JAARVERSLAG DE EENDRAGT PENSIOEN N.V

JAARVERSLAG

2010

Toelichting Jaarrekening Toelichting jaarrekening 2005

2010

17 mei 2011 Dit verslag is vastgesteld overeenkomstig Artikel 23, lid 2 van de statuten. Jaarrekening

DE EENDRAGT PENSIOEN N.V.

English Summary Aangesloten ondernemingen

JAARVERSLAG Jaarverslag 2006 Jaarverslag

JAARVERSL AG 2010

PERSONA LIA

Raad van Commissarissen Mr. R.E. Rogaar (voorzitter, externe deskundige) K.C. Jonasse (op voordracht werknemers) Ing. J.M.M. Orie (op voordracht niet-actieven) J.W. Rietmulder (externe deskundige, op voordracht directie) L. Zegers RA (op voordracht verzekeringnemers) Beleggingscommissie D. Wenting AAG RBA (voorzitter, externe deskundige) Drs. E.M. Knoope RBA (externe deskundige) Drs. J.B. Molenkamp RBA RO (externe deskundige) W. Stutvoet (namens de verzekerden) tot en met 31 december 2010 H. van der Zwaag RA (namens de verzekerden) Drs. B.G. Broens (namens de verzekerden) vanaf 1 januari 2011 Directie Drs. P.D.H. Menco RBA A. Nieuwenhuizen, actuarieel analist AG

Aangesloten ondernemingen

Toelichting jaarrekening 2005

Certificerend actuaris E. Nebbeling Actuaris AG, Actimos Accountant W. Teeuwissen RA, KPMG Accountants N.V.

2

Jaarverslag 2006 Jaarverslag

Inhoudsopgave

Jaarverslag 2010

Jaarrekening Balans 42 Winst- en verliesrekening 44 Kasstroomoverzicht 45 Actuariële resultatenanalyse 46 Toelichting jaarrekening 47 Algemeen 49 Verslaggevingskader 58 Balansposten 59 Technische voorzieningen 60 Winst- en verliesrekening 62 Toelichting balans 63 Toelichting winst- en verliesrekening 72 Toelichting actuariële resultatenanalyse 76 Overige gegevens Resultaatbestemming 80 Controleverklaring 81 English Summary 83 Bijlage verzekerde ondernemingen 89

3


4 5 7 11 18 23 40


Kerncijfers Curriculum Vitae Raad van Commissarissen en Directie Verslag Raad van Commissarissen Verslag Directie Pensioenen Beleggingen Ontwikkelingen na balansdatum

Jaarverslag

JAARVERSL AG 2010

kerncijfers

Ultimo

2010

2009

6.251

4.052

224

242

Aantal polissen Actieve deelnemers Arbeidsongeschikte deelnemers Premievrij verzekerden

8.970

7.076

Gepensioneerden

4.816

4.447

20.261

15.817

2010

2009

180,3

82,9

4,2

2,3

Premies/koopsommen Waardeoverdrachten: Inkomend Uitgaand

2,3

1,7

Uitkeringen

47,6

41,8

1.064,6

790,6

-63,5

18,0

1.255,1

1.068,4

47,7

39,4

Pensioenverplichtingen Mutatie eigen vermogen Beleggingen:



Belegd vermogen Beleggingsinkomen

bedragen in miljoenen euro’s

4

Raad van Commissarissen


CURRICULUM VITAE RA AD VAN COMMISSARISSEN EN DIRECTIE

Ing. J.M.M. Orie (op voordracht gepensioneerden, 64) Beroep: gepensioneerd (voormalig bedrijfsmanager Owens Corning) Nevenfuncties Betrokken bij en actief in diverse organisaties op sociaal-charitatief terrein. Herbenoemd: november 2010 Aftreden volgens rooster: november 2014 J.W. Rietmulder (externe deskundige, op voordracht directie, 60) Beroep: zelfstandig pensioenadviseur en interim manager Nevenfuncties Docent bij Stichting Pensioenopleidingen (SPO) en het Actuarieel Instituut (AI) Erevoorzitter van de Kring van Pensioenspecialisten Herbenoemd: november 2010 Aftreden volgens rooster: november 2014

5


K.C. Jonasse (op voordracht werknemers, 50) Beroep: financieel controller Owens Corning Veil Netherlands B.V. Benoemd: december 2008 Aftreden volgens rooster: december 2013


Mr. R.E. Rogaar (voorzitter, extern deskundige, 66) Beroep: gepensioneerd (voormalig voorzitter directie Theodoor Gilissen Bankiers) Commissariaten Voorzitter van de Raad van Commissarissen van De Eendragt Pensioen NV Lid van de Raad van Commissarissen van Koninklijke Brill N.V. Lid van de Raad van Commissarissen Darlin N.V. Lid van de Raad van Commissarissen Vereeniging Nederlandsch Historisch Scheepvaart Museum Nevenfuncties Treasurer Europa Nostra Penningmeester Stichting Jan Brouwer Fonds Penningmeester Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen Bestuurslid Sirtema Stichting Bestuurslid Stichting Erik Hazelhoff Roelfzema Prijs Benoemd: december 2006 Aftreden volgens rooster: december 2012

Jaarverslag

JAARVERSL AG 2010

L. Zegers RA (op voordracht verzekeringnemers, 42) Beroep: financieel directeur en groepscontroller bij respectievelijk Loparex B.V. en de Loparex Group. Nevenfuncties Bestuurslid diverse charitatieve instellingen Benoemd: december 2006 Aftreden volgens rooster: december 2011 Directie Drs. P.D.H. Menco RBA (Algemeen directeur, 54) Nevenfuncties Lid Beleggingscommissie Stichting Alcatel-Lucent Pensioenfonds Lid Beleggingscommissie Stichting Pensioenfonds IBM Nederland Lid Advisory Board Aberdeen Balanced Property Fund Lid Advisory Board Institutional Investor Bestuurslid diverse charitatieve instellingen In dienst sinds: 2004



A. Nieuwenhuizen, actuarieel analist AG (Directeur, 54) In dienst sinds: 1994

6

Tijdens de formele vergaderingen heeft de RvC zich gebogen over onder andere: - het jaarverslag 2009 - de rapportage van de certificerend actuaris - de toereikendheidstoets - diverse tussentijdse uitvragen door De Nederlandsche Bank (DNB) - de bevindingen en aanbevelingen van de accountant - behaalde resultaten en budgettering (korte en lange termijn) - de consequenties van de aanpassingen in de overlevingstafels - de beheersen controlesystemen - de strategie van de vennootschap - het acquisitiebeleid en potentiële verzekeringnemers - het risicobeleid en beheersing van algemene en specifieke risico’s - de compliance, waaronder het self assessment van het Verbond van Verzekeraars en de herziene interne gedragscodes - het beleggingsbeleid in algemene zin en de behaalde rendementen - de goedkeuring van de basis van het beleggingsbeleid in het beleggingsplan 2011 - de rapportage door de voorzitter van de Beleggingscommissie - de afdekking van het renterisico op de verplichtingen - het indexatiebeleid voor de Solidaire Portefeuille - de benoeming van een lid van de Beleggingscommissie - de personele bezetting en de groei van de organisatie - de organisatie ontwikkeling - de remuneratie van de Raad van Commissarissen - de korte termijn targets voor de Directie. Medio 2010 heeft de RvC tezamen met de Directie en de CFO zich een dag teruggetrokken voor een nadere beschouwing van diverse strategische vraagstukken ten aanzien van de vennootschap, waaronder Solvency II, de versterking van het eigen vermogen en dienstenmarketing. De RvC heeft overleg gevoerd met de accountant, de certificerend actuaris van de vennootschap en de voorzitter van de Beleggingscommissie. In afwezigheid van de Directie werd het functioneren van de Directie geëvalueerd, alsmede dat van de RvCleden zelf. Tevens werd het remuneratiepakket van de RvC geëvalueerd en aangepast aan de toegenomen werkzaamheden onder meer van de ingestelde RvC commissies.

7



Gedurende 2010 heeft de Raad van Commissarissen (RvC) van De Eendragt Pensioen N.V. (De Eendragt) vijf maal vergaderd. Daarnaast zijn vier verschillende commissies meerdere malen met steeds twee RvC-leden met de Directie nader ingegaan op specifieke onderwerpen. Ook hebben individuele leden van de RvC geregeld contact met de Directie over uiteenlopende onderwerpen.


VERSL AG R A AD VAN COMMISSARISSEN

Jaarverslag

JAARVERSL AG 2010

Commissievergaderingen De RvC heeft in 2008 vier commissies in het leven geroepen om met de Directie dieper in te kunnen gaan op specifieke onderwerpen. Het zijn de auditcommissie, het beleggingscomité, de HRM-commissie en de verzekeringscommissie.



De auditcommissie heeft in 2010 eenmaal vergaderd in oktober. In deze bijeenkomst werd aandacht besteed aan: - het self assessment van het Verbond van Verzekeraars - het accountantsverslag 2009 - de voorbereiding van het jaarwerk 2010 - Solvency II en QIS5 - diverse organisatieprojecten. Het beleggingscomité, aangevuld met de voorzitter van de Beleggingscommissie van De Eendragt, heeft eenmaal vergaderd in september. Daarbij zijn de volgende onderwerpen besproken: - het verslag van de voorzitter van de Beleggingscommissie aan de RvC - integriteitvraagstukken in samenhang met het beleggingsbeleid - de afdekking van het renterisico, aanvullende maatregelen om de verplichtingen van nieuw aangesloten ondernemingen nauwkeuriger te berekenen en het gebruik van Total Return Swaps als aanvullend afdekkinginstrument - de resultaten van het beleid (rendement en risico) - de verkoop van een deel van de (indirecte) vastgoedportefeuille - nieuwe beleggingsmandaten - aanvullende beleggingsstrategieën - tactisch beleid - het intern ontwikkelde risico- en rendementmodel - Webfolio ten behoeve van externe rendementberekeningen en due diligence processen - de opvolging van de heer Stutvoet als lid van de Beleggingscommissie in samenhang met diens laatste zittingstermijn. De HRM-commissie heeft twee keer vergaderd in respectievelijk januari en september. Tijdens de bijeenkomsten, waarvan eenmaal in aanwezigheid van een extern adviseur, is gesproken over: - het personeelsbeleid en organisatiestructuur in brede zin - de versterking van de organisatie met nieuwe medewerkers - de voortgang van het coachingstraject - de vastlegging van het HRM-beleid - de korte termijn targets van de Directie - de korte en lange termijn bonus van de Directie en de verwerking daarvan in de jaarrekening - de remuneratie van de RvC.

8

Financiële soliditeit De RvC heeft na consultatie van de accountant geconstateerd dat de financiële soliditeit van de vennootschap aan de daaraan thans te stellen eisen voldoet. De eigen vermogenspositie is voldoende voor de opvang van de gedaalde kapitaalmarktrente en de gewijzigde overlevingstafels. Ten aanzien van Solvency II constateert de RvC dat de vennootschap maatregelen onderzoekt om aan de nieuwe vermogenseisen te voldoen. De RvC constateert dat de afdekking van het renterisico in het verslagjaar voor het eerst sinds de oprichting van de vennootschap in 2006 geen positief resultaat heeft opgeleverd. Verschillen worden ten gunste of ten laste van het eigen vermogen van De Eendragt gebracht. De depotbuffers, de algemene reserve van de Solidaire Portefeuille en het eigen vermogen van De Eendragt hebben een positief beleggingsrendement laten zien in combinatie met de nagestreefde prudente risicobeheersing. Ook het rendement op de verschillende

9



Samenstelling RvC Conform het in 2006 door de Stichting De Eendragt Pensioen, enige aandeelhouder van de vennootschap, goedgekeurde reglement van de RvC bestaat deze laatste uit ten minste vier, maar in de praktijk uit vijf personen. Naast de onafhankelijke voorzitter worden de leden voorgedragen door respectievelijk de verzekerde ondernemingen, de werknemers bij die ondernemingen en de vertegenwoordigers van de niet-actieven in het bestuur van de Stichting De Eendragt Pensioen. Daarnaast wordt een RvC-lid benoemd op voordracht van de Directie. Allen dienen zonder last of ruggespraak en in gezamenlijkheid te functioneren, waarbij de belangen van alle betrokkenen en de vennootschap naar vermogen gelijkelijk behartigd dienen te worden. Geen van de RvC leden bezit aandelen of andere eigendomsrechten van de vennootschap. Wel zijn de heren Jonasse en Zegers via hun werkgever bij De Eendragt verzekerd, terwijl de heer Orie zijn pensioen van De Eendragt ontvangt. De externe leden en het door de niet-actieven voorgedragen lid ontvangen een remuneratie voor hun werkzaamheden. De door de ondernemingen en werknemers voorgedragen leden krijgen alleen een onkostenvergoeding. Daarnaast ontvangen alle leden vanaf 2011 presentiegeld voor het bijwonen van de vergaderingen van de RvC commissies.


De verzekeringscommissie is tweemaal bijeen gekomen en heeft specifiek aandacht besteed aan de volgende onderwerpen: - rapportages aan De Nederlandsche Bank - de toereikendheidstoets 2009 - de ontwikkeling van de algemene reserve Solidaire Portefeuille - nieuwe ideeën ten aanzien van premieovereenkomsten - de gevolgen van het sociaal akkoord voor De Eendragt - het nieuwe workflow managementsysteem - de uitrol van de werkgeversmodule in de webportal - de prognosetafels 2010-2060 - de tariefstelling van De Eendragt - de uitkomsten van de QIS5 studie - de kosten van de Total Return Swaps en de consequenties daarvan voor de tarifering.

Jaarverslag

JAARVERSL AG 2010

risicoklassen van de premieovereenkomsten was tevredenstellend. Wel betreurt de RvC het dat in 2011 desondanks geen indexatie voor de pensioenen in de Solidaire Portefeuille kan worden gegeven. Tot besluit De RvC spreekt zijn waardering uit voor het door de Directie gevoerde beleid, dat zich richt op risicobeheersing en de belangen behartigt van alle stakeholders, waaronder de verzekerden, de aangesloten ondernemingen en de medewerkers. In 2010 is een groot aantal nieuwe verzekerden succesvol opgenomen in de administratie, terwijl de organisatie zelf ook een aanzienlijke kwantitatieve en kwalitatieve groei heeft doorgemaakt. De RvC is alle medewerkers van De Eendragt zeer erkentelijk voor hun inzet en de aandacht voor de belangen van alle verzekerden en de aangesloten ondernemingen.

Amsterdam, 17 mei 2011



R.E. Rogaar (voorzitter) K.C. Jonasse J.M.M. Orie J.W. Rietmulder L. Zegers

10

Renteontwikkeling De onzekerheid over de kredietwaardigheid van een deel van de eurozone en over het kunnen voortbestaan van de monetaire unie in het algemeen, heeft in het verslagjaar voor grote fluctuaties op de obligatiemarkten gezorgd. Vluchtgedrag naar veilig geachte debiteuren, in combinatie met aankopen van staatsleningen door banken in anticipatie op nieuwe toezichteisen, zorgden voor een daling van de kapitaalmarktrente in Duitsland, Nederland en Frankrijk tot een letterlijk ongekend niveau. Alleen 250 jaar geleden heeft Nederland een nog lagere rente gekend. Het dieptepunt werd eind augustus bereikt, waarna een herstel optrad naar een wat normaler rentepeil. Nadat in het voorjaar Griekenland met moeite gered kon worden van een faillissement, verloor Ierland gedurende de laatste maanden van 2010 het geloof van de obligatiebeleggers. Bij landen als Portugal, België en in mindere mate Spanje en Italië werden vraagtekens gezet.

11



Bewogen jaar De pensioensector staat de laatste jaren sterk onder druk. Na de kredietcrisis in 2008, die de beleggingen van veel pensioenuitvoerders aantastte, kreeg de sector in 2010 te maken met een sterke rentedaling die de verplichtingen omhoog stuwde. Aangezien de meeste pensioenfondsen hun rentegevoeligheid niet volledig hadden afgedekt, resulteerde de combinatie van de gebeurtenissen in 2008 en 2010 in massale onderdekkingsproblemen. Alleen dankzij de rentestijging aan het eind van het verslagjaar trad enig herstel op. Daarenboven kwam het Actuarieel Genootschap in 2010 nog met fors opwaarts bijgestelde overlevingstafels. De aanzienlijk langere levensverwachting resulteert in de noodzaak voorzieningen aan te leggen ten koste van de reserves of het eigen vermogen. Daarbij vond bovendien een trendbreuk plaats met het verleden, waarin jaarlijks een klein percentage aan de voorzieningen werd gedoteerd ten behoeve van de geleidelijk oplopende levensverwachting. De nieuwe tafels nopen bij veel pensioenuitvoerders tot een eenmalige, omvangrijke inhaalslag. Ten slotte leggen ook de toezichthouders de lat steeds hoger. Voor verzekeraars als De Eendragt komt dat tot uitdrukking in Solvency II, de nieuwe Europese richtlijn 2013 voor de berekening van de minimaal vereiste solvabiliteit van verzekeringsmaatschappijen. Deze stelt aanzienlijk hogere eisen aan de verhouding van het eigen vermogen ten opzichte van de verplichtingen. Maatschappelijk zorgde de dreigende afstempeling van pensioenen tot een heroriëntatie op de toekomst van de pensioensector en pogingen tot een sociaal akkoord daarover tussen werkgevers en werknemers. Het besef leeft breed dat zekerheden tot zulke hoge kosten leiden dat deze voor het bedrijfsleven, dat internationaal moet concurreren, niet meer te dragen vallen. Risico’s zullen in de toekomst meer bij de verzekerden komen te liggen. Indien de pensioentoezegging wordt verdeeld in een hard en een zacht deel, zal de zachte toezegging fluctueren door beleggingsresultaten en het langlevenrisico, en mogelijk resulteren in een lager pensioen. Feitelijk gaat dan het zachte deel van ons pensioenstelsel daarmee de kant op van een beschikbare premieregeling. In dit kader is het overigens nog onduidelijk of verzekeraars, die immers traditioneel het opgebouwde pensioen garanderen, onder een ander regime zullen vallen dan pensioenfondsen.


VERSL AG DIRECTIE



Jaarverslag

JAARVERSL AG 2010

Aangezien het banken verzekeringswezen in de sterke valutalanden omvangrijke vorderingen op de zwakke euroleden heeft, zagen politici zich gedwongen tot ingrijpende reddingsoperaties. Met name Duitsland moest daarbij laveren tussen het overeind houden van de euro en de negatieve binnenlandse opinie. Obligatiebeleggers vrezen bovendien dat de steunoperaties ten koste gaan van de kredietwaardigheid van de sterke landen, waardoor staatsleningen van Duitsland en Nederland op de hernieuwde crisis in het najaar niet meer als vluchthaven dienden. Ook op economisch gebied zit de ECB in een spagaat. Terwijl Zuid-Europa worstelt met een kwakkelende economie en oplopende overheidsschulden die weer tot bezuinigingen dwingen, maken Duitsland en ook Nederland een krachtige conjunctuuropleving door, onder invloed van een sterk aantrekkende export en de gunstige competitieve positie op de wereldmarkt. Dit Europa van de twee snelheden vergroot de interne spanningen verder, niet in de laatste plaats omdat het monetaire beleid binnen de muntunie onmogelijk kan sturen op zowel zwakke als sterke economieën in dezelfde valutaregio. Gevolgen voor De Eendragt Dankzij de vrijwel volledige afdekking van de rentegevoeligheid had de sterke rente daling in 2010 slechts beperkte gevolgen voor De Eendragt. Desalniettemin werd voor het eerst sinds de start van het afdekkingbeleid in 2006 verlies geleden. De Eendragt heeft, in tegenstelling tot pensioenfondsen en andere verzekeraars, de triple-A ECB staatsleningencurve als rentetermijnstructuur. Deze bestaat uit staatsleningen van Duitsland, Frankrijk, Nederland, Finland, Oostenrijk en tot voor kort ook Spanje. Laatstgenoemd land verloor echter in mei haar status als beste debiteur en viel daarmee uit de ECB curve. Dat ging gepaard met een eenmalige neerwaartse schok van circa 0,25% (€ 8 miljoen). Ofschoon De Eendragt geen Spaanse obligaties bezat, werkte de afwaar dering van Spanje wel door in de omvang van de verplichtingen tegen een gemiddeld lagere rente. De rentedaling gedurende het verslagjaar had ook tot gevolg dat de rentegevoeligheid van de verplichtingen toenam. Vooral in het lange eind van de curve, waar feitelijk geen staatsleningen beschikbaar zijn met voldoende rentegevoeligheid, gaf dat problemen bij de afdekking. Een grondig onderzoek in samenwerking met onze vaste externe adviseur op derivatengebied naar de mogelijkheden om dit risico te dichten, heeft uiteindelijk geresulteerd in het aangaan van een zogeheten Total Return Swap, waarbij de aankoop van extra staatsleningen wordt gefinancierd met kort geld. Ten slotte werkt de lage rente negatief door op de verhouding van het eigen vermogen en de verplichtingen (solvabiliteit), alsmede op die van de algemene reserve Solidaire Portefeuille en de voorzieningen voor deze groep verzekerden. De combinatie van genoemde rente-invloed en vooral ook de bijstelling van de overlevingstafels heeft De Eendragt er toe gedwongen om de verzekerden in de Solidaire Portefeuille voor het eerst sinds 1984 geen toeslag te verlenen in 2011. Hoewel het eigen vermogen eind 2010 ruim aan de wettelijke eisen voldoet, baren de aanzienlijk verzwaarde solvabiliteitseisen onder Solvency II op termijn wel zorgen. Verzekerde ondernemingen Voor De Eendragt is het jaar 2010, afgemeten aan de toename van het aantal verzeker den, het succesvolste jaar sinds haar oprichting als verzekeringsmaatschappij in 2006. De groei bracht echter ook grote uitdagingen voor onze medewerkers in het snel bewegende

12

Communicatie Alle verzekerde werknemers bij De Eendragt, dus ook de al jaren in het bestand voor komenden, hebben in de afgelopen periode, per regeling, een startbrief met een brochure ontvangen. Deze brochure legt in begrijpelijke taal de pensioenregelingen uit. Daarnaast verscheen een aantal nieuw ontwikkelde informatiebrochures per regeling. Naast het verstrekken van informatie stelt De Eendragt zich ten doel de belangstelling voor de eigen pensioensituatie te vergroten. Dat voorkomt dat mensen zich te laat afvragen of het pensioen voldoet en aldus niet meer tijdig kunnen bijsturen. Uiteraard doet De Eendragt ook mee aan het pensioenregister, waarvoor tijdig alle materiaal is aangeleverd. De webportal biedt veel algemene informatie en naast een beveiligde module voor de verzekerden nog een separate toegang voor bestuurders (bestuursleden van Stichting De Eendragt Pensioen), de Raad van Commissarissen en de Beleggingscommissie. De verzekerde bedrijven hebben de beschikking over een beveiligde mutatiemanager om personeelsmutaties door te geven.

13



Organisatorische en personele wijzigingen Gedurende het verslagjaar heeft De Eendragt haar in 2009 ingezette uitbreiding van de personeelsbezetting voltooid. Eind 2010 werkten 25 professionals bij onze organisatie, een toename met 11 medewerkers in anderhalf jaar tijd. De personele expansie houdt verband met de groei van het verzekerdenbestand en de wenselijkheid om het hoge niveau van dienstverlening ook in de toekomst op peil te houden. Mede dankzij de grote inzet van de medewerkers en de professionele ondersteuning door een externe deskundige verliep de structurering van organisatorische processen en de integratie van de nieuwe collega’s voorspoedig. Ook aan de organisatiestructuur en de vastlegging van procedures werd veel aandacht besteed. Een aantal tot nog toe handmatig uitgevoerde activiteiten werd geautomatiseerd. Ondernemingen kregen de beschikking over een module op de webportal van De Eendragt, waarmee zij de meeste mutaties in het personeelsbestand direct kunnen doorgeven. Hiermee zal een aantal tijdrovende werkzaamheden op de pensioenadministratie en bij ondernemingen komen te vervallen, terwijl de kans op fouten afneemt en de efficiëntie verbetert. Uit een diepgaande inventarisatie van het compliance proces resulteerde een kleine bijstelling van de door alle medewerkers jaarlijks te onderschrijven gedragsregels, terwijl de bewaking daarvan bij juridische zaken kwam te liggen.


pensioenveld mee. De Directie is hen opnieuw veel dank verschuldigd voor de grote inzet en flexibiliteit. Eind 2010 hadden zich 49 ondernemingen bij De Eendragt verzekerd, een groei van 14 gedurende het verslagjaar. Daarbij nam het aantal actieven sterk toe, mede dankzij de komst van een drietal ondernemingen met een aanzienlijk verzekerdenbestand. Een volledig overzicht van alle verzekerde ondernemingen is achterin als bijlage opgenomen. Ook in 2010 hebben veel ondernemingen, evenals hun adviseurs, de onderscheidende kwaliteiten van De Eendragt onderkend, wat resulteerde in een aanzienlijk aantal offertetrajecten.



Jaarverslag

JAARVERSL AG 2010

Governance De Eendragt heeft een nogal afwijkende governance structuur van andere levensverzekeraars. Dat hangt samen met haar historie als pensioenfonds. Alle aandelen van de vennootschap zijn in handen van Stichting De Eendragt Pensioen (de Stichting). Deze Stichting heeft een bestuur dat feitelijk gezamenlijk als aandeelhouder fungeert. Voorts kent de Stichting haar eigen statuten, waarin duidelijk vastgelegd ligt welke bevoegdheden en verantwoordelijkheden zowel de Stichting zelf, als haar bestuursleden hebben. Iedere verzekerde onderneming met een eigen Ondernemingsraad (OR) en ten minste 25 verzekerde werknemers heeft het recht op een werkgeversen een werk nemers vertegenwoordiger in het bestuur van de Stichting. In beginsel komen alleen werknemers in dienst van de verzekerde onderneming in aanmerking voor een bestuursfunctie. De directie van de betreffende onderneming draagt de werkgeversvertegenwoordiger voor en de OR de werknemersvertegenwoordiger. De (her)benoeming van bestuursleden vindt plaats door het bestuur. Het bestuur is paritair samengesteld met werkgeversen werknemersvertegenwoordigers. Ook namens de gepensioneerden hebben twee leden zitting in het bestuur. Zij behoren tot de werknemersvertegenwoordiging. Kleinere ondernemingen zonder eigen vertegenwoordiging hebben gezamenlijk een werkgeversen een werknemersvertegenwoordiger. Bestuursleden worden voor vier jaar benoemd volgens een rooster. Bestuursleden zijn herbenoembaar. Het bestuurslidmaatschap eindigt als geen herbenoeming plaatsvindt, door overlijden, bedanken, ontheffing om gewichtige redenen op verzoek van de verzekerde onderneming of diens OR, onder curatele stelling, of door uitdiensttreding als werknemer. Dat laatste zal veelal reden tot beëindiging van het bestuurslidmaatschap zijn. Het bestuur komt tenminste tweemaal per jaar bijeen. Tijdens de vergaderingen komen zaken aan de orde die van belang zijn voor de Stichting, maar vooral ook voor De Eendragt Pensioen N.V. In mei betreft dat in ieder geval het jaarverslag en de jaarrekening van zowel de verzekeraar als de Stichting zelf, alsmede de benoeming van de accountant en de certificerend actuaris. De vergadering in november of december gaat doorgaans over meer strategische vraagstukken, zoals het acquisitiebeleid, het beleggingsbeleid, statutenwijzigingen en dergelijke. Uiteraard verstrekt de Directie van De Eendragt in beide vergaderingen informatie over de belangrijkste ontwikkelingen bij De Eendragt en de beleggingsresultaten. Bij grote acquisities heeft de Stichting een beslissende stem. Direct na afloop van de vergadering van het stichtingbestuur vindt normaliter een aandeelhoudersvergadering plaats in aanwezigheid van alle bestuursleden van de Stichting. Hier vindt de formele besluitvorming plaats met betrekking tot onderwerpen waarover de Stichting als enig aandeelhouder van de Eendragt gaat. Het betreft onder andere de vaststelling van de jaarrekening van De Eendragt, de benoeming van leden van de Directie en de (her)benoeming van leden van de Raad van Commissarissen (RvC) en het verlenen van decharge aan de Directie en de RvC over het afgelopen jaar. De Eendragt Pensioen N.V. heeft een tweehoofdige Directie en een RvC die toeziet op het door de Directie gevoerde beleid. In de RvC hebben vijf leden zitting. Naast een onafhankelijk voorzitter betreft dat een lid op voordracht van telkens de werkgevers, werknemers, gepensioneerden en de Directie. De RvC-leden worden benoemd voor een periode van vier jaar volgens een

14

15



Compliance De Eendragt weet zich gebonden aan een groot aantal wettelijke bepalingen uit de Wft en de Pensioenwet, officiële richtlijnen van De Nederlandsche Bank en de Autoriteit Financiële Markten, alsmede aan al dan niet vrijwillige, zelfregulerende bepalingen van het Verbond van Verzekeraars (Verbond). De medewerkers, de Raad van Commissarissen en de Beleggingscommissie zijn allen gebonden aan de interne Gedragscode, het reglement privé-effectentransacties, waar betreffend uitgebreid met een insiderregeling, en aan de Gedragscode Verzekeraars van het Verbond. In 2010 is de interne Gedragscode verder aangescherpt en door alle betrokkenen onderschreven. Enerzijds betroffen de uitbreidingen de opname van een aantal richtlijnen van het Verbond naar aanleiding van het self assessment van deze koepel, anderzijds werd de mogelijkheid om met voorkennis te handelen verder teruggebracht door flankerend beleid. Tot 2010 fungeerde de algemeen directeur als compliance officer voor de medewerkers en de voorzitter van de RvC voor de algemeen directeur. Met ingang van het verslagjaar heeft de bedrijfsjurist deze taak overgenomen, wat de onafhankelijkheid moet waarborgen. De jurist rapporteert jaarlijks aan de RvC. In het geval van onverhoopte overschrijding van de compliance richtlijnen zal de jurist tussentijds melding maken aan de voorzitter van de RvC. Alle medewerkers, de leden van de RvC en de Beleggingscommissie ontvangen ieder jaar in januari de interne Gedragscode en die van het Verbond met het verzoek om per


rooster van aftreden. Herbenoeming is mogelijk na vier jaar. Een zittingsperiode bedraagt maximaal acht jaar. In uitzonderingsgevallen, ter beoordeling van de RvC, kan de totale zittingsperiode verlengd worden tot ten hoogste twaalf jaar. Ieder van de RvC-leden beschikt over specifieke deskundigheid en ervaring, waardoor de complete Raad in staat moet worden geacht om een gedegen oordeel over het beleid te vormen en de Directie met raad ter zijde te staan. In de vergaderingen, die vijf- tot zesmaal per jaar plaatsvinden, bestaat veel aandacht voor alle soorten risico’s waarmee de vennootschap te maken heeft. Ook vindt jaarlijks een bijeenkomst plaats waarop bepaalde belangwekkende thema’s diepgaand worden belicht en besproken. Vaktechnische en specialistische onderwerpen komen aan bod in separate commissie vergaderingen. Hiertoe heeft de RvC een viertal commissies opgericht, te weten het beleggingscomité en de verzekerings-, audit- en HRM-commissie. Deze vergaderen door gaans elk twee keer per jaar, maar vaker indien de omstandigheden dat vereisen. Zowel voor de RvC als de Directie bestaat een reglement dat de verantwoordelijkheden en bevoegdheden vastlegt. De Directie laat zich bijstaan door een Beleggingscommissie. Deze bestaat uit drie externe deskundigen; de voorzitter en twee leden (verzekerden) namens de verzekerde ondernemingen. De Beleggingscommissie vergadert vijfmaal per jaar, maar tussentijds vinden regelmatig informele besprekingen plaats. De voorzitter brengt in het voorjaar een officieel verslag uit aan de RvC. Hierin evalueert hij het beleggingsbeleid en de wijze waarop de Directie hieraan invulling heeft gegeven. Tevens heeft de voorzitter zitting in het beleggingscomité van de RvC. Mocht dat naar het oordeel van de Beleggingscommissie nodig blijken, dan kan ook tussentijds aan de RvC rapportage worden uitgebracht. Ook de Beleggingscommissie heeft een reglement. De leden adviseren de Directie, maar dragen voor het beleggingsbeleid zelf geen verantwoordelijkheid.

Jaarverslag

JAARVERSL AG 2010

omgaande een nalevingverklaring te ondertekenen en te retourneren aan De Eendragt. De Eendragt houdt rekening met de beleidsregel beheerst beloningsbeleid. Ook de beleidsregel deskundigheid 2011 van DNB vindt navolging. In het verslagjaar heeft DNB uitgebreid met de Directie gesproken over de bestuursstructuur van De Eendragt en de daarmee verbonden noodzaak van deskundigheid. DNB heeft zich hier tevreden mee getoond.



Duurzaamheid De Eendragt, als zuiver dienstverlenende organisatie, kan in haar eigen bedrijfsvoering weinig doen om de duurzaamheid van haar activiteiten te verbeteren. Wel krijgen nieuwe verzekerden standaard het verzoek om in te stemmen met elektronische verzending van de jaarlijks te verstrekken informatie, teneinde het papierverbruik en het transport te verminderen. Helaas is de respons op dit verzoek laag, waardoor vervanging van papieren documenten door elektronische informatie op basis van wettelijke beperkingen maar op zeer bescheiden schaal kan plaatsvinden. Verder tracht De Eendragt het gebruik van het openbaar vervoer en de fiets door de eigen medewerkers te bevorderen, onnodig energieverbruik te beperken en rekening te houden met het milieu. Ten aanzien van het beleggingsbeleid voert De Eendragt sinds 2008 een maatschappelijk verantwoord beleid met bindende richtlijnen voor haar vermogensbeheerders. Voor aandelenbeleggingen hanteert De Eendragt een uitsluitinglijst van ondernemingen die zich niet houden aan internationale verdragen, mensenrechten schenden, gebruik maken van kinderarbeid en/of slavenarbeid, moedwillig ernstige schade aan het milieu veroorzaken, zich voornamelijk bezighouden met of direct betrokken zijn bij de ontwikkeling en productie van en/of de handel in wapens die zich vooral richten op het berokkenen van blijvende schade aan de burgerbevolking en/of op volgens internationale conventies verboden wapentuig, waaronder clusterbommen, landmijnen en wapens bedoeld voor atomaire, bacteriologische of chemische oorlogsvoering, en ondernemingen die zich schuldig maken aan fraude of ernstige corruptie. Bij vastrentende waarden wordt niet belegd in staatsleningen van landen die moedwillig de mensenrechten schenden. Ten aanzien van de vastgoedbeheerders streeft De Eendragt een actief beleid na om te streven naar duurzaamheid in brede zin. De sector besteedt hieraan de laatste jaren meer aandacht, wat mede tot uitdrukking komt in de energie- en milieuvriendelijkheid van gebouwen en het beperken van onnodige leegstand. Aangaande de alternatieve beleggingen heeft De Eendragt, als relatief kleine partij, weinig mogelijkheden om richtlijnen af te dwingen, behoudens bij de selectie van de beheerders. Vooruitzichten De Eendragt wil vooralsnog vasthouden aan haar unieke verzekeringsconcept dat de afgelopen jaren zo succesvol bleek en voor haar verzekerden veel voordelen biedt ten opzichte van zowel andere verzekeraars als pensioenfondsen. De invloeden van buitenaf – lage rente, dus hoge verzekeringsverplichtingen en premie, gewijzigde overlevingstafels en stringentere toezichteisen – zorgen daarbij voor aanzienlijke uitdagingen. De Eendragt onderzoekt maatregelen ter balansversterking, om daarop op korte termijn een passend antwoord te kunnen implementeren.

16

17




Terwijl de historie van de pensioenuitvoerder teruggaat tot 1921, bestaat De Eendragt Pensioen N.V. als levensverzekeraar inmiddels vijf jaar. Het was bepaald niet de rustigste periode voor de sector, met de ergste financiële crisis sinds eind jaren twintig van de vorige eeuw, de daarmee samenhangend extreem lage lange rente en de sterk aangehaalde communicatie- en vermogenseisen van toezichthouders. In tegenstelling tot sommige pensioenuitvoerders heeft De Eendragt deze periode doorstaan zonder dat de nominale pensioenen en de solvabiliteit ook maar een moment in gevaar kwamen. Ondanks de grote uitdagingen zien wij de toekomst met vertrouwen tegemoet, wat tot uitdrukking komt in ons nieuwe motto: De Eendragt Pensioen Verzekerd.



Jaarverslag

JAARVERSL AG 2010

PENSIOENEN Acquisities Het jaar 2010 is het meest succesvolle jaar van De Eendragt aangaande acquisities; 14 nieuwe uitvoeringsovereenkomsten zijn tot stand gekomen. Het aantal nieuwe verzekerden bedraagt 4.011. Daarnaast hebben veel andere ondernemingen belangstelling getoond voor een gesprek en een offerte. De Eendragt is in de loop van 2010 bij offertes rekening gaan houden met de nieuwe overlevingstafels en de eisen aan het eigen vermogen uit hoofde van Solvency II, wat de kostprijs van het pensioen aanzienlijk hoger laat uitvallen. In een, naar verwachting tijdelijk, diffuse markt van aanbieders heeft dit gevolgen voor de concurrentiepositie van De Eendragt. In de loop van het verslagjaar bleek dat de prijsstelling van De Eendragt, de kostprijs van het pensioen, gegeven onze visie aangaande risico’s, steeds moeilijker vergelijkbaar werd. Gedurende 2010 zijn nieuwe pensioenproducten ontwikkeld die, voor zover al mogelijk, aansluiten bij de uitwerking van het pensioenakkoord. Vanaf 2011 kunnen deze op lossingen worden aangeboden. Pensioenwet Nagenoeg alle aangesloten ondernemingen hebben de herziene uitvoeringsovereenkomst ondertekend. Het toeslaglabel, vanaf 1 juli 2009 ingevoerd, wordt met ingang van oktober 2010 niet langer gebruikt. De toezichthouder (AFM) heeft aangegeven dat, indien een pensioenuitvoerder van mening is dat het label geen positieve bijdrage levert aan de informatie voor de verzekerde, deze beter kan afzien van het communiceren met het toeslaglabel. De voorwaardelijkheidsverklaring (op basis van de wettelijke indexatiematrix) is nog wel wettelijk verplicht. Pensioenpremie In 2010 is de ontvangen pensioenpremie toegenomen met € 102,4 miljoen tot € 169,1 miljoen. Hierin zijn koopsommen van € 123,6 miljoen opgenomen, verband houdende met de nieuw toegetreden ondernemingen die met een collectieve waardeoverdracht de pensioenen van de verzekerden aan De Eendragt hebben overgedragen. Het verschil met de benodigde premie bedroeg in 2010 € 10,0 miljoen. Dit verschil is ten laste gebracht van de individuele depots van de ondernemingen. IFRS De Eendragt had ook in 2010 voor de IFRS-dienstverlening een samenwerkingsverband met Deloitte. De Eendragt levert in dit verband de benodigde data voor de berekeningen op uniforme wijze aan. In 2011 wordt, mede in het kader van de uitwerking van het pensioenakkoord, de collectieve beschikbare premieregeling die De Eendragt als product voert ter certificering voorgelegd. Als dit proces is afgerond, kunnen ondernemingen een IFRS bestendige pensioenregeling sluiten bij De Eendragt. De combinatie van een dergelijke pensioenregeling met het garantieproduct van De Eendragt biedt zowel de werkgever als werknemer grote voordelen. De werkgever heeft vaste kosten, onder IFRS kwalificerend als beschikbare

18

Communicatie In 2010 is de webportal verder ontwikkeld. Zoals zo vaak bij belangrijke ICT-projecten heeft dit ook de vraag naar informatie via de portal doen toenemen. In 2011 wordt bezien of het technisch mogelijk is verzekerden die bij De Eendragt om uiteenlopende redenen meerdere polissen hebben, te faciliteren door zoveel mogelijk een totaaloverzicht te geven. Ook hebben de beschikbare premieregelingen onze aandacht. Mede door de nog steeds grote aandacht van de media voor pensioenen blijft de vraag naar informatie toenemen. De meeste verzekeringnemers kunnen inmiddels via de portal mutaties doorgeven en de verwerking hiervan op de voet volgen. Zij hebben dan ook inzicht in de verzekerde bedragen voor hun werknemers. In 2011 zullen verzekerden toegang krijgen tot voor hen relevante stukken, zoals het pensioenreglement, correspondentie, jaaropgaven etc.


premie. De werknemer heeft een zeker opgebouwd pensioen, omdat uitsluitend op nog op te bouwen pensioenaanspraken gekort zal worden bij een ontoereikende premie. Het gehele pensioenverleden bij De Eendragt is derhalve veilig gesteld.

Arbeidsongeschiktheid Ook in 2010 zijn de kosten van het premievrij voortzetten van de pensioenopbouw wegens arbeidsongeschiktheid gehandhaafd op een laag niveau. De daarvoor in de premie begrepen opslag was ook in 2010 toereikend. Hetzelfde geldt voor de premie voor de WIA-excedent verzekering. In de voorziening verzekeringsverplichtingen is de premie opgenomen voor het uitloop risico van de gesloten uitvoeringsovereenkomsten. Overlijden In 2010 is een positief resultaat op overlijden behaald. De ontvangen risicopremies vermeerderd met de vrijval aan voorziening wegens overlijden waren afdoende om de toename van de voorziening wegens overlijden te dekken.

19


Technisch resultaat Onder technisch resultaat wordt verstaan, het resultaat op arbeidsongeschiktheid, overlijden en kosten. In de uitvoeringsovereenkomsten zijn bepalingen opgenomen over winstdeling in het technische resultaat van de verzekeraar. Het resultaat over de drie genoemde componenten wordt gecumuleerd over de contractsperiode. Winstdeling geschiedt indien het gecumuleerde bedrag positief is. In principe vindt winstdeling na vijf jaar plaats.


Pensioensparen en beschikbare premie (premieovereenkomsten) Eind 2010 bedroeg de voorziening verzekeringsverplichtingen voor premieovereenkomsten € 52,1 miljoen, 5,1% van de voorziening verzekeringsverplichtingen. In samenhang met de wettelijke zorgplicht voert De Eendragt voor premieovereenkomsten sinds 2006 een zogeheten life-cycle benadering, waarbij de deelnemers op basis van hun leeftijd worden ingedeeld in risicoklassen. Voor nadere informatie over deze aanpak wordt verwezen naar de beleggingsparagraaf.

Jaarverslag

JAARVERSL AG 2010

Kosten De directe en indirecte kosten van de beleggingen worden in mindering gebracht op het beleggingsresultaat. Nadere detaillering van deze kosten staat verderop in het directieverslag. De Eendragt beoogt volledige transparantie te bieden en onderscheidt zich daarmee van andere pensioenuitvoerders. In de voorziening verzekeringsverplichtingen is een administratiereserve en een opslag voor excassokosten opgenomen. Daarnaast betalen de verzekeringnemers afhankelijk van het aantal verzekerden een procentuele kostenopslag, berekend over de pensioengevende grondslag. Deze drie beschikbare kostenopslagen waren niet voldoende om de kosten, na aftrek van de hiervoor aangegeven beleggingskosten, te dekken.



Pensioenadministratie In 2010 is het administratieve systeem (DEPAS) verder verfijnd door ICT en het actuariaat. De eisen van Solvency II aangaande het risicomanagement worden in 2011 in kaart gebracht en ontwikkeld zodat De Eendragt in 2013 aan Solvency II kan voldoen. De vraag naar individuele informatie blijft onveranderd hoog, mede door de flexibiliteit in de pensioenregeling die De Eendragt biedt. Ook de vraag naar berekeningen bij pensioneren is onveranderd hoog en vereist veel aandacht. Daarnaast geldt dat verzekerden die in dienst treden doorgaans een waardeoverdracht vanuit een andere verzekeraar doen, waarbij veel maatwerk wordt geleverd in de advisering. Dit proces is in 2010 nagenoeg volledig geautomatiseerd. Toeslagverlening (indexatie) De Eendragt kent de mogelijkheid voor de verzekeringnemer om de niet-actieven onder te brengen in de Solidaire Portefeuille. Als niet-actieven worden beschouwd de pensioentrekkenden, de “slapers” (verzekerden van wie de deelname aan de pensioenregeling is geëindigd, bijvoorbeeld door ontslag) en de verzekerden aan wie wegens arbeidsongeschiktheid vrijstelling van premiebetaling is verleend. Indien een verzekerde in de Solidaire Portefeuille is opgenomen, verzorgt De Eendragt de voorwaardelijke indexatie. Deze is afhankelijk van de verhouding tussen Algemene Reserve en de voorzieningen van de Solidaire Portefeuille. In 2010 zijn de ingegane pensioenen en de pensioenaanspraken van de “slapers” van verzekerden in de Solidaire Portefeuille aangepast aan de kosten van levensonderhoud en hiermee volledig waardevast gebleven. Voor de verzekerden met premievrijstelling wegens arbeidsongeschiktheid is het fictieve salaris voor de pensioenberekening in 2010 aangepast met de loonindex. Met de volledige indexatie in de Solidaire Portefeuille was in 2010 een bedrag gemoeid van € 5,7 miljoen, dat ten laste kwam van de Algemene Reserve Solidaire Portefeuille. Toereikendheidstoets Op de balansdatum is elke verzekeraar wettelijk verplicht de voorziening verzekerings verplichtingen conform de Wet Financieel Toezicht en het Besluit Prudentiële Regels te rapporteren aan de toezichthouder (DNB) en op te nemen in de balans. Dit geschiedt volgens de zogenaamde toereikendheidstoets (TRT). DNB heeft bepaald dat bij deze TRT rekening dient te worden gehouden met de laatste inzichten inzake overlijden, waarbij het mogelijk is op basis van eigen waarneming correcties aan te brengen.

20

21



Ontwikkeling depots en eigen vermogen De depots van de verzekeringnemers bevatten doorgaans een buffer die onder andere gebruikt wordt om financiering tegen doorsneepremie mogelijk te maken. Ook kan een tegenvallend beleggingsrendement worden opgevangen. Het eigen vermogen van De Eendragt kent een separate ontwikkeling. In onderstaande tabel is het verloop weergegeven van de depotbuffers en het eigen vermogen in 2010.


Dat mensen steeds langer leven, is al langer bekend. De nieuwe overlevingstafels van het Actuarieel Genootschap (AG) geven niet langer alleen de waargenomen sterfte aan over de verstreken periode, maar maken een prognose voor de toekomstige sterfte (de verwachting). In de sterftestatistiek is een trendbreuk waar te nemen in 2001/2002; vanaf dat moment zijn grote medische vorderingen gemaakt op het gebied van met name de kankerbestrijding. De trendbreuk betekent dat de levensverwachting ineens veel sneller toeneemt dan voorzien. Dit impliceert dat de bestaande voorziening verzekeringsverplichtingen bij verzekeraars op basis van deze nieuwe inzichten mogelijk ontoereikend is. Tevens geven de nieuwe tafels een prognose voor de verwachte sterftekansen in 2060, dus een verwachtingswaarde over een periode van 50 jaar. Een raming over een dergelijke periode gaat gepaard met onzekerheid. De Eendragt heeft onderzocht of de trendbreuk ook is waar te nemen onder de eigen verzekerdenpopulatie. Uit het onderzoek blijkt dat bij de aantallensterfte een trendbreuk zichtbaar is, maar bij de bedragensterfte niet. Bij aantallensterfte wordt alleen het waargenomen aantal overlijdensgevallen vergeleken met de verwachte aantallen. Bij bedragensterfte wordt de hoogte van de “schade” wegens overlijden meegenomen. De bedragensterfte is uiteindelijk bepalend voor het resultaat op overlijden. Uit het onderzoek blijkt ook dat de financiële consequenties van overlijden onder de verzekerden van De Eendragt in de pas loopt met de verwachting van het AG als de overlijdenskansen van het AG met 4% worden verhoogd. In de TRT 2010 wordt door De Eendragt voor de balansvoorziening rekening gehouden met langer leven door de verwachte sterftetafel te hanteren van 2016, waarbij de sterftekansen op grond van de eigen ervaringscijfers met 4% zijn verhoogd. Door deze wijze van berekenen van de verplichtingen houdt De Eendragt voor de balanspositie rekening met langer leven, zoals verondersteld door het AG in 2016. Een bedrag van € 7,0 miljoen is toegevoegd aan de balansvoorziening via winst- en verliesrekening. Voor de Solidaire Portefeuille geldt dat langleven wordt gefinancierd uit de Algemene Reserve Solidaire Portefeuille. De toename van de balansvoorziening verzekeringsverplichtingen van de Solidaire Portefeuille (€ 36,8 miljoen) uit hoofde van de TRT wordt in mindering gebracht op de Algemene Reserve Solidaire Portefeuille. Dit heeft tot gevolg dat de Algemene Reserve Solidaire Portefeuille in 2011 te weinig middelen bevat om op de pensioenen in de Solidaire Portefeuille toeslag te verlenen. Over de jaren daarna kan op dit moment geen uitspraak worden gedaan.

Jaarverslag

JAARVERSL AG 2010

DEPOTBUFFERS

EIGEN VERMOGEN

Boekwaarde per einde vorig boekjaar

51.292

201.984

Ten laste van depotbuffers

-3.425

-

Resultaat boekjaar Boekwaarde per 31 december

-63.458 138.526

BEDRAGEN IN DUIZENDEN EURO'S

Toelichting jaarrekening 2005 Aangesloten ondernemingen

47.867

22

De basis van het beleggingsbeleid Centraal in het beleggingsbeleid van De Eendragt Pensioen N.V. staat de beheersing van risico’s. Hiertoe behoren zowel het renterisico als die van de financiële markten in ruime zin.


BELEGGINGEN

In haar beleid onderscheidt De Eendragt depots verzekeringnemers (uitvoerings overeenkomsten met de ondernemingen) en de Solidaire Portefeuille. Deze laatste bevat niet-actieven, te weten gepensioneerden, arbeidsongeschikten en verzekerden die niet meer bij verzekerde ondernemingen werkzaam zijn, maar nog wel hun pensioenvoorziening bij De Eendragt hebben aangehouden. Verschillende recent verzekerde ondernemingen houden uit onder meer het kostenoogpunt hun niet-actieven in eigen depot. Deze verzekerden worden toegerekend aan de depots verzekeringnemers.

Van de totale beleggingen vindt het beheer van de obligatieportefeuille ten behoeve van de afdekking van de verplichtingen intern plaats, evenals de uitzetting van kasmiddelen en future transacties in samenhang met tactisch beleid. Alle andere beleggingen worden na een intensief selectieproces uitbesteed aan externe beheerders.

23


Jaarlijks legt de Directie de verschillende onderdelen van het beleggingsbeleid vast in een beleggingsplan. Dit plan bevat naast het beleid ten aanzien van de afdekking van het renterisico ook een uitgebreide middelenverdeling voor de belegbare gelden, alsmede de strategie voor premieovereenkomsten. Risicobeheersing staat voorop, waarbij verschillende scenario’s resulteren in realistische prognoses voor de volatiliteit en de te verwachte rendementen op de financiële markten op zowel de korte (5 jaar) als de lange termijn (25 jaar). De Raad van Commissarissen (RvC) fiatteert het beleggingsbeleid op hoofdlijnen. Implementatie van het beleggingsplan vindt plaats na uitvoerige discussie met de Beleggingscommissie van De Eendragt. Deze bestaat uit twee vertegenwoordigers van de verzekerden met een financiële achtergrond en drie externe beleggingsdeskundigen. De Beleggingscommissie toetst de voornemens van de Directie, adviseert over het te voeren beleid en ziet toe op de uitvoering van de afspraken. Zij rapporteert daarover jaarlijks aan de RvC. Tevens maakt de voorzitter van de Beleggingscommissie deel uit van het beleggingscomité van de RvC, dat tweemaal per jaar bijeenkomt om het beleid in detail te bespreken.


Naast een onderscheid tussen twee groepen verzekerden kent De Eendragt een differentiatie tussen de verplichtingen enerzijds en de depotbuffers verzekeringnemers, de Algemene Reserve Solidaire Portefeuille en het eigen vermogen anderzijds. Ten aanzien van de voorziening verzekeringsverplichtingen richt het beleid zich op een zo optimaal mogelijke afdekken van de renterisico’s. Met de depotbuffers, de Algemene Reserve Solidaire Portefeuille en het eigen vermogen wordt risicodragend belegd, teneinde daarmee een bevredigend rendement bij een van te voren vastgelegde risicoacceptatie te genereren. Ten slotte heeft De Eendragt nog een separaat, leeftijdvariabel beleggingsbeleid voor de premieovereenkomsten en een risicovrije voorziening.



Jaarverslag

JAARVERSL AG 2010

Afdekking rentegevoeligheid verplichtingen De Eendragt voert een beleid dat zorg moet dragen voor een zo volledig mogelijke afdekking van de risico’s verbonden aan de invloed van rentewijzigingen op de voorziening verzekeringsverplichtingen. Deze aanpak beoogt de beleggingsopbrengst van de voor dit doel ingerichte portefeuille overeen te laten komen met de actuariële oprenting van de verplichtingen. De Eendragt geeft immers garanties af aan de verzekeringnemers. Indien het resultaat op de beleggingen achterblijft bij de toename van de voorzieningen, dient het eigen vermogen van de verzekeraar voor compensatie te zorgen. Aangezien De Eendragt, met toestemming van De Nederlandsche Bank, als rente termijnstructuur (RTS) voor de verplichtingen de door de ECB samengestelde AAA euro staatsleningencurve gebruikt, bestaat de hiertegenover staande beleggingsportefeuille uit Nederlandse, Duitse en Franse staatsleningen met verschillende, op de verplichtingen afgestemde looptijden. Maandelijks wordt vanuit het actuariële instrumentarium de marktwaarde van de verplichtingen nauwkeurig berekend. Na vertaling daarvan naar rentegevoeligheidinter vallen wordt de afdekkingportefeuille zo nodig bijgesteld. Voor laatstgenoemde berekeningen maakt De Eendragt gebruik van een externe consultant. In de praktijk blijkt volledige afdekking met obligaties niet mogelijk door het ontbreken van voldoende leningen met een looptijd die overeenkomt met de rentegevoeligheid van de zeer lange verplichtingen. Teneinde de rentegevoeligheid van het gedeelte van de verplichtingen met een looptijd van meer dan dertig jaar alsnog af te dekken, maakt De Eendragt sinds medio 2010 gebruik van een Total Return Swap (TRS). Deze behelst de aankoop van lange obligaties met kort aangetrokken geld, waarbij wekelijks het verschil in totale opbrengst tussen beide kanten van de swap wordt verrekend via onderpand. Na een afgesproken rentevaste periode vindt herijking plaats van het rentepercentage van het geldmarkttarief. Het tegenpartijrisico wordt beperkt door de keuze van de tegenpartij en de wekelijkse afrekening. Voor het eerst sinds haar oprichting in 2006 heeft De Eendragt een negatief resultaat geboekt op de afdekking van het renterisico (€ 31,0 miljoen). Dat had twee oorzaken. In de eerste plaats verloor Spanje in de loop van het verslagjaar haar status van land met de hoogste kredietwaardigheid (triple-A rating). Daardoor viel Spanje uit de voor de verplichtingen gehanteerde RTS. Ofschoon De Eendragt geen Spaanse obligaties bezat, resulteerde deze aanpassing in een abrupte daling van de rentecurve. De verplichtingen stegen hierdoor zonder dat de bestaande beleggingen enige compensatie boden. Daarnaast bleek de begin van het jaar aangepaste afdekking van het renterisico onvoldoende om de toename van de rentegevoeligheid in samenhang met de groei volledig op te vangen. Pas na een gedegen onderzoek naar de mogelijke alternatieven om de afdekking aan het langste deel van de curve sluitend te maken, vond dat plaats met genoemde Total Return Swap. Door de sterke rentedaling in de periode van onvolledige afdekking viel echter aan een verlies niet te ontkomen. Afdekking inflatierisico De Eendragt had in het verslagjaar de ambitie om toeslag (indexatie) te verlenen op de pensioenen van de verzekerden in de Solidaire Portefeuille. Daartoe vond naast de

24

Gedurende 2010 zette De Eendragt het risicomijdende beleid voort indachtig de aan houdend negatieve invloed van de omvangrijke overheidstekorten, de in veel landen hoge werkloosheid, de omvangrijke particuliere schulden en de historisch hoge waardering van de aandelenmarkten. Wel vonden belangrijke aanpassingen plaats in het beleggingsbeleid. Deze betroffen de verdere, planmatige afbouw van niet-beursgenoteerd vastgoed en de toevoeging van nieuwe beleggingen met een lage correlatie ten opzichte van de bestaande portefeuille. Samenstelling beleggingsportefeuille In het volgende overzicht is de uitkomst van de samenstelling van het belegd vermogen per ultimo 2010 weergegeven in vergelijking met de middelenverdeling op basis van het beleggingsplan 2010. De relatief grote afwijkingen van aandelen ten opzichte van het beleggingsplan komt voort uit de vermindering van het aandelenrisico aan het eind van het jaar met behulp van futures. Ten aanzien van vastgoed geldt dat de geplande verkoop

25



Beleggingsportefeuille Naast de verplichtingenportefeuilles voert De Eendragt voor de depotbuffers van de uitvoeringsovereenkomsten, de Algemene Reserve Solidaire Portefeuille en het vrij eigen vermogen van de verzekeraar een afzonderlijk beleggingsbeleid gericht op het genereren van een op middellange termijn aantrekkelijke opbrengst bij een vooraf bepaald, aanvaardbaar risico.


afdekking van de rentegevoeligheid ook een zo optimaal mogelijke bescherming plaats tegen het inflatierisico. Dit gebeurde met behulp van zogeheten inflation linked swaps op de Harmonized Index of Consumer Prices (HICP Index), de gemiddelde inflatie in het eurogebied. Deze derivaten verrekenen aan het eind van hun looptijd het verschil tussen de op het moment van aanschaf door de markt verwachte inflatieniveau voor de hele periode (Break Even Inflation, ofwel BEI) en de werkelijke prijsstijging over het tijdvak. Aan het begin van het verslagjaar verkeerde de markt in de veronderstelling dat het economisch herstel krachtig zou doorzetten. De combinatie van groei en een extreem ruim monetair beleid resulteerde bij veel economen in pessimistische gevoelens ten aanzien van de toekomstige prijsontwikkelingen. De markt vertaalde dat in een BEI van circa 2,6% voor de restperiode van de inflation swaps in De Eendragt portefeuille. Gaandeweg vatte echter de gedachte post dat de conjuncturele expansie tegen zou kunnen vallen door de noodzaak van omvangrijke bezuinigingen op de overheidsuitgaven en hogere belastingen. De angst voor een nieuwe recessie zorgde voor een scherpe daling van de inflatieverwachting. Daarbij daalde de BEI tot circa 1,95%, niet ver boven het dieptepunt van begin 2009 toen de wereld in een ernstige crisis verkeerde. Pas tegen het eind van het jaar trad enig herstel op. Per saldo daalde de waarde van de door De Eendragt gehouden inflation swaps echter met bijna € 10 miljoen. Aangezien in 2011 geen toeslagverlening plaatsvindt in de Solidaire Portefeuille en afdekking van het inflatierisico met swaps daardoor overbodig wordt, heeft de Directie in overleg met de Raad van Commissarissen en de Beleggingscommissie besloten om de inflation swaps positie per 1 januari 2011 uit de Algemene Reserve Solidaire Portefeuille weg te halen en geheel voor rekening en risico te laten komen van het eigen vermogen van de verzekeraar.

Jaarverslag

JAARVERSL AG 2010

van delen van de betreffende beleggingscategorie voorspoediger liep dan verwacht. Daarbij vond een omvangrijke transactie in de laatste week van het jaar plaats, wat tevens de grote kaspositie verklaart. In 2010 nam De Eendragt afscheid van haar bescheiden belang in leveraged loans en vonden verkopen plaats van vastgoedbeleggingen in Nederlandse kantoren en bedrijfsgebouwen. Daartegenover stonden uitbreidingen van de portefeuille met niet-genoteerde Europese winkels en met twee zogeheten CTAs, strategieën die zich richten op het behalen van een marktonafhankelijk absoluut rendement met behulp van trendvolgende of patroonherkennende technieken. SAMENSTELLING BELEGGINGSPORTEFEUILLE ULTIMO 2010

Vastrentende waarden


Beleggingsplan

0,0

0,0

Aandelen

18,8

28,0

Vastgoed

36,5

45,0

Liquide middelen en deposito’s

23,5

2,0

Innovatie

21,2

25,0

Totaal

100

100


Realisatie

in procenten

Premieovereenkomsten Voor premieovereenkomsten – zuivere DC (defined contribution) regelingen, pensioensparen en DC excedent regelingen – heeft De Eendragt in 2006 een op deze doelgroep toegesneden beleggingsbeleid ontwikkeld. Dit gaat uit van oorspronkelijk zes, maar sinds 2008 tien leeftijdafhankelijke risicoklassen. Naargelang de datum nadert waarop het opgebouwde kapitaal wordt omgezet naar pensioenrechten, neemt het beleggingsrisico af. Er resteert immers steeds minder tijd om eventuele verliezen goed te maken. Verzekerden met een premieovereenkomst kunnen op de pensioengerechtigde datum zich in 2011 met hun opgebouwde kapitaal inkopen in de Solidaire Portefeuille van De Eendragt tegen een vaste rekenrente van 3%. In de middelenverdeling van De Eendragt zitten banktegoeden (liquiditeiten), obligaties met een looptijd van maximaal 10 jaar (vastrentend) en zakelijke waarden. Zakelijke waarden bestaan uit aandelen, vastgoed en innovatieve beleggingen. In het verslagjaar lag de streefverhouding van deze drie beleggingscategorieën op circa 40, 40 en 20%. In 2010 en gemiddeld vanaf 2006 hebben de verschillende risicoklassen het navolgende netto rendement opgeleverd. Het rendement wordt één keer per jaar bijgeschreven, rekening houdend met het maandsaldo in de premieovereenkomst. Verzekerden krijgen geen kosten in rekening gebracht. Ter vergelijking, Nederlandse staatsleningen met een looptijd overeenkomstig die van de beleggingen gaven in 2010 een totale opbrengst van 6,5%, terwijl de aandelenmarkten van de ontwikkelde landen inclusief valuta-afdekking 5,3% rendeerden. Over de periode 2006 – 2010 bedroeg de totale (meetkundig) gemiddelde opbrengst respectievelijk 4,9% en -0,7%.

26

ZAKELIJKE WAARDEN

RENDEMENT 2010

gemiddeld SINDS 2006

1. 60 - 65 jaar

100%

0%

0%

0,7%

2,8%

2. 57 - 60 jaar

10%

70%

20%

5,9%

5,8%

3. 54 - 57 jaar

5%

70%

25%

6,1%

6,0%

4. 51 - 54 jaar

0%

70%

30%

6,3%

6,6%

5. 48 - 51 jaar

0%

60%

40%

6,2%

6,0%

6. 45 - 48 jaar

0%

50%

50%

6,0%

5,5%

7. 42 - 45 jaar

0%

40%

60%

5,8%

5,7%

8. 39 - 42 jaar

0%

30%

70%

5,6%

5,8%

9. 36 - 39 jaar

0%

20%

80%

5,4%

4,5%

0%

10%

90%

5,2%

3,2%

10. jonger dan 36 jaar

Door de sterke rentedaling in 2010 vertonen de resultaten ogenschijnlijk een omgekeerd beeld aan wat mag worden verwacht bij het nemen van meer risico. Tegelijk geeft dat aan dat risico lang niet altijd en zeker niet automatisch wordt beloond. De Eendragt voert een beleid dat zich richt op beheersing van risico in plaats van te anticiperen op gehoopt rendement. Gezien de grote onzekerheden die de wereldeconomie al enkele jaren bedreigen en de lange horizon die hoort bij pensioenopbouw gaat onze voorkeur uit naar een gestage en gecontroleerde groei van het pensioenkapitaal boven het najagen van hypes en overspannen marktverwachtingen. Mede in dat kader bestaan zakelijke waarden ook niet alleen uit aandelen, zoals bij veel beleggers, maar uit een evenwichtige portefeuille internationaal gespreide aandelen, nietgenoteerd vastgoed en alternatieve beleggingen. Deze combinatie zorgt voor een veel stabieler rendement op lange termijn, maar kan in jaren dat aandelen sterk stijgen, zoals in 2009, wel voor een ogenschijnlijk tegenvallende opbrengst zorgen. Om een waardedaling van 40%, zoals in 2008, goed te maken, moet echter eerst een winst van 67% worden gerealiseerd. De geringe opbrengst in de categorie 60 tot 65 jaar vindt haar oorspong in de zeer lage rente die professionele beleggers als De Eendragt de afgelopen twee jaar ontvingen op banktegoeden. Dit is een tijdelijk verschijnsel dat samenhangt met het extreem ruime monetaire beleid van de centrale banken na de kredietcrisis in 2008. Waar mogelijk wordt gepoogd de renteopbrengst te verhogen met behoud van het risicovrije karakter van deze categorie. Aangezien verzekerden met een premieovereenkomst zich op de pensioengerechtigde leeftijd kunnen inkopen in de Solidaire Portefeuille van De Eendragt tegen een vaste rekenrente (3% in 2011 ), verdienen risicovrije beleggingen de laatste vijf jaar de voorkeur. De horizon om eventuele koersverliezen op zakelijke waarden, maar ook op obligaties, goed te maken ontbreekt immers. Vastrentende waarden Bij de vastrentende waarden moet onderscheid worden gemaakt tussen obligaties ten behoeve van de afdekking van het renterisico op de voorzieningen (de verplichtingenportefeuilles) en leningen die zijn opgenomen in de beleggingsportefeuilles. In die laatste zijn echter

27


VASTRENTEND


LIQUIDITEITEN

Risicoklasse en leeftijd


RENDEMENTEN PREMIEOVEREENKOMSTEN

Jaarverslag

JAARVERSL AG 2010

strategisch geen reguliere staatsleningen opgenomen. Wel bezat De Eendragt een kleine positie in leveraged loans. Na een aanzienlijke waardestijging in 2009 en 2010 zijn deze bankleningen in september verkocht. Aangezien de kans op verdere koersstijgingen verwaarloosbaar is, moet het rendement vooral uit de directe opbrengst, de coupons, komen. De risico’s wegen daardoor niet langer op tegen het te verwachten rendement. EURO RENTECURVE 2010

4.5%

4.0%

3.5%

3.0%

2.5%

2.0%

1.5%



1.0%

0.5%

0.0% 3m

1 jr

3 jr

5 jr

7 jr

9 jr

30 jr

15 jr primo

ultimo

Het jaar 2010 heeft geschiedenis geschreven. De lange rente daalde in Duitsland en Nederland tot het laagste niveau in 250 jaar. Daaraan lagen meerdere oorzaken ten grondslag. Ten eerste betrof dat het ongekend ruime monetair beleid in de Verenigde Staten en Europa, waardoor de geldmarkttarieven vrijwel tot nul daalden. Vervolgens zorgde de vertrouwensbreuk in de kredietwaardigheid van Griekenland en andere ZuidEuropese landen in een vlucht naar de als veilig beschouwde Duitse en Nederlandse staatsleningen. In de zomer vond een versnelling van de rentedaling plaats door de koop van deze obligaties door banken en verzekeraars onder invloed van de verscherpte toezichteisen en door pensioenfondsen onder dwang van de toezichthouder. Eind augustus bereikte de kapitaalmarktrente haar dieptepunt. Een Duitse staatslening met een restlooptijd van tien jaar rendeerde op dat moment nog 2,12%, terwijl een dertigjaars obligatie nog een effectief rendement van 2,64% gaf. De Nederlandse staat moest 0,10% tot 0,15% meer betalen. Ter vergelijking, begin van het jaar lag de tienjaars rente nog op 3,56% en de dertigjaars op 4,23%.

28


Vanaf september liep de kapitaalmarktrente weer gestaag op onder invloed van een meevallende economische groei in Duitsland, Nederland en Frankrijk. Nieuwe problemen rond Ierland, Portugal en Spanje resulteerden niet in een herhaling van de kapitaalvlucht richting sterke economieën, aangezien deze grootschalige garanties afgaven om de zwakke eurolanden te steunen. Dat verminderde de kredietwaardigheid van landen als Duitsland en Nederland. Bovendien verkochten beleggers tamelijk massaal staatsleningen op grond van het lage verwachte rendement. EURO RENTE-ONTWIKKELING 2010

4.0%

3.5%

3.0%

2.5%

2.0%

1.5%

0.0% jan

feb

mrt

apr

mei

30 jaar staat

jun

jul

10 jaar staat

aug

sep

okt

nov

dec

1 maand euribor

Per saldo eindigde de lange rente nog altijd 70 basispunten (0,7%) onder het vorige jaarultimo, wat qua niveau overeenkwam met de slotstand van het crisisjaar 2008. Voor pensioenfondsen en -verzekeraars heeft een dergelijk lage rente verstrekkende gevolgen. In de eerste plaats drijft deze de contante waarden van de toekomstige pensioenuitkeringen op. De verplichtingen van De Eendragt stegen hierdoor in 2010 met € 108,4 miljoen. Ten tweede zorgen deze hogere verplichtingen op hun beurt voor een verslechtering van de balansverhoudingen. Dat geldt voor de solvabiliteit (het eigen vermogen versus de voorzieningen), maar ook voor de Algemene Reserve ten opzichte van de verplichtingen in de Solidaire Portefeuille. Bij veel pensioenfondsen ontbreekt volledige afdekking van de rentegevoeligheid, waardoor deze in onderdekking kwamen toen de rente verder daalde. Dankzij het herstel aan het eind van het jaar bleef de schade beperkt. Voorts werd in 2010 ook nog een ingrijpende verlenging van de levensverwachtingen verplicht gesteld. Dat maakte een

29


0.5%


1.0%



Jaarverslag

JAARVERSL AG 2010

substantiële extra voorziening ten koste van de vrije reserves of het eigen vermogen noodzakelijk. Gezien de lage rente en de daarmee gepaard gaande hoge verplichtingen vormt dat in geld uitgedrukt een extra zware last. De Eendragt heeft in principe de gehele rentegevoeligheid afgedekt met staatsleningen van Duitsland, Frankrijk en Nederland. Verzekerden hebben de garantie dat zij het afgesproken nominale pensioen ontvangen. In dit kader komt ieder verschil tussen de aanwezige en de benodigde voorzieningen ten laste van het eigen vermogen van de verzekeraar. Van onderdekking kan dus per definitie geen sprake zijn in een situatie van continuïteit. Wel zag De Eendragt zich genoodzaakt om een aanzienlijke voorziening te treffen in verband met de toegenomen levensverwachting in de Solidaire Portefeuille. Dit geld gaat ten koste van de Algemene Reserve, die daardoor substantieel daalt en geen ruimte meer laat om in 2011 toeslag (indexatie) te betalen. De Eendragt heeft de verzekerden in de Solidaire Portefeuille altijd 100% gecompenseerd voor prijsstijgingen en betreurt het daarom ten zeerste dat dit beleid niet langer valt voort te zetten. Tegenover het wegvallen van een waardevast pensioen staat uiteraard wel dat het nominale pensioen langer wordt uitbetaald. Aandelen Na het hersteljaar 2009 lieten de belangrijkste aandelenmarkten in 2010 lange tijd een kwakkelend beeld zien met koersuitslagen van circa 10% naar boven en beneden. Pas vanaf het vierde kwartaal kwam daarin verandering onder invloed van een nieuwe omvangrijke monetaire impuls in de Verenigde Staten en het verwachte economische herstel. Ook stijgende bedrijfswinsten steunden deze opmars. De eurozone werd lang heen en weer geslingerd tussen onzekerheid over het conjunc tuurverloop, maar vooral de angst voor een uiteenvallen van de muntunie. Dat zou met name voor de in de indexen zwaar wegende financiële waarden grote negatieve consequenties kunnen hebben. Banken en verzekeraars behoren tot de grootste bezitters van obligaties uit zwakke eurolanden en zouden potentieel opnieuw in ernstige problemen kunnen geraken. Pas toen tegen het eind van het jaar de vrees voor een implosie van de euro wegebde, konden veel Europese aandelenmarkten zich herstellen tot iets boven het niveau van begin 2010. De EuroStoxx 50 index verloor per saldo 1,9%. De Duitse DAX index daarentegen steeg met ruim 16%, terwijl ook Nederland een bescheiden plus vertoonde (AEX index +5,7%). In de rest van Europa profiteerde Noorwegen en GrootBrittannië van de oplopende olieprijs. Tegenover deze winnaars stonden zware verliezen in landen als Spanje en Italië, terwijl Griekenland liefst een derde van zijn beurswaarde zag verdampen. Ierland en Portugal wisten de dans met kleine verliezen te ontspringen. De door De Eendragt als referentiemaatstaf gebruikte MSCI Total Return Index voor het eurogebied kwam niet verder dan een winst van 1,6%. Ook de Japanse beurs stelde teleur. Hier wist de betreffende MSCI index er nog net een positief resultaat van 0,7% uit te persen na een goed begin gevolgd door een lange glijvlucht tot november. Daarmee stond de index op het zelfde niveau als in oktober 2008, direct na het begin van het faillissement van Lehman Brothers. De aandelenmarkten in de Verenigde Staten profiteerden in 2010 sterk van het ingezette economische en winstherstel in combinatie met een aanhoudend zeer accomodatief beleid door de Fed. Vooral nadat de centrale bank in september een nieuwe ronde van inkoop van staatsleningen had aangekondigd, Quantitative Easing 2 ter grootte van $ 600 miljard,

30


schoten aandelenkoersen omhoog. Uiteindelijk sloot de MSCI Total Return Index 15,4% hoger, terwijl de Standard & Poor 500 Index 12,8% opliep. Beleggers toonden in 2010 grote belangstelling voor opkomende markten. Die hebben immers nauwelijks last van de naweeën van de kredietcrisis, beschikken vaak over sterke overheidsbalansen en profiteren van een opkomende middenklasse. Het toekomstige zwaartepunt van de mondiale groei verschuift in toenemende mate naar landen als China, Brazilië en India. Grondstofrijke landen profiteren van hogere prijzen voor hun export en belangstelling van China dat haar positie op dit gebied wil veiligstellen. Ondanks omvangrijke geldstromen richting beleggingsfondsen in opkomende landen lieten de aandelenmarkten een aanzienlijk bescheidener stijging zien dan in het euforische voorgaande jaar. De indices in China en Brazilië verloren zelfs licht. Per saldo steeg de MSCI Total Return Index nog wel met 14,4%, vergeleken met de 63% in 2009. Veel jonge economieën gaan gebukt onder sterk stijgende brandstof- en voedselprijzen, waarbij voor een groot deel van de bevolking eten zeker 50% van de totale bestedingen uitmaakt. Dat zorgt niet alleen voor een relatieve verarming, maar ook voor veel sociale onrust. China heeft ter bestrijding van de inflatie inmiddels het monetaire beleid verkrapt om de hoge groei wat af te remmen. Bovendien moet dat de gevreesde speculatie in vastgoed wat indammen. AANDELENINDICES 2010 IN LOKALE VALUTA

115

100

95

90

85 jan

feb

mrt

apr eurogebied

mei

jun VS

jul Japan

aug

sep

okt

nov

dec

opkomende markten

De Eendragt ziet aandelen als een relatief risicovolle belegging, zeker na het forse koersherstel in 2009. Terwijl de categorie aandelen maar 25% van de middelenverdeling van de beleggingsportefeuille uitmaakt, neemt ze bijna 60% van het totale risico daarvan voor haar rekening. Teneinde de volatiliteit van de portefeuille te beperken heeft De Eendragt besloten tot een drietal maatregelen. In de eerste plaats is in 2008 gekozen voor een belegging in een andersoortig samengestelde index dan de gangbare marktwaardegewogen producten. De vermogensbeheerder

31


105


110

Jaarverslag

JAARVERSL AG 2010

maakt gebruik van een strategie die zich richt op een minimalisatie van de onderlinge correlatie per regionale portefeuille (eurozone, VS en Japan). Via een kwantitatief proces bereikt hij daardoor een substantieel lagere volatiliteit – circa tweederde van die van marktwaardegewogen indices – terwijl tegelijkertijd het gemiddelde totale rendement over een langere termijn licht hoger uitkomt. Feitelijk werkt deze aanpak niet goed in perioden van sterke concentratie van de markt op bepaalde sectoren, zoals financiële waarden en zware industrie in 2008. Meestal zijn dat ook nog tijden van uitbundige koersstijgingen. Als de aandelenmarkten onder druk staan, treedt doorgaans juist een tegenbeweging op, waarbij de diversificatie over sectoren toeneemt. Ook in markten, zoals die van afgelopen jaar, doet de strategie het goed. In 2010 bedroeg het extra rendement 3,3% met tussentijdse pieken van 6,5% en ruim 5% in juli en begin december.

AANDELENSTRATEGIE VERSUS GANGBARE INDICES

100

90

80

70



60

50

40 jan 08

apr 08

jul 08

okt 08

jan 09

aandelenstrategie

apr 09

jul 09

okt 09

jan 10

apr 10

jul 10

okt 10

gewogen MSCI benchmark in euro

Naast de keuze voor de aandelenstrategie zelf, beperkt De Eendragt het risico verder door het relatief lage percentage van deze beleggingscategorie en toevoeging van beleggingen aan de portefeuille die juist in tijden van baissemarkten veel rendement opleveren. Dit betreft met name hedge fund achtige strategieën die onder innovatie vermeld staan. Ten slotte heeft De Eendragt in de loop van het verslagjaar de aandelenpositie met behulp van futures op tactische overwegingen verlaagd. Na de geanticipeerde koersdaling trad in december echter een krachtig herstel op. Dat ging voor De Eendragt gepaard met een zogeheten opportunity loss, het mislopen van een potentiële winst op een grotere aandelenallocatie.

32

BELEGGINGSPORTEFEUILLES*

PREMIEOVEREENKOMSTEn

Eurogebied

32,4

4,3

Verenigde Staten

11,4

1,5

Japan

11,0

1,5

Totaal

54,8

7,3


AANDELENPORTEFEUILLE ULTIMO 2010

IN MILJOENEN EURO'S

* Exclusief portefeuille portable alpha ad € 11,4

33


Gezien het gebrek aan liquiditeit en het hoge percentage vastgoed heeft De Eendragt haar breed gespreide portefeuille niet-beursgenoteerd vastgoed in het eurogebied de afgelopen twee jaar teruggebracht met beleggingen die op lange termijn minder kansrijk worden geacht. In 2009 werd afscheid genomen van Nederlandse woningen en in 2010 van Nederlandse bedrijfsgebouwen en kantoren. Al deze beleggingen waren overigens ondergebracht bij gerenommeerde partijen in eersteklas vastgoed. Dat neemt niet weg dat de verwachting van de totale opbrengst van andere beleggingen hoger ligt, terwijl een grotere diversificatie gunstig doorwerkt op het portefeuillerisico. Tegenover de verkopen stonden beperkte aankopen van Nederlandse en Europese winkelbeleggingen. Winkels zijn minder cyclisch en bieden een aantrekkelijk direct rendement (dividendinkomen). Per saldo daalde het percentage vastgoed in het verslagjaar van 53,1% naar 36,5%. Daarbij verschoof de verhouding Nederlands versus Europees vastgoed van 57% en 43% naar 38,5 om 61,5%. Gezien de geringe vraag naar de minder aantrekkelijke segmenten van de vastgoedmarkt heeft De Eendragt bij de verkoop van haar kantorenbelangen een beperkte korting op de laatst bekende intrinsieke waarde moeten accepteren. Het fonds dat belegt in bedrijfsgebouwen is echter tegen de intrinsieke waarde verkocht.


Vastgoed Niet-beursgenoteerd vastgoed heeft sinds 2007 de zwaarste weging in de beleggingsportefeuilles. Op lange termijn biedt dit beleggingsalternatief een rendement dat niet veel onderdoet voor aandelen – en de afgelopen tien jaar zelfs aanzienlijk daarboven lag – bij een lage volatiliteit (risico), zelfs als gecorrigeerd wordt voor het ontbreken van dagelijkse koersen. Hier tegenover staat het gebrek aan liquiditeit, de mogelijkheid om bij te verwachten teleurstellende jaren het percentage tijdig te verminderen. Vooral in 2009 heeft niet-genoteerd vastgoed teleurgesteld vergeleken met aandelenbeleggingen, wat de totale opbrengst van de beleggingsportefeuilles van De Eendragt negatief heeft beïnvloed. Ook in 2010 hebben bepaalde segmenten van de vastgoedmarkt, vooral bedrijfsgebouwen en kantoren, nog matig gepresteerd. Dat gold niet alleen in Nederland, maar ook in veel andere Europese landen.

Jaarverslag

JAARVERSL AG 2010

ONTWIKKELING NIET-GENOTEERD NEDERLANDS VASTGOED 2010

108

106

104

102

100

98 Bron: IPD / ROZ

96 jan

juni

mrt woningen

kantoren

winkels

sep

dec

bedrijfsgebouwen

VASTGOED PORTEFEUILLES ULTIMO 2010 BELEGGINGSPORTEFEUILLES

PREMIE OVEREENKOMSTEN

Niet-beursgenoteerd Nederland Winkels



Bedrijfsgebouwen

29,9

2,9

2,6

0,3

Europa Winkels

5,2

Gediversifieerd

46,7

1,6

Totaal

84,4

4,8

IN MILJOENEN EURO'S Innovatie In de categorie innovatie brengt De Eendragt alle beleggingen onder die niet behoren tot de traditionele categorieën. In 2010 betrof dat drie externe mandaten: het reeds bestaande long-short commodities fonds en twee nieuw geselecteerde CTA-managers. Daarnaast werd intern nog een portable alpha strategie gevoerd (zie hierna onder tactisch beleid). Bij directionele grondstoffenbeleggingen (long only) valt op lange termijn moeilijk risicopremie te behalen. Daarnaast kunnen beleggers onvoldoende profiteren van veel prijsbewegingen doordat de futures daarop vooruitlopen. In de koers zit dan al een geanticipeerde stijging of daling van de prijzen verwerkt. Hiermee verbandhoudend tracht De Eendragt haar diversificatie met grondstoffen te bereiken via een long-short strategie. Het betreffende mandaat berust enerzijds op trends en anderzijds op risico minimalisatie door binnen de samen te stellen portefeuille te

34


kiezen voor categorieën met een historisch zo laag mogelijke onderlinge correlatie. Deze wijze van beleggen in grondstoffen, die overeenkomt met de gekozen aandelenstrategie, biedt de potentie van relatief stabiele en aantrekkelijke opbrengsten. In 2010 heeft het mandaat een enigszins teleurstellend rendement gegenereerd (-1,6%) doordat futureprijzen weinig trends vertoonden. De volatiliteit (9,3%) bleef beduidend onder die van directionele grondstoffenfondsen.

In het vierde kwartaal van 2010 startte De Eendragt een nieuw selectieproces naar een zogeheten GTAA manager. GTAA staat voor Global Tactical Asset Allocation. Het betreft strategieën die geld trachten te verdienen door op basis van beslisregels en/of kwantitatieve modellen te profiteren van relatief korte termijn bewegingen in uiteenlopende financiële markten. Doorgaans gebeurt dat met behulp van futures, al dan niet aangevuld met belegging van het onderpand in vastrentende waarden. Het aantal succesvolle managers blijkt zeer beperkt, terwijl de strategieën veelal nauwelijks waarde of diversificatie toevoegen aan de bestaande beleggingsportefeuille. De meest succesvolle fondsen hanteren onwenselijke toegangsbarrières of onacceptabele kostenstructuren. Bovendien leert de ervaring dat veel modellen na verloop van tijd niet meer werken en een uitstekend resultaat uit het verleden geen enkele garantie voor de toekomst biedt.

35


De door De Eendragt geselecteerde strategieën correleren nauwelijks met elkaar en diversifiëren dus zowel onderling als ten opzichte van andere beleggingscategorieën. Het betreft een van korte termijn koersbewegingen en patroononderkenning gebruikmakend Amerikaans fonds en een langere trends benuttend Engels mandaat. In het eerste geval is uitdrukkelijk gekozen voor een managed account, wat dagelijkse liquiditeit biedt. Bij de andere partij gaat het om een collectief fonds met een maandelijkse beëindigingfaciliteit. In de mandaten bestaat dagelijks, respectievelijk wekelijks inzicht in de samenstelling van de portefeuille. Risicobeheersing binnen de mandaten en verbetering van de portefeuillespreiding vormden de kerncriteria bij de selectie. De op de korte termijn gerichte CTA realiseerde vanaf de aankoop een totale netto opbrengst van 3,1% bij een volatiliteit van 7,5%, terwijl het andere fonds 10% genereerde bij een volatiliteit van 9,5%.


Gedurende 2010 heeft De Eendragt na een intensief selectieproces twee uiteenlopende CTA-mandaten aan de portefeuille toegevoegd. De term CTA staat misplaatst voor Commodity Trading Advisor. In de praktijk betreft het hedge funds die zich toeleggen op het met behulp van derivaten, vooral futures, verdienen van geld aan korte of middellange termijn trends in een reeks van financiële markten, variërend van aandelen tot valuta’s en van grondstoffen tot spreads tussen verschillende vastrentende waarden. Hiervoor maken zij gebruik van geavanceerde computermodellen en handelstactieken. Vooral wat langere trends, zowel opwaarts als neerwaarts, zorgen voor aantrekkelijke rendementen die geheel los staan van de ontwikkeling in andere beleggingscategorieën. In tijden van crisis behoren CTA’s tot de best presterende fondsen. Daar staat tegenover dat niet in elk marktklimaat geld valt te verdienen, terwijl de beheerkosten van dit soort mandaten tamelijk hoog liggen. CTA’s bieden een uitstekend tegenwicht ten opzichte van aandelenbeleggingen en verlagen het portefeuillerisico daarmee aanzienlijk.

Jaarverslag

JAARVERSL AG 2010

Ondanks zijn tekortkomingen en specifieke problematiek vormt deze categorie een uit risicoperspectief interessante aanvulling op de bestaande portefeuille. Naar verwachting kan het selectieproces gedurende het tweede kwartaal van 2011 worden afgerond met de benoeming van één of twee onderling laag correlerende, beheerders. In 2009 heeft De Eendragt een interne portable alpha strategie opgezet. Deze baseert zich op de sterk afwijkende resultaten van de geselecteerde aandelenbelegger ten opzichte van de breed gebruikte, marktwaardegewogen indices. In perioden waarin beleggers sterke voorkeur vertonen voor selectieve aandelensectoren, zoals in 2009 met financiële waarden en industriële ondernemingen, vertoont de alternatieve strategie een aanzienlijke underperformance. Daar staat tegenover dat in tijden van afnemende sectorconcentratie – doorgaans in volatiele of neerwaarts gerichte markten – een sterke outperformance optreedt. Na de hausse van 2009 viel in het voorbije boekjaar een minder geconcentreerde aandelenmarkt te verwachten. Daarop inspelend heeft De Eendragt een extra bedrag gemandateerd aan de aandelenbeheerder en daar tegenover een future positie ingenomen, waarbij marktwaardegewogen indices werden verkocht. In 2010 heeft deze strategie, ondanks een verlieslatende decembermaand, een netto rendement van 5,5% opgeleverd.



INNOVATIEPORTEFEUILLE (FEITELIJKE RISICOPOSITIE) ULTIMO 2010 BELEGGINGSPORTEFEUILLES

PREMIE OVEREENKOMSTEN

CTA’s

24,3

1,8

Grondstoffen long-short

13,3

1,4

Portable alpha

11,4

-

Totaal

49,0

3,2

IN MILJOENEN EURO'S Inclusief futurepositie met een onderliggende waarde van € 21,4 miljoen

Belegd vermogen en rendement De totale beleggingen (inclusief liquide middelen en premieovereenkomsten) stegen gedurende het boekjaar van € 1.068 naar € 1.255 miljoen. Met name de koopsommen van nieuw verzekerde ondernemingen en rentedaling met de daarmee samenhangende stijging van de portefeuille ter afdekking van de verplichtingen hadden op de toename sterke invloed. Ten slotte droeg het positieve resultaat op de beleggingen bij aan de groei. Gedurende 2010 hebben de beleggingen een totale opbrengst gegenereerd van € 83,6 miljoen. Onder aftrek van het aan de depotbuffers toekomende rendement van € 1,8 miljoen resulteert, ten opzichte van de actuarieel benodigde oprenting op basis van de door De Eendragt gebruikte rentetermijnstructuur, een negatief verschil van € 32,8 miljoen. Dit gaat ten laste van de winst- en verliesrekening van De Eendragt. De totale beleggingsopbrengst van de depotbuffers en het vrij eigen vermogen bedroeg 3,6%. De Algemene Reserve Solidaire Portefeuille realiseerde, door een 5,2% daling van de boekwaarde van de inflation swaps een negatieve opbrengst van 1,6%. De gemiddelde opbrengst van de premieovereenkomsten kwam uit op 4,8%.

36

KOSTEN IN MILJOENEN

ALS PERCENTAGE BELEGD VERMOGEN

Bureaukosten

1,60

0,13

Administratieve kosten

0,19

0,01

Kosten externe beheerders*

1,75

0,14

Totaal

3,54

0,28

* Direct ten laste gebracht van het beleggingsrendement.

37



KOSTEN BELEGGINGEN


Beleggingskosten Gezien de maatschappelijke discussie over beleggingskosten van pensioenuitvoerders en haar ambitie van zo volledig mogelijke transparantie biedt De Eendragt inzicht in de totale kosten van haar beleggingen. Deze komen volledig ten laste van het bruto rendement. De facto bestaan de beleggingskosten uit drie onderdelen, te weten, de doorberekende bureaukosten van De Eendragt zelf, de kosten van externe administratie en ondersteuning door consultants, alsmede de door de vermogensbeheerders in rekening gebrachte beheerkosten. De bureaukosten behelzen de naar rato toegerekende remuneratie van de medewerkers bij De Eendragt die zich volledig of een deel van hun tijd met beleggingsvraagstukken bezighouden. Hiertoe behoren een full time risicomanager en een portefeuillebeheerder, maar ook medewerkers van de beleggingsadministratie en andere interne ondersteunende personen. Daarnaast gaat het om kosten van informatie, computersystemen, -modellen en software, selectiekosten voor nieuwe mandaten e.d. De Eendragt beheert intern de volledige obligatie- en derivatenportefeuille ter afdekking van de verplichtingen. Tot de administratieve kosten behoren die van het effectenbewaarbedrijf, de banken (transacties) en externe juristen, waaronder notariskosten. De beheerkosten bestaan enerzijds uit vaste en anderzijds uit prestatiegerelateerde vergoedingen. Deze worden bij toekenning van een mandaat contractueel vastgesteld. Ondanks de betrekkelijk geringe omvang van de beleggingsportefeuille van De Eendragt wordt actief en met succes getracht om de beheerkosten zo laag mogelijk te houden. Deze drukken immers het netto rendement. Per saldo bedroegen in 2010 de totale beleggingskosten € 3,5 miljoen, ofwel 0,28% van het totale belegde vermogen van € 1.255 miljoen. Deze kosten waren als volgt samengesteld.

Jaarverslag

JAARVERSL AG 2010

TOTAAL RENDEMENT 2010 DE EENDRAGT

Verplichtingenportefeuille

BENCHMARK

9,3

Beleggingsportefeuille Aandelen1)

6,7

4,3

Vastgoed

2,6

4,6

Innovatie

6,9

3,6

Kas

0,5

0,6

Totale beleggingsportefeuille

3,6

Inflation swaps

-5,2 7,3

10,9

Totale beleggingsopbrengst Nederlandse pensioenfondsen2)

IN PROCENTEN

1) 2)

Inclusief valuta-afdekking Op basis van meting beleggingsresultaten door WM Company

RENDEMENT DE EENDRAGT EN GEMIDDELD NEDERLANDS PENSIOENFONDS



200

180

160

140

120

100 98

99

00

01

02

03

04

De Eendragt

05 WM Universum

38

06

07

08

09

10


Risicobeleid Het absolute risico, de standaarddeviatie van de beleggingsportefeuille bedroeg in 2010 2,6% tegen 4,7% voor de benchmark portefeuille. De lage ex post volatiliteit van de beleggingsportefeuille illustreert de risicobeheersing binnen het beleggingsbeleid. De ervaring leert dat in tijden van historisch relatief grote onzekerheid, waarvan het verslagjaar geen uitzondering vormde, het voor een pensioenuitvoerder de voorkeur verdient om het risico te beperken. Weliswaar drukt dat het rendement in tijden van euforische aandelenmarkten, maar dat wordt meer dan gecompenseerd gedurende slechte perioden voor aandelen. De dan optredende verliezen hoeven immers niet te worden goedgemaakt. Bovendien zullen de nieuwe beleggingsvormen in de categorie innovatie naar verwachting de komende jaren het gemiddelde rendement substantieel verhogen, terwijl de drukkende werking van een aantal vastgoedbeleggingen gedurende 2009 en 2010 zich in de nabije toekomst niet meer zal herhalen door de verkoop van deze beleggingen. Onderstaande grafieken illustreren het gewijzigde risicobeleid en de daarmee samen hangende middelenverdeling van De Eendragt. Tevens valt te zien hoe groot het aandelenrisico is ten opzichte van de allocatie. In de grafiek worden de middelen- en de risicoverdeling van 2007 – voor de kredietcrisis – en eind 2010 met elkaar vergeleken. De historische lange termijn volatiliteit op basis van de allocatie van 2010 bedraagt 6,8% ten opzichte van 8,0% voor de middelenverdeling in 2007. MIDDELENVERDELING EN RISCOVERDELING BELEGGINGSPORTEFEUILLE 2007 EN 2010

9%

80%

8%

70%

7%

60%

6%

50%

5%

40%

4%

30%

3%

20%

2%

10%

1%

0%

0% allocatie 2007

allocatie 2010 aandelen

risico 2007

vastgoed

39

innovatie

kas

risico 2010


90%


100%

Jaarverslag

JAARVERSL AG 2010

ONT WIKKELINGEN NA BA L ANSDATUM Over het eerste kwartaal van 2011 heeft zich één nieuwe onderneming verzekerd bij De Eendragt. Deze, ten opzichte van vorig jaar geringe, aanwas hangt samen met de toestroom van nieuw verzekerden in het vierde kwartaal 2010. Ook houdt De Eendragt als één van de eerste verzekeraars in Nederland in haar offertes rekening met de komst van Solvency II in 2013 en de gestegen levensverwachtingen, wat op korte termijn de relatieve aantrekkelijkheid ten opzichte van andere verzekeraars die dat nog niet doen, beperkt. Het aandelenmandaat is begin 2011 voor een deel omgezet naar een mondiale portefeuille op basis van dezelfde beleggingsfilosofie. Daarenboven heeft verkoop plaatsgevonden van de aandelenbeleggingen in Japan ten faveure van de mondiale strategie. De Total Return Swap is in het eerste kwartaal 2011 vernieuwd met een andere Nederlandse bank tegen een zeer concurrerend tarief en een aanzienlijk langere vaste rente. Gebruikmakend van de hernieuwde marktvrees voor een oplopende geldontwaarding is in het eerste kwartaal 2011 de inflation swap portefeuille, die deel uitmaakt van het eigen vermogen, met een boekwinst van € 7,2 miljoen verkocht.



Vooruitzichten Na de sterke toename van de personeelsbezetting in de voorgaande twee jaar zal deze in 2011 stabiliseren. Omvangrijke investeringen vallen in 2011 niet te verwachten. Wel beziet de onderneming de mogelijkheden om het eigen vermogen ten opzichte van de verplichtingen te versterken in het kader van de door Solvency II gestelde vermogenseisen. Amsterdam, 17 mei 2011 Directie P.D.H. Menco A. Nieuwenhuizen

40


2010

41 Jaarrekening

DE EENDRAGT PENSIOEN N.V.


JAARREKENING Jaarverslag 2006

JAARVERSLAG 20 10

BA L ANS

na resultaatbestemming

Jaarrekening

ACTIVA

Noot*

2010

89.249

Beleggingen

1

Overige financiële beleggingen Aandelen in vastgoedfondsen Aandelen

73.546

77.896

Obligaties

1.029.549

791.556

Hypotheken

30.774

Derivaten

0

Vorderingen en overlopende activa

2

129.189

2.097

2.548

Innovatie

19.698 3.373 1.225.666

1.023.809

3.165

3.897

Liquide middelen

3

50.799

44.604

Totaal

1.279.630

1.072.310



*Toelichting vanaf blz. 63


2009

42

Jaarverslag 2006

na resultaatbestemming

Noot*

Eigen vermogen

4

Gestort en opgevraagd kapitaal

2010

2009

45

45

Algemene reserve Solidaire Portefeuille

30.696

94.427

Overige reserves

107.785

107.512

Technische voorzieningen

5

138.526

Voorziening verzekeringsverplichtingen Voorziening winstdeling

Derivaten

1

201.984

1.064.623

790.617

1.088

5.616

1.065.711

796.233

21.320

0

Overige schulden en overlopende passiva

6

54.073

74.093

Totaal

1.279.630

1.072.310

Jaarrekening

PASSIVA


43



*Toelichting vanaf blz. 67

JAARVERSLAG 20 10

winst- en verliesrekening



Jaarrekening

TECHNISCHE REKENING LEVENSVERZEKERING

2010

2009

Verdiende premies eigen rekening

7

Brutopremies

53.793

47.756

Koopsommen

126.555

35.189

Waardeoverdrachten (inkomend)

4.212

2.321

Uitgaande herverzekeringspremies eigen rekening

11

-46

Opbrengsten uit beleggingen

8

Vastgoedfondsen

5.739

7.354

Overige beleggingen

41.924

32.035

Gerealiseerde winst op beleggingen

3.930

184.571

85.220

2.982 51.593

42.371

77.935

26.663

Niet-gerealiseerde winst op beleggingen

9

Uitkeringen eigen rekening

Bruto

-47.593

-41.780

Waardeoverdrachten (uitgaand)

-2.290

-1.745

Wijziging overige technische voorzieningen eigen rekening

-49.883

-43.525

Voorziening voor levensverzekering

5

-274.006

-29.810

Winstdeling en kortingen

10

-2.993

-3.727

Bedrijfskosten

11

Beheers- en personeelskosten, afschrijving bedrijfsmiddelen

Beleggingslasten

12

Beheerskosten en rentelasten

-193

Gerealiseerd verlies op beleggingen

-6.998

Niet-gerealiseerd verlies op beleggingen

13

Aan niet-technische rekening toegerekende opbrengst uit beleggingen

Resultaat technische rekening levensverzekering

Toegerekende opbrengsten uit beleggingen overgeboekt van technische rekening

Andere baten en lasten

Resultaat

44

-4.784

-4.336

-141 -18.249

-7.191

-18.390

-38.758

-36.522

-1.285

-4.983

-64.801

12.961

1.285

4.983

58

102

-63.458

18.046


Jaarverslag 2006

k asstroomoverzicht

Kasstromen uit pensioenuitvoeringsactiviteiten

Bijdragen van werkgevers en werknemers Van herverzekeraar ontvangen uitkeringen Ontvangsten wegens overgenomen verplichtingen Betaalde premies herverzekering Uitgaven wegens overgedragen verplichtingen Uitgekeerde pensioenen Afkopen Pensioenuitvoerings- en administratiekosten

2009

154.348

78.282

47

6

3.268

2.022

-26

-52

-2.290

-1.745

-47.487

-41.677

-94

-37

-5.040

-3.543

102.726

33.256

Kasstromen uit beleggingsactiviteiten Directe beleggingsopbrengsten

44.125

34.502

Verkopen en aflossingen van beleggingen

90.278

551.866

-230.741

-590.352

-193

-86

Aankoop beleggingen Kosten van vermogensbeheer

Mutatie liquide middelen

-96.531

-4.070

6.195

29.186

Saldo begin boekjaar

44.604

15.418

Saldo einde boekjaar

50.799

44.604

Jaarrekening

2010

45


Het kasstroomoverzicht is gepresenteerd volgens de directe methode met een onderverdeling naar kasstromen uit pensioenuitvoerings- en beleggingsactiviteiten. Met het kasstroomoverzicht wordt inzicht gegeven in de inkomende en uitgaande kasstromen van de vennootschap. De mutaties in zowel debiteuren als crediteurensaldi zijn verantwoord in de kasstroomcategorieën.



JAARVERSLAG 20 10

actuariËle resultatenanalyse Onderstaande tabel geeft een specificatie van het actuariële resultaat:

2010 VOORZIENING WINStDeLING

RESULTAAT

TOTAAL

Verschil ontvangen en actuariële premie

-10.009

0

0

-10.009

-14.966

Inkomende waardeoverdrachten

-838

0

-1

-839

-357

Restitutie uit depotbuffers Overrente

Jaarrekening

2009

DEPOT BUFFERS

0

0

0

0

-188

1.854

0

-32.834

-30.980

23.241

Resultaat op arbeidsongeschiktheid

0

881

220

1.101

742

Resultaat op administratiekosten

0

-208

-183

-391

-459

Resultaat op overlijden

0

508

1.132

1.640

1.714

Indexatie

0

0

-5.686

-5.686

-9.931

0

0

-305

-305

0

-105

0

0

-105

32

Garantievoorziening Uitgaande waardeoverdrachten Bijdrage door inbreng

0

0

8.451

8.451

5.875

Toename solvency

0

0

12.134

12.134

3.262

6

-42

-2.541

-2.577

-2.566

5.667

-5.667

0

0

0

0

0

-43.845

-43.845

0

-3.425

-4.528

-63.458

-71.411

6.399

Overig Technische winstdeling Toereikendheidstoets Totalen




Op de bladzijden 76 tot en met 79 staat een nadere specificatie van dit overzicht vermeld.

46

47



TOELICHTING

JAARREKENING

2010

Jaarverslag 2006


Toelichting jaarrekening 2005 Toelichting Jaarrekening

JAARVERSLAG 20 10

48

Statutaire zetel en adres De Eendragt Pensioen N.V. is zowel statutair gevestigd als zetelhoudende te Amsterdam aan De Boelelaan 7, postcode 1083 HJ, telefoon 020-7167301.

Jaarverslag 2006

A L GEMEEN

Activiteiten De activiteiten van De Eendragt Pensioen N.V. bestaan uit de uitoefening van het levensverzekeringsbedrijf als bedoeld in de Wet financieel toezicht (Wft) zoals van kracht geworden op 1 januari 2007. Groepsverhoudingen Stichting Pensioenfonds De Eendragt heeft per 17 februari 2006, maar met terugwerkende kracht tot 1 januari 2006, De Eendragt Pensioen N.V. afgesplitst, waarbij alle bezittingen en verplichtingen van het pensioenfonds geruisloos naar de naamloze vennootschap zijn overgegaan. De Stichting heeft op hetzelfde moment haar statuten gewijzigd met als gevolg dat zij haar doelstelling heeft veranderd van pensioenfonds naar aandeelhouder van alle aandelen van De Eendragt Pensioen N.V. Ook is op hetzelfde moment haar naam gewijzigd in Stichting De Eendragt Pensioen.

Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling Inleiding De jaarrekening is opgesteld volgens de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek en met inachtneming van de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving. Indien niet anders vermeld, luiden de bedragen in duizenden euro’s. Rentetermijnstructuur De voor de berekening van de voorzieningen verzekeringsverplichtingen en de toereikendheidstoets gebruikte rentetermijnstructuur wordt vanaf 2008 gebaseerd op de AAA euro staatsobligatiecurve, zoals gepubliceerd door de Europese Centrale Bank (ECB), hierna genoemd ECB-curve. Voor de voorzieningen verzekeringsverplichtingen in de depots en de Solidaire Portefeuille wordt bij het toepassen van de ECB-curve rente vanaf 30 jaar constant geacht op die van 30 jaar. Voor de toereikendheidstoets wordt de rente vanaf 30 jaar vastgesteld conform de door DNB aangegeven methodiek, waarbij de curve vanaf 30 jaar wordt berekend met de éénjaars forward gebaseerd op de 29 en 30 jaar rente.

49


De aandelen van De Eendragt Pensioen N.V. zijn 100% eigendom van Stichting De Eendragt Pensioen.


Op 14 maart 2006 heeft De Nederlandsche Bank aan de N.V. formeel de vergunning verstrekt als bedoeld in artikel 24, eerste lid van de toenmalige Wtv 1993, voor het uitoefenen van het levensverzekeringsbedrijf in de branches 1 (Levensverzekering Algemeen), 3 (Levensverzekering verbonden met beleggingsfondsen), en 7 (Beheer van collectieve pensioenfondsen) als bedoeld in artikel 16 van de Wtv 1993.

JAARVERSLAG 20 10

Risico’s Risico’s vormen een integraal onderdeel van de bedrijfsvoering van De Eendragt en daarom ziet de vennootschap risicomanagement als één van de kerncompetenties van haar organisatie. Het risicomanagement heeft zijn weerslag op alle managementactiviteiten en vormt een hoeksteen van het controleproces. De vennootschap bewaakt het algehele risicoprofiel en streeft daarbij naar een goede balans tussen risico, rendement en kapitaal. Het risicomanagement is gericht op het duurzaam beschermen van de financiële positie van De Eendragt en die van zowel de verzekerden als de verzekeringnemers. In deze risico paragraaf worden de belangrijkste risico’s uiteengezet die De Eendragt onderkent en de manier waarop haar risicomanagement daarop is afgestemd. Hieronder wordt uitgebreid ingegaan op de door De Eendragt genomen risicobeperkende maatregelen.



Solvabiliteitsrisico Het belangrijkste risico voor De Eendragt betreft het solvabiliteitsrisico, ofwel het risico dat voldoende vermogen ter dekking van de pensioenverplichtingen ontbreekt. Daardoor zou de continuïteit van het levensverzekeringsbedrijf in gevaar komen. Hiermee verband houdend zorgt De Eendragt voor ten minste een toereikende solvabiliteit conform de eisen van de DNB. Het eigen vermogen van De Eendragt bestaat uit zowel de Algemene Reserve Solidaire Portefeuille als het overige eigen vermogen van de verzekeraar. Eind 2010 bedroeg de feitelijke solvabiliteit op basis de ECB-curve € 138,5 miljoen. De wettelijk vereiste solvabiliteit bedroeg per deze datum € 44,7 miljoen. Actuariële risico’s Actuariële risico’s betreffen de aan de verzekeringsactiviteiten verbonden risico’s. Overlevingsrisico De Eendragt gebruikt voor het berekenen van de verzekeringsverplichtingen en de financieringslasten in principe de meest recente overlevingstafel voor de Nederlandse bevolking. In de jaarlijkse toereikendheidstoets wordt de benodigde voorziening berekend met de door het Actuarieel Genootschap gepubliceerde generatietafel, de mogelijk door de toezichthouder gegeven aanwijzigingen en met gebruikmaking van de mogelijkheid tot bijstelling op basis van ervaringscijfers. Deze voorziening wordt gecorrigeerd met de verwachting (best estimate) ten aanzien van kostenmarge, te ontvangen garantieopslagen en arbeidsongeschiktheid. Kostenrisico In de voorziening verzekeringsverplichtingen is een voorziening opgenomen voor toekomstige administratie- en excassokosten. Overlijdensrisico De Eendragt heeft het excessieve overlijdensrisico herverzekerd op stop loss basis. Deze herverzekering dekt de totale overlijdensschade in enig kalenderjaar groter dan de

50

Terrorismerisico Naast een gewoon overlijdensrisico bestaat de kans dat door een terroristische aanslag een onverwacht grote overlijdensschade optreedt. Sinds 2007 is dit risico herverzekerd via de Nederlandse Herverzekeringsmaatschappij voor Terrorismeschade. Bij overlijdensschade door terrorisme is de uitkering aan verzekerden gelimiteerd tot het bedrag dat uit hoofde van de herverzekering wordt ontvangen.

Jaarverslag 2006

zogenaamde prioriteit, die voor De Eendragt € 2,25 miljoen bedraagt. Per jaar beloopt de maximum uitkering € 20 miljoen en per verzekerde € 2 miljoen.

51


Beleggingsrisico’s Ingebed in lange termijn scenario’s stelt de Directie van De Eendragt in nauw overleg met de Beleggingscommissie het jaarlijkse beleggingsplan vast. Daarin wordt een onderscheid gemaakt tussen de beleggingsportefeuille die tegenover de verplichtingen staat, de matchingportefeuille en de overige vermogenstitels, de zogeheten beleggingsportefeuille. Deze bevat de middelen van de Algemene Reserve Solidaire Portefeuille, de depotbuffers, de premieovereenkomsten en het eigen vermogen van De Eendragt zelf. Daarnaast bestaat nog een geheel in liquide middelen ondergebracht risicovrij bedrag. Centraal in het beleggingsplan staat de beheersing van risico’s. Voor de matchingportefeuille gaat het dan vooral om het rentegevoeligheidsrisico en in mindere mate om het tegen partijrisico. Ten aanzien van de beleggingsportefeuille betreft dat vooral de koers-, valuta- en liquiditeitenrisico’s. Door spreiding van het vermogen en vaststelling van de risicolimieten waarbinnen het beleggingsbeleid moet plaatsvinden, maar vooral door rigoureuze risicoanalyse en bewaking vindt beheersing van risico’s plaats. De Eendragt hanteert daarbij een betrouwbaarheidsinterval van 99,5% voor alle marktrisicobereke ningen. Voor niet-lineaire producten is met behulp van een gespecialiseerde consultant een methode ontwikkeld om deze mee te nemen in de risicomodellen. Door de gehanteerde middelenverdeling streeft De Eendragt naar een positieve totale opbrengst van de beleggingen onder alle omstandigheden. Binnen de portefeuille bevinden zich daartoe alternatieve beleggingen die in het verleden steeds een hoge totale opbrengst hebben laten zien in de jaren dat aandelen juist sterke koersverliezen leden. Ook het hoge percentage niet-genoteerd vastgoed zorgt voor stabiliteit. In de afgelopen hectische jaren heeft deze strategie zich reeds bewezen.


Toeslagrisico De Eendragt heeft de ambitie om binnen de Solidaire Portefeuille de pensioenen van de gepensioneerden en de gewezen deelnemers te verhogen met een toeslag op basis van de ongeschoonde prijsindex en de fictieve salarissen van de arbeidsongeschikten met de loonindex, beide zoals berekend door het Centraal Bureau voor de Statistiek. Deze toeslagambitie is uitdrukkelijk voorwaardelijk en kan alleen worden gerealiseerd indien de verhouding tussen de Algemene Reserve en de voorzieningen in de Solidaire Portefeuille dat toelaat. Ultimo verslagjaar bedroeg de Algemene Reserve Solidaire Portefeuille € 30,7 miljoen. De balansvoorziening verzekeringsverplichtingen betreffende de Solidaire Portefeuille bedroeg € 662,1 miljoen. Op basis van deze verhoudingen achten de Directie en de Raad van Commissarissen het verlenen van een toeslag in 2011 niet mogelijk.

JAARVERSLAG 20 10

Over 2010 bedroeg de ex post standaarddeviatie van de beleggingsportefeuille 2,6% ten opzichte van 4,7% voor de gehanteerde refentie-indices. De attributie van dit risico over de verschillende beleggingscategorieën zag er als volgt uit. RISICO ATTRIBUTIE BELEGGINGSPORTEFEUILLES ULTIMO 2010 BELEGGINGSPORTEFEUILLES

Aandelen

60,8

Vastgoed

31,8

Innovatie

7,4

Totaal

100,0



IN PROCENTEN

Beleggingscommissie Teneinde het beleggingsbeleid te borgen naar zowel de RvC als de verzekerde ondernemingen heeft De Eendragt een Beleggingscommissie, bestaande uit drie externe deskundigen en twee afgevaardigden van de verzekerde ondernemingen. Deze komt tenminste vijfmaal per jaar bijeen om over het beleggingsbeleid met de Directie van gedachte te wisselen, het jaarlijkse beleggingsplan te beoordelen en te toetsen of de Directie de in het beleggingsplan neergelegde afspraken nakomt en of de uitkomsten van het beleggingsbeleid in lijn blijven met de ex ante aannames voor rendement en risico. Zou een structurele afwijking plaatsvinden, dan koppelt de Beleggingscommissie die terstond terug naar de Directie en de Raad van Commissarissen. Zo nodig vindt tussentijdse bijstelling van het beleggingsbeleid plaats. Eens per jaar brengt de voorzitter van de Beleggingscommissie uitvoerig rapport uit over diens bevindingen aan de Raad van Commissarissen, terwijl hij daarnaast zitting heeft in een door de RvC gevormd comité dat zich meer diepgaand informeert over het gevoerde en voorgenomen beleggingsbeleid. Risicomanagement De Eendragt heeft een gespecialiseerde risicomanager, wiens taken het ex ante en ex post beoordelen en bewaken van alle beleggingsrisico’s omvat. Deze persoon beschikt over een geavanceerd, deels in eigen beheer ontwikkeld integraal risicomodel dat nauw samenwerkt met modellen om het gerealiseerde rendement en risico mee te meten en te analyseren. De risicomanager draagt ook zorg voor het deel van de rapportages aan DNB dat met de beleggingskant samenhangt. Tezamen met de intern actuaris verzorgt hij de input van de rapportages in aanloop tot Solvency II. Verder bewaakt hij, in samenwerking met een gespecialiseerde externe consultant, de afdekking van de verplichtingen. Het risicomanagement vormt een centrale activiteit binnen de beleggingsafdeling van De Eendragt, niet in de laatste plaats omdat het hele beleggingsbeleid wordt opgebouwd vanuit risicobeheersing en niet vanuit verwachte opbrengsten.

52

Tegenpartijrisico Zoals onder de voorgaande paragraaf reeds opgemerkt, heeft De Eendragt Total Return Swaps met een Nederlandse AAA bank als tegenpartij. Daarnaast bezit De Eendragt nog inflatieswaps ter afdekking van het inflatierisico in de Solidaire Portefeuille, feitelijk bedoeld om in tijden van hoge inflatie toch toeslag te kunnen verlenen. Als de werkelijke geldontwaarding hoog ligt, zal de inflatieverwachting dat doorgaans ook zijn. Dat gaat gepaard met een stijging van de waarde van de inflatieswaps, die op hun beurt weer bijdragen aan de omvang van de Algemene Reserve waaruit de toeslag voor de Solidaire Portefeuille wordt gefinancierd. Het betreft hier een derivatenpositie met een buitenlandse tegenpartij en wekelijkse afrekening van de waardeontwikkeling door middel van uitwisseling van onderpand. Door de wekelijkse verrekening van waardeverschillen, en in uitzonderlijke situaties zelfs tussentijds, loopt De Eendragt een minimaal tegenpartijrisico. Wel zou het in extreme gevallen kunnen voorkomen dat een tegenpartij niet meer in staat blijkt om aan zijn verplichtingen te voldoen. In die situatie zal weliswaar nauwelijks verlies optreden op de derivatenpositie zelf, maar moet deze wellicht in een slecht functionerende markt worden hernieuwd. De posities worden doorlopend bewaakt door een daartoe geëquipeerde consultant.

53

Jaarverslag 2006


Aangezien de TRS resulteert in balansverlenging, heeft de Directie met de RvC afspraken vastgelegd over de maximale omvang van deze swap transacties.


Rentegevoeligheidrisico De Eendragt waardeert de voorziening verzekeringsverplichtingen op marktrente. Met toestemming van DNB hanteert De Eendragt daartoe sinds 2008 de door de ECB berekende rentetermijnstructuur op basis van de AAA euro staatsobligatiecurve. De rente toevoeging aan de verzekeringsverplichtingen op basis van deze rentetermijnstructuur is aan de verzekeringnemers gegarandeerd. Sinds 2006 wordt gestreefd naar een zo volledig mogelijke afdekking van het rentegevoeligheidrisico, waarbij zowel de depots van de verzekeringnemers als de Solidaire Portefeuille een eigen, op de specifieke behoefte afgestelde, afdekking kent. De gekozen strategie is met behulp van deskundigen doorgerekend in ALM verband en onderzocht voor uiteenlopende scenario’s (stress tests). De afdekkingsportefeuille bestaat uit Nederlandse, Duitse en Franse staatsleningen, waarvan de rentegevoeligheid voor verschillende looptijden zo veel mogelijk aansluit bij die van de verplichtingen. Aangezien voor het langste eind van de curve (langer dan dertig jaar) geen passende obligaties bestaat, heeft De Eendragt sinds 2010 dit gedeelte afgedekt met een zogeheten Total Return Swap (TRS). Feitelijk wordt extra rentegevoeligheid (duration) bijgekocht zonder dat daartoe de middelen vanuit de verzekerde ondernemingen aanwezig zijn. Ter financiering wordt de facto geld kort aangetrokken. Hiertoe heeft De Eendragt in 2010 een overeenkomst gesloten met een gerenommeerde Nederlandse bank met een triple-A status. Het niveau van de rente van de korte kant van de swap wordt periodiek opnieuw vastgesteld, terwijl de obligatiepositie gehandhaafd blijft. Door middel van uitwisseling van onderpand vindt wekelijks verrekening plaats tussen de totale opbrengst van de korte en de lange kant van de swap. Een onafhankelijke, deskundige partij verzorgt dit zogeheten collateral management.

JAARVERSLAG 20 10



De Eendragt ontvangt maandelijks een uitgebreide rapportage en zo nodig tussentijdse verslaglegging. Via de custodian kan het onderpand dagelijkse worden gevolgd. In 2010 hebben zich geen problemen voorgedaan. Ten aanzien van uitgezette gelden voert De Eendragt een spreidingsbeleid, waarbij deposito’s uitsluitend bij zeer kredietwaardige banken uitstaan. Kredietrisico De Eendragt heeft geen bedrijfsleningen in portefeuille en loopt daar dus geen enkel risico. Wel komt debiteurenrisico voort uit mogelijke premieachterstanden bij verzekering nemers. Teneinde dit risico te minimaliseren, maakt De Eendragt onderscheid tussen verzekerde ondernemingen met een eigen depotbuffer en bedrijven die zoiets niet hebben. Alle verzekerde ondernemingen dienen in principe de hele voorschotpremie op 1 januari van ieder jaar volledig te voldoen. Voor ondernemingen met een depotbuffer gebeurt dat door deze buffer met het benodigde bedrag te belasten ten gunste van de voorziening verzekeringsverplichtingen. Gedurende het jaar loopt de ontvangen premie weer in de buffer. Ondernemingen die niet over een depotbuffer beschikken, dienen hun volledige pensioenpremie bij vooruitbetaling te voldoen. Zij ontvangen daartoe, indien gewenst of nood zakelijk, een premienota. Tevens wordt een strikt incassobeleid gevoerd. Bovendien is rente verschuldigd over niet tijdig ontvangen bedragen. Sinds 2010 worden alle ondernemingen die zich bij De Eendragt willen verzekeren vooraf door een gespecialiseerde kredietbeoordelaar onderzocht. Dit gebeurt aan de hand van openbare informatie. Indien een onderneming in surseance raakt of failliet gaat, ontvangt De Eendragt de mogelijk achterstallige premie gedurende een overbruggingsperiode van het UWV. Ook de spreiding over 49 ondernemingen per ultimo verslagjaar mitigeert het kredietrisico aanzienlijk. Valutarisico De verplichtingen van De Eendragt luiden alle in euro. Zodra een belegging gepaard gaat met buitenlandse valuta ontstaat daaruit risico. Uit wetenschappelijke studies blijkt dat tegenover dit risico op lange termijn geen opbrengst staat die, voor zover al aanwezig, de kans op verliezen compenseert. Daarom heeft De Eendragt het valutarisico van alle belangrijke valuta waarin posities bestaan, volledig afgedekt. Dit betreft in 2010 feitelijk de Amerikaanse dollar en de Japanse yen. Afdekking vindt plaats door de vermogensbeheerders die in buitenlandse valuta beleggen met behulp van termijncontracten met een looptijd van één maand. Liquiditeitsrisico Waar de overige risicocomponenten vooral de langere termijn betreffen (de solvabiliteit), gaat het bij liquiditeitsrisico’s om de kortere termijn. De beleggingen van De Eendragt zijn grotendeels zeer liquide. Alle posities met uitzondering van die in niet-beursgenoteerd vastgoed, kunnen binnen één maand geliquideerd worden om middelen vrij te maken. De totale omvang van de niet direct beschikbare posities bedroeg per ultimo 2010 € 89,2 miljoen (eind 2009: € 129,2 miljoen). De Eendragt heeft de afgelopen twee jaar het illiquide deel van de beleggingsportefeuille met circa twintig procentpunt teruggebracht. In de tegenover de verplichtingen staande beleggingen zitten geen illiquide bestanddelen.

54

Jaarverslag 2006

Een belangrijk liquiditeitsrisico komt voort uit het mogelijk disfunctioneren van financiële markten, zoals tussen september 2008 en maart 2009. Niet alleen kunnen ook zeer liquide producten als staatsleningen, valutatermijncontracten en renteswaps onder dergelijke omstandigheden plotseling onverhandelbaar blijken, ook een normale waardering van deze vermogenstitels wordt gefrustreerd. Met name richting toezichthouders geeft dat een volledig vertekend beeld van de waarde van de beleggingen en de solvabiliteit van de onderneming. Een dergelijke situatie kan resulteren in beslissingen die de belanghebbenden, noch de ontwikkeling van de organisatie ten goede komen.

Alle geautomatiseerde systemen voor de pensioenadministratie worden voor invoering uitvoerig getest in een afgescheiden omgeving en pas in gebruik genomen na goedkeuring door de Directie. Dagelijks vindt een backup plaats van alle in de computersystemen aanwezige informatie. De daartoe gebruikte tapes worden voor een lange periode bewaard in een kwalitatief hoogwaardige datakluis, terwijl eind van iedere maand tevens een volledige backup extern in bewaring wordt gegeven. De cruciale systemen en data zijn bovendien via een extern online backupsysteem gewaarborgd. Alle centrale computers zijn beschermd tegen storingen in de stroomvoorziening en kunnen zo nodig direct door een andere server worden overgenomen. Hiervoor gelden nauw omschreven noodprocedures. De accountant heeft een uitgebreid onderzoek gedaan naar de kwetsbaarheid van de informatie technologie infrastructuur. Hieruit bleken geen ernstige tekortkomingen. Jaarlijks vindt een IT-scan plaats. Het systeembeheer zelf gebeurt voor een deel door een externe organisatie, waarbij de toegangsrechten voor de interne automatiseringsmedewerkers beperkingen kennen.

55


Operationeel risico Het risico van een onjuiste afwikkeling van transacties, fouten in de verwerking van gegevens, het verloren gaan van informatie, fraude en dergelijke worden door De Eendragt beheerst door het stellen van hoge kwaliteitseisen aan de organisaties die bij de uitvoering betrokken zijn op het gebied van interne organisatie, procedures, processen en controles, kwaliteit van geautomatiseerde systemen, enzovoorts. De accountant voert jaarlijks controle uit op de processen bij De Eendragt zelf en rapporteert daarover aan de Directie. De Raad van Commissarissen bespreekt deze rapportage in haar vergaderingen. Alle procedures op de pensioenadministratie zijn omschreven, terwijl het hoofd van de afdeling toeziet op naleving daarvan. De Directie ziet weer toe op het hoofd pensioenadministratie.


Naast de directe beschikbaarheid van voldoende middelen heeft De Eendragt de moge lijkheid om haar geldstromen met een relatief hoge mate van zekerheid te prognosticeren. De maandelijkse pensioenbetalingen en premieontvangsten zijn bekend, terwijl ver zekeringnemers contractueel een opzegtermijn van tenminste twee maanden in acht moeten nemen. Het resterende potentiële risico komt vooral van waardeoverdrachten. Gezien de breed gediversifieerde cliëntenkring, het toenemend aantal actieven ten opzichte van slapers en de aangescherpte regelgeving lijkt dit risico echter gering.

JAARVERSLAG 20 10

De Eendragt heeft haar personeelsbezetting in 2009 en 2010 aanzienlijk versterkt, waardoor de organisatie veel minder kwetsbaar is geworden voor uitval van medewerkers. Alle essentiële functies binnen de organisatie hebben inmiddels een bezetting van tenminste twee personen. Dat neemt echter niet weg dat de hoge kwaliteit, creativiteit en vooral ook de langjarige ervaring van de medewerkers moeilijk op korte termijn te vervangen valt. Systeemrisico Tegen systeemrisico’s, waarbij het mondiale financiële systeem (de internationale markten) niet langer naar behoren functioneert, bestaan geen afdekkingmogelijkheden. Per definitie gaat het immers om onvoorspelbare gebeurtenissen. Wel heeft De Eendragt er alles aan gedaan om de invloed van zulke omstandigheden op de verzekerden en de bedrijfsvoering tot het minimum te beperken. Dat komt tot uitdrukking in de zo nauwkeurig mogelijke afdekking van het renterisico en een beleggingsbeleid dat zich richt op het vooraf in kaart brengen en beheersen van alle denkbare risico’s. Ook spreiding over verschillende tegenpartijen en de aanzienlijk verbrede kring van bij De Eendragt verzekerde ondernemingen mitigeren het systeemrisico.



Overige risico’s Integriteitsrisico De Eendragt tracht te allen tijde te voorkomen dat verzekerden of andere participanten schade ondervinden van het handelen van (medewerkers van) de vennootschap. Daartoe bestaan procedures die moeten voorkomen dat materiële of emotionele schade ontstaat bij verzekerden door onjuiste informatie of financiële transacties. Via de automatisering geborgde werkwijzen, proactieve controles en het consequent toepassen van het zogeheten vier-ogen-principe bij uitgaande correspondentie borgen de verstrekking van juiste en volledige informatie, maken het doen van frauduleuze handelingen vrijwel onmogelijk en beschermen de medewerkers tegen onbedoelde onjuiste handelingen. Voor klachten kent De Eendragt een in de pensioenovereenkomst nauwkeurig beschreven procedure. Uiteraard is de verzekeraar ook lid van het Kifid. Ten aanzien van het gebruik van voorwetenschap en ander onoirbaar gedrag legt De Eendragt al haar medewerkers, zowel als de Raad van Commissarissen en de Beleggingscommissie de verplichting op om jaarlijks zowel een uitgebreide interne Gedragscode als die van het Verbond van Verzekeraars te onderschrijven. Het reglement privé-effectentransacties maakt daarvan een onlosmakelijk deel uit. Ten aanzien van witwassen, terrorismefinanciering en soortgelijke zaken bestaat bij De Eendragt hoegenaamd geen risico, aangezien alleen collectieve pensioencontracten worden afgesloten en geen individuele. Incidentele situaties – zoals in 2011 de eventuele belangen van de familie Khadaffi – kunnen eenvoudig via de geavanceerde pensioenadministratie worden opgespoord. Alle ondernemingen die zich nieuw bij De Eendragt verzekeren worden bij twijfel gescreend door een daartoe gespecialiseerd extern bureau. Communicatierisico Naast de hierboven genoemde individuele communicatie ziet De Eendragt via procedures en geautomatiseerde processen strikt toe op de collectieve informatieverstrekking. Enerzijds betreft dat de tijdige en juiste toezending van duidelijke en begrijpelijke al dan

56

Jaarverslag 2006

niet wettelijk verplichte informatie, zoals het Uniform Pensioenoverzicht en Startbrieven, anderzijds heeft dat te maken met brochures en de webportal van De Eendragt. Integriteit van data wordt vanuit de pensioenadministratieve software volledig geborgd. Binnen De Eendragt dragen een aantal daartoe aangewezen deskundige medewerkers zorg voor de juistheid van teksten en de inhoud van de webportal. Op het gebied van zorgplicht voor premieovereenkomsten biedt De Eendragt reeds sinds 2006 een zogeheten default life-cycle product, waarbij verzekerden geen keus krijgen om af te wijken van de standaard middelenverdeling. Alleen nieuw verzekerden met een bestaande premieovereenkomst krijgen jaarlijks voor hun tot de waardeoverdracht opgebouwde kapitaal de keus tussen een middelenverdeling die zo goed mogelijk aansluit bij hetgeen zij bij hun vorige pensioenuitvoerder hadden en de standaardallocatie bij De Eendragt. Laatstgenoemde berust op een systeem van tien risicoklassen, waarbij de kans op verlies van het opgebouwde pensioenkapitaal afneemt naar gelang de pensioendatum nadert. Op verzoek van De Eendragt heeft de Autoriteit Financiële Markten de geïmplementeerde life-cycle geëvalueerd en in overeenstemming met haar interpretatie van de zorgplicht beoordeeld.

57


Deskundigheidsrisico De Nederlandsche Bank ziet toe op en toetst de deskundigheid van de bestuurders van de vennootschap. Dit onderwerp kwam in 2010 uitdrukkelijk aan de orde gedurende een bespreking van DNB met de Directie. De Eendragt zelf zorgt voor brede deskundigheid binnen de Directie en de Raad van Commissarissen. Beide directeuren beoefenen ieder al meer dan dertig jaar hun vakspecialismen en hebben tevens langjarige ervaring op management gebied, waarbij zij wederzijds qua kennis complementair zijn. Zij laten zich intensief adviseren door een team zeer professionele medewerkers en door verschillende gespecialiseerde externe adviseurs. De Directie laat zich tevens adviseren door een deskundige Beleggingscommissie. Het reglement van de Raad van Commissarissen schrijft voor dat de samenstelling van dit orgaan een brede en evenwichtige spreiding van alle benodigde kennis bevat, zodat de Raad haar taak als toezichthouder op de Directie van de onderneming effectief kan uitoefenen. In de praktijk betekent dat deskundigheid op actuarieel, financieel, management en beleggingstechnisch terrein. Naast de reguliere bijeenkomsten komen daartoe ingestelde commissies van de RvC regelmatig bijeen om met de Directie bepaalde onderwerpen nader uit te diepen. Dit betreft verzekeringstechnische, financiële, personele en beleggingstechnische aspecten. Laatstgenoemde vergaderingen worden ook bijgewoond door de voorzitter van de Beleggingscommissie.


Juridisch risico De naleving van weten regelgeving, alsmede van de interne statuten, reglementen en gedragscode wordt zo mogelijk geborgd door daartoe ontwikkelde procedures. Voorts beschikt De Eendragt over een interne jurist die ook de rol van compliance officer vervult. Waar nodig of wenselijk krijgen deze jurist en de Directie nadere ondersteuning door externe, gespecialiseerde adviseurs.

JAARVERSLAG 20 10

Vanaf 2011 zullen de leden van de RvC bij benoeming of herbenoeming getoetst worden op hun deskundigheid en bijdrage binnen het geheel van de Raad. Tevens vindt periodiek een evaluatie plaats van het eigen functioneren. Het reglement van de RvC geeft expliciet aan dat de leden zonder last of ruggespraak dienen te functioneren. Bovendien waarborgt de samenstelling van de Raad de belangen van alle stakeholders. Naast een onafhankelijk voorzitter worden de overige vier leden benoemd op voordracht van respectievelijk de werkgevers (verzekerde ondernemingen), de werknemers (doorgaans op instigatie van de ondernemingsraden), de gepensioneerden en de Directie. Verslaggevingskader Verantwoording in de jaarrekening Baten en lasten worden toegerekend aan het boekjaar waarop deze betrekking hebben.



Beleggingsresultaten uit het levensverzekeringsbedrijf worden in de winst- en verlies rekening verantwoord. De resultaten op de beleggingen, die ter vrije beschikking tegenover het eigen vermogen staan, worden aan de niet-technische rekening toegerekend. Schattingen en veronderstellingen De jaarrekening is opgesteld volgens de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek, waarin wordt vereist dat de Directie oordelen vormt en schattingen en veronderstellingen maakt die van invloed zijn op de toepassing van grondslagen en de gerapporteerde waarde van activa en verplichtingen, alsmede van baten en lasten. De schattingen en hiermee verbonden vooronderstellingen zijn gebaseerd op ervaringen uit het verleden en verschillende andere factoren die gegeven de omstandigheden als redelijk worden beschouwd. De uitkomsten hiervan vormen de basis voor het oordeel over de boekwaarde van activa en verplichtingen die niet op eenvoudige wijze uit andere bronnen blijkt. De daadwerkelijke uitkomsten kunnen afwijken van deze schattingen. De schattingen en onderliggende veronderstellingen worden voortdurend beoordeeld. Herzieningen van schattingen worden opgenomen in de periode waarin de schatting wordt herzien, indien deze herziening alleen voor die periode gevolgen heeft, of in de periode van herziening en toekomstige perioden, indien de herziening gevolgen heeft voor zowel de verslagperiode als toekomstige perioden. Vreemde valuta Activa en passiva in vreemde valuta worden omgerekend naar euro’s tegen de koers per balansdatum. Deze waardering is onderdeel van de waardering tegen reële waarde. Baten en lasten voortvloeiende uit transacties in vreemde valuta’s worden omgerekend tegen de koers per transactiedatum.

58

GEHANTEERDE WISSELKOERSEN

2010

2009

2010

SLOTKOERS

Amerikaanse dollar

EUR

2009

GEMIDDELDE KOERS

0,74716

0,72134

0,75358

0,71715

Jaarverslag 2006

De Eendragt Pensioen N.V. hanteert voor de vaststelling van de actuele waarde de wissel koersen zoals opgenomen in onderstaande tabel.

Balansposten Beleggingen Alle waardeveranderingen van de beleggingen worden verantwoord via de winst- en verliesrekening

Aandelen De aandelen zijn gewaardeerd tegen actuele waarde, zijnde de per balansdatum geldende beurskoers. Aandelen en participaties in niet beursgenoteerde beleggingsfondsen worden gewaardeerd op het aandeel in de beurswaarde van de onderliggende aandelen. De uiteindelijke vaststelling is een benaderde waarde en geschiedt op basis van de indices van de respectievelijke aandelenmarkten. Het risico op de Amerikaanse dollar binnen deze portefeuille is door de externe manager strategisch afgedekt. Obligaties De vastrentende waarden zijn gewaardeerd tegen actuele waarde, zijnde de per balans datum geldende beurskoers.


Participaties in vastgoedmaatschappijen (indirect vastgoed) Beleggingen in beursgenoteerde vastgoedfondsen worden gewaardeerd tegen de actuele waarde, zijnde de per balansdatum geldende beurskoers. Beleggingen in niet-beursgenoteerde vastgoedparticipatiemaatschappijen worden gewaardeerd tegen het evenredige deel van de netto vermogenswaarde waartoe De Eendragt gerechtigd is.

Innovatie De categorie innovatie heeft betrekking op beleggingen in een long-short grondstoffenfonds en zogeheten CTA’s. Deze beleggingen worden gewaardeerd tegen de actuele waarde, zijnde de per balansdatum geldende beurskoers, respectievelijk de per balansdatum geldende beurskoers van de onderliggende futures.

59


Hypotheken u/g De hypotheken zijn gewaardeerd op nominale waarde.

JAARVERSLAG 20 10

Derivaten Derivaten worden gewaardeerd tegen de markwaarde per balansdatum. Deze marktwaarde wordt op frequente basis vastgesteld door een onafhankelijke externe deskundige. Ter meerdere zekerheid voor de nakoming van deze contracten worden staatsleningen als onderpand uitgewisseld met de tegenpartijen van diverse posities. Vorderingen en overlopende activa De vorderingen en overlopende activa zijn gewaardeerd op nominale waarde onder aftrek van een eventuele voorziening voor oninbaarheid. Liquide middelen De liquide middelen zijn gewaardeerd op nominale waarde. Schulden en overlopende passiva De schulden en overlopende passiva zijn gewaardeerd op nominale waarde.

Technische voorzieningen Financieringsmethode Jaarlijks worden de aanspraken ingekocht die bij ontslag worden toegekend. De voorziening pensioenverplichtingen is gebaseerd op de aanspraken op de balansdatum.



Rekenrente Rentetermijnstructuur gebaseerd op AAA euro staatsobligaties, zoals berekend door de ECB. Sterftegrondslagen Voor de sterftegrondslagen worden de AG-tafels 2000-2005 met één jaar leeftijdsverlaging gehanteerd. Toereikendheidstoets De Eendragt voert jaarlijks, conform de Wet Financieel Toezicht (Wft) en het Besluit Prudentiële Regels, een toereikendheidstoets uit op de technische voorzieningen. Dit gebeurt door de toetsvoorziening af te zetten tegen de aanwezige voorziening. Voor de sterftegrondslagen wordt de 2016 tafel gehanteerd uit de prognosetafels van het AG 2010-2060 zonder leeftijdsverlaging. De toetsvoorziening is gelijk aan het maximum van de afkoopwaarde en de actuele waarde van de technische voorziening, verminderd met de overwaarde van beleggingen. De afkoopwaarde van de uitvoeringsovereenkomsten is bij De Eendragt gelijk aan de aanwezige technische voorziening, terwijl de actuele waarde gelijk is aan de som van best estimate waarde en de risicomarge. De best estimate waarde bestaat uit de som van de embedded opties (contante waarde toekomstige winstdeling/toeslagverlening) en de contante waarde van de toekomstige best estimate kasstromen. Door bepalingen in de uitvoeringsovereenkomsten is de waarde van de embedded opties bij De Eendragt nihil. Bij de bepaling van de best estimate kasstromen zijn aannames gemaakt over sterfte, kosten, arbeidsongeschiktheid, afkoop en verlenging. Voor de risicomarge heeft De Eendragt in

60

Jaarverslag 2006

2009 2,5% aangehouden. Door inzichten, opgedaan in de QIS4 en QIS5 studies, kon in 2010 een verdere verfijning worden aangebracht en komt de risicomarge uit op 1,4% van de voorziening. De overwaarde van de beleggingen is op nihil gesteld omdat alle beleggingen zijn gewaardeerd op marktwaarde. Garantieverplichtingen Voor aanpassing naar nieuwe sterftegrondslagen wordt een voorziening garantieverplichting gevormd. De jaarlijkse dotatie (gerekend vanaf 1 januari 2009) bedraagt 0,3% van de voorziening verzekeringsverplichtingen. Indexatie De Eendragt heeft een voorwaardelijke indexatieregeling voor de pensioenen van de gepensioneerden en de gewezen deelnemers in de Solidaire Portefeuille. Pensioensparen / beschikbare premie (premieovereenkomsten) Deze twee regelingen worden als kapitaal geadministreerd. Het beleggingsrisico wordt door de deelnemer gedragen. Partnerfrequentie Alle actieven en gewezen deelnemers worden geacht een partner te hebben. Op de pensioendatum wordt het partnerpensioen van een deelnemer zonder rechthebbende op partner pensioen omgezet in extra ouderdomspensioen.

Niet in de voorziening opgenomen aanspraken Alle pensioenaanspraken worden in de berekening van de voorziening betrokken, met uitzondering van de toekomstige aanspraken op premievrije opbouw van tijdelijk ouderdomspensioen van de arbeidsongeschikte deelnemers die de leeftijd van 50 jaar nog niet hebben bereikt. Hiertegenover kan echter de WAO-uitkering met het tijdelijke ouderdomspensioen worden verrekend. Risicoherverzekering Voor het individuele positieve risico van het bij overlijden toe te kennen pensioen is een stoploss-verzekering afgesloten. De herverzekeraar keert de totale schade boven de prioriteit uit. Het Anw-hiaat is in de berekening opgenomen. Het arbeidsongeschiktheidsrisico is in eigen beheer gehouden.

61


Toekomstige salarisontwikkelingen Met toekomstige salarisontwikkelingen wordt geen rekening gehouden.


Opslag toekomstige kosten Rekening wordt gehouden met 1,25% excassokosten en 0,5% overige administratiekosten.

JAARVERSLAG 20 10

Winst- en verliesrekening Belasting De vennootschap is vrijgesteld van vennootschapsbelasting. Acquisitiekosten Omdat De Eendragt geen gebruik maakt van tussenpersonen bij de totstandkoming van verzekeringen zijn de acquisitiekosten van beperkte omvang en worden deze dan ook niet geactiveerd maar direct ten laste van het resultaat gebracht.



Niet-technische rekening De aan de niet-technische rekening toegerekende opbrengst uit beleggingen wordt vastgesteld op basis van het pro rata deel dat het eigen vermogen van De Eendragt op 1 januari uitmaakt van de totale beleggingen.

62

Jaarverslag 2006

Toelichting balans Indien niets anders vermeld, luiden de bedragen in duizenden euro’s. 1. Beleggingen

AANDELEN IN VASTGOEDFONDSEN Boekwaarde einde vorig boekjaar

2010

2009

129.189

147.960

Aankopen

28.821

13.800

Verkopen

-65.739

-15.989

Subtotaal

92.271

145.771

-2.544

777

Transactieresultaat portefeuille Herwaarderingsresultaat portefeuille Boekwaarde per 31 december

-478

-17.359

89.249

129.189

Waarvan: 0 129.189

89.249

AANDELEN Boekwaarde einde vorig boekjaar Aankopen

129.189

2010

2009

77.896

50.785

0

72.256

Verkopen

-8.504

-53.447

Subtotaal

69.392

69.594

Transactieresultaat portefeuille

-1.392

-782

Herwaarderingsresultaat portefeuille Boekwaarde per 31 december

5.546

9.084

73.546

77.896

Onder aandelen is een portable alpha positie opgenomen, bestaande uit een verhoging van het mandaat voor de beheerder van de bestaande aandelen portefeuille, waar tegenover een even grote futurepositie is aangegaan in marktgewogen aandelen indices. Per saldo bedroeg de actuele waarde van deze positie € 359. Uit hoofde van margin verplichtingen is onderpand verstrekt met een waarde van € 3.213.

63


Boekwaarde per 31 december

0 89.249


Beursgenoteerde vastgoedfondsen Niet-beursgenoteerde vastgoedfondsen

JAARVERSLAG 20 10

OBLIGATIES

2010

2009

Boekwaarde einde vorig boekjaar

767.947

739.289

Aankopen

175.845

471.787

Verkopen

-497

-428.664

Subtotaal

943.295

782.412

98

-14.305

Transactieresultaat portefeuille Herwaarderingsresultaat portefeuille Boekwaarde per 31 december (excl. opgelopen rente)

58.582

-160

1.001.975

767.947

Opgelopen rente Boekwaarde per 31 december (incl. opgelopen rente)

27.574

23.609

1.029.549

791.556

HYPOTHEKEN

2010

2009


2.097

1.047

460

1.120

Verstrekkingen Aflossingen Boekwaarde per 31 december


De hypotheken betreffen verstrekte hypotheken aan personeel en directie.


64

-9

-70

2.548

2.097

2009

19.698

3.873

Aankopen

25.615

15.309

Verkopen

-15.529

0

Subtotaal

29.784

19.182

770

0


Transactieresultaat portefeuille Herwaarderingsresultaat portefeuille Boekwaarde per 31 december

220

516

30.774

19.698

DERIVATEN

2010

2009


3.373

53.320

0

0

Verkopen

0

-47.050

Subtotaal

3.373

6.270

Transactieresultaat portefeuille

0

10.807

Transactieresultaat US$ hedge

0

-957

-24.693

-12.747

0

0

-21.320

3.373

Aankopen

Herwaarderingsresultaat portefeuille Herwaarderingsresultaat US$ hedge Boekwaarde per 31 december

Uitstaande derivatenposities per 31 december 2010:

OVERZICHT SWAPS

RESTERENDE LOOPTIJD

TYPE

25 jaar

inflatie

30 jaar

rente

ONDERLIGGENDE WAARDE

WAARDE

-

122.000

-6.609

30

120.000

LOOPTIJD RENTE

-14.711

Balanspositie 31 december

-21.320

Jaarverslag 2006

2010


INNOVATIE

65


Aan de tegenpartijen op deze posities is onderpand verstrekt met een marktwaarde van € 20.830.

JAARVERSLAG 20 10

ONDERVERDELING BELEGGINGEN NAAR WAARDERINGSVASTSTELLING Beursgenoteerd (Level 1) Niet beursgenoteerd (Level 2) Niet beursgenoteerd (modelwaardering) (Level 3) Totaal boekwaarde beleggingen per 31 december

2010

2009

1.133.468

888.643

68.019

132.702

2.859

2.464

1.204.346

1.023.809

2. Vorderingen en overlopende activa

VORDERINGEN EN OVERLOPENDE ACTIVA Vorderingen uit herverzekering

2010

2009

72

72

745

1.421

Beleggingsvorderingen

851

784

Te ontvangen waardeoverdracht

547

932

Premievorderingen

Overigen Boekwaarde per 31 december

950

688

3.165

3.897

2.926

3.581

166

229

Waarvan: Korter dan 1 jaar


Langer dan 1 jaar, maar korter dan 5 jaar Langer dan 5 jaar Boekwaarde per 31 december

87 3.897

3. Liquide middelen

LIQUIDE MIDDELEN

2010

2009

Banken

50.799

44.604


50.799

44.604


73 3.165

De liquide middelen zijn direct opeisbaar. Bij de ABN Amro bank beschikt De Eendragt over een kredietfaciliteit van € 5.000. Hiervan werd gedurende het verslagjaar incidenteel gebruik gemaakt.

66

EIGEN VERMOGEN

GEPLAATST KAPITAAL

ALGEMENE RESERVE SOLIDAIRE PORTEFEUILLE

OVERIGE RESERVES

TOTAAL

45

95.048

88.845

183.938

Stand per 1 januari 2009 Resultaat boekjaar 2009

0

-621

18.667

18.046

Stand per 1 januari 2010

45

94.427

107.512

201.984

Resultaat boekjaar 2010

0

-63.731

273

-63.458

Stand 31 december 2010

45

30.696

107.785

138.526

Jaarverslag 2006

4. Eigen vermogen

Geplaatst kapitaal Het maatschappelijk kapitaal van De Eendragt Pensioen N.V. bedraagt € 225 (2009: € 225) verdeeld in 225 gewone aandelen van duizend euro. In 2010 zijn geen aandelen geplaatst of volgestort.


2010

2009

94.427

95.048

-26.398

6.131

Indexatiekosten

-5.686

-9.931

Inbrengbijdrage

8.451

5.875

Overrente

Toereikendheidstoets

-36.771

0

Overig

-3.327

-2.696


30.696

94.427

67


ALGEMENE RESERVE SOLIDAIRE PORTEFEUILLE


Algemene Reserve Solidaire Portefeuille Voor de Solidaire Portefeuille is een Algemene Reserve afgezonderd van de overige reserves.

JAARVERSLAG 20 10

Resultaat Boekjaar De Directie stelt aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders voor het verlies over het boekjaar 2010 ten bedrage van € 63.458 te verdelen zoals in onderstaande overzicht is aangegeven. Dit voorstel is reeds in de jaarrekening verwerkt. OVERZICHT TOTAAL RESULTAAT

2010

2009

-63.731

-621

273

18.667

-63.458

18.046

Verdeling resultaat boekjaar: Ten gunste (ten laste) van de Algemene Reserve Solidaire Portefeuille Ten gunste (ten laste) van de overige reserves Resultaat boekjaar


Solvabiliteit De solvabiliteit is gebaseerd op de solvabiliteitsberekening conform voorschriften van de Wet financiële toezicht (Wft). De aanwezige solvabiliteit is € 138,5 miljoen. De vereiste solvabiliteit is € 44,7 miljoen. De solvabiliteitsmarge bedraagt € 93,8 miljoen. Het door de Directie noodzakelijk geachte eigen vermogen voor het toekennen van maatschappijwinstdeling bedraagt € 125,4 miljoen, zijnde de vereiste solvabiliteit vermeerderd met een bedrag ter grootte van 7,5% van de voorziening verzekeringsverplichtingen, gebaseerd op een 3% rekenrente.

5. Technische voorzieningen

Voorziening garantieverplichtingen De voorziening garantieverplichting is opgenomen in de voorziening verzekerings verplichtingen en bedroeg eind 2010 € 9,0 miljoen. Toereikendheidstoets De Eendragt voert jaarlijks, conform de Wet Financieel Toezicht (Wft) en het Besluit Prudentiële Regels, een toereikendheidstoets uit op de technische voorzieningen. Dit gebeurt door de toetsvoorziening af te zetten tegen de aanwezige voorziening.


Uit de berekening blijkt dat de benodigde toetsvoorziening de aanwezige voorziening met € 43,8 miljoen overtreft. Dit bedrag is toegevoegd aan de balansvoorziening verzekeringsverplichtingen en komt ten laste van de winst- en verliesrekening.

68

2010

2009


790.617

760.807

Koopsommen nieuwe contracten

123.590

33.664

7.365

14.740

25.932

20.458

570

518

3.035

1.939

Spaarpremies en koopsommen

1.194

1.236

Indexatie pensioenen Solidaire Portefeuille

5.686

9.613

Backservice Comingservice Anw-hiaat Inkomende overdrachten (inclusief interne overdrachten)

Arbeidsongeschiktheid

173

570

-47.567

-41.813

Vrijgevallen door overdrachten

-1.979

-1.661

Vrijgevallen administratiekosten

-1.093

-941

Pensioenuitkeringen

108.406

-9.521

Rendement sparen/beschikbare premie

Interest

2.408

779

Resultaat op overlijden

-1.640

-1.725

Mutatie garantievoorziening

4.380

2.353

Overdracht naar Solidaire Portefeuille Toereikendheidstoets Boekwaarde per 31 december

-299

-399

43.845

0

1.064.623

790.617

Jaarverslag 2006

VOORZIENING VERZEKERINGSVERPLICHTINGEN

Depots ondernemingen Solidaire portefeuille Totaal

2010

2009

402.531

253.293

662.092

537.324

1.064.623

790.617

In de voorziening is een bedrag van € 52.074 (2009: € 45.103) opgenomen voor premieovereenkomsten.

69


VOORZIENING VERZEKERINGSVERPLICHTINGEN


JAARVERSLAG 20 10

VOORZIENING WINSTDELING

2010

2009


5.616

5.201

675

399

Mutaties: Resultaat op premievrijstelling Resultaat op WAO-excedent Resultaat op kosten Resultaat op overlijden Uitkering technische winst Overig Boekwaarde per 31 december

206

195

-208

-237

465

418

-5.667

0

1

-360

1.088

5.616

De technische winstdeling wordt, voor zover positief, aan het eind van de contractsperiode voor 80% toegevoegd aan de depotbuffer van de verzekeringnemers. Voor de opgelopen winstdeling wordt de voorziening aangehouden. Ultimo 2010 wordt contractueel de eerste uitkering verricht.

6. Overige schulden en overlopende passiva

OVERIGE SCHULDEN EN OVERLOPENDE PASSIVA Depotbuffers Belastingen/sociale premies Pensioenen



Waardeoverdrachten Nog verschuldigde kosten Vooruitbetaalde premies Overige Boekwaarde per 31 december

2010

2009

47.867

51.292

1.202

1.205

144

119

39

39

111

56

3.800

20.202

910

1.180

54.073

74.093

Met uitzondering van de depotbuffers hebben de schulden en overlopende passiva een looptijd korter dan 1 jaar.

70

Verschil werkelijke en actuariële premie Resultaat waardeoverdrachten Maatschappijwinstdeling Technische winstdeling Overig Overrente Balanspositie 31 december

2009

51.292

63.354

0

-188

-10.009

-14.966

-943

-325

0

2.475

5.667

0

6

105

1.854

837

47.867

51.292

Niet uit de balans blijkende verplichtingen De Eendragt Pensioen N.V. is op 1 november 2006 een geïndexeerde huurovereenkomst aangegaan voor De Boelelaan 7, Amsterdam. Deze huurovereenkomst heeft een looptijd van 12,5 jaar, tot 30 april 2019. Voor de resterende periode van 8 jaar geldt een jaarlijks nog te indexeren huurverplichting van € 159. De Eendragt Pensioen N.V. heeft voor twee leaseauto’s contracten. Deze leasecontracten hebben een gemiddelde looptijd van 12 maanden met een jaarlijkse verplichting van € 24.

71


Stand 1 januari Uitbetaald

2010


DEPOTBUFFERS

Jaarverslag 2006

Depotbuffers De toevoegingen en onttrekkingen aan de depots zijn opgenomen in de winstanalyse. Het juridisch eigendom van de depotbuffers ligt bij De Eendragt. Het depot van een verzekeringnemer bestaat uit de voorziening verzekeringsverplichtingen en een depot buffer. De depotbuffer kan, naar keuze van de verzekeringnemer, een bestemmingsreserve bevatten. Deze dient uitsluitend voor de toeslagverlening binnen de pensioenregeling. Het overige deel van de depotbuffer wordt financieringsbuffer genoemd en dient onder andere ter egalisatie van de jaarlijks wisselende financieringslasten van de pensioenregeling. De ontwikkeling van de depotbuffer en, indien aanwezig, de bestemmingsreserve wordt besproken met de verzekeringnemer.

JAARVERSLAG 20 10

Toelichting winst- en verliesrekening Indien niet anders vermeld, luiden de bedragen in duizenden euro’s. Technische rekening 7. Verdiende premies eigen rekening

De verantwoorde bruto premies betreffen alleen pensioenverzekeringen en zijn geheel in Nederland gerealiseerd. De pensioenverplichtingen van De Eendragt Pensioen N.V. zijn bij De Eendragt Pensioen N.V. zelf ondergebracht. Van de verdiende premies eigen rekening heeft in 2010 € 549 (2009: € 350) betrekking op haar eigen personeel.

8. Opbrengsten uit beleggingen

OPBRENGSTEN UIT BELEGGINGEN INGEDEELD NAAR VERWERKINGSMETHODE BELEGGINGEN

2010

2009

Vastgoedfondsen

5.739

7.354

Financiële beleggingen

41.924

32.035

Totaal

47.663

39.389


OPBRENGSTEN UIT BELEGGINGEN INGEDEELD NAAR SOORT BELEGGINGEN

2010

2009

Vastgoedfondsen

5.739

7.354

41.613

31.225

0

0

Overige beleggingen: Vastrentende waarden Aandelen Deposito's

281

501

Innovatie

30

309

47.663

39.389

Totaal

OPBRENGSTEN UIT BELEGGINGEN INGEDEELD NAAR SOORT OPBRENGSTEN


Rente Dividend Totaal

72

2010

2009

41.894

31.726

5.769

7.663

47.663

39.389

Vastgoedfondsen Vastrentende waarden

2010

2009

1

1.220

98

1.693

Aandelen

2.530

1.026

Innovatie

1.301

0

0

-957

3.930

2.982

US$hedge Totaal

Jaarverslag 2006

GEREALISEERDE WINST OP BELEGGINGEN

9. Niet-gerealiseerde winst op beleggingen

2010 540

0

58.632

992

Aandelen

8.836

9.084

Innovatie

973

561


Derivaten Totaal

8.954

16.026

77.935

26.663

10. Winstdeling en kortingen

WINSTDELING

2010

2009

Mutatie voorziening winstdeling

1.139

415

Overrente depotbuffers

1.854

837

0

2.475

2.993

3.727

Uitkering Maatschappijwinstdeling Totaal

73


Vastgoedfondsen

2009


NIET-GEREALISEERDE WINST OP BELEGGINGEN

JAARVERSLAG 20 10

11. Bedrijfskosten

BEDRIJFSKOSTEN

2010

2009

Salarissen

2.839

2.115

Sociale lasten

133

83

Pensioenlasten

428

699

Overige personeelskosten

266

194

Automatiseringskosten

251

195

Adviseurskosten

346

473

Huisvesting

275

274

61

122

Brancheverenigingen en toezichthouders Overige bureaukosten Totaal



185

181

4.784

4.336

Pensioenregeling personeel De pensioenregeling voor het personeel is ondergebracht bij De Eendragt Pensioen N.V. De pensioenregeling is een middelloonregeling met een garantie op eindloon. De jaarlijkse opbouw voor middelloon bedraagt 2,25% en voor de garantie 2% van de pensioengrondslag. Als franchise wordt het fiscaal minimum aangehouden. De verworven aanspraken op pensioen worden jaarlijks gefinancierd door een koopsomstorting. De pensioenregeling wordt in de jaarrekening hetzelfde behandeld als de pensioenregelingen van andere verzekeringsnemers. Begin 2009 heeft de Raad voor de Jaarverslaggeving een nieuwe ontwerp-Richtlijn 271.3 over pensioenen gepubliceerd, die met onmiddellijke ingang mag worden toegepast. Uitgangspunt van de ontwerp-Richtlijn is dat voor alle pensioenregelingen de te verwerken pensioenlast in principe gelijk is aan de verschuldigde pensioenpremie, tenzij sprake is van additionele verplichtingen op balansdatum. Besloten is deze ontwerp-Richtlijn met ingang van 1 januari 2008 toe te passen. Accountantskosten In de adviseurskosten zijn begrepen de kosten voor het onderzoek van de jaarrekening door onze accountant KPMG. Over 2010 is aan de externe accountant hiervoor een vergoeding betaald van € 132 (2009: € 92), waarvan een bedrag van € 30 betrekking heeft op 2011. Bestuursbeloning De bezoldiging van de Directie was in 2010 € 487 (2009: € 466). De pensioenlasten van de Directie bedroegen € 130 (€ 214). Voor de Directie bedroegen over 2010 de voorwaardelijk toegekende bonussen € 557 (€ 422). De bezoldiging van de commissarissen was € 60 (€ 60). De commissaris op voordracht van de niet-actieven ontving, uit hoofde van zijn pensioenregeling, pensioen van De Eendragt Pensioen N.V. Geen van de andere commis sarissen ontving pensioen of andere uitkeringen van De Eendragt.

74

Gemiddeld aantal FTE's over het jaar

2010

2009

22,6

16,6

Jaarverslag 2006

GEMIDDELD AANTAL FTE'S

12. Beleggingslasten

BEHEERSKOSTEN EN RENTELASTEN Beleggingskosten onroerendgoedfondsen Beleggingskosten vastrentende waarden Beleggingskosten aandelen Overige beleggingskosten en rentelasten Totaal

2010

2009

23

57

148

30

4

0

18

54

193

141

2010

Vastgoedfondsen

2.545

443

0

15.998

Aandelen

3.922

1.808

Innovatie

531

0

6.998

18.249


Totaal

2009

13. Niet gerealiseerd verlies op beleggingen

NIET GEREALISEERD VERLIES OP BELEGGINGEN

2010

2009

Vastgoedfondsen

1.018

17.359

50

1.152

3.290

0

Vastrentende waarden Aandelen Innovatie

753

45

Derivaten

33.647

17.966

Totaal

38.758

36.522

75


GEREALISEERD VERLIES OP BELEGGINGEN


JAARVERSLAG 20 10

TOELICHTING ACTUARIëLE resultatenANA LYSE Indien niet anders vermeld, luiden de bedragen in duizenden euro’s.

VERSCHIL ONTVANGEN PREMIE EN BENODIGDE ACTUARIËLE PREMIE

2010

2009

Ontvangen premies en koopsommen

169.070

66.719

Actuarieel benodigde premie

-179.079

-81.685

-10.009

-14.966

Totaal

Het verschil in ontvangen premie en de benodigde actuariële premie is verwerkt in de depotbuffers van de verzekeringnemers.

INKOMENDE WAARDEOVERDRACHTEN

2010

Ontvangen waardeoverdrachten Benodigde koopsom Totaal

2009

2.532

1.711

-3.371

-2.068

-839

-357


Het verschil in ontvangen waardeoverdrachten en de benodigde actuariële premie is verwerkt in de depotbuffers van de verzekeringnemers.

RESTITUTIE UIT DEPOTBUFFERS Uitkering

2009

0

-188

2010

2009

83.579

14.122

-108.440

9.521

62

-227

Rendement premieovereenkomsten

-2.408

-779

Interest correcties

-3.773

604

-30.980

23.241

Dit betreft uitkeringen aan verzekeringsnemers uit de depotbuffers.

OVERRENTE Opbrengst beleggingen Benodigde rente Bureaukosten beleggingen


2010

Totaal

Hiervan komt € 1.854 ten gunste van de depotbuffers en € 32.834 ten laste van het resultaat boekjaar.

76

Premievrij voortzetten van de pensioenopbouw Uitkeren van WAO-excedent

2010

2009

-185

-315

-90

-73

Premie arbeidsongeschiktheid

1.376

1.130

Totaal

1.101

742

Jaarverslag 2006

RESULTAAT OP ARBEIDSONGESCHIKTHEID

Hiervan gaat € 881 naar de voorziening winstdeling en komt € 220 ten gunste van het resultaat boekjaar. In de voorziening verzekeringsverplichtingen is de premie voor het uitlooprisico van deze verzekering opgenomen.

RESULTAAT OP ADMINISTRATIEKOSTEN

2010

2009

Kostenopslag

2.788

2.252

Kosten pensioenadministratie

-3.179

-2.710

-391

-458

Totaal

2010

2009

Uitkering

1.640

1.714

Hiervan komt € 508 ten gunste van de voorziening winstdeling en € 1.132 ten gunste van het resultaat boekjaar. Het resultaat op overlijden ontstaat doordat het aantal overledenen afwijkt van hetgeen is verondersteld in de sterftetafel. Overlijden minder deelnemers dan verwacht, dan heeft men een verlies op de verzekeringen van ouderdomspensioen en winst op de verzekeringen van partnerpensioen en omgekeerd.

77


RESULTAAT OP OVERLIJDEN


Hiervan komt € 208 ten laste van de voorziening winstdeling en € 183 ten laste van het resultaat boekjaar.

JAARVERSLAG 20 10

GARANTIEVOORZIENING

2010

2009

Ontvangen opslagen

3.366

2.403

Interest Toevoeging aan de voorziening Totaal

709

-50

-4.380

-2.353

-305

0

Hiervan komt € 305 ten laste van het resultaat boekjaar. De garantievoorziening is opgenomen in de voorziening verzekeringsverplichtingen. De garantievoorziening wordt gevormd om de overgang naar de meest recente overlevingstafel te financieren. Uit hoofde van de garantiecontracten komen de kosten voor rekening van De Eendragt.

UITGAANDE WAARDEOVERDRACHTEN

2010

2009

Betaalde waardeoverdrachten

-2.290

-1.745

2.185

1.777

-105

32

Vrijgevallen uit voorziening verzekeringsverplichtingen Totaal



Hiervan gaat € 105 ten laste van de depotbuffers.

TECHNISCHE WINSTDELING

2010

2009

Toegevoegd aan depotbuffers

5.667

0

Contractueel wordt na afloop van een vijfjaars periode technische winstdeling uitgekeerd. Technische winstdeling bestaat uit het gecumuleerde resultaat op kosten, overlijden en arbeids ongeschiktheid. Indien na de vijfjaars periode het gecumuleerde saldo positief is, wordt 80% van dit saldo toegevoegd aan de depotbuffer. Een negatief saldo is voor rekening van De Eendragt. De eerste contracten zijn afgesloten per 1 januari 2006. In het verslagjaar is derhalve sprake van de eerste uitkering uit hoofde van deze winstdeling.

78

Toegevoegd aan depotbuffers

2010

2009

0

2.475

Jaarverslag 2006

MAATSCHAPPIJWINSTDELING

Maatschappijwinstdeling is van toepassing op het surplus van het vrije eigen vermogen boven 7,5% van de 3% voorziening verzekeringsverplichtingen. Onder vrij eigen vermogen wordt verstaan het eigen vermogen verminderd met achtereenvolgens de Algemene Reserve Solidaire Portefeuille, de wettelijke vereiste solvency, het aandelenkapitaal en de voorziening voor technische winstdeling. Van het aanwezige surplus wordt in twee tranches in totaal 20% toegevoegd aan de depotbuffers van de verzekeringnemers. De eerste tranche betreft de ondernemingen die op 31 december 2005 aangesloten waren bij de rechtsvoorganger van De Eendragt Pensioen N.V. Zij ontvangen in 2010 20,6% van de 20% surplus. De tweede tranche bedraagt 79,4%. Deze wordt over alle aangesloten ondernemingen verdeeld. De verdeelsleutel is de gemiddeld in het depot aanwezige voorziening

TOEREIKENDHEIDSTOETS Aanvulling tot berekende toetsvoorziening

2010

2009

-43.845

0

Hiervan komt € 43.845 ten laste van het resultaat boekjaar.

Amsterdam, 17 mei 2011

79



Directie P.D.H. Menco A. Nieuwenhuizen

JAARVERSLAG 20 10

OVERIGE GEGE VENS Resultaatbestemming



Statutaire regeling betreffende resultaatbestemming In artikel 30 van de statuten van de vennootschap staat het volgende opgenomen betreffende de resultaatbestemming: lid 1: Uitkering van winst ingevolge het in dit artikel bepaalde geschiedt na vaststelling van de jaarrekening waaruit blijkt dat zij geoorloofd is. lid 2: De algemene vergadering beslist omtrent reservering door de vennootschap of uitkering van winst met dien verstande dat de winst uitsluitend kan worden aangewend door deze toe te voegen aan de reserves die binnen de collectieve pensioenverzekeringscontracten van de vennootschap worden gehouden. Overeenkomstig artikel 2:122 Burgerlijk Wetboek kan het in de vorige zin bepaalde worden gewijzigd. lid 3: De vennootschap kan aan de gerechtigden tot de voor uitkering vatbare winst slechts uitkeringen doen voor zover haar eigen vermogen groter is dan het bedrag van het geplaatste kapitaal vermeerderd met de reserves die krachtens de wet moeten worden aangehouden. lid 4: Ten laste van de door de wet voorgeschreven reserves mag een tekort slechts worden gedelgd voor zover de wet dat toestaat. Voorstel tot resultaatbestemming over het boekjaar 2010 De Directie stelt aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders voor het verlies over het boekjaar 2010 ten bedrage van € 63.458 te verdelen zoals in onderstaande overzicht is aangegeven. Dit voorstel is reeds in de jaarrekening verwerkt. RESULTAAT BOEKJAAR

2010

Verdeling resultaat boekjaar: Ten gunste (laste) van de Algemene Reserve Solidaire Portefeuille Ten gunste (laste) van de overige reserves Resultaat boekjaar

2009

-63.731

-621

273

18.667

-63.458

18.046

80

CONTROLE VERK L ARING Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit verslag opgenomen jaarrekening 2010 van De Eendragt Pensioen N.V. te Amsterdam gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de enkelvoudige balans per 31 december 2010 en de enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2010 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen.

Jaarverslag 2006

Aan de Directie van De Eendragt Pensioen N.V.

Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controleinformatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarreken ing. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de vennootschap. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door de Directie van de vennootschap gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden.

81


Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.


Verantwoordelijkheid van de Directie De Directie van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW). De Directie is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.

JAARVERSLAG 20 10

Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van De Eendragt Pensioen N.V. per 31 december 2010 en van het resul taat over 2010 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Amstelveen, 17 mei 2011 KPMG ACCOUNTANTS N.V.



W. Teeuwissen RA

82

83



ANNUAL REPORT

(ENGLISH SUMMARY)

2010

Jaarverslag 2006

JAARVERSLAG 20 10

ENGLISH SUMMARY*

Englishondernemingen Summary Aangesloten


Last year, after the losses in equity suffered during the financial crisis of 2008/2009, the Dutch pension sector was confronted with the most pronounced decline in interest rates it had experienced in 250 years, as well as significantly upwardly revised longevity tables. Both of these events resulted in a substantial increase in liabilities, followed by mounting pressure on the sector from regulating authorities. Life insurance companies such as De Eendragt will soon have to take the impact of the European directive Solvency II into account, which sees higher demands made of the ratio of equity to liabilities. These developments led to disquiet in the Netherlands, with its sizeable pension sector, and an attempt was made to reach a new social accord between employers and labour unions. The current level of securities leads to costs that are too high to be supported by the business community, which must be able to compete internationally. In the future, the risks involved in investing and those stemming from longevity will increasingly be borne by the insured parties, resulting in a gradual move from DB to DC schemes. Consequences for De Eendragt Thanks to our near-complete matching of the interest rate sensitivity, the sharp decline in yields over 2010 had only limited consequences for De Eendragt. Nevertheless, we have suffered losses for the first time since the adoption of this investment policy in 2006. In contrast to pension funds and other insurance firms, De Eendragt employs the triple-A ECB government bond curve to discount its liabilities. These consist of government bonds from Germany, France, the Netherlands, Finland, Austria and until recently, Spain. However, Spain lost its triple-A rating in May 2010 and had to abandon the ECB curve, accompanied by a one-time negative shift of approximately 25 basis points. Even though De Eendragt did not possess any Spanish bonds, this depreciation effected an increase in the scope of the liabilities against an overall lower yield curve. In addition to this, the interest rate sensitivity of the liabilities increased. This created matching problems particularly in the long tail of the curve, where practically no government bonds are present with sufficient duration. Following an extensive study, it was decided that this problem would be best solved by adopting a Total Return Swap, trading euro libor with long-term government bonds. Unlike banks, De Eendragt is running no mismatch risk in this way, as these long-term rates are directly balanced by liabilities with an equal duration. Such transactions do, however, involve financing costs. Besides the low bond yields have a negative effect on solvency, as well as on the ratio of the general reserve and the Solidary Portfolio. The combination of this effect and in particular the greatly increased longevity have forced De Eendragt to postpone its cost of living adjustment for the Solidary Portfolio in 2011 for the first time since 1984. Even though the solvency level was satisfactory at the close of 2010, the substantially increased requirements that will come into effect under Solvency II are challanging. Insured companies For De Eendragt, 2010, when measured against the increase in the number of insured parties, has been its most successful year since its establishment as an insurance firm in 2006. As 2010 came to a close, 49 companies had insured themselves with De Eendragt, which was an increase of 14 over the financial year. Additionally, the number of insured

84

Outlook De Eendragt aims at maintaining its unique insurance concept that has been so successful in recent years and has allowed us to offer our clients many advantages over other life insurers and pension funds. The negative external influences, such as low yields which have resulted in higher liabilities and premiums, increased longevity and growing demands from regulating authorities, have resulted in considerable challenges. Fortunately, De Eendragt possesses the means — sound equity, creativity, and highly qualified and experienced staff — to weather the storm and we are looking forward to facing the challenges of the future with confidence. Although De Eendragt has existed as a pension fund since 1921, De Eendragt Pensioen N.V. has operated as a life insurance provider since 2006. It was not the most stable period experienced by the sector: the worst financial crisis in 90 years had struck, bringing with it extremely low interest rates and sharply increased communication and equity requirements from regulating authorities. Unlike other insurance firms, De Eendragt endured this period without experiencing any serious threat of insolvency or risk to the nominal pension rights. We are looking forward to facing the challenges of the future with confidence.

* English translation is not part of the financial accounts in this annual report.

85

Jaarverslag 2006


Staff and organisational changes During the previous financial year, De Eendragt completed the expansion of its work force, which it began in 2009. By the end of 2010, 25 professionals were active within our organisation, an increase of 11 staff members over 18 months. This expansion of the workforce is related to the growth of our policyholder base from 13 to 50 companies in five years time, and the desire to maintain our high level of service towards our customers in the future. Thanks in part to the efforts and commitment of our staff and the professional support provided by an external consultant, the restructuring of our organisational processes and the integration of our new colleagues was unproblematic. The structure of the organisation and the documentation of our procedures also received extensive attention and a number of activities that were still being performed manually have been automated. Companies were introduced to a module on the De Eendragt web portal which allows them to directly report changes to their workforce. This saves them and the pension administration a number of time-consuming tasks while improving efficiency and minimising the risk of errors. A thorough inventory of the compliance process resulted in a small adjustment to the rules of conduct that all staff must reaffirm with their signature annually, and the Legal Affairs department has been charged with its enforcement.


grew dramatically, thanks in part to the arrival of three businesses possessing extensive staff portfolios. Please find a complete overview of all companies insured by De Eendragt included here as an appendix.

JAARVERSLAG 20 10

BA L ANCE SHEET After result appropriation

ASSETS

2010

2009

Investments

Other financial investments Real estate participations

89,249

129,189

Equity

73,546

77,896

Bonds

1,029,549

791,556

Mortgages

2,548

2,097

Innovation

30,774

19,698

Derivatives

0

3,373 1,225,666

1,023,809

3,165

3,897

50,799

44,604

1,279,630

1,072,310

Receivables and prepayments Cash and cash equivalents Total

LIABILITIES



Capital and reserves

2010

2009

Share capital General reserve solidarity portfolio Other reserves

45

45

30,696

94,427

107,785

107,512 138,526

201,984

Technical reserve Liabilities

1,064,623

Provision for profit sharing

790,617

1,088

5,616 1,065,711

796,233

Derivatives

21,320

0

Other liabilities and accruals

54,073

74,093

Total

1,279,630

1,072,310

AMOUNTS IN EURO 1,000

86

Jaarverslag 2006

INCOME STATEMENT

TECHNICAL ACCOUNT-LIFE INSURANCE Premiums earned on own account

2010

Gross premiums Non-recurring premiums Value transfers Reinsurance premiums

2009

53,793

47,756

126,555

35,189

4,212

2,321

11

-46 184,571

85,220

Return on investments Real estate participations Other investments Realised returns

5,739

7,354

41,924

32,035

3,930

2,982

Non realised returns on investments

51,593

42,731

77,935

26,663

Payments made on own account Gross Value transfers

-47,593

-41,780

-2,290

-1,745 -49,883

-43,525

-274,006

-29,810

-2,993

-3,727

-4,784

-4,336

Change to other technical provisions Provision for life insurance Profit sharing and rebates

Staff and depreciation costs Investment costs -193

Realised investment losses

-141

-6,998

-18,249

Non realised investment losses Investment revenues charged to non-technical account Result for life insurance technical account Revenue allocated from investments transferred from technical account Other revenues Result

-7,191

-18,390

-38,758

-36,522

-1,285

-4,983

-64,801

12,691

1,285

4,983

58

102

-63,458

18,046


87


Fees and interest costs


Expenditures

JAARVERSLAG 20 10

cash f low statement

2010

2009

Cash flow from operating pension activities Premium income Received reinsurance payments Receipts from new commitments taken over Paid reinsurance premiums Expenditure resulting from transferred commitments Pension payments Commutations Operational and administrative costs

154,348

78,282

47

6

3,268

2,022

-26

-52

-2,290

-1,745

-47,487

-41,677

-94

-37

-5,040

-3,543 102,726

33,256

Cash flows from investments Direct income

44,125

Sale and redemption of investments Purchase of investments Fees

34,502

90,278

551,866

-230,741

-590,352

-193

-86 -96,531

Change of liquid assets

6,195

29,186

Balance start book year

44,604

15,418


Balance end book year


-4,070

50,799

44,604


88

89

Jaarverslag 2006

25. Kendrion N.V. 26. Stichting Kenniscentrum Papier en Karton 27. Koninklijke Reesink N.V. en gelieerde ondernemingen 28. Loparex B.V. 29. Loparex Holding B.V. 30. Mott MacDonald NL B.V. 31. Nienhuis Productie B.V. 32. NIWO, Stichting Nationale en Internationale Wegvervoer Organisatie 33. Norske Skog Parenco B.V. 34. Owens Corning Veil Netherlands B.V. 35. Pallas Athena B.V. Wave-Front International B.V. 36. PaperlinX Netherlands B.V. BührmannUbbens B.V. Proost en Brandt B.V. Velpa Enveloppen B.V. 37. Papierfabriek Doetinchem B.V. 38. Papierfabriek Schut B.V. 39. Pfizer B.V. Pfizer Animal Health B.V. 40. Pipelife Nederland B.V. 41. Plasticum Group B.V. 42. Plasticum Tilburg BV Plasticum Ede BV 43. PQ Zeolites B.V. 44. Pregis (Netherlands) Holding B.V. 45. Solidpack B.V. 46. Stamicarbon B.V. 47. Sun Chemical B.V. 48. Van der Windt Verpakking B.V. 49. Vekamaf Holland B.V.


1. Altera Vastgoed N.V. 2. Apeldoorn Flexible Packaging B.V. 3. Arjowiggings Security B.V. 4. Antalis B.V. 5. ADC Archeologische opgravingen B.V. ADC Heritage B.V. Alef Groep B.V. 6. Bandolera B.V. Not The Same B.V. 7. Berends & Slump 8. bioMérieux Benelux BV 9. Clondalkin Group Investments B.V. DR Foldings Cartons B.V. Cats Flexible Packaging B.V. LPF Flexible Packaging B.V. Boxes LPF B.V. Nimax B.V. Flexoplast B.V. 10. Cojafex B.V. 11. Crown Van Gelder Papierfabrieken N.V. 12. Dishman Netherlands B.V. 13. De Eendragt Pensioen N.V. 14. De Efteling B.V. 15. Elementis Specialties Netherlands B.V. 16. Hof Groep Nederland B.V. 17. Huhtamaki Nederland B.V. Huhtamaki Molder Fiber Technology B.V. 18. IC&S Services & Support B.V. 19. IFO International Forwarding Office B.V. 20. Industriewater Eerbeek B.V. 21. Inkoopcombinatie De Eendragt B.V. 22. Israel Economic & Trade Center B.V. 23. JMA Benelux B.V. JMA Logistiek B.V. 24. Keesing Reference Systems B.V.


BI JL AGE: Verzekerde ondernemingen


JAARVERSLAG 20 10

colofon vormgeving: michiel schwing, paswerk grafisch


opmaak en druk: paswerk grafisch, cruquius

papier binnenwerk: 120 grams promail plus natuurwit

zonder optische witmakers, clairefontaine

omslagpapier: 300 grams off-white aquarel ‘elegance’ 100% houtvrij cellulose, papierfabriek schut b.v.

90

JAARVERSLAG DE EENDRAGT PENSIOEN N.V

Recommend Documents