Jaarverslag 2013
Jaakkvkko
JaarJaa
Inhoudsopgave 1. Voorwoord 2.
De organisatie Bestuur Medewerkers Vrijwilligers Donateurs
3.
Activiteiten Bezoekersaantallen Wisselexposities Workshops jeugdactiviteiten Vlechtopleiding Turven uit het Oosten
4. Publiciteit 5.
Externe contacten Samenwerking met andere organisaties en projecten
ARVERSLAG
1. Voorwoord Voor u ligt het jaarverslag van het Nationaal Vlechtmuseum Noordwolde over het jaar 2013. Het is met enige trots, dat het bestuur dit presenteert. Het achter ons liggende jaar was een jaar van veel veranderingen. Een aantal mensen, betrokkenen van het eerste uur, heeft het afgelopen jaar afscheid genomen. Zo nam Tellervo Barnhoorn afscheid als conservator, vanwege het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd, evenals Anneke Dassen. Susan Tapper is teruggetreden als secretaris van het bestuur. Zij heeft veel werk verzet voor het museum. Wij zijn hen alle erkentelijk. Maar het bloed kruipt waar het niet gaan kan: ze blijven als vrijwilliger betrokken bij het museum. Maar dit bracht wel met zich mee, dat er enige personele wisselingen en versterking moest plaats vinden. Het bestuur is gelukkig met de gedeeltelijke rolwisseling van Esmé Hofman, de vlechtster die aan het museum verbonden is. Zij zet haar medewerking voort als conservator. Bianca Veldhuizen is aangetrokken als spil bij de receptie en de coördinator naar de vrijwilligers. Het bestuur verheugt zich bijzonder over de betrokkenheid van zoveel vrijwilligers bij het museum. Zonder hun inzet zou het museum niet kunnen zijn wat het nu is, een museum dat een deel van het sociaal en cultureel erfgoed van Noordwolde en omstreken bewaart en de belangstelling van de huidige en toekomstige generaties probeert te houden, door er steeds weer op een nieuwe manier vorm aan te geven. Dit gebeurt onder andere door het inrichten van tentoonstellingen, ook met vlechters en kunstenaars uit het buitenland, zoals de nu nog lopende tentoonstelling van de Spaanse vlechtkunstenaar Carlos Fontales. Baukje Scheppink heeft per 31 december 2013 het dienstverband met het museum beëindigd. Omdat dat vrij onverwachts gebeurde, is er nog geen gelegenheid geweest aan deze vacature een nieuwe invulling te geven. Helaas is het afgelopen jaar met een exploitatieverlies afgesloten. Dit ondanks voortdurende inspanningen om het bezoekersaantal te vergroten en sponsorbijdragen te verwerven. Omdat ook het beleidsplan van het museum tot en met 2013 liep, is er een periode van bezinning over de toekomst aangebroken. Het bestuur hoopt deze bezinning om te zetten in nieuw beleid met instemming van de gemeente Weststellingwerf, waarmee een constructieve gedachten wisseling op gang is gekomen. Samen moeten we bezien hoe het draagvlak van het museum versterkt kan worden. Kortom, het komende jaar wordt een jaar van bezinning, waarin ook de basis gelegd wordt voor de toekomst. Frans Bouwers, voorzitter
2. De organisatie Het Nationaal Vlechtmuseum Noordwolde is opgenomen in het Nationaal Museumregister.
§
Bestuur Het bestuur bestaat eind 2013 uit: Frans Bouwers, Jelke Nijboer, Jan Ophof, Gerard van Eeden,
voorzitter secretaris penningmeester P&O
Mannus Schutten, Ineke Wijnstra, Loes Lodder, Hans Brandsma,
lid lid lid lid
Het stichtingsbestuur komt twaalf maal in vergadering bijeen in aanwezigheid van de directeur. Twee bestuursleden treden af, te weten Susan Tapper als secretaris en Tsjitse Hotsma als penningmeester. In het kader van het nieuwe beleidsplan 2014 - 2018 wordt er in juli een brainstormsessie gehouden met het bestuur en de medewerkers over de toekomst van het museum. De sponsorcommissie maakt een sponsorbeleid met bijbehorend stappenplan. Geregeld is er bestuurlijk overleg met de gemeente en de portefeuillehouder over de herinrichtingsplannen van het museum. Op 6 februari heeft het bestuur zes raadsleden van diverse fracties op bezoek om ze te informeren over het museum. Het bestuur onderhoudt contact met de betrokkenen van Bestemming Noordwolde. Het beleidsplan loopt van 2008-2013. Ook is 2013 het laatste jaar van het opleidingsproject. Medewerkers Op 27 september wordt afscheid genomen van Tellervo Barnhoorn (18 uur) die vanaf de oprichting conservator is geweest. Ook Anneke Dassen (12 uur) gaat als administratief- en baliemedewerker uit dienst wegens het bereiken van de 65-jarige leeftijd. Esmé Hofman neemt het conservatorschap over en is in het vervolg voor 14 uur per week verbonden aan het museum als professioneel vlechtster en coördinator van het kenniscentrum. In die functie coördineert ze ook de opleidingspilot. Per 1 augustus 2013 komt Bianca Veldhuizen in dienst als secretarieel/administratief baliemedewerker (28 uur). Voor 28 uur per week is er nog één WIW-er in het museum als balie/museummedewerker werkzaam te weten Jan de Vries. Baukje Scheppink stopt per 31 december als directeur van het museum. Tijdens de jaarlijkse kerstborrel wordt afscheid genomen. Vrijwilligers In 2013 wordt actief ingezet op vrijwilligerswerving door een commissie uit het bestuur. Tijdens een wervingsactie wordt een oriëntatie middag gehouden op 12 januari. De actie heeft brede publiciteit in de regionale kranten en bij de vrijwilligersbanken in de omgeving. Dit levert een grote opkomst van belangstellenden op en 21 nieuwe vrijwilligers. Het museum telt aan het eind van 2013 totaal 55 vrijwilligers die zich inzetten voor verschillende werkzaamheden zoals rondleidingen, administratie, balie/winkel, klussen ter ondersteuning van de conservator bij de opbouw van wisselexposities, ICT en het digitaliseren van de museumcollectie. Het museum biedt in 2013 vier personen een werkervaringsplek via “Fryslan werkt” en trajectbegeleider Mindup. Het betreft computer- en schoonmaakwerkzaamheden. Donateurs De steun van donateurs is van essentieel belang voor het Nationaal Vlechtmuseum. Het donateurschap geeft donateurs gratis toegang tot het museum. In 2013 heeft het museum 230 donateurs.
§
1.
Activiteiten
Bezoekersaantallen Het museum ontvangt 8138 bezoekers in 2013. Dit is een lager aantal ten opzichte van het jubileumjaar 2012 zowel qua individuele bezoekers, groepen als museumjaarkaarthouders. Wel is er een stijging te zien bij het bezoek van donateurs en kinderen t/m 12 jaar. In het gastenboek zijn de reacties van de bezoekers positief en enthousiast en ook de reacties op social media laten zien hoe de bezoekers het museum waarderen. Bezoekers kunnen gebruik maken van WIFI in het museum. Voorjaarsvakantie “help Pake en Beppe de vakantie door”
Dit is een initiatief van de Friese musea. In 2013 bezoeken 83 kinderen met hun grootouders het Vlechtmuseum om deel te nemen aan de museumactiviteiten. Provinciaal trekt deze museumactiviteit 20.000 bezoekers. In 2012 was dit 16.684. Museumweekend april
Het museumweekend is traditioneel dé start van het Nederlandse museumseizoen. Bezoekers hebben gratis toegang. In 2013 nemen 112 mensen de kans waar om op deze manier kennis te maken met het Vlechtmuseum. Rabo Museumdag oktober
Op kosten van de Rabobank kunnen de leden kennis maken met hun plaatselijke museum. 159 personen maken daar gebruik van. Dat waren er 60 meer dan in 2012. 19 december Ledendag Rabobank de Stellingwerven
84 personen hebben deze dag bezocht. Wisselexposities Mandenmakerij de Mythe
10 maart – 4 juni 2013 tentoonstelling met traditionele, ambachtelijke en technisch hoogwaardige manden van José Schilder en Jan de Vos. Mandenmakerij de Mythe laat zien dat het ambacht niet alleen een verleden en een heden, maar ook een toekomst heeft. De opening door Mienke Simon Thomas, conservator toegepaste kunst en curator van de tentoonstelling Hand Made in museum Booymans van Beuningen, trekt veel publieke belangstelling. Spaanse grasobjecten
15 juni – 29 september 2013 tentoonstelling van Simone Simons. Esparto, een taai, lang en sterk steppegras dat binnen Europa alleen in Spanje voorkomt is de inspiratie voor het vlechtwerk van Simone Simons. Naast traditionele Spaanse gebruiksvoorwerpen van esparto bevat de expositie ook eigen gevlochten objecten van de kunstenaar. Carlos Fontales
13 oktober 2013 – 30 maart 2014 “Meer dan een mand” tentoonstelling van Spaanse vlechtkunstenaar Carlos Fontales. Opening met lezing door Carlos Fontales. Carlos Fontales is docent en onderzoeker. Hij heeft oude en nieuwe technieken bestudeerd en erover gepubliceerd. Ter gelegenheid van deze tentoonstelling wordt er een catalogus uitgegeven die in de museumwinkel te koop is. De fondsenwerving levert bijdragen op van de Provincie Fryslân en de Ottema-Kingma Stichting.
§
Jeugdactiviteiten Het museum biedt educatieprogramma’s voor het basisonderwijs in verschillende leeftijd categorieën. Museumschatjes brengt kinderen van groep 3 t/m 6 in aanraking met museaal erfgoed uit hun omgeving. Met het speciaal ontwikkelde lesmateriaal worden leerlingen aan het denken gezet over vragen als “wat is een museum?” en “waarom is het belangrijk om dingen te bewaren?” Vervolgens gaan ze op zoek naar de grootste museumschat. Museumschatjes in Friesland wordt georganiseerd door de Museum Federatie. In 2013 brengen diverse scholen uit de omgeving een bezoek aan het Vlechtmuseum en nemen deel aan museumschatjes en dat geldt ook voor het schoolproject Luit en Lammechien voor de groepen 5 en 6. Vlechtopleiding 2013 is het laatste jaar van de driejarige pilot waarbij het Nationaal Vlechtmuseum, met behulp van Europese projectgelden, o.a. de mogelijkheden van een nieuwe vlechtopleiding in Noordwolde kon onderzoeken. Het modulaire stelsel van workshops en cursussen van het Nationaal Vlechtmuseum is erop gericht om een brede doelgroep cursussen op verschillende niveaus aan te bieden. De cursussen bevatten o.a. vlechten met wilgenteen, getrokken werk (vlechten met pitriet). Deze werden gegeven door Esmé Hofman en Jannie Hakman. Coiling (vlechten met textiele materialen) en de cursus Oud Nieuwstasje (vlechten met papierstroken) met gastdocenten. Het aanbod aan workshops bevat o.a.: klimspiralen van wilgenteen, vlechten met berkenbast, asymmetrische mand van wilgenteen, vingerweven, turkse knoop, naaldbinden, plaiting met wilgenbast, vlechten met pitriet, kerstengel van wilgenteen, kerstengelen en decoraties van stro, vogelhuis van wilgenteen. José Schilder verzorgt aansluitend op de expositie van mandenmakerij de Mythe een workshop Fitswerk op 26 en 27 april. De zomerworkshop op 13, 14,15 juni is gegeven door de Deense vlechter Steen Madsen met 7 deelnemers. Naar de toekomst zal ook de bekendheid van het vlechten als ‘haalbaar’ ambacht voor de serieuze hobbyist meer de aandacht krijgen. Het Nationaal Vlechtmuseum profileert zich met dit project meer en meer als Kenniscentrum van het vlechten in Nederland. Het project trekt de aandacht en leidt tot inhoudelijke vragen van het publiek. Dat leidt tot vermeerdering van kennis over het vlechten, ook als die vragen niet direct tot het volgen van een cursus leiden. Deze profilering leidt tot bruikleenaanvragen van Museum Booijmans van Beuningen voor een groots opgezette expositie Hand Made in het voorjaar van 2013. De samenwerking met Tresoar in Leeuwarden, Museum Martena Franeker en Museum Joure wordt in 2013 voortgezet om in 2014 te komen tot een provincie brede expositie op verschillende locaties van Fries design. De voorbereidingen voor de nieuwe werkplaats zijn in 2013 in gang gezet. De expositiezaal voor wisselexposities is in dit kader verplaatst.
3. Publiciteit De eigen website van het Nationaal Vlechtmuseum www.vlechtmuseum.nl is een belangrijk promotiemiddel waar ook alle actuele cursusinformatie op te vinden is. De webwinkel is nu nog te vinden op de eigen website en wordt beheerd door de twee vaste medewerkers. De verkoop van boeken via de webwinkel loopt goed en laat een continue doorstroom zien. Binnen het opleidingsproject is een nieuwe website ontwikkeld speciaal voor de verkoop van boeken, gereedschap en de inschrijving voor de workshops. Deze website wordt een unieke plek waar vlechters alles op hun vakgebied kunnen vinden.
§
Social media: dit jaar is extra ingezet op de social media. Er is een werkplan gemaakt voor gestructureerde promotie. Het museum is te vinden op Twitter, Facebook en LinkedIn. Nieuwsbrief: maandelijks gaat er een nieuwsbrief naar de vrijwilligers met actuele informatie. Donateurs en geïnteresseerden ontvangen een paar keer per jaar een nieuwsbrief met de museumactiviteiten. Persberichten/interviews: 7 januari is er op NCRV radio een interview met de directeur in het kader van Stellingwerven centraal. De wervingsactie vrijwilligers krijgt brede publiciteit in diverse kranten met als gevolg veel belangstelling op de oriëntatiemiddag van 12 januari. Esmé Hofman neemt als beroepsvlechter deel aan de tentoonstelling Hand Made in museum Booijmans van Beuningen. Hier wordt ook aandacht aan besteed in het TV programma Kunstuur waar conservator Mienke Simon Thomas werk van Esmé laat zien ter promotie van het ambacht. Het Vlechtmuseum presenteert zich tijdens de Voorjaarsfair Oldeberkoop van 9 – 12 mei op de stand van Plattelands Projecten met vlechtdemonstraties, informatie verstrekking en folderverspreiding. Informatie over de tentoonstellingen wordt opgenomen in de agenda’s van o.a. de Leeuwarder Courant, de Vereniging van Vlechters, de Stellingwerf en het hele jaar door neemt de regionale pers, zowel de schrijvende pers als de omroepen, onze persberichten goed op.
4. Externe contacten Samenwerking met andere organisaties en projecten Dorpsarchief Noordwolde (DAN)
Met het DAN wordt ook in 2013 goed samengewerkt en het museum wordt ook weer betrokken bij de sneupersdagen. Samenwerkingsverband musea Zuid-Oost Friesland (ZOF)
Dit is het samenwerkingsverband tussen de zes regionale musea in Zuid-Oost Friesland te weten Museum Opsterlân Gorredijk, Museum Drachten, Openluchtmuseum it Damshûs Nijbeets, Museum Joure, Museum Willem van Haaren en het Nationaal Vlechtmuseum. De inzet van het Vlechtmuseum aan het samenwerkingsverband wordt o.a. geleverd door de personele inzet van de directeur als voorzitter van het bestuur. Ondernemersvereniging Noordwolde (OVN)
Het Nationaal Vlechtmuseum is lid van de OVN. Turven uit het Oosten (TuhO)
Turven uit het Oosten is een historische route door Noordwolde en omgeving en is gebaseerd op het Werfboek dat door de gemeente gemaakt is in samenwerking met het Dorpsarchief Noordwolde. Het museum is coördinator en fungeert als begin- en eindpunt voor dit project. De uitwerking voor bezoekers krijgt inmiddels vorm en in 2014 zal het traject te lopen zijn middels GPS en een app die gedownload kan worden. Stichting Toptransferium
In samenwerking met Stichting Toptransferium draait de website www.noordwoldefriesland.nl met de toeristische informatie via een touchscreen op de museumbalie. Het museum verzorgt middels Bianca Veldhuizen, in opdracht van de Stichting Toptransferium, het vullen van de website en de toeristische informatiezuil op het Mandehof. §
Klankbordgroep Werelderfgoed Unesco
Bij de vorming van de klankbordgroep in september 2013 is Susan Tapper als vrijwilliger namens het bestuur afgevaardigd. Schrieversronte
Het jaarlijkse Stellingwerver cultuur overleg vindt plaats op 18 januari. Deelnemers aan dit overleg zijn de Schrieversronte, de Oudheidkamer Wolvega, Museum Oold Ark Makkinga en het Nationaal Vlechtmuseum. Vereniging van Vlechters
Er is nauw contact met de Vereniging van Vlechters. Baukje Scheppink levert met een column een bijdrage aan hun bulletin en op de website van het museum wordt aandacht besteed aan de activiteiten van de Vereniging van Vlechters. Dank……… aan al onze vrijwilligers zonder wie wij het werk niet zouden kunnen doen. Dank ook aan de Gemeente Weststellingwerf voor de structurele steun aan het Nationaal Vlechtmuseum en aan de sponsoren en de subsidienten voor de ondersteuning aan ons opleidingsplan.
Gemeente Weststellingwerf
Rabobank
VSB Fonds
Pr.Bernhard Cultuurfonds
Europese subsidie Leader
Stichting Woudsend
Provincie Fryslân
Stichting Bercoop Fonds
OVN
Ottema-Kingma Stichting
Van Heloma Stichting
Vereniging van Vlechters
Meindersma Sybenga Stichting
§
