Streekontwikkeling Algemene Pedagogiek Waardeneducatie, Praktische Theologie Waardeneducatie, Filosofie Health Care & Technology for Quality of Life

Prof.dr. A. Titchen, Dr. C. Cox Dr. L. Borghouts Prof.dr. J. Steyaert, Prof.dr. T. van de Regenmortel Dr. W. Reynaert, T. Luken Dr. Y. te Poel Dr. B. Levering Dr. L. van der Tuin Dr. P. van Zilfhout Prof.dr. L. Peeraer

Domein Techniek Architectuur van Embedded Systems Functionele Polymeren Ambient Intelligence & Design Serious Game Design Medische Moleculaire Biologie Automotive Control Mechatronica Supply Chain Management Bedrijfskundig management in het MKB Bijzonder lectoraat ICT Management

Ir. H. Dortmans, Ir. W. Hendriksen Dr.ir. J. Bernards Dr. B. Schouten Dr. B. Schouten Dr. A. van den Brule Ir. H. Lupker Ir. H. Kiela Dr.ir. R. Kwikkers, Ir. H. Betlem Ir. A. Schurgers, Drs. R. van den Akker, Drs. L. Caers Dr.mr.ir. T. Thiadens

Bijlage 2 - 115

B-6 Voor de negende keer gingen de gepensioneerden van Fontys samen op stap. Dit jaar gingen ze naar Nijmegen B-7 Een kleine groep van zo’n zestien studenten startte met het honoursprogramma Filosofie, waar zij de gedurende anderhalf jaar wekelijks een avond mee bezig zijn B-9

B-8 Open dag Fysiotherapie in Eindhoven B-9 De studentenvereniging Viësta in Venlo bestond vijf jaar. De vereniging telt 35 leden en zou graag zien dat ook buitenlandse studenten zich bij Viësta aansluiten. De introductie verliep daarom internationaal

B-10

B-6

B-10 Op Fontys Hogeschool Journalistiek in Tilburg werd de Luis uitgereikt, de prijs voor het beste interview van 2007. Freelancejournalist Coen Verbraak was de winnaar en ontving de prijs uit handen van SP-fractievoorzitter Jan Marijnissen B-11 Fontys Internationale Office ging met Edukans een samenwerkingsovereenkomst aan voor stageplaatsen in ontwikkelingslanden.

B-11

Fontysstudenten kunnen via de afdeling Ex-change van Edukans stage lopen in Kenia, Malawi en India B-12 In het kader van de ‘Dag van Respect’ werd Fontys PABO Eindhoven, locatie Veghel verrast met een bezoek van Awraham Soetendorp.

B-7

B-12 B-13

De rabbijn, die vooral bekend werd door zijn onvermoeibare strijd voor mensenrechten, hield er een lezing over respect B-13 Freek Bartels, afgestudeerd aan de Muziektheateropleiding van Fontys Conservatorium, won de Musical Award voor aanstormend talent. Hij kreeg de hoofdrol in de musical ‘Joseph and the amazing technicolor dreamcoat’ B-14 Introductie bij Fontys PABO Venlo

B-8

116

B-14

3 Bijlage

Studentprijzen

Studenten

Prijs

Uitreikende instantie

Fontys Hogeschool

EventTalent 2008

Genootschap Eventmanagers

Bedrijfshogeschool

Bronzen Leeuw

Jacques de Leeuw Prijs

Kunsten

Duurzaamste Studentenbedrijf 2008

Jong Ondernemen i.s.m. Duurzaam mbo/stichting DHO

Internationale Hogeschool Economie Venlo

Fleur Klunder

NVM-scriptieprijs

Nederlandse Vereniging van Makelaars Management Economie en Recht o.g. en vastgoeddeskundigen NVM

Anna van den Kieboom

CRA-scriptieprijs

CRA Vastgoedontwikkeling

Management Economie en Recht

Jeroen van Mensvoort

RICS-scriptieprijs

Royal Institution of Chartered Surveyors


Bernard Pittens

I-Scriptieprijs

Simac ICT Nederland/Logica CMG

ICT

Bram Bronneberg

Scriptieprijs

Accenture Technology Solutions

ICT

Coen Elbersen

Scriptieprijs

Caesar Groep

ICT

Maike Schroers

SER Scriptieprijs 2008

Sociaal Economische Raad

Internationale Hogeschool Economie Venlo

Samira Ezzoubaa

OnderwijsTopTalentPrijs

Instituut voor Nationale Onderwijs Promotie i.s.m. AOb, Giralis en ministerie van OCW

Pabo ‘s-Hertogenbosch

Eva Haans Maud van Bilsen Nadzja van der Knaap Lizette Bombeeck Astrid van den Hoek Maartje Lambregts Maud Robberts

Zilveren Pluis

Logeion - vereniging voor communicatie

Communicatie en Journalistiek

Ouafâ Mhaoui

Teaching for Excellence Award

Expertisecentrum Diversiteitsbeleid ECHO i.s.m. sectorbestuur Onderwijsarbeidsmarkt SBO

Lerarenopleiding Sittard

Sanne van Luffelen

Financial Talent Award

Vitae

Financieel Management

Gerben Kip

Rabobank scriptieprijs

Rabobank


Cherdine van Niftrik

Scriptieprijs BOM

Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij


Scriptieprijs Gemeente Eindhoven

Gemeente Eindhoven


Scriptieprijs De Lage Landen

De Lage Landen

Marketing Management

Esmee van de Giessen Huub van den Heuvel Bjorn Roeters Mark Prinsen Marco de Vries Freek Garenfeld Joke van den Kerkhof Mark Reijnen Tanja Tillmanns Josef Rückert Nicole Schriefers Benedikt Krause Seda Yurt Tony Philip Jan Plawke Matthias Pelzer Yorck von Kries Victoria Woitzik Michael Bojarski Sascha Camilli Ina Kronsbein Jana Pleines

Martijn Verdult Maarten Dorn Pim Ramakers Mark Bongers

Bijlage 3 - 117

118

Foto omslag:

Afdeling Marketing en Communicatie

Model: Ron Davies Fotograaf: Robin Cohen

Coördinatie

Foto’s interviews:

Leny Scheepers

Fotograaf: Robin Cohen

Copy

Binnenwerk:

Han van Bercum Martine Croll Richard Dinkgreve Gies Evens Martine Jansen Pieter Janssen Monique van Laar Geert Mantingh Wessel Meyer Ad Paulissen Monique Peels Miranda Smits Ronald Timmermans Nick Welman Rianne Wennink

Eindredactie

Martine Croll, Monique van Laar

Vormgeving en opmaak

Afdeling Grafische Producties

Drukwerk

Jan van Ampting Ermindo Armino Rita Bongers Teun Borst Johanneke Bosman Kees Brock Anita Cosse Maartje van Esch Martijn de Laat Frans Lammerts Peter Ligtenberg Marco Magielse Rien Meulman Anne-Marie van OmmerenSnepvangers Ingrid Oonincx Bart van Overbeeke Sanne Resoort Paul van Soest Brenda Steger Erik Thiels Anne Verschaeren

Grafische Producties Marketing en Communicatie

Dit jaarverslag en een Engelse en een Duitse samenvatting zijn beschikbaar op www.fontys.nl. English and German summaries of this report are available at www.fontys.nl.

Alle rechten voorbehouden. Niets van deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geauto matiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt,

Avant GPC bv

Illustraties

© 2009 Fontys Hogescholen

in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opname of op enige

Ondanks onze pogingen de namen van alle fotografen te achterhalen en te vermelden, is dat niet in alle gevallen gelukt.

andere manier, zonder vooraf schriftelijke toestemming van de uitgever.

Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16b en 17 Auteurswet 1912 dient men de daarvoor wettelijke vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht, postbus 882, 1180 AW Amstelveen. Voor het overnemen van één of enkele gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers of andere compilatiewerken dient men zich tot de uitgever te wenden.

All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise, without the prior written permission of the publisher.

00.M.825.7.09

Productie

Colofon

Fotografie

Dit jaarverslag is een uitgave van Fontys Hogescholen.

surf naar: www.fontys.nl 119


2008 Jaarverslag Fontys Hogescholen

Jaarverslag 2008

120

Jaarverslag Kwaliteit leidt tot tevredenheid

Recommend Documents