Jaarverslag 2014-15 en jaarplan 2015-16 College van Kerkrentmeesters 1 oktober 2015, Luc Batterink Inleiding Dit document dient als jaarverslag van het afgelopen jaar en tevens als jaarplan voor het komende jaar van het College van Kerkrentmeesters. Het sluit aan op het beleidsplan 2011 – 2015 van de Protestantse Gemeente te ’s-Hertogenbosch. Om expliciete plannen voor het komende jaar te accentueren zijn deze cursief aangeduid. Wie zijn wij Het College van Kerkrentmeesters, één van de drie colleges van de Protestantse Gemeente te ’s-Hertogenbosch, heeft tot taak het zorgdragen voor de bedrijfsmatige aspecten van de gemeente, en betreft dus de financiële middelen, het personeel en de gebouwen. De volgende werkgroepen vallen onder het college: • Kerkbalans • Open Kerk • Kruispunt • Website, social media • Communicatie • Kerkradio • Verbouwing Grote Kerk, met diverse ad hoc groepen • Afstoting Wederkomstkerk • Overgang & verhuizing In de bijlage wordt voor elke werkgroep een korte toelichting gegeven. Het college bestaat uit 7 leden: voorzitter, secretaris, penningmeester, adjunctpenningmeester, 2 leden gebouwen & onderhoud (hier bestaat een vacature) en een lid beleidszaken. Voorzitter en secretaris zijn bevestigd als ouderling met speciale opdracht. Overeenkomstig de kerkorde streven we naar een uitbreiding van het aantal ouderlingen binnen het college. Wat willen wij Door te voorzien in de noodzakelijke randvoorwaarden willen we in de eerste plaats het ‘gemeente-zijn’ faciliteren. We richten ons daarbij op continuïteit en duurzaamheid door middel van een solide bedrijfsvoering. Resultaat van ons werk is dat de gemeente zich volledig kan richten op het vieren, leren, dienen en delen. In de tweede plaats streven we naar een maatschappelijk verantwoord gebruik van de Grote Kerk, als centrum voor uiteenlopende activiteiten in het centrum van de binnenstad. Het komende jaar zal het college zich beraden op het ontwikkelen van plannen voor het zo goed mogelijk maatschappelijk en financieel renderen van de Grote Kerk. Uitwerking van de vier hoofdactiviteiten, met keuzes en verantwoordelijkheden Om het Vieren, Leren, Dienen en Delen door de kerkelijke gemeente mogelijk te maken, scheppen en onderhouden we de materiële en financiële randvoorwaarden, die we indelen langs de lijnen Financiën, Gebouwen en Personeel. Het College van Kerkrentmeesters draagt zorg voor coördinatie en beleidsmatige aspecten. De operationele uitvoering is in handen van: - Het Kerkelijk Bureau voor de kerkelijke bedrijfsvoering, waaronder administratie en financiën (betaald personeel) - De koster/beheerder voor (facilitair) beheer en exploitatie van de kerkgebouwen met enkele assistenten (betaald personeel) - De organist, die zorgt voor muzikale begeleiding van kerkdiensten en de monumentale 1
-
orgels beheert (betaald personeel) De werkgroepen: zie bijlage (voornamelijk vrijwilligers)
Financiën Het College richt zich in hoofdzaak op het financiële beleid en de financiële sturing, waaronder de (meerjaren)begroting en de jaarrekening. De boekhouding is in handen van de penningmeester, gesteund door het Kerkelijk Bureau. Daarnaast dragen we zorg voor het archiefbeheer. We hebben de komende jaren te maken met een verslechterende financiële situatie. Daarop zijn in de afgelopen tijd alvast maatregelen genomen, met name de personeelskosten zijn substantieel verlaagd. De realisatie laat daardoor een licht positief beeld zien. Dat beeld is echter niet duurzaam, vooral vanwege afnemende vrijwillige bijdragen. Ook komende jaren heeft het verhogen van de inkomsten en het verlagen van de kosten daarom weer onze aandacht. De voornaamste inkomsten zijn de vrijwillige bijdragen en de verhuur. Door het afstoten van de Wederkomstkerk per 1 september 2015 is de financiële situatie flink gewijzigd. Met de opbrengst van de verkoop kan een groot deel van de kosten van de verbouwing van de Grote Kerk en van het restaureren van het Bätzorgel worden betaald. De gunstige timing, 16 maanden eerder dan oorspronkelijk gepland, maakt een grote overbruggings-lening onnodig. Omdat van diverse instanties subsidies zijn verkregen voor beide projecten, blijft nog een bedrag over om onze financiële positie te versterken. De huurinkomsten en de catering-omzet dalen aanzienlijk door het afstoten van de Wederkomstkerk, terwijl belangrijke aan dat gebouw gebonden zaken als onderhoud en energievoorziening wegvallen. In de komende begrotingsjaren, verwachten we een gering negatief resultaat door de toegekende BRIM-subsidie en enige nog 4 jaar durende extra inkomsten van diverse baten. Als de inkomsten van verhuur van de diverse ruimten van de Grote Kerk en horecaverkoop niet flink toeneemt, dan zal daarna aan een drastische bezuiniging in personeelslasten niet te ontkomen zijn. De commerciële verhuur van de panden Hinthamerstraat staat weliswaar onder druk, maar genereert nog steeds een substantieel deel van de inkomsten van onze gemeente. Tot voor kort hield de huurprijsontwikkeling vrijwel gelijke tred met de inflatie; in 2015 bleek een enkele huurverlaging onvermijdelijk. Aan een trend van leegstand in binnensteden en dalende huurprijzen is ook de PGH niet ontkomen. Het College stelt zich proactief op door in contact te treden met de huurders om te bezien hoe voor huurder en verhuurder de situatie in de toekomst kan worden geoptimaliseerd. De werkgroep Kerkbalans houdt zich bezig met de geldwerving, i.c. de vrijwillige bijdrage. Zowel verbreding (meer betalende leden) als verdieping (hogere bijdrage per lid) hebben de aandacht. In het verlengde van het verbredingsbeleid is in 2013 het merendeel van een groot aantal aangeschreven “slapende” leden uitgeschreven. Daarbij hebben we Kerkbalans communicatief een minder vrijblijvend karakter gegeven: “vrijwillige bijdrage” wil zeggen dat de hoogte van het bedrag naar eigen inzicht wordt bepaald, waarbij er geen verplichting is. Er bestaat echter wel een duidelijke verwachting, namelijk dat een ieder naar draagkracht zijn bijdrage levert. Die verwachting maken we expliciet. In het verlengde daarvan schrijven we nieuw ingekomenen niet meer automatisch in, maar uitsluitend als ze naar aanleiding van onze welkomstbrief aangeven lid te willen worden. Daarnaast gaan we door met de promotie van schenkingsovereenkomsten en collectebonnen. Waar voorheen de tussenkomst van een notaris nodig was, is dat nu niet meer vereist. De Belastingdienst heeft in plaats daarvan een eenvoudig modelcontract voor een structurele schenking opgesteld. Daarnaast bestaat de mogelijkheid van online deelnemen aan de jaarlijkse actie kerkbalans en bestellen en betalen van collectebonnen op onze website. Beide 2
acties verhogen het structurele karakter van de schenkingsrelatie en verhogen (vanwege het fiscale voordeel) het bedrag dat kan worden afgedragen. Naast collectebonnen zijn ook andere kerkelijke artikelen (zoals orgel Cd’s en een boekje over de Grote Kerk) in de web shop verkrijgbaar. Met ingang van 1 januari 2016 zal de Protestantse Gemeente te ’s-Hertogenbosch aan een aantal verplichtingen moeten voldoen, met betrekking tot het publiceren van gegevens op de website, ten einde de ANBI-status te kunnen waarborgen. Zie ook bij Communicatie. Kosten hebben we vooral aan gebouwen en personeel. Onze personeelslasten zijn in verhouding tot andere gemeenten hoog, omdat we relatief veel professionals in dienst hebben. Gebouwen Het College van Kerkrentmeesters is belast met het beheren, exploiteren en onderhouden van de panden. Voor het beheer en de exploitatie van het kerkgebouw is de uitvoering belegd bij onze koster/beheerder. Voor alle gebouwen (kerk en winkelpanden) werken we met een meerjarenonderhoudsplan, dat we door een gespecialiseerd bedrijf laten opstellen. Het onderhoud aan de panden wordt volgens die plannen uitgevoerd. In toenemende mate werken we met vaste dienstverleners op basis van raamovereenkomsten. De status van de Grote Kerk als Rijksmonument brengt aanvullende eisen en activiteiten met zich mee (monumentenwacht, subsidies). Hét speerpunt van 2015 is de verbouwing en herinrichting van de Grote Kerk. Nu ervoor is gekozen al onze activiteiten onder te brengen in de Grote Kerk, waren investeringen nodig om de Grote Kerk daarop in te richten, bij de tijd te brengen en (functioneel, energetisch) te optimaliseren. De voorbereiding van dit omvangrijke project, dat we samen met enkele professionele partijen uitvoeren (interieurarchitect, architect, diverse gespecialiseerde adviseurs) heeft ook al in 2014 een substantieel deel van onze aandacht gevergd. Naast de grote verbeteringen (vloer op gelijke hoogte, vloerverwarming, keuken en sanitaire uitbreiden) ging veel aandacht naar de herinrichting van de kerkzaal. Belangrijke besluiten betreffende de principes zijn in het voorjaar van 2014 opgesteld door de interieurarchitect, gesteund door een grote, gemêleerd samengestelde klankbordgroep. Na goedkeuring door de kerkenraad zijn deze ideeën uitgewerkt en in een bestek verwerkt, dat vervolgens is aanbesteed. Om de akoestische kwaliteit van de kerkzaal te waarborgen is een akoestisch bureau ingeschakeld dat nulmetingen en berekeningen heeft uitgevoerd en vervolgens een advies uitgebracht. Deze aanpak en het advies zijn uitvoerig besproken met een aantal deskundigen. De gedegen studie en de heldere toelichting wekten het benodigde vertrouwen dat ook na de verbouwing, met inbegrip van de voorgestelde akoestische maatregelen, de zaal zeer geschikt zal zijn voor klassieke concerten. Het eerste deel van 2015 stond in het teken van de concrete uitvoering. Dat betekent dat de Grote Kerk gedurende de bouwperiode niet beschikbaar was voor de erediensten en voor alternatief gebruik. De kerkelijke gemeente gebruikte de Wederkomstkerk nog gedurende ongeveer 8 maanden. Parallel aan de herinrichting van de kerkzaal zijn de nevenruimten opgewaardeerd. Voor diverse werkzaamheden is en beroep op de leden van onze gemeente gedaan. De komende tijd zal benut moeten worden om spelregels voor het gebruik van de Grote Kerk door de eigen gemeenschap en door derden op te stellen. Om de kosten van bediening te beperken streeft het college naar zoveel mogelijk zelfredzaamheid als het gaat om vergaderingen van groepen in een van de nevenruimten. Deze multifunctionele zalen zijn voorzien van een internetaansluiting en beschikken over een pantry met stromend water, koffiezet-apparatuur en waterkoker. Het beheer van sleutels en het uitreiken van uitrijdkaarten voor de parkeergarage St. Josephstraat door de beheerder zal nog moeten wennen. 3
Tijdens de uitvoering van het project Verbouwing en Herinrichting Grote Kerk ontstond de behoefte niet alleen de nevenruimten die veelal voor de jeugd beschikbaar zijn op te waarderen, maar ook de consistorie annex kerkelijk bureau op te knappen. Tevens groeide de behoefte aan deze ruimte een museale functie toe te voegen. Hier zoeken we onder meer een respectvolle plek voor diverse elementen die eerder in de kerkzaal aanwezig waren, maar niet meer passen in het sobere vernieuwde interieur. In het komende jaar willen we deze museale functie veder invullen en verwezenlijken. Aandacht is er voor maatregelen gericht op veiligheid. Het betreft veiligheids- en brandmeldinstallaties, AED, keuring en inspectie, contacten met de betreffende instanties, en dergelijke. Door de gewijzigde omstandigheden en de verstreken periode zal de verplichte Risico Inventarisatie en Evaluatie moeten worden herzien. Ook de technische voorzieningen zoals geluidsinstallatie, ringleiding en kerkradio behoren tot de verantwoordelijkheid van het college. Het oude systeem voor kerkradio is niet storingsvrij en medio 2014 vervangen door een betrouwbaar en modern alternatief. De eerste ervaringen met de geluidsversterking na de heringebruikneming zijn wisselend. Duidelijk is dat de komende periode de installatie verder moet worden ingeregeld. Niet ondenkbaar is dat we er niet aan ontkomen toch nog extra voorzieningen aan te schaffen om de spraakverstaanbaarheid te optimaliseren. Naar aanleiding van de voorgenomen verbouwing en herinrichting van de Grote Kerk kwam de vraag aan de orde hoe met het orgel zou moeten worden omgegaan. De laatste keer dat het Bätzorgel een uitvoerige (onderhouds)beurt had ondergaan was in 1966. Om te kunnen kiezen tussen inpakken en gelijktijdig een restauratie uitvoeren was nader onderzoek nodig. Het in het najaar van 2014 uitgevoerde onderzoek wijst uit dat het Bätzorgel in de Grote Kerk te ’s-Hertogenbosch in aanleg een verrassend gaaf bewaard gebleven instrument is, in technisch en in klanktechnisch opzicht. De technische en klanktechnische problemen zijn terug te voeren op een hoge mate van uitdroging van houten en lederen onderdelen van het orgel. Er is sprake van ernstige krimpschade in orgelkas, ornamenten, balgen, speelmechanieken en houten pijpen. Het sleepafdichtingssysteem van de windladen is gedateerd en versleten. In aanleg zijn sommige onderdelen in de loop der geschiedenis gewijzigd en vervangen door ‘moderne’ vindingen. In klanktechnische zin functioneert het instrument desondanks redelijk goed, de problemen aldaar manifesteren zich vooral in de grote (front)pijpen en in de tongwerken. Op grond hiervan is gekozen voor herstel, waartoe het orgel geheel gedemonteerd dient te worden voordat de werkzaamheden voor de verbouwing beginnen. Doel van dit herstelproject is het weer in goede staat brengen van het monumentale orgel, zodat het behouden blijft voor toekomstige generaties en tevens beschikbaar is om te worden gebruikt in de erediensten van de Protestantse Gemeente ter plaatse en voor concerten. De kosten van het herstelproject zijn geraamd op ongeveer k€ 300. De helft van deze kosten wordt gesubsidieerd door de provincie Noord-Brabant. Andere subsidiënten leveren eveneens een niet onaanzienlijke bijdrage. Het gerestaureerde Bätzorgel willen we medio november 2015 weer (feestelijk) in gebruik nemen. Ter gelegenheid daarvan zullen we een CD opnemen, waarop de kwaliteit van dit monumentale orgel wordt vastgelegd. De werkgroep Open Kerk, die de Grote Kerk op bepaalde dagen openstelt voor publiek, hebben tijdens de verbouwing nieuwe mogelijkheden verkend door zich te oriënteren op wat elders in het land gebeurt. In de komende tijd zal er regelmatig een wisselexpositie te zien zijn 4
in de ruimten onder de galerijen. Door de glazen wand af te sluiten kunnen de grote deuren van de kerk in principe dagelijks open staan, waarmee de gastvrijheid van de kerk en de gemeenschap wordt benadrukt. De devotieruimte is dan bereikbaar voor bezinning. De werkgroep Open Kerk streeft naar het zo vaak mogelijk open stellen van de hele kerk en zoekt daartoe naar uitbreiding van het aantal gastheren en gastvrouwen. Personeel Eén van de belangrijkste (succes)factoren van het kerkelijk bedrijf vormen onze medewerkers. Een goed ingevulde werkgeversrol is daarom van groot belang. Het College van Kerkrentmeesters fungeert namens de kerkenraad als werkgever en doet dat aan de hand van een personeelscyclus, waartoe onder meer de jaarlijkse (functionerings)-gesprekken behoren. De afgelopen jaren is er stevig bezuinigd op de professionele capaciteit. Zowel op het kerkelijk bureau als op het kosterschap/beheer zijn vacatures niet vervuld. In overleg met de pastoraal werker is haar aanstelling teruggebracht tot 8 uur per week als aanloop naar volledige pensionering, die thans voorzien is per 1 januari 2016. Daarna zal ze nog beschikbaar zijn op projectbasis. Tegenover de bezuinigingen op professionals staat een versterkte inzet van vrijwilligers. Een voorbeeld is de kosterspool, waarmee we naast de professionele koster-beheerder ook een aantal vrijwilligers voor koster-taken inzetten. Dat betrof de koster-taken op zondag in de Grote Kerk en tot en met augustus 2015 ook de bediening op door-de-weekse avonden in de Wederkomstkerk. Vanaf september 2015 zijn deze diensten alleen nog nodig in de Grote Kerk. Op deze manier is het gelukt om het kerkelijk bedrijf goedkoper en flexibeler te maken. Met deze maatregelen heeft de personeelsomvang voorlopig haar ondergrens bereikt. In de loop van de jaren zal moeten worden ontdekt op welke wijze de ambitie om deze kerk een grotere plaats in de Bossche samenleving te laten innemen, kan worden gerealiseerd. Dat zal ook bepalend zijn voor de behoefte aan betaalde krachten en /of vrijwilligers. Randvoorwaarden Duurzaamheid Duurzaamheid vormt een rode draad in ons werk. Alle drie de duurzaamheidsassen (People, Planet, Profit) zijn daarbij relevant. De as People betekent het nemen van onze verantwoordelijkheid als werkgever door zorgvuldig met onze medewerkers en vrijwilligers om te gaan. Dat betekent onder meer goede arbeidsomstandigheden (prettige en veilige werkplek), arbeidsvoorwaarden (o.a. pensioen), professioneel opdrachtgever- en opdrachtnemerschap en goede communicatie en interactie. In het afgelopen jaar is het vrijwilligersbeleid vastgesteld. De komende tijd zal de implementatie daarvan plaatsvinden. Planet, in de zin van een ecologische footprint die zo klein mogelijk is. Het afgelopen jaar hebben we veel gedaan aan energiebesparing en verduurzaming. Denk aan nieuwe verwarmingsketels, het gebruik van Ledlampen en de installatie van zonnepanelen op de pastorie. In het kader van de verbouwing Grote Kerk investeren we in energie-efficiënte oplossingen (installatie van vloerverwarming en het aanbrengen van isolatie van plafond en ramen) en in het kunnen verwarmen van slechts de in gebruik zijnde delen van het pand. Een al eerder voorgenomen actie schuift door: het verkennen van de mogelijkheden voor het verminderen van drukwerk. Profit, in de zin van een stabiele financiële situatie die gericht is op de continuïteit van onze kerkgemeenschap. Onderdeel daarvan is een goed rendement op onze gebouwen en overige bezittingen met verantwoorde risico’s en oog voor maatschappelijke impact. 5
De komende jaren zetten we in op een zo goed mogelijk maatschappelijk en zo mogelijk ook financieel rendement van de Grote Kerk. Communicatie is een belangrijk aspect van het kerk-zijn. Enerzijds gaat het om de interne communicatie, van essentieel belang voor het overdragen van de boodschap en voor de samenhang van de gemeenschap. Anderzijds is er de externe communicatie, waarin de Protestantse Gemeente naar buiten treedt, zich manifesteert in de samenleving. Tot de taak van het College van Kerkrentmeesters behoort het verzorgen van communicatiemiddelen, die geen doel in zichzelf zijn, maar wel noodzakelijk voor het bereiken van de primaire doelstellingen van de kerk: website, Facebook, Kruispunt en kerkradio. Kruispunt blijft een gewaardeerd medium. De huidige redactie weet een aantrekkelijk product tot stand te brengen, waarvan velen dankbaar gebruik maken. Het is binnen onze gemeente het medium waarmee we de meeste leden kunnen bereiken. De nieuwe website en het gebruik van social media krijgt waardering, onder meer met betrekking tot het informeren over de voortgang van de verbouwing. Aandachtspunt blijft nog het structurele beheer van deze kanalen. Dit structurele beheer zal een vereiste zijn om te komen tot de door de belastingdienst opgelegde eisen met betrekking tot de status Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI). Indien dit niet op de juiste wijze plaatsvindt miv 01 jan 2016 zal een mogelijk gevolg zijn dat onze ANBI status ingetrokken wordt, met de daaruit voortvloeiende consequenties voor allerlei bijdragen van kerkleden. Vrijwilligers. In het verlengde van ons personeelsbeleid is een vrijwilligersbeleid voor de Protestantse Gemeente ontwikkeld en vastgesteld. Het gaat om de inzet van vrijwilligers ter vervulling van kerkelijke werkzaamheden en om ervoor te zorgen dat de PGH de randvoorwaarden schept waarbinnen vrijwilligers op een goede en plezierige manier kunnen werken. In het vrijwilligersbeleid gaan we in op zaken als vergoedings-mogelijkheden, verzekering en arbeidsomstandigheden, heldere afspraken en feedback, en het borgen van kwaliteit en continuïteit. Belangrijke doelstelling is het voorkomen van overbelasting van enthousiaste vrijwilligers. De komende tijd zal dit beleid binnen de hele PGH geïmplementeerd moeten worden. Verantwoording Voor de begroting en verantwoording werken we met een jaarcyclus. In september stellen we de begroting PGH en het jaarplan CvK op. De begroting betreft het eerste jaar van een meerjarenbegroting. Door ontwikkelingen over een periode van 10 jaar in ogenschouw te nemen wordt duidelijk op welke wijze en wanneer beleidswijzigingen nodig zijn om een gezonde financiële situatie te continueren. In het voorjaar volgt het financieel jaarverslag. Bij het opstellen van de begroting PGH maken we gebruik van (begrotings)informatie van de andere colleges en de onder de colleges ressorterende werkgroepen. Naast de begroting PGH is er een diaconale begroting, die door het College voor de Diaconie wordt opgesteld. Begroting en jaarrekening gaan na vaststelling door de Kerkenraad ter goedkeuring naar het Regionaal College Behandeling Beheerszaken (RCBB). Bijlage: de werkgroepen Kerkbalans Jaarlijks is er in januari de actie Kerkbalans. Middels een toezeggingsformulier worden alle leden, met uitzondering van de passieven, benaderd om hun bijdrage te continueren en indien mogelijk te verhogen. Zowel verbreding (meer betalende leden) als verdieping (hogere bijdrage per lid) hebben de aandacht. Daarbij willen we Kerkbalans communicatief een minder 6
vrijblijvend karakter geven: “vrijwillige bijdrage” wil zeggen dat de hoogte van het bedrag naar eigen inzicht wordt bepaald, waarbij er geen verplichting is. Er bestaat echter wel een duidelijke verwachting, namelijk dat een ieder naar draagkracht zijn bijdrage levert. Vooralsnog zijn er geen plannen om de werkwijze in de toekomst aan te passen. Open Kerk Sinds de jaren negentig wordt de Grote Kerk in het zomerhalfjaar op woensdagen opengesteld voor toeristisch en winkelend publiek. In 2008 is het initiatief genomen om ook op een aantal zaterdagmiddagen door het jaar heen ons monumentale gebouw open te stellen. Hier kan men even rust vinden, op adem komen en kennis nemen van het interieur. Steeds streven we ernaar net iets meer te bieden dan alleen maar een lege, stille ruimte, hoe belangrijk dat ook kan zijn. Het kan gaan om muziek, expositie van beeldende kunst en andere inspirerende activiteiten Beide initiatieven (1995 en 2008) worden gedragen door een groep enthousiaste vrijwilligers, die optreden als gastheer of gastvrouw. Tevens wordt ingezet op het stimuleren van orgelconcerten, als middel om mensen te laten genieten van onze monumentale orgels en tegelijk kennis te laten maken met de Grote Kerk als te gebruiken accommodatie. Tijdens de verbouwing van de Grote Kerk heeft de werkgroep zich georiënteerd op wat elders in den lande op dit gebied gebeurt. Dat heeft veel inspiratie opgeleverd, waarvan nieuwe initiatieven in de komende tijd zullen worden uitgewerkt. Kruispunt De redactie van het kerkblad ‘Kruispunt’ verzamelt de kopij via het email-adres
[email protected]. De aangeleverde gegevens worden door de redactie verwerkt betreffende indeling van het Kruispunt. Kruispunt verschijnt 10 maal per jaar; 3 maal wordt het Kruispunt bezorgd bij alle adressen, die geregistreerd staan, de andere keren alleen bij de abonnees. De komende jaren willen we Kruispunt nagenoeg ongewijzigd voortzetten als aantrekkelijk communicatiemiddel waarmee een overgroot deel van onze gemeente kan worden bereikt. Website, social media De website (www.pgdenbosch.nl) en social media (Facebook) zijn digitale vormen van communicatie binnen en over de gemeente. Gemeenteleden en andere belangstellenden hebben direct toegang tot actualiteiten, rooster kerkdiensten/ online beluisteren van kerkradio/liturgie, agenda/activiteiten, contactgegevens, foto’s etc. De nieuwe website en Facebook pagina zijn door enkele enthousiaste vrijwilligers ontwikkeld, waarbij de opzet is dat betrokkenen (pastores, kerkelijk bureau etc.) zelf informatie kunnen wijzigen en gemeenteleden berichten op Facebook kunnen plaatsen. Aandachtspunt vorm nog wel het concretiseren van de aansturing: wie is eigenaar van onze digitale middelen en voelt zich verantwoordelijk voor de continuïteit, actualiteit en doorontwikkeling? In 2014 is op de website een koppeling gemaakt naar het kerkelijk betaalsysteem SKG-collect. Hiermee kunnen gemeenteleden online financiële transacties met en aankopen bij onze kerk doen. Naast het overmaken van giften en andere betalingen kan men collectebonnen, Cd’s en andere zaken aanschaffen. Het komende jaar zullen we zoeken naar verbetering van het structurele beheer van deze media. Communicatie Er is in de afgelopen jaren een communicatiebeleid opgesteld en besproken in de kerkenraad. Daarbij gaat het onder meer over de inzet van de hierboven genoemde 7
communicatiemiddelen en de afstemming daarvan op elkaar. Voor enkele speciale gevallen zijn adviezen opgesteld en persberichten geformuleerd, waarmee niet allen de regionale, maar in een enkel geval ook de landelijke pers is gehaald. De communicatie-commissie is van groot belang om de doelgroepen te bereiken, zeker als we de ambitie hebben om als stadskerk te fungeren, een Huis van Licht in het centrum van de binnenstad. De inzet in deze commissie van deskundige vrijwilligers blijkt uitermate effectief. Vooralsnog zijn er geen plannen de aanpak te wijzigen. Kerkradio Het huidige kerkradio-systeem biedt twee mogelijkheden om de kerkdiensten thuis mee te beleven: 1. via de telefoonaansluiting van de luisteraar, door middel van de Lukas-terminal, dit systeem bevindt zich in een afloopfase. 2. via de internetaansluiting van de luisteraar. Hier gebruikt de luisteraar zijn eigen middelen bij voorbeeld een computer of TV met internetfaciliteiten. Het oude systeem voor kerkradio bleek niet storingsvrij en wordt vanaf 2014 niet meer ondersteund. Op zoek naar een betrouwbaar en modern alternatief is de website zo georganiseerd dat als men op zondagochtend onze website bezoekt, men meteen de actuele kerkdienst hoort en de bijbehorende liturgie in beeld heeft. Daarnaast is wellicht in de toekomst een videoverbinding (webcam) mogelijk. De daarvoor benodigde extra inzet van vrijwilligers vormt echter een aandachtspunt. Na de verbouwing en herinrichting van de Grote Kerk werken we aan het optimaliseren van de geluidsversterking in de kerk en via de kerkradio, opdat het gesproken woord goed verstaan kan worden. Organisten/kerkmusici Jamie de Goei is sinds medio 2012 in dienst als organist van de Grote Kerk. Hij begeleidt niet alleen regelmatig in kerkdiensten de gemeentezang, maar verzorgt ook een aantal orgelconcerten. Dat gebeurt in overleg met de werkgroep Open Kerk. Naast Jamie treden regelmatig Gert Jan Smit en Wilke Havinga op als vrijwilliger-organist in erediensten. In het najaar van 2015 zal het Bätzorgel ‘conserverend hersteld’ zijn. Samen met het in 2014 gerestaureerde Strümphlerorgel, afkomstig uit de Evangelisch-Lutherse Kerk, beschikken we dan over nieuwe mogelijkheden voor het organiseren van orgelconcerten op twee monumentale orgels van hoge kwaliteit. Onder leiding van Jamie de Goei wordt geregeld een projectkoor gevormd om een speciale dienst te ondersteunen. In de komende tijd zetten we deze aanpak voort, waarbij we erop letten dat de activiteiten van de organist zo goed mogelijk blijven passen binnen de afspraken. Werkgroep Verbouwing Grote Kerk Eind 2013 is besloten over de omvang van de verbouwing van de Grote Kerk. Dat besluit is mede gebaseerd op de uitkomsten van een onderzoek dat in de tweede helft van 2013 is uitgevoerd naar de behoefte die er in de stad is naar ruimten, waarin de Grote Kerk zou kunnen voorzien. Daaruit bleek o.a. dat de mogelijkheid een kelder onder de kerkvloer aan te leggen niet nodig en niet rendabel is. Belangrijkste verbouwingen betreffen de ophoging van het verlaagde deel (de kuil), het aanbrengen van vloerverwarming, het verbeteren en uitbreiden van de sanitaire voorzieningen en het verbeteren van de keukenfaciliteiten. Voorts is de kerkzaal opnieuw worden ingericht. Met name ook om die reden is een externe interieurarchitect bij het project betrokken. De uitwerking en voorbereiding van de verbouwing vergde in 2014 een wezenlijk deel van 8
onze aandacht. De uitvoering van de verbouwing was gepland voor de eerste helft van 2015 en loopt als gevolg van enkele tegenslagen uit tot na de bouwvakvakantie. Op 6 september 2015 is de Grote Kerk feestelijk opnieuw in gebruik genomen, hoewel nog enkele details moesten worden voltooid. Het volledig afronden van de werkzaamheden tot in detail moet plaatsvinden terwijl het gebouw in gebruik is genomen. Hierdoor zal de doorlooptijd van de voltooiing nog vrij lang zijn. Tijdens de bouwperiode is voor de erediensten uitgeweken naar de Wederkomstkerk. Op 30 augustus is op waardige wijze afscheid van dit gebouw genomen, dat gedurende 50 jaar goed diensten heeft bewezen aan de voormalige Gereformeerde Kerk en de mede daaruit voortgekomen Protestantse Gemeente te ’s-Hertogenbosch. Werkgroep Afstoting Wederkomstkerk Eind 2011 is het besluit genomen de Wederkomstkerk af te stoten. Daarop volgend is begin 2012 een werkgroep ingesteld. Deze werkgroep had de opdracht om te onderzoeken op welke wijze de kerk zou kunnen worden afgestoten en wat de opbrengsten hieruit zouden zijn. De uiteindelijke mogelijkheden bleken divers en sterk afhankelijk van welke partij zich zou aandienen om het gebouw over te nemen. De werkgroep onderzocht samen met het bureau Glaudemans verschillende varianten. Kortweg ging het om verkoop van gebouw en grond aan een derde partij die het gebouw hergebruikt of herontwikkelt. Met name bij herontwikkeling zou er sprake kunnen zijn van een waardesprong en zouden de opbrengsten hoger kunnen liggen. In het onderzoek is meegenomen hoe de kerkelijke gemeente kan profiteren van (een deel van) deze waardesprong. In 2012 en 2013 zijn diverse gesprekken gevoerd met potentiële kopers van het gebouw en de grond en is, in opdracht van ons, een stedenbouwkundige verkenning gemaakt door C5 stedenbouw. Deze verkenning gaf inzicht in mogelijkheden tot herontwikkeling en steunde ons in gesprekken met derden en met de gemeente ‘s-Hertogenbosch. In 2014 zijn de gesprekken voortgezet en is bekeken met welke partij, binnen onze randvoorwaarden, tot de voor ons beste oplossing kan worden gekomen. In het najaar van 2014 kwam dit proces in een stroomversnelling en lagen er op enig moment een viertal min of meer concrete opties naast elkaar. Uiteindelijk bleek de meest belovende optie de verkoop aan een groep personen met eenzelfde doel namelijk het gebouw handhaven en er een muziekpodium inrichten en tevens een belangrijk deel van de bestaande verhuur continueren. Eind maart 2015 werd de koop gesloten, waarbij het niet alleen gaat om het onroerend goed, maar ook bijna de gehele inboedel, met als belangrijke uitzondering alles wat tijdelijk uit de Grote Kerk voor eigen gebruik is meegenomen en het Pels & Van Leeuwenorgel. Dat orgel zal door de bouwer op een geschikt moment worden verkocht en verwijderd. Tot dat moment kan het door de nieuwe eigenaar in voorkomende gevallen worden gebruikt. Op 1 september 2015 heeft de overdracht plaats gevonden en passeerde de akte bij de notaris. In het oorspronkelijke besluit tot afstoting van de Wederkomstkerk was als richtdatum 1 januari 2017 genoemd. In werkelijkheid vindt de verkoop dus 16 maanden eerder plaats. Dit betekent onder meer dat de opbrengst van de verkoop beschikbaar komt op het moment dat de rekeningen van de verbouwing en de restauratie van het Bätzorgel nog deels betaald moeten worden. Dit leidt ertoe dat voor deze projecten feitelijk geen (kostbare) overbruggingsleningen nodig zijn. Werkgroep Overgang/verhuizing Met het organiseren van de afscheidsdienst van de Wederkomstkerk op 30 augustus zit het werk van deze werkgroep er praktisch op. Van het inventaris van de Wederkomstkerk is een lijst gemaakt, enkele stukken gaan mee naar de Grote Kerk, andere blijven achter als deel van het interieur, dat bij de koop is inbegrepen. 9
10
