Jaarverslag Algemeen

Jaarverslag 2012

Algemeen

Inhoud ALGEMEEN Voorwoord 3 In memoriam Kees Bleichrodt en Grietje Jansen 4 Het jaar in beeld en cijfers 6 Het jaar 2012: wat ging goed? En wat kan beter? 8 Wat doet het UAF? 12 De organisatiestructuur van het UAF 13 Samenvatting verantwoordingsverklaring 16

18

Sevil Dalkilic: ‘Opgeven was geen optie’ Partners over de hoogtepunten op het gebied van onderwijs Afgestudeerden 2012 in beeld Job Cohen over fatsoen, inburgeren, asielrecht en kansen Het UAF en de Hogeschool van Amsterdam werken samen Het jaar waarin de wachtlijst werd weggewerkt Wat doet het UAF tegen de uitval in de voorbereidingsfase? Het succes van de samenwerking tussen SAR en het UAF Kort nieuws

‘We zijn hier zo eigenheimerig’

22

18 19 20 22 24 26 28 30 32

WERK

34 ‘Wat in je hoofd zit, pakt niemand je meer af ’

60

Aws Swadi: ‘Ineens was ik illegaal’ Partners over de hoogtepunten op het gebied van werk Het UAF smeedt een groot netwerk met UAF meets partners Een onderneming starten in 2012. Anna Korshun deed het De Werkelijkheid: over de kunst van het netwerk Kort nieuws FONDSENWERVING & FINANCIËN

Halleh Ghorashi: ‘Vluchtelingen zijn overlevers’ 44 Donateurs over het UAF in 2012 45 Fondsenwerving 46 Financiën 50 DE TOEKOMST Kémé Cissé: ‘Het UAF gaf me weer toekomst’ Wat doet het UAF in de toekomst? Zes vragen aan de nieuwe UAF-directeur Mardjan Seighali

44 2 UAF jaarverslag 2012

34 35 36 38 40 42

56 57 60

Concept en redactie: Bureau Mint, Utrecht / Concept en ontwerp: Piraña grafisch ontwerp, Utrecht

ONDERWIJS

Een bewogen jaar om trots op te zijn Je kunt niet de wind veranderen, wel de stand van de zeilen. Daar had de kunstschilder Anton Karssen groot gelijk in. Het gure economische klimaat in Nederland treft vooral de kwets baren. Met als gevolg dat het voor vluchtelingen nóg harder knokken is dan voorheen.

Foto: Dirk Hol

Hoe gaan we daar bij het UAF mee om? Allereerst door ons werk te blijven doen. In weerwil van de dalende asielaanvragen in Nederland ligt het aantal vluchtelingstudenten bij het UAF onverminderd hoog. In 2012 hielp het UAF 3.113 studenten uit 77 landen. 202 vluchtelingen behaalden een diploma, 459 vluchtelingen vonden een baan of stage en zes begonnen een eigen bedrijf. Resultaten om trots op te zijn. Intern heeft het UAF hard gewerkt aan het wegwerken van de wachtlijsten, het leggen van contacten en het creëren van nog meer duurzame kansen voor vluchtelingen. Zo wordt het taaltraject voor vluchtelingen beter afgestemd op hun niveau, zodat er op termijn snellere doorstroming plaatsvindt. En met de eerste bijeenkomst van UAF meets partners hebben we een belangrijke stap gezet naar een breed en actief netwerk van topbedrijven die een plek in hun bedrijf willen creëren voor vluchtelingen. Goede ontwikkelingen dus. Voor de vluchtelingen, maar ook voor het UAF. Een van onze taken is immers het bieden van een tegengeluid in een politieke en maatschappelijke kakofonie waarin de nuance en realiteitszin soms ver te zoeken zijn. Wij blijven onverminderd wijzen op de belangrijke inbreng die vluchtelingen hebben geleverd en nóg leveren aan de opbouw van onze samenleving. En hoe meer bedrijven publiekelijk hun waardering voor vluchtelingen tonen, hoe beter het is. Op persoonlijk vlak was 2012 een bewogen jaar voor alle medewerkers. We hebben met veel verdriet afscheid genomen van UAF-directeur Kees Bleichrodt, die in november aan de gevolgen van zijn ziekte overleed. We missen hem zeer. Met Mardjan Seighali krijgt het UAF nu voor het eerst een directeur met een achtergrond als vluchteling. Een betere opvolger had Kees zich niet kunnen wensen.

56

Het UAF ligt op koers, tegenwind of niet. En dat hebben we mede te danken aan al onze donateurs en partners, zonder wie we niet zoveel kansen konden creëren voor vluchtelingen. Met de veerkracht van de vluchtelingen, de vrijgevige donateurs en de steun van onze partners kan het UAF élke storm doorstaan. Ruud Lubbers Voorzitter UAF

UAF jaarverslag 2012 3

Kees Bleichrodt 1952 - 2012

Afscheid van een man vol passie, visie en idealen Foto: Venus Veldhoen

Ondanks alle goede resultaten die het UAF het afgelopen jaar behaalde, is 2012 een jaar met een donker randje. In november overleed Kees Bleichrodt op zestigjarige leeftijd. Hij was twintig jaar directeur van het UAF.

Nuchter

Scherp

Hij bleef nuchter onder de ‘internationaliseringsbrief’, waarmee Mark Rutte in 2004, als staatssecretaris voor Onderwijs, buitenlandse studenten naar Nederland wilde halen om het imago als kennisland hoog te houden. ‘Mooie woorden. Maar hij zou eens naar de asielzoekerscentra moeten kijken. Het talent zit om de hoek. Waarom zouden we dan studenten uit China of Mexico binnenhalen?’

Die reactie illustreerde zijn ambivalente houding tegenover de beleids makers, die in zijn ogen veel potentieel onder de vluchtelingen in de kiem smoorden met het woud aan wetten en regelgeving. En aan Geert Wilders, die het aantal vluchtelingen wil verminderen, had hij in het geheel geen boodschap. In een interview met Trouw liet hij zich in 2011 ontvallen: ‘Zo werkt dat niet. Als hij dat wil, moet hij dat tegen die achterlijke Assad in Syrië zeggen die zijn eigen volk doodschiet, of tegen die idioot in Ivoorkust!’

‘Als je ziekte een land was had ik je helpen vluchten’ Uit een gedicht van Ibrahim Selman

4 UAF jaarverslag 2012

Betrokken Maar hij had meer in huis dan een scherpe tong. ‘Kees zette zich met kracht in om tot een ander vluchtelingenbeleid te komen en gebruikte zijn grote netwerk daar intensief bij. Hij was waar nodig diplomaat en waar mogelijk activist’, aldus André Wilbers, hoofd Interne Bedrijfsvoering

‘Dankzij jou zette ik een stip op de horizon van mijn leven in Nederland,

Grietje Jansen 1976-2012

en vele andere vluchtelingen met mij’

‘Het schoolvoorbeeld van een attente coach’

UAF-alumnus Sander Terphuis bij het UAF en tot maart 2013 waarnemend directeur. ‘Kees was niet ongevoelig voor tegenspraak, vooral als de ingebrachte argumenten zijn visie konden versterken. En hij was zeer betrokken bij zijn collega’s. Kees maakte tijd voor een praatje of een grapje. We hebben veel met hem gelachen.’

Ambitieus Voor vluchtelingen heeft hij bergen verzet. Dat begon al bij Amnesty International. In de jaren zeventig begon Kees Bleichrodt daar als vrijwilliger en hij vertrok in 1989 als adjunct-directeur. Eenmaal bij het UAF veranderde er al snel veel bij de organisatie. Bij zijn aantreden hielp het UAF 1.000 vluchtelingen, inmiddels zijn dat er meer dan 3.000. Er werkten destijds 15 medewerkers, nu zijn dat er 75. Het UAF was toen alleen op studie gericht, nu is bemiddeling naar werk een belangrijk onderdeel van de werkzaamheden.

‘Kees was bezield, hij deed zijn werk met zijn hart, zijn ratio en vanuit een passie die ons allen inspireerde en aanspoorde om niet op te geven’ UAF-alumna Susana Menéndez Trots Kees was trots op wat het UAF bereikt heeft. De uitverkiezing van de organisatie tot het meest effectieve goede doel in 2011 was een bekroning van zijn werk. Maar meer nog genoot hij van successen van de door het UAF gesteunde vluchtelingen. Het afstudeerfeest was ook voor hem ieder jaar een feestelijk hoogtepunt. Voor zijn onvermoeibare inzet voor vluchtelingen werd hij in 2010 tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau benoemd.

Bevoorrecht Kees voelde zich bevoorrecht, omdat hij meer dan twintig jaar directeur van het UAF kon zijn. Zelf vond hij het ‘de mooiste baan van Nederland’. De organisatie vindt het een voorrecht om hem zo lang als directeur te hebben gekend. Ook nadat een ernstige ziekte Kees dwong zijn functie begin 2012 neer te leggen, bleef hij nog lang zeer betrokken bij het UAF. Voor bestuur en medewerkers van het UAF is het onvoorstelbaar dat zijn luide lach niet meer door het pand zal klinken. We missen hem.

Op 16 december 2012 werd het UAF geraakt door nóg een zwaar verlies. Volkomen onverwacht werd Grietje Jansen, consulent bij afdeling Job Support, getroffen door een hersenbloeding. Ze is 36 jaar geworden. Ze liet een man en jonge dochter na. In de zes jaar dat Grietje Jansen bij het UAF werkte, droeg ze op inspirerende wijze bij aan het werk van het UAF. Haar energieke en krachtige persoonlijkheid, en haar organisatorische talent hielpen veel vluchtelingen vooruit. Iedere vluchteling die plannen koesterde om een eigen bedrijf op te zetten, kon rekenen op haar inzet en steun. Ook zette ze haar netwerk in om vluchtelingen aan bestuurlijke ervaring te helpen. Persoonlijke aanpak Van huis uit was Grietje cultureel antropoloog, waardoor ze mensen goed op waarde kon schatten. Kaveh Pour, hoofd Job Support: ‘Met haar persoonlijke aanpak wist Grietje veel vluchtelingen te inspireren en te stimuleren. Zij had een scherp oog voor de talenten van de vluchtelingen die zij begeleidde. Zowel in trainingen als bij individuele begeleiding concentreerde zij zich op de kracht van de mensen met en voor wie zij werkte.’ Haar warme persoonlijkheid, integriteit en oprechte interesse in vluchtelingen en collega’s maakten haar zeer geliefd bij haar collega’s en bij de oud-studenten. ‘Grietje was een lieve vriendin, een behulpzame begeleider en een openhartige adviseur’, aldus Atefeh Firoozi, oud-student. ‘Zij was voor mij een schoolvoorbeeld van een attente coach. Iemand die me met mijn taalachterstand en cultuurverschillen als vluchteling accepteerde, mijn doorzetting en input waardeerde en probeerde me verder omhoog te tillen.’


Vluchtelingen die het UAF in 2012 ondersteunde:

3.113

Vorig jaar meldden zich 1500 vluchtelingen aan bij het UAF. Daarvan konden er 800 in 2012 beginnen met de voorbereiding op hun studie. De rest van de vluchtelingen in de voorbereiding was al in eerdere jaren aangenomen door het UAF. In het verslagjaar waren er 1.084 vluchtelingen bezig met een studie. Daarvan studeerden er 202 af in 2012. Het UAF ondersteunde 454 vluchtelingen bij hun zoektocht naar werk.

vlu ch t

ee zich op n e i d en g in 1.57 el

g

en

27% Informatica + Techniek

202 6 UAF jaarverslag 2012

AFGESTUDEERDEN

be

zig

me t e e n st u d

hbo

55%

8% Recht

12% Overig

84

li n

26% Zorg + Welzijn

1.0

te

stud ier ic

20%

4% Kunst + Cultuur

ch

gen n i ht

vlu

wo

st ud ien ive au

23% Economie

173

STAGEPLAATSEN

64

VRIJWI

De nieuwe studenten in 2012 kwamen voornamelijk uit:

ALGEMEEN

Rusland 11

Irak 148

Armenië 25

Syrië 15

n stud ie v oo rb e en id re

75

Iran 181

Afghanistan 57 China 26

Soedan 17 Eritrea 41

Dem. Rep. Congo 15

Pakistan 12 Myanmar 15

5% Rechten

te

45

4

Somalië 27

die

ch vl u na ek zo

ILLIGERSPLEKKEN

20% Informatica + Techniek

6

werk ric

16% Economie

2% Kunst + Cultuur

mbo

25%

6% Onderwijs

Nepal 14

en ing ht

l ar in g e ee n o p nb aan

Oeganda 20

Bhutan 13

33% Zorg + Welzijn

STARTENDE ONDERNEMERS

18% Overig

286

BANEN UAF jaarverslag 2012 7

Het UAF heeft met 2012 een indrukwekkend jaar afgesloten. Er waren hoogtepunten en geleerde lessen. Vier bestuursleden en het managementteam blikken terug op een bewogen jaar.

Wat deed het UAF in 2012? ‘We zijn er in 2012 in geslaagd het kwetsbare onderwerp van vervolgde wetenschappers onder de aandacht te brengen met De Verboden Wetenschapsmonologen. Deze wetenschappers schuwen vaak de publiciteit, uit angst voor vervolging. Dit theaterstuk geeft ze toch een stem. We hebben dit programma opgezet om universiteiten bij het project te betrekken. Het idee was dat ze zo gestimuleerd werden om een tijdelijke werkplek aan vervolgde wetenschappers te bieden. De theatershow bleek een groot succes en kreeg veel publiciteit. Een concreet resultaat: de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) riep een beurs in het leven naar aanleiding van de voorstelling, om elk jaar een vervolgde wetenschapper aan een werkplek te helpen. Een ander hoogtepunt is de acht procent groei in eigen fondsenwerving. Zeker in tijden van crisis is dat bijzonder. We hebben ook 1.454 nieuwe donateurs geworven, en daar zijn we trots op. Waar onze afdeling in 2012 van heeft geleerd? De samenwerking met het maandblad Opzij. Met een combinatie van redactionele aandacht en advertenties willen we onze naamsbekendheid vergroten en nieuwe donateurs werven. Dat past goed bij ons idee om de verhalen van 8 UAF jaarverslag 2012

vluchtelingen beter over het voetlicht te brengen. Ik ben enorm tevreden over de aandacht die we kregen in het blad, maar uiteindelijk hebben we maar tweehonderd reacties ontvangen. Toch heeft de publiciteit meer bewustzijn gecreëerd, waar we in 2013 meer mee willen doen. We gaan zeker door met deze vorm van werven, maar we weten wel waar we beter op moeten gaan letten.’ Boukje de Haan, hoofd Communicatie & Fondsenwerving

‘We vieren hier elke verblijfs vergunning’ Foto: Aleksandra Mihajlovic

Foto: Aleksandra Mihajlovic

‘Acht procent groei in eigen fondsenwerving’

‘Het jaar 2012 kende verschillende hoogtepunten. Als hoofd Studen tenbegeleiding ben ik allereerst blij met de impuls die de samenwerking met onderwijsinstellingen heeft gekregen. Het convenant met de Hogeschool van Amsterdam is daar een mooi voorbeeld van. Maar ook het feit dat we er in zijn geslaagd de schakeljaren in Zwolle en Rotterdam in stand te houden. Kwalitatief goed taal- en schakelonderwijs is belangrijk om studenten zo snel en efficiënt mogelijk aan een studie te laten beginnen. Ook vieren we hier elke verblijfsvergunning. Neem bijvoorbeeld de UAF-studente Gulistan Gudojev. Haar optreden in het VPRO-programma Weg van Nederland maakte zoveel indruk dat minister

ALGEMEEN

We hebben in 2012 ook een begin gemaakt met de aanpak van de minder gunstige ontwikkelingen. Studenten die in een voorbereidend traject zitten doen daar vaak te lang over en de uitval is te hoog. In 2012 hebben we, samen met organisatieadviesbureau Accenture, een aanpak bedacht om het tempo omhoog en de uitval omlaag te krijgen. Ook zijn we bezig met het vlottrekken van de gevolgen die de digitalisering van de studiefinanciering met zich meebrengt. De communicatie liep altijd via het UAF, en wij regelden alles met de studie en de student. Maar tegenwoordig komt het veel vaker voor dat de student direct met DUO contact heeft, zodat er twee informatiestromen naast elkaar bestaan. Die lopen niet altijd parallel, met de nodige administratieve complicaties als gevolg.’ Albert de Voogd, hoofd Studentenbegeleiding

‘Het afstudeer feest bezorgt me elke keer weer kippenvel’ ‘Zoals elk jaar was ook in 2012 het afstudeerfeest weer een indrukwekkende bijeenkomst. Al die gelukkige gezichten, die ontroerende verhalen, de blije vrienden en familie. Het bezorgt me keer op keer kippenvel. Dat we steeds weer weten te realiseren dat vluchtelingen hun droom waarmaken, geeft energie en vertrouwen. Een groot deel van 2012 mocht het UAF zich “het meest effectieve goede doel” noemen. In de Trouw Goede Doelen Top 50 eindigde het UAF eind 2011 bovenaan in de categorie Welzijn en Cultuur. De erkenning die daaruit sprak deed ons goed. In 2012 werden we nummer drie. Een prima resultaat, waar we wat mij betreft nog meer publiciteit mee mogen genereren. Want het UAF kan zeker meer naamsbekendheid gebruiken. Ik merk om me heen nog steeds dat veel mensen moeite hebben om het UAF te plaatsen. Bij de viering van het 60-jarig bestaan van het UAF in 2008 was de koningin aanwezig. We zagen er in de media nauwelijks iets van terug. Dan doen we kennelijk iets niet goed. Een vergroting van de naamsbekendheid leidt

tot meer donateurs, en ook die kan het UAF goed gebruiken. Ik denk dat de basale bedrijfsvoering moet worden betaald uit de donateursinkomsten, en dat redden we nu nog niet. Voor het voortbestaan van het UAF is het dus noodzakelijk meer mensen te bereiken. Ik ben ervan overtuigd dat het moet kunnen, de vraag is alleen hoe.’ Ad Hoevenaars, bestuurslid en penningmeester sinds 1 juni 2004


Leers op basis van schrijnendheid een verblijfsvergunning toekende. Tenslotte zijn we als UAF ook ingenomen met de invoering van het kinderpardon. Die regeling is voor veel van onze studenten erg belangrijk.

‘Met minimale middelen maxi male resultaten halen’

‘Een van de hoogtepunten in 2012 was wat mij betreft de publicatie van het meerjarenbeleidsplan. Het dwingt je als organisatie te bepalen waar je staat. Hoe is het tot nu toe verlopen, en waar komen de accenten in de toekomst te liggen? Onze focus lag vroeger bij de kwantiteit, we wilden zoveel mogelijk vluchtelingen helpen. Aanvullend hebben we echter ook kwaliteitsnormen nodig om met zoveel mogelijk vluchtelingen de gestelde doelen ook echt te kunnen bereiken. Zeker nu blijkt dat de uitval in de voorbereiding hoger is dan wenselijk. Inmiddels is in de hele organisatie doorgedrongen dat we niet zozeer aan hulpverlening doen, maar aan doelgerichte ondersteuning. We houden natuurlijk altijd oog voor de persoonlijke omstandigheden van vluchtelingen, maar als we met minimale middelen maximale resultaten willen halen, moeten we hogere eisen stellen. Een praktisch punt dat tevreden stemt is de uitbreiding van onze kantoorruimte. Door de groei van afgelopen jaren maakten steeds meer gezamenlijke ruimtes plaats voor werkplekken. Gelukkig hebben we de faciliteiten nu weer helemaal op orde. De toegenomen uitval van studenten die zich voorbereiden op een studie bleek een punt van zorg in 2012. Met behulp van organisatieadviesbureau Accenture hebben we de zwakke plekken in de werkprocessen blootgelegd, zodat we die kunnen verbeteren. Verder merkten we in 2012 dat ook het UAF hinder ondervindt van de economische crisis. Het wordt bijvoorbeeld moeilijker om de projectfinanciering rond te krijgen. Dat is jammer, omdat in de projecten de innovatiekracht van het UAF schuilt.’ André Wilbers, hoofd Interne Bedrijfsvoering en van januari 2012 tot en met maart 2013 waarnemend directeur UAF jaarverslag 2012 9

‘Het afstudeerfeest in de Rode Hoed. Dat is elk jaar weer een hoogtepunt, en dat was in 2012 niet anders. Geweldig om te zien waar je het voor doet. Elke keer ben ik weer trots op het talent dat via ons de arbeidsmarkt op gaat. Dat het UAF de eer had de laatste schenking uit het Fonds 100 jaar VNO-NCW te ontvangen vond ik ook een mooi moment in 2012. Natuurlijk was het een gulle donatie en zijn we heel blij met het bedrag van 100.000 euro. Maar ook de erkenning van de ondernemingsorganisatie die uit deze donatie sprak, betekende veel. De toegevoegde waarde die vluchtelingen te bieden hebben op de arbeidsmarkt wordt door het bedrijfsleven gewaardeerd. Nederland heeft de komende jaren een grote behoefte aan hoogopgeleiden en het UAF voorziet in die behoefte. De samenwerking met het bedrijfsleven is al goed, en kan in de toekomst nog beter worden. Het UAF zet al goede stappen in die richting, met bijvoorbeeld UAF meets partners en Duurzaam & divers. Het jaar 2012 werd verder beheerst door het overlijden van Kees Bleichrodt en Grietje Jansen. Het wegvallen van twee collega’s trekt een flinke wissel op een organisatie. Kees was veel meer dan alleen een directeur voor het UAF. Ondanks het grote verdriet bleef de organisatie evenwel overeind, dat was geweldig om te zien. Het kan niet makkelijk zijn geweest, maar het is iedereen wel gelukt. Hulde daarvoor.’ Behnam Taebi, bestuurslid sinds 1 oktober 2009

‘Hogere instapeis goede zaak’ ‘Een goede ontwikkeling in 2012 was het unanieme streven om de focus te houden op onze kerntaak: vluchtelingstudenten ondersteunen bij succesvol studeren en ze helpen bij het doorstromen naar de arbeidsmarkt. Er zijn voortdurend politieke en maatschappelijke ontwikkelingen die onze aandacht vragen, omdat ze de doelgroep van het UAF raken. Neem bijvoorbeeld de langstudeerboete. Dat raakt de vluchtelingstudenten, omdat zij over het 10 UAF jaarverslag 2012

algemeen langer nodig hebben om in hun studie te slagen. Dus ik begrijp heel goed dat het UAF zich in deze discussie heeft gemengd. Maar het leidt ook af. We mogen niet uit het oog verliezen dat we ons primair op studie en werk richten. Het feit dat het bestuur is aangevuld met Hans Dijkman, hr-directeur bij Philips, illustreert nog eens extra dat ook werk steeds meer aandacht krijgt. Ook de hogere instapeis voor aankomende studenten is een goede zaak. Het is belangrijk goed te kijken of studenten het niveau aankunnen en een passende studie weten te vinden. Dat betekent wellicht dat er minder studenten aan een studie kunnen beginnen, maar ook dat hun slagingskans hoger is. Op deze manier kunnen we de studenten nog beter begeleiden. Want bij het stellen van hogere eisen aan aspirant-studenten past ook een hoger niveau van ondersteuning. Meer in het algemeen vond ik het positief om te zien hoe de organisatie zich staande hield tijdens de ziekte van Kees Bleichrodt. De plaatsvervangende directie was doortastend, bescheiden en handelde in de geest van Kees. Dat bracht rust in de organisatie. De afgelopen jaren is het UAF gegroeid met als gevolg dat het informele en transparante karakter dat zo goed werkte toen de organisatie nog kleiner was, toe is aan een meer formele structuur. Met mate natuurlijk, maar om de medewerkers betrokken te houden is het goed om ze bijvoorbeeld systematisch te informeren over de plannen en de resultaten van alle inspanningen. Zodat ze weten wat hun bijdrage is aan het geheel en wat de resultaten daarvan zijn.’ Els Verhoef, bestuurslid sinds 1 april 2005 en secretaris sinds september 2012

‘Werken aan betere opkomst carrièrebeurzen’ Foto: Aleksandra Mihajlovic


‘De toegevoegde waarde van vluchtelingen wordt gewaar deerd’

‘Voor mij is 2012 het jaar waarin we een begin maakten met het programma UAF meets partners. Dat is een sterk netwerk van topbedrijven in Nederland. Afgestudeerde vluchtelingen vinden moeilijk een baan. Dat heeft niet alleen met de crisis te maken, maar ook met de achtergrond van de vluchtelingen. Ze zijn talentvol, maar hebben geen netwerk, zijn niet goed bekend met sollicitatieprocedures of komen uit culturen waar bescheidenheid de norm is. En bij bedrijven merkten we aarzeling als het om vluchtelingen gaat. Die aarzeling verdwijnt echter als er kennis wordt gemaakt. Bedrijven die ervaring opdoen met een vluchteling op de werkvloer zijn vaak erg enthousiast. Het netwerk is dus niet alleen belangrijk voor het vinden van werkervaringsplaatsen en vacatures, maar ook voor de beeldvorming bij

ALGEMEEN

andere bedrijven. Verder organiseren we zoveel mogelijk gelegenheden voor studenten om toekomstige werkgevers te leren kennen. Bijvoorbeeld door carrièrebeurzen, of inhousedagen bij bedrijven. Dat zijn geweldige kansen om te netwerken. Toch valt het ons op dat de opkomst van de studenten op carrièrebeurzen soms achterblijft bij onze verwachtingen. Daar moeten we als UAF iets aan doen. Het is me niet duidelijk hoe dat komt. Misschien hebben de studenten andere prioriteiten, of zitten ze helemaal niet te wachten op deze events. We moeten werken aan een betere afstemming tussen hun behoeftes en onze ideeën. Want uiteindelijk is het ieders bedoeling om de studenten de kans te geven het geleerde daadwerkelijk in de praktijk te brengen.’ Kaveh Pour, hoofd Job Support

‘Inzet voor vervolgde wetenschappers geweldig’ ‘Een jaarlijks terugkerend hoogtepunt, dus ook in 2012, is voor mij het afstudeerfeest. Al die gelukkige gezichten en mooie verhalen. Daar zie je het resultaat van de inspanningen van het werk dat het UAF verzet. Daarnaast vind ik met name twee projecten heel bijzonder: het project de Werkelijkheid en het project voor vervolgde wetenschappers. Kunstenaars zijn vaak politieke voorlopers, degenen die laten zien wat er mis is in een maatschappij. Dat maakt ze kwetsbaar. En als ze vervolgd worden en hier hun toevlucht zoeken, hebben ze het opnieuw moeilijk, want kom als kunstenaar maar eens aan een goed betaalde baan. Dat het UAF hen helpt geld te verdienen met hun creativiteit is heel mooi. Ook wetenschappers zijn vaak voorlopers en betrokken bij het begin van democratisering. Onderzoek brengt rationele inzichten met zich mee en dictaturen kunnen de spiegel van de waarheid vaak slecht verdragen. Ik vind het daarom geweldig dat het UAF zich inzet voor vervolgde wetenschappers. De ziekte en het overlijden van Kees Bleichrodt hebben het jaar 2012 erg beïnvloed voor mij. Hij was niet alleen een heel betrokken directeur, maar ook een goede vriend. Het wegvallen van Kees als inspirator en energieke netwerker heeft een enorme impact op de organisatie gehad, maar ik ben onder de indruk van de manier waarop het UAF het verlies opving. Petje af voor iedereen, die ondanks het verdriet toch enthousiast doorging met het helpen van vluchtelingen. Mooi om te zien dat de organisatie zoveel veerkracht heeft en de moed niet liet zakken.’ Ashley Terlouw, bestuurslid en secretaris tot september 2012

En wat doet het UAF in de toekomst? Regeren is vooruitzien. Daarom vroegen we aan het managementteam en de vier bestuursleden ook welke ontwikkelingen de toekomstige koers van het UAF beïnvloeden. Wat verdient extra aandacht, waar komen de accenten? Lees meer op pagina 51


EE

N

UN PE

GR OE P

BELANGEN BEHARTIGEN Het UAF behartigt de belangen van asielzoekers en vluchtelingen in Nederland (en in bescheiden mate ook daarbuiten). Met name de (potentieel) hoog opgeleide vluchtelingen kunnen rekenen op de steun van het UAF. De belangenbehartiging krijgt vooral vorm door beleidsbeïnvloeding, publiciteit en samenwerking met andere organisaties.

EL ES TE

UN

TEUN ES EL

ST E R

FINANCIËLE EN MORELE STEUN Alle door het UAF aangenomen asielzoekers en vluchtelingen krijgen financiële en morele steun. Financieel steunt het UAF de studenten met giften en leningen. Morele steun komt in de praktijk neer op begeleiding, informatie en training. De mate van steun hangt af van het stadium waarin de vluchtelingen zitten: vluchtelingen die zich voorbereiden op de studie, studenten, werkzoekenden of alumni.

FINAN CIË L

OR

BELA NG EN

N IGE T AR H E

M

B

Wat doet het UAF?

U ID V I IND

INDIVIDUELE STEUN Iedere vluchteling heeft een eigen verhaal. En een bijbehorend traject naar een diploma en een verblijfsvergunning. Het UAF helpt individuen bij het wegwerken van eventuele kennisachterstanden om aan een studie te kunnen beginnen. Als de vluchteling problemen heeft met instanties, zoals het IND, COA, onderwijsinstelling of gemeente staat het UAF de vluchteling met raad en daad bij. Ook in het geval van vreemdelingendetentie, schulden of dreigende uitzetting schiet het UAF te hulp.

STEUN PER GROEP Specifieke groepen binnen de asiel zoekers en vluchtelingen die het UAF steunt ontvangen extra hulp, zoals kunstenaars, artsen, juristen of startende ondernemers. Het UAF gaat voor deze groepen samenwerking aan met bijvoorbeeld adviesbureaus, brancheverenigingen en bedrijven om de kansen op stages, werkervaringsplekken en banen voor vluchtelingen te vergroten. Ook vrouwen, uitgeprocedeerde vluchtelingen, vervolgde wetenschappers en uitgenodigde vluchtelingen ontvangen specifieke steun van het UAF.

De doelstelling van het UAF is verwoord in artikel 2 van de statuten. Deze luidt als volgt: ‘De Stichting voor Vluchteling-Studenten UAF, zich beroepend op de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, stelt zich tot doel hoger opgeleide vluchtelingen uit alle delen van de wereld, die vanwege gegronde vrees voor vervolging het land hebben verlaten, bij voldoende gebleken capaciteiten de nodige materiële en geestelijke steun te verlenen om hun studie in Nederland te kunnen voortzetten en succesvol te beëindigen, en hen steun te verlenen bij het verwerven van een plaats op de arbeidsmarkt die aansluit bij hun opleiding alsmede voorlichting te geven over bovenomschreven doelgroep en activiteiten.’


ALGEMEEN

Het UAF heeft een onafhankelijk bestuur, dat de jaarcijfers, de begroting en het jaarplan van het UAF vastlegt. De dagelijkse leiding van het UAF ligt bij het managementteam, dat bestaat uit de directeur en de hoofden van de afdelingen.

De organisatiestructuur van het UAF Bestuur In het bestuur van de stichting zijn de werkvelden van het UAF vertegenwoordigd: vluchtelingen en asiel, onderwijs en werk, en internationale betrekkingen. Ook zijn er leden met een achtergrond op het gebied van communicatie, fondsenwerving, hrm en bedrijfsvoering. De maximale zittingstermijn voor bestuursleden is negen jaar (drie termijnen van drie jaar). De bestuursleden doen hun werk onbezoldigd. In 2012 vergaderde het bestuur zes keer. Op de agenda stonden onder meer: ¢ Het beleid voor de periode 2013-2016, resulterend in de vaststelling van een nieuw meerjarenbeleidsplan; ¢ Nieuwe ontwikkelingen op asielrechtelijk gebied; ¢ Actuele politieke ontwikkelingen, waarbij vooral het beleid van de kabinetten Rutte I+II en de gevolgen voor het UAF centraal stonden; ¢ De interne organisatie (interne bedrijfsvoering, jaarplan, begroting, jaarrekening, reservebeleid, fondsenwerving en ondernemingsraad); ¢ Het instellen van een ambassadeursnetwerk met deelnemers uit de top van het bedrijfsleven om een groter draagvlak te creëren voor talentvolle vluchtelingstudenten op de Nederlandse arbeidsmarkt; ¢ De waarnemingsregeling directeur en de werving van een nieuwe directeur.

Herman Vriesendorp trad op als bestuurssecretaris a.i. Deze regeling liep van 1 januari 2012 tot 1 maart 2013.

Auditcommissie Vier bestuursleden vormen de auditcommissie. Deze waakt over de bedrijfsvoering, de uitvoering van het jaarplan en de financiën. De commissieleden spreken met de directeur en leden van het managementteam over alle onderwerpen die de financiën, de planning- en control cyclus en de bedrijfsvoering aangaan. Ook signaleren zij mogelijke risico’s voor de organisatie. Een parttime internal auditor rapporteert zijn bevindingen en aanbevelingen aan de auditcommissie. Die aanbevelingen zijn de basis voor verbeteringen in de organisatie. Vanwege de ziekte van de directeur zijn in 2012 de werkzaamheden van de internal auditor evenwel opgeschort. De internal auditor, Herman Vriesendorp, had anders een dubbele functie gehad.

Beroepscommissie Vluchtelingen die – ook in bezwaar – zijn afgewezen door het UAF, kunnen beroep aantekenen bij de beroepscommissie. Deze commissie bestaat uit externe leden met een vluchtelingrechtelijke achtergrond. Als specialisten in vreemdelingen- en asielrecht waarborgen zij de kwaliteit van de besluitvorming van het UAF.

Managementteam Het UAF staat onder leiding van een managementteam (mt) dat bestaat uit de directeur en de hoofden van de afdelingen. Besluitvorming in het mt vindt plaats op basis van consensus. De zeggenschap van de directeur is vastgelegd in een directiestatuut. De directeur vertegenwoordigt de organisatie bij het bestuur. In 2012 was vanwege de ziekte en het overlijden van directeur Kees Bleichrodt een waarnemingsregeling directeur van kracht. André Wilbers, plaatsvervangend directeur en hoofd Interne Bedrijfsvoering trad op als waarnemend directeur.

Medewerkers Het UAF telde in het verslagjaar een bezetting van 55,8 fulltime-equivalent (fte), verdeeld over gemiddeld 75 medewerkers. In totaal waren er 90 medewerkers gedurende een deel van het jaar in dienst. Door de ziekte en het overlijden van directeur Kees Bleichrodt gold een waarnemingsregeling voor de directeursfunctie, die door twee personen werd uitgevoerd.


Per afdeling bedroegen het aantal fte’s en aantal medewerkers:

Comité van aanbeveling

Het comité van aanbeveling van het UAF bestaat uit de volgende leden: de heer prof. dr. Th. C. van Boven, de heer prof. dr. P.J.D. Drenth, mevrouw prof. dr. ir. L.O. Fresco, de heer dr. A.H.G. Rinnooy Kan, de heer dr. H.D. Tjeenk Willink, de heer dr. H.J. Witteveen, de heer S.S.F. Directie 1,3 2 personen Hazewinkel. Tot hun overlijden maakten ook de heren Th. Olof (overleden op 9 Studentenbegeleiding 25,3 41 personen oktober 2012) en prof. mr. P.H. Kooijmans (overleden op 13 februari 2013) deel uit van het comité. Job Support 10,7 15 personen

fte aantal

Communicatie & Fondsenwerving 5,9 8 personen Interne Bedrijfsvoering 7,7 11 personen Managementondersteuning

4,9

13 personen

In 2012 werden vijftien nieuwe medewerkers aangenomen, van wie vier voor tijdelijke ondersteuning en twee stagiaires. In dezelfde periode hebben tien medewerkers de organisatie verlaten en overleden er twee werknemers. De gemiddelde leeftijd van de UAF-medewerker is 42 jaar ¢ 64 procent van alle medewerkers heeft een vast contract ¢ 66 procent van de werknemers is vrouw ¢ 28 procent van de medewerkers is van niet-westerse afkomst ¢ 24 procent van het totaal aantal medewerkers komt uit de eigen doelgroep

Ondernemingsraad In 2012 heeft de or instemming verleend op de reiskostenregeling, het verzuimprotocol, de regeling voor onbetaald verlof, de aanvullende UAF-bepalingen cao en het plan van aanpak naar aanleiding van de risico-inventarisatie en -evaluatie. Daarnaast heeft de or advies uitgebracht op het profiel en de benoeming van de nieuwe directeur; op het protocol ‘Werken in projecten’; op het strategisch personeelsbeleid; op de begroting 2013 en de meerjarenraming en op de huisvesting van het UAF. Tenslotte heeft de or, vanuit haar initiatiefrecht, aan de directie vragen gesteld over onder meer het exitbeleid bij het UAF; de veiligheid van het personeel en de evaluatie van de thuis- en telewerkregeling. De or bestaat uit vijf leden.

¢

Het UAF legde in 2012 een standaard vast voor de functionerings- en ontwikkelingsgesprekken. Ook ontwikkelde de organisatie een scholingsen opleidingsbeleid. Na een risico-inventarisatie en -evaluatie is een plan van aanpak opgesteld. Belangrijke onderdelen daarvan zijn: het verbeteren van de bhv-werkzaamheden, de veiligheid van de huisvesting, hoe om te gaan met bedreigingen op sociale media en een werkdrukbelevings onderzoek.

Bestuur In 2012 bestond het bestuur uit: ¢ Ruud Lubbers, voorzitter ¢ Iric van Doorn ¢ Thijs Drupsteen ¢ Roel Fernhout ¢ Ad Hoevenaars, penningmeester ¢ Saskia Stuiveling ¢ Behnam Taebi ¢ Ashley Terlouw, secretaris (tot 1 september 2012) ¢ Els Verhoef, secretaris (sinds 1 september 2012) ¢ Ben Warner ¢ Hans Dijkman (vanaf 1 oktober 2012) ¢ Egbert Myjer (vanaf 1 november 2012)

Scholing Verschillende medewerkers volgden in 2012 scholing, onder meer in het voeren van functioneringsgesprekken, taalvaardigheid en vakinhoudelijke deskundigheidsbevordering. De bhv’ers ontvingen (bij)scholing. Ook besteedde het UAF een gedeelte van het opleidingsbudget aan coaching en/of intervisie, met name van de teamleiders.


Kijk voor de functies en nevenfuncties van de bestuursleden op onze website.

ALGEMEEN

Organigram UAF

bestuur

auditcommissie/ internal auditor

directeur

interne bedrijfsvoering

management ondersteuning

communicatie & fondsenwerving

studentenbegeleiding, intake en studiefinanciering

CBF

Planet

Het UAF heeft het CBF-Keur voor goede doelen en weet zich gebonden aan de Code Goed Bestuur. Het UAF houdt zich aan ‘Richtlijn 650 voor Fondsenwervende instellingen van de Raad voor de Jaarverslaggeving’.

¢ Het

Maatschappelijk verantwoord ondernemen Het mvo-beleid gaat uit van de drie P’s: people, planet, profit.

People ¢ Bij

de selectie van nieuwe medewerkers wordt eerst nagegaan of (voormalige) vluchtelingen beschikbaar zijn. ¢ Bijna één derde van de UAF-medewerkers heeft geen Nederlandse achtergrond. ¢ De werkomstandigheden zijn gericht op ziektepreventie. Daartoe zijn ergonomisch verantwoorde bureaustoelen aangeschaft, functioneert een arbo-preventiemedewerker, is een computerontspanningsprogramma geïnstalleerd en worden vaak pauze-ontspanningsoefeningen georganiseerd.

job support

schoonmaken van de UAF-panden is uitbesteed aan U-werkbedrijven (die mensen met een arbeidshandicap in dienst hebben). ¢ Het UAF gebruikt milieuvriendelijke schoonmaakmiddelen. ¢ De tuin wordt op milieuvriendelijke wijze onderhouden, zonder bestrijdingsmiddelen en kunstmest. ¢ Het UAF gebruikt groene energie (stroom en gas). ¢ Voor de kantine worden fair trade en (als mogelijk) biologisch geteelde producten ingekocht. ¢ Het UAF stimuleert medewerkers om met het openbaar vervoer te reizen.

Profit ¢ Voor

verantwoord beheer van de middelen geldt een ethische code. Het UAF vermijdt betrokkenheid bij: schending van mensenrechten, kinderarbeid, discriminatie, corruptie, dwangarbeid, een niet-vrije vakvereniging en de productie en levering van wapensystemen. ¢ Uitgangspunt is de bescherming van natuur, milieu en klimaat. ¢ Omdat de aandelenportefeuille klein van omvang is, belegt het UAF in aandelenfondsen van de ASN Bank. Zo weet het UAF zeker dat de ethische code wordt nageleefd.


Samenvatting

verantwoordingsverklaring Onderscheid bestuur, uitvoering en toezicht Eind 2012 bestond het bestuur van Stichting voor VluchtelingStudenten UAF uit tien bestuurders. De bestuursleden ontvangen op geen enkele wijze een bezoldiging. In het bestuur zijn de volgende beleidsdomeinen vertegenwoordigd: ¢ De doelgroep; ¢ Universitaire wereld en de wetenschap; ¢ Mensenrechten- en vluchtelingenbeleid; ¢ Bedrijfsleven, hrm en bedrijfsvoering; ¢ Rechterlijke macht en advocatuur; ¢ Openbaar bestuur; ¢ Sponsoring, communicatie en fondsenwerving. Om de toezichthoudende rol van het bestuur te versterken, heeft het UAF een vier leden tellende auditcommissie, ondersteund door een parttime internal auditor. In een directiestatuut, dat in november 2012 werd herzien, is beschreven wat de taken en bevoegdheden van de directeur zijn met betrekking tot zijn bestuurlijk functioneren, het organisatiebeleid, de interne organisatie, personele zaken, financiën, externe contacten en publiciteit. In 2012 is er een nieuw meerjarenbeleidsplan opgesteld voor de periode 2013-2016. In het jaarplan worden de strategische doelstellingen uit het meerjarenbeleidsplan vertaald in operationele plannen en begrotingen. Budgetbewaking is een continu proces. Overzichten van de uitvoering van de begroting en de resultaten gebaseerd op de jaarplanindicatoren worden opgenomen in kwartaalrapportages. De voorzitter van de auditcommissie rapporteert ieder kwartaal aan het bestuur over de bevindingen en voorgenomen maatregelen.

Verhogen van de effectiviteit en efficiency van de bestedingen Volgens de doelstelling steunt het UAF hoger opgeleide vluchtelingen, die vanwege gegronde vrees voor vervolging het land hebben verlaten. Bij voldoende gebleken capaciteiten wordt: ¢ naar vermogen materiële en morele steun verleend om de studie in Nederland te kunnen voortzetten en voltooien; ¢ steun verleend bij het verwerven van een plaats op de arbeidsmarkt, die aansluit bij de opleiding. Daarnaast behartigt het UAF de belangen van asielzoekers en vluchtelingen en geeft de stichting voorlichting aan en over deze groep en over de organisatie. 16 UAF jaarverslag 2012

In haar 64-jarig bestaan heeft het UAF een zorgvuldige besluitvorming voor het accepteren van cliënten ontwikkeld. De beoordelingscriteria zijn vastgelegd. Besluiten worden door een tweede instantie beoordeeld, voordat ze definitief zijn. Er zijn bezwaar- en beroepsprocedures voor (aspirant-)cliënten die het niet eens zijn met een beslissing van het UAF. Ook de begeleiding van cliënten wordt getoetst op effectiviteit. Het UAF begeleidt vluchtelingen individueel en in groepen. Ten minste jaarlijks worden de studieresultaten gemonitord. De begeleider stuurt waar nodig bij en kan ook besluiten de cliëntrelatie te beëindigen. Naast begeleiding maakt het UAF afspraken met onderwijsinstellingen, bedrijven, overheidsinstellingen en andere organisaties om de begeleiding van vluchtelingenstudenten zo goed mogelijk te laten verlopen en/of (meer) afgestudeerde vluchtelingen in dienst te nemen. Het UAF wil haar doelstellingen zo kosteneffectief mogelijk behalen. Om de doelmatigheid van de processen te bevorderen zijn er sjablonen voor projectactiviteiten. Er zijn normen voor opvang en taken van begeleiders en er is een outputverantwoordelijkheid voor de medewerkers van de afdeling Job Support.

Verbeteren van de omgang met belanghebbenden Het adequaat omgaan met belanghebbenden ziet het UAF als wezenlijk onderdeel van goed bestuur. De organisatie besteedt veel aandacht aan goede samenwerking en communicatie met, en voorlichting aan alle betrokkenen. In de verantwoordingsverklaring zijn de volgende hoofdgroepen onderscheiden: a. cliënten; b. aspirant-cliënten; c. medewerkers; d. particuliere donateurs; e. onderwijsinstellingen (wo, hbo en mbo) en de koepelorganisaties; f. andere financiers (fondsen, Nationale Postcode Loterij, bedrijfsleven); g. overheid (de politiek, ministeries van OCW en Veiligheid en Justitie). Kijk voor de volledige verantwoordingsverklaring op onze website.

Jaarverslag Algemeen

Recommend Documents