Jaarverslag 2010 Arnhem, 19 april 2011

Jaarverslag 2010 Arnhem, 19 april 2011

INHOUDSOPGAVE 1.

HOOFDLIJNEN VAN GEVOERD BELEID.............................................................................................. 7

BASISGEGEVENS ................................................................................................................................ 19 2.1 2.2 2.3

FYSIEKE BASISGEGEVENS .................................................................................................................. 19 BESTUURLIJKE BASISGEGEVENS ......................................................................................................... 20 AMBTELIJKE BASISGEGEVENS ............................................................................................................. 22

3. PROGRAMMA’S EN DEELPROGRAMMA’S .......................................................................................... 25 DEMOCRATISERING ...................................................................................................................................... 27 KWALITEIT DIENSTVERLENING ....................................................................................................................... 37 EDUCATIE .................................................................................................................................................... 43 ZORG .......................................................................................................................................................... 65 VEILIGHEID................................................................................................................................................... 77 BRUISEND ARNHEM ...................................................................................................................................... 89 SAMENLEVEN IN ARNHEM ........................................................................................................................... 101 MOBILITEIT................................................................................................................................................. 125 WONEN IN ARNHEM .................................................................................................................................... 131 OPENBARE RUIMTE ..................................................................................................................................... 139 STRUCTUURVERSTERKING ECONOMIE ......................................................................................................... 157 DUURZAAM MILIEU ...................................................................................................................................... 167 ALGEMENE DEKKINGSMIDDELEN .................................................................................................................. 187 4. PARAGRAFEN ....................................................................................................................................... 203 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 4.8 4.9 4.10 4.11 4.12 5.

LOKALE HEFFINGEN ......................................................................................................................... 205 WEERSTANDSVERMOGEN ................................................................................................................ 213 GRONDBELEID ................................................................................................................................. 223 FINANCIERING ................................................................................................................................. 229 BEDRIJFSVOERING........................................................................................................................... 235 VERBONDEN PARTIJEN ..................................................................................................................... 239 ONDERHOUD KAPITAALGOEDEREN.................................................................................................... 243 INVESTERINGEN............................................................................................................................... 251 SUBSIDIES ...................................................................................................................................... 253 INTEGRITEIT ................................................................................................................................... 255 STAD IN BALANS ............................................................................................................................. 259 TURAP 1-2011 ............................................................................................................................... 261

FINANCIEEL RESULTAAT 2010 ........................................................................................................ 267 5.1 5.2 5.3

HET JAARVERSLAG EN DE MJPB 2010-2013 .................................................................................... 267 ANALYSE RESULTAAT 2010.............................................................................................................. 268 BALANS EN FINANCIËLE POSITIE........................................................................................................ 275

BIJLAGE 1. VERSTREKTE SUBSIDIES ................................................................................................... 279 BIJLAGE 2. AFKORTINGENLIJST............................................................................................................ 291

ONDERWERP

2.

Jaarverslag 2010

1.1 INLEIDING ............................................................................................................................................ 7 1.2 DE STADSPROGRAMMA’S ..................................................................................................................... 7 1.2.1 Stadsprogramma Aantrekkelijke Centrumstad................................................................................ 8 1.2.2 Stadsprogramma Verbeteren Woon,- en Leefomgeving .............................................................. 10 1.2.3 Stadsprogramma Participatie en Werk ......................................................................................... 14 1.2.4 Stadsprogramma Zorgzame stad.................................................................................................. 14

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

1 ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Hoofdlijnen van gevoerd beleid

PAGINA

6

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

7

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

1. HOOFDLIJNEN VAN GEVOERD BELEID 1.1

Inleiding

Na het aantreden van de nieuwe raad, met de publicatie van het Lenteakkoord en het aantreden van het college van burgemeester en wethouders in haar nieuwe samenstelling, is een begin is gemaakt met de nieuwe initiatieven en beleidsverschuivingen zoals ze in het Lenteakkoord worden aangekondigd. Een aantal effecten hiervan kan de lezer aflezen in dit Jaarverslag. Wat dat betreft biedt met name de toelichting bij de Stadsprogramma’s in dit hoofdstuk aanknopingspunten: daarin zijn waar mogelijk de accenten uit het Lenteakkoord verwerkt. Wel is overigens tot nu toe de nodige voorzichtigheid bij het formuleren van nieuwe ambities en plannen betracht gelet op de omvang van de gemeentelijke bezuinigingstaakstelling die is bepaald op € 25 miljoen structureel. Het verslagjaar heeft inhoudelijk verder in het teken gestaan van de economische recessie, de problemen op de financiële markten en in de bouw, en de daarom noodzakelijke rijks- en gemeentelijke bezuinigingen. Tegelijkertijd is het het jaar geweest van een tweetal verkiezingen, eerst in maart voor de gemeenteraad en korte tijd later voor de Tweede Kamer. Met de gemeenteraadsverkiezingen in Arnhem zijn de verhoudingen in de Arnhemse raad gewijzigd, hetgeen onder andere tot uitdrukking komt in een anders samengesteld college. Na de landelijke verkiezingen is een nieuw kabinet geformeerd waarna meer duidelijkheid is ontstaan over de doorwerking van rijksbeleid in de komende jaren naar de gemeenten. Overigens is dat laatste nog altijd met veel onzekerheden omgeven. Naast en voor een deel in samenhang met de gemeentelijke opgaven voor de komende jaren, is het van belang te wijzen op veranderingen in de manier van optreden van de gemeente. Meer gericht op de opgaven zoals ze door de mensen in de stad worden gedefinieerd, meer met het gezicht naar de burger besturen, meer ruimte voor de eigen verantwoordelijkheid en inzet van bewoners, naar een regisserende overheid, meer presteren en minder omvangrijke nota’s, et cetera. Het opnieuw definiëren van de rol van de bewoners, organisaties en bedrijven in de stad en die van de gemeentelijke overheid gaat samen met veranderingen binnen de overheid die de komende jaren sowieso zullen gaan plaatsvinden, onder meer door ontwikkelingen op de arbeidsmarkt. Daarom wordt behalve op stedelijke opgaven ook ingezet op een vernieuwing van de gemeentelijke organisatie. Ondanks de recessie zien we in diverse monitoren en benchmarks dat Arnhem relatief goed scoort. Dat blijkt onder meer uit de stads- en wijkmonitor die zijn verschenen. Verder bleek uit onze eigen eindrapportage van het grotestedenbeleid dat de stad redelijk succesvol geopereerd heeft in de afgelopen jaren. De Veiligheidsmonitor die in het verslagjaar goeddeels werd afgerond geeft aan dat het in Arnhem met name wat leefbaarheid en veiligheid betreft over de gehele linie goed gaat en met name in de krachtwijken (waarbij vooral Klarendal en Malburgen er erg positief uitspringen). Anders dan de gemeente zelf die moet bezuinigen, lijkt Arnhem als stad tot nu toe relatief goed door de recessie heen te komen. De toename van het aantal mensen in de bijstand blijft beperkt, Arnhem is succesvol waar het erom gaat mensen die instromen snel weer te laten uitstromen, het aantal banen in de stad blijft toenemen, de woningbouwproductie lijkt na een inzinking nu weer op gang te komen afgemeten aan het aantal verleende bouwvergunningen. Hierop wordt uiteraard ook ingezet. Starterssubsidies spelen hier bijvoorbeeld een rol in. Ook andere investeringen worden met behulp van subsidies bespoedigd, zoals het herstel van de Lage Kade. Daarin draagt de provincie bij. 1.2

De Stadsprogramma’s

In de stadsprogramma’s zijn de belangrijkste problemen en opgaven voor Arnhem verwoord. De opgaven in de stadsprogramma’s zijn in belangrijke mate gericht op het tegengaan van de voor Arnhem zo kenmerkende tweedeling in de stad. Het vergroten van de aantrekkelijkheid van de stad door het uitbouwen en benutten van de sterke kanten wordt in de stadsprogramma’s als een belangrijke opgave gezien, mede in relatie tot het versterken van de sociale structuur van de stad, het verbeteren van de leefbaarheid in de wijken en het vergroten van de kansen van de bewoners.

8

PAGINA ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Aan de voor 2010 geformuleerde doelstellingen van de stadsprogramma’s is uitwerking gegeven. Gaandeweg het jaar is daarbij uiteraard gekeken naar de consequenties van het Lenteakkoord voor de stadsprogramma’s, naar de gevolgen van nieuwe regeerakkoord en naar de rijksbezuinigingen. In concreto is in de visie van het college in relatie tot de bezuinigingen (de visienota van november) een actuele ‘update’ van de stadsprogramma’s neergelegd. Deze werkt door in de plannen van aanpak stadsprogramma’s voor 2011, die aan het einde van het jaar zijn voorbereid. Terugkijkend kunnen we voor de stadsprogramma’s de volgende resultaten noemen.

1.2.1 Stadsprogramma Aantrekkelijke Centrumstad De centrale ambitie voor het stadsprogramma aantrekkelijke centrumstad is voor 2010 als volgt getypeerd. De (economische) motorfunctie stimuleren: de sterke kanten van Arnhem sterk houden, waar mogelijk verder uitbouwen en kansen grijpen. Daarnaast is Arnhem ook de stad met een kloof: veel werkgelegenheid (voor hoger opgeleiden)1 én veel werkloosheid (onder laagopgeleiden), met een concentratie van werkloosheid in bepaalde wijken. Het stadsprogramma heeft daarmee ook een hefboomfunctie: inzetten op sterke punten die helpen om dat wat zwak is te versterken. Aan deze ambitie is aan de hand van de volgende doelstellingen uitwerking gegeven. 1.Versterken economische ontwikkeling en werkgelegenheid Het gaat op economisch gebied relatief goed met de stad, ondanks de recessie. De eerste, cijfers uit de Provinciale Werkgelegenheidsenquête (april 2010) laten gemiddeld een hele lichte groei (< 1%) van het aantal banen zien. Het aantal bedrijven is, evenals voorgaande jaren, gestegen. De groei (van ruim 3%) kan in belangrijke mate worden toegeschreven aan de groei van kleine, veelal éénmansbedrijven. Naast dit algemene beeld geldt dat er tussen de bedrijfstakken grote verschillen zijn en zijn er bij bepaalde bedrijfstakken afname van banen, afname van bedrijven en soms beide. De recent verschenen Ondernemerschapsmonitor 2010 (met KvK-gegevens over geheel 2010) lijkt het relatief rooskleurige beeld in Arnhem te bevestigen: het aantal bedrijven is per saldo toegenomen en met name het aantal starters is relatief groot. Ook de werkgelegenheid lijkt in vergelijking met elders in de regio relatief sterk gegroeid. Tegelijkertiij geeft de KvK terecht een winstwaarschuwing af: de Arnhemse economie drijft relatief sterk op de (semi-)overheid en de bezuinigingen in deze sector worden pas in de komende jaren goed zichtbaar. Vanuit de desbetreffende cluster is een flinke slag gemaakt in de profilering van Arnhem als stad van mode en vormgeving, onder meer door de presentatie van Arnhems talent in Milaan, tijdens de Amsterdam International Fashion Week (‘collectie Arnhem’) en de Dutch Design Week. Voor de verdere ontwikkeling en uitbouw van de modeketen is samen met de provincie en ArtEZ gewerkt aan het masterplan mode en vormgeving. In januari 2011 kwam er groen licht voor dit investeringsprogramma (in totaal € 2,7 mln.). Een concrete investering betreft de mode-incubator aan de Sonsbeeksingel in het Modekwartier: een broedplaats voor ondernemende modetalenten. Begin januari 2011 is de projectmanager gestart om deze broedplaats te realiseren. Een zichtbaar en aansprekend resultaat voor het cluster Energie- en Milieutechnologie was de opening van het eerste waterstoftankstation, waarbij ook diverse waterstofvoertuigen in gebruik zijn genomen. In zowel tankstation als voertuigen is veel “made-in-Arnhem” technologie verwerkt. De activiteiten op het terrein van energie zijn vanuit de beleidsvelden economie, milieu en Millenniumgemeente onder één noemer bij elkaar gebracht: Arnhem Energiestad. Met als doel om samen met de alle partners in de stad (in Arnhem is de energiesector van oudsher sterk vertegenwoordigd door bedrijven als KEMA, SEP etc.) alle beschikbare kennis, ervaringen en ideeën sneller om te zetten in concrete en zichtbare resultaten. Begin december is daartoe door 25 partners een intentieverklaring ondertekend. 2. Aantrekkelijkheid van de binnenstad en het direct aangrenzend gebied op niveau houden en verder verbeteren. Prorail heeft in de zomer ten westen van het station gewerkt aan een ‘fly-over’in het kader van sporen in Arnhem. Door deze werkzaamheden van Prorail is het Arnhemse station voor treinverkeer vanuit het westen in de zomer vier weken onbereikbaar geweest. Reizigers moesten gedurende deze weken met bussen worden vervoerd. De overlast - van deze buitendienststelling en die in oktober - voor de omgeving, bewoners en reizigers is beheersbaar gebleven en de stad was voldoende bereikbaar per openbaar vervoer. Vanuit

1

Kanttekening: er zijn voldoende banen voor hoger opgeleiden, maar er is wel sprake van concurrentie rond die banen omdat ze voor een belangrijk deel worden ingenomen door niet-Arnhemmers.

9

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

het project Arnhem Centraal is doorgewerkt aan de perrontunnel. Deze zal in de zomer van 2011 worden opgeleverd. Ook is de aanbesteding van de OV-terminal gestart. Voor het plangebied Rijnboog is door het ‘vervallen’ van de haven annex havenkwartier een heroriëntatie aan de orde. In september is gestart met een schetsontwerp voor de Nieuwstraat en omgeving. Mede op basis van reacties uit de stad zijn diverse denkrichtingen geformuleerd en in modellen uitgewerkt. Het schetsontwerp is op 1 februari 2011 door het college vastgesteld en is in de loop van het voorjaar aan de raad voorgelegd. In de ‘bestaande’ binnenstad zijn er nieuwe ontwikkelingen rond het Gele Rijdersplein en de Korenmarkt. De economische achteruitgang (onder meer leegstaande winkelpanden) op het Gele Rijdersplein was mede aanleiding om een visie op het gebied naar voren te halen. Op basis hiervan kunnen nu keuzes worden gemaakt voor de invulling op korte termijn. Voor de Korenmarkt is tijdelijk een gebiedsmanager aangesteld, met als opdracht het organiseren van de samenwerking van de ondernemers. Het eerste resultaat is (en dit is een historische mijlpaal) de oprichting van één ondernemersvereniging in november. Daarnaast zijn afspraken gemaakt over de evenementen op de Korenmarkt. De ontwikkeling van het zogenoemde Velperpoortdistrict (‘rondje’ Hommelstraat, Modekwartier, Sonsbeeksingel en Steenstraat) is op diverse punten verder inhoud gegeven. In het Modekwartier zijn inmiddels veertig atelierwinkels aanwezig, streefgetal is (minimaal) vijftig. Voor bezoekers is een informatiepunt geopend in de Van Muylwijkstraat. De herinrichting van de Klarendalseweg is afgerond. De herinrichting van de Hommelstraat en de Steenstraat is gestart. Er is een winkelstraatmanager gekomen. En tenslotte zijn er de overeenkomst tussen gemeente, ArtEZ en provincie tot het realiseren van de al genoemde een ‘mode-incubator’ aan de Sonsbeeksingel en het hotelinitiatief aan het Putplein. 3. Bereikbaarheid van Arnhem, de binnenstad en de economische functies op niveau houden en verder verbeteren In april is de afslag van de A50 ter hoogte van Schuijtgraaf geopend. Met name verkeer uit Arnhem Zuid kan nu zonder de omweg A325-A15 snel op de A50 komen. De afslag leidt aan de andere kant wel tot sluipverkeer en filevorming in de stad. Dit is met name het geval sinds de start van de wegwerkzaamheden aan de A50. Deze werkzaamheden aan de A50 gaan door en er komen in 2011 nog werkzaamheden bij (A325, N325, A12). Inzet is om in ieder geval het verkeer op de centrumring rijdend te houden. Dit vraagt om aanpassingen aan de verkeersregelinstallaties op en rond de ring. Daaraan is gewerkt. Als afronding van de centrumring zijn in het oostelijk en westelijk deel nog reconstructies noodzakelijk. Voor het oostelijk deel (Eusebiusbuitensingel-Airborneplein) is het bestek gemaakt, de uitvoering start in februari 2011. Bedoeling is de doorstroming op het Airborneplein te verbeteren. Ook zijn de (in visies uit te werken) onderwerpen voor de Mobiliteitsagenda 2011-2014 bepaald: parkeren binnenstad en in de wijken rondom de binnenstad, verkeersinfrastructuuringrepen, verkeersmanagement, openbaar vervoer, fietsverkeer en schoolroutes. 4. Arnhem beter bekend maken en vermarkten als een stad waar het aantrekkelijk is om te wonen, te werken, te winkelen en vrije tijd te besteden Het college heeft de visie citymarketing vastgesteld met als unieke Arnhemse kernwaarden ‘groen’ en ‘creatief’. Sinds november is de gemeentelijke citymarketeer actief. Om de groene kwaliteiten van Arnhem te behouden, uit te bouwen en vooral ook beter te benutten is gestart met de zogenoemde Groene Agenda. De groene agenda wil ‘meer uit het Arnhemse groen halen’. Groen is bijvoorbeeld belangrijk voor de woonomgeving, gezondheid, ontspanning en recreatie. Samen met bewoners en belangengroepen worden mogelijkheden en kansen geïnventariseerd én wordt bekeken wat ‘de stad’ kan doen om deze te realiseren. Voor het creatieve karakter van Arnhem is het culturele klimaat van groot belang. Om de unieke en sterke positie van Arnhem als cultuurstad te behouden heeft Arnhem er bij de invulling van de bezuinigingopdracht zoveel als mogelijk gedaan om in de culturele infrastructuur te blijven investeren. En is met de aankondiging van forse rijksbezuinigingen op cultuur in 2010 ingezet op een stevige positionering in het landelijk overleg met de staatssecretaris van Cultuur en de negen zogeheten culturele brandpuntsteden. Verder zijn de voorbereidingen getroffen voor het in 2011 opstellen van een nieuw kader voor het gemeentelijke cultuurbeleid. Het nieuwe kabinet besloot eind van het jaar om vooralsnog geen gebouw voor het Nationaal Historisch Museum (NHM) te bekostigen. Consequentie is dat het NHM voorlopig verdergaat als virtueel museum met tijdelijke tentoonstellingen in het hele land (beginnend in Amsterdam).

10

PAGINA

Een gebouw dat er wel komt, is de Arnhemhal. Aan het einde van het jaar is de gemeentelijke bijdrage aan realisatie van een topsporttrainingshal op Papendal vastgesteld. Een mooie kans voor de stad, mede in het licht van de mogelijke kandidaatstelling voor de Olympische Spelen, zowel op sportief als economisch en promotioneel gebied. Het is daarmee ook een belangrijke stap in het verstevigen van de banden tussen Papendal en Arnhem.

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

1.2.2 Stadsprogramma Verbeteren Woon,- en Leefomgeving Hoofdambitie van het stadsprogramma verbeteren woon- en leefomgeving is het versterken van de positie van Arnhem als een prettige stad om te wonen met een gevarieerd woningaanbod voor een gevarieerde bevolking. Voor 2010 zijn als hoofddoelstellingen beschreven: het realiseren van een grotere variatie van woonmilieus, meer sociale samenhang en veiligheid in buurten en wijken bewerkstellingen (met prioriteit bij de kracht- en GSO-wijken), waar nodig beter passende voorzieningen in buurten en wijken en zorgen voor een schoner en veiliger openbare ruimte (schoon, heel en veilig). 1. Het realiseren van een grotere variatie van woonmilieus. Mede bezien in het licht van de kredietcrisis zijn de volgende resultaten te melden. Opgeleverd in 2010: 473 woningen (ipv. 1503 in 2009) Netto woningproductie (gereedgekomen -/- onttrekking en sloop) = + 28 Verhouding huur-koop eind 2010 = 56:44 (was 59:41 in 2008) Aandeel huurwoningen in de 473 = 45 %. Heeft te maken met omzettingen en verschillen in de jaarlijkse productie (in 2010 waren sowieso relatief veel huurwoningen gepland). Aangevraagde bouwvergunningen in 2010: 1309.

De woningcorporaties zijn partner in de wijkenaanpak. Plannen worden op elkaar afgestemd. De herstructurering in Malburgen en Presikhaaf vindt voortgang conform planning. 2.Meer sociale samenhang in buurten en wijken bewerkstelligen De leefbaarheid en veiligheid is voor de stad als geheel een belangrijk aandachtspunt, prioriteit heeft echter vooral gelegen bij de kracht- en de GSO-wijken.

Krachtwijken GSO – wijken Overige wijken Arnhem als geheel

Rapportcijfer Leefbaarheid 2001 6,3 6,9 7,2 6,9

2009 6,5 7,1 7,3 7,1

Kengetal Sociale Samenhang 2001 4,9 5,6 5,9 5,5

2009 5,3 5,9 6,1 5,8

Gegevens afkomstig uit: Veiligheidsmonitor 2009 (september 2010)

Krachtwijken Met de wijkenaanpak beogen het vorige en het huidige kabinet de leefbaarheid in een 40tal wijken in Nederland drastisch te verbeteren in de periode 2008-2018. Het Rijk heeft voor de Arnhemse krachtwijken tot en met 2010 een bedrag van € 9,3 mln. ter beschikking gesteld. Het Rijk geeft tevens een afzonderlijk budget voor bewonersparticipatie (€ 2,9 mln. voor de periode 2001-2011). Er zijn tevens zogeheten doeluitkeringen ter beschikking gekomen, waaronder € 975.000 voor de verbetering van grootschalig groen en daarnaast middelen die als doel hebben het behoud van cultureel erfgoed in de krachtwijken. De corporaties hebben zich middels het Akkoord Krachtwijken verplicht tot een extra investering van € 149 mln. tot 2018. Daarnaast hebben de corporaties in totaal € 2 mln. toegevoegd aan de sociale budgetten voor de krachtwijken in 2009 en 2010. Bij het aantreden van het nieuwe kabinet is duidelijk geworden, dat er voor 2011 en verder geen nieuwe middelen voor de wijkenaanpak meer beschikbaar komen. De minister heeft echter wel duidelijk uitgesproken, dat hij de wijkenaanpak graag wil voortzetten. Hij wil de steden ondersteunen door kennisuitwisseling en samenwerking te bevorderen. De krachtwijkensteden, de G32, de bewoners en hun landelijke vertegenwoordigers, diverse politieke partijen: allemaal dringen ze aan op een voortgaande financiële bijdrage van de rijksoverheid. Vooralsnog zonder succes. Desondanks is uitgesproken de Arnhemse wijkenaanpak in 2011 onverminderd voort te zetten. Dit ondanks de bezuinigingen en het uitblijven van landelijke en provinciale middelen. Dit geldt ook voor de bewoners en de corporaties. Vooruitziend inhoudelijk en financieel beleid heeft geleid tot spreiding van middelen, waardoor ook in 2011 een substantieel wijkenprogramma uitgevoerd kan worden. Door de raad is opdracht aan het college verstrekt om ‘rond de zomer van 2011’ met een voorstel dat is voorzien van een financië-

Minder voortijdige schoolverlaters (circa -/- 2 % van de schoolgaande jeugd minder) Klarendal: vermindering aantal VSV-ers en verhoging van het aantal leerlingen met startkwalificatie: Een reductie van het aantal voortijdig schoolverlaters in Klarendal van 7,0% in het schooljaar 2005 – 2006 naar 5,25% in het schooljaar 2011-2012. Stand over 2010: In de periode 2008/2009 is het percentage nieuwe voortijdig schoolverlaters 8,8%, een stijging van 1,8 procentpunt ten opzichte van 2005/2006. Voorlopige gegevens over het schooljaar 2009/2010 wijzen op een percentagevan 7,4. Presikhaaf: Een reductie van het aantal voortijdig schoolverlaters in Presikhaaf van 7,9% in het schooljaar 2005 – 2006 naar 5,9% in het schooljaar 2011-2012. Stand over 2010: In de periode 2008/2009 is het percentage nieuwe voortijdig schoolverlaters 5,4%, een daling van 2,5 procentpunt ten opzicht van 2005/2006. Voorlopige gegevens over het schooljaar 2009/2010 wijzen op een percentagevan 6,7. Arnhemse Broek: Een reductie van het aantal voortijdig schoolverlaters in Het Arnhemse Broek van 7,8% in het schooljaar 2005 – 2006 naar 5,9% in het schooljaar 2011-2012. Stand over 2010: In de periode 2008/2009 is het percentage nieuwe voortijdig schoolverlaters 6,8%, een daling van 1,0 procentpunt ten opzicht van 2005/2006. Voorlopige gegevens over het schooljaar 2009/2010 wijzen op een percentagevan 8,1. Malburgen: Een reductie van het aantal voortijdig schoolverlaters in Malburgen/Immerloo van 8,6% in het schooljaar 2005 – 2006 naar 6,5% in het schooljaar 2011-2012 Stand over 2010: In de periode 2008/2009 is het percentage nieuwe voortijdig schoolverlaters 7,3%, een daling van 1,3 procentpunt ten opzicht van 2005/2006. Voorlopige gegevens over het schooljaar 2009/2010 wijzen op een percentagevan 5,8. Realisatie van brede voorzieningen voor de jeugd (MFC’s, CJG’s) Realisatie van 4 MFC’s (2 in Malburgen, 1 in Arnhemse Broek en 1 in Presikhaaf), waarin de participanten inhoudelijk samenwerken in een breed educatief aanbod voor alle leeftijdsgroepen. Als nieuwe ontwikkeling wil Arnhem het aanbod uitbreiden met CJG’s. In Malburgen, Presikhaaf en ’t Broek zijn 4 MFC’s gebouwd, waar de brede scholen onderdeel van uitmaken. In 2012 zal in Klarendal een MFC/brede school de deuren openen. De brede scholen in de krachtwijken hebben met de participanten een brede samenwerking met bijbehorend (breed educatief) aanbod ontwikkeld en in uitvoering. Er komen 4 lokale CJG’s die ondersteund worden door de Backoffice CJG Regio Arnhem. De Backoffice is op 1 april 2009 geopend. Het CJG Presikhaaf/’t Broek is gestart in november 2009, het CJG Arnhem-Zuid (Winkelcentrum Kronenburg) in januari 2010, het CJG Klarendal-Geitenkamp start in 2012 en het tijdelijk CJG Schuytgraaf in 2011. Bijzondere aandacht voor inburgering (tenminste 80 % duaal) Afspraak in Charter luidt dat in 2011 van alle in de wijk aangeboden inburgeringtrajecten 80% duaal is (in aantallen 2007- 330, 2008 - 820, 2009 - 830 waarvan 50% vrouwen en in 2010 - 640 Stand over 2010: - in 2007 – 108 (96 van de 660+12 pardonners; in 2008 – 792 (664 van de 660+128 pardonners); in 2009 – 615 (591van de 660+21 pardonners+3 taalkennisvoorziening). NB ruim 20% blijkt tijdens TIWI-toets analfabeet. - 2010 – 640 (473 van de 660+9 pardonners+98 taalkennisvoorziening+60 2e inb.voorziening) - in 2008 zijn 194, in 2009 198 en in 2010 133 alfabetiseringstrajecten gestart. 2009: 198 alfabetiseringstrajecten gestart - dualiteit van de trajecten was in 2008 45% (doel 20%), in 2009 58% (doel 40%) en in 2010 (70,9%)

ONDERWERP

Extra veel mensen aan het werk (-/- 30% in de bijstand) Gestart of voortgezet zijn reïntegratietrajecten, inzet bemiddelingsteam, 'werken voor de stad’, opstapbanen, regeling individuele plaatsingssubsidie, overbruggingsbanen, inzet activeringsteams. In de krachtwijken is het aantal Wwb-uitkeringen sinds 1-1-2008 met 5% gedaald, in de overige wijken met 1% (totaal -3%). In 2010 is het aantal uitkeringen in de krachtwijken met 5% en in de overige wijken met 3% toegenomen (totaal 4%).

Jaarverslag 2010

In februari hebben betrokken politici, bewoners en ambtenaren, middels de ‘ krachtwijkentour’ de gelegenheid gekregen om ter plekke kennis te nemen van de Arnhemse wijkenaanpak. Tevens is toen een boekje verschenen, het Geheim van Arnhem, waarin de Arnhemse succesfactoren worden belicht. Periodiek heeft het college voortgangsrapportages over de kracht- en GSO-wijken aan de raad voorgelegd. Er is al veel gedaan, maar ook nog veel werk te verzetten, waar iedereen aan wil bijdragen, voortgaande op de ingeslagen weg. In het tussen rijk en gemeente afgesproken ‘ charter krachtwijken’ is een aantal prestatie-indicatoren vastgelegd. De huidige stand van zaken op de prestatie-indicatoren is:

PAGINA

De programma’s in de wijken hebben zich afgespeeld rond de met het Rijk afgesproken thema’s: wonen, werken, leren/opgroeien, integratie, veiligheid, cultuur/sport en ‘achter de voordeur’. Zowel landelijke als lokale onderzoeken hebben uitgewezen dat de wijkenaanpak een positieve bijdrage levert aan de verbetering van de woon- en leefomstandigheden in de wijken. Ook de lokale en de landelijke pers hebben zich in die termen uitgelaten. Uit alle overleg met met wijken, wijkplatforms, wijkbewoners, corporaties en andere partners in de stad blijkt, dat ook zij tevreden zijn over de veranderingen die in de stad hebben plaats gevonden.

11

le paragraaf, te komen, waarin wordt weergegeven hoe de wijkenaanpak kan worden voort gezet. Hierbij dienen alle wijken van Arnhem betrokken we worden.

PAGINA

12

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Meer sportdeelname (+ 5 %) en inzet van extra cultuureducatie Doorlooptijd tot 2012. In het kader van het convenant ‘Arnhemse kinderen doen mee’ wordt vanaf 1-1-2009 ingezet op 50% reductie van het aantal kinderen (uit gezinnen met lage inkomens) dat niet sport, muzieklessen volgt of andere cursussen van het cultuurbedrijf. Conform afspraken in de Armoedeagenda wordt het lidmaatschap voor kinderen tot 18 jaar (met een ArnhemCard) voor een bij de Arnhemse Sport Federatie aangesloten sportvereniging vanaf 1 januari 2009 vergoed. Ook kunnen deze kinderen een vergoeding (in natura) ontvangen voor sportkleding (via samenwerking Jeugdsportfonds/ArnhemCard). Uit reacties van onder meer voetbalverenigingen blijkt dat er sinds de invoering van de 100% contributie-vergoeding en tegemoetkoming in kosten voor sportkleding er meer kinderen zijn gaan sporten. Het aantal kinderen dat sport via de Arnhem Card en het Jeugdsportfonds is in 2009 gestegen van 400 naar ruim 1000 en in 2010 naar ruim 1450. Zowel in 2009 (900) als in 2010 (1000) is de ambitie dus ruim gestegen. Deelname kinderen aan cursus muziek, dans of ballet bij het Domein is gestegen van 115 naar 224 (ambitie 200). In alle vier de krachtwijken zijn kunstscouts actief. Per wijk wordt een programma op maat gemaakt, waarin kennismaking met kunst en cultuur centraal staat. NB. Door Het Domein en de Stichting Beleven worden educatieve activiteiten opgezet en aangeboden. Onder andere in het ‘Programma Cultuur in de wijk’. Dit resulteert in gemiddeld 10 activiteiten per jaar per wijk. Per wijk 1 grootschalige activiteit (Swing on South Malburgen, Tussenruimte Presikhaaf). extra inzet op de aanpak van overlastgevers; meer aandacht voor huishoudens met een complexe problematiek; 60 huishoudens Het bestaande “Pandjesoverleg” voor het Arnhemse Broek wordt uitgebreid naar andere krachtwijken. In alle krachtwijken zijn in 2010 Overlast en Zorgoverleggen (OZO’s) operationeel geworden. Deze worden voorgezeten door zorgcoördinatoren. Deze overlegstructuur moet over geheel Arnhem worden uitgerold. Bijzonder accent op veiligheid -/- 25 % minder criminaliteit ten opzichte van 2002 in 2010 Onder meer door extra wijkagenten en conciërges. Dit loopt in alle krachtwijken. In alle krachtwijken zijn nu teams “blauw op straat” werkzaam waarin wordt samengewerkt tussen de politie en de gemeentelijke handhavers en toezichthouders. Daarbij wordt informatie uitgewisseld, samenwerkingsprojecten uitgevoerd en handhavingsacties afgestemd.

GSOIII-preventiewijken De derde tranche van het Gelderse stedenbeleid (GSO) is ingericht als preventieprogramma met als doel te voorkomen dat een aantal Arnhemse wijken in een negatieve spiraal terecht komt. In 2008 heeft de provincie aan de gemeente € 7,5 miljoen subsidie toegekend voor de aanpak van de GSOIII-preventiewijken in de periode 2008-2011. Voor deze wijken is een gelijksoortig programma aan dat in de krachtwijken ontwikkeld, dat zowel qua organisatie als qua uitvoering gelijk met dat van de krachtwijken op loopt. Van de beschikbare (provinciale) gelden is € 5 miljoen bedoeld voor de integrale wijkenaanpak op de Geitenkamp, in Sint Marten en Spoorhoek en de Zuidwijken. De bestedingen van de integrale wijkenaanpak liggen in lijn met de planning. De plannen voor de verbetering van de Hommelstraat en Hommelseweg zijn klaar en in 2011 kan de schop in de grond. In het sociale deel van het programma is onder meer aandacht besteed aan de situatie van jongeren en is met succes (bijvoorbeeld op de Geitenkamp) overlast bestreden op adresniveau. De fysieke component omvat onder meer het realiseren van een multifunctioneel centrum op de Geitenkamp (€ 2 miljoen) en een voorzieningenhart in Sint Marten (€ 0,5 miljoen). De voortgang verloopt in Sint Marten en op de Geitenkamp niet conform planning. Met de provincie is overeengekomen dat de opleveringstermijn van het MFC Geitenkamp is opgerekt naar 31 december 2012. De GSOIII-middelen (als aandeel in de bekostiging) moeten dan wel voor 31 december 2011 zijn ingezet. Voor het voorzieningenhart in Sint Marten en Spoorhoek heeft de provincie ermee ingestemd dat zowel de oplevertermijn als de bestedingstermijn is verlengd naar 31 december 2013. Van de € 7,5 miljoen GSOIII-subsidie voor de aanpak van de GSOIII-preventiewijken is in de periode 2008-2010 in totaal € 2,8 miljoen besteed. Naar de provincie wordt specifieke verantwoording afgelegd over de besteding van de GSOIII-subsidie. Uit de wijkmonitor 2010 tenslotte blijkt dat in Elderveld en de Laar het vertrouwen van bewoners in de toekomst is teruggelopen en dat in Kronenburg en Vredenburg de kwaliteit van de woon- en leefomgeving langzaam maar zeker verslechtert. Alle reden om ook in deze preventiewijken de wijkenaanpak voort te zetten. Visitatie wijkenaanpak Arnhem is bezocht door de landelijke visitatiecommissie wijkenaanpak onder leiding van Wim Deetman. De commissie constateerde onder meer, dat de wijkenaanpak in Arnhem op koers ligt, maar dat de vorm van bewonersparticipatie aan vernieuwing toe is. En in het ‘Lenteakkoord’ wordt aangedrongen op een versterking van de positie van bewoners in het

4. Openbare ruimte: schoon, heel en veilig De inspanningen ter verbetering van de kwaliteit van de openbare ruimte zijn onverminderd voortgezet. Via de herstructurering van de wijken (met name corporaties) en via buitengewoon beter (BGB, met name gemeente). De bewoners zijn bij voortduring betrokken geweest bij deze processen. De betrokkenheid bij openbaar groen is sterk. In meerdere wijken is uit bewonersbudgetten een groene opbouwwerker gefinancierd. De reizende tuinen worden door bewoners zeer gewaardeerd en gestimuleerd en de bewoners van Malburgen leveren een wezenlijke bijdrage aan de realisering van de ecologische zone in en rond hun wijk.

ONDERWERP

Overzicht gerealiseerde voorzieningen 2010 • 2 wijksportpunten • aanscherpen werkproces 2 startpunten (Wmo) • 90 bushaltes rolstoeltoegankelijk gemaakt • 4 brede schoolcoördinatoren • uitbreiding/4 nieuwe VVE peuterspeelzalen in Arnhem • wachtlijsten AMW teruggedrongen tot 3 weken. • realisatie wijkaanpak huiselijk geweld in krachtwijken + Geitenkamp gerealiseerd • aanleg diverse Cruyffcourts en Krajicekvelden t/m 2010 • aanleg van vijf kunstgrasvelden in niet-achterstandswijken; voorts masterplan Bakenberg • alles in Kaart uitgerold over alle wijken • 2e front office CJG • 18 bovengrondse glascontainers vervangen door ondergrondse • invoering afzonderlijke inzameling plastics • de oplevering van Baroktuin in park Klarenbeek, Park Bakenhof en de Groenste speelplek. • de aanleg van park Malburgen West, uitvoering van de 1e fase van de Groengordel Elden Zuid; toevoeging van nieuw groen door de start van de aanleg van de natte ecozone in Schuytgraaf. • nieuw opgestelde ontwerpen voor verbetering en uitbreiding van de groenstructuur, zoals de parkzone van de Wheme, de natte ecozone in Schuytgraaf, park Spijkerbroek en de ecozones Presikhaaf; de plannen voor de ecozones werken de in convenanten Park A12 en Groen in de Stad gemaakte afspraken uit. • een beheervisie voor het park Presikhaaf; een intergemeentelijke structuurvisie en bestemmingsplannen in procedure voor Park Lingezegen. Uitgewerkte ontwerpen voor de deelgebieden De Park en Waterrijk, grenzend aan Arnhem en diverse grondaankopen. • een bijdrage aan 5 projecten vanuit het groenfonds: reizende tuinen, Elden Zuid uitvoering inrichtingsplan, inrichting Galgenberg, Spijkerbroek, Paasberg realisatie groenste speelplek.

Jaarverslag 2010

3.Waar nodig beter passende voorzieningen in buurten en wijken In de wijkenaanpak is veel aandacht besteed aan de toegankelijkheid van voorzieningen in wijk en buurt. In toenemende mate is geconstateerd dat het netwerk aan (fysieke) voorzieningen te massaal en fijnmazig is geworden. Bij nieuwe loten aan de stam als Wmo-startpunten en Centra voor Jeugd en Gezin kan de vraag worden gesteld of deze voorzieningen ook apart fysiek gepositioneerd en georganiseerd moeten worden. Begrippen als MFC naast Hart van de Wijk hebben tot spraak en begripsverwarring geleid. Wat gebleven is en blijft, is de roep om brede, herkenbare, goed geoutilleerde en goed bereikbare voorzieningen zowel bij de burger, als bij de professional.

PAGINA

Experimenten Het ministerie van WWI heeft in het kader van de wijkenaanpak een aantal experimenten opgezet. Arnhem heeft geparticipeerd in het experiment vernieuwend welzijn, waarin wordt geprobeerd om tot andere (organisatie) vormen van welzijnswerk te komen. In dit kader heeft Arnhem de samenwerking met BVO Vitesse en Stichting Vitesse betrokken aangedragen als een voorbeeld van vernieuwende welzijnsaanpak. Kernpunt is het benutten van de exposure van Vitesse en het voetbal om burgers te verbinden met welzijnsactiviteiten, scholing en werk. In 2011 wordt hierover op basis van de tot nu toe behaalde resultaten nader met WWI/VWS over van gedachten gewisseld. Het experiment De gezonde Wijk staat voor het realiseren van sublokale gezondheids(bevorderende) activiteiten. Dit experiment vindt plaats in en voor Presikhaaf. Binnen de Arnhemse wijkenaanpak worden instellingen positief kritisch benaderd en worden zij aangezet tot het benaderen van de wijken op een vraaggestuurde en adaptieve wijze.

13

maken en uitvoeren van gemeentelijk beleid en op het vernieuwen en herwaarderen van het wijkgericht werken. De kwaliteit van de bewonersparticipatie is een belangrijk issue geweest. Bewoners zijn als partner volop betrokken geweest bij het vorm geven van de wijkenaanpak. De doorontwikkeling van de bewonersparticipatie is daarbij een constant aandachtspunt.

14

PAGINA

1.2.3 Stadsprogramma Participatie en Werk

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

De ambitie van dit stadsprogramma is zoveel mogelijk extra mensen in Arnhem betaalde arbeid te laten verrichten en ze maatschappelijk te activeren. Daarbij zijn vier thema’s benoemd waar het stadsprogramma zich bij uitstek op richt. Deze thema’s zijn: arbeidsparticipatie, opleiden, maatschappelijke participatie en het wegnemen van belemmeringen. Terugkijkend kan worden gesteld dat Arnhem zich goed door de economische crisis heeft geslagen. De veranderingen in de (werkloosheids)cijfers zijn, in verhouding met andere steden, niet zorgwekkend. Dit heeft waarschijnlijk te maken met de economische structuur van Arnhem en de vele inspanningen die in het afgelopen jaar door diverse partners en de gemeente zijn geleverd. 1. Arbeidsparticipatie Wat betreft de arbeidsparticipatie is het in Arnhem redelijk goed gegaan. Het aantal Wwbuitkeringen is weliswaar gestegen (5% in de krachtwijken en 3% in de overige wijken), maar dat is minder dan landelijk het geval was. Het accent heeft gelegen op de aanpak van jeugdwerkloosheid, de sluitende aanpak van de WIJ en de inzet van specifieke instroomprojecten. Ook hier steken de Arnhemse cijfers gunstig af tegen de landelijke. Belangrijk is ook de directe bemiddeling aan de poort waardoor de nieuwe instroom beperkt is gebleven. De samenwerking met het UWV Werkbedrijf en het Werkplein is in het afgelopen jaar geïntensiveerd. 2. Opleiden Opleiden heeft bij de aanpak van (jeugd)werkloosheid uiteraard een grote rol gespeeld: verhogen van opleidingsniveaus, langer doorleren, plaatsingssubsidies gecombineerd met kwalificerende trajecten en sectorale werkservicepunten waarbij (bij)scholing en werken centraal staan. Daarnaast speelt ‘opleiden’ bij inburgering een grote rol: 571 mensen zijn daadwerkelijk gestart met het volgen van een cursus en 170 bereiden zich op een andere manier voor op het inburgeringexamen, bijvoorbeeld door deelname aan alfabetiseringstrajecten. 3. Maatschappelijk participatie In het kader van maatschappelijk participatie is het project “Duizenenéénkracht” met succes verlopen. In totaal zijn 207 allochtone vrouwen zijn bereikt en geactiveerd: 72 nemen deel aan het project “Zorg voor Werk” en worden opgeleid voor een betaalde functie in de zorg. De andere vrouwen zijn bereikt door andere keten partners, zoals de VIA, RijnIJssel, de participatiecoaches of het project Amandla. Daarnaast hebben nog 65 vrouwen deelgenomen aan de kansenmarkt of aan workshops over vrijwilligerswerk. In Arnhem zijn ook in 2010 veel vrijwilligers actief geweest (ca. 33% van de Arnhemmers). Er zijn ongeveer 5.500 zorgvrijwilligers. Daarnaast is sprake van ca. 6500 mantelzorgers. 4. Wegnemen van belemmeringen Op het thema wegnemen van belemmeringen is onder meer ingezet op het bestrijden van armoede bij kinderen. Dit heeft geleid tot een grote sportdeelname onder kinderen. Daarnaast heeft de schuldhulpverlening veel aandacht gehad: via het nieuwe team voor ‘bedreigende situaties’ worden klanten in crisissituaties nu meteen geholpen. Voor jongeren met schulden is nu ook een speciaal financieel arrangement waarbij extra aandacht is voor het afmaken van opleidingen.

1.2.4 Stadsprogramma Zorgzame stad Centraal in de ambitie van het stadsprogramma Zorgzame stad staat de methode van werken: uitgaan van “regie op eigen leven”, een zo groot mogelijke eigen verantwoordelijkheid, werken vanuit eigen kracht en – in geval van opeenstapeling van problemen - één casusregisseur per gezin of persoon. In het afgelopen jaar heeft deze werkwijze onder andere vorm gekregen in de Overleggen Zorg en Overlast (OZO’s) die in alle krachtwijken zijn opgericht. Deze lokale zorgnetwerken vormen een belangrijke schakel voor het verbeteren van de hulp en ondersteuning aan bewoners die met complexe (multi) problemen kampen. Daarnaast zijn door de extra inzet van maatschappelijk werk de wachtlijsten teruggedrongen tot 3 weken en konden hulpvragers beter worden ondersteund. In de begroting 2010 zijn binnen dit stadsprogramma drie thema’s genoemd die in dit programma extra aandacht zouden krijgen: meer welzijn, minder zorg en meer samenhang; kansen voor jeugd en jongeren; meer veiligheid. 1. Meer welzijn, minder zorg Wat betreft ‘meer welzijn, minder zorg’ is het van belang om te wijzen op de start van de herstructurering van de maatschappelijke opvang. Aanleiding is de herverdeling van rijksmiddelen met een afname van het budget voor Arnhem (als centrumgemeente) met zo’n

ONDERWERP

3. Meer veiligheid Over het thema ‘meer veiligheid’ kan gezegd worden dat Arnhemmers zich veiliger voelen dan in de voorafgaande periode (op basis van gegevens van de veiligheidsmonitor 2009). Er zijn veel inspanningen verricht op het thema huiselijk geweld: er is een wijkaanpak ‘huiselijk en eergerelateerd geweld' gerealiseerd, de aanpak van Kindermishandeling is geïmplementeerd en steeds meer mensen weten het Steunpunt Huiselijk Geweld te vinden. Op het terrein van jeugd en veiligheid wordt onverminderd geïnvesteerd. Onder andere zijn overlastgevende jeugdgroepen aangepakt. Ook is er een signaleringsprotocol voor loverboys doorgevoerd. Via het Veiligheidshuis wordt integraal gewerkt aan de aanpak van veelplegers en risicojeugd. De ProKid werkwijze (signalering en aanpak van kinderen onder de twaalf) is in de Backoffice van het Centrum voor Jeugd en Gezin ondergebracht en waar nodig wordt ‘outreachende’ hulp ingezet. De backoffice CJG en het Veiligheidshuis stemmen onderling casussen af waarin jeugd een rol speelt.

Jaarverslag 2010

Een belangrijke impuls is gegeven aan betere samenwerking, meer uitwisseling en kennisdeling tussen uitvoerende professionals die met risicojongeren werken. Tijdens een werkconferentie zijn de volgende onderwerpen benoemd als urgente punten die om een gezamenlijke aanpak vragen: schulden bij jongeren, polarisatie, jeugd en veiligheid en ‘empowerment’. Voor ieder van deze punten zijn nieuwe initiatieven in voorbereiding die in 2011 concreet uitgewerkt zullen worden.

PAGINA

2. Kansen voor de jeugd en jongeren ‘Kansen voor de jeugd’ heeft op diverse deelterreinen bijzonder veel aandacht gekregen. De samenhang tussen de deelterreinen is versterkt onder andere door de realisatie van twee Centra voor Jeugd en Gezin, de daaraan gekoppelde zorgstructuur op alle scholen en voorschoolse voorzieningen en de zorgadviesteams. De verwijsindex Risicojongeren Regio Arnhem is (na de start in 2009) goed gaan lopen. Er zijn 1856 signalen afgegeven en er vonden 386 matches plaats, waarbij in alle gevallen duidelijke afspraken zijn gemaakt over de casusregie. Op het terrein van gezondheidszorg zijn meer dan 1200 kinderen met overgewicht zijn opgespoord (1% vermindering van overgewicht), is het terugdringen van alcoholgebruik aangepakt en is vooral in de preventie van depressieve klachten bij jongeren geïnvesteerd. Verder is het belangrijk om te vermelden dat het elektronisch kinddossier volledig operationeel is op alle consultatiebureaus en scholen.

15

40% in de periode 2011- 2014. De lijnen die al eerder waren uitgezet in het Regionaal Kompas zijn aangescherpt en worden nu verder uitgewerkt: persoongerichte aanpak, extra inspanningen op preventie, uitstroom uit de opvangvoorzieningen en nazorg. Met andere woorden: minder opvang en beter leven. Aan de inzet van het Wmo-beleid is voortvarend verder gewerkt. Het heeft onder andere door het initiatief van de Startpunten geleid tot duurzaam partnerschap met diverse maatschappelijke instellingen. Daarnaast was onder andere aandacht voor de overheveling van Wwbz-taken naar de gemeente, ‘welzijn nieuwe stijl’ en het toegankelijk maken van bushaltes.

PAGINA

16

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Basisgegevens

17

2

PAGINA

18

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

19

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

2. BASISGEGEVENS 2.1 Fysieke basisgegevens 1 januari

31 december

2010

2010

Aantal woningen

68.096

68.130

Aantal inwoners

147.038

148.037

Aantal inwoners naar anciënniteit

147.038

148.037

- 0 tot 14 jaar

24.286

24.570

- 15 tot 24 jaar

19.223

19.245

- 25 tot 34 jaar

24.458

24.355

- 35 tot 49 jaar

34.275

34.227

- 50 tot 64 jaar

26.170

26.855

- 65 jaar en ouder

18.626

18.821

Aantal inwoners naar etniciteit

147.038

148.037

- Nederland

104.022

104.369

- Turkije

8.049

8.125

- Marokko

3.110

3.150

- Suriname

3.074

3.115

- Antillen

2.255

2.304

- Overige niet-Westerse landen

9.670

9.927

- Overige Westerse landen

16.858

17.083

Oppervlakte gemeente in hectares

10.153

10.153

9.857

9.857

296

296

- land - binnenwater

20

PAGINA ONDERWERP

Jaarverslag 2010

2.2 Bestuurlijke basisgegevens College van B&W per 31 december 2010 Mevr. P.C. Krikke burgemeester Openbare Orde en Veiligheid (wettelijke taken), Algemene en bestuurlijke zaken, Coördinatie collegebeleid. Mevr. M. Bleijenberg SP wethouder Onderwijs, Jeugdbeleid, Veiligheid (keten-benadering) en Coördinatie integrale aanpak overlast. Dhr. G. Elfrink SP wethouder Rijnboog, Arnhem Centraal, Volkshuisvesting, Sport, Communicatie en Vastgoed. Mevr. M. van Gastel VVD wethouder Ruimtelijke Ordening, Milieu en Openbare Ruimte, Ontwikkelplan Presikhaaf, Ontwikkelplan Malburgen, Grondzaken, Stadsregio en Recreatie Dhr. H. Kok Groen Links wethouder Welzijn, Zorg, Inburgering en Integratie, Wijkgericht werken, Coördinatie Vogelaarwijken, Sociale pijler G27 en Stadsblokken-Meinerswijk Dhr. M. Leisink D66 wethouder Financiën, Mobiliteit, Grotestedenbeleid, Personeel, Publieke dienstverlening en ICT Dhr. M. van Wessem VVD wethouder Economische Zaken, Sociale Zaken, Cultuur, Monumenten en archeologie, Externe betrekkingen, Toerisme en Evenementen Dhr. S. Gerritsen Gemeentesecretaris

Per 13 april 2011 heeft mevr. M. Bleijenberg haar werkzaamheden als wethouder in de gemeente Arnhem beëindigd.

ZETELVERDELING GEMEENTERAAD PER 31/12/2010 PvdA

1

SP

1 1 1

VVD

7

Groen Links

4

CDA Zuid Centraal

3

7

D66 ChristenUnie

3

Pro Arnhem 5

6

Trots Van Meurs

21

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Gemeenteraad per 31 december 2010 Zetels Mevr. M. Louwers

*

PvdA

Dhr. M. A-Kum

PvdA

Dhr. T. Aydemir

PvdA

Mevr. M. El-Mouridi

PvdA

Mevr. N. Dikici

PvdA

Dhr. N. Springeling

PvdA

Mevr. G.M.H. Vink-Schutte Dhr. C.A.M.J. Lenting

PvdA *

SP

Dhr. M. Alberts

SP

Dhr. R. Baars

SP

Dhr. A. Çetintas

SP

Mevr. D. Egberts

SP

Dhr. J. Elfrink

SP

Dhr. L. van Geffen

SP

Dhr. L. Combée

*

Dhr. U. Kelderman

VVD VVD

Dhr. P.I.J. Verhaere

VVD

Dhr. R.L.N. Westra

VVD

Dhr. R.C.M. van der Zee

VVD *

Groen Links

Dhr. T. de Groot

Groen Links

Dhr. S. van ‘t Hof

Groen Links

Mevr. M. Overbeek

Groen Links

Mevr. R. Peters Dhr. J. de Wit

D66 D66

Dhr. H. Giesing

D66

Mevr. Y. van Hamersveld

CDA CDA

Dhr. A. Özyürek

CDA *

Mevr. L.R. Manders

4

Zuid Centraal

3

3

Zuid Centraal

Dhr. J. Soek Dhr. A.G.M. van Beers

5

D66 *

Dhr. G. Karssenberg Dhr. N.K.J. Wiggers

6

Groen Links *

Mevr. S. Andeweg

Mevr. I. van Burgsteden

7

VVD

Dhr. E. Vaartjes

Dhr. D. Willemsen

7

Zuid Centraal *

Pro Arnhem

1

Mevr. A.P. Plieger-Bos

*

ChristenUnie

1

Dhr. B. Geurtz

*

Trots

1

Dhr. M.H. van Meurs Totaal

1 39

* = fractievoorzitter Griffier is dhr. E.R.M. Hesen. Dhr. Van Meurs maakte tot 2 december 2010 deel uit van de fractie van Pro Arnhem.

22

PAGINA

2.3. Ambtelijke basisgegevens De organisatie van de gemeente Arnhem kent de volgende structuur:

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Gemeenteraad

Griffie en rekenkamer

College van B & W

Gemeentesecretaris

Concernstaf

IZ

MO

SB

SO

FD

Bij de diensten is sprake van de volgende aantallen formatieve eenheden (FTE -arbeidsplaatsen van 36 uur p.w.):

Dienst

Begroting 2010

FTE’s per 31-12-2010

FTE’S per 31-12-2009

Griffie en rekenkamer

10

10

9

Concernstaf

58

54

53

324

272

287

Facilitaire Dienst Dienst Inwonerszaken

534

528

515

Dienst Maats. Ontwikkeling

360

364

371

Dienst Stadsbeheer

333

314

305

Dienst Stadsontwikkeling

161

158

147

1.779

1.700

1.686

Totaal gemeente Arnhem

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Programma’s en deelprogramma’s

23

3

PAGINA

24

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

25

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

3. PROGRAMMA’S EN DEELPROGRAMMA’S In dit hoofdstuk treft u een toelichting per deelprogramma aan. De toelichting gaat in op de beoogde en behaalde resultaten, en gaat ook in op de financiële middelen, zowel begroot, ontvangen als besteed.

PAGINA

26

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Democratisering

27

01 programma

PAGINA

28

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

29

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Deelprogramma 01.1 De gemeenteraad

Commissie Veiligheid, Financiën en Algemene en Bestuurlijke zaken Portefeuillehouder Agendacommissie

Programma 01 Democratisering Inhoud deelprogramma Vanaf 2002 is in Arnhem op grond van de wet dualisering gemeentebestuur politieke en bestuurlijke vernieuwing in gang gezet gericht op grotere betrokkenheid van de burger bij het gemeentelijke beleid en grotere transparantie van het gemeentebestuur. In 2006 heeft de raad besloten aan dit vernieuwingsproces een impuls te geven met een vergadermodel dat de burgers en hun organisaties een centrale plaats geeft in de besluitvorming van de raad. Dit heeft geleid tot een reeks van veranderingen waarin de werkwijzens van raad, college en organisatie ‘al doende’ zijn herontwikkeld. Ondanks de inspanningen die de veranderingen kosten voor raad, commissies, college en ambtelijke ondersteuning heeft de raad ervoor gekozen om de verandering door te zetten. Vanaf eind 2007 en in 2008 beginnen deze veranderingen samen te vallen tot een samenhangend programma van vernieuwingsimpulsen. Vanaf 2009 wordt, met gebruikmaking van de nieuw ontwikkelde werken communicatievormen en vanuit een vernieuwde raadszaal, de beweging naar de burger versterkt ingezet. Nu het vernieuwingsproces is uitgekristalliseerd zal de volle aandacht uit kunnen gaan naar politieke afweging en debat. Beleidsdoelen • Versterken van de politieke participatie van de Arnhemse burgers. • Versterken van de volksvertegenwoordigende rol van de gemeenteraad. • Verder versterken van de kaderstellende en controlerende rol van de raad. Beoogde resultaten 2010 t/m 2013 • Versterken politieke participatie van de Arnhemse burgers

Behaalde resultaten 2010

• Versterken van de volksvertegenwoordigende rol van de gemeenteraad

• Na de verkiezingen heeft de Arnhemse raad in samenwerking met het Debatplatform Dudok, de Gelderlander, Arnhem Direct, RTV Arnhem en Herman Spinhof een drietal ‘stadsdebatten’ georganiseerd. In deze stadsdebatten zijn onder journalistieke leiding onderwerpen besproken die veel burgers van de stad raken (met name de collegewisseling, de bezuinigingen, en de positie van de Korenmarkt).

• Versterken van de kaderstellende en controlerende rol van de gemeenteraad

• Bij het begin van de nieuwe bestuursperiode is opnieuw een raadswerkgroep ‘werkwijze van de Arnhemse gemeenteraad’ ingesteld met de opdracht een voorstel te ontwikkelen gericht op verdere verbetering van de volksvertegenwoordigende, kaderstellende en controlerende rol van de gemeenteraad. De werkgroep zal voorstellen doen over vergaderwijze, nieuwe vormen van burgercontact, de communicatie-aanpak van de gemeenteraad als collectief, enzovoorts. In afwachting van de nieuwe voorstellen zal de gemeenteraad (met maar liefst 24 nieuwe raadsleden en ondersteund door een groot aantal nieuwe commissieleden die geen raadslid zijn) ervaring opdoen met de in Arnhem ontwikkelde burgergerichte werkwijze van de gemeenteraad. • Het RaadsInformatieSysteem (RIS) is aan het begin van de nieuwe raadsperiode in gebruik genomen. In toenemende mate wordt via dit systeem informatie aan burgers, raad en geinteresseerden aangeboden. • Inmiddels hebben de fractievoorzitters besloten tot een proef met ‘papierloos’ vergaderen met iPads. Het nieuwe RaadsInformatieSysteem lijkt een prima basis te kunnen bieden voor deze proef. Eind van het jaar beschikten al tien raadsleden over een iPad. Medio 2011 wordt besloten of de inzet van de iPad ertoe zal kunnen leiden dat de raad van Arnhem met gebruikmaking van het RIS inderdaad ‘papierloos’ zal gaan vergaderen. • De nieuwe auditcommissie is ingesteld en van start gegaan. • De raad heeft een nieuwe verordening voor de Rekenkamer opgesteld. Gekozen is voor een Rekenkamer op basis van het wettelijke model. In 2011 zal de werving voor de bezetting van de onafhankelijke Rekenkamer haar beslag krijgen.

• 2010 is een verkiezingsjaar geweest waarin door de politieke partijen veel aandacht is besteed aan allerlei vormen van burgercontact. Vanuit de gemeente Arnhem zijn de campagnes van de politieke partijen ondersteund met een actie voor bevordering van de opkomst, deelname aan het Kieskompas, het maken van een verkiezingskrant en het organiseren en ondersteunen van verkiezingsdebatten. Bovendien is er voor Arnhemse burgers een uitslagenavond georganiseerd bij de gemeenteraadsverkiezingen.

30

PAGINA

Deelprogramma 01.1 De gemeenteraad

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Programma 01 Democratisering • Versterken van de kaderstellende en controlerende rol van de gemeenteraad

Commissie Veiligheid, Financiën en Algemene en Bestuurlijke zaken Portefeuillehouder Agendacommissie • Ter afronding van de werkzaamheden van de zittende Rekenkamercommissie is een drietal rapporten aan respectievelijk de auditcommissie en de raad gepresenteerd (verzelfstandiging organisatie-onderdelen van de gemeente Arnhem, vastgoedbeheer en reïntegratie). Overige resultaten • Naast de raadsverkiezingen in maart hebben in juni vervroegde verkiezingen voor de Tweede Kamer plaats gehad. Net als de verkiezingen voor de gemeenteraad is deze verkiezing organisatorisch goed verlopen. In de begroting is slechts rekening gehouden met één verkiezing. Als gevolg van de onvoorziene vervroegde verkiezing voor de Tweede Kamer is er een overschrijding op de begroting ontstaan van € 247.000,• Ook heeft het handmatig stemmen geleid tot een structurele toename van de organisatiekosten van verkiezingen. Het weer laten drukken van stembiljetten, het beheer van nieuwe software voor de verwerking van de uitslag en de inzet van extra medewerkers om de uitslag te kunnen bepalen hebben vooral geleid tot deze kostenstijging. • Verder zijn de portokosten gestegen vanwege postale tariefstijgingen en door de extra informatiebrief aan de inwoners vanwege de invoering van de kiezerspas (stemmen in een willekeurig stemlokaal in Arnhem). Vroeger ontvingen kiesgerechtigden een oproepkaart (briefkaart).

Samenvatting Op woensdag 3 Maart 2010 zijn de raadsverkiezingen gehouden. De voorbereidingen voor de raadsverkiezingen, de vorming van een nieuw college van B&W en het inwerkprogramma voor de nieuwe raad drukten op de inspanningen van raad, college en griffie in 2009 en 2010. Inmiddels hebben het nieuwe college en de nieuwe raad als belangrijke ambitie geformuleerd ‘met het gezicht naar de stad te willen besturen’. Daarom is er ook een nieuwe raadswerkgroep ‘werkwijze gemeenteraad’ ingesteld. Deze heeft als opdracht de werkwijze van de raad opnieuw te bezien en voorstellen te doen voor een verdere impuls aan het proces van burgergericht werken van de raad.

31

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Deelprogramma 01.1 De gemeenteraad Programma 01 Democratisering

Commissie Veiligheid, Financiën en Algemene en Bestuurlijke zaken Portefeuillehouder Agendacommissie bedragen x € 1.000,--

Rekening 2009

Middelen

Begroot 2010 Primitief

Rekening 2010

Definitief

Afwijking

Lasten

Totaal

2.405

2.633

2.633

2.657

-24 N

Baten

Totaal

12

10

10

59

49 V

-2.393

-2.623

-2.623

-2.598

25 V

227 19

0 0

0 0

170 60

-170 N 60 V

-208

0

0

-110

-110 N

-2.601

-2.623

-2.623

-2.708

-85 N

Exploitatieresultaat

V/N

Mutaties reserves: Toevoegingen aan reserves Onttrekkingen aan reserves

Mutaties reserves Saldo

Verklaring van de afwijkingen "Rekening 2010" t.o.v. "Begroot 2010 definitief" bedragen x € 1.000,--

Afwijking exploitatieresultaat

Lasten Nieuw beleid - Website raad (begroot € 66) - Verkiezingen (begroot € 50)

Afwijking

V/N

29 -45

V N

107 23 -138

V V N

-24

N

Baten - Afrekening fractievergoedingen 2006-2010

49

V

Totaal afwijking baten

49

V

Totaal afwijking exploitatieresultaat

25

V

Bestaand beleid - Onderbesteding kapitaallasten (zie mutatie reserve) - Pensioenverzekering raadsleden (zie mutatie reserve) - Diversen Totaal afwijking lasten

32

PAGINA

Deelprogramma 01.1 De gemeenteraad Programma 01 Democratisering

Commissie Veiligheid, Financiën en Algemene en Bestuurlijke zaken Portefeuillehouder Agendacommissie

Toelichting resultaatbestemmingen

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

bedragen x € 1.000,--

Mutaties reserves

Rekening 2010

Toevoegingen - Dienstbedrijfsreserve Griffie: Resultaat 2010 - Dienstbedrijfsreserve SO: Onderbesteding kapitaallasten - BR Secundaire arbeidsvoorwaarden raadsleden: Restant budget pensioenverzekering - BR Onderzoek Rekenkamer: Resultaat 2010

1 107 23 39

Totaal mutaties toevoegingen

170

Onttrekkingen - BR Onderzoek Rekenkamer: Kosten wegbereider rekenkamercommissie - BR Secundaire arbeidsvoorwaarden raadsleden: Wachtgeld

10 50

Totaal mutaties onttrekkingen

60

Totaal mutaties reserves

Toelichting op de investeringen In 2010 hebben binnen dit deelprogramma geen majeure investeringen plaatsgevonden

-110

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Commissie Veiligheid, Financiën en Algemene en Bestuurlijke zaken Portefeuillehouder Dhr. Martijn Leisink

Programma 01 Democratisering Inhoud deelprogramma Het deelprogramma “versterken besturen op hoofdlijnen” omvat initiërende, inkaderende en integrerende activiteiten, die moeten leiden doelgerichte, verantwoorde en tijdige besluiten op beleidsvraagstukken en een adequate uitvoering van genomen besluiten. “Programmasturing” helpt belangrijke ontwikkelingen in de stad te prioriteren en in gang te zetten. Met behulp van het planning- en controlinstrumentarium (Perspectiefnota, Meerjarenprogrammabegroting, Tussenrapportages en Jaarverslag/Jaarrekening) worden de gewenste ontwikkelingen voorbereid en de feitelijke ontwikkelingen verantwoord. Collegebesluiten worden, rekening houdend met inhoudelijke, juridische, en financiële kaders technisch goed voorbereid en verder goed afgehandeld. En om de kwaliteit van het gemeentelijk beleid en haar uitvoering te bevorderen wordt voortdurend gezocht naar kaders die bijdragen aan een verbetering van de bedrijfsvoering. Beleidsdoelen • Arnhem richt zich – rekening houdend met de maatschappelijke context – meer op het realiseren van doelen op het vlak van de aantrekkingskracht van de stad, het woon- en leefklimaat, participatie en werk en zorg en welzijn. • Arnhem communiceert meer en helderder over het te voeren beleid en de focus daarin, zowel in als buiten de stad. Behaalde resultaten 2010 Beoogde resultaten 2010 t/m 2013 • Significante voortgang bij de reali- • De aanpak in de kracht- en GSOIII-preventiewijken is vol op stoom. De wijkenaanpak heeft inmiddels veel commitment gebracht onder bewoners, satie van de doelen uit de stadscorporaties, gemeente en de uitvoerende partners in de stad. De voortprogramma’s en de aanpak van gang van de krachtwijkenaanpak wordt gemonitord aan de hand van een Vogelaar- en GSO-wijken. De zevental thema’s: wonen, werken, leren en opgroeien, integreren, veiligrealisatie van gemaakte heid, sport en cultuur en achter de voordeur. De Wijkmonitor 2010 laat prestatieafspraken is daarbij van zien in de kracht- en GSO-wijken verschillende positieve ontwikkelingen groot belang. zien. Dit positieve beeld wordt bevestigd in de rapportage van de visitatie• De focus blijft actueel gelet op commissie krachtwijken die in het najaar is verschenen. maatschappelijke ontwikkelingen. • Voor de doelstellingen uit het stadsprogramma Verbeteren woon- en leefomgeving en de andere drie stadsprogrammas’s (Aantrekkelijke centrumstad, Participatie en werk en Zorgzame stad) verwijzen we naar het hoofdstuk over de hoofdlijnen van beleid in dit jaarverslag. Daar wordt specifiek over de stadsprogramma’s gerapporteerd. • Elk jaar wordt weer geprobeerd hierin verbeteringen aan te brengen. Zo ook het verslagjaar. Met de feitelijke begroting, turaps en het jaarverslag op het netvlies kan hier echter nog een grote slag worden gemaakt. Een meer structurele aanpak is niet van de grond gekomen vanwege de focus binnen de Concernstaf op de noodzakelijke bezuinigingen. • Een duidelijker koppeling vergt aanzienlijke veranderingen in de voorberei• Een duidelijker koppeling is aanding en opzet van de cyclische documenten. Hiervoor geldt hetzelfde als gebracht tussen doelen, output en voor het voorgaande voornemen. de daarvoor benodigde gelden. • Vooral de opgaaf om tot een op termijn sluitende begroting te komen heeft • Een op middellange termijn sluibijzonder veel energie en inzet gevraagd in de vorm van de voorbereiding tende begroting. van het bezuinigingsproces waarover in de eerste helft van het jaar besluitvorming plaats heeft. Door het vorige college van burgemeester en wethouders is in eerste instantie een aantal bezuinigingsrichrtingen aangegeven. En vanaf de zomer is een totaalpakket van bezuinigingssuggesties, dat in afwegingsmogelijkheden uitmondde, voorbereid. • Als onderdeel hiervan is in november een raadsconferentie georganiseerd over de aanpak van bezuinigingen. Het totaal aan bezuinigingssuggesties is in december aan de raad en de stad gepresenteerd. Overige resultaten • Met de oprichting in het verslagjaar van de nieuwe afdeling bedrijfsvoering en organisatie binnen de Concernstaf verschuift het accent in de aandacht van controltaken op het gebied van de organisatie en bedrijfsvoering naar ontwikkeltaken. • Relatief veel energie is gestoken in de ontwikkeling van een nieuwe organisatievisie. Na ongeveer 20 jaar concern-dienstenmodel is de houdbaarheid aan haar eind. Om beter in te kunnen spelen op de netwerksamenleving, bezuinigingen, veranderingen in de rolneming van de overheid, maar ook om meer focus en slagkracht te krijgen is verandering van de organisatie noodzakelijk. Over de hoofdlijnen van de visie op de • Het regulier plannings- en verantwoordingsinstrumentarium wordt scherper, “smarter”, beknopter en inzichtelijker voor de burger.

33

Deelprogramma 01.2 Versterken besturen op hoofdlijnen

34

PAGINA

Deelprogramma 01.2 Versterken besturen op hoofdlijnen

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Programma 01 Democratisering

Commissie Veiligheid, Financiën en Algemene en Bestuurlijke zaken Portefeuillehouder Dhr. Martijn Leisink Overige resultaten nieuwe organisatie is de raad in oktober geïnformeerd, en binnen de organisatie zijn diverse processen opgestart die moeten leiden tot eerste veranderingen in 2011. • Een nieuwe ICT-visie en analyses van processen in de gemeentelijke organisatie waarmee een begin is gemaakt, staan ten dienste aan de gewenste ontwikkelingen in de organisatie en de bezuinigingen.

Samenvatting Belangrijke accenten waren het verder brengen van de stadsprogramma’s, de voorbereiding van de incorporatie van het Lenteakkoord in het gemeentelijk beleid, de bezuinigingen en de organisatieontwikkeling. Met name de laatste twee hebben ertoe geleid dat sommige beoogde ontwikkelingen om organisatorische en inhoudelijke redenen zijn vertraagd. Maar met de voortgang van de Stadsprogramma’s, de aanpak van en de voorbereidingen voor het bezuinigingsproces en de organisatieontwikkeling zijn, meer dan werd voorzien, nieuwe grondslagen gelegd voor een gemeente die de komende jaren succesvol kan opereren.

35

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Deelprogramma 01.2 Versterken besturen op hoofdlijnen Programma 01 Democratisering

Commissie Veiligheid, Financiën en Algemene en Bestuurlijke zaken Portefeuillehouder Dhr. Martijn Leisink bedragen x € 1.000,--

Rekening 2009

Middelen


Rekening 2010

Definitief

Afwijking

Lasten

Totaal

11.696

10.776

11.021

12.240

-1.219 N

Baten

Totaal

579

573

573

515

-58 N

-11.117

-10.203

-10.448

-11.725

-1.277 N

6 125

0 0

0 0

91 175

-91 N 175 V

119

0

0

84

84 V

-10.998

-10.203

-10.448

-11.641

-1.193 N


V/N





Lasten - Actualisatie pensioen APPA wethouders - Meer uitgaven personeel diensten en derden - Meer uitgaven wachtgeld voormalig wethouders - Frictiekosten bezuinigingen (zie mutatie reserve) - Diversen

Afwijking

V/N

-537 -323 -302 -171 114

N N N N V

-1.219

N

Baten - Diversen

-58

N


-58

N

-1.277

N

Totaal afwijking lasten


36

PAGINA

Deelprogramma 01.2 Versterken besturen op hoofdlijnen Programma 01 Democratisering



ONDERWERP

Jaarverslag 2010


Mutaties reserves

Rekening 2010

Toevoegingen - Dienstbedrijfsreserve CS: Resultaat 2010

91


91

Onttrekkingen Dienstbedrijfsreserve IZ: Resultaat 2010 - BR Frictiekosten bezuinigingen 2010 / Organisatie-ontwikkeling: Kosten CS

4 171


175



84

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Kwaliteit dienstverlening

PAGINA

02

37

programma

PAGINA

38

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

39

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Deelprogramma 02.1 Publieke dienstverlening


Programma 02 Kwaliteit dienstverlening Inhoud deelprogramma Het streven is een kwalitatief goede publieke dienstverlening voor de gemeentelijke klanten.Ze kan verder worden verbeterd door een grotere en betere toegankelijkheid te realiseren voor de klant door gebruik via verschillende kanalen mogelijk te maken: internet, e-mail, post, telefoon en balie. De klant krijgt dus kwalitatief goede producten en diensten aangeboden. De dienstverlening is zorgvuldig, op maat, snel en efficiënt. De gemeente Arnhem werkt in haar dienstverlening met servicenormen. Het digitale kanaal dient als basis voor de informatieverstrekking en levering van producten via de andere kanalen. De burger kan steeds meer aan zelfservice doen, op een zelf gekozen tijdstip en plek. Door middel van ArnhemMail wordt de klant geïnformeerd over zijn of haar leefomgeving, op basis van het door de burger opgegeven profiel. Met de wensen van de burger als uitgangspunt wordt gewerkt aan een bredere overheidsdienstverlening. De gemeente zal steeds meer functioneren als de toegang van de overheid (dus ook voor andere overheden). Beleidsdoelen • Grotere tevredenheid van de klanten over de gemeentebrede dienstverlening. • Klant heeft de beschikking over meerdere dienstverleningskanalen. • De klant krijgt ongeacht het dienstverleningskanaal snel, hetzelfde en het juiste antwoord. Beoogde resultaten Behaalde resultaten 2010 2010 t/m 2013 • De waardering voor de dienstverlening is een 7,5. • De waardering voor de dienstverlening in de landelijke benchmark publiekszaken is tenminste een 7. • 86% van de bezoekers is binnen de gestelde wachttijd van maximaal 20 • 80% van de bezoekers aan een minuten geholpen. (2009: 83%). KCC balie heeft een gemiddelde wachttijd van maximaal 20 minuten. • 70% van de inkomende gesprekken • Het beoogde resultaat bij de telefonische bereikbaarheid wordt onder meer als gevolg van de onverwacht sterke groei van het aantal inkomenop het 0900-1809 nummer wordt de gesprekken met 20% niet gehaald; 48% wordt binnen 30 seconden binnen 30 seconden opgenomen. opgenomen (2009: 58%). • 60% van de inkomende gesprekken • 62% van de inkomende gesprekken (zowel balie als telefonie) wordt door de frontoffice afgehandeld (2009: 60%). wordt zelfstandig afgehandeld door de frontoffice. Overige Resultaten Digitaal dienstverleningskanaal • Het internet heeft zich als dienstverleningskanaal sterk ontwikkeld. Het werken op afspraak is tegenover 2009 wederom toegenomen. 6,8% van de balie bezoekers Stadhuis komt op afspraak (2009: 5,7%). • Het aantal digitale transacties is gestegen van 6229 in 2009 naar 7581. • Het aantal abonnees van Arnhem Mail is met 24% gegroeid van 3050 in 2009 naar 3774. • De digitale toegang tot de overheid is verbeterd waardoor burgers nu ook via de gemeente toegang hebben tot andere overheden. Ook zijn er functionaliteiten aan de website toegevoegd (RSS-berichten feeds en de evenementenmodule). • De digitale dienstverlening aan ondernemers heeft een extra impuls gekregen. De informatie op internet is geactualiseerd en de ondernemers kunnen meer aanvragen digitaal afhandelen. Andere kanalen • 1000 van de in totaal 6000 klanten WWB ontvangen via een automatische SMS een melding dat hun uitkering is overgemaakt. Ontwikkeling KlantContactCentrum (KCC) • Het aantal producten en diensten dat door het KCC kan worden afgehandeld is toegenomen. Zo zijn de eerste-lijnsvragen voor het loket Bouwen Wonen Leefomgeving bij het KCC ondergebracht.

40

PAGINA ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Deelprogramma 02.1 Publieke dienstverlening


Programma 02 Kwaliteit dienstverlening Samenvatting De klanttevredenheid ligt voor alle dienstverleningskanalen ruim boven het gestelde doel. Het aantal klanten dat binnen de gestelde norm van 20 minuten aan de balie wordt bediend is verder gestegen. De in 2009 in gang gezette stijging van het aantal inkomende telefoongesprekken dat binnen de gestelde norm wordt opgenomen is niet gecontinueerd. Om met name de interne ketensamenwerking te verbeteren wordt er in 2011 een verbeterproject opgestart gericht op het terugdringen van het aantal inkomende gesprekken en het verder verbeteren van de dienstverlening aan de burger. De digitale dienstverlening heeft zich als we vergelijken met 2009 voor burgers en ondernemers sterk ontwikkeld.

41

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Deelprogramma 02.1 Publieke dienstverlening Programma 02 Kwaliteit dienstverlening

Commissie Veiligheid, Financiën en Algemene en Bestuurlijke zaken Portefeuillehouder Dhr. Martijn Leisink bedragen x € 1.000,--

Begroot 2010

Rekening 2009

Middelen

Primitief

Rekening 2010

Definitief

Afwijking

Lasten

Totaal

7.599

6.014

7.114

7.692

-578 N

Baten

Totaal

3.002

2.304

2.587

3.018

431 V

-4.597

-3.710

-4.527

-4.674

-147 N

547 549

0 0

0 0

431 453

-431 N 453 V

2

0

0

22

22 V

-4.595

-3.710

-4.527

-4.652

-125 N


V/N





Afwijking

V/N

Lasten - Hogere structurele kosten Content Management Systeem - ICT, huisvesting en overige bedrijfsvoering - Meer lasten door meer af te dragen rijksleges i.v.m. meer verstrekte documenten (zie mutatie reserve) - Meer structurele lasten door overheveling taak naar gemeente "Loket Gevonden Voorwerpen" - Diversen

-184 -139 -90 -64 -101

N N N N N


-578

N

Baten - Meer baten door meer legesopbrengst i.v.m. meer verstrekte documenten (zie mutatie reserve) - Diversen

250 181

V V


431

V


-147

N

42

PAGINA

Deelprogramma 02.1 Publieke dienstverlening Programma 02 Kwaliteit dienstverlening



ONDERWERP

Jaarverslag 2010


Rekening 2010

Mutaties reserves

Toevoegingen - Dienstbedrijfsreserve IZ: Resultaat gemeenteleges burgerlijke stand - Dienstbedrijfsreserve IZ: Resultaat 2010

250 181


431

Onttrekkingen - Dienstbedrijfsreserve IZ: Resultaat rijksleges burgerlijke stand - Dienstbedrijfsreserve IZ: Resultaat 2010

90 363


453


22

Toelichting op de investeringen bedragen x € 1.000,--

Rekening 2010

Investeringen

Investeringen

Economisch nut Totaal economisch nut

0

Totaal maatschappelijk nut

0

Maatschappelijk nut -

Bedrijfsvoering - Web Next Lokaal - Centric module adres-onderzoek

Kapitaallasten

193 25 Totaal bedrijfsvoering

218

Totaal Investeringen

218

Totaal kapitaallasten

44 11 55

Afschrijvingen Rente

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Educatie

43

03 programma

PAGINA

44

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Commissie Cultuur, Economie, Educatie, Sport en Sociale zaken Portefeuillehouder Mevr. Margriet Bleijenberg

Programma 03 Educatie Inhoud deelprogramma De gemeente wil bijdragen aan de gezonde ontwikkeling van ieder kind in de leeftijd van 0 tot 6 jaar. Door kinderen meer gebruik te laten maken van voorschoolse voorzieningen wordt bijgedragen aan een goede voorbereiding op het basisonderwijs. Verder voert de gemeente de regie over de integrale benadering van kinderen in de leeftijd van 0-4 jaar in hun opvoeding en ontwikkeling. Op 1 augustus 2010 is de wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie (oke) in werking getreden. Het streven is om op termijn te komen tot een pedagogisch hoogwaardige basisvoorziening voor 0-4 jarigen, waarin voor- en vroegschoolse educatie (VVE) probleemloos kan worden ingepast. De Wet oke beoogt de eerste stappen te zetten in het harmoniseren van de weten regelgeving voor kinderopvang en peuterspeelzalen. Dat betekent dat er meer samenwerking gaat plaats vinden tussen peuterspeelzalen en kinderopvang en dat de peuterspeelzalen met dezelfde kwaliteitseisen te maken krijgen als die van de kinderopvang. Beleidsdoelen • Maximaliseren van bereik doelgroepkinderen. • Minimaliseren taalachterstanden bij kinderen van 0-4 jaar. • Verbeteren van de toeleiding naar de voorschoolse voorzieningen. • Het verbeteren van de zorgstructuur voor kinderen van 0-4 jaar. Beoogde resultaten Behaalde resultaten 2010 2010 t/m 2013 • Uiterlijk op 31 december 2011 zijn • Op 1 juli werden 540 van de 731 doelgroepkinderen bereikt (oude definitie). Dit is dus een percentage van 74%. Volgens de nieuwe definitie wer731 doelgroepkinderen (100%) den op die datum 283 doelgroepkinderen van de 400 doelgroeppeuters bereikt (oude prestatieafspraak bereikt. Dit is een percentage van 71%. GSB III). • De peuterspeelzalen vallen onder de Wet Kinderopvang en hanteren dezelfde kwaliteitseisen als van de kinderopvang (gedeeltelijke harmonisatie).

45

Deelprogramma 03.1 Voorschoolse ontwikkeling

• In 2009 heeft er een visieontwikkeltraject plaatsgevonden met als resultaat een visienota ‘Visie op het jonge kind’ die beschrijft hoe de voorschoolse en vroegschoolse periode (0- tot 6-jarigen) er in Arnhem uit gaat zien. De visienota is in het verslagjaar vastgesteld.

• De financiële toegankelijkheid van • Op 1 januari is de ouderbijdragentabel verlaagd. Hierdoor zijn de ouderde peuterspeelzalen zijn verbebijdragen voor ouders van doelgroepkinderen binnen het peuterspeelzaalwerk vergelijkbaar met die van de kinderopvang. terd. • De voorschoolse voorzieningen zijn aangesloten bij het Centrum voor Jeugd en Gezin.

• De voorschoolse voorzieningen zijn op de hoogte over het bestaan en de functie van het CJG. Tevens zijn zij aangesloten bij de Zorg- en Adviesteams 0- tot 4-jarigen.

• De interne en externe zorgstructuur van de voorschoolse voorzieningen functioneren goed.

• De voorschoolse voorzieningen zijn aangesloten bij de Zorg- en Adviesteams. Tevens hebben de instellingen gewerkt aan de interne zorgstructuur.

• Alle buurtnetwerken in de stad zijn omgezet naar 8 goed functionerende ZAT’s 0-4 jaar.

• Alle buurtnetwerken zijn omgebouwd naar Zorg- en Adviesteams 0- tot 4jarigen. Overige resultaten • De Wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie is op 1 augustus in werking getreden. Echter, artikel 2.20 Wet Kinderopvang (Wko) is niet in werking getreden. Er is daarom geen grond voor toezicht bij peuterspeelzalen. Daarnaast is er geen grond voor een register peuterspeelzalen, omdat de artikelen 2.2 tot en met 2.4a Wko niet in werking zijn getreden. De kwaliteit van de peuterspeelzalen wordt daarom nog niet gecontroleerd.

Samenvatting Het peuterspeelzaalwerk is in stand gehouden en de voor- en vroegschoolse educatie hebben flink weten uit te breiden (in het kader van het realiseren van 100% aanbod voor doelgroepkinderen). Daarnaast is de gemeente verder gegaan met het realiseren en uitvoeren van de visienota ‘Visie op het jonge kind’.

46

PAGINA

Deelprogramma 03.1 Voorschoolse ontwikkeling Programma 03.1 Educatie

Commissie Cultuur, Economie,Educatie, Sport en Sociale zaken Portefeuillehouder Mevr. Margriet Bleijenberg bedragen x € 1.000,--

ONDERWERP

Middelen

Jaarverslag 2010

Begroot 2010

Rekening 2009

Primitief

Rekening 2010

Definitief

Afwijking

Lasten

Totaal

824

1.078

1.049

898

Baten

Totaal

0

0

0

0

-824

-1.078

-1.049

-898

0 0

0 0

0 0

0 0

0 0

0

0

0

0

0

-824

-1.078

-1.049

-898


V/N

151 V 0 151 V



151 V



Afwijking

V/N

Lasten - Peuterspeelzaalwerk Schuytgraaf - Diversen

143 8

V V


151

V

0

V

151

V

Baten Totaal afwijking baten Totaal afwijking exploitatieresultaat

47

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Deelprogramma 03.1 Voorschoolse ontwikkeling Programma 03.1 Educatie

Commissie Cultuur, Economie,Educatie, Sport en Sociale zaken Portefeuillehouder Mevr. Margriet Bleijenberg

Toelichting resultaatbestemmingen bedragen x € 1.000,--

Mutaties reserves

Rekening 2010

Toevoegingen Totaal mutaties toevoegingen

0

Onttrekkingen Totaal mutaties onttrekkingen

0


0


48

PAGINA ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Deelprogramma 03.2 Goed onderwijs


Programma 03 Educatie Inhoud deelprogramma Het gemeentelijk educatiebeleid richt zich op optimalisering van de fysieke en sociale omgeving waarin educatie plaats vindt. Doel is het bereiken van een zo hoog mogelijke kwaliteit in het onderwijs. Wanneer dit gerealiseerd is, zullen immers ook minder leerlingen voortijdig uitvallen en zullen minder leerlingen een achterstand hebben. De wettelijke taken op het gebied van educatie zijn de leerplicht, het leerlingenvervoer, de onderwijshuisvesting, het onderwijsachterstandenbeleid (waaronder voor- en vroegschoolse educatie: VVE), de Regionale Meld- en Coördinatiefunctie Voortijdig Schoolverlaten (RMC), de volwasseneneducatie en het openbaar onderwijs, en het tegengaan van segregatie. Beleidsdoelen • Partners verantwoordelijk voor opvoeden en opgroeien in wijken beter laten samenwerken. • Meer gebruik van schoolgebouwen voor wijkactiviteiten. • Meer doelgroeppeuters in Arnhem een VVE programma aanbieden. • Betere voorbereiding op het vervolgonderwijs. • Het jaarlijkse aantal nieuwe voortijdig schoolverlaters zo veel mogelijk reduceren. • Voortijdig schoolverlaters zo veel mogelijk herplaatsen naar een opleiding of naar werk. • Meer adequate huisvesting van scholen. • Meer veiligheid in en om de school. Behaalde resultaten 2010 Beoogde resultaten 2010 t/m 2013 • In de vier wijken is voor de brede school partners een brede schoolcoördi• In vier wijken (de Laar west, de nator aangesteld. De partijen in de brede school werken samen op basis Laar Oost, Rijkerswoerd, Schuytvan een actieplan. Op basis van het actieplan zijn ook combinatiefuncgraaf west) is een structurele inhoudelijke samenwerking (brede tionarissen sport en cultuur ingezet. Zij verbinden activiteiten binnenschools en buitenschools. schoolconcept) gerealiseerd. • Van de doelgroeppeuters neemt minimaal 80% deel aan een VVE programma.

• Op 1 juli is de definitie van de doelgroep door het Rijk veranderd. Er zijn nu 400 peuters in de doelgroep. Op 1 juli werden er daarvan 283 bereikt (71 %). Op meerdere locaties is en wordt de capaciteit uitgebreid. Stichting Peuterspeelzalen Arnhem (SPA) en Rijnstad bieden op alle peuterspeelzaallocaties in de krachtwijken VVE aan, de Stichting Kinderopvang Arnhem en Regio (SKAR) verzorgt VVE op hun kinderopvanglocaties in de krachtwijken. Het Rijk vraagt van gemeenten te streven naar een bereik van 100%.

• Van 1 augustus 2006 – 1 oktober 2010 hebben minimaal 420 leerlingen deelgenomen aan een schakelklas.

• De indicator schakelklassen is veranderd in ‘het aantal te schakelen leerlingen’. Oorspronkelijk diende Arnhem op basis van afspraken met het Rijk eind 2009 over vermelde periode 420 leerlingen geschakeld te hebben. Het aantal is later verlaagd naar 230 waarbij tevens andere varianten zoals verlengde schooldag mogelijk werden. In Arnhem is overwegend gekozen voor verlengde schooldag waardoor met dezelfde middelen veel meer leerlingen (circa een factor 5) bereikt kunnen worden. In de periode 1 augustus 2006 tot 31 dec 2009 hebben 1468 leerlingen deelgenomen aan een schakelklas.

• Het aantal nieuwe voortijdig schoolverlaters in het schooljaar 2009-2010 is 4,7%.

• Het aantal nieuwe voortijdig schoolverlaters (vsv-ers; definitie ministerie van onderwijs/OCW) is in de schooljaren vanaf 2005-2006 tot en met 2008-2009 gedaald van 5,9% tot 4,8%. Het voorlopige cijfer over het schooljaar 2009-2010 bedraagt 4,9 %.

• Het percentage herplaatste voortijdig schoolverlaters is 70%.

• In het schooljaar 2009-2010 zijn er in totaal 1059 voortijdig schoolverlaters gemeld. Daarvan zijn er in dit schooljaar 94 verhuisd. Van de overige vsvers, dus exclusief de verhuizers, is in dit schooljaar 68% herplaatst.

• Plannen voor meest urgente projecten uit de Toekomstvisie huisvesting (voortgezet) speciaal onderwijs in Arnhem gereed.

• In november is overeenstemming bereikt met de schoolbesturen voor (voortgezet) speciaal onderwijs over de richting en invulling van de gewenste toekomstige huisvesting van het (voortgezet) speciaal onderwijs in Arnhem. Voor de twee meest urgente problemen (herhuisvesting De Radar/Arnhemse Buitenschool-locatie Velp in 2012 en Dr. P.C.M. Bosschool in 2014) heeft het college van burgemeester en wethouders begin 2011 voorstellen gedaan.

ONDERWERP

Samenvatting In het onderwijsbeleid stonden de volgende punten centraal: • vergroten van het aanbod VVE op peuterspeelzalen ten behoeve van doelgroeppeuters teneinde te komen tot 100% aanbod in 2011; • verbetering van de aansturing op het beheer en exploitatie van de multifunctionele centra (MFC’s). In december is hierover met de gebruikers een akkoord bereikt; • het versterken van de samenwerking tussen partners werkzaam op het gebied van school, sport, cultuur en wijk; dit proces is nu ook opgestart buiten de krachtwijken; • de verdere reductie van het aantal nieuwe voortijdig schoolverlaters conform het convenant dat door onderwijsinstellingen, OCW en RMC in juni 2008 is afgesloten.

Jaarverslag 2010

Overige resultaten • In februari is het integraal huisvestingsplan voortgezet onderwijs (IHP-VO) Arnhem Noord formeel afgesloten. Als laatste project is de nieuwbouw van de praktijkschool Produs in gebruik genomen. In het verlengde van het IHP-VO heeft Quadraam de eerste fase van de verbouwing van het VMBO Maarten van Rossem in Arnhem Zuid afgerond. • Het definitief ontwerp van het MFC Geitenkamp is klaar. Gestart is met de visie en uitwerking van de inhoudelijke en organisatorische samenwerking tussen de partners in het MFC.

PAGINA

Programma 03 Educatie


49

Deelprogramma 03.2 Goed onderwijs

50

PAGINA

Deelprogramma 03.2 Goed onderwijs Programma 03 Educatie


Rekening 2009

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Middelen


Definitief

Rekening 2010

Afwijking

Lasten

Totaal

36.636

33.986

36.843

38.180

-1.337 N

Baten

Totaal

14.216

3.456

5.807

5.961

154 V

-22.420

-30.530

-31.036

-32.219

-1.183 N

6.245 771

0 56

0 114

929 1.162

-929 N 1.048 V

-5.474

56

114

233

119 V

-27.894

-30.474

-30.922

-31.986

-1.064 N


V/N





Lasten Nieuw beleid - 4 extra peuterspeelzalen t.b.v. Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) (begroot € 240)

Afwijking

V/N

74

V

720 325 300 1 -567 -529 -478 -349 -280 -261 -161 -50 -82

V V V V N N N N N N N N N

-1.337

N

Baten - Verkoopopbrengst locatie Lekstraat 2 (zie mutatie reserve) - Rente inkomsten BR Investering Brede Scholen - GSO-3 uitgaven MFC Geitenkamp (zie lasten) - Nog te besteden klimaatsubsidie Rijk (zie lasten) Beheer en exploitatie Brede Scholen (zie lasten) - Exploitatie voormalige onderwijspanden - Diversen

921 464 161 -720 -226 -200 -246

V V V N N N N


154

V

-1.183

N

Bestaand beleid Nog te besteden klimaatsubsidie Rijk (zie baten) Beheer en exploitatie Brede Scholen (zie baten) Onderbesteding kapitaallasten IHP-VO Noord Onderbesteding kapitaallasten (zie mutatie reserve) Toekomstvisie IHP (V)SO Meerkosten Leerlingenvervoer Beheerskosten 2006-2010 Klarendalseweg Energie en overige lasten pand Boulevard Heuvelink Beheer en exploitatie CNME (zie baten) Afboeking boekwaarden onderwijspanden (zie mutatie reserve) GSO-3 uitgaven MFC Geitenkamp (zie baten) Voorbereidingskosten programma investeringen (zie mutatie reserve) Diversen

-



51

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Deelprogramma 03.2 Goed onderwijs Programma 03 Educatie



Rekening 2010

Mutaties reserves

Toevoegingen - BR Investering brede scholen: Verkoop locatie Lekstraat 2 - BR Donaties CNME: Ontvangen donaties - BR Buitengewoon beter: Onderbesteding kapitaallasten

921 7 1


929

Onttrekkingen - Dienstbedrijfsreserve IZ: Resultaat 2010 - BR Frictiekosten bezuinigingen 2010 / Organisatie-ontwikkeling: Frictiekosten dienst MO - BR Maatschappelijke voorzieningen: Voorbereidingskosten IHP (V)SO - BR Investering brede scholen: Afboeken boekwaarde onderwijspanden Primair Onderwijs - BR Investering brede scholen: Kapitaallasten De Malburcht en De Witte School - BR Investering brede scholen: Kapitaallasten IHP VO Noord

22 569 297 160 56 58


1162


233


Rekening 2010

Investeringen

Investeringen

Economisch nut - Integraal Huisvestingsplan VO Noord - Onderwijshuisvestingsprogramma's & Spoedprocedures - Voorzieningen Presikhaaf - Voorzieningen Rijkerswoerd - Balanscorrectie onderhanden activa primair onderwijs Totaal economisch nut

10.493 1.720 298 309 1.774 14.594

Totaal maatschapelijk nut

0

Totaal bedrijfsvoering

0


14.594


5.582 10.814 16.396


Bedrijfsvoering -

Kapitaallasten


52

PAGINA ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Deelprogramma 03.3 Volwasseneneducatie


Programma 03 Educatie Inhoud deelprogramma Volwassen inwoners met een achterstand op het gebied van onderwijs, vorming en ontwikkeling kunnen hierdoor belemmerd worden bij de deelname aan de samenleving. Door het inkopen van educatieve trajecten bij het ROC (formele educatie) en het subsidiëren van educatieve activiteiten van Volksuniversiteit en NIVON (non-formele educatie) kunnen volwassenen gebruik maken van het educatieve aanbod en daardoor hun kennis en vaardigheden vergroten. Met ingang van 2010 zijn de middelen die de gemeente van het rijk ontvangt voor de formele educatie worden opgenomen in het Participatiebudget, tezamen met de middelen voor inburgering en reïntegratie. Beleidsdoelen • Bevorderen dat volwassenen met een onderwijsachterstand gaan deelnemen aan educatieve trajecten, waardoor kennis en vaardigheden alsmede hun kansen op maatschappelijke en arbeidsparticipatie worden vergroot. Behaalde resultaten 2010 Beoogde resultaten 2010 t/m 2013 • Voor 2010 is de inkoop formele e- Formele educatie (inkoop) Type educatie ducatie geschat op 500 trajecten. • Voldoende aanbod informele eduVAVO (Voortgezet Algemeen Volwassenenonderwijs) catie

Trajecten

Deelnemers 91 87 21 140 760

91 Alfabetisering allochtonen (educatiegelden) 87 Sociale activering analfabete allochtonen 21 Nederlands als tweede taal 140 Alfabetisering autochtonen, sociale redzaamheid, en 160 scholing vrijwilligers.* Totaal: 499 1099 *Trajecten verschillen naar duur (in weken) en intensiteit (uren per week). Een traject is een cursusplaats, het is mogelijk dat meer dan één deelnemers een cursusplaats bezetten.

Niet-formele educatie • Volksuniversiteit: het gesubsidieerde educatieve aanbod betreft in het seizoen 2009-2010 3.755 deelnemers. • Nivon: het gesubsidieerde educatieve aanbod betreft in 2009 753 deelnemers. De cijfers over 2010 zijn in maart 2011 bekend. Overige resultaten Samenvatting In 2010 heeft Arnhem als gevolg van reductie van rijks educatiemiddelen 12% minder geld beschikbaar voor de formele educatie gehad dan in 2009. Het aantal met educatiegelden ingekochte trajecten is 4,5% minder dan in 2009.

53

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Deelprogramma 03.3 Volwasseneneducatie Programma 03 Educatie


Begroot 2010

Rekening 2009

Middelen

Primitief

Rekening 2010

Definitief

Afwijking

Lasten

Totaal

2.195

2.386

1.927

1.943

-16 N

Baten

Totaal

2.067

2.081

1.639

1.562

-77 N

-128

-305

-288

-381

-93 N

0 0

0 0

0 0

0 0

0 0

0

0

0

0

0

-128

-305

-288

-381


V/N



-93 N



Afwijking

V/N

Lasten - Diversen

-16

N


-16

N

Baten - Diversen

-77

N


-77

N


-93

N

54

PAGINA

Deelprogramma 03.3 Volwasseneneducatie Programma 03 Educatie



ONDERWERP

Jaarverslag 2010


Mutaties reserves

Rekening 2010


0


0


0


PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Werk en inkomen

55

04 programma

PAGINA

56

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

57

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Deelprogramma 04.1 Het verminderen van de afstand tot de arbeidsmarkt

Commissie Cultuur, Economie, Educatie, Sport en Sociale zaken Portefeuillehouder Dhr. Michiel van Wessem

Programma 04 Werk en inkomen Inhoud deelprogramma Dit deelprogramma is gericht op het realiseren van een zelfstandige bestaansvoorziening voor werkloze Arnhemmers. Dit geschiedt door toeleiding naar een betaalde baan of – waar dit nog niet haalbaar is – door noodzakelijke ondersteuning bij reïntegratie en zonodig sociale activering. Dit vereist een individuele aanpak. Beleidsdoelen • Het verkleinen van de uitkeringsafhankelijkheid. • Met de werkgeversbenadering als een speerpunt van het arbeids- en participatiebeleid inzetten op de aansluiting van het aanbod op de vraag. Voor de Wsw meer specifiek geldt: • Van binnen naar buiten leidend tot minder mensen binnen het eigen sw-bedrijf werkzaam • Het activeren van de wachtlijst, en • Het aansluiten van de uitvoering van de Wsw op het integraal arbeidsmarktbeleid. Behaalde resultaten 2010 Beoogde resultaten 2010 t/m 2013 • Het aantal Wwb-klanten (incl. de jongeren tot 27 jaar die onder de Wet • Volumeontwikkeling beter dan investeren in jongeren – de Wij vallen) is in Arnhem toegenomen met 221; landelijk gemiddelde. een stijging van 4,3%. Deze toename steekt gunstig af tegen het landelijk gemiddelde (9,3 %) en de ontwikkeling in andere grote steden. De eindstand op 31 december bedraagt 5386 (in plaats van 5700 begroot). • Volumeontwikkeling in de krachtwijken beter dan geheel Arnhem

• In de krachtwijken is het aantal Wwb-uitkeringen sinds 1-1-2008 met 5% gedaald, in de overige wijken met 1% (totaal -3%). In 2010 is het aantal uitkeringen in de krachtwijken met 5% en in de overige wijken met 3% toegenomen (totaal 4%). Toelichting: Bij de uitvoering van de Wwb staat bemiddeling naar werk en participatie voorop. Deze aanpak wordt in de uitvoering steeds verfijnd en aangepast aan de actuele situatie op de arbeidsmarkt. In het afgelopen jaar is er aandacht geweest voor het snel aan het werk helpen van de nieuwe instroom als gevolg van de economische crisis. Sinds 2009 is de eigen 'bemiddeling aan de poort' succesvol. Deze geldt voor mensen die met intensievere begeleiding al direct vanaf het moment van de aanvraag van een Wwb-uitkering naar werk kunnen worden bemiddeld. Verder is gebruik gemaakt van de mogelijkheden van het arbeidstrainingscentrum en de hierop aansluitende werktoeleiding en –bemiddeling. Dit is - waar nodig - ondersteund door de inzet van plaatsingssubsidie (IP), Opstapbaan of project Werken voor de stad/Werken met behoud van uitkering.

• Half jaarlijks wordt gerapporteerd over de voortgang en resultaten van de gemeentelijke reïntegratie en participatiebeleid.

• In de Turaps wordt tussentijds gerapporteerd over voortgang en resultaten van het gevoerde beleid; met name voor wat betreft de ontwikkeling van het volume en het beslag op het beschikbare budget. Overige resultaten • Implementatie Wij. In 2009 en 2010 is de Wij succesvol ingevoerd in Arnhem en een sluitende aanpak van de jeugdwerkloosheid gerealiseerd. Zowel de nieuwe instroom van jongeren als de groep die reeds voor invoering van de Wij al een Wwb-uitkering had, is voorzien van een passend werkleeraanbod. Waar mogelijk zijn jongeren ook direct bemiddeld naar scholing of werk. Ook is vanuit de regionale aanpak jeugdwerkloosheid (coördinatie door Arnhem) een project (‘2GetThere’) gestart om jongeren te benaderen en te begeleiden die zich ten onrechte niet melden voor de WIJ en nu onvoldoende in beeld zijn bij de gemeente. Ook dit project verloopt succesvol. • Samenwerking Werkplein. De gemeente Arnhem werkt intensief samen met het UWV-Werkbedijf in het Werkplein. De samenwerking richt zich primair op het jongerenloket en de werkgeversbenadering, waaronder de brancheservicepunten. Afstemming vindt onder andere plaats in het gezamenlijke MT-Werkplein. • Instroomprojecten. Er is sprake van instroomprojecten onder meer in de sectoren Zorg en Welzijn, Groen en Kinderopvang. Voor jongeren loopt een aantal specifieke instroomprojecten.

58

PAGINA

Deelprogramma 04.1 Het verminderen van de afstand tot de arbeidsmarkt

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Programma 04 Werk en inkomen


Overige resultaten • Wet sociale werkvoorziening. Presikhaaf Bedrijven sluit het jaar naar verwachting af met een resultaat in de min. In het afgelopen jaar hebben vanwege de recessie zowel de omzetten als de marges onder de druk gestaan en kon de taakstelling (beweging van binnen naar buiten) niet worden gerealiseerd.De gerealiseerde verhouding is (prognose kwartaalcijfers) 17,5% detachering/begeleid werken: 17,6% dienstverlening (buiten): 64,9% beschut werken (binnen). De wachtlijst van Arnhem is nagenoeg gelijk gebleven (ca. 275). Presikhaaf Bedrijven is bezig met omvorming tot een mensontwikkelbedrijf dat door de gemeente kan worden ingezet voor alle werkzoekenden aan de onderkant van de arbeidsmarkt. • Rekenkameronderzoek. De Rekenkamercommissie Arnhem heeft een onderzoek gedaan naar de uitvoering van het reïntegratiebeleid van de gemeente Arnhem. Daar waar verbetermogelijkheden liggen worden deze voortvarend opgepakt. Mogelijkheden liggen onder meer op het overzichtelijk maken van (arbeids- en) participatiemogelijkheden van het bestand, de informatievoorziening en het actualiseren van het beleid in een meerjarenbeleidsplan voor de Wwb. • Inspecties Kindercentra. Aan de Hulpverlening Gelderland Midden is opdracht verstrekt voor het doen van inspecties ( kwaliteit en hygiëne) bij kindercentra. Vanaf 2011 gaat dat ook gelden voor de peuterspeelzalen. Per 31 december zijn de volgende kindercentra geregistreerd: - Gastouderopvang: 399. - Gastouderbureaus: 9. - Kinderdagverblijven: 54. - Buitenschoolse Opvang: 61. • Er zijn 61reguliere inspecties uitgevoerd, waarbij er 40 keer handhavend is opgetreden. Daarnaast zijn 399 inspecties uitgevoerd in het kader van de registratie van gastouders. Samenvatting De stad is Arnhem is met de ontwikkeling van het aantal Wwb-klanten tot op heden goed door de economische recessie gekomen. De aanpak in Arnhem is enerzijds gericht op het laten uitstromen van klanten uit het zittend bestand, anderzijds ook op de aanpak van de nieuwe instroom. Deze ontwikkeling steekt landelijk en regionaal gunstig af bij andere gemeenten. Op beide fronten worden goede resultaten geboekt.

59

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Deelprogramma 04.1 Het verminderen van de afstand tot de arbeidsmarkt Programma 04 Werk en inkomen

Commissie Cultuur, Economie,Educatie, Sport en Sociale zaken Portefeuillehouder Dhr. Michiel van Wessem bedragen x € 1.000,--

Rekening 2009

Middelen


Definitief

Rekening 2010

Afwijking

Lasten

Totaal

78.906

70.021

78.157

78.699

-542 N

Baten

Totaal

71.195

62.571

68.192

68.590

398 V

-7.711

-7.450

-9.965

-10.109

-144 N

1.066 804

0 68

0 2.178

1.409 2.451

-1.409 N 273 V

-262

68

2.178

1.042

-1.136 N

-7.973

-7.382

-7.787

-9.067

-1.280 N


V/N





Afwijking

V/N

-

Lasten Hogere verrekening met voorzieningen Lagere lasten project jeugdwerkloosheid (zie mutatie reserve) Project: Innovatie Programma Werk en Bijstand (zie baten) Lagere bijdrage schulddienstverlening uit Participatiebudget Hogere lasten Wet buig: BBZ-starters en WWIK Hogere kosten ten laste van participatiebudget (zie baten) Meer besteed aan reintegratietrajecten Reintegratievoorzieningen en -projecten (zie mutatie reserve) Toename aanvragen en verstrekte kredieten Bijstandsbesluit Zelfstandigen Kosten oninbaarheid Bijstandsbesluit Zelfstandigen Diversen

974 889 329 249 -898 -830 -477 -417 -285 -273 197

V V V V N N N N N N V


-542

N

Baten - Hogere financiering uit Participatiebudget (zie lasten) Hogere inkomsten uit uitkeringen Wet buig : BBZ-starters en WWIK - Regiobijdrage Jeugdwerkloosheid - Project: Innovatie Programma Werk en Bijstand (zie lasten) - Lagere doorbelasting uitvoeringskosten - Diversen

904 193 210 -329 -665 85

V V V N N V


398

V


-144

N

60

PAGINA

Deelprogramma 04.1 Het verminderen van de afstand tot de arbeidsmarkt Programma 04 Werk en inkomen

Commissie Cultuur, Economie,Educatie, Sport en Sociale zaken Portefeuillehouder Dhr. Michiel van Wessem


ONDERWERP

Jaarverslag 2010


Mutaties reserves

Toevoegingen Dienstbedrijfsreserve IZ: Lagere salariskosten en hogere salarisinkomsten BR Taakmutaties gemeentefonds - Overloop: Project Jeugdwerkloosheid BR Taakmutaties gemeentefonds - Overloop: Project Jeugdwerkloosheid BR Toezicht peuterspeelzalen en gastouderopvang: Middelen uitvoering toezicht

-

Rekening 2010

204 210 889 106


1.409

Onttrekkingen - Dienstbedrijfsreserve IZ: Lagere doorbelasting uitvoeringskosten - BR Taakmutaties gemeentefonds - Overloop: Rb 08-02-2010 Decentralisatie-uitkering jeugdwerkloosheid - BR WWB werkdeel: Reïntegratie

45 2.110 296


2.451


1.042


61

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Deelprogramma 04.2 Inkomensvoorziening en –ondersteuning als sociaal vangnet


Programma 04 Werk en inkomen Inhoud deelprogramma Het efficiënt, effectief en klantvriendelijk verzorgen van bijstandsuitkeringen voor levensonderhoud en (aanvullende) inkomensondersteunende maatregelen voor mensen die dat nodig hebben en daar ook recht op hebben, zo lang als nodig is en op een manier die afgestemd is op de behoefte. Beleidsdoelen • De ontwikkeling van het volume van de Wwb is in Arnhem gunstiger dan de landelijke ontwikkeling. • De volumeontwikkeling in krachtwijken gunstiger dan in andere Arnhemse wijken. • Instandhouden van het financiële vangnet voor de mensen die hier recht op hebben en voorkomen van oneigenlijk gebruik van de inkomensvoorzieningen ondersteuning. • Het efficiënt, effectief en klantvriendelijk verzorgen van op de persoonlijke situatie toegesneden (aanvullende) inkomensondersteuning en overige instrumenten aan inwoners die hierop tijdelijk of blijvend zijn aangewezen. • Het ondersteunen van burgers bij het voorkomen van of vinden van een (gestabiliseerde of duurzame) oplossing voor problematische schulden. Behaalde resultaten 2010 Beoogde resultaten 2010 t/m 2013 • Ontwikkeling van de Wwb 65min: • De ontwikkeling van het klantenbestand was gunstiger dan in andere steden en dan het landelijk gemiddelde. toename geringer dan landelijke toename. Toelichting: Bij de sector Werk en Inkomen is in 2010 veel gebeurd; de splitsing rechten doelmatigheid, procesmatig werken, versnelling in het aanvraagproces en het vergroten van de telefonische bereikbaarheid tot volledige kantoortijden. Klanten weten eerder waar ze recht op hebben. Het afgelopen jaar zijn innovatieve stappen gezet in het slimmer maken van diverse processen. Hierdoor wordt de klant sneller en eenduidiger bediend. Er is sprake van een financieel nadeel op het Inkomensdeel. Het tekort in Arnhem is lager uitgevallen dan op grond van de landelijke tekorten verwacht werd. Dit is gekomen door de lange-termijninspanning om de Wwbinstroom te beperken en de uitstroom te verhogen. Arnhem scoort hier bovengemiddeld goed (toename is 4,3 % versus 9.3 % landelijk). Op 1 januari 2010 zijn alle 65plussers overgedragen aan de Sociale Verzekeringsbank.

• Bereik van de ArnhemCard is 95% van het aantal klanten tot 120% van de bijstandsnorm.

• Arnhem heeft 12.202 huishoudens met een inkomen tot 120% van het bijstandsniveau. Daarvan bereiken wij 11.085 (91%) met de Arnhem Card.

• Bereik CAZ; 80% AC-houders.

• Van de 11.085 huishoudens is 74% (8167) aangesloten bij de Collectieve Aanvullende Ziektekostenverzekering (CAZ).

• Bereik van het aantal klanten met onvolledige AOW 95%.

• De gemeente heeft deze doelgroep volledig in beeld; 100%.

• Het aantal kinderen dat sport via de Arnhem Card (vooral Jeugdsport• Bestrijding kinderarmoede: een fonds) is gestegen van ruim 1000 naar 1385. Daarnaast sport nog ruim toenemend deel van de kinderen 150 kinderen bij de twee wijksportpunten. De deelname van kinderen aan (286) met kindpas van de AC doet een cursus muziek of dans is stabiel gebleven op ruim 200. mee aan sport en/of cultuur. • De wachttijd voor schuldregeling en inkomensbeheer ≤ 3 weken.

• De wachttijd voor een schuldregeling is gemiddeld drie maanden en voor inkomensbeheer vier weken. Alle aanvragers komen wel binnen een week in aanmerking voor een aanmeldgesprek. In dat gesprek horen ze of ze in aanmerking komen voor een schuldregeling en wat zij alvast kunnen voorbereiden. De echte intake voor een schuldregeling laat nog te lang op zich wachten. Klanten in crisissituaties ontvangen wel meteen hulp (onder andere via het nieuw opgerichte team bedreigende situaties).

• Het slagingspercentage van de schuldregelingen (fase 2) ≥ 65%.

• Het slagingspercentage ligt rond de 60%. Dat komt vooral door de inhaalslag bij oude nog openstaande dossiers. Een deel van deze klanten kwam niet in aanmerking voor een minnelijk traject en is begeleid naar het wettelijk traject van de Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen (Wsnp).

62

PAGINA ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Deelprogramma 04.2 Inkomensvoorziening en –ondersteuning als sociaal vangnet


Programma 04 Werk en inkomen Beoogde resultaten Behaalde resultaten 2010 2010 t/m 2013 • Jaarlijks wordt gerapporteerd over • In juni is een nieuwsbrief opgesteld met de belangrijkste resultaten van de de voortgang en resultaten van de stadsagenda en de gemeentelijke Armoedeagenda. gemeentelijke Armoede Agenda. Overige resultaten • Het aantal Langdurigheidstoeslagen is gestegen van 4253 naar 4647 (+ 9%); • Het aantal Rentevoordeelrekeningen is gestegen van 411 naar 647 (+ 57%); • Het microkrediet is gestegen van 15 naar 52 kredieten met een saldo van 1,1 miljoen; • Inmiddels melden zich 3 tot 6 jongeren maandelijks aan voor het FAJ (financieel arrangement jongeren). Deze jongeren kunnen daardoor hun opleiding afronden. Het instrument levert een bijdrage aan de ‘Aanval op de Uitval’; • Het Team Bedreigende Situaties is opgericht. Er zijn ± 70 klanten geholpen. Dit team zet levert een belangrijke bijdrage aan het voorkomen van afsluitingen van gas, water en licht, huisuitzettingen. Merkbaar resultaat is de daling van het aantal huisuitzettingen in Arnhem met respectievelijk 10% en 17 % bij de twee grootste woningcorporaties. Samenvatting De ontwikkeling van het het aantal klanten steekt voor Arnhem gunstig af bij andere steden en ook bij de landelijke ontwikkeling. Enerzijds slaagt Arnhem er goed in de instroom te beperken en anderzijds ook klanten uit het zittend bestand uit te laten stromen. Ook financieel gezien doet Arnhem het beter dan op grond van de landelijke tekorten verwacht werd. De doelstellingen voor het minimabeleid zijn over het algemeen gehaald, behoudens de wachttijd voor schuldregelingen en inkomensbeheer. Invoeren van een aanmeldgesprek binnen een week heeft dit knelpunt deels ondervangen. Ook geldt dat voor klanten in crisisisituaties het nieuwe Team Bedreigende Situaties zeer goede resultaten bereikt. Voor 2011 is de inzet om de wachtlijst gefaseerd terug te brengen naar de beoogde drie weken.

63

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Deelprogramma 04.2 Inkomensvoorziening en -ondersteuning als sociaal vangnet Programma 04 Werk en inkomen


Rekening 2009

Middelen


Definitief

Rekening 2010

Afwijking

Lasten

Totaal

104.175

112.442

109.957

108.454

1.503 V

Baten

Totaal

86.326

93.902

91.772

86.766

-5.006 N

-17.849

-18.540

-18.185

-21.688

-3.503 N

1.505 956

0 150

59 365

442 2.830

-383 N 2.465 V

-549

150

306

2.388

2.082 V

-18.398

-18.390

-17.879

-19.300

-1.421 N


V/N





Lasten Lagere rijksuitkering Wet buig :WWB 65-, WIJ, IOAW, IOAZ Dekking rijksmiddelen Armoedeagenda Salariskosten, inhuur en uitbestede werkzaamheden ICT, huisvesting en overige bedrijfsvoering

-

Afwijking

V/N

5.882 205 -1.319 -612 -567 -552 -373 -301 -297 -201 -159 -203

V V N N N N N N N N N N


1.503

V

-

Baten WWB doorbelasting aan Schulddienstverlening Meer baten door meer inkomsten uit uitkeringen Bijdrage in de uitvoering derden Inkomsten Arnhem Card, Menzisgelden en ten onrechte genoten bijzondere bijstand Lagere rijksuitkering Wet buig :WWB 65-, WIJ, IOAW, IOAZ Diversen

249 229 226 193 -6.398 495

V V V V N V


-5.006

N


-3.503

N

Oninbaarheid debiteuren (m.n. WWB € 721.000 deels gecompenseerd op andere regelingen) Meerkosten verstrekkingen bijzondere bijstand Meerkosten Arnhem Card Extra inzet personeel schulddienstverlening Kosten oninbaarheid (Leenbijstand) Resultaat overige uitkeringen Meerkosten verstrekking Langdurigheidstoeslag Diversen

64

PAGINA

Deelprogramma 04.2 Inkomensvoorziening en -ondersteuning als sociaal vangnet Programma 04 Werk en inkomen



ONDERWERP

Jaarverslag 2010


Mutaties reserves

Rekening 2010

Toevoegingen - Dienstbedrijfsreserve IZ: Resultaat 2010 - BR Taakmutaties gemeentefonds - Overloop: Rb 01-11-2010 Spekmangelden

383 59


442

Onttrekkingen - Dienstbedrijfsreserve IZ: Resultaat 2010 - BR Bijzondere bijstand: Nadelig saldo bijzondere bijstand en armoede-agenda - BR Taakmutaties gemeentefonds - Overloop: Rb 01-11-2010 Spekmangelden - BR Rente risico Stadsbank: MJPB 2010-2014

1.837 628 215 150


2.830


2.388


PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Zorg

65

05 programma

PAGINA

66

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

67

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Deelprogramma 05.1 Zorg voorlichamelijke en geestelijke gezondheid

Commissie Maatschappelijke ondersteuning

Programma 05 Portefeuillehouder Zorg Dhr. Henk Kok Inhoud deelprogramma Uitgangspunt van beleid is een integrale en sluitende aanpak van de zorg voor lichamelijke en geestelijke gezondheid. Dat realiseren wij in nauwe samenwerking met onze maatschappelijke partners. In onze aanpak schenken wij in het bijzonder aandacht aan kwetsbare groepen, zoals verslaafden, asielzoekers, slachtoffers van huiselijk en eergerelateerd geweld, risicojongeren, daklozen en de OGGZ-doelgroep. Achterliggende gedachte is dat versterking van de “maatschappelijke zorg” nodig is. Naast versterking van de aanpak op de afzonderlijke deelterreinen gaat het daarbij ook om een betere samenhang. Ketensamenwerking is het sleutelwoord en effectieve gemeentelijke regie is de uitdaging. Beleidsdoelen • Volksgezondheid: Meer mensen kiezen voor een gezondere leefstijl. • Maatschappelijke opvang: in 2008 is het Regionaal Kompas vastgesteld waarin de doelstelling is opgenomen dat in Arnhem niemand meer onvrijwillig of langdurig dakloos hoeft te zijn. Beleid is gericht op voorkomen uithuiszettingen en bevorderen herstel/uitstroom uit de opvang. • Verslavingszorg: verhoging van de doorstroom en uitstroom naar maatschappelijke rehabilitatie; Vermindering en (minimaal) stabilisatie van het niveau van criminaliteit en overlast; maatschappelijk herstel van een specifieke groep heroïne-verslaafden. • Vrouwenopvang (zie ook 06.1): betere vrouwenopvang; minder recidive in de vrouwenopvang; versterken van de weerbaarheid van risicogroepen voor huiselijk geweld; minder slachtoffers door kindermishandeling en eergerelateerd geweld; en het steunpunt huiselijk geweld bereikt meer mensen • Asielzoekers en vluchtelingen: een humane (nood)opvang voor asielzoekers die door niet sluitend rijksbeleid op straat komen te staan; betere opvang en begeleiding voor ex-ama’s gericht op perspectief in Nederland of land van herkomst. • Welzijn: de preventie en herstelfunctie van het AMW waarborgen door het terugdringen van de wachtlijsten; door preventief ingrijpen en ondersteuning in het dagelijks leven mensen leren om zelfstandig te functioneren; meer sturen op prestaties. Behaalde resultaten 2010 Beoogde resultaten 2010 t/m 2013 Volksgezondheid • Het aantal jeugdigen met overge- • De regionale uitvoeringsplannen overgewicht, psychische problematiek en alcoholgebruik jeugd zijn nog in uitvoering. De effecten hiervan zullen gewicht in vier jaar met 2% terugmeten worden in de volgende monitor EMOVO (2011) van de Veiligheidsdringen (schooljaar 2005-2006 is en Gezondheidsregio Gelderland Midden. De resultaten hiervan zijn in nulmeting). 2012 beschikbaar. • Daling van het aantal jongeren • Het percentage kinderen met overgewicht in het schooljaar 2009-2010 is dat ‘in de afgelopen vier weken’ met 1,0% omlaag gegaan ten opzichte van het schooljaar 2008/2009. Alle alcohol heeft gedronken opgespoorde 928 kinderen met matig overgewicht en 380 kinderen met • Daling van het aantal ‘binge’-drinernstig overgewicht hebben een gezondheidsinterventie gekregen. kers’ • Vermindering openbare ordepro- • Voor het terugdringen van alcoholgebruik onder jongeren is een projectleider aangesteld. Er wordt op drie sporen ingezet: blematiek door alcoholgebruik - communicatie:onder andere ontwikkelen nieuwsbrief, ontsluiten informavan jongeren. tie op websites gemeenten, themabijeenkomst; - preventie: onder andere inzetten Peers bij evenementen/schoolfeesten, Homeparties, cursus De Gezonde School, pilot convenant sportverenigingen; - handhaving en toezicht:(onder andere boete-/kanskaart, mystery guests, pilot horecaconvenant). • Afgesproken is om geen meetsystemen en percentages vast te stellen. De projectduur is te kort om een adequate effectmeting uit te kunnen voeren. Wel zal een afzonderlijke rapportage worden opgesteld over de uitvoering en de resultaten van het project Alcohol & Jeugd. • Daling van het aantal jongeren met depressieve klachten.

• Voor de daling van het aantal jongeren met depressieve klachten is afgelopen jaar ingezet op preventie: vroegsignalering door de Moeder-BabyInterventie, het Project Plezier op School (ondersteuning van kwetsbare jongeren bij de overgang naar het VO) en het project Positief Gestemd: signalering van jongeren in het VO met lichte of matig depressieve klachten.

• Implementatie van het Electronisch Kinddossier

• Het Elektronisch Kinddossier is volledig operationeel op alle consultatiebureaus en scholen.

68

PAGINA ONDERWERP

Jaarverslag 2010



Programma 05 Zorg Beoogde resultaten 2010 t/m 2013 Maatschappelijke opvang en Verslavingszorg • Lokale zorgnetwerken in de regio om te komen tot een goed voorzieningenaanbod.

Portefeuillehouder Dhr. Henk Kok Behaalde resultaten 2010

• Door gezamenlijke inspanning van de corporaties, de lokale zorgnetwerken en een speciaal gemeentelijk project is het aantal huisuitzettingen in de regio teruggedrongen.

• Persoonsgerichte aanpak.

• Op basis van het in 2008 vastgestelde Regionaal Kompas wordt voor daken thuislozen (inclusief zwerfjongeren) een ‘persoonsgerichte aanpak’ in de Centrale Toegang gerealiseerd. Dat betekent dat met betrokken instellingen concrete afspraken worden gemaakt over de opvang van een cliënt, maar vooral over het traject gericht op uitstroom of het hoogst haalbare niveau van zelfstandigheid.

• Toename doorstroom en uitstroom aantal cliënten naar maatschappelijke rehabilitatie in de periode 2010 – 2104.

• In het verslavingsbeleid is onder meer de de activering van de doelgroep verslaafden (zie ook bij medische heroïneverstrekking) en door- en uitstroom van verslaafde prostituees doorontwikkeld. De resultaten kunnen uit het Jaarverslag van IrisZorg worden afgelezen.

• Herstart 24 – uurs opvang

• Samenhangend en dekkend aanbod van voorzieningen en maatregelen.

• Het maximale aantal geselecteerde verslaafden maakt gebruik van de heroïne-unit. Vrouwenopvang • Voldoende en efficiënte opvangmogelijkheden voor slachtoffers van huiselijk geweld.

• In mei is een doorstart gerealiseerd met de 24-uursopvang van harddrugsverslaafden op de nieuwe locatie aan de Remisestraat. Ter voorkoming van overlast zijn diverse maatregelen getroffen. Uit politieregistraties en buurtoverleg blijkt dat de overlast voor de buurt tot op heden binnen de vastgestelde kaders van het Beheersplan Remisestraat blijft. • Eind 2010 heeft het College de startnotitie herstructurering maatschappelijke opvang/OGGZ/verslavingszorg vastgesteld. Aanleiding is de herverdeling van rijksmiddelen met als consequentie een afname van het budget voor Arnhem (als centrumgemeente) met zo’n 40% in de periode 20112014. In het op te stellen masterplan zal het beleid uit het Regionaal Kompas verder worden uitgewerkt. Daarbij wordt ingezet op minder opvang, door extra inspanningen op preventie en nazorg. Begin 2011 is het masterplan aan de raad aangeboden. In afwachting van deze herstructurering zijn al minder uitgaven gedaan op dit beleidsterrein. • Het maximale aantal van 25 geselecteerde verslaafden maakt gebruik van de heroïne-unit. Uit politieregistraties en buurtoverleg blijkt, dat daarbij niet of nauwelijks sprake is van overlast voor de buurt. • Het aantal aanvragen voor een plaats in de vrouwenopvang is elk jaar veel groter dan het aantal beschikbare plaatsen. Van het aantal van 90 plaatsen (exclusief vier time-outplaatsen) is 92 % bezet geweest. De bezetting op de noodbedden was 65 %. Er is een persoonsgerichte aanpak om doorstroom in de opvang te bevorderen en recidive te voorkomen. Omdat het ontwikkelen van een integrale aanpak van huiselijk geweld en geweld in de privesfeer een nieuw beleidsveld (Beschermd en Weerbaar) is, zijn de ontwikkeling en uitvoering van het beleid nog volop in beweging. Daarom zijn nog niet alle middelen ingezet. Op 13 december is door de raad een bestemmingsreserve ingesteld om de middelen die in het kader van beschermd en weerbaar beschikbaar zijn gekomen maar nog niet zijn ingezet, de komende jaren te bestemmen voor het realiseren van de doelen die het ministerie daarmee heeft gesteld.

• 75 gezinnen zijn geholpen met begeleide terugkeer.

• 75 gezinnen zijn met begeleide terugkeer geholpen naar hun thuissituatie.

• Inzicht in behoefte aan opvang in het algemeen en van tienermoeders in het bijzonder.

• Door centrale intake van alle aanvragen uit Gelderland is het inzicht in de behoefte aan opvang na huiselijk geweld in het algemeen en van tienermoeders in het bijzonder vergroot.

Behaalde resultaten 2010 • In de regio’s Achterhoek en Arnhem is een aanpak gericht tegen kindermishandeling ontwikkeld en ingebed in de structuur van het Centrum voor Jeugd en Gezin, het Veiligheidshuis en de lokale zorgnetwerken. In afwachting op duidelijkheid over de wet meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling zijn alle belanghebbenden schriftelijk geïnformeerd.

• Er zijn bijeenkomsten geweest met de risicogroepen voor eergerelateerd geweld in Arnhem.

• Op 11 november is een samenwerkingsovereenkomst eergerelateerd geweld ondertekend door migrantenorganisaties, gemeente en maatschappelijke organisaties, waaronder de politie.

• Het aantal contacten bij het steunpunt huiselijk geweld is met 5% toegenomen.

• Het aantal contacten bij het Steunpunt Huiselijk Geweld is toegenomen.

Asielzoekers en vluchtelingen • Noodopvang en huiskamerproject ex-ama’s: 25 opvangplaatsen en 15 begeleidingstrajecten.

• De noodopvang voor asielzoekers werd als project ondergebracht bij Stichting Vluchtelingenwerk Midden Gelderland (SVMG). Er vond een beperkte afbouw plaats van 25 naar 15 plaatsen.

• Toeleiding naar zorg: 20 trajecten. • Juridische ondersteuning: 50 trajecten.

Welzijn • De wachtlijsten van het maatschappelijk werk zijn verminderd tot max. 3 weken. • Mensen zijn in staat om zelfstandig of met reguliere hulp te kunnen functioneren. • Naast afspraken over de beleidsoutput worden ook de beoogde effecten van beleid, door prestatieafspraken vastgelegd.

ONDERWERP

Portefeuillehouder Dhr. Henk Kok

Jaarverslag 2010

Programma 05 Zorg Beoogde resultaten 2010 t/m 2013 • Er is een actieplan aanpak kindermishandeling en een meldcode kindermishandeling is ingevoerd.

PAGINA


69


• In het project Arnhems Perspectief, huiskamerproject voor ex-ama’s, werden 15 cliënten begeleid. • SVMG heeft een aantal dienstverlenende taken gerealiseerd om asielzoekers te informeren en te ondersteunen, nieuwe vluchtelingen met verblijfsvergunning zich sneller te laten thuis voelen in Arnhem en anderen te ondersteunen in hun juridische procedures. • De wachtlijsten zijn door de inzet van extra middelen voor het maatschappelijk werk (sinds sept. 2008) teruggedrongen tot 3 weken. • Organisaties zijn gestimuleerd om de inzet in het maatschappelijk werk te richten op het bevorderen of herstellen van de zelfredzaamheid van cliënten. • Voor 2010 is voor het maatschappelijk werk van Rijnstad een opdracht geformuleerd. Deze was vooral gericht op de inzet van menskracht (en output). Er is gewerkt aan een aanscherping van de opdracht (voor 2011) en zijn afspraken gemaakt over te behalen resultaten. Overige resultaten • In 2009 is een plan ontwikkeld voor de inzet van jeugdgezondheidszorg bij de bestrijding van gevolgen van armoede. Het betreft samenwerking tussen de gemeente Arnhem, de Stichting Thuiszorg Midden Gelderland (STMG) en verloskundigen. Doelstelling is om aan armoede gerelateerde gezondheidsproblemen en -risico’s al in de prenatale fase aan te pakken. De STMG heeft voor deze aanpak de Jeugdgezondheidszorg-Innovatieprijs 2010 gewonnen. • Een werkconferentie over coördinatie van hulp en opvang aan tienermoeders is voorbereid. De bijeenkomst vindt plaats in maart 2011.

Samenvatting Het zorgbeleid is sterk in beweging. Met de organisaties worden afspraken gemaakt over het maken van een omslag, waarbij het functioneren van de voorzieningen niet langer centraal staat, maar het te behalen succes in individuele trajecten (de persoongerichte aanpak). Voor het algemene volksgezondheidbeleid zijn de uitvoeringplannen overgewicht, psychische problematiek en alcoholmatiging jeugd in uitvoering. Het Elektronisch Kinddossier is geïmplementeerd op alle locaties. Er zijn op basis van het Regionaal Kompas verschillende stappen genomen om het aantal daken thuislozen verder terug te dringen. Eind van het jaar heeft het college besloten om het Regionaal Kompas verder uit te werken binnen de nieuwe financiële kaders. Dit leidt in 2011 tot een masterplan herstructurering maatschappelijke opvang, OGGZ en verslavingszorg.

70

PAGINA

Deelprogramma 05.1 Zorg voor lichamelijke en geestelijke gezondheid Programma 05 Zorg

Commissie Maatschappelijke Ondersteuning Portefeuillehouder Dhr. Henk Kok


Rekening 2009

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Middelen


Definitief

Rekening 2010

Afwijking

Lasten

Totaal

29.677

23.893

25.427

24.118

1.309 V

Baten

Totaal

22.226

6.681

8.472

8.170

-302 N

-7.451

-17.212

-16.955

-15.948

1.007 V

182 1.099

0 0

506 455

1.304 763

-798 N 308 V

917

0

-51

-541

-490 N

-6.534

-17.212

-17.006

-16.489

517 V


V/N





Lasten - Niet uitgegeven subsidiebudgetten vrouwenopvang (zie mutatie reserve) - Subsidiebudgetten, met name niet uitgegeven budget Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGz) - Subsidie Maatschappelijk Werk niet uitgegeven budget - Eerder verstrekte bijdrage aan Portaal inzake Domushuis retour (zie mutatie reserve) - Onderbesteding kapitaallasten (zie mutatie reserve) - Subsidie Nachtopvang Zwerfjongeren (zie mutatie reserve) - Diversen

Afwijking

V/N

726 426 259 173 26 -170 -131

V V V V V N N

1.309

V

Baten - Ontvangen bijdrage voor uitvoering regionale gezondheidsnota (zie mutatie reserve) - Diversen

44 -346

V N


-302

N

1.007

V



71

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Deelprogramma 05.1 Zorg voor lichamelijke en geestelijke gezondheid Programma 05 Zorg



Rekening 2010

Mutaties reserves

Toevoegingen Algemene Reserve: Rb 25-05-2009 Vrijval kapitaallasten verplaatsing De Boei BR Herstructurering OGGz / MO / VZ: Uitvoering masterplan BR Beschermd en Weerbaar: Vrouwenopvang BR Maatschappelijke Opvang: Terugontvangen bijdrage Portaal aan Domus BR Buitengewoon beter: Onderbesteding kapitaallasten

-

228 300 578 172 26


1.304

Onttrekkingen - Algemene Reserve: Rb 12-07-2010 Electronisch kinddossier - BR Taakmutaties gemeentefonds - Overloop: Rb 31-05-2010 Compensatie gevolgen pakketmaatregelen Awbz - BR Taakmutaties gemeentefonds - Overloop: Rb 31-05-2010 Electronisch kinddossier - BR Volksgezondheid regio focuspunten: Kosten uitvoering focuspunten 2010 - BR Maatschappelijke Opvang: Nachtopvang zwerfjongeren

125 314 16 138 170


763


-541


Rekening 2010

Investeringen

Investeringen

Economisch nut - Verplaatsing 24uurs Opvang

2.598 Totaal economisch nut

2.598


0


0


2.598


18 18


Bedrijfsvoering -

Kapitaallasten


72

PAGINA ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Deelprogramma 05.3 Wmo, lokaal beleid en individuele voorzieningen


Programma 05 Portefeuillehouder Zorg Dhr. Henk Kok Inhoud deelprogramma Doel van de Wet Maatschappelijke ondersteuning (Wmo) is het ontwikkelen van een samenhangend lokaal beleid op het gebied van wonen, welzijn en zorg. De gemeente Arnhem kiest ervoor de Arnhemse burgers, cliënten en te betrekken aanbieders bij de totstandkoming en de uitvoering van het Wmo beleidsplan te betrekken. Arnhem kiest voor: Iedereen doet mee en doet ertoe, kwaliteit door innovatie, partnerschap met maatschappelijke instellingen onder regie van de gemeente, algemeen waar het kan, individueel waar het moet, lokaal en regionaal. Met het Wmo-beleidsplan 2008-2011 richten Arnhem zich – in het belang van de burger of cliënt – op: vraaggericht in plaats van aanbodgericht werken; meer samenwerking tussen aanbieders van wonen, welzijn en zorg en op ketendienstverlening. De voorzieningen zijn opgenomen in de gemeentelijke Verordening en het Besluit voorzieningen maatschappelijke ondersteuning. Ze zijn gebaseerd op het compensatiebeginsel in de Wmo, stellen de persoon in staat tot het zelfstandig voeren van een huishouding, het zich verplaatsen in en om de woning, het zich verplaatsen per vervoermiddel als ook het ontmoeten van andere mensen en het op basis daarvan sociale verbanden aan te gaan. De voorzieningen kunnen bestaan uit algemene voorzieningen (met geen of lichte indicatie), individuele voorzieningen in natura of een persoonsgebonden budget om zelf de benodigde ondersteuning in te kopen. Bij bepaalde individuele voorzieningen wordt een inkomensafhankelijke eigen bijdrage opgelegd. Bij de meer individuele voorzieningen is veelal een sociaal-medische indicatie nodig. Inwoners die voorzieningen aanvragen, moeten snel geholpen te worden. Vereenvoudiging van de indicatiestelling en het aanvraagproces zijn onderwerpen die worden meegenomen in de ketendienstverlening tussen Awbzen Wmo-voorzieningen. Beleidsdoelen • Meer samenhang tussen wonen, welzijn en zorg en vraaggerichte ketendienstverlening (Wmo-beleidsplan). • Sturen op prestaties. • Verbreding en verdieping van de Wmo-aanpak. • Het verstrekken van adequate voorzieningen aan mensen met een beperking en aan mantelzorgers die tijdelijk uitvallen. Deze voorzieningen zijn noodzakelijk om de belemmeringen in het zelfstandig functioneren op te heffen en om normale deelname aan het maatschappelijk verkeer mogelijk te maken. Behaalde resultaten 2010 Beoogde resultaten 2010 t/m 2013 • De prioriteiten verkend voor het Wmo-beleid 2011en verder zijn verkend. • Wmo-jaarplan. Deze zijn vastgelegd in een nieuw Wmo jaarplan dat begin 2011 wordt • Naast afspraken over de beleidsvastgesteld. Dit jaarplan moet leiden tot het sterker sturen op resultaat, output worden ook de beoogde samenhang en samenwerking en het realiseren van de beoogde effecten effecten van beleid, door prestavan het beleid. De prioriteiten liggen op het gebied van welzijn nieuwe stijl, tieafspraken met de betrokken ( de kanteling en de verdere overheveling van Awbz-taken naar de gemeenwelzijnsinstellingen), vastgelegd. te. Het projectplan de Arnhemse Kanteling is opgesteld en wordt in 2011 Het College toetst jaarlijks of aan in uitwerking genomen. de prestatie-afspraken is voldaan. • Het ontwikkelen Wmo-startpunten • In 2009 zijn twee Startpunten geopend. Uit een tussentijdse evaluatie is gebleken dat er veel goed is gegaan, maar dat er ook verbeterpunten zijn • Het uitwerken van partnerschap te noemen. De bezoekersaantallen bleven achter bij de verwachtingen. De met maatschappelijke instellinbelangrijkste oorzaken zijn in beeld gebracht en er is een advies geformugen. leerd voor versterking van de Startpunten: meer contact en verbinding met • Wmo-startpunten in andere wijde wijk, meer samenwerking in de back-office (de deelnemende partners) ken. en beter regelen van de financiering. Begonnen is met de herijking van de werkwijze van de startpunten, in samenhang met andere voorzieningen en loketten in de wijk. Als onderdeel van Hart van de Wijk is voor de Startpunten een ontwikkeling in gang gezet om te komen tot een aangescherpt werkproces en tot een andere financieringswijze. Het initiatief Startpunten heeft geleid tot een duurzaam partnerschap met maatschappelijke instellingen (Pleyade, Rijnstad, VIA, STMG, MVT, MEE); intentie om samen door te gaan bij verdere ontwikkeling van deze Wmo-functie. • Een beleidsvisie Wmo-doelgroepenvervoer in relatie tot toegankelijk openbaar busvervoer

• Zekerheid over de cofinanciering van de Stadsregio Arnhem Nijmegen van de toegankelijkheid van 235 bushalten is er in december gekomen. De realisatie hiervan kan daardoor pas in het derde kwartaal van 2011 worden afgerond. Het opstellen van de beleidsvisie heeft van deze besluitvorming afgehangen en is daarom doorgeschoven naar 2011.

ONDERWERP


Jaarverslag 2010

Programma 05 Zorg Beoogde resultaten 2010 t/m 2013 • Een beter communicatieproces rond hernieuwde indicatiestelling, waarbij de aanvrager een maand voordat de vorige indicatie afloopt op de hoogte moet zijn gebracht.

PAGINA


73

Deelprogramma 05.3 Wmo, lokaal beleid en individuele voorzieningen

Behaalde resultaten 2010 • In het kader van de Verbeteragenda van de afdeling Zorg & Ondersteuning voor de uitvoeringsprocessen is dit onderdeel gerealiseerd.

• Een beleidsvisie op wetswijziging Wmo bij hulp bij huishouden

• De wetswijziging Wmo (een initiatief van Agnes Kant) voor hulp bij huishouden (beëindiging van de verplichting tot aanbesteding; vaststelling van basistarieven; specifieke uitkeringen in het GF) liggen nog voor besluitvorming bij de Eerste Kamer. Het onderwerp wordt in 2011 verder gevolgd.

• Het resultaat van klanttevredenheidsonderzoek is minimaal een 7.

• Het gemiddelde resultaat van het klanttevredenheidsonderzoek komt uit op 7,6; bij het klantervaringsonderzoek hulp bij huishouden geeft 93% van de ondervraagden aan (zeer) tevreden te zijn.

• De servicegraad (op tijd gereden ritten) van de stadsregiotaxi KAN is 95%.

• De gemiddelde servicegraad voor de stadsregiotaxi komt uit op 93% tot september 2010; daarna geldt een andere systematiek voor het meten van de stiptheid, waarbij wordt uitgegaan van de mate van overschrijding van een rit ten opzichte van de toegestane marge. Deze komt uit op 86% hetgeen binnen de contracteisen valt.

• Afronding van de pilot gratis openbaar busvervoer voor kortingspashouders voor de Stadsregiotaxi op de buslijnen 20/21.

• De pilot gratis openbaar busvervoer voor kortingpashouders stadsregiotaxi wordt doorgeschoven naar het vierde kwartaal 2011.

• Het maximaal vergroten van de toegankelijkheid van het openbaar vervoer.

• Er zijn 90 bushalten toegankelijk gemaakt; de nog resterende bushalten (145) worden in 2011 gerealiseerd met de cofinanciering van de Stadsregio. Overige resultaten • De aanbestedingen van de Stadsregiotaxi en de Zorgtaxi (voor kwetsbare Wmo-doelgroepen) zijn afgerond. Hierbij heeft de inbreng van gebruikersgroepen een grote rol bij de totstandkoming van het bestek gespeeld met als doel om te komen tot een betere kwaliteit en servicegraad. Vanaf september zijn er contracten met nieuwe vervoerders afgesloten. • De tijdelijke regeling Actief Meedoen is verlengd tot 2012. Definitief beleid is onderdeel van een op te stellen beleidskader ‘Samenleven in Arnhem’. • Om de gevolgen van de Pakketmaatregel door het Rijk op te kunnen vangen hebben gemeenten middelen vanuit de Awbz gekregen. De gemeente heeft in een tussenrapportage bepaald hoe de gemeente Arnhem om wil gaan met de effecten van de Pakketmaatregel. Doel is om in de vraag naar ondersteuning te gaan voorzien door het ‘Welzijn Nieuwe Stijl’ te ontwikkelen. Dit betekent een omschakeling voor het bestaande welzijnswerk, de kanteling. Omdat de overdracht van de taken rond de pakketmaatregel nog niet geheel zijn geïmplementeerd heeft de raad op 13 december besloten dat niet-bestede middelen over 2010 worden gereserveerd.

Samenvatting. • De prioriteiten verkend voor het Wmo-beleid 2011 en verder zijn verkend (welzijn nieuwe stijl, de kanteling, verdere overheveling Awbz- taken). Deze worden begin 2011 opgenomen in een nieuw Wmo- jaarplan. • Nadat in 2009 twee Startpunten zijn geopend is begonnen met het uitwerken van een nieuwe opzet. • Nu de cofinanciering van de Stadsregio Arnhem Nijmegen voor de bushaltetoegankelijkheid is afgekomen, kan in 2011 verder uitwerking worden gegeven aan het toegankelijk openbaar busvervoer. • Het houden van klanttevredenheidsonderzoeken, klantervaringsonderzoeken, benchmarks (vergelijking met andere gemeenten) leidt tot aanbevelingen en verbeterpunten voor beleid en uitvoering aan als het gaat om de gemeentelijke voorzieningen maatschappelijke ondersteuning. De aanbevelingen en verbeterpunten met betrekking tot de uitvoeringsprocessen zijn opgenomen in een verbeteragenda en worden betrokken bij de tot stand te komen gemeentelijke beleidsvisie rondom het compensatiebeginsel Wmo in 2011.

74

PAGINA

Deelprogramma 05.3 Wmo, lokaal beleid en individuele voorzieningen Programma 05 Zorg



Rekening 2009

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Middelen


Rekening 2010

Definitief

Afwijking

Lasten

Totaal

25.189

26.213

26.753

26.958

-205 N

Baten

Totaal

1.399

2.172

1.950

1.756

-194 N

-23.790

-24.041

-24.803

-25.202

-399 N

0 1.293

0 0

0 0

901 619

-901 N 619 V

1.293

0

0

-282

-282 N

-22.497

-24.041

-24.803

-25.484

-681 N


V/N





Afwijking

V/N

Lasten - Niet bestede middelen voor pakketmaatregel AWBZ Wmo (zie mutatie reserve) - WMO vervoer: Minder lasten regiotaxi, zorgtaxi, solovervoer en participatievoorz. - Minder subsidie verstrekt dan het budget regeling Actief Meedoen - WMO Hulp bij Huishouden: Toename zorguren en nadeel 2009 - Meerkosten indicatieadviezen CIZ en beheerskosten Menzis - Verstrekte subsidies 2010 voor innovatiefonds Wmo (zie mutatie reserve) - WMO rolstoelen: Meerkosten onderhoud - Subsidie Mantelzorgcompliment 2010 (zie mutatie reserve) - WMO vervoer: Toename verstrekkingen scootmobielen - Diversen

901 416 142 -682 -355 -173 -121 -100 -89 -116

V V V N N N N N N N


-205

N

-

Baten Bijdrage van het rijk i.v.m. dure rolstoelvoorzieningen Minder inkomsten uit eigen bijdragen WMO Extra bijdrage van het rijk i.v.m. dure woonvoorzieningen Diversen

-219 -155 79 101

N N V V


-194

N


-399

N

75

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Deelprogramma 05.3 Wmo, lokaal beleid en individuele voorzieningen Programma 05 Zorg



Mutaties reserves

Rekening 2010

Toevoegingen - BR Pakketmaatregel WMO: Niet bestede middelen 2010 (Rb 13.12.2010)

901


901

Onttrekkingen - Dienstbedrijfsreserve IZ: Resultaat 2010 - BR Innovatiefonds WMO: Verleende subsidies 2010 - BR Mantelzorgcompliment: Kosten mantelzorg compliment 2010

346 173 100


619


-282


PAGINA

76

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Veiligheid

77

06 programma

PAGINA

78

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

38%

2007 2003

2005 2003

48%

2001 0%

2007

43%

2005

• Voortzetting cameratoezicht na 1 februari 2011

Jaarverslag 2010

Inhoud deelprogramma Kernpunten van het huidige veiligheidsprogramma zijn het terugdringen van overlast en onveiligheid op gebiedsniveau en terugdringen van geweld, ook geweld in de privésfeer, jeugd en veiligheid en versterking van de ketenaanpak door middel van het Veiligheidshuis Arnhem en een koppeling naar het Centrum voor Jeugd en Gezin. De gemeente voert de regie over het veiligheidsbeleid en het veiligheidsbeleid in de Krachtwijken, geeft uitvoering aan de doelstellingen “Beschermd en Weerbaar” (tot en met 2011) en is verantwoordelijk voor de nazorg aan exgedetineerden. Beleidsdoelen Criminaliteit en overlast • Vermindering van criminaliteit en overlast in de Arnhemse krachtwijken in het bijzonder, en in Arnhem als geheel. Jeugd en Veiligheid • Extra inzet op minder overlast door de jeugd. • Verbeteren van de signalering van de loverboy-problematiek. Huiselijk Geweld • Minder Huiselijk geweld in Arnhem en regiogemeenten. • Het bereiken van een cultuuromslag ten aanzien van huiselijk geweld. • Minder recidive. • Minder kinderen die worden mishandeld. Beoogde resultaten Behaalde resultaten 2010 2010 t/m 2013 Criminaliteit en overlast • 34% van de Arnhemmers voelde zich in 2009 wel eens onveilig en 25% • Vermindering gevoelens van onvoelde zich wel eens onveilig in eigen buurt. Over de afgelopen jaren is veiligheid. een trend waar te nemen dat Arnhemmers zich veiliger voelen in eigen stad en buurt. • Gebiedsgewijze aanpak onveiligheid met behulp van Integrale OTrend Onveiligheidsgevoel algemeen Trend Onveiligheidsgevoel in eigen buurt verheidshandhaving. 34% 2009 25% 2009

• 35% van de volwassen veelplegers in traject in 2012.

PAGINA

Commissie Veiligheid, Financiën en Algemene en Bestuurlijke zaken Portefeuillehouder Mevr. Pauline Krikke, mevr. Margriet Bleijenberg

Programma 06 Veiligheid

• 50% van de notoire overlastgevende (120) huishoudens is aangepakt per 2011.

79

Deelprogramma 06.1 Veiligheid bevorderen

2001

43% 10%

20% 30% 40% % wel eens onveilig

50%

60%

0%

29% 30% 33% 30% 10% 20% 30% 40% 50% % wel eens onveilig in eigen buurt

60%

• De Krachtwijken (Arnhemse Broek, Presikhaaf-West, Klarendal en Malburgen) scoren minder goed op verschillende aspecten van leefbaarheid en veiligheid dan andere wijken. Echter, in twee van de vier Krachtwijken is een duidelijke verbetering zichtbaar op het gebied van leefbaarheid en veiligheid. Het gaat opvallend beter in Malburgen en Klarendal. • Onder verantwoordelijkheid van het Convenant Integrale Overheidshandhaving is een overlast- en criminaliteitsanalyse gemaakt van de GSO-wijken. Op basis hiervan zijn in de wijken Geitenkamp en Kronenburg handhavingsacties gehouden. Tevens zijn twee flitscontroles gehouden in de wijken Presikhaaf en Spijkerkwartier. Er wordt uitvoering gegeven aan de pilot huisjesmelkers. • • Het beoogde resultaat is behaald. • Er waren op eind van het verslagjaar 60 veelplegers bekend in Arnhem, op basis van nieuwe definitie vanuit het openbaar ministerie. Waar nodig zitten de veelplegers in traject. Er zitten er 19 in ISD (inrichting stelselmatige daders), en negen preventief voor ISD (deze moeten nog veroordeeld worden). Uit de “Stand van zaken cameratoezicht Arnhem 2010” blijkt de noodzaak van cameratoezicht in de binnenstad en het uitgaansgebied. Op basis van de opgemaakte stand van zaken is het cameratoezicht tot 1 januari 2012 verlengd. • In 2011 zal op basis van een heroverweging gekeken worden of het cameratoezicht ook na die periode voortgezet zal worden.

80

PAGINA




ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Beoogde resultaten 2010 t/m 2013 • Het Veiligheidshuis is operationeel in Arnhem.

Jeugd en Veiligheid • Minder overlast door jeugd met 10% ten opzichte van 2008.

Behaalde resultaten 2010 • In november 2009 is het Veiligheidshuis Arnhem officieel geopend. Het verslagjaar is benut om aan de regionalisering van het Veiligheidshuis Arnhem te werken. Alle regiogemeenten zijn geconsulteerd, hetgeen heeft geleid tot een regionaliseringdocument. Hierover moet in alle afzonderlijke gemeenten in 2011 besloten worden. Verwacht wordt dat de regionalisering in 2011 gestalte krijgt. • In het Veiligheidshuis wordt wekelijks een briefing gehouden en er is casusoverleg met betrokken ketenpartners. Het Steunpunt Huiselijk Geweld heeft het voorzitterschap en trekkersrol. Alle vormen van geweld in afhankelijkheidsrelaties (partnergeweld, ouderenmishandeling, eergerelateerd geweld, kindermishandeling, loverboyproblematiek) worden in het Veiligheidshuis behandeld. • Er zijn 13 overlastgevende jeugdgroepen gesignaleerd. Dit is een daling met zes groepen ten opzichte van 2009. Voor deze groepen zijn verschillende aanpakken beschreven.

• Loverboyproblematiek is beschre- • De loverboyproblematiek is in 2009 beschreven. Er is een signaleringsproven. tocol ontwikkeld, dat is geïmplementeerd. De eerste uitkomsten van de werking van het protocol worden in februari 2011 verwacht. Vooralsnog lijkt de problematiek gering. • 50% van de 22 jeugdige veelplegers in traject.

• Er zijn nu 22 jeugdige veelplegers. Voor deze jeugdige veelplegers realiseert de jeugdreclassering begeleiding op diverse leefgebieden en zet waar nodig trajecten in.

• Vermindering van het aantal jeug- • De genoemde cijfers zijn landelijke cijfers en landelijke doelen. In Arnhem dige verdachten 12-18 jaar tot 2,5 waren (per 31 december) de volgende aantallen aanwezig: per 1000 en van 18-24 jaar tot 3,5 Jaar 12-17 jarigen 18-24 jarigen per 1000 in 2012 (dit was 2,7 2005 414 (4,8 %) 686 (4,8 %) resp. 3,8 in 2001-2004). 2007 409 (4,6 %) 690 (4,8 %) 2009 272 (3,1 %) 597 (4,0 %) • De percentages liggen even hoog als het gemiddelde van de G31. Huiselijk Geweld (preventie) • Er is een wijkaanpak huiselijk en • In Malburgen, Broek, Presikhaaf, Klarendal en in de Geitenkamp is een eergerelateerd geweld wijkaanpak huiselijk geweld en eergerelateerd geweld. Vrijwilligers uit de wijken zijn als vertrouwenspersoon opgeleid en bieden een luisterend oor en verwijzen voor hulp naar maatschappelijke organisaties. Op 10 november hebben 14 vrijwillige vertrouwenspersonen uit de betrokken wijken een certificaat uitgereikt gekregen van de burgemeester. • Het Steunpunt Huiselijk Geweld bereikt meer mensen.

• Het Steunpunt Huiselijk Geweld heeft reguliere meldingen, op initiatief van de beller, en meldingen via de politie. Er zijn 466 reguliere en 1062 politiemeldingen geweest (totaal 1528).

• Er is een eindrapport over de RAAK-aanpak kindermishandeling.

• Het RAAK-project in de regio Arnhem en in de Achterhoek is afgerond. Over beide projecten is een eindrapportage aangeleverd aan het Nederlands Jeugd Instituut. De RAAK-aanpak is geïmplementeerd in de Centra voor Jeugd en Gezin, het Veiligheidshuis en in de lokale zorgnetwerken (Overlast en Zorgoverleggen OZO’s). • Het aantal opgelegde huisverboden in de regio Arnhem en Achterhoek was 76. Daarvan waren er 52 in Arnhem. Van de 76 huisverboden in de regio’s zijn er 37 verlengd (waarvan 24 voor Arnhem). Alle huisverboden zijn in het Veiligheidshuis afgestemd.

ONDERWERP

Samenvatting In het najaar is de veiligheidsmonitor 2009 uitgekomen. Een belangrijk resultaat is dat Arnhemmers zich veiliger voelen dan voorgaande jaren zowel algemeen als in eigen buurt. Er zijn veel inspanningen verricht op het beleidsveld Huiselijk geweld (Beschermd en Weerbaar), er is nu een wijkaanpak huiselijk en eergerelateerd geweld, de aanpak Kindermishandeling is geïmplementeerd en steeds meer mensen weten het Steunpunt Huiselijk Geweld te vinden. Op Jeugd en Veiligheid wordt onverminderd geïnvesteerd. De aanpak van overmatig alcoholgebruik is voorbereid, het project “Boete of Kanskaart” en er is voortvarend ingezet op de aanpak van overlastgevende jeugdgroepen. Het signaleringsprotocol Loverboys is geïmplementeerd. Via het Veiligheidshuis wordt integraal gewerkt aan de aanpak Veelplegers en risicojeugd. Het Keurmerk Veilig ondernemen breidt zich verder uit over de stad en in het kader van aanpak Overlast en Verloedering zijn de eerste stappen gezet (overlastdonatie en gebiedvisie Velperpoort).

Jaarverslag 2010

Overige resultaten • In het kader van de aanpak van overmatig alcoholgebruik door de jeugd is het project ‘Boete of Kanskaart’ voorbereid. De uitvoering start in februari 2011. • De implementatie van Burgernet (samenwerkingsverband tussen burgers, politie en gemeente om de veiligheid in woon- en werkomgeving te bevorderen) is voorbereid. • De binnenstad van Arnhem en het winkelcentrum Presikhaaf zijn allebei met een derde ster in het kader van het Keurmerk Veilig Ondernemen gecertificeerd. Het winkelgebied Klarendal/St. Marten/Spoorhoek behaalde een eerste ster van het Keurmerk. • In nauwe samenwerking met het Regionaal Platform Criminaliteitsbeheersing is het project Overlastdonatie voortgezet en uitgebreid. Het gaat er hier om winkeldieven financieel laten opdraaien voor de overlast die een winkelier heeft ondervonden bij de aanhouding, de overdracht aan de politie en het invullen van het proces verbaal. • In het kader van het Veiligheidsarrangement Arnhem-Winterswijk is er voor het station Arnhem-Velperpoort een integrale gebiedsvisie opgesteld op basis waarvan gestart kan worden met het structurele verbeteringen op het gebied van schoon, heel en veilig van het station en de stationsomgeving. • De veiligheidsmonitor 2009 (monitor Leefbaarheid en Veiligheid) is uitgekomen.

PAGINA



81


82

PAGINA

Deelprogramma 06.1 Veiligheid bevorderen Programma 06 Veiligheid

Commissie Veiligheid, Financiën en Algemene en Bestuurlijke zaken Portefeuillehouder Mevr. Pauline Krikke bedragen x € 1.000,--

Rekening 2009

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Middelen


Definitief

Rekening 2010

Afwijking

Lasten

Totaal

1.640

1.118

1.777

1.944

-167 N

Baten

Totaal

2.870

2.049

151

518

367 V

1.230

931

-1.626

-1.426

200 V

46 0

0 0

0 104

27 150

-27 N 46 V

-46

0

104

123

19 V

1.184

931

-1.522

-1.303

219 V


V/N





Afwijking

V/N

Lasten - Minder subsidie verstrekt voor overlast en verloedering - Veiligheidshuis kosten inrichting Veiligheidshuis en werkplekken (zie baten) - Diversen

189 -431 75

V N V


-167

N

-

Baten Inkomsten verhuur werkplekken aan ketenpartners Veiligheidshuis Niet begrote Rijksinkomsten middelen nazorg ex-gedetineerde burgers Bijdrage Openbaar Ministerie 2011-2014 deel OM Vitesse Veiligheid overleg (zie mutatie reserve) Diversen

228 59 27 53

V V V V


367

V


200

V

83

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Deelprogramma 06.1 Veiligheid bevorderen Programma 06 Veiligheid

Commissie Veiligheid, Financiën en Algemene en Bestuurlijke zaken Portefeuillehouder Mevr. Pauline Krikke


Mutaties reserves

Rekening 2010

Toevoegingen - BR Integrale veiligheid: Bijdrage van Openbaar Ministerie voor Vitesse Veiligheidsoverleg 2011-2014

27


27

Onttrekkingen - BR Taakmutaties gemeentefonds - Overloop: Rb 31-05-2010 Decentralisatie-uitkering Eergerelateerd geweld - BR Taakmutaties gemeentefonds - Overloop: Rb 31-05-2010 Decentralisatie-uitkering Alle troeven in handen - BR Aanpak bestrijding kindermishandeling: Realisatie 2010

100 4 46


150


123


84

PAGINA ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Deelprogramma 6.2 Voorkomen en bestrijden van brand en rampen


Programma 06 Veiigheid Inhoud deelprogramma Het is een taak van de gemeente om rampen te voorkomen en, wanneer ze zich dan toch voordoen, te bestrijden. Hoofddoel is het beperken van risico’s en anderzijds het verbeteren van de beheersing van branden en rampen. Hierbij ligt er een relatie tussen enerzijds een zorgvuldige risico-inventarisatie en anderzijds de activiteiten op het gebied van pro-actie, preventie, preparatie en repressie. Door de mate waarin de overheid haar voorbereidingen treft en haar slagkracht toont waar nodig, ontstaat niet alleen een gevoel van veiligheid maar ontstaat ook de fysieke veiligheid. Met de komst van de Wet Veiligheidsregio’s en de diverse besluiten (Besluit Veiligheidsregio’s en Besluit Brandweerpersoneel) en met de komst van een nieuw crisisplan wordt die voorbereiding en slagkracht verstevigd. De gemeente staat voor de veiligheid van haar burgers. Alle risico’s uitbannen is een utopie, wel kan iedereen binnen het mogelijke zich afdoende proberen voor te bereiden op calamiteiten. En dat geldt niet alleen voor de burgers thuis. De gemeente doet dit onder andere door samen te werken en onderling af te stemmen in vergunningprocedures en bestemmingsplannen. Beleidsdoelen • Alert blijven op veiligheidsrisico’s. • Voorbereiden op calamiteiten. • Toereikend toezicht en handhaving op de brandveiligheid van gebouwen en objecten. • Toereikende (repressieve) inzet van de brandweer bij brandbestrijdings- en/of reddingswerkzaamheden. • Hogere kwaliteit brandweerpersoneel. • Opleiden en oefenen. Behaalde resultaten 2010 Beoogde resultaten 2010 t/m 2013 Pro-actie • risicobepalingen uitgevoerd per • Na de komst van de Wet Veiligheidsregio’s (in werking getreden op 1 okspecifieke ramptype. tober) zijn op regionaal niveau een risico-profiel en een beleidsplan vast• op regionaal niveau een risicopro- gesteld (in december). fiel. Preventie • Gebruiksvergunningen zijn gecontroleerd. • Extra controle van gebruiksmeldingen. Preparatie • 2 Alarmeringsoefeningen. • Deelnemen in introductiebijeenkomsten nieuwe medewerkers. • 1 Themabijeenkomst/procesgerichte opleiding.

• Gebruiksvergunningen en gebruiksmeldingen gecontroleerd conform het controlehandhavingsplan.

• Naast het uitvoeren van de punten die hiernaast genoemd zijn is er bijzondere aandacht geweest voor de voorbereiding van de gemeentelijke organisatie. Er zijn 5 alarmeringsoefeningen gehouden, zowel aangekondigd als onaangekondigd; zowel gemeentebreed als procesgericht. De sleutelfunctionarissen hebben in het voorjaar allen een opleidingsdag gehad en er zijn meerdere themabijeenkomsten georganiseerd.

• 1 Bestuurlijke oefening per 18 maanden.

• De bestuurlijke oefening heeft op 7 oktober plaatsgevonden.

• Grootschalig oefenen met de komst van de nieuwe Wet Veiligheidsregio in 2010.

• De grootschaligheid van het oefenen heeft met name bestaan uit het frequenter (deelnemen aan) oefenen.

• Realistisch opleiden en oefenen.

Repressie • Minimaal voldaan aan de landelijke uitruknorm van 80 % binnen de maximale uitruktijd.

• Opleiden en oefenen wordt uitgevoerd volgens plan. Realistisch oefenen vindt o.a. plaats tijdens clusterdagen en een oefenweek in Zweden (1x per 4 jaar). • Gestart is met registratie van de prioriteit-1 brandmeldingen volgens het Besluit Veiligheidsregio’s, dat wil zeggen 5, 6, 8 en 10 minuten in plaats van 8 minuten. 86% van de prioriteit-1 meldingen valt binnen deze normtijden. Overige resultaten • De omzetting van de Gemeenschappelijke Regeling Hulpverlening Gelderland Midden (HGM) naar de Gemeenschappelijke Regeling Veiligheidsen Gezondheidsregio Gelderland-Midden (VGGM) is doorgevoerd; per 1 januari 2011 is dat een feit.

ONDERWERP

Samenvatting Er hebben zich geen noemenswaardige beleidsafwijkingen voorgedaan op de planning van het afgelopen jaar. De beoogde resultaten zijn gehaald. Het verslagjaar is in het opzicht van (grootschalige) branden of rampen een rustig jaar gebleven.

Jaarverslag 2010

Overige resultaten • Bij het aantreden van het nieuwe college heeft ook de branden rampenbestrijding deel uitgemaakt van de introductiebijeenkomst en van een themabijeenkomst. Dit gebeurde in dezelfde periode dat de sleutelfunctionarissen werden opgeleid. • Het aantal uitrukken lag in 2010 iets lager dan vorig jaar.

PAGINA

Programma 06 Veiigheid


85

Deelprogramma 6.2 Voorkomen en bestrijden van brand en rampen

86

PAGINA

Deelprogramma 06.2 Voorkomen en bestrijden van brand en rampen Programma 06 Veiligheid

Commissie Veiligheid, Financiën en Algemene en Bestuurlijke zaken Portefeuillehouder Mevr. Pauline Krikke bedragen x € 1.000,--

ONDERWERP

Middelen

Jaarverslag 2010

Begroot 2010

Rekening 2009

Primitief

Rekening 2010

Definitief

Afwijking

Lasten

Totaal

11.462

11.184

11.189

11.366

-177 N

Baten

Totaal

10

0

0

56

56 V

-11.452

-11.184

-11.189

-11.310

-121 N

5 0

0 55

0 55

0 111

0 56 V

-5

55

55

111

56 V

-11.457

-11.129

-11.134

-11.199

-65 N


V/N





Lasten - Pseudo WW - Diversen

Afwijking

V/N

-82 -95

N N

-177

N

Baten - Afrekening vaccinatiecampagne - Diversen

45 11

V V


56

V

-121

N



87

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Deelprogramma 06.2 Voorkomen en bestrijden van brand en rampen Programma 06 Veiligheid



Mutaties reserves

Rekening 2010

Toevoegingen Totaal mutaties toevoegingen Onttrekkingen - Algemene Reserve: Rampenoefening 2010 i.p.v. 2012 begroot - Dienstbedrijfsreserve CS: Project geen nood bij brand - Dienstbedrijfsreserve CS: Kwaliteitsverbetering brandweerpersoneel

0

20 56 35


111


111


PAGINA

88

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Bruisend Arnhem

89

07 programma

PAGINA

90

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

91

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Deelprogramma 07.1 Bloeiende kunst en cultuur

Commissie Cultuur, Economie, Educatie, Sport en Sociale Zaken Portefeuillehouder Dhr. Michiel van Wessem

Programma 07 Bruisend Arnhem Inhoud deelprogramma Arnhem kent een grote creatieve sector en een complete keten van culturele infrastructuur. In de stad is ArtEZHogeschool voor de Kunsten gevestigd en hebben topgezelschappen als Toneelgroep Oostpool, Introdans, Keesen & Co en Het Gelders Orkest hun thuis- en uitvalsbasis. In de keten brengen zo een aantal grote gezelschappen en veel kleine gezelschappen en initiatieven levendigheid. Naast grote culturele infrastructurele voorzieningen als de Schouwburg Arnhem (theater en dans), Musis Sacrum (muziek), Gemeentemusea (beeldende kunst) en Het Domein (kunstzinnige vorming en amateurkunst) is er een groot aantal kleine(re) organisaties, die een essentiële bijdrage leveren aan het bruisende cultureel klimaat. Samen met de producenten, scheppende en uitvoerende kunstenaars vormen deze een keten van creativiteit. Hoofddoel is het scheppen en verstevigen van een gunstig klimaat in Arnhem voor kunst en cultuur, wat positief uitwerkt op het economische en sociale klimaat. Belangrijke uitgangspunten hierbij zijn kwaliteit, innovatie, diversiteit, participatie en spreiding. Innovatie richt zich binnen de culturele infrastructuur op het ondersteunen van alle stappen in het creatieve proces: opleiding, vorming, werkplaats en werkplek en tentoonstellen. Innovatie richt zich via de invalshoek van de culturele planologie op relaties met andere beleidsterreinen, waarbij cultuur in wordt gezet als impuls voor maatschappelijke en stedelijke ontwikkelingen en omgekeerd. Cultuur, het samenleven in de stad en stedelijke ontwikkeling versterken elkaar in deze optiek en vullen elkaar aan. Accent daarbij ligt op de ‘voorkant’ van het maatschappelijke ontwikkelingsproces, bij educatie. Maar ook de opgebouwde structuur (de keten) vraagt om voortdurende vernieuwing en versterking. Investeren in cultuur verdient zich sociaal en economisch terug. Beleidsdoelen De doelstelling uit de “Meerjarenprogrammabegroting 2010-2013” is meer van cultuur te maken in onze stad, met voorzieningen, maar ook door verbindingen te leggen tussen verschillende cultuuruitingen. Hieruit zijn afgeleid: • Handhaving en versterking van Arnhem als cultuurstad en versterken van de creatieve keten. • Bevorderen creatieve milieus. • Versterking van het vestigingsklimaat van kunstenaars. • Versterking cluster Mode en Vormgeving. • Versterking van de culturele voorzieningen in de stad (waaronder die in het Rijnbooggebied) en in de wijken (bijvoorbeeld een educatief netwerk). • Het plannen van een kenniscluster in Rijnboog in samenwerking met Bibliotheek, Het Domein, Historisch Museum Arnhem, Volksuniversiteit en Gelders Archief. • Het plannen van een kunstencluster in Rijnboog in samenwerking met Schouwburg, Filmtheater Focus en Museum Moderne Kunst Arnhem. • Musis Sacrum op niveau. • Toename van het aantal en verbetering van de zichtbaarheid van culturele festivals. • Citymarketingcampagne ‘Made in Arnhem’ gericht op versterken imago van Arnhem als creatieve stad. In aanvulling hierop zijn in “Het Arnhems Lenteakkoord”, de afspraken van de coalitie voor de periode 2010-2014 de volgende actiepunten genoemd: • Kleine podia zo veel mogelijk behouden. • Stimuleren efficiency grote culturele instellingen, meer samenwerken, soms verzelfstandigen. • Strenger voorwaarden gemeentelijke garantiesubsidies bij evenementen. • Minder gemeentelijke subsidie Arnhem Mode Biënnale. • Tot stand komen broedplaats/informatiepunt voor kunstenaars (liefst in samenwerking met ArtEZ). • Tot stand komen (oefen-)ruimte voor muziek, dans, circus en theater in Arnhem-Zuid. Behaalde resultaten 2010 Beoogde resultaten 2010 t/m 2013 • In de Gemeentemusea jaarlijks 7 • Het Museum voor Moderne Kunst heeft 13 tijdelijke exposities georganiseerd. Daarbij is ook aandacht besteed aan Arnhems talent op het gebied tijdelijke tentoonstellingen. van beeldende kunst en vormgeving. • In Musis Sacrum en de schouwburg Arnhem in totaal 400 voorstellingen per jaar.

• In Musis Sacrum vonden 176 concerten plaats en in Schouwburg Arnhem 357 voorstellingen: in totaal daarmee 533 voorstellingen.

• Uitvoering door Het Domein en Stichting Beleven (in het Kunstbedrijf) van Nota Cultuureducatie.

• Vijf van de zes in de Nota Cultuureducatie genoemde programma’s worden uitgevoerd. Dat gebeurt in het primair onderwijs, in het Vmbo, in de vorm van wijkactiviteiten, in cursusaanbod voor amateurkunst en in talentontwikkeling (in samenwerking met ArtEZ). Enkel het beoogde programma ‘Cultuureducatie in Rijnboog’ is nog niet opgestart.

92

PAGINA


ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Programma 07 Bruisend Arnhem Beoogde resultaten 2010 t/m 2013 • Programmering poppodium Luxor naar 230 activiteiten per jaar in 2011.

Commissie Cultuur, Economie, Educatie, Sport en Sociale Zaken Portefeuillehouder Dhr. Michiel van Wessem Behaalde resultaten 2010 • Luxor Live organiseerde het afgelopen jaar 194 activiteiten.

• Uitvoering vervolg Sonsbeek.

• Er is regelmatig overleg gevoerd met het bestuur van de Stichting Sonsbeek Internationaal over de organisatie van een volgende beeldententoonstelling. Ook met het bestuur van de Provincie Gelderland is hierover overleg geweest. Gebleken is dat de stichting onvoldoende geld heeft kunnen aanboren om de voor 2012 voorgenomen tentoonstelling te financieren. Hoewel eerst is gepoogd Sonsbeek International naar 2013 te verschuiven, heeft de stichting aan de gemeente toestemming gevraagd de stichting te ontbinden en de kennisoverdracht te borgen. Na het afsluiten van de jaarrekening 2010 zal dat gebeuren.

• Uitbreiding aantallen permanente ateliers voor kunstenaars.

• Er zijn circa 50 tijdelijke ateliers gerealiseerd. De ontwikkeling van permanente ateliers stagneerde als gevolg van de financiële crisis en de ‘stilstand’ in de bouw.

• Samenwerking op wijkniveau.

• Het Kunstbedrijf in oprichting (Het Domein en Stichting Beleven) werkt samen met wijkbewoners, wijkplatform of wijkverenigingen en culturele organisaties en individuele kunstenaars in de wijk. Daarnaast werkt het Kunstbedrijf samen met maatschappelijke organisaties en het onderwijs in de wijk. • Het Domein en de stichting Beleven zullen na de verzelfstandiging van Het Domein in 2011 gaan fuseren.

• Nieuwe subsidie- en prestatieafspraken met instellingen.

• Evenals in 2009 zijn met instellingen, die meer dan € 25.000 subsidie ontvangen prestatieafspraken gemaakt voor het volgende jaar (2011). Deze afspraken zijn vastgelegd in de subsidiebeschikking 2011 voor deze organisaties.

Beleidsoutcome 2010 (waardering) • Verbetering van de positie op de ‘woonaantrekkelijkheidsindex’ in de ‘Atlas voor gemeenten’.

• De ‘Atlas 2010 voor gemeenten’ laat zien dat de stad op de ‘woonaantrekkelijkheidsindex’ steeg van plek 16 in 2009 naar positie 11 in 2010. • Diverse cultuurinitiatieven zijn vanuit de citymarketingcampagne – gericht op het profileren van Arnhem als creatieve en groene stad – ondersteund: bijvoorbeeld Avro’s Kunstuur (Arnhem Modestad), Brachensiedlung (presentatie Ruhr 2010) en Uitboulevard (Opening Cultureel seizoen),

• Minimaal behoud van de 6e positie als museumstad (Atlas voor gemeenten).

• Arnhem scoorde in 2010 de zevende plek op de ranglijst van musea in de Atlas voor gemeenten. Het gaat hier om de aantallen musea. In 2007 is het Nationaal Historisch Museum (NHM) aan Arnhem toegewezen. Er is ook in het verslagjaar veel werk verricht om de komst van het museum naar Arnhem te faciliteren. Eind 2010 is echter door het kabinet besloten om vooralsnog geen gebouw voor het NHM te bekostigen. Het NHM gaat voorlopig verder als virtueel museum, met tijdelijke tentoonstellingen door het hele land. Niet specifiek in Arnhem.

• Minimaal behoud van de 7e positie als evenementenstad (Atlas voor gemeenten).

• Arnhem nam in 2010 de twaalfde positie in op de ranglijst van evenementen in de Atlas voor gemeenten (aantal evenementen). • De voorbereidingen voor de volgende editie van de Arnhem Mode Biënnale (in 2011) zijn van start gegaan. Nieuw artistiek leider is Joffrey Moolhuizen, die Piet Paris is opgevolgd. • De verkenning naar de mogelijkheden om samen met Nijmegen in aanmerking te komen voor ‘Europese Hoofdstad 2018’ is afgerond. Ondanks het draagvlak in beide steden bleken de kosten van een dergelijk evenement te hoog. Beide steden hebben besloten zich niet kandidaat te stellen. • De Cultuurprijs van de Gemeente Arnhem is uitgereikt aan de Stichting Park Open, die al 20 jaar de Ronde Weide activiteiten organiseert.

• Filmtheater Focus 60.000 • MMKA/HMA 50.000 • Luxor 45.000

ONDERWERP

Bezoekcijfers • MSSA 140.000 per seizoen

Jaarverslag 2010

• Behoud 2e positie betreffende percentage kunstenaars van de beroepsbevolking (Atlas voor gemeenten).

PAGINA

Programma 07 Bruisend Arnhem Beoogde resultaten 2010 t/m 2013 • Minimaal behoud van de 13e positie wat betreft percentage creatieve klasse van de beroepsbevolking (Atlas voor gemeenten).


93


Behaalde resultaten 2010 • Het percentage “creatieve klasse” werd in de Atlas voor gemeenten 2010 niet gemeten, wat ook geldt voor het percentage kunstenaars van de beroepsbevolking. Wel vermeldenswaard is dat de stad zijn derde positie qua theatervoorstellingen en de zevende positie wat betreft klassieke concerten behield in vergelijking met de atlas 2009. • Met de Theaterwerkplaats Generale Oost en Toneelgroep Oostpool is overleg gevoerd over nieuwe en deels gezamenlijk huisvesting voor Generale Oost. De provincie Gelderland ondersteunt de nieuwbouw financieel. • Het percentage kunstenaars van de beroepsbevolking werd deze keer niet gemeten. • Het Centrum voor Beeldende Kunst Gelderland kondigde in 2009 al aan per 2011 te stoppen met de activiteiten. De activiteiten werden in het verslagjaar al afgebouwd. Het beheer van de kunstcollectie is in particuliere handen gebracht, de expositiefunctie is beëindigd. • De Raad is geïnformeerd over de inspanningen om binnen de te ontwikkelen (brede) scholen een (oefen)ruimte voor muziek, dans, circus en theater te onderzoeken. • Musis Sacrum Schouwburg Arnhem (MSSA) behaalde 138.305 bezoekers (53.241 in Musis Sacrum en 85.064 in de schouwburg) • Focus Filmtheater trok 67.500 bezoekers bij 270 filmtitels. • Het Museum voor Moderne Kunst (MMKA) trok 54.700 bezoekers; het Historisch Museum Arnhem (HMA) 7.500 bezoekers. • Luxor Live boekte 48.349 bezoekers. Overige resultaten • Na de tegenvallende financiële resultaten over 2008 en 2009 heeft Luxor Live een herstelplan aan de gemeente voorgelegd. De Raad heeft hier op 1 november mee ingestemd en voor een verbeterde exploitatie een eenmalige kredietfaciliteit van € 1 miljoen beschikbaar gesteld. • Met de lokale omroep RTVA(rnhem) zijn afspraken gemaakt over een groter bereik en een professionelere organisatie. • In maart heeft het college het voorgenomen besluit genomen om de drie culturele werkmaatschappijen te verzelfstandigen. Het gaat dan om Musis Sacrum Schouwburg Arnhem, de Gemeentemusea en Het Domein, die de komende tijd zullen verzelfstandigen. De definitieve besluitvorming vindt in 2011 plaats.

Samenvatting Ondanks de bezuinigingsopdracht voor 2011, die voorbereid moest worden, is de gemeente erin geslaagd te blijven investeren in het culturele klimaat. Gewezen wordt op de verdere voorbereidingen voor het kunsten- en het kenniscluster in Rijnboog en de verzelfstandiging van gemeentelijke cultuurinstellingen. Ook heeft Arnhem een stevige positie opgebouwd in het bestuurlijke overleg van landsdeel Oost (de grote gemeenten en provinciale besturen van Gelderland en Overijssel) en in het landelijke overleg met de Staatssecretaris van Cultuur met de negen culturele brandpuntsteden, de ‘G9’. Met de aankondiging door de regering van een forse bezuiniging vanaf 2014 van structureel 200 miljoen euro op de rijksuitgaven voor cultuur op Prinsjesdag 2010, is het goed positioneren van Arnhem in de landelijke culturele infrastructuur van groot belang voor de toekomst. De structurele bezuinigingen cultuur voor en vanaf 2011 (€ 572.000,--) zijn in de raadsvergadering van 1 november vastgesteld. Vervolgens zijn meer bezuinigingsvoorstellen aangedragen binnen de opdracht van de Raad om 25 miljoen te bezuinigen vanaf 2012. Besluitvorming heeft inmiddels plaatsgevonden. Nieuwe financiële kaders en de wens voor een nieuw subsidiegebouw vragen om een nieuw beleidskader voor cultuur. Dat zal in 2011 worden opgesteld en aan de gemeenteraad en het culturele veld worden voorgelegd.

94

PAGINA

Deelprogramma 07.1 Bloeiende kunst en cultuur Programma 07 Bruisend Arnhem


Rekening 2009

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Middelen


Definitief

Rekening 2010

Afwijking

Lasten

Totaal

27.125

30.480

31.044

28.080

2.964 V

Baten

Totaal

6.294

6.354

5.916

6.089

173 V

-20.831

-24.126

-25.128

-21.991

3.137 V

450 651

0 65

0 515

4.040 591

-4.040 N 76 V

201

65

515

-3.449

-3.964 N

-20.630

-24.061

-24.613

-25.440

-827 N


V/N





Afwijking

V/N

-

Lasten Onderbesteding kapitaallasten Cultuur in Rijnboog (zie mutatie reserve) Inkoopkosten voorstellingen Musis Sacrum, Schouwburg Arnhem (zie baten) Overbesteding projectgelden Rijnboog (zie baten) Personeelslasten t.b.v. ziekte en vervanging Gemeente Museum Arnhem Kapitaallasten en gas/water/licht Musis Sacrum, Schouwburg Arnhem Diversen

3.982 257 -852 -184 -115 -124

V V N N N N


2.964

V

Baten - Minder opbrengsten uit voorstellingen Musis Sacrum, Schouwburg Arnhem (zie lasten) - Minder opbrengsten uit horeca activiteiten - Niet gerealiseerde bezuinigingstaakstelling Domein - Overbesteding projectgelden Rijnboog (zie lasten) - Diversen

-286 -249 -247 852 103

N N N V V


173

V

3.137

V


95

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Deelprogramma 07.1 Bloeiende kunst en cultuur Programma 07 Bruisend Arnhem



Rekening 2010

Mutaties reserves

Toevoegingen - BR Kunstmanifestaties: Meerjaarlijkse evenementen - BR Monumentale kunsten: Niet jaargebonden investeringen in kunst openbare ruimte - BR Cultuur in Rijnboog: Onderbesteding kapitaallasten

40 18 3.982


4.040

Onttrekkingen - BR Beeldende kunst: St. CBKG, evenement st. Sonsbeek en evenement st. Arnhem Mode Biennaele - BR Museumcollectie: Kunstaankopen 2010

515 76


591


-3.449


Rekening 2010

Investeringen

Investeringen

Economisch nut - Achterstallig onderhoud MSSA

90 Totaal economisch nut

90


0


Bedrijfsvoering - Bedrijfsvoeringinvesteringen Gemeentemusea - Bedrijfsvoeringinvesteringen Domein - Bedrijfsvoeringinvesteringen MSSA

Kapitaallasten

141 53 203 Totaal bedrijfsvoering

397


487


915 792 1.707


96

PAGINA ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Deelprogramma 07.2 Actief sporten

Commissie Cultuur, Economie, Educatie, Sport en Sociale Zaken Portefeuillehouder Dhr. Gerrie Elfrink

Programma 07 Bruisend Arnhem Inhoud deelprogramma Het credo van het Arnhemse Sportbeleid luidt: het investeren in sport en bewegen, integraal zowel in de breedte als naar de top, uitgaande van een cruciale rol voor kwalitatief sterke sportverenigingen in een kwalitatief goede sportinfrastructuur. Dit beleid is gericht op alle burgers, waarbij groepen die minder bewegen (bijvoorbeeld inactieve volwassenen) voorrang krijgen. Sport en bewegen worden als onlosmakelijk onderdeel gezien van het (overig) maatschappelijk leven, waardoor sociale binding wordt versterkt. De allochtone jeugd (4 tot 19 jaar) wordt gestimuleerd om (blijvend) te gaan sporten en bewegen, hetgeen onder meer de integratie bevordert. Beleidsdoelen • De bewoners van, en, sportverenigingen in, de vijf Arnhemse ontwikkelwijken krijgen meer aandacht om bewegingsarmoede tegen te gaan. • Het versterken van het op wijkniveau verbinden van diverse beleidsterreinen. Voorbeelden daarvan zijn het (sport)buurt (werk), sport en brede school, onderwijs en sport (bewegingsonderwijs), de combinatiefuncties en het doelgroepenbeleid • Minder geweld op en rond de velden. • Te komen tot een groter aantal kwalitatief sterke sportverenigingen. • Creëren van meer sporten speelpunten in de openbare ruimte. • Meer (in)actieve volwassenen, met de nadruk op vijftigplussers, aan het bewegen en sporten krijgen. • Handhaving en kwalitatieve verbetering van het huidige aanbod aan sportvoorzieningen, accommodaties en verenigingsondersteuning. • Het verkleinen van overgewicht bij zowel kinderen als volwassenen. • Meer kinderen uit armoedegezinnen de kans geven te gaan sporten middels de Arnhem Card en het (nog in te stellen) Jeugdsportfonds. • Naast het investeren in de breedtesport zal er meer worden geïnvesteerd in de talentontwikkeling en topsport, mede als opmaat naar de Olympische Spelen en de Paralympics 2028. • Het versterken van de relaties en activiteiten binnen- en buiten schooltijd. • Het vergroten van het percentage allochtone jongeren dat sport en beweegt èn lid is van een sportvereniging en het verkleinen van problemen waarmee sportverenigingen te kampen hebben met (allochtone) jeugdleden. Beoogde resultaten Behaalde resultaten 2010 2010 t/m 2013 • Uit de resultaten van de Stadsenquête is gebleken dat de 64% sportdeel• Stijging van sportdeelname van name is gehaald. de Arnhemse bevolking van 62% in 2006 naar 64% aan het einde van 2010 • Opstellen Plan van Aanpak Sportiviteit op en om de velden (Plan van Aanpak 2010-2013)

• Er is nog geen totaal Plan van Aanpak opgesteld, maar wel is er het afgelopen jaar een aantal acties uitgezet. Jaarlijks worden de Arnhemse voetbalverenigingen voorzien van posters en ander voorlichtingsmateriaal om spelers, ouders, trainers, bestuursleden en scheids-/grensrechters het tegengaan van het ‘Geweld op en om de velden’ onder de aandacht te brengen. Daarnaast is er een convenant Sportiviteit en Respect afgesloten tussen de voetbalverenigingen uit de gemeenten Nijmegen, Maas en Waal en Arnhem.

• Opstellen Plan Verenigingsonder- • Het Plan Verenigingsondersteuning is in het najaar in samenwerking met de Arnhemse Sport Federatie vastgesteld. Er zijn als uitwerking bijvoorsteuning (2010-2013). beeld maatschappelijke stages in de sport in samenwerking met de Vrijwillige Inzet Arnhem uitgevoerd, er zijn lange adviestrajecten gestart bij de sportpunten Klarendal en ’t Broek en er zijn door ESCA basketbal en Arnhemia Eagles basketbalschoolactiviteiten en straatbasketbal gestart met als doel vergroting van het aantal jeugdleden bij de vereniging. • In het jaar 2010 worden er in totaal drie Cruyff-Courts en vijf Richard Krajicek-Playgrounds in de ontwikkel-/ Vogelaarwijken Presikhaaf, Malburgen, Klarendal, ’t Broek en Geitenkamp en in de nieuwbouwwijk de Schuytgraaf gerealiseerd. • Daar waar mogelijk wordt op elke bouwspeelplaats en bij elke Brede School een multifunctioneel speelveld gerealiseerd.

• Tot het einde van het verslagjaar zijn de volgende Courts en Playgrounds aangelegd. - Cruyff Courts in Malburgen en Presikhaaf. Een verhard Court bij MFC Presikhaven in Presikhaaf en een pannaveld in Presikhaaf (Kinderkamp). - Richard Krajicek Playgrounds: bij de bouwspeelplaatsen in ’t Broek, Klarendal, Spijkerkwartier en Geitenkamp. • Een Richard Krajicek Playground is in voorbereiding voor de wijk Malburgen-west (realisatie 2011).

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Programma 07 Bruisend Arnhem Beoogde resultaten 2010 t/m 2013 • Na herijking van het huidige aanbod seniorensport wordt het sportaanbod voor de in- en actieve 50+ers nader bepaald.

Commissie Cultuur, Economie, Educatie, Sport en Sociale Zaken Portefeuillehouder Dhr. Gerrie Elfrink

97

Deelprogramma 07.2 Actief sporten

Behaalde resultaten 2010 • De herijking van het huidig aanbod leidt tot het meer onderbrengen van seniorensport bij sportverenigingen. Hiermee is een begin gemaakt.

• Opstellen accommodatienotitie (2010-2020).

• Er is een foto van de huidige situatie van de sportaccommodaties ‘De staat van de sportaccommodaties’ opgesteld. Deze is begin 2011 aan de raad aangeboden. Besloten is om de uiteindelijke accommodatienotitie onderdeel te laten zijn van de in 2011 vast te stellen Sportvisie.

• Uitvoering van de in het Nationaal Actieplan Sport en Bewegen (NASB) (2009-2012) bepaalde output voor 2010.

• Het Arnhemse Nationaal Actieplan Sport en Bewegen (NASB) is in uitvoering en ligt op koers. Er is onder meer aandacht besteed aan het thema inactiviteit door de invoering van de Beweegkuur en Bewegen op Recept. In het kader van het thema Overgewicht zijn de programma’s Lekker Fit en Scoren voor Gezondheid uitgevoerd.

• Het aantal kinderen uit armoedegezinnen dat lid wordt van een sportvereniging is 900 in 2010 en wordt 1300 in 2011.

• Het aantal kinderen dat sport via de Arnhem Card/Jeugdsportfonds is al gestegen naar ongeveer 1450.

• Opstellen van een talentontwikkelings- en topsportnotitie (20102028).

• De notitie talentontwikkeling en topsport is niet door het college vastgesteld. Net als de accommodatienotitie wordt deze meegenomen in de in 2011 op en vast te stellen Sportvisie.

• Opstellen van een gehandicaptensportnotitie.

• De gehandicaptensport wordt onderdeel van de in 2011 op en vast te stellen Sportvisie.

• Er zijn in 2010 zeker 13,8 arbeidsplaatsen voor combinatiefunctionarissen (wijk, school en sport) ingevuld. De intentie is om dit aantal in 2012 te hebben uitgebreid naar ruim 30 fte’s.

• Dit is gerealiseerd. Voorbeelden daarvan zijn: inzet van een combinatiefunctionaris bij het projekt Special Heroes (gehandicaptenondersteuning) en bij FC Presikhaaf waar op dit moment weer een bloeiende jeugdafdeling is. Overige resultaten • Arnhemhal. Eind van het jaar is besloten om € 2,5 miljoen bij te dragen aan realisatie (2011) van een topsporttrainingshal, de Arnhemhal. Tussen Papendal en de gemeente Arnhem worden afspraken gemaakt om beter van elkaars mogelijkheden gebruik te maken. • Jeugd en Sport. In de beleidsdoelen is het programma ‘Meedoen Alle Jeugd door Sport’ (MAJdS) genoemd. In 2007 hebben vijf sportbonden, 21 sportverenigingen en de gemeente in convenanten afgesproken dat er gestreefd ging worden naar 10% meer sportdeelname en lidmaatschappen van sportverenigingen van 4- tot 18-jarige (allochtone) jeugd in 2010, met name in de krachtwijken. De eindmeting heeft medio vorig jaar plaats gevonden. Resultaat: het Arnhemse programma is zeer succesvol geweest! Er is maar liefst een toename van 14% gehaald! Hiermee heeft de gemeente Arnhem landelijk het hoogste percentage bereikt. Reden om door te gaan met Meedoen. • Aanleg kunstgrasvelden. Arnhem is vijf kunstgrasvelden rijker geworden. Op sportpark Elden, sportpark Presikhaaf, sportpark De Bakenberg en bij het sportcomplex Valkenhuizen zijn vier voetbalkunstgrasvelden en een hockey kunstgrasveld gerealiseerd. • Masterplan De Bakenberg. De uitvoering van het Masterplan De Bakenberg is ter hand genomen. In 2011 wordt deze uitvoering afgerond.

Samenvatting Er is voor gekozen over een aantal op zich staande beleidsontwikkelingen (talentherkenning en topsport, de accommodatienotitie, de evaluatie van de tarievennota en de gehandicaptensportnotitie) niet afzonderlijk te beslissen, maar deze mee te nemen in een integrale sportvisie die in 2011 wordt opgesteld. Tevens zullen hierin onder meer de modernisering van de sportverenigingen, de relatie breedte- en topsport en het bewegingsonderwijs een plek krijgen. Een aantal beoogde resultaten is daardoor niet gehaald. Wel is succesvol gewerkt aan de verbetering van de (jeugd)sportdeelname, in het bijzonder in de krachtwijken (MAJdS en combinatiefunctionarissen).

98

PAGINA

Deelprogramma 07.2 Actief sporten Programma 07 Bruisend Arnhem

Commissie Cultuur, Economie,Educatie, Sport en Sociale zaken Portefeuillehouder Dhr. Gerrie Elfrink bedragen x € 1.000,--

Rekening 2009

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Middelen


Definitief

Rekening 2010

Afwijking

Lasten

Totaal

20.925

19.992

19.968

21.349

-1.381 N

Baten

Totaal

9.003

7.283

7.769

8.827

1.058 V

-11.922

-12.709

-12.199

-12.522

-323 N

267 500

0 0

1.250 1.000

1.378 1.000

-128 N 0

233

0

-250

-378

-128 N

-11.689

-12.709

-12.449

-12.900

-451 N


V/N





Lasten Nieuw beleid - Nationaal actieplan sport en bewegen (zie mutatie reserve)

Bestaand beleid - Energielasten zwembaden, waaronder afrekening 2008-2009 - Energielasten binnensportaccommodaties - Onderbesteding kapitaallasten (zie mutatie reserve) - Personeelslasten WAP en Combinatiefuncties (zie baten) - Activiteiten sportstimulering: schoolzwemmen, seniorensport, studentensport - Buitensportaccommodaties (excl. kapitaallasten) - Personeel binnensportaccommodaties t.b.v. inzet bij derden (zie baten) - Technische dienst (zie baten) - Diversen Totaal afwijking lasten Baten - Subsidie personeel WAP en Combinatiefuncties (zie lasten) - Personeel binnensportaccommodaties t.b.v. inzet bij derden (zie lasten) - Opbrengsten technische dienst (zie lasten) - Meeropbrengsten bij activiteiten schoolzwemmen - Meeropbrengsten verhuur binnensportaccommodaties - Diversen Totaal afwijking baten Totaal afwijking exploitatieresultaat

Afwijking

V/N

27

V

254 158 101 -732 -407 -220 -195 -140 -227

V V V N N N N N N

-1.381

N

732 195 131 129 111 -240

V V V V V N

1.058

V

-323

N

99

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Deelprogramma 07.2 Actief sporten Programma 07 Bruisend Arnhem

Commissie Cultuur, Economie,Educatie, Sport en Sociale zaken Portefeuillehouder Dhr. Gerrie Elfrink


Rekening 2010

Mutaties reserves

-

Toevoegingen Algemene Reserve: Rb 11-01-2010 Amendement Multihal Papendal BR Kunstgrasvelden: Rb 27-09-2010 BR Nationaal Actieplan Sport en Bewegen: Rb 13-07-2009 Restant middelen BR Buitengewoon beter: Onderbesteding kapitaallasten

250 1.000 27 101


1.378

Onttrekkingen - Algemene Reserve: Rb 11-01-2010 Amendement Snelgroeiend kunstgras

1.000


1.000


-378


Rekening 2010

Investeringen

Investeringen

Economisch nut - Voorzieningen Presikhaaf - Voorzieningen Sport (kunstgrasvelden)

55 958 Totaal economisch nut

1.013


0


Bedrijfsvoering - Bedrijfsvoeringinvesteringen sportbedrijf

Kapitaallasten

862 Totaal bedrijfsvoering

862


1.875


1.660 1.676 3.336


PAGINA

100

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Samenleven in Arnhem

101

08 programma

PAGINA

102

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

• Jaarlijks voeren minimaal drie gemeentelijke diensten en een afvaardiging van college- en raadsleden een vrijwilligersproject uit.

• In totaal hebben zes organisatieonderdelen, ongeveer 80 ambtenaren en een wethouder meegedaan aan NL-doet . Het moeraspad van de Korenmaat is voorzien van houtsnippers; de speelweide van de Korenmaat is opnieuw bezand; zwerfvuil bij het Velperpoortstation en de Stadsblokken is opgeruimd en het terrein van de manege voor gehandicapten is opgeknapt.

• Arnhemse Uitdaging maakt minimaal 200 matches per jaar.

• 300 bewonersinitiatieven zijn ondersteund door het bedrijfsleven, door materieel, kennis en kunde in te zetten.

• Opdrachtformulering op basis van • De concept nota is nagenoeg afgerond. In het najaar heeft een expertde herijking van het vrijwilligersmeeting plaatsgevonden waar diverse lokale experts (organisaties en beleid met Vrijwillige Inzet Arnbewoners) hebben meegedacht om te komen tot een nieuw beleid. Aan de hem (VIA) is gemaakt. hand van deze nieuwe nota zal een nieuwe subsidie opdracht aan onder andere Vrijwillige Inzet Arnhem worden geformuleerd. • 100 vrijwilligers maken gebruik van het trainingsaanbod van Volare (expertise en trainingscentrum voor vrijwilligers).

• Ruim 500 vrijwilligers heeft gebuik gemaakt van het trainingsaanbod van Volare. Er zijn in totaal 47 trainingen verzorgd (25 regulier, 22 maatwerk).

• Naast afspraken over de beleids- • Er zijn met Vrijwillige Inzet Arnhem (VIA) productafspraken gemaakt beoutput worden ook de beoogde treffende de dienstverlening. Via het jaarverslag van VIA wordt getoetst of effecten van beleid door prestatiede beoogde effecten van beleid en prestatieafspraken zijn gerealiseerd. afspraken met de betrokken (welLopende jaar wordt de dienstverlening gemonitord via accountoverleggen zijnsinstellingen) vastgelegd. Het en tussentijdse rapportages. College toetst jaarlijks of aan de prestatieafspraken is voldaan.

ONDERWERP

• 50 allochtonen vrouwen zijn maat- • Het aantal vrouwen dat maatschappelijk is geactiveerd via het project “Duischappelijk geactiveerd via het zendeneenkracht” bedraagt 150. project “Duizendeneenkracht”.

Jaarverslag 2010

Programma 08 Portefeuillehouder Samenleven in Arnhem Dhr. Henk Kok Inhoud deelprogramma Het ondersteunen, stimuleren en waarderen van actief burgerschap in Arnhem en het ondersteunen van organisaties en instellingen die met vrijwilligers werken vormt de kern van het vrijwilligerswerkbeleid. De uitvoering van het vrijwilligerswerkbeleid is grotendeels belegd bij de Vrijwilligerscentrale Arnhem (VIA). VIA is onder andere verantwoordelijk voor een effectieve en efficiënte ondersteuningsstructuur vrijwilligers en ondersteunt met name de vrijwilligersorganisaties bij het formuleren en ondersteunen van hun vrijwilligersbeleid. Daarnaast verzorgt VIA netwerkbijeenkomsten, deelt zij kennis en traint zij de beroepskrachten van de organisaties. De deskundigheidsbevordering van de individuele vrijwilligers wordt verzorgd door de instelling/organisatie waar de vrijwilliger werkzaam is en Volare (Rijnstad): trainingscentrum voor individuele vrijwilligers. Voor de verantwoording van vrijwilligers in de sport en jeugdparticipatie wordt verwezen naar de deelprogramma’s 7.2 Sport en 8.3 Jeugd. Beleidsdoelen • Behouden van maatschappelijk actieve burgers. • Vergroten van de deelname aan het maatschappelijk leven in de directe woon- en leefomgeving. • Meer maatschappelijk actieve allochtonen. • Meer maatschappelijk actieve jongeren. • Beter waarderen van vrijwilligers en organisaties die met vrijwilligers werken. • Betere ondersteuning voor vrijwilligers. • Betere ondersteuning van organisaties die met vrijwilligers werken. • Verminderen van de regeldruk van vrijwilligersorganisaties. • Sturen op prestaties. Beoogde resultaten Behaalde resultaten 2010 2010 t/m 2013 • Ongeveer 33% van de Arnhemse • Het aantal burgers dat zich vrijwillig inzet is 33% (laatste meting 2009). Per burgers is actief als vrijwilliger. wijk zijn er grote verschillen, uitschieters naar boven zijn Schaarsbergen (59%), Klingelbeek (46%), Burgemeesterwijk-Hoogkamp (40%), Vredenburg-Kronenburg (41%) en Schuygraaf (40%). Uitschieter naar beneden is Malburgen Oost-Noord (22%). Vrijwillige inzet is grootst in de leeftijdscategorie 40-64 jaar (38%), en het laagst in de leeftijdscategorie15-29 jaar (25%).

PAGINA


103

Deelprogramma 8.1 Maatschappelijke actieve burgers

104

PAGINA ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Deelprogramma 8.1 Maatschappelijke actieve burgers


Programma 08 Samenleven in Arnhem

Portefeuillehouder Dhr. Henk Kok Overige resultaten • In oktober heeft er een expertmeeting plaatsgevonden met deskundigen in de stad over de nieuwe nota vrijwilligerswerkbeleid en mantelzorgbeleid. Door middel van verschillende workshops zijn er aanbevelingen en adviezen opgesteld als input voor de nieuwe nota. • In samenwerking met de maatschappelijke organisaties is begonnen aan de voorbereidingen voor het Europese Jaar van de Vrijwilliger (2011). • Er zijn drie bijeenkomsten “Zilveren Kracht” georganiseerd om 60-plussers te enthousiasmeren voor het vrijwilligerswerk.

Samenvatting Het aantal burgers dat zich vrijwillig inzet stabiliseert zich rond 33%. Wel zijn er grote verschillen per wijk. Er is begonnen om groepen inwoners die minder mee doen, zoals allochtone vrouwen, te stimuleren zich vrijwillig in te zetten. Er is verder gebouwd aan een effectieve ondersteuningsstructuur voor de maatschappelijke stage. Voor het schooljaar 2011-2012 zullen met de scholen nieuwe afspraken moeten worden gemaakt over de gewenste infrastructuur. Steeds meer organisatieonderdelen en ambtenaren doen mee aan de landelijke NL-doet dagen.

105

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Deelprogramma 08.1 Maatschappelijke actieve burgers Programma 08 Samenleven in Arnhem



Begroot 2010

Rekening 2009

Middelen

Primitief

Rekening 2010

Definitief

Afwijking

Lasten

Totaal

759

761

660

660

0

Baten

Totaal

0

0

0

0

0

-759

-761

-660

-660

0

0 0

0 0

0 0

0 0

0 0

0

0

0

0

0

-759

-761

-660

-660

0


V/N





Afwijking

V/N

Lasten Totaal afwijking lasten

0

V


0

V


0

V

Baten -

106

PAGINA

Deelprogramma 08.1 Maatschappelijke actieve burgers Programma 08 Samenleven in Arnhem



ONDERWERP

Jaarverslag 2010


Mutaties reserves

Rekening 2010


0


0


0


• Er is een betere methodiek is ont- • Met behulp van de extra bewonersmiddelen is er een oproep gedaan aan wijkbewoners om ideeën voor wijkprojecten te genereren. Op deze wijze is wikkeld om nieuwe doelgroepen er een aanwas ontstaan van het actieve bewonerskader. te verleiden en te binden aan wijkgericht werken. • De opdrachtformulering aan Rijnstad is aangescherpt.

• In samenwerking met Rijnstad is de opdracht aan Rijnstad voor 2011 opgesteld. Onderdeel van de opdracht betreft het helder benoemen van de resultaten en resultaatindicatoren. Er zijn gesprekken gestart met wijkmanagers om de inzet van Rijnstad in de wijken beter te kunnen monitoren.

• In 2010 is 37% van de Arnhemse • Door de actieve wijkaanpak (krachtwijken aanpak met Vogelaar- en GSOmiddelen) worden meer wijkbewoners bereikt. Het aantal actieve bewoners bevolking actief in de wijk (straatis toegenomen. De genoemde indicator is door de vraagstelling te globaal en/ of buurtactiviteiten, wijkoverleg, schoonmaak en preventie). In en geeft niet de gewenste informatie. De informatievraag wordt aangescherpt voor een nieuwe meting. 2008 was dit 36%. • Naast afspraken over de beleidsoutput worden ook de beoogde effecten van beleid, door prestatieafspraken met de betrokken ( welzijnsinstellingen), vastgelegd. Het College toetst jaarlijks of aan de prestatieafspraken is voldaan.

• Gekoppeld aan de bespreking van het jaarverslag van de welzijnsinstellingen wordt getoetst of de beoogde effecten van beleid en prestatieafspraken zijn gerealiseerd. In een Bestuurlijk Overleg wordt dit besproken en worden richtinggevende uitspraken gedaan (waaronder bijsturing) voor het komende jaar. Hierover zal de raad via Turap-2 worden geïnformeerd.

ONDERWERP

• Een trainingsmethodiek voor be- • Er is een trainingsmethodiek ontwikkeld voor bewoners in wijkplatform. Een aantal wijkplatforms zijn inmiddels getraind. De training is gericht op woners in wijkplatforms om hun rol beter te kunnen vervullen, con- zelfwerkzaamheid van de bewonersorganisaties. form de bovengenoemde spelregels.

Jaarverslag 2010

Programma 08 Portefeuillehouder Samenleven in Arnhem Dhr. Henk Kok Inhoud deelprogramma Het deelprogramma “Samenleven in de buurt” is een coproductie tussen het wijkgericht werken en het samenlevingsbeleid. Het wijkgericht werken is – procesmatig – gericht op het ontwikkelen en beheren van het woon-, werken leefklimaat. Het samenlevingsbeleid is gericht op het realiseren van een goed niveau van basisvoorzieningen in de wijken en het bevorderen van sociale cohesie. Deze beleidsterreinen worden in nauwe samenwerking met partners in de wijken opgepakt en afgestemd op de behoeften van wijken. Bewoners en organisaties worden gestimuleerd – en waar nodig ondersteund – om actief mee te denken en mee te werken. Dit deelprogramma concentreert zich op de verbetering van processen in wijken en wil resultaten boeken op het terrein van samenwerking, interactief beleid en bewonersparticipatie. Dit vanuit de ambitie om het bestaande stadsdekkende netwerk van wijkmanagement, wijkplatforms en wijkverenigingen te optimaliseren én de ambitie om de sociale samenhang en kwaliteit van voorzieningen te versterken. Het wijkmanagement heeft hierbij een aanjagende, analyserende, stimulerende en verbindende rol. Praktijkvoorbeelden zijn de bijdragen aan het realiseren van de plus binnen Buiten Gewoon Beter, maken van sociale wijkanalyse ten behoeve van Hart van de Wijk of het bevorderen van de samenwerking tussen handhavingpartners. Voor de inhoudelijke doelstellingen op het terrein van leefbaarheid (schoon-heel-veilig-sociaal) wordt verwezen naar het stadsprogramma Verbeteren woon- en leefomgeving (inzet kracht- en GSOIII-wijken) en andere deelprogramma’s zoals bijvoorbeeld veiligheid (06.1), zorg-Wmo (05.3) en maatschappelijk actieve burgers (08.1). Op de volgende onderdelen is de inspanningsfocus gericht: het verbreden van bewonersparticipatie en de vernieuwing welzijn en Hart van de Wijk (het in beeld brengen en zonodig verbeteren van de sociale samenhang in wijken). Beleidsdoelen • Het optimaliseren van de invloed van bewoners als zelfstandige partners bij wijkbeheer en wijkontwikkeling. • Het vergroten van de zelfredzaamheid van bewoners. • Bewoners meer en beter verleiden om mee te doen in de eigen buurt en ze hierin beter faciliteren. • Sturen op prestaties. • Hart van de wijk: een goede sociale wijkinfrastructuur qua fysieke voorzieningen, samenwerkingsvormen en activiteitenaanbod. • Het zorgen voor hogere kwaliteit, samenhang en zichtbaarheid van sociale voorzieningen. Behaalde resultaten 2010 Beoogde resultaten 2010 t/m 2013 • Er is in overleg met de wijken een besluit genomen over de rol van de • Evaluatie van de herijkte spelrewijkorganisaties bij de van besteding van de wijkbudgetten en over de gels wijkgericht werken. besluitvorming rond wijkspeerpunten.

PAGINA


107

Deelprogramma 08.2 Samenleven in de buurt

108

PAGINA ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Deelprogramma 08.2 Samenleven in de buurt


Programma 08 Samenleven in Arnhem Beoogde resultaten 2010 t/m 2013 • Voor drie wijken (Malburgen, Elderveld en Burgemeesterswijk/ Hoogkamp) is een sociale wijkanalyse beschikbaar.

Portefeuillehouder Dhr. Henk Kok Behaalde resultaten 2010 • De sociale wijkanalyses voor Malburgen, Elderveld en Burgemeesterswijk/ Hoogkamp zijn beschikbaar. Deze wijkanalyses geven input voor de sociaal maatschappelijke discipline. Er zijn ook analyses gemaakt van de kracht- en preventiewijken. Deze analyses zijn gekoppeld aan de 4-jarige wijkactieplannen en jaarlijkse wijkuitvoeringsplannen. Begonnen is met de opzet van een integrale wijze van wijkgericht werken, waarbij de werkwijze van de krachtwijkenaanpak wordt verbreed. • Voor de 3 wijken is helder wat de mogelijkheden zijn voor ontmoeting, informatie en meedoen. Dit leidt tot verbetering van de sociale infrastructuur (fysiek en sociaal) die direct ten goede komt aan de opgaven in de wijk. Uitgangspunten zijn clustering en samenwerking.

• Voor drie wijken is het begrip Hart • De verbeterpunten voor de drie wijken zijn in kaart gebracht. Waar mogevan de Wijk concreet ingekleurd: lijk en wenselijk is gestart met het verbeteren van de samenwerking. Zo het gaat dan om de mogelijkhezijn bijvoorbeeld binnen de Burgemeesterswijk een aantal bewonersinitiaden voor ontmoeting, informatie tieven rond ouderen- en jongerenvoorzieningen van de grond gekomen. en meedoen. • Voor deze wijken is bekend wat de goede en verbeterpunten zijn voor de sociale wijkinfrastructuur. • Het informatieproduct “Alles in Kaart” (digitaal overzicht van alle voorzieningen en activiteiten) is stadsdekkend beschikbaar.

• “Alles in Kaart” is over de hele stad uitgerold. In het merendeel van de wijken wordt het instrument actief gebruikt. Er is overleg met RTVA om het instrument verdiepen. In overleg met de wijkorganisaties zijn E-communities opgezet. Dit kan een goede impuls geven aan de samenhang en samenwerking in de wijk. Overige resultaten • Arnhem doet samen met de grootste welzijninstellingen in de stad (Rijnstad, SWOA) mee met het landelijke stimuleringsprogramma welzijn nieuwe stijl, waarin verder wordt gewerkt aan de relatie opdrachtgeveropdrachtnemer. Stip op de horizon is één welzijnsopdracht voor (de) Arnhem(se wijken). Daarbij zullen één of enkele welzijnsorganisaties verantwoordelijk worden gemaakt voor een gespecificeerd resultaat in een wijk, voornamelijk op het vlak van versterking van de civil society en de sociale netwerken. • Het Spijkerkwartier is de eerste wijk waar bewoners er voor gekozen hebben om zelf de verantwoordelijkheid te nemen voor het beheren en exploiteren van ‘hun’ wijkcentrum. • Om een begrotingstekort (ruim € 600.000) bij de stichting Rijnstad weg te werken zijn er in het verslagjaar maatregelen getroffen. Naast enkele incidentele oplossingen is de vooral dienstverlening op verschillende terreinen verminderd.

Samenvatting De kracht- en GSO-wijkaanpak geeft aanknopingspunten om het wijkgericht werken voor alle Arnhemse wijken verder te ontwikkelen. Bij het bepalen van de aanpak is de wijk het uitgangspunt. Dit blijkt heel effectief. Daarnaast wordt ingezet op optimaliseren van bewonersparticipatie. Niet alleen in de vorm van meedenken maar ook meedoen. Verbeteren van de sociale wijkinfrastructuur om de bewonersinzet te faciliteren is daarbij een voorwaarde. Het beoogde Welzijn Nieuwe Stijl zal veel meer dan in het verleden haar inspanningen richten op het versterken van het eigen initiatief en het organiserend vermogen van de samenleving. Dit vergt van de welzijnswerkers een andere werkhouding en ook inzet van andere capaciteiten. Initiatieven voor verandering die nu gestimuleerd worden, waren in voorgaande jaren onbespreekbaar. Ze zouden hebben geleid tot onbeheersbare processen in de buurt. De cultuuromslag die is ingezet moet ook in de richting van de bewoners worden uitgedragen. Dit vergt tijd.

109

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Deelprogramma 08.2 Samenleven in de buurt Programma 08 Samenleven in Arnhem



Rekening 2009

Middelen


Definitief

Rekening 2010

Afwijking

Lasten

Totaal

11.180

12.038

12.451

10.620

1.831 V

Baten

Totaal

5.122

1.694

1.710

3.077

1.367 V

-6.058

-10.344

-10.741

-7.543

3.198 V

4.522 284

0 0

3.390 4.016

5.443 2.917

-2.053 N -1.099 N

-4.238

0

626

-2.526

-3.152 N

-10.296

-10.344

-10.115

-10.069

46 V


V/N





Afwijking

V/N

Lasten Bestaand beleid - Bewonersbudgetten 2008 - 2009 - 2010 (zie mutatie reserve) - Diversen

1.843 -12

V N


1.831

V

-

Baten Krachtwijkenaanpak: Bijdrage corporaties aan sociale programma's in de krachtwijken Kracht- en GSOIII-wijken: Diverse bijdragen van corporaties aan specifieke projecten in de wijken Afrekening rijksbijdrage regeling Dagarrangementen & Combinatiefuncties (zie mutatie reserve) Diversen

1.000 239 134 -6

V V V N


1.367

V


3.198

V

110

PAGINA

Deelprogramma 08.2 Samenleven in de buurt Programma 08 Samenleven in Arnhem



ONDERWERP

Jaarverslag 2010


Mutaties reserves

Rekening 2010

Toevoegingen - BR Taakmutaties gemeentefonds - Overloop: Rb 13-12-2010 Niet bestede middelen 2010 krachtwijken - BR Combinatiefuncties brede scholen: Realisatie 2010 - BR Bewonersbudgetten: Nog te besteden in meerjarig kader (Rb 13.12.2010) - BR Wijkreserves: Nog te besteden in meerjarig kader

3.390 134 1.842 77


5.443

Onttrekkingen BR Taakmutaties gemeentefonds - Overloop: Rb 13-12-2010 Niet bestede middelen 2010 krachtwijken - BR Diemenhof: Dekking kapitaallasten - BR Combinatiefuncties brede scholen: Realisatie 2010 - BR Wijkfondsen: Realisatie 2010

2.770 16 96 35


2.917


-2.526


• In 2009 is begonnen met het ombouwen van de buurtnetwerken naar zorgadviesteams 0-4 (ZAT’s). In 2009 zijn vier ZAT’s 0-4 gestart, in 2010 de overige vier. Hierdoor is een dekkend netwerk in de stad ontstaan voor 0- tot 4-jarigen. Tevens is begonnen aan het herstructureren van de zorgstructuur voor het primair onderwijs. Als eerste stap zijn acht bovenschoolse ZAT’s ingericht, die vanaf januari 2011 werkzaam zijn. Vervolgens zal door het onderwijs ook de interne zorgstructuur worden aangepast. Met de inrichting voldoet de gemeente aan de wettelijke taak tot het maken van afspraken met het onderwijs over zorg in en om de school, die naar verwachting vanaf 2012 dient te zijn geïmplementeerd. • Bij het inrichten van de ZAT's heeft de gemeente met het onderwijs, de Jeugdgezondheidszorg, Rijnstad en het Bureau Jeugdzorg afspraken gemaakt over de werkwijze. Hierin is de aansluiting tussen ZAT's en het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) geborgd. De ZAT's werken met het Model Zorgcoördinatie van het CJG en met de Verwijsindex Risicojongeren Regio Arnhem (VIRA). Daarnaast is ieder ZAT gekoppeld aan een van de CJG's in de stad. De betreffende CJG-adviseurs van Bureau Jeugdzorg, Rijnstad en STMG (Stichting Thuiszorg Midden Gelderland) zijn zo veel mogelijk ook deelnemer aan het ZAT. Ook de jeugdarts vormt een linking pin tussen CJG en ZAT. • De tweede front-office CJG is van start gegaan. Aan het eind van het jaar is de opening van het derde CJG voorbereid. Dit derde CJG zal gebruik maken van een aantal tijdelijke locaties in Arnhem Zuid-West. De dienstverlening van de front-office CJG is iverder ontwikkeld, Het gebruik van het inloopspreekuur neemt toe. Eind 2010 zijn 453 bezoekers (cliënten) geholpen tijdens het inloopspreekuur op één van beide CJG-locaties. Daarnaast waren er 96 telefonische adviesgesprekken en zijn er vier vragen per email gesteld. Ook hebben 299 mensen deelgenomen aan themabijeenkomsten of cursussen die vanuit het CJG zijn opgezet.

ONDERWERP

• Alle scholen en voorschoolse voorzieningen hebben een dekkende zorgstructuur in verbinding met de Centra Jeugd en Gezin.

Jaarverslag 2010

Portefeuillehouder Programma 08 Mevr. Margriet Bleijenberg Samenleven in Arnhem Inhoud deelprogramma Het Arnhemse jeugdbeleid heeft ten doel: • Kansen te bieden, waarmee jongeren kunnen opgroeien tot mondige, zelfstandige en verantwoordelijke burgers, die een actieve en sociale bijdrage aan de samenleving leveren; • Grenzen te stellen, waarmee jongeren weten en ervaren waar hun gedrag de leefbaarheid van de omgeving of de veiligheid van medeburgers aantast; • Steun te bieden, aan jongeren die problemen hebben op fysiek, emotioneel, sociaal, cognitief en moreel gebied alsmede aan gezinnen bij de opvoeding. Dit staat verwoord in de nota ‘Opgroeien in Arnhem met kansen, grenzen en steun, Integraal Jeugdbeleid 20082011’ (vastgesteld op 31 maart 2008). In de nota zijn vijf speerpunten voor het beleid benoemd en 18 actiepunten. Hoofdopgaven in deze periode liggen bij de invoering van het Centrum voor Jeugd en Gezin en de daarbij horende versterking van de jeugdzorgketen, maar ook bij de vormgeving van het spelenbeleid en de aanpak van overlast door jongeren. Hiervoor voert de gemeente regie om partners in het jeugdbeleid te binden en samen op te trekken. Beleidsdoelen De ambitie van het jeugdbeleid is het verminderen van het aantal risico- en probleemjongeren in Arnhem. Hieraan wordt in drie stappen gewerkt. de eerste stap is het realiseren van een goede basisinfrastructuur voor het jeugdbeleid; de tweede stap is het SMART-maken van de ambitie; en de derde stap is het daadwerkelijk realiseren van de ambitie. In de nota ‘Opgroeien in Arnhem’ zijn de volgende speerpunten van het beleid vastgesteld: • Meer ruimte voor de jeugd, zowel fysiek, als via jeugdparticipatie. • Betere basisvoorziening, door organisaties aan te sturen op kwaliteit. • Meer inzet op preventie, ofwel beter voorkomen dat jongeren en gezinnen in de knel komen of ontsporen. • Versterken van de jeugdzorgketen, ook met de partners waar de gemeente geen zeggenschap over heeft. • Betere sturing naar de partners. • Sturen op prestaties. Beoogde resultaten Behaalde resultaten 2010 2010 t/m 2013 • Meer speel- en ontmoetingsruimte • Een begin is gemaakt met een inventarisatie van alle speel- en ontmoetingsplekken in de openbare ruimte voor de verschillende leeftijdscategovoor de jeugd, op basis van in rieën. Deze inventarisatie is medio 2011 afgerond. 2009 vastgestelde criteria, in de uitvoeringsplannen per wijk.

PAGINA


111

Deelprogramma 08.3 Jeugd

112

PAGINA ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Deelprogramma 08.3 Jeugd


Programma 08 Samenleven in Arnhem Beoogde resultaten 2010 t/m 2013 Alle scholen en voorschoolse voorzieningen hebben een dekkende zorgstructuur in verbinding met de Centra Jeugd en Gezin.

Portefeuillehouder Mevr. Margriet Bleijenberg Behaalde resultaten 2010 • Er is een begin gemaakt met het afstemmen van bestaand aanbod en inzetten van extra aanbod opvoedingsondersteuning en lichte hulpverlening. Zo is via het maatschappelijk werk en Humanitas extra aanbod gecreëerd voor begeleiding bij ernstige problemen bij echtscheiding. Daarnaast is de lichtere hulp bij scheiding in beeld gebracht en wordt deze via het CJG ingezet en/of doorverwezen. • De Verwijsindex Risicojongeren Regio Arnhem is in 2009 ingevoerd. In 2009 waren er ruim 40 organisaties aangesloten. Eind 2009 waren er 640 meldingen geplaatst en hebben 104 matches plaatsgevonden. In 2010 zijn er 1856 meldingen geweest en vonden er 386 matches plaats. • In regionaal verband zijn aan het einde van het jaar nadere afspraken gemaakt met de kernpartners over casusregie. Lokaal behoeft dit nog uitwerking, waarbij ook inzicht moet ontstaan in het aantal situaties waarin specifieke casusregie nodig is. Ook is het gesprek over afstemming met Passend Onderwijs opgestart. • In de Backoffice CJG worden wekelijks de signalen van risicokinderen (12min) afkomstig van de politie (ProKid) geanalyseerd. Dit betreft wekelijks circa 50 kinderen. Waar nodig wordt een vorm van outreachende hulp ingezet. Het vangnet Jeugd van Bureau Jeugdzorg is halverwege het jaar aangepast, waardoor nu ook vanuit de jeugdgezondheidszorg, maatschappelijk werk of Lindenhout outreachende hulp ingezet. De Backoffice CJG en het Veiligheidshuis stemmen onderling casussen waarin jeugd een rol speelt nauw met elkaar af. • Vanaf medio 2009 is stadsbreed het project Samen Starten ingevoerd. Hiermee wordt voor 0- tot 4-jarigen vanuit de jeugdgezondheidszorg en het maatschappelijk werk extra opvoedingsondersteuning voor ouders met 0- tot 4-jarigen aangeboden. De projectfase is aan het einde van het jaar afgebouwd, Samen Starten is nu onderdeel van de werkwijze van STMG voor alle nieuwgeborenen.

• Naast afspraken over de beleids- • Met Stichting Rijnstad Is gekeken naar de opdrachtverlening en subsidieoutput worden ook de beoogde verantwoording. Voor het jaar 2011 zijn nieuwe afspraken gemaakt over effecten van beleid door prestatiede te leveren resultaten. afspraken met de betrokken ( welzijns-)instellingen vastgelegd. Het College toetst jaarlijks of aan de prestatieafspraken is voldaan. Overige resultaten • Aan het eind van het jaar hebben de gemeenten in de regio en de provincie nadere afspraken gemaakt over de aansluiting tussen preventie, jeugdzorg en nazorg in het Uitvoeringsprogramma ‘Gaan voor de Gelderse Jeugd 2011’. Tevens is in regionaal verband de discussie opgestart over de decentralisatie van de jeugdzorg. In dit kader zijn de voorbereidingen gestart voor deelname aan een pilot. Samenvatting Er is weer een aantal belangrijke stappen gezet in de uitwerking van de nota ‘Opgroeien in Arnhem, met kansen, grenzen en steun’. Kansen zijn verbeterd dankzij meer ruimte voor jongeren (vaststelling van de nota Ruimte voor de jeugd), jeugdparticipatie en nieuwe websites voor jongeren en opvoeders. Grenzen worden gesteld via het Veiligheidshuis en het beter oppakken van politiesignalen. Meer steun komt tot stand via de Centra voor Jeugd en Gezin en de Backoffice CJG, de invoering van de Verwijsindex Risicojongeren regio Arnhem (VIRA), de invoering van het project Samen Starten, uitbreiding en verbetering van de zorgadviesteams, inzet van ambulant jongerenwerk en straathoekwerk, nieuwe afspraken met ketenpartners en het meer uitwisselen van informatie tussen betrokken organisaties via de jeugdcafé’s. Via de ZAT’s en het CJG ontstaat steeds meer inzicht in de behoefte aan, afstemming en uitbreiding van opgroeien opvoedondersteuning. Hiermee wordt de preventie versterkt.

113

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Deelprogramma 08.3 Jeugd Programma 08 Samenleven in Arnhem

Commissie Maatschappelijke Ondersteuning Portefeuillehouder Mevr. Margriet Bleijenberg


Rekening 2009

Middelen


Rekening 2010

Definitief

Afwijking

Lasten

Totaal

5.958

6.653

6.749

6.620

129 V

Baten

Totaal

1.854

2.039

1.454

1.700

246 V

-4.104

-4.614

-5.295

-4.920

375 V

0 43

0 0

0 0

0 0

0 0

43

0

0

0

0

-4.061

-4.614

-5.295

-4.920


V/N



375 V



Afwijking

V/N

Lasten - Vangnet Jeugd en Casusoverleg - Beheer en exploitatie Centra voor Jeugd en Gezin (CJG's) - Niet-begrote lasten Verwijsindex, GSO Aanval op de uitval, Jong Kapitaal e.a. (zie baten) - Diversen

215 236 -250 -72

V V N N


129

V

Baten - Niet-begrote baten Verwijsindex, GSO Aanval op de uitval, Jong Kapitaal e.a. (zie lasten) - Diversen

250 -4

V V


246

V


375

V

114

PAGINA

Deelprogramma 08.3 Jeugd Programma 08 Samenleven in Arnhem

Commissie Maatschappelijke Ondersteuning Portefeuillehouder Mevr. Margriet Bleijenberg


ONDERWERP

Jaarverslag 2010


Mutaties reserves

Rekening 2010


0


0


0


Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Programma 08 Portefeuillehouder Samenleven in Arnhem Dhr. Henk Kok Inhoud deelprogramma Ruim 42.000 inwoners (bijna 30%) van Arnhem vinden hun oorsprong buiten Nederland (d.w.z. tenminste één ouder is in het buitenland geboren). Daarvan zijn er bijna 26.000 afkomstig van zgn. ‘niet-westerse’ herkomstlanden. Allochtone inwoners zijn oververtegenwoordigd in de sociaal-economisch zwakke groepen en lijken beduidend minder dan autochtonen deel te nemen aan het maatschappelijk verkeer. Er is sprake van achterstanden waar het gaat om deelname aan de arbeidsmarkt en het onderwijs. Verder is er sprake van een naar verhouding geringe participatie aan sociale verbanden als wijkorganisaties, sportclubs, en dergelijke. Dit alles markeert het grote belang van een adequaat integratiebeleid op alle beleidsterreinen. Uitgangspunt hierbij is dat de gemeentelijke diensten zelf integratie betrekken bij de beleidsvelden waarvoor zij verantwoordelijk zijn. Inburgering wordt gezien als een eerste stap naar deelname aan de samenleving en is daarmee een onderdeel van integratie. Deelname aan inburgering moet de inburgeraar de mogelijkheden bieden die nodig zijn om zelfstandig te kunnen werken aan een volwaardige positie in de Arnhemse samenleving. Het gemeentelijk beleid is in 2009 uitgewerkt in de concept-nota ‘Inburgeren, integreren, participeren’. Uitgangspunt van beleid is ‘algemeen waar het kan, specifiek waar het moet’. In 2009 is de inhaalslag van oudkomers die verplicht moeten inburgeren volgens de Wet Inburgering gerealiseerd. Dat betekent dat vanaf 2010 weer een stabiele situatie ontstaat, waarbij inburgering nog verplicht is voor nieuwkomers, en voor inburgeraars in het kader van een re-integratietraject. Daarnaast is inburgering nog gewenst voor vrijwillige inburgeraars. Het aantal te starten trajecten zal, in vergelijking met de piekjaren 2008 en 2009, weer dalen. Beleidsdoelen Inburgeren • Inburgeringsplichtigen en vrijwillige inburgeraars volgen duale trajecten gericht op deelname aan de samenleving. • Meer verbinding en vervlechting tussen inburgeren, integreren en participeren. • Vasthouden aan duale trajecten en het versterken van de bestaande infrastructuur daarvoor. Integreren • Verbeteren van participatie van allochtonen in de Arnhemse samenleving op de terreinen arbeid en scholing. • Evenredige afname van de werkloosheid onder allochtonen in vergelijking met autochtonen. • Versterken van de samenhang tussen de verschillende bevolkingsgroepen. • Het meer betrekken van de allochtone doelgroepen bij het gemeentelijk beleid. Participeren • Verbeteren interculturalisatie van gemeentelijke en gesubsidieerde instellingen. • Meer inzicht in de positie van allochtone groepen in Arnhem. • Vergroten deelname van allochtonen aan vrijwilligerswerk. • Vergroten deelname van allochtonen aan georganiseerde activiteiten op wijken buurtniveau. • Vergroten van de maatschappelijke participatie van met name allochtone vrouwen. • Allochtonen maken gemiddeld gebruik van voorzieningen in de stad. Emanciperen • Het bestrijden van discriminatie in de breedste zin. • Acceptatie van homoseksualiteit en gelijke maatschappelijke positie van homoseksuelen. • Het voorkomen en bestrijden van eergerelateerd geweld en vrouwenbesnijdenis. Algemeen • Sturen op prestaties. Beoogde resultaten Behaalde resultaten 2010 2010 t/m 2013 Inburgeren • 300 inburgeraars aan wie een • De bestuurlijke afspraak die over het aantal inburgeraars is gemaakt was: voorziening is aangeboden. we starten minimaal 300 inburgeringstrajecten en streven naar 700 te starten trajecten. In 2010 zijn 741 mensen gestart met hun inburgering, verdeeld over twee groepen. De eerste groep betreft 571 mensen die zijn ingegaan op een aanbod voor het volgen van een cursus en die ook daadwerkelijk zijn gestart. Deze tellen mee als gestart inburgeringstraject. De helft bestond uit verplichte inburgeraars, de andere helft uit vrijwillige inburgeraars. De tweede groep betreft 170 mensen die zich op een of andere manier voorbereiden op het inburgeringsexamen. Zij hebben een handhavingsbeschikking ontvangen waarin staat dat zij binnen drieëneenhalf jaar het inburgeringsexamen (of iets wat vrijstelling daarvoor geeft) moeten hebben gehaald. Onderdeel van bovenstaande cijfers zijn 133 mensen die, voordat ze kunnen starten met inburgering, een alfabetiseringstraject doorlopen.

PAGINA

Commissie Maatschappelijke Ondersteuning

115

Deelprogramma 08.4 Integratiebeleid

116

PAGINA ONDERWERP

Jaarverslag 2010



Programma 08 Samenleven in Arnhem • 60% van de trajecten is duaal vorm gegeven.

Portefeuillehouder Dhr. Henk Kok • 71% van de trajecten was duaal vormgegeven, hetgeen inhoudt dat naast het leren van de taal ook participatie onderdeel is van het traject (bijvoorbeeld met een stageplek of via een reïntegratietraject).

• 90% deelname aan het inburgeringsexamen.

• De mensen die zijn gestart in 2007 en 2008 moeten inmiddels hun traject volledig hebben afgerond. Van de jaargroep uit 2007 heeft 91% deelgenomen aan het examen, van de jaargroep uit 2008 83%.

• 70% geslaagd voor het inburgeringsexamen.

• Van alle deelnemers aan het examen vanaf de start in 2007 is 78% geslaagd voor het examen. In 2010 was dit 80%.

Integreren • Uitwerking van de kadernota ‘Inburgeren, integreren, participeren’.

• De kadernota is op advies van de raad door het vorige college teruggenomen. Onze beleidskaders van het integratiebeleid zijn verder ontwikkeld, aangescherpt en expliciet verbonden met actuele ontwikkelingen en ambities (welzijn nieuwe stijl en Wmo-de Kanteling). Hierbij is uitdrukkelijk gekozen voor een switch van integratie naar participatie. In 2011 komt er een geactualiseerde nota waarin de nieuwe visie is uitgewerkt, op basis waarvan een concreet uitvoeringsplan wordt gemaakt.

• Arnhems Fonds Samenlevingsbe- • Er zijn in totaal 25 aanvragen gedaan, waarvan er 19 zijn gehonoreerd. Voorbeelden die we hier noemen zijn de volgende projecten en initiatieleid ven: “Multiculturele ontmoetingen” (Sierra Leone Club), ‘Be my guest’ (Olympus college), “Kleurrijke senioren” (SWOA), “Multiculturele manifestatie” (Raad Afghaanse vrouwen), “XXL festival” (Stichting Beleven), “Arnhem Wereldstad” (See You BV), “Luchtkussenfeest” (Stichting Ezelshoren) Participeren • In de standaard subsidie beschikking wordt vanaf 2009 een passage op• De zes grote gesubsidieerde ingenomen dat instellingen zich actief moeten inspannen om hun persostellingen hebben een eigen dineelsbestand een goede afspiegeling te laten zijn van de samenleving en versiteitbeleid daarnaast om interculturele communicatie bevorderen. De instellingen moeten ook in hun verantwoording aangeven wat ze op dit onderdeel hebben gedaan. Dit geldt voor alle grote tot middelgrote subsidieovereenkomsten. Het betreft een inspanningsverplichting. • Twee jaarlijkse integratiemonitor.

Emanciperen • Na de start van een regionale antidiscriminatievoorziening een actief gemeentelijk beleid ontwikkelen.

• Er is een start gemaakt met het ontwikkelen van een integratiemonitor. In de nieuwe Kadernota worden voorstellen gedaan de integratiemonitor mee te nemen in de monitoring van ons participatiebeleid. • De regionale antidiscriminatievoorziening ‘Artikel 1 Gelderland-Midden’ is gerealiseerd. Onze wettelijke taak is hiermee goed belegd. In 2011 zullen we op basis van de resultaten van het bureau beleid ontwikkelen.

• Taboeonderwerpen als eergerela- • Zie hiervoor het onderwerp huiselijk geweld in programma veiligheid. teerd geweld en vrouwenbesnijdenis zijn bespreekbaar gemaakt binnen de risicogroepen. • De ketenaanpak huiselijk geweld • Zie hiervoor het onderwerp huiselijk geweld in programma veiligheid. is ook ingericht op aanpak eergerelateerd geweld. • 150 moeilijk bereikbare Arnhemse • Met het project 1001-kracht zijn 170 vrouwen bereikt, waarvan een deel door het project Zorg voor Werk waarmee is samengewerkt. Er is een allochtone vrouwen zijn methodiek ontwikkeld voor interculturalisatie van vrijwilligersorganisaties. maatschappelijk actief. Er is een ketenaanpak opgezet om vrouwen uit de doelgroep op een voor hen geschikte plek te kunnen plaatsen; dit wordt in 2011 voortgezet en in 2012 regulier ingebed. • Beleidsagenda seksuele diversiteit

• De actiepunten van de agenda zijn verder uitgewerkt. Vier scholen hebben subsidie ontvangen om via theatervoorstellingen het onderwerp homoseksualiteit te bespreken. Er is een stadsdebat georganiseerd om homoseksualiteit breder te bespreken. Over veiligheid van homoseksuelen heeft regionaal overleg plaats gevonden.

ONDERWERP


Jaarverslag 2010

Programma 08 Samenleven in Arnhem

PAGINA


117


Overige resultaten -

Samenvatting Vanaf de invoering van de Wet inburgering in 2007 is een enorme taakstelling vervuld om verplichte inburgeraars te benaderen voor het afleggen van een inburgeringsexamen en de voorbereiding daarop, hetzij via een aanbod van de gemeente, dan wel via eigen voorbereiding. Aan alle oudkomers is inmiddels een aanbod gedaan, en indien mogelijk is gestart met een traject. Daarmee is voor Arnhem deze opgave voltooid. De verplichte inburgeraars die nu nog gefaciliteerd worden, zijn nieuwkomers. Het afgelopen jaar is daarom extra ingezet op het bereiken en interesseren van vrijwillige inburgeraars, omdat er ook veel taalbehoeftigen zijn die niet onder de plicht vallen (oudkomers die genaturaliseerd zijn tot Nederlander, nieuwkomers uit de Europese Unie). Het Rijk heeft aangekondigd dat de gemeentelijke budgetten voor inburgering aflopen naar nul in 2014. Dat betekent dat in 2011 ook voor vrijwillige inburgeraars voldoende ruimte is om nieuwe trajecten te starten. Daarna zal de aandacht vooral liggen bij het goed afronden van de trajecten die zijn gestart. De kadernota ‘Inburgeren, integratie, participatie’ is nog door het vorige college teruggenomen en zal nu in 2011 het licht zien. Voorts kan onder meer gewezen worden op de afspraken met instellingen over diversiteitsbeleid, de realisatie van de regionale anti-discriminatievoorziening en het succes van de project 1001-kracht.

118

PAGINA

Deelprogramma 08.4 Integratiebeleid Programma 08 Samenleven in Arnhem

Commissie Maatschappelijke Ondersteuning Portefeuillehouders Dhr. Henk Kok


Rekening 2009

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Middelen


Rekening 2010

Definitief

Afwijking

Lasten

Totaal

7.067

8.211

6.399

7.099

-700 N

Baten

Totaal

5.417

6.118

3.755

4.444

689 V

-1.650

-2.093

-2.644

-2.655

-11 N

484 0

0 0

0 0

78 208

-78 N 208 V

-484

0

0

130

130 V

-2.134

-2.093

-2.644

-2.525

119 V


V/N





Afwijking

V/N

-

Lasten Bijdrage participatiebudget voor uitvoeringskosten inburgering Bijdrage uitvoering Pardonregeling 2010 (zie baten) Proeftuin leerlastonderzoek (zie mutatie reserve) Diversen

-574 -95 -72 41

N N N V


-700

N

Baten - Bijdrage uit participatiebudget - Bijdrage uitvoering Pardonregeling 2010 (zie lasten) - Diversen

472 102 115

V V V


689

V

-11

N


ONDERWERP

Rekening 2010

Toevoegingen - BR Arnhems samenlevingsbeleid: Besteding in meerjarig kader

78


78

Onttrekkingen - Dienstbedrijfsreserve IZ: Resultaat 2010 - BR Taakmutaties gemeentefonds - overloop: Proeftuin leerlastonderzoek - BR Duizend en één kracht: Realisatie 2010 - BR Arnhems samenlevingsbeleid: Realisatie 2010

57 72 48 31


208


130

Toelichting op de investeringen

Jaarverslag 2010


In 2010 hebben binnen dit deelprogramma geen majeure investeringen plaatsgevonden

PAGINA

Commissie Maatschappelijke Ondersteuning Portefeuillehouders Dhr. Henk Kok


Mutaties reserves

119

Deelprogramma 08.4 Integratiebeleid Programma 08 Samenleven in Arnhem

120

PAGINA ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Deelprogramma 08.5 Ouderen en gehandicapten


Portefeuillehouder Programma 08 Dhr. Henk Kok Samenleven in Arnhem Inhoud deelprogramma Het ouderenbeleid richt zich op het zolang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen van ouderen die beperkingen hebben of gaan krijgen en op actieve deelname aan de samenleving. Naast het beroep op eigen verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid van ouderen zullen, als dat nodig is, begeleiding, ondersteunende diensten en zorg geboden worden. De belangrijkste opgaven hierbij zijn het verbeteren van de toegang tot de zorg, voldoende aangepaste woningen, het realiseren van een helder wijkgericht aanbod van samenwerkende instellingen welke is gebaseerd op de behoeften van ouderen en ondersteunend beleid voor mantelzorgers en vrijwilligers in de zorg. Het gehandicaptenbeleid richt zich op groepen mensen met een lichamelijke, psychische of verstandelijke handicap en op chronisch zieke mensen om hen in staat te stellen volwaardig te participeren op alle terreinen van de Arnhemse samenleving zoals werk, inkomen, welzijn, onderwijs, wonen en woonomgeving, mobiliteit en gezondheidszorg. De hoofdopgaven hierbij zijn: • De verbetering van toegankelijkheid van woningen, gebouwen en openbare ruimte. • De verbetering van (programmatische) toegankelijkheid van algemene voorzieningen. • Ondersteuning bieden bij werk, dagbesteding, onderwijs en deelname aan de samenleving. Beleidsdoelen • Vergroten van de toegankelijkheid van voorzieningen voor wonen, welzijn en zorg voor mensen met een functiebeperking. • Versterken van de samenwerking en afstemming tussen aanbieders t.b.v. gewenste diensten en producten op het terrein van wonen, welzijn en zorg. • Meer deelname van allochtone ouderen aan voorzieningen voor wonen, welzijn en zorg. • Ondersteunen en waarderen van mantelzorgers. • Verdere verbetering van cliëntenparticipatie voor mensen met een functiebeperking en verbreding van het draagvlak hiervoor. Behaalde resultaten 2010 Beoogde resultaten 2010 t/m 2013 • Oplossen of afhandelen van 50% • Er heeft geen politieke schouw plaatsgevonden. APCG heeft deze niet georgansieerd omdat eerst bestaande knelpunten zouden moeten worden van de knelpunten in de fysieke opgelost. Er heeft wel ambtelijke schouw plaatsgevonden: twaalf knelpunsfeer, via de ambtelijke en ten zijn van de lijst afgevoerd na afhandeling. Elf knelpunten resteren politieke schouwen opgespoord. (stand december), waarvan zeven in 2011 opgepakt worden. De overige zijn voor het einde van het jaar al in behandeling genomen. • Een betere spreiding van adequa- • Er is amper een betere spreiding gerealiseerd. Door nieuwbouw Regina Pacis (realisatie2011) zal de concentratie van zorgplaatsen iets verminte voorzieningen voor ouderen en deren. In Vredenburg worden aangepaste ouderenwoninigen en zorg voor gehandicapten in de stad. dementerenden gepland door een marktpartij (Groningensingel 51). Het haalbaarheidsonderzoek vindt momenteel plaats. • Het ICT-project “Arnhem WijkTV” is na de pilot in Malburgen Oost en Geitenkamp verder ontwikkeld in 2 andere wijken.

• Er is door Pleyade aansluiting gezocht tussen de projecten wijktv (wijkwelzijn) en ArnhemwijkTV (zorg/Pleyade). Verdere uitrol blijkt te kostbaar te zijn en dus wordt gezocht naar aansluiting op bestaande informatiesystemen. Hier zijn nog geen concrete resultaten van te melden.

• Verbeterde samenwerking.

• Mede door het stellen van gemeentelijke voorwaarden rond samenwerking inzake innovatiefonds Wmo, aanpak mantelzorg en wonen, welzijn en zorg voor allochtone ouderen is samenwerking in de praktijk verbeterd.

• Indicator voor huidig bereik van allochtone ouderen aan (dagbestedings-) activiteiten.

• De Stichting Welzijn OuderenArnhem registreert vanaf 2010 deelname van allochtone ouderen waardoor dat jaar de basis is voor groei of afname in volgende jaren. Opvallend is dat het product “activering en ondersteuning” veel allochtonen bereikt (40% van het totale bereik op dit product).

• Dag van de mantelzorg voor tenminste 100 mantelzorgers.

• De dag voor de mantelzorg in het Openluchtmuseum is bezocht door 225 personen. Dit is te danken aan de succesvolle wervingsactie.

• Projecten voor allochtone en jonge mantelzorgers.

• Door het Meldpunt Vrijwillige Thuishulp is een project voor jonge mantelzorgers opgestart en is een vervolg gegeven aan twee activitieiten voor allochtone mantelzorgers. • Door publiciteit, media en gerichte werving zijn 912 mantelzorgers geregistreerd door Meldpunt Vrijwillige Thuishulp en Stichting Arnhemse Mantelzorgers. Het aantal mantelzorgsalons is door de vraag hiernaar uitgebreid tot negen.

• Vindplaatsgerichte activiteiten, gericht op in beeld krijgen van mantelzorgers (minimaal 500 in 2010) en hun behoefte aan ondersteuning.

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Portefeuillehouder Programma 08 Dhr. Henk Kok Samenleven in Arnhem Beoogde resultaten Behaalde resultaten 2010 2010 t/m 2013 • Diversiteit in de vertegenwoor• Er is nu sprake van een optimaal brede vertegenwoordiging. Dit is mede diging van doelgroepen van geontstaan door het participatieproject voor licht verstandelijk gehandicapten handicapten binnen het Arnhems (LVG-project) en de samenwerking tussen SIZA, MEE en APCG voor diPlatform Chronisch Zieken en Geverse doelgroepen van mensen met een functiebeperking. In 2010 is het handicapten (APCG) moet leiden LVG-project geëvalueerd. De behoeften zitten primair op aspecten van tot een verbeterd inzicht in de dagelijkse participatie aan de samenleving. diverse behoeften. Overige resultaten • Er is door SWOA een ontmoetingscentrum voor dementerenden gestart (16 personen) en daarnaast is er ook hulp voor jong dementerenden (negen personen). • De AVSO heeft zich omgevormd tot Seniorenraad Arnhem om daarmee een breder draagvlak te scheppen. De rol van de Seniorenraad is omschreven in de participatieregeling ouderenbeleid welke in 2010 is ingevoerd. • De Boodschappenplusbus is qua deelname van kwetsbare ouderen met 25% gegroeid. • De Gelderse Roos draagt het project vriendendienst over aan SWOA per 2011; een koppeling wordt gemaakt met het project Buddyzorg. • Er is veel energie gestoken in en overleg met betrokken organisaties in het veld geweest voor een nieuwe nota vrijwilligersbeleid en mantelzorg, die in 2011 wordt vastgesteld. • Uit middelen voor de dekking van de gevolgen van de Pakketmaatregel is onder andere sociale dagopvang voor kwetsbare ouderen in 2010 en 2011 gefinancierd. • In goed overleg is in het kader van de bezuinigingen besloten af te zien van realisatie ouderensteunpunt in het centrum van Schuytgraaf. Het kleinere project Bongeren in deze wijk zal de vraag voor de hele wijk bedienen. • De overlegstructuur rond de masterplannen Wonen, Welzijn en Zorg in beide stadsdelen is opgeheven. De doelstellingen staan nog overeind maar realisatie van ambities is door de economische crisis sterk nadelig beïnvloed (ontwikkelende partijen beperken hun risico’s). Samenvatting Er is meer aandacht voor allochtone doelgroepen gekomen via allerlei nieuwe activiteiten. Samenwerking vindt meer en meer plaats op concrete projecten waar gezamenlijke belangen zijn; via subsidievoorwaarden wordt deze beweging mede gestuurd. Mantelzorg heeft qua aandacht en ontwikkeling van activiteiten een majeure groei doorgemaakt mede dank zij de beschikbare middelen voor het mantelzorgcompliment. En de inzet van uitvoerende organisaties als MVT en SWOA. Dank zij overleg tussen gemeente en APCG is de communicatie over aanpak van knelpunten toegankelijkheid verbeterd en zijn daadwerkelijk vorderingen gemaakt in de uitvoering. Met name de dienst Stadsbeheer heeft hieraan een stevige bijdrage geleverd door planontwerpen op diverse knelpunten.

PAGINA


121

Deelprogramma 08.5 Ouderen en gehandicapten

122

PAGINA

Deelprogramma 08.5 Ouderen en gehandicapten Programma 08 Samenleven in Arnhem



ONDERWERP

Middelen

Jaarverslag 2010

Begroot 2010

Rekening 2009

Primitief

Rekening 2010

Definitief

Afwijking

Lasten

Totaal

2.381

2.768

2.645

2.354

291 V

Baten

Totaal

4

1

1

13

12 V

-2.377

-2.767

-2.644

-2.341

303 V

0 22

0 0

0 0

0 0

0 0

22

0

0

0

0

-2.355

-2.767

-2.644

-2.341


V/N



303 V



Afwijking

V/N

Lasten - Steunpunt ouderen in 2010 niet in gebruik is genomen - Diversen

235 56

V V


291

V

Baten - Diversen

12

V


12

V

303

V


123

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Deelprogramma 08.5 Ouderen en gehandicapten Programma 08 Samenleven in Arnhem



Mutaties reserves

Rekening 2010


0


0


0

Toelichting op de investeringen In 2010 hebben binnen dit deelprogramma geen majeur investeringen plaatsgevonden

PAGINA

124

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Mobiliteit

125

11 programma

PAGINA

126

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

• De Mobiliteitsagenda 2011-2014 is mede op basis van het Lenteakkoord inhoud gegeven. Deelonderwerpen zijn de aanpak schoolroutes en -omgevingen, visie op fietsverkeer, openbaar vervoer en parkeren binnenstad, maatwerk voor het parkeren in de wijken rond de binnenstad, verkeersmanagement en structuurvisie (verkeersinfrastructuuringrepen). Bestuurlijkpolitieke behandeling vindt in 2011 plaats.

• Het vergroten van de kwaliteit van • In MJPB 2011-2014/Bereikbaarheidsfonds is naast 7,0 mio euro reservehet product “parkeren” zowel in de ring voor de parkeergarage Rijnboog ook 6,0 mio euro reservering voor de binnenstad als in de aanliggende Singelgarage opgenomen. wijken. • Voorts is begonnen met de ontwikkeling van een hernieuwde visie op het parkeren in de binnenstad. • Voor de aanpak van de parkeerproblematiek in de wijken rond de binnenstad hebben gesprekken met wijkvertegenwoordigers plaatsgevonden. Doel is om te komen tot maatwerkoplossingen per wijk. Uitvoering vindt vanaf 2011 plaats. • Het vergroten van het aandeel openbaar vervoer in de modal split van Arnhem door het aantrekkelijker maken van het openbaar vervoer.

• De trolleyverbinding naar Schuytgraaf is gerealiseerd en feestelijk in gebruik genomen. • De reactivering van trolleylijn 2 is gerealiseerd. • De stadsregio Arnhem Nijmegen heeft nader onderzoek gedaan naar nieuwe knooppunten van openbaar vervoer, die in de concessie openbaar vervoer 2013-2023 een rol moeten spelen. De lobby van Arnhem heeft ertoe geleid dat de stations Arnhem-Pleij en Arnhem-Arnhems Buiten twee van de te onderzoeken knooppunten vormen. De adviezen hierover waren aan het einde van het verslagjaar in een afrondende fase. Uitkomsten ervan vormen input voor de opstelling van de Structuurvisie.

ONDERWERP

• Herziening van de beleidsvisie verkeer en mobiliteit.

Jaarverslag 2010

Programma 11 Mobiliteit Inhoud deelprogramma Het deelprogramma mobiliteit staat voor het veilig stellen en zo mogelijk verbeteren van de bereikbaarheid van de stad, verbeteren van het leef- en woonmilieu en van de verkeersveiligheid. Het deelprogramma levert een veelal voorwaardenscheppende bijdrage aan de doelstellingen binnen de stadsprogramma’s ‘Aantrekkelijke centrumstad’ en ‘Verbeteren woon- en leefomgeving’. Hiertoe worden diverse activiteiten ontplooid op het gebied van het ontwikkelen van plannen voor wegen, fietspaden, openbaar vervoer en veiligheid. De hoofdopgaven liggen de komende periode op bereikbaarheid (o.a. dynamisch verkeersmanagement), uitbreiding openbaar vervoervoorzieningen, formuleren van beleid voor de komende jaren (Verkeersagenda) en het verbeteren van de parkeersituatie in de rond het centrum liggende wijken. Beleidsdoelen • Verbeteren van de bereikbaarheid van Arnhem en de binnenstad in het bijzonder per auto, fiets en openbaar vervoer. • Bevorderen van de doorstroming en de aantrekkelijkheid van het openbaar vervoer. • Bevorderen van het fietsgebruik. • Verbeteren verkeersveiligheid. Behaalde resultaten 2010 Beoogde resultaten 2010 t/m 2013 • Betere doorstroming in en om het • Het ontwerp voor het centrumring-rondproject Eusebiusbuitensingel-Airborneplein is besteksgereed gemaakt. De in gang gezette bestemcentrum en op de radialen en mingsplanwijziging is op 13 december door de raad vastgesteld. belangrijke verbindingen (o.a. afgemeten aan het rapportcijfer • Diverse aanpassingen van de verkeerslichtenregelingen en coördinatie op voor de bereikbaarheid van de en rond de centrumring. binnenstad). • De volgende activiteiten plaatsgevonden met het oog op de radialen hebben plaatsgevonden: - Planvoorbereiding Steenstraat - Raadsbesluit voor reconstructie Boulevard Heuvelink-Johan de Wittlaan, variant zonder verkeerslichten - Reconstructie IJssellaan tussen Laan van Presikhaaf en Lange Water. • De pilot dynamisch verkeersmanagement-plus is aangemeld voor 80% financiering bij de stadsregio Arnhem. Start van de uitvoering studie is in 2011. • Omdat het kabinet heeft besloten vooralsnog geen gebouw voor het NHM te bekosten, kon de studie naar de bereikbaarheids- en parkeersituatie van de attracties aan de Schelmseweg nog niet worden afgerond.

PAGINA

Commissie Volkshuisvesting, Verkeer, Ruimtelijke Ordening en Milieu Portefeuillehouder Dhr. Martijn Leisink

127

Deelprogramma 11.1 Mobiliteit en bereikbaarheid

128

PAGINA ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Deelprogramma 11.1 Mobiliteit en bereikbaarheid Programma 11 Mobiliteit Beoogde resultaten 2010 t/m 2013 • Het vergroten van het aandeel openbaar vervoer in de modal split van Arnhem door het aantrekkelijker maken van het openbaar vervoer.

Commissie Volkshuisvesting, Verkeer, Ruimtelijke Ordening en Milieu Portefeuillehouder Dhr. Martijn Leisink Behaalde resultaten 2010 • De gemeente Lingewaard heeft bij de stadsregio het verzoek ingediend voor trolleyficering van lijn 1 naar Huissen. Vooruitlopend daarop heeft Arnhem de vrije busbaan Ir. Molsweg igerealiseerd en in gebruik genomen.

• Een beter aaneengesloten stedelijk hoofdfietsnetwerk.

• Het Zaandampad is als onderdeel in de route Elderveld-Schuytgraaf gerealiseerd (NB: de doorgang onder het spoor zit nog vast. Herstel vindt in 2011 plaats). • De Kruisstraat is voor fietsverkeer opgewaardeerd als onderdeel van het RijnWaalpad. • Er is een bredere Bovenbrug voor langzaam verkeer teruggeplaatst, zodat deze ook voor rolstoelers beter bruikbaar is.

Invoering snelheidsreductie op verkeersonveilige plekken

• Een feitelijke start is gemaakt met 30 km/u-maatregelen in de wijken Presikhaaf, Alteveer, Monnikenhuizen en Geitenkamp. Al dan niet in combinatie met Buiten Gewoon Beter. • Arnhem heeft de Deelenseweg van de provincie Gelderland overgenomen. Voorwaarde was een door de provincie vorm te geven afwaardering van 80 km/u-weg naar een 60 km/u-weg. Overige resultaten Vermeldenswaard zijn: • Een daling van het aantal verkeersslachtoffers in 2009: 2007: 179 slachtoffers van wie vier dodelijke. 2008: 180 slachtoffers van wie drie dodelijke. 2009: 137 slachtoffers van wie twee dodelijke.

• De opheffing van de pendelbus van het transferium Gelredome richting station Arnhem-Centraal en terug. • De introductie van betaald parkeren op de Blauwe Golven als gevolg van een burgerinitiatief. • De uitwerking van de Lenteakkoordmaatregel om het betalen per 10 minuten in de gemeentelijke parkeergarages per 1 januari 2011 in te voeren onder gelijktijdige verhoging van de parkeertarieven op straat. Deze maatregel is een impuls voor een betere kwaliteit van de openbare ruimte: auto’s in plaats van op straat in de garages parkeren. • Overigens was er een lichte terugloop van het aantal betalende parkeerders in de binnenstad (-1,6%): 2008: 2,46 miljoen verkochte parkeertickets. 2009: 2,33 miljoen verkochte parkeertickets. 2010: 2,28 miljoen verkochte parkeertickets.

Samenvatting Het verslagjaar was de voorbode van wat Arnhem de komende jaren op het gebied van bereikbaarheid te wachten staat: wegwerkzaamheden (A50, A12, A325) die automobilisten doen besluiten om de hoofdwegen te mijden en te “sluipen” door Arnhem. Gevolg: filevorming, wachtrijen en vertraging. Daar zijn de Arnhemse hoofdwegen niet op gedimensioneerd. De inzet nu is om in ieder geval het verkeer op de centrumring rijdend te houden. Daartoe doseert Arnhem het autoverkeer voordat dat de ring oprijdt. Op de radialen dus. Om de verkeersregelingen op en rond de ring (maar ook bijvoorbeeld op de Burgemeester Matsersingel) een sterke verbeterimpuls te geven, is aan het einde van het jaar tijdelijke extra inzet georganiseerd.

Primitief

Definitief

Rekening 2010

Afwijking

Totaal

12.671

17.605

17.672

14.506

3.166 V

Baten

Totaal

10.412

14.626

14.555

11.568

-2.987 N

-2.259

-2.979

-3.117

-2.938

179 V

5.511 6.360

3.535 3.268

3.213 2.100

3.543 2.174

-330 N 74 V

849

-267

-1.113

-1.369

-256 N

-1.410

-3.246

-4.230

-4.307

-77 N

V/N

Mutaties reserves: Onttrekkingen aan reserves




Afwijking

V/N

Lasten Nieuw beleid - Verkeersproject Boulevard Heuvelink: Wordt later gestart en voorbereidingskosten staan op dp 16.5

3.000

V

-

Bestaand beleid Onderbesteding kapitaallasten (zie mutatie reserve) Kosten aanleg C-2000 systeem in parkeergarage Arnhem Centraal (doorgeschoven uit 2009) Meer kapitaallasten parkeergarage Arnhem Centraal Meerkosten beheer fietsenstallingen: meer (en duurder) personeel door toename gebruik Diversen

1.022 -382 -355 -157 38

V N N N V


3.166

V

Baten Nieuw beleid - Verkeersproject Boulevard Heuvelink: Wordt later gestart, subsidie is dus niet ontvangen

-3.000

N

13

V

-2.987

N

179

V

Bestaand beleid - Diversen Totaal afwijking baten Totaal afwijking exploitatieresultaat

ONDERWERP

Begroot 2010

Lasten

Toevoegingen aan reserves

Jaarverslag 2010



PAGINA


Rekening 2009

Middelen

129

Deelprogramma 11.1 Mobiliteit en bereikbaarheid Programma 11 Mobiliteit

130

PAGINA

Deelprogramma 11.1 Mobiliteit en bereikbaarheid Programma 11 Mobiliteit



ONDERWERP

Jaarverslag 2010


Rekening 2010

Mutaties reserves

-

Toevoegingen BR Buitengewoon beter: Onderbesteding kapitaallasten BR Bereikbaarheidsfonds: Resultaat 2010 dynamisch verkeersmanagement BR Bereikbaarheidsfonds: Resultaat 2010 straat- en garageparkeren BR Bereikbaarheidsfonds: Dotatie voor onderhoud hoofdwegen

1.022 107 314 2.100


3.543

Onttrekkingen - Dienstbedrijfsreserve SO: Resultaat 2010 - BR Bereikbaarheidsfonds: Onttrekking voor onderhoud hoofdwegen

74 2.100


2.174


-1.369


Rekening 2010

Investeringen

Investeringen

Economisch nut - Vervanging handterminals - Vervanging parkeerautomaten en bijbehorende apparatuur

102 101

Totaal economisch nut Maatschappelijk nut - Diverse verkeersprojecten en maatregelen OV, Duurzaam Veilig en Fiets (hot items) - Diverse kleine verkeersmaatregelen (kleine wensen) - Vervanging verkeersregelinstallaties - Fietsenstalling Kronenburg (afwaardering met ontvangen subsidie)

396 144 3.170 -94

Totaal maatschappelijke nut

3.616


0


3.819


1.008 835 1.843

203

Bedrijfsvoering -

Kapitaallasten


PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Wonen in Arnhem

131

12 programma

PAGINA

132

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Volkshuisvesting, Verkeer, Ruimtelijke Ordening en Milieu

Inhoud deelprogramma De beleving van Arnhem als aantrekkelijke stad wordt, vanuit het beleidsterrein wonen, beïnvloed door het verbeteren van de kwaliteit van het bestaande woningaanbod en het vergroten van de woningvoorraad met een diversiteit aan nieuwbouwplannen. Een gevarieerde duurzame bebouwing levert een belangrijke impuls aan het versterken van de woon- en leefomgeving in wijken. Het effect van deze fysieke maatregelen kan worden versterkt door sociale maatregelen die het wonen aantrekkelijker maken. Het programma Wonen is gericht op het versterken van de positie van Arnhem als aantrekkelijke woonstad, onderscheidend in de regio. Volgens de Stichting Atlas voor Gemeenten heeft Arnhem in vergelijking met concurrerende steden een grote goedkope huurwoningvoorraad. De kwaliteit daarvan heeft invloed op de leefbaarheid en de aantrekkingskracht van de stad. De Stichting Atlas voor Gemeenten geeft aan dat Arnhem haar concurrentiepositie fors kan verbeteren door een ingreep in haar woningvoorraad. Beleidsdoelen • Vergroten van de woningvoorraad. • Meer variatie en differentiatie in de woningvoorraad (Homogene buurten, heterogene wijken). • Beter gebalanceerde verhouding tussen de huur- en koopsector. • Vergroten van het eigen woningbezit. • Vergroten van het aanbod woningen voor bijzondere doelgroepen (kwalitatief en kwantitatief). • Vergroten van de mogelijkheden van vraaggericht bouwen en beheren en versterken rol woonconsument in de woningmarkt. • Waar nodig verbeteren van de bestaande woningvoorraad. Behaalde resultaten 2010 Beoogde resultaten 2010 t/m 2013 • Afsluiten nieuw Partnership of presta- • De afspraken en de uitvoering van het Partnership Samen voor de Stad over de periode 2005-2009 zijn afgelopen op 1 januari 2010. Over tieafspraken met de Arnhemse deze afspraken is jaarlijks verantwoording afgelegd. De laatste en corporaties. afsluitende stadsconferentie heeft plaatsgevonden. Onderhandelingen met de corporaties over een nieuw partnership of het maken van prestatieafspraken voor een nieuwe periode worden in 2011 gestart. Dit betekent dat we in een ‘afspraakloos tijdperk’ verkeren. Inzet van de gemeente is te sturen op de voorraad betaalbare huurwoningen. De totale woningvoorraad van Arnhem bestaat uit circa 68.000 woningen, waarvan een derde (ca. 23.000) een huurprijs onder de zogenaamde 2e aftoppingsgrens heeft (per 1-1-2011 € 554,76). • Het overleg tussen gemeenten en de Stadsregio over de verstedelij• Het maken van nieuwe verstedelijkingsafspraken, waaronder concessie-afspraken, het aandeel betaalkingsafspraken en het sluiten van bare woningbouw en een nieuw partnership met de corporaties is van een overeenkomst met de Stadsregio start gegaan. Afronding zal in 2011 plaats moeten vinden. over de woningbouwopgave voor de periode 2010 t/m 2013. Woningbouwproductie • Verwachting voor de komende jaren: jaar 2010 2011 2012 2013 netto 450 450 550 650 * Deze netto woningaantallen kunnen wellicht optimistisch zijn. Het is lastig de vertaling te maken in harde cijfers.

ONDERWERP

Portefeuillehouder Dhr. Gerrie Elfrink

Jaarverslag 2010

Programma 12 Wonen in Arnhem

PAGINA

Commissie

133

Deelprogramma 12.1 Goede afstemming vraag en aanbod woningmarkt

• De economische recessie heeft ook zijn uitwerking gehad op de nieuwbouwproductie van Arnhem. In 2008 liep het aantal woningen waarvoor bouwvergunningen is aangevraagd sterk terug (van meer dan 1.000 in 2007 naar ruim 300). Woningbouwplannen werden vertraagd, bijgesteld of zelfs uitgesteld. De bestrijding van de economische recessie op de woningmarkt met stimuleringsgelden van het Rijk en de gemeente en een licht economisch herstel hebben echter hun vruchten afgeworpen. Dit heeft geleid tot een flinke opleving bij het aantal voor woningen aangevraagde bouwvergunningen: ruim 1.300 ten opzichte van nog geen 600 in 2009. De sterke daling van het aantal opleveringen (473 in 2010 na 1.503 in 2009) zal worden gevolgd door een stijging in 2011 (de prognose is 650). Deze trend zien we ook in het verloop van het aantal woningen waarvoor de bouwvergunning is afgegeven (in 2009 500 en in 2010 875) en het aantal woningen waarvan de bouw is gestart (in 2009 450 en in 2010 850). • De productie van huurwoningen loopt op ten opzichte van voorgaande jaren, deels omdat ze nu gepland staan en deels omdat in een aantal gevallen geplande koopwoningen worden omgezet in huurwoningen. • De netto woningproductie is +28: tegenover de 473 toevoegingen (nieuwbouw èn toevoeging door verbouw en splitsingen) staat ongeveer een zelfde aantal onttrekkingen (merendeels sloop).

134

PAGINA ONDERWERP

Jaarverslag 2010


Commissie



Beoogde resultaten 2010 t/m 2013 Woningbouwproductie • Verwachting voor de komende jaren: jaar 2010 2011 2012 2013 netto 450 450 550 650 * Deze netto woningaantallen kunnen wellicht optimistisch zijn. Het is lastig de vertaling te maken in harde cijfers.


Behaalde resultaten 2010 • De prognose voor 2011 kan op grond van bovengenoemde trends opwaarts worden bijgesteld naar 650 netto. Dit is gelijk aan de bruto nieuwbouw; er is aangenomen dat overige toevoegingen en de onttrekkingen elkaar in 2011 in evenwicht houden; de voor 2011 geplande sloop in Presikhaaf zal naar verwachting doorschuiven naar 2012. Voor de overige jaren is de situatie nog te onzeker om de prognose te wijzigen.

• Realisatie van de beleidsdoelen van de woonvisie.

• De Starterslening en de in het verslagjaar geïntroduceerde projectgebonden Koperssubsidie voor nieuwbouwwoningen zijn succesvolle instrumenten gebleken. Deze instrumenten hebben een substantiële bijdrage geleverd aan de woningmarkt en de nieuwbouwproductie. • De woningvoorraad is in Arnhem nauwelijks gegroeid: er zijn ongeveer evenveel woningen aan toegevoegd als onttrokken. De verhouding huur-koop is per 1-1-2011 56/44 (in 2008 59/41). Het aandeel huurwoningen in de nieuwbouw (45%) was hoger dan in de voorgaande jaren (30%) en in de op stapel staande projecten is dit eveneens het geval (bijna 40%). Op langere termijn daalt het aantal huurwoningen in de planvoorraad fors (bijna 20%). De verklaring voor het relatief hoge aandeel huurwoningen nu ligt in het toeval dat op de korte termijn meer huurwoningen in de planning zitten (een geluk bij een ongeluk met de crisis op de woningmarkt). Een voorbeeld is de in Schuytgraaf van start gegane bebouwing van de velden 18-19: hier worden in korte tijd 250 huurwoningen gerealiseerd. De verhouding koop-huur zal niettemin ook de eerst komende jaren blijven verschuiven naar koop omdat sloop (Presikhaaf 2) en verkoop van huurwoningen door blijft gaan.

• Het vergroten van het aandeel van (collectief) particulier opdrachtgeverschap (CPO/PO) en het consumentgericht ontwikkelen in de geplande woningbouwprojecten.

• Er is een tijdelijk kwartiermaker voor collectief particulier opdrachtgeverschap aangesteld. Deze heeft er voor gezorgd dat vormen van samenbouw uitgerold en geïmplementeerd zijn binnen de gemeente. Kennis en ervaring is gedeeld en er zijn contacten gelegd met diverse partijen en instanties in het veld, en met aspirant-collectieven. Er is een nieuwsbrief samenbouw ontwikkeld. • Deze vormen van samenbouw moeten serieus gestimuleerd en gefaciliteerd worden en onderdeel uitmaken van de ontwikkelingen op nieuwbouwlocaties in Arnhem. De gepleegde inzet moet in 2011 daadwerkelijk leiden tot het uitgeven van gemeentelijke grond of kavels aan particulieren, die individueel of in collectief verband eigenstandig hun woning of woongebouw ontwerpen en realiseren. De klushuizen in Sint Marten zijn een groot succes gebleken. Van de kopers wordt verwacht dat zij als collectief in gezamenlijkheid hun aangekochte klushuizen verbeteren en verbouwen. Ook klushuizen zijn een variant op het CPO/PO.

• Het aantal particuliere woningen dat in herstructureringsgebieden is verbeterd: de aanpak en resultaat van 560 appartementen rondom het winkelcentrum in Presikhaaf; de aanpak en resultaat Malburgen.

• Er zijn in Presikhaaf 44 appartementen verbeterd, tot en met 2012 vindt gefaseerde uitvoering plaats van de flats rond het winkelcentrum (540 woningen). • In Malburgen zijn twee complexen (87 woningen) opgeleverd. Aanpak van de grondgebonden woningen pilot Vissenbuurt 25 woningen vond plaats. Overige resultaten • Er is een woonbeurs in de Eusebiuskerk geweest, • Een verkoopmonitor is samen met een marktpartij gestart, • De oplevering 5.000 woningen is gevierd, • Er is een doelgroepenverordening (in het kader van de grondexploitatie) vastgesteld, en • Er zijn beleidsregels voor woningsplitsing opgesteld.

Samenvatting De crisis op de woningbouwmarkt heeft zich flink laten voelen. Maar Arnhem lijkt haar te boven te komen. Vorig jaar zijn in Arnhem bouwvergunningen aangevraagd voor 1.309 woningen. Het afgelopen jaar heeft daarmee het record van 2005 verbroken. Het aantrekken van de woningbouw is dit jaar al goed zichtbaar. Begin dit jaar waren bijna 900 nieuwe woningen in aanbouw. Voor een groot deel is dat te danken aan de maatregelen van rijk en gemeente om de woningbouw te stimuleren. Bijna driekwart van de genoemde 900 woningen wordt nu gebouwd met bijdragen van rijk en gemeente. De belangrijkste stimuleringsmaatregelen zijn de koperssubsidie en de starterslening.

ONDERWERP


Jaarverslag 2010



PAGINA

Commissie

135


136

PAGINA

Deelprogramma 12.1 Goede afstemming vraag en aanbod woningmarkt Programma 12 Wonen in Arnhem

Commissie Volkshuisvesting, Verkeer, Ruimtelijke Ordening en Milieu Portefeuillehouder Dhr. Gerrie Elfrink bedragen x € 1.000,--

Rekening 2009

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Middelen


Definitief

Rekening 2010

Afwijking

Lasten

Totaal

115.137

85.989

110.403

58.719

51.684 V

Baten

Totaal

75.335

82.127

106.861

46.060

-60.801 N

-39.802

-3.862

-3.542

-12.659

-9.117 N

3.690 17.217

490 1.527

3.620 1.379

7.082 829

-3.462 N -550 N

13.527

1.037

-2.241

-6.253

-4.012 N

-26.275

-2.825

-5.783

-18.912

-13.129 N


V/N





Afwijking

V/N

-

Lasten Minder uitgaven lopende diensten grondexploitatieprojecten door verschuiving en afname volume Minder uitgaven stimuleringsmaatregelen vastgoedcrisis (toekenning en afrekening naar volgende jaren) Vrijval versnellingsgelden (ingezet voor sluitend maken MJPB 2011-2014, jaarschijven 2011 en 2012) Uitgaven Grondexploitatie (geraamd) Onderbesteding kapitaallasten (zie mutatie reserve) Werkelijke uitgaven Grondexploitatie Meer capaciteitskosten als gevolg van extra taken door invoering wRO Diversen

61.855 3.897 950 669 79 -16.053 -50 337

V V V V V N N V


51.684

V

Baten - Werkelijke inkomsten Grondexploitatie - Minder inkomsten lopende diensten grondexploitatieprojecten door verschuiving en afname volume - Minder subsidie voor stimuleringsmaatregelen vastgoedcrisis - Inkomsten Grondexploitatie - Diversen

3.037 -62.455 -866 -598 81

V N N N V


-60.801

N

-9.117

N


137

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Deelprogramma 12.1 Goede afstemming vraag en aanbod woningmarkt Programma 12 Wonen in Arnhem

Commissie Volkshuisvesting, Verkeer, Ruimtelijke Ordening en Milieu Portefeuillehouder Dhr. Gerrie Elfrink


Rekening 2010

Mutaties reserves

-

Toevoegingen Dienstbedrijfsreserve SO: Toevoeging restant versnellingsgelden voor inzet in MJPB 2011 BR Buitengewoon beter: Onderbesteding kapitaallasten BR Stimuleringsmaatregelen: Resultaat 2010 stimuleringsmaatregelen BR Niet gesprongen explosieven in Arnhem: Opruimen explosieven (Rb 13.12.2010)

950 79 3.031 3.022


7.082

Onttrekkingen - Dienstbedrijfsreserve SO: Resultaat 2010 - BR Volkshuisvesting: Kosten uitvoering Woonagenda en bijdrage aan sluitend maken begroting 2010 - BR Starterslening: Resultaat 2010 startersleningen - BR opslag Schuytgraaf: Plankosten Schuytgraaf (niet vallend onder raamovereenkomst met GEM)

80 378 328 43


829


-6.253


Rekening 2010

Investeringen

Investeringen


0


0


0


0


228 6.020 6.248


Bedrijfsvoering -

Kapitaallasten


PAGINA

138

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Openbare ruimte

139

13 programma

PAGINA

140

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Verhogen beeldkwaliteit • Alle plannen voor (her)inrichting van de openbare ruimte zijn getoetst op beeldkwaliteit.

Onderhoud • Alle aangepakte BGB-wijken blijven op basisniveau. • Alle niet BGB-wijken blijven op basisminniveau.

Onderhoud • Afgeronde BGB-wijken worden onderhouden op basisniveau; nog niet aangepakte wijken op basisminniveau. De kwaliteit van de openbare ruimte wordt met behulp van schouwen getoetst. Gemiddeld is de kwaliteit van de openbare ruimte in Arnhem op niveau. Dat geldt echter niet voor elke afzonderlijke wijk en voor elk afzonderlijk onderdeel. Met behulp van de schouwresultaten wordt het onderhoud beter afgestemd op de plekken en onderdelen waar het basis-(min-)niveau niet wordt gehaald.

• Er zijn drie reizende tuinen geopend: in Schuytgraaf, in Malburgen en in De Laar.

ONDERWERP

Verhogen beeldkwaliteit • Een betere beeldkwaliteit op plekken waar de openbare ruimte wordt (her)ingericht. • Op braakliggende terreinen 2 reizende tuinen gerealiseerd.

Jaarverslag 2010

Programma 13 Kwaliteit openbare ruimte Inhoud deelprogramma De gemeente werkt via de reguliere en groot onderhoudsprogramma’s permanent aan het schoon, heel en veilig houden van het openbaar gebied. Onderwerpen in deze onderhoudsprogramma’s zijn onder meer bestrating, groen, verlichting, onkruid en zwerfvuil. Vanaf 2009 wordt hiervoor gewerkt met jaarlijkse beheerplannen per onderwerp. In 2000 is geconstateerd dat de kwaliteit van de openbare ruimte structureel op een hoger niveau gebracht moet worden. Naast het reguliere onderhoud was hiervoor een krachtige inhaalslag nodig: het project Buiten Gewoon Beter (BGB). Het verbeteren van de kwaliteit van de openbare ruimte in de stad vergt een forse inspanning. Daarom is in BGB gekozen voor een wijkgewijze aanpak. Dit heeft ook consequenties voor het reguliere beheer: een wijk die met BGB op het hogere ‘basisniveau’ is gebracht, zal ook op basisniveau onderhouden moeten worden. Hiervoor is extra onderhoud nodig. Na afronding van het BGB-programma moeten de wijken op basisniveau zijn gebracht en ook op dat niveau worden beheerd. Het BGB-programma zal naar huidige inzichten in 2019 zijn afgerond. Beleidsdoelen Buiten Gewoon Beter • De onderhoudstoestand van steeds meer wijken is: - schoon en netjes; - heel en veilig; - mooi en functioneel, waardoor een zichtbare kwaliteitsverbetering van de openbare ruimte gerealiseerd wordt. Verhogen beeldkwaliteit • Realiseren van een hogere beeldkwaliteit van de openbare ruimte (onder andere door de stadsbouwmeester openbare ruimte). Onderhoud • Alle afgeronde BGB-wijken op basisniveau onderhouden. • Alle niet BGB-wijken op basisminniveau onderhouden. Behaalde resultaten 2010 Buiten Gewoon Beter Buiten Gewoon Beter • 230 ha wordt in 2010 op basisniveau gebracht. Daarmee is in to- • Er is 152 ha op basisniveau gebracht, waaronder Hoogkamp en grote detaal 43% van de totale taakstelling len van Klarendal en De Laar-West. De jaardoelstelling is niet gehaald. De (2638 ha) gerealiseerd. belangrijkste oorzaken zijn de twee achtereenvolgende strenge winters en de burgerparticipatie, die veel tijd vergt. Het bepalen van de pluslocaties is • Bewoners zijn betrokken bij het een belangrijk onderdeel van de burgerparticipatie in elke BGB-wijk. bepalen van 'pluslocaties' in de BGB-wijken. • Eind van het jaar was 37% van de taakstelling BGB gerealiseerd. De geplande einddatum voor het totale BGB-programma, dat verloopt in zeven ronden, is 2019. De voorbereidingen voor de 5e ronde wijken zijn begonnen, de afronding van alle derde- en vierde-rondewijken is nu gepland in 2012 (was 2011). Ondanks deze vertraging is de einddatum 2019 van het totale project niet in gevaar.

PAGINA

Commissie Volkshuisvesting, Verkeer, Ruimtelijke Ordening en Milieu Portefeuillehouder Mevr. Margreet van Gastel

141

Deelprogramma 13.1 Arnhem, schoon, heel en veilig

142

PAGINA ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Deelprogramma 13.1 Arnhem, schoon, heel en veilig Programma 13 Kwaliteit openbare ruimte Beoogde resultaten 2010 t/m 2013 Onderhoud • Alle aangepakte BGB-wijken blijven op basisniveau. • Alle niet BGB-wijken blijven op basisminniveau.

Commissie Volkshuisvesting, Verkeer, Ruimtelijke Ordening en Milieu Portefeuillehouder Mevr. Margreet van Gastel Behaalde resultaten 2010 • Totaalbeeld ontwikkeling BGB:

Overige resultaten • In 2009 is gestart met een aparte inhaalslag voor het wegenonderhoud van de hoofdwegen en van de fietspaden. De kwaliteit van het wegennet wordt uitgedrukt in landelijk gehanteerde kwaliteitsniveaus, waarbij B een gemiddelde kwaliteit is en A een goede. De kwaliteitsniveau’s worden in de praktijk als ondergrens gehanteeerd: de wegen mogen niet onder het gekozen niveau zakken. Met de inhaalslag worden de Arnhemse hoofdwegen op niveau B gebracht, voor de fietspaden is gekozen voor een hoger ambitieniveau A. Deze doelstellingen moeten eind 2012 zijn bereikt. Voor de wegen in de wijken, die grotendeels worden aangepakt via het BGBprogramma, wordt geaccepteerd dat maximaal 10% onder kwaliteitsniveau B ligt. Hieronder zijn de meest recente inventarisatiegegevens en de doelstellingen voor de Arnhemse wegen weergegeven: • •

• kwaliteit • wegen in wijken

• kwaliteit hoofdwegen

• kwaliteit • fietspaden

• 2007

• 18 % onder B

• 22 % onder B

• 19 % onder B

• 2008

• 16 % onder B

• 24 % onder B

• 21 % onder B

• 2009

• 17 % onder B

• 18 % onder B

• 15 % onder B

• 2010

• 14 % onder B

• 17% onder B

• 11 % onder B

• ambit ie ≥ 2012

•B

• 10% onder B

•A

• De inhaalslag voor zowel de hoofdwegen als de fietspaden loopt langzamer dan gewenst. De belangrijkste oorzaak hiervan is dat een aantal aan te pakken trajecten onderdeel is van een groter projectplan dat in zijn geheel vertraagd is (daarnaast spelen de winterse omstandigheden een rol). Dit speelt bijvoorbeeld in Presikhaaf, op de Johan de Wittlaan (Largas) en op de Westervoortsedijk. Voor een deel kunnen deze achterstanden in de resterende periode tot 2012 worden ingelopen. De verwachting nu is echter dat ook na 2012 nog een aantal vertraagde projecten zal moeten worden uitgevoerd.

ONDERWERP

Samenvatting Er zijn minder hectares in BGB afgerond dan was gepland. Ondanks de vertraging in de uitvoering van het BGBprogramma is de einddatum 2019 van het totale project niet in gevaar. De inhaalslag wegenonderhoud is op de geplande einddatum, eind 2012, waarschijnlijk nog niet helemaal voltooid. Dit heeft te maken met vertraagde bouwen ontwikkelingsplannen in de stad. Sinds twee jaar wordt de kwaliteit van de Arnhemse openbare ruimte met schouwen steeksproefsgewijs in beeld gebracht. Dit brengt goed aan het licht waar en voor welke onderwerpen de zwakke plekken in de stad zitten. Het onderhoudsprogramma wordt met deze informatie aangepast.

Jaarverslag 2010

Overige resultaten • Het herstel van de lage kade vindt plaats in twee fasen. De eerste fase, het aanpakken van de kade tussen de John Frostbrug en de Nelson Mandelabrug, is begin van het jaar gestart en zal in het voorjaar van 2011 worden afgerond. Door het hoge water is er enige vertraging opgelopen. Eind van het jaar is besloten dat in fase twee, het herstel van de kade ten oosten van de John Frostbrug, de kade met maximaal 10 meter landinwaarts wordt verlegd. • Het kengetal verloedering 6 laat in Arnhem al een aantal jaren achtereen een po4 sitieve ontwikkeling zien. Arnhe m Het landelijk gehanteerde kengetal is samengesteld 2 gr ote uit de mening van bewos te de n ners over een aantal in hun 0 eigen buurt voorkomende 2001 2003 2005 2007 2009 problemen: bekladding, vernielingen, rommel op straat en hondenpoep. Ondanks de positieve ontwikkeling (in de grafiek: hoe lager, des te beter) bevindt Arnhem zich vergeleken met de andere grote steden nog steeds in de achterhoede. Vergeleken met 24 grote steden worden hondenpoep en vernieling in Arnhem vaker als een probleem ervaren.

PAGINA

Programma 13 Kwaliteit openbare ruimte


143

Deelprogramma 13.1 Arnhem, schoon, heel en veilig

144

PAGINA

Deelprogramma 13.1 Arnhem schoon, heel en veilig Programma 13 Kwaliteit openbare ruimte

Commissie Volkshuisvesting, Verkeer, Ruimtelijke Ordening en Milieu Portefeuillehouder Mevr. Margreet van Gastel bedragen x € 1.000,--

Rekening 2009

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Middelen


Definitief

Rekening 2010

Afwijking

Lasten

Totaal

37.687

34.667

33.306

33.676

-370 N

Baten

Totaal

2.942

2.599

3.259

4.404

1.145 V

-34.745

-32.068

-30.047

-29.272

775 V

2.598 8.459

0 2.423

198 2.423

1.546 3.328

-1.348 N 905 V

5.861

2.423

2.225

1.782

-443 N

-28.884

-29.645

-27.822

-27.490

332 V


V/N





Lasten Onderbesteding kapitaallasten (zie mutatie reserve) Lagere bijdrage aan GR Lingezeegen door minder jaren indexering van de bijdrage in de aanlegkosten Vertraging projecten groot onderhoud wegen en kunstwerken o.a. vanwege winterse omstandigheden Vrijval stelpost areaalaccres Malburgen Energie afrekening openbare verlichting 2009-2010 Groen: Ombuigingsmaatregelen groenonderhoud (ter dekking van herstel stormschade) BGB: Uitvoering projecten (zie baten) Gladheidsbestrijding voorjaar en najaar 2010 Exploitatie beheer vastgoed en reclame Kabels en leidingen: Vergunningverlening en degeneratiekosten (zie baten) Herstel stormschade juli 2010 en winterschade voorjaar 2010 Diversen

-

Afwijking

V/N

929 499 477 332 323 200 -1.286 -554 -451 -357 -362 -120

V V V V V V N N N N N N


-370

N

Baten Nieuw beleid - Extra reclamegelden ter dekking van het onderhoud van de abri's € 260.000

-170

N

Bestaand beleid - Plaatsing van een drietal reclamemasten - BGB: Bijdragen en projectsubsidies (zie lasten) - Kabels en leidingen: Vergunningverlening en vergoeding degeneratiekosten (zie lasten) - Bijdrage uit verkoopwinst woningen door woningcorporatie (uitvloeisel bruidschat Stadsvernieuwing) - Diversen

-170 1.000 153 139 193

N V V V V


1.145

V

775

V


145

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Deelprogramma 13.1 Arnhem schoon, heel en veilig Programma 13 Kwaliteit openbare ruimte



Rekening 2010

Mutaties reserves

Toevoegingen Dienstbedrijfsreserve SO: Resultaat 2010 Dienstbedrijfsreserve SB: Energie afrekening openbare verlichting 2009-2010 BR Onderhoud fietspaden voormalig recreatieschap Veluwe (Rb 12-07-2010) BR Buitengewoon beter: Onderbesteding kapitaallasten

-

111 323 183 929


1.546

Onttrekkingen - Dienstbedrijfsreserve SB: Resultaat 2010 beheer vastgoed en reclame - Dienstbedrijfseserve SO: Resultaat 2010 beheer vastgoed en reclame - BR Buitengewoon beter: Incidentele component MJPB 2010-2013 - BR Buitengewoon beter: Exploitatieresultaat BGB-projecten 2010 - BR Bereikbaarheidsfonds: Extra (boven op het reguliere budget) voor onderhoud hoofdstructuur wegen

335 252 2.423 286 32


3.328


1.782


Rekening 2010

Investeringen

Investeringen

Economisch nut Totaal economisch nut Maatschappelijk nut - Verbetering (gedeelte) Schelmseweg - Verbetering kunstwerken - Verbetering openbare verlichting - Vervanging van kabels - Herinrichting Presikhaaf fase 1 - Herinrichting Presikhaaf fase 2

0 80 244 140 18 1.092 1.483


3.057


0


3.057


521 498 1.019

Bedrijfsvoering -

Kapitaallasten


146

PAGINA ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Deelprogramma 13.2

Commissie Volkshuisvesting, verkeer, Ruimtelijke Ordening en milieu Portefeuillehouder Mevr. Margreet van Gastel

Afval en riolering

Programma 13 Kwaliteit openbare ruimte Inhoud deelprogramma Riolering Riolering maakt het verschil tussen schoon en vervuild water in de omgeving, tussen droge voeten en wateroverlast, tussen een hygiënische samenleving en een maatschappij vol besmettelijke ziekten. Mede dankzij de riolering zijn veel ziektes al zo’n 100 jaar verleden tijd. Goede zorg voor de riolering is dus van groot belang. Met ingang van 2009 is het nieuwe, vierde Gemeentelijke Rioleringsplan van kracht. Het herstellen van slechte riolering zal een grote inspanning blijven vergen, naast de inhaalslag om de kwaliteit van het rioolstelsel beter in beeld te krijgen. Daarnaast gaan we beginnen met het nemen van maatregelen om te gaan voldoen aan de Europese Kaderrichtlijn Water, gaan we bekijken wat de klimaatverandering voor gevolgen heeft en gaan we invulling geven aan onze nieuwe wettelijke taken met betrekking tot grondwater en hemelwater. Afval De Inzameling van huishoudelijk afval is een wettelijke taak van de gemeente. Het goed organiseren van de afvalinzameling draagt bij aan een schone stad en een gezonde leefomgeving. Goede afvalscheiding helpt bij het verbeteren van het milieu. Daarbij streven we naar het beperken van de milieudruk met daarbij nadrukkelijk aandacht voor de klimaataspecten van de afvalinzameling en -verwerking. Scheiding en hergebruik van afvalstoffen is hierbij een belangrijk instrument. Met het beleid van de afvalverwijdering wil de gemeente Arnhem ook inspelen op de toenemende aandacht voor het aspect beeldkwaliteit. Het doel hierbij is minder afval op straat en meer ondergrondse inzamelvoorzieningen. Beleidsdoelen Riolering • Burgers en bedrijven kunnen erop rekenen dat hun afval- en regenwater doeltreffend wordt afgevoerd. • Minder verontreiniging vanuit de riolering van het oppervlaktewater en de bodem. • Minder risicovolle situaties door water op straat. • Minder structurele grondwateroverlast bij particulieren. • Minder inpandige stankoverlast. • Meer kennis en een betere houding over de gevolgen van het eigen handelen op de werking van de riolering bij burgers en bedrijven. Afval • Een hoger percentage afval dat gescheiden wordt ingezameld. • Minder overlast door afvalinzameling met name door illegaal aangeboden afval. • Hogere beeldkwaliteit. • Minder misbruik van Arnhemse afvalinzamelvoorzieningen. Behaalde resultaten 2010 Beoogde resultaten 2010 t/m 2013 Riolering • Er is 105 kilometer (van 813 kilometer) riool geïnspecteerd. • 100 kilometer riool is geïnspecteerd. • 14 kilometer slecht riool is vervan- • Bijna 14 kilometer slecht riool is hersteld of vervangen van de verwachte 70 kilometer in de periode 2009 t/m 2013. gen of hersteld. 80 60 k m h e r st e l de r i ol e r i ng

40 20

opgave 2009 t/m 2013 gerealiseerd 2010 gerealiseerd 2009

0

• 2 gemalen zijn gerenoveerd.

• De gemalen Rijkerswoerd en Immerloo zijn gerenoveerd.

• Arnhem voldoet volledig aan de • Vanuit de riolering is 36% minder vervuiling op het oppervlaktewater basisinspanning (50% minder ver- terecht gekomen. We realiseren dit door af te koppelen (5,8 hectare in vuiling) door afkoppelen en aan2010) en extra berging in de riolering aan te brengen. passingen aan de riolering.

ONDERWERP

Behaalde resultaten 2010 • Met de waterschappen is overleg gestart om te bepalen welke maatregelen genomen moeten worden om de waterkwaliteit te laten voldoen aan de Europese Kaderrichtlijn Water.

• Panden en woonboten die aange- • Er is gestart met de aanleg van persleidingen vanaf de laatste panden die sloten moeten worden op de riole- nog niet op de riolering zijn aangesloten. Woonboten krijgen geen rioolaansluiting. De eigenaren dienen zelf een IBA (Individuele Behandeling ring van Afvalwater) aan te laten leggen. • Plan van aanpak om het aantal plaatsen met ernstige hinder en overlast door water op straat te verminderen.

Jaarverslag 2010

Programma 13 Kwaliteit openbare ruimte Beoogde resultaten 2010 t/m 2013 • Voldoen aan de doelstellingen van de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) gefaseerd over de periode 2009-2027.

PAGINA


Afval en riolering

147

Deelprogramma 13.2

• Het onderzoek is afgerond naar het voorkómen van ‘risicovolle’ wateroverlast op straat. In het onderzoek zijn de effecten van de klimaatverandering meegenomen. Het merendeel van de nu bekende risicovolle situaties, waaronder het viaduct bij NS-station Presikhaaf, zijn opgenomen in de lijst om te worden aangepakt.

• Naar aanleiding van klachten zijn in De Laar-West maatregelen getroffen • Plan van aanpak om het aantal plaatsen met structurele grondwa- om tot een versnelde afvoer van grondwater (en daarmee een lagere grondwaterstand) te komen. In ’t Broek heeft onderzoek plaatsgevonden teroverlast waar inspanningen naar grondwateroverlast. van gemeente nodig zijn te verminderen (invullen nieuwe wettelijke taak). • Minder aantal plaatsen met ernstige stankoverlast.

• Er is tientallen malen sprake geweest van (riool)verstoppingen met vooral overlast voor particulieren. Soms heeft dit geleid tot stankoverlast. In alle gevallen is de verstopping opgeheven, op openbaar of particulier terrein, waarmee de overlast is verdwenen.

• Meer kennis en een betere houding over de gevolgen van het eigen handelen op de werking van de riolering.

• In de Arnhemse Koerier hebben artikelen gestaan om mensen bewust te maken van het juiste gebruik van de riolering. De jaarlijkse afvalwijzer is vernieuwd.

Afval • Kg per inwoner per jaar en percentage gescheiden inzameling: - GFT 60 kg, 52%; - Papier/karton 50kg, 57%; - Glas 20 kg, 71%; -Textiel 5 kg, 30%; - KCA 1 kg.

Afval • Kg per inwoner per jaar en percentage gescheiden inzameling: - GFT 59 kg per inwoner per jaar (-4 % ten opzichte van 2009); - Papier 47 kg per inwoner per jaar (+3 % ten opzichte van 2009); - Glas 19 kg per inwoner per jaar (gelijk ten opzichte van 2009); - Textiel 5 kg per inwoner per jaar (gelijk ten opzichte van 2009); - KCA 1,1 kg per inwoner per jaar (gelijk ten opzichte van 2009). • De afvalscheidingsresultaten voor GFT, papier glas en kunststof verpakkingen blijven enigszins achter op de doelstellingen. Het blijkt nog steeds moeilijk om alleen met communicatie inwoners van Arnhem te stimuleren hun afval nog beter te scheiden.

• Plastic verpakkingsafval: 10 kg per huishouden.

• Plastic verpakkingsafval 9 kg per huishouden (geen gegevens over 2009). • Er is een tweede perscontainer voor plastic verpakkingsafval geplaatst in Elderveld. • Er is een nieuwe wijkweddenschap gericht op het beter scheiden van plastic afval afgesloten in de Geitenkamp. • Er is een proef gestart met het tweemaal per maand huis aan huis ophalen van plastic.

• Illegaal aangeboden afval blijft maximaal 3 dagen bij de verzamelcontainer liggen.

• Dit is geborgd door het instellen van een “hotspot-route” waarbij het illegaal aangeboden afval op de structurele probleemlocaties wordt opgehaald. Dit heeft het gewenste resultaat.

• 20 bovengrondse glascontainers zijn vervangen door ondergrondse.

• 18 bovengrondse glascontainers zijn vervangen door ondergrondse.

148

PAGINA

Deelprogramma 13.2

ONDERWERP

Programma 13 Kwaliteit openbare ruimte Beoogde resultaten 2010 t/m 2013 • 25% van de ondergrondse verzamelcontainers voor restafval is voorzien van toegangscontrole. Jaarverslag 2010


Afval en riolering

Behaalde resultaten 2010 • 1% van de ondergrondse containers is voorzien van toegangscontrole (acht pilotlocaties). Door het college is vooralsnog afgezien van verdere implementatie van de toegangscontrole op de ondergrondse containers. Overige resultaten Riolering • Er is een besluit genomen om het grote transportriool in de Lage kade te verplaatsen. Daarmee verbetert de werking van de riolering in ArnhemNoord aanzienlijk. Zo wordt de berging vergroot wat overeenkomt met 20 hectare afgekoppeld oppervlak. Afval • Naast het reguliere toezicht hebben diverse projecten afvalhandhaving gedraaid. In Presikhaaf liep een afvalproject gericht op het aanbieden van huishoudelijk afval naast de ondergrondse containers. In het centrum heeft een project gedraaid gericht op het te vroeg aanbieden van huishoudelijk afval en op de markt op de drieslag in Malburgen heeft een project gedraaid gericht op het afval dat marktkooplieden achterlieten na de markt. In totaal zijn 18 processen verbaal opgemaakt voor afvalovertredingen. • De wijkweddenschap Elderveld is afgerond. • Er zijn voorbereidingen getroffen om het Afvalbrengstation Zuid aan te passen met het oog op de revisie van de vergunning. • Er is een begin gemaakt met de voorbereidingen voor de aanbesteding van het nieuwe inzamelcontract. • De volgende maatregelen uit het afvalplan zijn door het college voorlopig in de wacht gezet: - Er is bestuurlijk voor gekozen de voorbereidingen voor het inbouwen van toegangscontrole op de ondergrondse containers te staken en deze in de wacht te zetten. - het eenduidig koppelen van de grijze ‘mini’-containers voor restafval aan een adres door deze te voorzien van een chip; - het introduceren van een derde minicontainer voor papier.

Samenvatting Riolering De inhaalslag bij het inspecteren van riolering is met succes doorgezet. De inspecties zorgen voor steeds beter inzicht in de kwaliteit en werking van de riolering. De taakstelling voor het vervangen of herstellen van slechte riolen is vrijwel gehaald. In Arnhem is nu ruim 75 hectare afgekoppeld van de riolering: ruim 35 hectare openbaar gebied en 40,5 hectare particulier. Tezamen met maatregelen die meer berging hebben gerealiseerd in de riolering is daarmee 36% minder vervuiling vanuit de riolering op het oppervlaktewater terechtgekomen. Afval De afvalscheidingresultaten voor GFT, papier glas en plastic verpakkingen blijven enigszins achter op de doelstellingen. Het blijkt nog steeds moeilijk om alleen met communicatie inwoners van Arnhem te stimuleren hun afval nog beter te scheiden. Het voorzieningenniveau is min of meer gelijk gebleven.

149

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Deelprogramma 13.2 Afval en riolering Programma 13 Kwaliteit openbare ruimte


Rekening 2009

Middelen


Definitief

Rekening 2010

Afwijking

Lasten

Totaal

24.343

27.635

26.570

23.862

2.708 V

Baten

Totaal

3.331

2.856

3.077

3.335

258 V

-21.012

-24.779

-23.493

-20.527

2.966 V

690 5.801

0 2.236

0 2.236

2.050 2.261

-2.050 N 25 V

5.111

2.236

2.236

211

-2.025 N

-15.901

-22.543

-21.257

-20.316

941 V


V/N





Afwijking

V/N

-

Lasten Aanbestedingsvoordeel afvalverwerking (effect van de aanbesteding in 2009) Explotatiekosten afvalinzameling en -verwerking Exploitatiekosten riolering Onderbesteding kapitaallasten :Gemeentelijk rioleringsplan en afval Exploitatiekosten Ondergronds Afval Transport Diversen

1.100 704 453 358 86 7

V V V V V V


2.708

V

Baten - Uitkeringen plastic, glas, papier en electronische apparatuur over voorgaande jaren - Opbrengsten Ondergronds Afvaltransport - Diversen

380 -113 -9

V N N


258

V

2.966

V


150

PAGINA

Deelprogramma 13.2 Afval en riolering Programma 13 Kwaliteit openbare ruimte



ONDERWERP

Jaarverslag 2010


Rekening 2010

Mutaties reserves

Toevoegingen - BR Huishoudelijk afval: Exploitatieresultaat 2010

2.050


2.050

Onttrekkingen - BR Ondergronds Afval Transport: Exploitatieresultaat 2010 - BR GRP - dekking kapitaallasten: Kapitaallasten GRP2 en gedeeltelijke kapitaallasten GRP3 jaarschijf 2008 - BR GRP - dekking kapitaallasten: Vrijval gedeelte van de bestemmingsreserve (MJPB 2010-2013)

167 594 1.500


2.261


211


Rekening 2010

Investeringen

Investeringen

Economisch nut - Ondergrondse containers voor glas-, papier- en restafval - Perscontainer voor plasticinzameling - GRP jaarschijf 2010

306 62 11.455 Totaal economisch nut

11.823


0


0


11.823


3.365 6.020 9.385


Bedrijfsvoering -

Kapitaallasten


• Er zijn twee nieuwsbrieven “Erfgoed in beeld” uitgebracht. De cultuurhistorische verwachtingskaart is gereed gekomen. De archeologische maatregelenkaart is door de raad vastgesteld. Actief is geparticipeerd in projecten van de stichting Open Monumentendag en de stichting Monuscript. De laatste heeft gepubliceerd over Klarendal/Luthers Hofje en Watermonumenten. Geregeld worden lessen, gastcolleges en lezingen verzorgd voor onderwijs en erfgoedorganisaties. • De doorstart van het Amis-project (Arnhems Monumenten Informatie Systeem) is gestagneerd.

• Minder regels.

• De archeologische maatregelenkaart maakt het mogelijk om onder voorwaarden vrijstelling te verlenen voor archeologisch onderzoek. De monumentenverordening is vervangen door een erfgoedverordening. Daarmee is de zogenaamde “voorbescherming” van aan te wijzen monumenten vervallen.

Architectuur • Hogere kwaliteit architectonische vormgeving en inrichting openbare ruimte.

• Cultuurhistorische kennis en ervaring is ingebracht in BGB- en BGBplusprojecten, het Wielen-project en diverse beleids- en beheernota’s op gebied van blauw (watergerelateerd) en groen (parken, cultuurlandschappen) en erfgoed. Er is een startnotitie opgesteld ten behoeve van het “mooi bouwen” in Arnhem.

ONDERWERP

• Toegankelijkheid erfgoedinformatie voor meer mensen.

Jaarverslag 2010

Inhoud deelprogramma De kwaliteit van het bouwen, de ruimtelijke en de cultuurlandschappelijke vormgeving zijn belangrijke elementen van de kwaliteitsbeleving van de stad. De historische en natuurlijke allure van de stad en haar omgeving zijn onderscheidende factoren. De hoge kwaliteit van het bestaande is ook normstellend voor nieuwe bouwprojecten, stedelijke en landschappelijke ontwerpopgaven. De accenten van het cultuurhistorische beleid gaan meer richting behoud door ontwikkeling dan naar behoud door bescherming. Het beleid voor woonkwaliteit richt zich op herstel, verbetering en instandhouding van de kwaliteit van de (particuliere) woonvoorraad. Vergunningen en handhaving zorgt zowel bij nieuwbouw, als bij bestaande bouw dat deze voldoet aan regelgeving en een minimale kwaliteit. Deze kwaliteit heeft betrekking op veiligheid, gezondheid en duurzaamheid. Ook de architectonische kwaliteit van gebouwen neemt daarbij en voorname plaats in. Beleidsdoelen Erfgoed • Meer waardering voor bestaande kwaliteiten van gebouwd en aangelegd erfgoed. • Betere faciliteiten met betrekking tot het verkrijgen van vergunningen. Architectuur • Mooier bouwen in Arnhem Woonkwaliteit • Duurzame en sociale woon- en leefomgeving. Vergunningverlening en handhaving • Geldende regels sluiten beter aan bij de werkelijke situatie. • Betere naleving en handhaving van de regels. • Burgers zijn tevredener over hun gebouwde omgeving. • Minder bureaucratie. Beoogde resultaten Behaalde resultaten 2010 2010 t/m 2013 Erfgoed • Groter aandeel voor cultuurhisto- • Hierin is gedeeltelijk voorzien door advisering via quick scans en milieuaspectenstudies. Verder wordt actief geparticipeerd in een groot aantal prorisch erfgoed in ontwerpopgaven. jecten, waardoor kennis en ervaring op het gebied cultuurhistorie wordt geoperationaliseerd. De archeologische maatregelenkaart is vastgesteld als wettelijk en beleidsmatig instrument in de positionering van de archeologie. Er zijn er negen rapportages gepubliceerd over archeologische onderzoeken.

PAGINA


Commissie Volkshuisvesting, Verkeer, Ruimtelijke Ordening en Milieu Portefeuillehouders Dhr. Gerrie Elfrink, Mevr. Margreet van Gastel en Dhr. Michiel van Wessem

151

Deelprogramma 13.3. Aandacht voor beeld- en ruimtelijke kwaliteit en erfgoed

152

PAGINA


ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Programma 13 Kwaliteit openbare ruimte Beoogde resultaten 2010 t/m 2013 Woonkwaliteit • Betere kwaliteit van de particuliere woningvoorraad.

Vergunningverlening en handhaving • 95% van vergunningen is binnen de wettelijke termijn verleend.


Behaalde resultaten 2010 • In Presikhaaf zijn 44 appartementen en in Malburgen twee complexen (87 woningen) verbeterd. Er is verder gewerkt aan de gefaseerde aanpak van flats in het winkelcentrum Presikhaaf. In de Vissenbuurt is een voorbeeldproject gestart om 25 grondgebonden woningen te verbeteren. • Er zijn 1168 definitieve aanvragen om een bouw- respectievelijk sloopvergunning ingediend. Van deze aanvragen zijn er 1047 ontvankelijk verklaard. Op de ontvankelijke aanvragen zijn besluiten genomen. Van de besluiten zijn 15 vergunningen (1,4%) van rechtswege ontstaan (buiten de wettelijke termijn verleend). Het streefpercentage is daarom ruimschoots gehaald.

• Het overall-resultaat van de benchmark geeft een landelijk beeld te zien • Waardering voor vergunningprovan een gemiddeld lagere waardering ten opzichte van de vergelijkbare ducten bouwen en slopen, in het periode in 2009. De beoogde waarderingstijging met 0,2 punt is dus niet kader van Benchmark Klantenmogehaald. Verklaring hiervoor kan zijn dat de verwachtingen bij de burger nitor Bouwvergunningen, is geover de ruimte die de nieuwe wetgeving zou bieden, hoog gespannen wastegen met 0,2 punt ten opzichte ren en dat er door de langdurige onduidelijkheid over de daadwerkelijke van 2009. invoeringsdatum van de Wabo met de klant veel discussie is geweest over nut en noodzaak van sommige vergunningen. De extra aandacht die is gegeven aan de klantgerichtheid, de contacten informatiefase, het vooroverleg, de terugkoppeling en de bereikbaarheid tijdens de aanvraagfase heeft bij veel genoemde onderdelen in de benchmark geleid tot een landelijk hoogste waarderingsscore. • Alle bouwen sloopvergunningen zijn getoetst en minimaal 1 keer integraal geïnspecteerd.

• Alle bouwen sloopvergunningen zijn getoetst aan de hand van het vastgestelde toetsingsprotocol, waarvan het resultaat bepalend was voor de afgifte van de vergunningen. Alle bouwen sloopvergunningen zijn minimaal eenmaal geinspecteerd. Voor de lichte bouwvergunningen (waaronder de recalmeverguningen) is dit een beperkte inspectie.

• 5% minder klachten burgers over de gebouwde omgeving ten opzichte van 2008.

• Er zijn meer klachten binnen gekomen over bouwen en slopen dan in 2009. Het is niet duidelijk waardoor deze toename is veroorzaakt en of hier sprake is van een structurele toename.

• 100% van de klachten en meldin- • Alle klachten en meldingen die zijn binnengekomen zijn afgehandeld. gen zijn afgehandeld. • 25% van 40 vergunningtypes van SB zijn on-line aan te vragen en procedureel te volgen.

• Met de invoering van de Wabo per 1 oktober 2010 zijn alle circa 25 aan de omgevingsvergunning gekoppelde vergunningtypes via het omgevingloket online, digitaal aan te vragen. • Hiermee wordt het doel om minimaal 25 % digitaal aan te kunnen vragen bij de Wabo vergunningen gehaald. Het procedureel volgen is door vertraging in de (landelijke en gemeentelijke )Wabo-ICT-ontwikkeling en -uitvoering nog niet mogelijk.

• Alle dereguleringsmaatregelen zijn geïmplementeerd.

• De dereguleringsmaatregelen voorvloeiend uit de invoering van de Wabo zijn geïmplementeerd. Overige resultaten Erfgoed • Om te voldoen aan wettelijke taken is de formatie voor archeologie uitgebreid met een veldwerkarcheoloog. In overleg met de provincie is een regioarcheoloog aangesteld • Het archeologiedepot is overgebracht van de Van Oldenbarneveldtstraat naar Arnhem-Zuid. • Het Bureau Buiten uit Utrecht heeft een Visie opgesteld voor de transformatie van de IJssellinie. • De gemeente Arnhem was gastheer voor de studiedag “Blauwe Monumenten” van de Federatie Grote Monumentengemeenten.

ONDERWERP

Samenvatting Cultuurhistorisch erfgoed is onderdeel van een groot aantal projecten. Erfgoed en archeologie is toegankelijk gemaakt voor meer mensen. Er is een aantal particuliere appartementen en grondgebonden woningen in de stad verbeterd. Bij de vergunningenverlening in het kader van het deelprogramma 13.3 heeft het jaar in het teken gestaan van de deregulering en invoering van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo). De komst van de Wabo per 1 oktober heeft een grote gevolgen gehad voor de organisatie, de werkwijze en de medewerkers. De wetswijziging is een grote verandering in de bouwregelgeving (zie deelprogramma 15.3). Voor een groot deel van de bevolking is het uitbreiden van het vergunningsvrij bouwen een enorme winst. Wel moet echter worden geconstateerd dat er, als gevolg van de invoering van de Wabo, op het gebied van informatie- en communicatietechnologie zowel landelijk als bij de lokale overheden nog wel het nodige moet worden uitgerold en verbeterd. Dit vooral om de dienstverlening verder te verbeteren en transparantie te vergroten.

Jaarverslag 2010

Overige resultaten • Namens de gemeente Arnhem wordt actief geparticipeerd het Rijks “MoMo”-project (modernisering monumentenzorg). Vergunningverlening en handhaving • Er zijn 657 certificaten afgegeven voor nieuwbouwwoningen van het politiekeurmerk veilig wonen. Voor bestaande woningbouw zijn 49 certificaten (waarvan 38 projectgerelateerd) afgegeven. • Er is er voor 875 nieuwbouwwoningen een bouwvergunning afgegeven. Per 31 december zijn er 353 woningen opgeleverd. • Van het aantal verleende en nog niet gereedgemelde vergunningen zijn er 819 woningen in uitvoering en 471 woningen nog niet in uitvoering.

PAGINA



153


154

PAGINA

Commissie Volkshuisvesting, Verkeer, Ruimtelijke Ordening en Milieu Portefeuillehouder Dhr. Gerrie Elfrink; Mevr. Margreet van Gastel en Dhr. Michiel van Wessem

Deelprogramma 13.3 Aandacht voor beeld- en ruimtelijke kwaliteit en erfgoed Programma 13 Kwaliteit openbare ruimte

ONDERWERP

Jaarverslag 2010


Rekening 2009

Middelen


Rekening 2010

Definitief

Afwijking

Lasten

Totaal

8.096

6.869

6.884

6.576

308 V

Baten

Totaal

3.674

4.818

4.818

5.009

191 V

-4.422

-2.051

-2.066

-1.567

499 V

15 1.587

0 0

0 0

380 10

-380 N 10 V

1.572

0

0

-370

-370 N

-2.850

-2.051

-2.066

-1.937

129 V


V/N





Afwijking

V/N

Lasten - Uitvoeringskosten afgifte bouwen sloopvergunningen - Onderbesteding kapitaallasten (zie mutatie reserve) - Uitvoeringskosten gebruiksvergunningen i.h.k.v. bouwen brandveiligheidsverordeningen (zie baten) - Diversen

274 16 -143 161

V V N V


308

V

Baten - Opbrengst gebruiksvergunningen i.h.k.v. bouwen brandveiligheidsverordeningen (zie lasten) - Opbrengst Bouw- en sloopleges - Diversen

113 90 -12

V V N


191

V


499

V

Jaarverslag 2010

ONDERWERP


Rekening 2010

Mutaties reserves

Toevoegingen - BR Egalisatie bouwen sloopleges: Exploitatieresultaat 2010 - BR Buitengewoon beter: Onderbesteding kapitaallasten

364 16


380

Onttrekkingen - BR Gemeentegaranties: Nakoming garantieverplichting in 2010

10


10


-370


Rekening 2010

Investeringen

Economisch nut - Automatiseringstoepassing Scherm voor de burger


60


0


0


60


49 16 65


Bedrijfsvoering -

Kapitaallasten

PAGINA

Commissie Volkshuisvesting, Verkeer, Ruimtelijke Ordening en Milieu Portefeuillehouder Dhr. Gerrie Elfrink; Mevr. Margreet van Gastel en Dhr. Michiel van Wessem


Investeringen

155

Deelprogramma 13.3 Aandacht voor beeld- en ruimtelijke kwaliteit en erfgoed Programma 13 Kwaliteit openbare ruimte


PAGINA

156

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Structuurversterking economie

PAGINA

14

157

programma

PAGINA

158

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

2003 95.080 -0,4

2004 94.780 -0,3

2005 93.470 -1,4

2006 93.810 +0,4

2007 96.550 +2,9

2008 99.220 +2,8

2009 100.620 +1,4

Zeker de gemeente moet zich voortdurend bewust zijn van haar relatief beperkte instrumentarium. Onze rol is vooral faciliterend, stimulerend en regisserend. We dragen aan de ontwikkeling bij door: • Te sturen op de ontwikkeling van ruimte; • Het bij elkaar brengen, stimuleren en faciliteren van partijen; • Het inzetten van organisatiekracht, zoals het initiëren en onderhouden van netwerken; • Het gezamenlijk op zoek gaan naar middelen; • Goede dienstverlening; • Actieve lobby en promotie. Beleidsdoelen • Handhaven van de basiskwaliteit van het ondernemersklimaat: - betere dienstverlening aan ondernemers. - een betere match op de arbeidsmarkt; - bereikbaarheid op niveau. • Versterken van al sterke economische sectoren: de zakelijke dienstverlening, het toerisme en vrije tijd, zorg en welzijn • De in Arnhem kansrijke economische clusters Energie- en Milieutechnologie (EMT) en Mode en Vormgeving (M&V) groeien bovenmatig. Beoogde resultaten Behaalde resultaten 2010 2010-2013 Basis op orde • In de belevingsmonitor van de re- • De gemeentelijke dienstverlening werd in 2010 beoordeeld met een 6,2 (ter vergelijking: in 2005 scoorde Arnhem een 5,6; het gemiddelde van de giegroep regelgeving neemt het G31 is 6,3). De gemeente heeft in 2010 als één van de eerste gemeenten oordeel over de dienstverlening het ‘Bewijs van Goede Dienst’ ontvangen. Het ondernemersdeel van de aan ondernemers toe naar een 7. gemeentelijke website is opnieuw ingericht, waarbij de vraagstelling vanuit de ondernemers centraal staat. De Wabo is ingevoerd. De eerste slag in de vereenvoudiging van regelgeving is geëffectueerd. Drie vergunningen zijn afgeschaft, elf vergunningen zijn omgezet in algemene regels én diverse vergunningprocedures zijn vereenvoudigd. Daardoor daalt de administratieve lastendruk voor ondernemers met gemiddeld 52%. Het ondernemersfonds is sinds juni 2010 actief. Voor diverse groepen ondernemers zijn ook in 2010 bijeenkomsten georganiseerd. De contacten met individuele bedrijven zijn – zowel bestuurlijk als ambtelijk – geïntensiveerd.

ONDERWERP

Werkgelegenheid per 1 april Aantal arbeidsplaatsen Groei in % Bron: PWE, bewerking OSJA

Jaarverslag 2010

Programma 14 Structuurversterking economie Inhoud deelprogramma Arnhem heeft een economische agenda opgesteld en voorzien van een actieprogramma. In de agenda staat de noodzaak van meer focus, samenhang en integraliteit centraal. Bij het vergroten van de aantrekkelijkheid van de stad en het stimuleren van werkgelegenheid en bedrijvigheid blijft de zorg voor een goede dienstverlening aan ondernemers en het bieden van voldoende en gevarieerde ruimte om te ondernemen, onder meer via de (centrum-)plannen voor kantoren en detailhandel, en de (her)ontwikkeling van bedrijventerreinen. Daarnaast willen we koesteren wat sterk is in de stad. Zakelijke dienstverlening, zorg en welzijn, en toerisme en vrije tijd. Accent ligt op de kansrijke clusters energie en milieutechnologie en mode en vormgeving. In de economische agenda zijn deze thema’s verder uitgewerkt en voorzien van een actieprogramma. Partnerschap staat centraal bij het realiseren van onze economische opgaven. Partnerschap van overheid, ondernemers, onderwijs en onderzoek. Individuele actoren zijn onvoldoende in staat complexe problemen en situaties aan te pakken. In de stad wordt breed onderkend dat partijen gezamenlijk moeten optrekken. De Arnhemse economie ontwikkelt zich in de loop der jaren als volgt:

PAGINA


159

Deelprogramma 14.1 Verbeteren ondernemingsklimaat

160

PAGINA


ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Programma 14 Structuurversterking economie Beoogde resultaten 2010-2013 • Meer en betere afstemming van het onderwijsaanbod in Arnhem op de arbeidsvraag.

Commissie Cultuur, Economie, Educatie, Sport en Sociale zaken Portefeuillehouder Dhr. Michiel van Wessem Behaalde resultaten 2010 • Het project Go! Gelderland Onderneemt van HAN, ArtEZ en Radbouduniversiteit (2008-2011) – met als doel stimulering van ondernemersschap in het onderwijs – levert concrete resultaten op: 1.200 studenten die het programma ondernemerschap volgen, 475 E-scans (quickscan voor ondernemers) afgenomen, 230 personen met een Start&GO-pas én 25 werkplekken voor student-ondernemers gerealiseerd (cijfers per 1 april 2010). Met de kennisinstellingen wordt gewerkt aan een vervolg op dit project op het gebied van kennisvalorisatie. Hiervoor zijn vanuit de ministeries ELI en OCW middelen beschikbaar. Het regionaal programma B4you is succesvol; ook Technoplanet heeft hierin een plek gekregen. Voor de versterking van de positie van de Arnhem International School is als resultaat van een scenario-onderzoek een intentieovereenkomst ondertekend door de gemeente Arnhem, Nijmegen, stadsregio Arnhem Nijmegen, Regio De Vallei en de schoolbesturen De Basis en Quadraam. In de samenwerking binnen het Actieplan Werk (gemeente, onderwijs, ondernemers) zijn diverse projecten in uitvoering.

• Behoud voldoende ruimte om te ondernemen: regie en sturing op kwantiteit en kwaliteit.

• De staat van de Arnhemse kantorenmarkt is in kaart gebracht, er is een plan van aanpak voor vervolgacties is geformuleerd en de uitvoering is gestart. De Vastgoedrapportage Arnhem – Nijmegen is weer gepresenteerd met daarin aandachtspunten voor de toekomst. Rond bedrijventerreinen is een intensief regionaal traject doorlopen om te bepalen hoe met overaanbod, fasering en segmentering in de regio om te gaan. Voor IJsseloord I is samen met ondernemers een visie op het terrein opgesteld. In Schuytgraaf wordt als extra tijdelijke voorziening een standplaats gerealiseerd.

• Meer startende ondernemers in de wijken: in de krachtwijken 5% meer starters.

• De meerjarige trajecten voor ondersteuning van starters en ondernemerschap liepen door. Het project Ik Start Smart was zeer succesvol; hier zijn extra trajecten van ingekocht. De pilot met de KvK-bus in Malburgen en Presikhaaf is beëindigd: de behoefte hieraan bleek beperkt en de afweging kosten-opbrengsten scheef. Het actieplan Wijkeconomie is niet af: capaciteit hiervoor ontbreekt. Het project Intercultureel Ondernemerschap is – dankzij inzet van de recessiemiddelen – samen met andere partijen (onderwijs, kvk, ondernemers) opgezet. Eerste successen zijn inmiddels geboekt. Voor het Velperpoortdistrict en voor Presikhaaf zijn aanvragen voor inzet van een winkelstraatmanager door het ministerie van EZ gehonoreerd (Arnhem loopt daarin voorop). In het Velperpoortdistrict – Hommelstraat, Hommelseweg en Steenstraat – is de winkelstraatmanager inmiddels actief, in Presikhaaf zal dat voor vier buurtwinkelstrips vanaf 2011 het geval zijn. De HAN (met haar studenten) heeft een actieve rol ingenomen in de wijkaanpak.

• De marketing van stad en regio is verbeterd.

• Naast de Made in Arnhemcampagne zijn ook diverse initiatieven van partijen in de stad ondersteund: de campagnepresentatie in Milaan, ondersteuning van de HAN Hydromotive, ondersteuning van de collectie Arnhem tijdens de Amsterdam fashion week, jubileum Nationaal Park Hoge Veluwe 75 jaar, Dag van het Park, verkiezing mooiste openbare ruimte, etc.). Een visie op citymarketing is geformuleerd. Sinds november is de citymarketeer actief. Specifieke marketingactiviteiten worden hieronder bij de kansrijke economische clusters toegelicht. Arnhem heeft zich met de regio gepresenteerd op de Provada (vastgoedvakbeurs). Er is een nieuwe adviseur strategische bedrijfscontacten gestart. Dit betekent meer nadruk op acquisitie en behoud van bedrijven voor Arnhem.

• Betere bereikbaarheid economische functies: ) deelprogramma mobiliteit en bereikbaarheid

• De stedelijke economie en de bereikbaarheid van economische functies is bij de de verkeersagenda betrokken.

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Behaalde resultaten 2010 • Arnhem is in omvang de zesde kantorenstad of zevende kantorenconcentratie van Nederland met circa 1.075.000 m2 vvo.

• Kleinere discrepantie tussen vraag en aanbod van kantoren.

• Voor het verkleinen van de discrepantie tussen vraag en aanbod is een aanvullend plan van aanpak opgesteld, met diverse maatregelen. Vanuit de markt is het initiatief voor een aanjaagteam leegstand ontstaan, welke wordt ondersteund. Voor het WTC is beslist over een nieuwe samenwerkingsovereenkomst voor 2010-1015 en is de businessclub ondersteund met het formuleren van een lange termijnvisie, om zo het internationaal vestigingsklimaat te versterken.

• Meer bezoekers en bestedingen in toerisme en leisure: 4% groei van het aantal bezoeken en van het aantal overnachtingen in de periode 2009-2012 en 15% meer bestedingen.

• Nieuwe gegevens over ontwikkeling van bezoekers en bestedingen zijn op dit moment niet beschikbaar, omdat niet elk jaar gemeten wordt. Algemeen beeld over bezoekersaantallen en bestedingen is dat Arnhem de landelijke trend volgt (waarbij ook de recessie een rol speelt) en geen negatieve afwijking vertoont. Wel kan een aantal resultaten worden genoemd op het gebied van toerisme en leisure zijn behaald • Door de inzet van Stichting Binnenstadsmanagement konden de ondernemers in de binnenstad zich beter presenteren. Met de vaststelling van het ondernemersfonds is ook de structurele financiering van SBA vanaf 2011 geregeld. In het kader van het Binnenstadsplan zijn verbeteringen aangebracht aan de rand van het voetgangersgebied (o.a. in de Beekstraat en aan het Koningsplein) en kon de aankleding van het stegengebied met kleine maatregelen worden verbeterd. Voor het Gele Rijdersplein is een gebiedsvisie voorbereid. Op de Korenmarkt is de samenwerking van de ondernemers gestimuleerd: er is nu één vereniging. Diverse hotelinitiatieven zijn ook in het afgelopen jaar weer begeleid en gefaciliteerd vanuit de gemeente. Daardoor kan een hotel aan het Putplein en aan de Eusebiusbuitensingel nu worden gerealiseerd. Enkele andere initiatieven hangen nog op beslissingen van marktpartijen.

• Tenminste eenzelfde aantal marktkooplieden op de markt.

• Het aantal marktkooplieden is gelijk gebleven.

• Tenminste eenzelfde aantal schepen dat de haven aandoet.

• Het aantal vrachtschepen is met 50 verminderd; een gelijk aantal passagiersschepen hebben de haven aangedaan.

• Verbreding, verdieping en vernieuwing in zorgen welzijnsbedrijven.

• De Zorgalliantie en het Platform Excellente Zorg zijn inmiddels dé netwerken voor partijen in zorg en welzijn. Arnhem heeft deelgenomen aan de werkgroep van Health Valley.

Uitbouwen van kansrijke economische clusters a. Energie- en Milieu Technologie • Bijdrage aan ca. 3 innovatieve projecten (haalbaarheidstudies, demonstratieproject (rijden op waterstof)).

PAGINA

Programma 14 Structuurversterking economie Beoogde resultaten 2010-2013 Versterken wat sterk is • Behoud van de positie als 6e kantorenstad van Nederland.


161


• Het eerste publieke waterstoftankstation van Nederland is in Arnhem geopend, inclusief de ingebruikname van diverse waterstofvoertuigen. Zowel in het station als in de voertuigen is veel “made in Arnhem” technologie verwerkt. Ook de deels in Arnhem ontwikkelde waterstofelektrische bus is gelanceerd. Dit gebeurde tijdens het Wereld Waterstofcongres dat dit jaar in Essen werd gehouden. • Samen met waterstofpartijen is een lobbytraject gestart richting Brussel voor een grootschalig bussentraject en zijn haalbaarheidstudies en projectvoorstellen ontwikkeld voor Europese subsidie. Daarnaast heeft de gemeente ingezet op nulemissie in de aanstaande concessie voor het openbaar vervoer in de stadsregio Arnhem Nijmegen (2013-2023).

162

PAGINA


ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Programma 14 Structuurversterking economie Beoogde resultaten 2010-2013 • Ondersteuning van bedrijfsinnovaties (circa 7).

Commissie Cultuur, Economie, Educatie, Sport en Sociale zaken Portefeuillehouder Dhr. Michiel van Wessem Behaalde resultaten 2010 • Via subsidie van onder andere de gemeente Arnhem aan de Stichting KiEMT worden innovatieve bedrijven ondersteund. Dit gebeurt via leningen (project EMT-radar), via managementadvies en koppeling van nieuwe aan reeds bestaande bedrijven in het netwerk (EMT innovatiemotor). In Arnhem of directe omgeving werden – in aanvulling op de waterstofinnovaties – op deze wijze vier innovaties ondersteund en zijn er nog drie in behandeling.

• Naast eerder genoemde ontwikkelingen is het HAN Hydromotiveteam voor • Positieve publiciteit en aandacht deelname aan de internationale SHELL Ecomarathon ondersteund. Het voor de EMT regio (ca.10 persbeHAN Solar studententeam is ondersteund voor de ontwikkeling van een richten en/of ontvangsten en/of boot op zonne-energie. Samen met circa 30 toonaangevende Arnhemse promotie-acties) bedrijven en instellingen binnen de EMT-sector is in december de intentieverklaring “Nieuwe energie voor Arnhem” ondertekend. In 2011 wordt hier samen met de betrokken externe partners verder uitwerking aan gegeven. • Aantal gevestigde EMT-bedrijven op Kleefse Waard, Arnhems Buiten

• Voor Arnhems Buiten geldt dat zowel KEMA als TenneT omvangrijke investeringen plegen in de vestiging van hun nieuwe hoofdkantoor. Beide bedrijven onderstrepen hun EMT-karakter door hoge eisen te stellen aan de duurzaamheid van de gebouwen. Voor TenneT zijn de bouwwerkzaamheden al begonnen. NRG (nuclear research group) heeft na een landelijke heroriëntatie op de huisvesting opnieuw voor Arnhems Buiten gekozen. Het bedrijf SIDN (van de .nl domeinregistratie) vertrekt van Arnhems Buiten, maar blijft binnen Arnhem. Voor de ontwikkeling van Kleefsewaard als EMT-locatie werd het bestemmingsplan door de provincie goedgekeurd. Ook heeft de gemeente een onderzoek uitgevoerd naar de mogelijkheid om de Arnhemse EMT-locatie(s) sterker te profileren middels vestiging van een EMT ‘kenniscentrum’ voor ‘groeiers’ die op zoek zijn naar makkelijk toegankelijke R&D faciliteiten. Vijf bedrijven zijn in contact gebracht met de (project-)organisaties die hen verder begeleiden in hun vestigingsbeslissing. Zowel HyGear als NedStack hebben hun productiemogelijkheden op Kleefsewaard verder uitgebreid. Andere gesprekken lopen nog.

• Behoud en groei van goede relatie met gevestigde EMT bedrijven.

• Binnen de EMT-tafel is gezamenlijk de strategie geformuleerd waarbij de focus wordt gelegd op de E van Elektriciteit en schone, duurzame en efficiënte Energiesystemen. Daarnaast is deelgenomen aan netwerken en EMT-bijeenkomsten en zijn ook dit jaar weer tien nieuwe bedrijfsbezoeken afgelegd.

b. Mode en Vormgeving • Nieuwe (kennis)netwerken: 1 à 2

• Ondersteuning (inhoudelijk en financieel) van nieuwe initiatieven M&V: 2 à 3

• Het Interreg project Organza – netwerk van middelgrote creatieve steden in Europa dat zich richt op de uitwisseling van kennis en ervaring op het gebied van de creatieve industrie – is in januari van start gegaan (looptijd drie jaar). De gemeente Arnhem is hiervan de trekker en werkt daarbij samen met ArtEZ en elf partners uit zeven andere landen. • Samen met ArtEZ is een plan voor een modeincubator – broedplaats voor ondernemende modetalenten – ontwikkeld en is financiering vanuit de gemeente, ArtEZ en provincie Gelderland georganiseerd. De Stichting Dutch Fashion & Design Center realiseert de incubator aan de Sonsbeeksingel nabij het Modekwartier. Per 1 januari 2011 gaan een kwartiermaker en projectmanager aan de slag. Daarnaast is er door de gemeente, proincie Gelderland en Premsela (landelijk sectorinstituut voor Mode & Vormeving) i.s.m. ArtEZ, MMKA en Gelders Archief een haalbaarheidsonerzoek uitgevoerd naar het ontsluiten, onderzoeken en presenteren van modearhieven van hedendaagse ontwerpers voor studenten, professionals, onderijs en het brede publiek.

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Programma 14 Structuurversterking economie Beoogde resultaten 2010-2013 • Ondersteuning (inhoudelijk en financieel) van nieuwe initiatieven M&V: 2 à 3.


163


Behaalde resultaten 2010 • Mogelijke vervolgstappen worden begin 2011 bepaald. Samen met de provincie Gelderland en ArtEZ is gewerkt aan een Masterplan Mode & Vormgeving, hierover wordt begin 2011 besloten. Dit betekent een investeringsprogramma voor Mode & Vormgeving in de komende jaren.

• (Inter)nationale promotionele acties M&V-ontwerpers en partners: 2 à 4 (bv. Ruhr 2010)

• Om Arnhem Modestad ook in de gemeentelijke uitstraling zichtbaar te maken, is het initiatief genomen om de bedrijfskleding van de receptieedewerkers van de gemeente en het Museum voor Moderne Kunst te laten ontwerpen door een in Arnhem opgeleide topontwerper: Alexander van Slobbe. • Arnhemse en Nijmeegse culturele gezelschappen hebben zich tijdens Ruhr 2010 (Culturele hoofdstad) gezamenlijk in Duisburg onder de naam Brachen Siedlung gepresenteerd. Aansluitend is dit nog eens gebeurd op de Uitboulevards in Arnhem en Nijmegen. Verder waren er de presentatie van Arnhems talent in Milaan (i.s.m. Collectie Arnhem Product (ArtEZ)Weltevree-Arnhem Coming Soon), de ondersteuning van presentatie Arnhemse ontwerpers op de Dutch Design Week, Arnhem als gaststad van het internationaal event Design Boost Made in [Arnhem], ondersteuning van ondernemers uit Klarendal op de Miljonair Fair én tot slot ondersteuning van Arnhems Toptalent bij hun internationale presentatie.

• Zichtbaarheid ontwerpers in de stad: 1 nieuwe locatie

• Enkele Arnhemse topontwerpers zijn begeleid bij zoektocht naar nieuwe passende huisvesting. Verder wordt gewerkt aan de versterking van de (fysieke) relaties in het Velperpoortdistrict (onder meer binnenstad-Homelstraat-Modekwartier). Diverse initiatieven daartoe worden ondersteund. De mode-incubator biedt tevens presentatiemogelijkheden. Overige resultaten • Besloten is de Arnhemhal mogelijk te maken door een financiële bijdrage te leveren. • Resultaten van het Fonds Stimulering Economie: Vanuit het fonds stimulering Economie is een vijftal projecten ondersteund. Het project intercultureel ondernemen is opgezet en heeft een goede start gehad. De vertrouwenspersoon van Bureau Zelfstandigen heeft de werkzaamheden succesvol doorgezet en inmiddels is gekozen voor een meer structurele inbedding. De aanvraag voor de winkelstraatmanager voor het Velperpoortdistrict is gehonoreerd en de winkelstraatmanager is inmiddels aan de slag. Het project Lippenstift voor de Stad is opgezet en moet in 2011 tot successen leiden. De cursus ondernemersvaardigheden voor Horeca en Detailhandel heeft meer deelnemers gekregen dan verwacht: een succes.

Samenvatting Het is een succesvol jaar geweest. De doelen, die werden gesteld om ruimte te scheppen voor economische functie en activiteiten, om de dienstverlening te bevorderen en de kansrijke clusters te stimuleren, zijn dichterbij gekomen met de diverse behaalde resultaten. Het was het tweede jaar waarin werd gewerkt volgens de Economische Agenda én ook het tweede jaar van de recessie. Dat vraagt aandacht en zorg: extra inspanning is verreist bij de inzet op behoud en vestiging van bedrijven. Daarnaast de uitdaging om de stad als aantrekkelijke stad om te wonen, te werken en te verblijven op goed niveau te houden.

164

PAGINA

Deelprogramma 14.1 Verbetering ondernemingsklimaat Programma 14 Structuurversterking Economie

Commissie Cultuur, Economie, Educatie, Sport en Sociale Zaken Portefeuillehouder Dhr. Michiel van Wessem bedragen x € 1.000,--

Rekening 2009

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Middelen

Begroot 2010 Primitief Definitief

Rekening 2010

Afwijking

Lasten

Totaal

4.745

4.349

5.046

5.549

-503 N

Baten

Totaal

1.554

726

692

932

240 V

-3.191

-3.623

-4.354

-4.617

-263 N

411 200

0 0

265 200

216 420

49 V 220 V

-211

0

-65

204

269 V

-3.402

-3.623

-4.419

-4.413

6 V


V/N





Afwijking

V/N

Lasten - Meer uitgaven voor evenementen (zie baten) - Meer capaciteitskosten - Nadeel op exploitatie Historische Kelders door met name onderhoud - Diversen

-133 -112 -109 -149

N N N N


-503

N

Baten - Niet geraamde baten op evenementen (zie lasten) - Inkomsten (niet geraamd) uit beheer Historische Kelders (rondleidingen en verhuur) - Diversen

105 32 103

V V V


240

V


-263

N

165

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Deelprogramma 14.1 Verbetering ondernemingsklimaat Programma 14 Structuurversterking Economie



Rekening 2010

Mutaties reserves

Toevoegingen - BR Sociaal Economisch Fonds: Egalisatie voordelig verschil met budget - BR Taakmutaties gemeentefonds - Overloop: Niet in 2009 bestede middelen economische stimuleringsmaatregelen

4 212


216

Onttrekkingen - Dienstbedrijfsreserve SO: Resultaat 2010 - BR Sociaal Economisch Fonds: Bijdrage aan het Ondernemersfonds - BR Evenementen: Egalisatie nadelig verschil met budget

191 200 29


420


204


Rekening 2010

Investeringen

Investeringen


0


0


0


0


26 34 60


Bedrijfsvoering -

Kapitaallasten


PAGINA

166

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Duurzaam milieu

167

15 programma

PAGINA

168

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

• Verbeteren van de beeldkwaliteit van twee wielen.

• Er is provinciale subsidie verkregen voor het herstel van de cultuurhis-torische en landschappelijke kwaliteiten van twee van de vier wielen: de Kolk van Schouten en de Westerveldse Kolk.

ONDERWERP

Water

Jaarverslag 2010

Programma 15 Duurzaam Milieu Inhoud deelprogramma Om tot een duurzame inrichting van de stad en een goede fysieke leefomgevingskwaliteit te komen kiest Arnhem ervoor om het milieubeleid niet als een zelfstandige discipline te behandelen, maar direct te koppelen aan maatschappelijke vraagstukken uit de samenleving. Milieu raakt namelijk allerlei delen van het maatschappelijk leven: gezondheid, veiligheid, leefbaarheid, duurzaamheid en ruimtelijke kwaliteit. In deelprogramma 15.1 komen deelaspecten van de ruimtelijke kwaliteit (groen en water) aan de orde. In deelprogramma 15.2 zijn de deelaspecten van gezondheid, leefbaarheid, veiligheid en duurzaamheid (lucht, bodem, geluid, externe veiligheid en energie/klimaat) beschreven. In de ruimtelijke planvorming worden al deze milieugerelateerde onderwerpen geïntegreerd zodat ze bijdragen aan een duurzame inrichting van de stad. Deelprogramma 15.3 (milieuvergunningverlening en –handhaving) helpt om bovengenoemde doelstellingen te realiseren. Water In Arnhem hebben we water in vele soorten en maten: grondwater, oppervlaktewater, drinkwater, afvalwater. Het beheer over dit water is verdeeld over de gemeente, de beide waterschappen, provincie en drinkwaterbedrijf Vitens. De gemeente richt zich vooral op het beheer van de fonteinen, duikers en beekriolen, een klein deel van oppervlaktewater in Zuid en de ontwatering van de bodem (voor wat betreft openbaar terrein). In Arnhem is het doel een gezond en veerkrachtig watersysteem te realiseren met het oog op een aantrekkelijke en gezonde leefomgeving. Eind 2009 is het nieuwe, tweede Waterplan Arnhem met een looptijd van 2009 tot en met 2015 ter vaststelling voorgelegd aan de gemeenteraad en de besturen van de twee waterschappen). Het tweede Waterplan zet de lijn van het Waterplan Arnhem 2003-2008 door en richt zich tevens op nieuwe ontwikkelingen als de klimaatverandering. Groen en ecologie Arnhem heeft veel waardevol groen. Dat is belangrijk voor de leefbaarheid van de stad. Door stedelijke ontwikkelingen staat de groene ruimte onder druk, omvang en kwaliteit van de groene ruimte in de stad mag daardoor niet verminderen. Hiervoor is het Groenplan opgesteld. Dit heeft een zeer brede werkingssfeer, van de bossen op de Veluwe tot het snippergroen in de woonwijken. Het plan is richtinggevend voor de ruimtelijke ontwikkeling van de stad als ook voor het beheer. Er is aandacht voor de groene kwaliteit, waardevolle natuur, cultuurhistorie, monumentale landschapsarchitectuur. Maar ook voor de signalen de afstemming met hedendaagse gebruikswensen en het beheer te verbeteren. Kaders voor het Groenplan worden gevormd door (inter-)nationale, provinciale en regionale weten regelgeving en bestuurlijke afspraken. Andere plannen, zoals het Waterplan en Buiten Gewoon Beter, zijn doorvertaald in het Groenplan. In dit deelprogramma wordt de groen inzet voor de robuuste groenstructuur in en om de stad verantwoord. In de periode 2010-2013 zijn naast de reguliere werkzaamheden onderhoud van het grote groen, het gedifferentieerd bestemmen van het groen, de naleving FF wet en Natuurbeschermingswet, de registratie en uitvoering van groencompensatie, het toetsen en de advisering van omgevingsplannen op mogelijke kansen voor milieu, groen en water, het opstellen milieu aspectenstudies, het toetsen en advisering aanleg- en kapvergunningen, specifieke inspanningen voorzien. Beleidsdoelen Water • Meer, beter en aantrekkelijker water in de stad. • Meer ruimte voor de rivier. • Meer ruimte voor water in de stad. • Meer beken bovengronds en beleefbaar. • Fonteinen meer in werking en van grotere betekenis voor de stad. • Steeds meer water en oevers aantrekkelijk ingericht voor beleving, recreatie, wonen en werken. • Betere waterkwaliteit. • Groter waterbewustzijn bij de Arnhemmers Groen en ecologie • Behoud en versterking van de groene identiteit door benutten van landschappelijke en natuurlijke verscheidenheid en realiseren van een recreatieve zonering naar draagkracht van het gebied. • De betrokkenheid van bewoners bij de groene stad en de beleving van het groen voor de bewoners versterken. Behaalde resultaten 2010 Beoogde resultaten 2010 t/m 2013

PAGINA


169

Deelprogramma 15.1 Naar een duurzame inrichting van het milieu

170

PAGINA


ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Programma 15 Duurzaam Milieu Beoogde resultaten 2010 t/m 2013 • Meer wateroppervlak en -volume (m2 en m3).


Behaalde resultaten 2010 • Het creëren van meer open water in de wijk Presikhaaf is gekoppeld aan de herontwikkeling. Door vertraging in de herontwikkeling is de nieuwe ecozone nog niet gerealiseerd. Voor Stadsblokken-Meinerswijk wordt tezamen met Rijkswaterstaat een besluit voorbereid over de wijze waarop de waterstandsverlaging in het kader van Ruimte voor de Rivier zal worden gerealiseerd. Deze wordt ingebed in een integrale gebiedsvisie, waarbij ook bewoners en belangengroepen inbreng leveren.

• Voldoen aan de doelstellingen • Zie deelprogramma 13.2. van de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) gefaseerd over de periode 2009-2027. • Meer kennis en een betere • Er zijn geen specifieke acties gehouden om de bewustwording rond water houding over de gevolgen van het te vergroten. eigen handelen op de kwaliteit van het water Groen en ecologie • Omvang areaal bos, natuur, park en groot groen blijft op peil.

• De kaart van structureel groen in de stad is op onderdelen verduidelijkt, totaal is er 7.415 ha structureel groen in en om de stad Arnhem. Het areaal flexibel groen in de wijken is 136,1 ha. Ten opzichte van eerder gehanteerde aantallen is het areaal aangepast doordat grote bebouwde complexen in het buitengebied nu zichtbaar zijn gemaakt. Ook een dubbeltelling is verwijderd. Het totaal groenareaal is met 13.828 m2(1,38 ha.) afgeno2 men. Circa 8.500 m verviel door bebouwing (exclusief de grote herstructureringen Malburgen enPresikhaaf en de nieuwbouw in Schuytgraaf). Het wijkgroen is met 5.328 m2 wijkgroen afgenomen door BGB-projecten, herinrichtingen en andere projecten in de stad.

• Het aantal groenfonds projecten blijft op peil.

• Het groenfonds draagt met € 534.000,- bij aan vijf projecten, reizende tuinen, uitvoering van het inrichtingsplan Elden-Zuid, de inrichting van de Galgenberg, het Spijkerbroek, en de realisatie groenste speelplek bij de Paasberg. Het aantal projecten is minder, de omvang van de projecten is groter. Met het Groenfondsgeld werd voor twee van deze projecten € 175.000 aan cofinanciering verworven.

• Het groene raamwerk versterken door meer groen met elkaar te verbinden en de inrichting aan te passen aan de eisen van deze tijd: door herinrichting in Park Klarenbeek is de Baroktuin aangelegd, de groengordel Elden Zuid heeft een parkinrichting gekregen.

• De inrichting van een aantal groengebieden is aangepast aan de eisen van deze tijd: - De oplevering van Baroktuin in park Klarenbeek, Park Bakenhof en de Groenste speelplek. - De aanleg van park Malburgen West, uitvoering van de eerste fase van de Groengordel Elden Zuid. Toevoeging van nieuw groen door de start van de aanleg van de natte ecozone in Schuytgraaf. - Nieuw opgestelde ontwerpen voor verbetering en uitbreiding van de groenstructuur, zoals de parkzone van de Wheme, de natte ecozone in Schuytgraaf, park Spijkerbroek en de ecozones Presikhaaf. De plannen voor de ecozones werken de in convenanten Park A 12 en Groen in de Stad gemaakte afspraken uit. - Een beheervisie park Presikhaaf; een intergemeentelijke structuurvisie en bestemmingsplannen in procedure voor Park Lingezegen. Uitgewerkte ontwerpen voor de deelgebieden De Park en Waterrijk, grenzend aan Arnhem en diverse grondaankopen.

• Behoud van monumentale en markante bomen.

• De inventarisatie van waardevolle particuliere bomen heeft 560 bomen van betekenis opgeleverd, hiervan zijn er 153 monumentaal. De herbeoordeling van de gemeentelijke bomen is nog in uitvoering.

• Bewonersbetrokkenheid bij groen wordt groter (beoogde toename 5%).

• Bewonersbetrokkenheid is via een groot aantal projecten bevorderd: - Voor de verbetering van het groen in Immerloo is met bewoners en de scholen een visie met projectvoorstellen opgesteld. Ook het plan en de aanleg van de groenste speelplek is met basisscholen tot stand gekomen.

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Programma 15 Duurzaam Milieu Beoogde resultaten 2010 t/m 2013 • Bewonersbetrokkenheid bij groen wordt groter (beoogde toename 5%).


171


Behaalde resultaten 2010 - Bij de Dag van het Park hebben bewoners en vrijwilligers zes parken geëtaleerd. De oproep voor “Ommetjes” hebben van bewoners een Ommetje Spijkerkwartier en een Ommetje geveltuinen in het centrum opgeleverd. - Bij de plannen voor park Spijkerbroek, de ecozones in Presikhaaf en de dijkzone Malburgen leverden bewoners inbreng. - In de krachtwijken Het Broek, Presikhaaf, Klarendal en Malburgen is een keur aan kleine projecten (hanging baskets, boomspiegels, geveltuintjes, mooie beplanting op de kale muren) via bewonersbudgetten uitgevoerd. In Presikhaaf is voor het project "eetbare tuinen" externe subsidie aangevraagd. In Spoorhoek werd de eerste Arnhemse verticale tuin aangelegd. Allemaal initiatieven die bijdragen om in dicht bebouwde en stenige wijken de kwaliteit van de woonomgeving te verbeteren. - De Natuurhistorische Vereniging is gestart met een integrale inventarisatie in Sonsbeek, Zijpendaal en Gulden Bodem. Met Natuurcentrum Arnhem zijn artikelen over de stedelijke flora en fauna in de Koerier geplaatst hierop zijn 53 reacties met natuurwaarnemingen van bewoners ontvangen. Bewonerswaarnemingen hebben hiermee een nieuwe impuls gekregen. - Uit de leefbaarheidsmonitor 2009, die in 2010 werd gepubliceerd blijkt dat 17% van de Arnhemmers zich heeft ingezet om de buurt te verbeteren. Overige resultaten Water • De gemeente en beide waterschappen hebben de intentieverklaring ondertekend voor het tweede Waterplan Arnhem. Hiermee spreken de drie partijen de ambitie uit om gezamenlijk de beste en tegelijk de goedkoopste oplossing te vinden voor de Arnhemse watervraagstukken. • Er is gestart met het uitwerken van het voorkeurstracé voor de Sint Jansbeek door het centrum met als doel het opstellen van ontwerpuitgangspunten voor de beek, een voorstel tot fasering in de aanleg en het inzichtelijk krijgen van de financiële voordelen door de aanleg in samenloop met stedelijke projecten als Gele Rijdersplein en Rijnboog te laten uitvoeren. • Veel energie is gestoken in het opstellen van beheerplannen voor het onderhoud van watergangen en sloten (samen met de waterschappen) en de afkoppelvoorzieningen en het voorbereiden van grote werken die mede effect zullen hebben op de waterkwaliteit: renovatie Rijngemaal, verplaatsen riool uit de Lage Kade en de ecozone in Presikhaaf. Groen en ecologie • Voor het behoud van de groenkwaliteiten blijft toezicht van belang, handhavend optreden is daarvan een onderdeel. In de parken zijn 129 processen verbaal opgemaakt; dat is op het nivo van 2008. • Voor Park Lingezegen is een openbaar lichaam ingesteld waarin ook Arnhem participeert. Naast de in 2009 vastgestelde bijdrage in de aanleg is ingestemd met een jaarlijks beheerbijdrage van € 240.000,- en de inzet van personele capaciteit: een halve formatieplaats voor vier jaar.

172

PAGINA


ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Programma 15 Duurzaam Milieu


Overige resultaten • Er is gestart met het opstellen van de Groene Agenda, om de kwaliteiten van het groen te behouden, te versterken, en ook breder te gebruiken. Op basis van acht thema’s wordt bij bewoners en belangengroepen nagegaan waar de komende jaren extra op moet worden ingezet en wat anderen daarin kunnen doen om dat te bereiken. Er zijn inmiddels negen agendapunten benoemd die worden uitgewerkt in concrete acties. Samenvatting Water Mede dankzij de provinciale subsidie kunnen twee wielen in Arnhem-Zuid volledig worden opgeknapt. In Stadsblokken-Meinerswijk wordt de besluitvorming voorbereid over de wijze waarop de waterstandsverlaging voor Ruimte voor de Rivier wordt gerealiseerd in samenhang met een integrale gebiedsvisie. Groen en ecologie Via ideeën, het maken van plannen en de uitvoering van grote en wijkspecifieke projecten worden bewoners, belangengroepen en bedrijven bij het behouden en versterken van de groene kwaliteit van Arnhem betrokken. Met de instelling voor het Openbaar lichaam voor Park Lingezegen, neemt ook verantwoordelijkheid voor de groen kwaliteiten buiten de gemeente grenzen. Door regulier beheer, toezicht, handhaving en vergunningverlening zowel via de gemeente als via andere overheden wordt de vinger aan de pols gehouden dat de verschillende kwaliteiten ook behouden blijven en voorwaarden daadwerkelijk worden nageleefd.

173

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Deelprogramma 15.1 Naar een duurzame inrichting van het milieu Programma 15 Duurzaam milieu


Rekening 2009

Middelen


Rekening 2010

Definitief

Afwijking

Lasten

Totaal

3.698

3.377

3.428

3.800

-372 N

Baten

Totaal

888

683

683

977

294 V

-2.810

-2.694

-2.745

-2.823

-78 N

155 110

0 0

0 0

272 221

-272 N 221 V

-45

0

0

-51

-51 N

-2.855

-2.694

-2.745

-2.874

-129 N


V/N





Afwijking

V/N

Lasten - Uitvoeringskosten Groenfondsprojecten - Werkzaamheden t.b.v. bossen en parken - Onderbesteding kapitaallasten (zie mutatie reserve)

-280 -210 118

N N V


-372

N

Baten - Groencompensatiebijdragen en subsidies (Groenfonds) - Opbrengsten uit bossen en parken

214 80

V V


294

V

-78

N


174

PAGINA

Deelprogramma 15.1 Naar een duurzame inrichting van het milieu Programma 15 Duurzaam milieu



ONDERWERP

Jaarverslag 2010


Rekening 2010

Mutaties reserves

Toevoegingen - BR Groenfonds: Compensatie bijdragen - BR Buitengewoon beter: Onderbesteding kapitaallasten

154 118


272

Onttrekkingen - BR Groenfonds: Projecten

221


221


-51


Rekening 2010

Investeringen

Investeringen


0


0


0


0


111 174 285


Bedrijfsvoering -

Kapitaallasten


175

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Deelprogramma 15.2 Een goed milieubeheer

Commissie Volkshuisvesting, verkeer, Ruimtelijke Ordening en Milieu Portefeuillehouder Mevr. Margreet van Gastel

Programma 15 Duurzaam milieu Inhoud deelprogramma Zoals aangegeven in deelprogramma 15.1 kiest Arnhem er voor om het milieubeleid niet als een zelfstandige discipline te behandelen, maar direct te koppelen aan maatschappelijke vraagstukken uit de samenleving, en zo bij te dragen aan een duurzame inrichting van de stad en een goede fysieke leefomgevingskwaliteit. In dit deelprogramma zijn de deelaspecten van gezondheid, leefbaarheid, veiligheid en duurzaamheid (lucht, bodem, geluid, externe veiligheid en energie/klimaat) beschreven. Doel is om bij het ordenen van de stad rekening te houden met al deze milieuthema’s. Voor zowel geluid, bodem als externe veiligheid ligt de basis van het beleid in gebiedsgerichte en/of functiegerichte normering. De energiekaart en –strategie, de visie op de ondergrond van Arnhem en de milieusignaleringskaart, die in 2009 zijn opgesteld, vormen in 2010 belangrijke bouwstenen van de nieuwe structuurvisie. Voor alle genoemde beleidsthema’s bestaat een uitvoeringsprogramma; het uitvoeren daarvan is een hoofdopgave. Voor bodem is een andere belangrijke hoofdtaak het afgeven van beschikkingen Wet Bodembescherming en Subsidie Bedrijvenregeling, beide gefinancierd met Rijksmiddelen. Het toepassen van de handleiding “Omgaan met conventionele explosieven uit de 2e WO binnen de gemeente Arnhem” is de hoofdopgave voor het thema Conventionele Explosieven (CE). Doel is het voorkomen van ongelukken met CE tijdens grondroerende werkzaamheden. De luchtkwaliteit dient uiterlijk in 2011 voor fijn stof en uiterlijk in 2015 voor stikstofdioxide te voldoen aan de Europese eisen. Vooralsnog wordt aangenomen dat de maatregelen van het Nationaal Samenwerkingsprogramma Lucht (NSL) het beoogde effect opleveren. Het gaat hierbij vooral om Dynamisch VerkeersManagement, schone brandstoffen en Milieuzonering binnenstad. Als aanvulling op het thema luchtkwaliteit zal in 2010 beleid over geur worden vastgesteld, gericht op het beperken van geuroverlast van bedrijven, horeca en verkeer. De algemene beleidslijn voor geluid is gericht op het beperken van de breed ervaren geluidhinder door wegen railverkeer, industrie, maar ook door brommers en scooters, bouwactiviteiten en andere bronnen. Ook voor geluid gelden doelstellingen en termijnen vanuit Europa waaraan moet worden voldaan. Het gaat dan om de stadsdekkende geluidsniveaukaart, die de geluidsbelasting volledig in beeld brengt en uiterlijk in 2011 maar bij voorkeur al in 2010 moet zijn gemaakt (formele indiening VROM 1 juli 2012). De geluidsniveaukaart vormt de basis voor het actieplan geluid dat uiterlijk in 2012 afgerond moet zijn (formele indiening VROM 1 juli 2013). Met het actieplan moeten knelpunten in dialoog met de bewoners worden opgelost. Beleidsdoelen Bodem • Geen risico’s voor de volksgezondheid door bodemverontreiniging • De ernstige spoedeisende gevallen van bodemverontreiniging zijn in 2015 gesaneerd of beheerst. • Geen nieuwe bodemverontreinigingen • Minder gebruik van primaire grondstoffen (zandwinning e.d.) door hergebruik licht verontreinigde grond • Duurzaam gebruik van de ondergrond Externe Veiligheid • Beheerste externe veiligheidsituatie Energie/Klimaat • Minder CO2-emissie. • Meer passief koelvermogen in de stad. Lucht • Betere luchtkwaliteit. • Geen knelpunten luchtkwaliteit. Geur • Beperken van de geurhinder van bedrijven en verkeer. Geluid • Verminderen van de geluidshinder van o.a. wegen railverkeer en industrie. Behaalde resultaten 2010 Beoogde resultaten 2010 t/m 2013 Bodem • Aantal onderzoeken (totaal) 220 • Een overzicht van het aantal uitgevoerde onderzoeken, (deel-) • Aantal (deel)saneringen 45 saneringen, oppervlak gesaneer- • Gesaneerd oppervlak in m² 7513 de m2 en m3 in grond, gesaneerd • Gesaneerde m³ grond 5422 3, grondwater in m de bodem• Gesaneerde m³ grondwater 291 prestatie-eenheden en het per• Bodemprestatie-eenheden 23.895 centage van de saneringen door • % sanering door derden 100 derden.

176

PAGINA ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Deelprogramma 15.2 Een goed milieubeheer Programma 15 Duurzaam milieu Beoogde resultaten 2010 t/m 2013 • Aantallen Bodem in Beeld (BIB) - 15 Verkennende Onderzoeken - 10 Nadere Onderzoeken - Afname werkvoorraad

Commissie Volkshuisvesting, verkeer, Ruimtelijke Ordening en Milieu Portefeuillehouder Mevr. Margreet van Gastel Behaalde resultaten 2010 • Aantallen Bodem in Beeld (BiB) Aantal Verkennende Onderzoeken (BiB) 6 Aantal Nader Onderzoeken (BiB) 16 Afname werkvoorraad: ) afname locaties met risico’s 35% ) resterend aantal locaties met risico’s 37 De resultaten BIB 2010 zijn in lijn met de beoogde resultaten 2010-2013.

• Overzicht van hergebruik van licht verontreinigde grond

• In totaal zijn 34 meldingen hergebruik geregistreerd. Hiervan zijn 29 meldingen voor hergebruik van schone grond conform het Besluit bodemkwaliteit. De overige meldingen zijn gebaseerd op de vrijstellingsregeling grondverzet. Hergebruikt is 5759 m³ licht tot matig verontreinigde grond.

• Gebiedsgerichte lokale ambities bodem en grondwater geïmplementeerd

• Het Gebiedsgericht Grondwater-Beheer (GGB) plan voor Presikhaaf is gestart. Hiermee wordt efficiënter omgegaan met bemalingen in het gebied en de aanwezige grondwaterverontreiniging. • Regionaal zijn een bodemfunctieklassenkaart en een bodemkwaliteitskaart opgesteld. Hiermee wordt in de regio hergebruik van grond gestimuleerd en beter onderling afgestemd.

Externe Veiligheid • Geen toename van de externe veiligheidsrisico’s in woonwijken.

• In verband met ontwikkelingen in de omgeving van een aantal LPG tankstations zijn de sanering van het LPG-gedeelte van twee tankstations en de verplaatsing van één LPG tankstation opgestart.

• Geen kwetsbare objecten binnen de 10-6 plaatsgebonden risicocontour.

• De milieuvergunningen van de LPG tankstations zijn aangepast (met name is de maximale doorzet van LPG vastgelegd), waardoor er geen kwetsbare objecten meer binnen de 10-6 plaatsgebonden risicocontour (PRcontour) voorkomen. Bij één LPG tankstation is hiervoor aanvullend de ondergrondse LPG tank verplaatst.

• Geen nieuwe beperkt kwetsbare objecten binnen de 10-6 plaatsgebonden risicocontour.

• Het aantal beperkt kwetsbare objecten binnen de PRcontour is nagenoeg gelijk gebleven aan 2009 (circa 25 beperkt kwetsbare objecten). Het gaat hierbij om bestaande situaties. Overigens mogen er beperkt kwetsbare objecten binnen de PRcontour aanwezig zijn, ook na 2010. Voor nieuwe situaties streven we er naar om geen beperkt kwetsbare objecten binnen de PRcontour toe te laten.

Energie/Klimaat • Rapportage over de voortgang van de projecten uit het klimaatprogramma.

• Over de voortgang van het klimaatprogramma is gerapporteerd aan de raadscommissie VROM. De gerapporteerde projecten hebben vooral betrekking op verkeer en vervoer en de bestaande gebouwde omgeving. In de rapportage zijn de cijfers van het energieverbruik van Arnhem weergegeven.

• Inventarisatie van de toepassing van verkoelende elementen op de stad zoals groene daken en water.

• De inventarisatie van de toepassing van verkoelende elementen op de stad zoals groene daken en water heeft plaatsgevonden. De groene daken zijn verder meegenomen in het project Groene Agenda.

• Zie verder deelprogramma 15.1 water.

• Zie verder deelprogramma 15.1 voor resultaten water.

Lucht • De totale weglengte met overschrijdingen van de grenswaarden voor fijn stof en stikstofdioxide neemt af.

• De lengte van de wegvakken langs de gemeentelijke wegen met overschrijding van de grenswaarde voor NO2 in 2009 (resultaten 2010 pas medio 2011 beschikbaar) was 2,2 kilometer (2,5 kilometer in 2008). Het gaat hier met name om de Eusebiusbuitensingel, Weerdjesstraat/Trans en Apeldoornseweg. Overschrijding van de grenswaarde voor fijnstof komt niet meer voor door de genomen (generieke) maatregelen wegverkeer.

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Geur Overzicht geurproblemen en oplossingen.

PAGINA

Programma 15 Duurzaam milieu Beoogde resultaten 2010 t/m 2013 Lucht Het aantal personen met een blootstelling aan overschrijdingen van de grenswaarden voor fijnstof en stikstofdioxide neemt af.


177


Behaalde resultaten 2010 • Bij de wegvakken waar in 2009 de grenswaarde voor NO2 werd overschreden werden 652 personen blootgesteld aan overschrijdingen (745 in 2008; recentere cijfers zijn nog niet beschikbaar).

• De beleidsnota geur is vastgesteld.

Geluid • EU-geluidsniveaukaart en tabellen.

• De EU-geluidsniveaukaart versie 2010 met bijbehorende tabellen is opgesteld.

• Meer woningen in de gewenste geluidsklasse voor weg-, industrie- en railverkeerslawaai.

• Er is geen sprake van meer woningen in de gewenste geluidsklasse voor weg-, industrie- en railverkeerslawaai. De maatregelen van het op te stellen actieplan geluid zullen pas later doorwerken.

• Geluidsproductieplafonds (GPP’s) voor railverkeer en Rijkswegen.

• Door vertraging in de landelijke wetgeving zijn de GPP’s nog niet vastgesteld.

• Maximaal 260 meldingen van geluidsoverlast als gevolg van inrichtingen, evenementen en bouwen sloop activiteiten.

• Het aantal meldingen geluidsoverlast als gevolg van inrichtingen en evenementen bedroeg 329 (279 in 2009). Het aantal meldingen van geluidsoverlast als gevolg van bouwen slooplawaai bedroeg 19 (ook 19 in 2009). Het totaal aantal meldingen geluidsoverlast bedroeg 348.

• 302 A-lijst woningen gesaneerd (van de resterende 644) in de periode t/m 2014 (ISV-III).

• Er is veel aandacht geschonken aan de kwaliteit van de A-lijst. Er zijn circa 46 woningen van de A-lijst gehaald omdat de woningen niet meer aanwezig zijn (ten gevolge van sloop of hernummering of niet als woning in gebruik zijn). • 34 woningen zijn opgenomen / getoets en voldoen aan de wettelijke eisen van het binnenniveau en moeten daarom als gesaneerd worden beschouwd. • Van vier woningen zijn de gevels gesaneerd. Overige resultaten • Voor het bereiken van de grenswaarde voor NO2 per 2015 zijn lokaal diverse projecten op het gebied van schone voertuigen uitgevoerd (waaronder het project publiciteitscampagne e-scooters). Hiernaast is het Dynamisch VerkeersManagement ter hoogte van de Eusebiusbuitensingel vrijwel afgerond en zijn diverse doorstroombevorderende maatregelen genomen of voorbereid. De besluitvorming over de maatregel milieuzone vrachtverkeer is voorbereid. • De eerste stap is gezet met betrekking tot het actieplan geluid. Bij de uitwerking is samenwerking gezocht met grotere gemeenten in de nabijheid als Nijmegen en Apeldoorn. • Het klimaatprogramma is ondergebracht in het nieuwe Stadsprogramma Arnhem Energiestad. Van de lopende projecten heeft het project “Energie uitwisseling met het riool in Rijnboog” in deze periode veel tijd gevraagd. Voor de realisatie hiervan is een belangrijke subsidie verworven.

Samenvatting Bodem De resultaten van Bodem in Beeld 2010 zijn in lijn met de beoogde resultaten 2010-2013. Op het gebied van bodem is verder gestart met het opstellen van een Gebiedsgericht Grondwater-Beheer (GGB) plan voor Presikhaaf. Hiermee wordt efficiënter omgegaan met bemalingen in het gebied en de aanwezige grondwaterverontreiniging. Verder zijn regionaal een bodemfunctieklassenkaart en een bodemkwaliteitskaart opgesteld. Externe veiligheid Op het gebied van externe veiligheid zijn doorzetten van LPG-tankstations nader vastgelegd en zijn de sanering van twee tankstations en de verplaatsing van één tankstation voorbereid. Het aantal beperkt kwetsbare objecten binnen de risicocountouren is nagenoeg gelijk gebleven.

178

PAGINA ONDERWERP

Jaarverslag 2010



Programma 15 Duurzaam milieu Energie/Klimaat De voortgangsrapportage energie is uitgevoerd. De gerapporteerde projecten hebben vooral betrekking op verkeer en vervoer en de bestaande gebouwde omgeving. Het project energie-uitwisseling met het riool in Rijnboog heeft een belangrijke subsidie verkregen.Verder is gestart met het onderbrengen van het klimaatprogramma in het stadsprogramma Arnhem Energiestad. Lucht De luchtkwaliteit is in 2009 wederom licht verbeterd (recentere cijfers zijn niet beschikbaar). De deadline voor het behalen van de grenswaarde voor NO2 in 2015 blijft hiermee binnen handbereik. Voor het bereiken van de grenswaarde voor NO2 zijn lokaal diverse projecten op het gebied van schone voertuigen en doorstroombevordering op de singelring uitgevoerd. Geluid Voor geluid is de EU-geluidsniveaukaart versie 2010 met bijbehorende tabellen opgesteld. Er is geen sprake van meer woningen in de gewenste geluidsklasse voor weg-, industrie- en railverkeerslawaai.

179

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Deelprogramma 15.2 Goed milieubeheer Programma 15 Duurzaam milieu


Rekening 2009

Middelen


Definitief

Rekening 2010

Afwijking

Lasten

Totaal

5.687

3.481

4.405

5.944

-1.539 N

Baten

Totaal

3.730

1.366

4.551

6.454

1.903 V

-1.957

-2.115

146

510

364 V

0 150

0 0

3.212 820

3.527 910

-315 N 90 V

150

0

-2.392

-2.617

-225 N

-1.807

-2.115

-2.246

-2.107

139 V


V/N





Lasten Uitvoeringsprogramma Bodem Bodemsaneringsbijdrage bedrijvenregeling (zie baten ) Uitvoeringsprogramma Lucht Projectkosten energiestrategie en energiebesparing woningen (zie baten) Onderbesteding kapitaallasten (zie mutatie reserve) Bijdrage sanering gasfabriek (zie baten) Diversen

-

Totaal afwijking lasten Baten - Vrijval voorziening Billiton gelden (zie lasten) - Provinciale subsidie bodemuitvoeringsprogramma (project de Wheme) - Bodemsaneringsbijdrage bedrijvenregeling (zie lasten) - Overige saneringsbijdragen - Projectsubsidies energiestrategie en energiebesparing woningen (zie lasten) - Diversen Totaal afwijking baten Totaal afwijking exploitatieresultaat

Afwijking

V/N

-390 -295 -175 -110 5 -600 26

N N N N V N V

-1.539

N

600 500 295 260 100 148

V V V V V V

1.903

V

364

V

180

PAGINA

Deelprogramma 15.2 Goed milieubeheer Programma 15 Duurzaam milieu



ONDERWERP

Jaarverslag 2010


Mutaties reserves

Rekening 2010

Toevoegingen - BR Taakmutaties gemeentefonds - Overloop: Niet bestede ISV-middelen - BR Taakmutaties gemeentefonds - Overloop: Rb 13-12-2010 Niet bestede ISV-middelen - BR Buitengewoon beter: Onderbesteding kapitaallasten

310 3.212 5


3.527

Onttrekkingen - BR Taakmutaties gemeentefonds - Overloop: SLOK klimaatprogramma - BR Taakmutaties gemeentefonds - Overloop: Rb 13-12-2010 Niet bestede ISV-middelen

90 820


910



-2.617

• De dekkendheid van de vergunning wordt bij elke integrale controle meegenomen. Daarmee is deze doelstelling gehaald.

• Bij alle nieuwe vergunningen (Wm • Bij alle nieuwe vergunningen is een handhavingstoets uitgevoerd. Dit bewerkstelligt een goed handhaafbare vergunning. /Wabo) is een handhavingstoets uitgevoerd. • Bij alle nieuw vergunde (Wm/Wabo-)bedrijven heeft een overdrachtscontrole plaatsgevonden.

• Niet in alle gevallen heeft een expliciete overdracht plaatsgevonden. In de meeste gevallen is dat niet nodig gevonden omdat in het voortraject al uitvoerig overleg over de vergunning heeft plaatsgevonden.

• 100% van de prioritaire bedrijven is gecontroleerd.

• Van de 222 geraamde controles bij de prioritaire bedrijven (categorie 4, 3 en 2) zijn, op twee controles na, alle controles uitgevoerd.

• Minimaal 50% naleving bij bedrijven.

• Het naleefgedrag lag een stuk hoger dan geraamd, namelijk op 75%.

• Bij maximaal 5% van de gecontroleerde bedrijven een handhavingsbeschikking opgelegd.

• Bij minder dan 5% (namelijk 3%) van de gecontroleerde bedrijven was het nodig een handhavingsbeschikking op te leggen.

• Maximaal 5% van de handhavingsbeschikkingen is geëffectueerd.

• Dit jaar heeft de gemeente geen handhavingbeschikkingen te hoeven effectueren. De overtredingen waren tijdig opgelost.

ONDERWERP

• Oudste 10% van Wm-vergunningen is gecontroleerd op dekkendheid.

Jaarverslag 2010

Programma Duurzaam milieu Inhoud deelprogramma Om de kwaliteit van de openbare leefomgeving te waarborgen én te verbeteren stelt de gemeente regels aan de realisatie en het gebruik van die leefomgeving (vergunningverleningstaak), ziet toe op de naleving daarvan en handhaaft zonodig (toezichts- en handhavingstaak). Het gaat hierbij in hoofdzaak om regels op grond van de Wet milieubeheer (Wm), meestal in verband met bedrijven en bodem en om regels voor de openbare ruimte uit de Algemene plaatselijke verordening (Apv). De gemeente verankert de regels in vergunningen, meldingen of ontheffingen en baseert zich daarbij op landelijke wetgeving en normen en op vastgestelde gemeentelijke verordeningen of beleidnota’s. Ook op veel, rechtstreeks werkende, landelijke en lokale regels wordt toegezien en gehandhaafd door de gemeente. De gemeente handelt daarnaast ook klachten over de leefomgeving af. De genoemde taken zijn volledig ondergebracht bij de sector Vergunningen en Handhaving. Op het gebied van (milieu)vergunningverlening en -handhaving wordt structureel samengewerkt in de Milieusamenwerking Regio Arnhem (MRA). Voor vergunningverlening en handhaving wat betreft de gebouwde omgeving zie deelprogramma 13.3. Integratie fysieke en sociale handhaving: vanaf 2009 zal op basis van het ‘Uitvoeringsprogramma Integrale handhaving Overlastaspecten’ integraal worden gehandhaafd met name in de aandachtswijken. Het betreft hier handhaving met daaraan gekoppeld zorg op zowel fysiek als sociaal gebied (overlast) waarbij multidisciplinaire handhavingteams zowel ‘voor als achter de voordeur’ opereren. Koppeling en analyse van gegevensbestanden zoals GBA en belastingbestanden gaan hieraan vooraf. Aanleiding voor het opstellen van dit programma is het in 2007 verschenen Marletrapport ‘Leefbaarheid Doorgrond’. Beleidsdoelen • Geldende regels sluiten beter aan bij de werkelijke situatie. • Betere naleving en handhaving van de regels. • Burgers zijn tevredener over hun directe leefomgeving. • Minder bureaucratie. • Minder verloedering in de aandachts- en preventiewijken. Beoogde resultaten Behaalde resultaten 2010 2010 t/m 2013 • 95% van vergunningen is binnen • Er zijn 2928 aanvragen ingediend op grond van de APV en de Drank- en Horecawet. Dit aantal is inclusief de 118 “APV” aanvragen die vanaf 1 okde wettelijke termijn verleend. tober binnen de Wabowetgeving vallen. Het aantal besluiten bedraagt 2655 (ook inclusief de APV-Wabo vergunningen). Van deze aanvragen is meer dan 95% binnen de geldende termijnen verleend.

PAGINA


181

Deelprogramma 15.3 Een goede handhaving van de milieukwaliteit

182

PAGINA


ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Programma Duurzaam milieu Beoogde resultaten 2010 t/m 2013 • 5% minder klachten burgers over de directe leefomgeving ten opzichte van 2009.


Behaalde resultaten 2010 • De gemeente heeft meer klachten ontvangen dan in 2009. Vooral de toename van geluidklachten is hier debet aan. Vooral in het voorjaar en tijdens het evenementenseizoen hebben we veel klachten over geluidsoverlast ontvangen. Een aantal klachten heeft ook betrekking op de geluidsoverlast van terrassen van horecagelegenheden. Met het inwerkingtreden van het rookverbod wordt meer overlast ondervonden van de terrassen.

• 100% van de klachten en meldingen zijn afgehandeld.

• Alle ontvangen klachten en meldingen over de bedrijven en de openbare ruimte zijn afgehandeld.

• 25% van 40 vergunningtypes van SB zijn on-line aan te vragen en procedureel te volgen.

• Van het type aanvragen op grond van de APV en Drank- Horecawet zijn elf van de 35 voorkomende vergunningsoorten digitaal aan te vragen. Van dit aantal is er vijf interactief in werking. Hiermee wordt het doel om minimaal 25 % digitaal aan te kunnen vragen gehaald. Het procedureel volgen van de afwikkeling van de aanvraag is nog niet mogelijk. • Er zijn 15 milieuvergunningen verleend. Daarnaast zijn er 16 meldingen 8.19 verleend in het kader van de Wet milieubeheer. Voorts zijn er 113 meldingen in het kader van het activiteitenbesluit behandeld en verwerkt. Vanaf 1 oktober vallen de milieuvergunningaanvragen onder de Wabo en zijn vanaf dat moment ook online aan te vragen.

• Alle dereguleringsmaatregelen zijn geïmplementeerd. • Inzet van minimaal 60% van de totale toezichtscapaciteit van SB.

• De dereguleringsmaatregelen voorvloeiend uit de invoering van de Wabo zijn geïmplementeerd. • Ook de dereguleringsmaatregelen op grond van de APV zijn doorgevoerd. Overige resultaten • In alle aandachtswijken functioneert nu een overleg “blauw op straat” waarvan politie, gemeentelijke boa’s en gemeentelijke toezichthouders deel uit maken. • Van de dereguleringsmaatregelen die in uitvoering zijn genomen valt op dat de verwachting ten aanzien van de sterke vermindering van het aantal vergunningen, op grond van het oneigenlijk gebruik van de openbare ruimte, bij lange na niet is uitgekomen. Er zijn 548 vergunningen afgegeven terwijl de verwachting lag op 50 tot 100 vergunningen. • Uit het rapport ‘Leefbaarheid Doorgrond (2008)’ blijkt dat Arnhem kampte met leefbaarheidsproblemen, met name in de aanpakwijken’. Veel (pilot-) projecten in die wijken en andere initiatieven hebben inmiddels geleid tot positieve resultaten én een structurele aanpak. Bij die aanpak gaat het om slimmer en sámen werken door en met de verschillende handhavingsdisciplines, gecombineerd met zorg waar nodig. In 2008 is gestart met het opstellen van uitvoeringsprogramma’s voor de integrale aanpak van (milieu)overlast, in eerste instantie voor Presikhaaf. Later bleek het niet meer nodig om voor elke wijk een uitgebreid overlastprogramma op te stellen en is overgestapt naar het werken op regiebasis met de volgende aanpak: Per krachtwijk vindt onder leiding van de wijkmanager periodiek overleg plaats met de belangrijkste partners: Politie, afdeling Toezicht en Preventie, Afdeling Handhaving Cluster Openbare Ruimte. Ad hoc kunnen meer specialistische partners, als sociale rechercheurs, Politie Bijzondere Wetten en de Belastingdienst, worden uitgenodigd. Tijdens dat overleg worden de belangrijkste overlastsituaties van dat moment besproken. Over de aanpak van die concrete situaties worden werkafspraken gemaakt waarna de overlastsituatie wordt aangepakt en de afloop wordt teruggekoppeld. De aanpak is inmiddels ingebed in Stadsprogramma 2. Verbeteren Woon- en Leefomgeving.

ONDERWERP

Samenvatting Alle acties in het kader van de publieke dienstverlening zijn uitgevoerd zoals de implementatie van de dereguleringsmaatregelen en het publiceren van vergunningaanvragen online. Het naleefgedrag van de bedrijven voor wat betreft de miliewetgeving is aanzienlijk toegenomen ten opzichte van vorig jaar. Het aantal klachten van burgers over de openbare ruimte is ten opzichte van 2009 licht toegenomen. Het gaat dan vooral om geluidklachten. De jaarlijkse inspecties van de drie Brzo’99 bedrijven in Arnhem zijn uitgevoerd.

Jaarverslag 2010

Overige resultaten • De jaarlijkse inspecties van de drie Brzo’99 bedrijven (Besluit risico’s zware ongevallen) in Arnhem zijn in samenwerking met de Arbeidsinspectie, regionale Brandweer en Waterschap/Rijkswaterstaat uitgevoerd. De onderwerpen die daarbij aan de orde komen liggen vast in het MeerjarenInspectie Plan. Bij AKZO CMC aan de Westervoortsedijk (inspectie in maart 2010) is geconstateerd dat niet alle maatregelen waren getroffen om zware ongevallen te voorkomen en de gevolgen voor mens en milieu te beperken wat tot een handhavingstraject heeft geleid. Deze maatregelen zijn nu wel genomen. Shell aan de Driepoortenweg (inspectie in september 2010) heeft naar aanleiding van geconstateerde omissies een plan van aanpak opgesteld dat in bezit is van het inspectieteam. Bij Mond en Riksen aan de Industriestraat (inspectie in oktober 2010) zijn geen bijzonderheden geconstateerd.

PAGINA

Programma Duurzaam milieu


183


PAGINA

184

Commissie Volkshuisvesting, Verkeer, Ruimtelijke Ordening en Milieu Portefeuillehouder Mevr. Margreet van Gastel Dhr. Gerrie Elfrink

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Deelprogramma 15.3 Een goede handhaving van de milieukwaliteit Programma 15 Duurzaam milieu


Rekening 2009

Middelen


Rekening 2010

Definitief

Afwijking

Lasten

Totaal

3.757

3.204

3.780

4.270

-490 N

Baten

Totaal

506

386

602

986

384 V

-3.251

-2.818

-3.178

-3.284

-106 N

42 0

0 0

0 0

20 0

-20 N 0

-42

0

0

-20

-20 N

-3.293

-2.818

-3.178

-3.304

-126 N


V/N





Afwijking

V/N

Lasten - Capaciteitsinzet Handhaving - Onderbesteding kapitaallasten (zie mutatie reserve) - Invoering Wabo (Wet Algemene Bepalingen Omgevingsrecht) - Toename van bezwaar en beroep; jurische en milieuadvisering - Afboeken kosten van de niet functionerende applicatie COSA-vergunningen - Diversen

330 20 -430 -310 -280 180

V V N N N V


-490

N

Baten - Niet begrote precario-opbrengsten - Opbr. vergunningverlening a.g.v. nota Rijden in de binnenstad en meer vergunningen horeca- en APV - Diversen

270 150 -36

V V N


384

V


-106

N

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Commissie Volkshuisvesting, Verkeer, Ruimtelijke Ordening en Milieu Portefeuillehouder Mevr. Margreet van Gastel Dhr. Gerrie Elfrink

185

Deelprogramma 15.3 Een goede handhaving van de milieukwaliteit Programma 15 Duurzaam milieu


Rekening 2010

Mutaties reserves

Toevoegingen - BR Buitengewoon beter: Onderbesteding kapitaallasten

20


20


0


-20


Rekening 2010

Investeringen

Investeringen

Economisch nut - Systeem COSA - handhaving - Systeem Wabo - vergunningen

200 92 Totaal economisch nut

292


0


0


292


7 1 8


Bedrijfsvoering -

Kapitaallasten


PAGINA

186

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Algemene dekkingsmiddelen

PAGINA

16

187

programma

PAGINA

188

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

189

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Deelprogramma 16.1 Geldleningen Programma 16 Algemene dekkingsmiddelen

Commissie Veiligheid, Financien en Algemene en Bestuurlijke zaken Portefeuillehouder Dhr. Martijn Leisink bedragen x € 1.000,--

Rekening 2009

Middelen


Definitief

Rekening 2010

Afwijking

Lasten

Totaal

42.058

42.008

42.008

38.624

3.384 V

Baten

Totaal

52.933

48.995

49.035

50.770

1.735 V

10.875

6.987

7.027

12.146

5.119 V

135 0

0 2.000

0 2.000

107 2.000

-107 N 0

-135

2.000

2.000

1.893

-107 N

10.740

8.987

9.027

14.039

5.012 V


V/N





Afwijking

V/N

-

Lasten Minder rentekosten a.g.v. lager volume nieuwe leningen Lagere kosten voor kasgeld Leningen woningbouw: Afname volume Hogere vergoeding rente over bestemmingsreserves Diversen

2.584 1.523 281 -1.110 106

V V V N V


3.384

V

Baten - Hogere rente kapitaalverstrekking aan diensten - Leningen woningbouw: Afname volume - Diversen

1.933 -207 9

V N V


1.735

V


5.119

V

190

PAGINA

Deelprogramma 16.1 Geldleningen Programma 16 Algemene dekkingsmiddelen

Commissie Veiligheid, Financien en Algemene en Bestuurlijke zaken Portefeuillehouder Dhr. Martijn Leisink


ONDERWERP

Jaarverslag 2010


Mutaties reserves

Toevoegingen - BR Volkshuisvesting: Resultaat financiering woningbouw - BR Opslag 0,1% Schuytgraaf: Risicoreserve Totaal mutaties toevoegingen

Rekening 2010

74 33 107

Onttrekkingen - BR Financiering derden: MJPB 2010-2013 sluitend maken jaarschijf 2010

2.000


2.000


1.893


191

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Deelprogramma 16.2 Beleggingen en verzekeringen Programma Algemene dekkingsmiddelen


Rekening 2009

Middelen


Rekening 2010

Definitief

Afwijking

Lasten

Totaal

1.897

1.126

1.161

1.162

-1 N

Baten

Totaal

2.597

1.377

1.377

1.979

602 V

700

251

216

817

601 V

67 0

0 0

0 0

0 0

0 0

Mutaties reserves

-67

0

0

0

0

Saldo

633

251

216

817


V/N


601 V



Afwijking

V/N

Lasten - Diversen

-1

N


-1

N

Baten - Dividenduitkering BNG - Diversen

523 79

V V


602

V


601

V

192

PAGINA

Deelprogramma 16.2 Beleggingen en verzekeringen Programma Algemene dekkingsmiddelen


Toelichting resultaatbestemmingen ONDERWERP

Jaarverslag 2010


Mutaties reserves

Rekening 2010


0


0


0


193

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Deelprogramma 16.3 Belastingen en heffingen Programma 16 Algemene dekkingsmiddelen


Rekening 2009

Middelen


Rekening 2010

Definitief

Afwijking

Lasten

Totaal

8.005

7.719

7.788

9.420

-1.632 N

Baten

Totaal

67.845

68.797

68.864

73.077

4.213 V

59.840

61.078

61.076

63.657

2.581 V

0 223

0 0

0 0

260 118

-260 N 118 V

223

0

0

-142

-142 N

60.063

61.078

61.076

63.515

2.439 V


V/N





Afwijking

V/N

-

Lasten Crediteringen n.a.v. bezwaar, kwijtschelding en oninbaarheid Kosten energie Organisatie-ontwikkeling: Frictiekosten (zie mutatie reserve) Diversen

-1.321 -149 -64 -98

N N N N


-1.632

N

-

Baten OZB Aanslagjaar 2010 OZB Aanslagjaar 2009 Afvalstoffenheffing OZB Aanslagjaar 2008 Meeropbrengst deurwaarder Diversen

1.931 1.115 441 396 217 113

V V V V V V


4.213

V


2.581

V

194

PAGINA

Deelprogramma 16.3 Belastingen en heffingen Programma 16 Algemene dekkingsmiddelen



ONDERWERP

Jaarverslag 2010


Mutaties reserves

Rekening 2010

Toevoegingen - Dienstbedrijfsreserve IZ: Resultaat 2010

260


260

Onttrekkingen - Dienstbedrijfsreserve IZ: Resultaat 2010 - BR Frictiekosten bezuinigingen 2010 / Organisatie-ontwikkeling: Frictiekosten dienst IZ

54 64


118


-142


195

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Deelprogramma 16.4 Algemene uitkeringen Programma 16 Algemene dekkingsmiddelen

Commissie Veiligheid, Financien en Algemene en Bestuurlijke zaken Commissie Dhr. Martijn Leisink bedragen x € 1.000,--

Rekening 2009

Middelen


Definitief

Rekening 2010

Afwijking

Lasten

Totaal

18

1.413

213

317

-104 N

Baten

Totaal

183.547

189.167

197.858

203.277

5.419 V

183.529

187.754

197.645

202.960

5.315 V

2.806 0

0 0

190 8

4.477 8

-4.287 N 0

-2.806

0

-182

-4.469

-4.287 N

180.723

187.754

197.463

198.491

1.028 V


V/N





Afwijking

V/N

Lasten - Interne claims op decentralisatie-uitkeringen gemeentefonds

-104

N


-104

N

Baten - Vervallen Brede Doel Uitkering - Afrekening 2008 en 2009 gemeentefonds op basis van correcties in maatstaven - Meer inkomsten uit gemeentefonds door toename decentralisatie-uitkeringen en correcties maatstaven

-69 202 5.286

N V V


5.419

V


5.315

V

196

PAGINA

Deelprogramma 16.4 Algemene uitkeringen Programma 16 Algemene dekkingsmiddelen

Commissie Veiligheid, Financien en Algemene en Bestuurlijke zaken Commissie Dhr. Martijn Leisink


ONDERWERP

Jaarverslag 2010


Mutaties reserves

Rekening 2010

Toevoegingen -

BR Taakmutaties gemeentefonds - Overloop: Juni- en septembercirculaire 2010 Jeugdwerkloosheid BR Taakmutaties gemeentefonds - Overloop: Junicirculaire 2010 WMO rolstoelen BR Taakmutaties gemeentefonds - Overloop: Junicirculaire 2010 Uitvoeringskosten Wwik BR Taakmutaties gemeentefonds - Overloop: Decembercirculaire 2010 Pilot loondispensatie BR Taakmutaties gemeentefonds - Overloop: Decembercirculaire 2010 Winkelstraatmanagement BR Taakmutaties gemeentefonds - Overloop: Rb 13-12-2010 Herontwikkeling / herbestemming achterstandswijken BR Taakmutaties gemeentefonds - Overloop: Junicirculaire 2010 Brede school, sport en cultuur BR Taakmutaties gemeentefonds - Overloop: Maartciculaire 2009 Stimulering lokale klimaatinitiatieven (SLOK) BR Taakmutaties gemeentefonds - Overloop: Junicirculaire Instapcursussen inburgering BR Taakmutaties gemeentefonds - Overloop: Septembercirculaire 2010 Coffeeshops BR Taakmutaties gemeentefonds - Overloop: Decembercirculaire 2010 Vrouwenopvang beschermd en weerbaar BR Taakmutaties gemeentefonds - Overloop: Rb 01-11-2010 Nabetaling onderwijsachterstanden 2009


2.064 1.100 222 216 205 175 146 138 100 75 21 15 4.477

Onttrekkingen - BR Taakmutaties gemeentefonds - Overloop: Rb 31-05-2010 Looncompensatie impuls brede school

8


8



-4.469

197

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Deelprogramma 16.5 Algemene baten en lasten Programma 16 Algemene dekkingsmiddelen


Rekening 2009

Middelen


Definitief

Rekening 2010

Afwijking

Lasten

Totaal

13.186

16.814

11.085

15.250

-4.165 N

Baten

Totaal

15.510

14.259

6.529

11.544

5.015 V

2.324

-2.555

-4.556

-3.706

850 V

3.384 1.628

1.542 552

4.104 3.032

4.098 3.683

6 V 651 V

-1.756

-990

-1.072

-415

657 V

568

-3.545

-5.628

-4.121

1.507 V


V/N





Afwijking

V/N

-

Lasten Vrijval pensioenpremie ABP Vrijval stelpost energiekosten Vrijval budget ID-banen en verzamelbudget transferium Vrijval restant onvoorziene uitgaven incidenteel en structureel Uitgaven voor diverse afdelingsprojecten (zie baten) Werken / Projecten t.b.v. derden (zie baten) Afrekening MTC Valburg Lagere inzet van directe uren als gevolg van ziekte, opleiding e.d. Frictiekosten m.b.t. bezuinigingen nodig door de vastgoedcrisis (zie mutaties reserves) Niet gedekte plankosten Presikhaaf doordat project langer doorloopt dan voorzien Afwikkeling project Sporen in Arnhem Verhoging voorziening dubieuze debiteuren voor niet ontvangen huur Stichting Rijnhal Diversen

1.600 640 428 406 -3.552 -754 -656 -642 -624 -370 -219 -180 -242

V V V V N N N N N N N N N


-4.165

N

-

Baten Inkomsten voor diverse afdelingsprojecten (zie lasten) Werken / Projecten t.b.v. derden (zie lasten) Niet geraamde inkomsten i.v.m. herrekening mengpercentage BTW/BCF 2009 Vrijval voorziening frictiekosten bezuiniging 2006-2008 Geen rente op belegde reserve (BR Grondexploitatie is nihil) Diversen

3.552 754 358 345 -224 230

V V V V N V


5.015

V

850

V


198

PAGINA

Deelprogramma 16.5 Algemene baten en lasten Programma 16 Algemene dekkingsmiddelen



ONDERWERP

Jaarverslag 2010


Rekening 2010

Mutaties reserves

-

Toevoegingen Algemene Reserve: Begrote rente 2010 Algemene Reserve: Overschot jaarschijf 2010 MJPB 2009-2012 Algemene Reserve: Amendement MJPB 2010-2013 Bezuiniging subsidie Welzijn en Zorg Dienstbedrijfsreserve SB: Resultaat 2010 Dienstbedrijfsreserve SO: Resultaat 2010 BR Frictiekosten bezuinigingen 2010 / Organisatie-ontwikkeling: Rb 21-06-2010 Instellen BR BR Risico en beheer Arnhem Centraal: Rb 13-12-2010: Niet gebruikt budget beheer transferhal

675 545 9 61 308 2.000 500


4.098

Onttrekkingen - Algemene Reserve: MJPB 2008-2011 Sluitend maken Jaarschijf 2010 - Algemene Reserve: Amendement Ome Joop's Tour - Algemene Reserve: Rb 08-02-2010 Stimulering economie - Algemene Reserve: Rb 21-06-2010 Instellen BR Frictiekosten bezuinigingen 2010 / Organisatie-ontwikkeling - BR Werkgelegenheidsimpuls: Onderdeel algemene dekkingsmiddelen - BR Frictiekosten bezuinigingen 2010 / Organisatie-ontwikkeling: Frictiekosten dienst SO

110 20 460 2.000 469 624


3.683


-415


Rekening 2010

Investeringen

Investeringen

Economisch nut - Overname perceel grond voor uitgifte in erfpacht


80

Totaal maatschappelijk werk

0


0


80


82 495 577


Bedrijfsvoering -

Kapitaallasten


199

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Deelprogramma 16.6 Facilitaire Dienst Programma 16 Algemene Dekkingsmiddelen

Commissie Veiligheid, Financiën en Algemene en Bestuurlijke zaken Portefeuillehouder Dhr Martijn Leisink bedragen x € 1.000,--

Rekening 2009

Middelen

Begroot 2010 Primitief Definitief

Rekening 2010

Afwijking

Lasten

Totaal

60.023

55.468

55.499

54.151

1.348 V

Baten

Totaal

61.373

55.468

55.499

55.639

140 V

1.350

0

0

1.488

1.488 V

193 1.513

0 0

0 0

280 49

-280 N 49 V

Mutaties reserves

1.320

0

0

-231

-231 N

Saldo

2.670

0

0

1.257

1.257 V


V/N




Afwijking

V/N

Lasten - Niet structureel invullen vacatureruimte - Vrijval kapitaalslasten Informatie technologie en Kantoorhuisvesting - Huisvestingslasten - Kwaliteitsimpuls Vastgoedbedrijf - Juridische- en overige kosten Vitesse en Gelredome - Desinvestering ICT a.g.v. beëindiging dienstverlening HGM - Kerstpakketten personeel gemeente Arnhem - Diversen

1.400 1.300 -689 -223 -217 -206 -110 93

V V N N N N N V


1.348

V

Baten - Vastgoed - Diversen

117 23

V V


140

V

1.488

V


200

PAGINA

Deelprogramma 16.6 Facilitaire Dienst Programma 16 Algemene Dekkingsmiddelen

Commissie Veiligheid, Financiën en Algemene en Bestuurlijke zaken Portefeuillehouder Dhr Martijn Leisink


ONDERWERP

Jaarverslag 2010


Rekening 2010

Mutaties reserves

Toevoegingen - Dienstbedrijfsreserve FD: Resultaat 2010 - Dienstbedrijfsreserve SO: Vastgoed

260 20


280

Onttrekkingen - BR Nieuwbouw stadskantoor: Kosten project nieuwbouw

49


49


-231


Rekening 2010

Investeringen

Investeringen

Economisch nut Nieuwbouw Stadskantoor Werkplekmeubilair DIGA Vervangingsinvesteringen ICT-infrastructuur (Hard- en software, PC's, servers, netwerk) Vervangingsinvesteringen Auto's Desinvesteringen SO Vastgoed

481 333 3.033 385 22 -46

Totaal economisch nut

4.208


0


0


4.208


4.374 5.490 9.864


Bedrijfsvoering -

Kapitaallasten


PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Paragrafen

201

4

PAGINA

202

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

203

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

4. PARAGRAFEN Paragrafen vormen een ‘dwarsdoorsnede’ van de begroting en het jaarverslag, bezien vanuit een bepaald perspectief. Het gaat hierbij om beleidslijnen van het beheersproces waarbij sprake is van grote financiële impact, een grote politieke betekenis of een aanzienlijk belang voor de realisatie van de beleidsprogramma’s. De paragrafen geven daarmee belangrijke aanvullende informatie over de meerjarige financiële positie van de gemeente, waardoor de raad beter in staat is de controlerende functie uit te oefenen. In de paragrafen worden kaderstellende beleidslijnen vastgelegd met betrekking tot relevante beheersmatige aspecten. De wijze waarop invulling wordt gegeven aan de paragrafen wisselt per onderwerp. Ten aanzien van een groot aantal paragrafen is er een kaderstellende beleidsnota door de raad vastgesteld. Het karakter van de paragraaf wijzigt daardoor in het actualiseren en bewaken van de voorgenomen voortgang van het betreffende onderwerp. In dit jaarverslag is een nieuwe paragraaf opgenomen, namelijk een toelichting op de integriteit. Daarnaast wordt in een separaat boekwerk de detailinformatie over de verbonden partijen ter kennisneming aangeboden. In dit jaarverslag zijn de volgende paragrafen opgenomen: Par. 4.1 Lokale heffingen Par. 4.2 Weerstandsvermogen Par. 4.3 Grondbeleid Par. 4.4 Financiering Par. 4.5 Bedrijfsvoering Par. 4.6 Verbonden partijen Par. 4.7 Onderhoud kapitaalgoederem Par. 4.8 Investeringen Par. 4.9 Subsidies Par. 4.10 Integriteit Par. 4.11 Stad in balans Par. 4.12 Turap 1-2011 (informatie over 2011)

PAGINA

204

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

205

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

4.1 Lokale Heffingen Uitgangspunten van de tarieven De tarieven van de belastingen voor 2010 sluiten aan bij de beleidsuitgangspunten voor de lokale heffingen zoals opgenomen in de meerjarenprogrammabegroting. Voor de tarieven lokale heffingen zijn concreet de volgende afspraken gemaakt: • De tariefsgroei en opbrengstgroei van de OZB is gematigd (beheerst en adequaat). • De tarieven van de in 2007 ingevoerde rioolheffing zal in de periode 2007-2010 jaarlijks stijgen, totdat de extra kosten - genoemd in GRP – bijna volledig worden gedekt. De gemeente Arnhem kiest voor een gespreide toename van de opbrengsten van de rioolheffing, om daarmee ook de toename van de lastendruk voor burgers en ondernemers zoveel als mogelijk te spreiden. Na 2011 zal alleen de reguliere stijging van het GRP aan de orde zijn. Vanaf 2011 wordt dan ongeveer 90% van de kosten met de rioolheffing gedekt. • De afvalstoffenheffing is nog niet voor 100% kostendekkend. • De tarieven van de Parkeerbelasting mogen, naast de toegestane nominale ontwikkeling, jaarlijks met 1,5% toenemen conform de nota parkeerbeleid. • Alle andere tarieven mogen afhankelijk van de heffingssoort stijgen met de toegestane nominale ontwikkeling van 2,68%. Dit percentage is opgebouwd uit het gemiddelde van de loon (1,75%)- en prijscompensatie (3,6% inclusief nacalculatie). Op 17 maart 2009 zijn deze percentages landelijk vastgesteld door het CPB. • Tarieven van vergunningen en leges blijven gelijk indien er een wettelijke maximering is van de tarieven, door de afrondingssystematiek of omdat de opbrengsten de kosten overstijgen. Belangrijke ontwikkelingen 2010 Ook 2010 was weer een dynamisch belastingjaar. Verschillende ontwikkelingen, geïnitieerd door de gemeente Arnhem of de rijksoverheid, hebben een belangrijke bijdrage geleverd aan de invulling van de gemeentelijke belastingen. Het betreft de volgende ontwikkelingen: Kwaliteitsverbetering objectenbestand Het objectenbestand wordt gefaseerd per cluster geactualiseerd. Zo zijn de winkelpanden opnieuw getaxeerd. Door het toepassen van kwalitatief betere taxatiemethode ontstaat een beter inzicht in de actuele waarden van de deze objecten. Dit heeft ten opzichte van voorafgaande jaren een forse waardestijging tot gevolg gehad. Door actieve communicatie met de ondernemersverenigingen is er veel informatie verstrekt en zijn veel objecten door een taxateur bezocht. Dit heeft geleid tot veel draagvlak bij de klanten, maar ook tot nog verdergaande bestandsoptimalisatie. De geringe aanpassingen in de bezwaarfase en het weinig aantal beroepen geven aan dat de waardestijging herkenbaar en verdedigbaar is gebleken. Gevolgen financiële crisis Voor het belastingjaar 2010 (peildatum 1 januari 2009) zijn er weinig gevolgen gezien en gemerkt van de financiële crisis. De leegstand wijkt nauwelijks af van voorafgaande jaren. Wel is er, gelet op de grote waardestijging bij de winkels, de mogelijkheid geboden dat ook niet natuurlijke personen de aanslag in de termijnen kunnen betalen. Hiervan is ruim gebruik gemaakt, besloten is deze regeling door te trekken naar de opvolgende jaren. Ontwikkeling bezwaren Er is in zijn totaliteit sprake van een daling van het aantal bezwaarschriften ten opzichte van 2009 met circa 22%. Een bezwaarschrift kan voor meerdere objecten bezwaar maken tegen de waarde (waardebezwaar) of het heffen van de belasting (heffenbezwaar). Ondanks minder bezwaarschriften is het aantal objecten voor woningen en niet-woningen waartegen bezwaar is ingediend gestegen met 3,5%. Deze stijging is voornamelijk toe te schrijven aan een toename van het aantal bezwaren bij het segment woningen. De stijging is significant toegenomen ten opzichte van vorig jaar. Binnen het segment woningen is gemiddeld circa de helft van de waardebezwaren ongegrond verklaard. Voornaamste oorzaken van de stijging van het aantal bezwaren zijn: de waardepeildatum ligt voor de WOZ een jaar eerder (klanten zien de crisis dan niet meteen vertaald in een lagere WOZ waarde), actievere communicatie (paarse caravan), de financiële crisis (burgers kijken kritischer naar hun belastingaanslag) en uitvoering van bestandsoptimalisatie (controles leegstand, nieuwe feiten inzichtelijk). Daarnaast zijn er commerciële partijen op de markt actief die burgers stimuleren en adviseren bezwaar aan te tekenen.

206

PAGINA ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Bij de niet-woningen is een lichte stijging van het aantal bezwaren ten opzichte van vorig jaar zichtbaar, dit komt voornamelijk door de herwaardering van het winkelsegment. Daarbij opgemerkt dat het grootste gedeelte van het aantal bezwaren bij winkeliers ongegrond is verklaard. Overigens is het aantal bezwaren niet woningen sinds 2006 met de invoering van de wet “werken aan winst” al flink gestegen, dit is een landelijke trend. De uitvoeringskosten voor bezwaar niet-woningen zijn daarmee flink opgelopen. Invorderingsbestand Vanaf 2010 voert de gemeente het gehele traject van invordering zelfstandig uit: voorheen werd dwanginvordering uitbesteed. Daardoor is het ons gelukt om de openstaande posten aanzienlijk terug te dringen en het aantal debiteuren te verlagen. De bestanden zijn opgeschoond tot en met 2005. Regionale samenwerking In 2010 is in samenwerking met Renkum onderzocht of het haalbaar en wenselijk is alle belastingtaken van Renkum naar Arnhem over te hevelen. Het resultaat hiervan is vastgelegd in de herziene samenwerkingsovereenkomst. Naast deze samenwerking is Arnhem een van de initiatiefnemers van het samenwerkingsverband Kohier. Hierin participeren Apeldoorn, Arnhem, Ede, Nijmegen en Renkum. Binnen dit samenwerkingsverband zijn met name afspraken gemaakt over gezamenlijke inkoop en aanbesteding.

Afval De raad heeft in juni 2008 het afvalplan 2008-2012 vastgesteld. Dit plan omvat onder andere een 3-tal met elkaar samenhangende maatregelen ter optimalisatie van de afvalinzameling en het stimuleren van het afvalscheidingsgedrag. Het vastgestelde pakket aan maatregelen bestaat uit: het invoeren van toegangscontrole op de ondergrondse containers voor restafval (OC’s); het voorzien van de grijze minicontainers van een chip; deze 2 maatregelen worden gecombineerd met de aanschaf van een container managementsysteem (CMS); het introduceren van een derde minicontainer voor de inzameling van papier. Hierbij is ook voorzien dat men extra afvalstoffenheffing zou moeten gaan betalen voor het gebruik van meer dan 1 grijze minicontaiber. Het college heeft vooralsnog afgezien van de uitvoering van deze maatregelen. Definitieve besluitvorming hierover door de Raad zal in 2011 plaatsvinden. Kwijtscheldingsbeleid (lokaal armoedebeleid in relatie tot de gemeentelijke heffingen) Kwijtschelding is één van de instrumenten van het lokale minimabeleid om de lasten van de inwoners met een laag inkomen te beperken. Het wordt verleend voor de afvalstoffenheffing, de rioolheffing en de hondenbelasting (de eerste hond). Bij kwijtschelding komen inwoners met een inkomen dat lager uitvalt dan een bepaald grensbedrag, gedeeltelijk of volledig in aanmerking voor kwijtschelding van de gemeentelijke heffingen. Voorwaarde is dat het vermogen van de klant niet hoger is dan een wettelijk normbedrag. Arnhem kent een ruimhartige invulling van het kwijtscheldingsbeleid, omdat gerekend wordt met het hoogst mogelijke grensbedrag voor het inkomen. Hoe hoger dit bedrag, hoe eerder inwoners in aanmerking komen voor volledige kwijtschelding of hoe hoger het kwijtscheldingsbedrag bij gedeeltelijke kwijtschelding. Inwoners van Arnhem die wel aan de inkomensvoorwaarde voldoen, maar door het bezit van een huis niet aan de vermogensvoorwaarde voldoen, kunnen bij de Stadsbank geld lenen tegen gunstige voorwaarden voor het betalen van de gemeentelijke belastingen. De lening wordt bij verkoop van de woning afgelost uit de opbrengst van de verkoop. Van deze regeling wordt nog maar mondjesmaat gebruik gemaakt. Een groot deel van de doelgroep komt in aanmerking voor automatische kwijtschelding. De inwoners met een WWB uitkering of een AOW uitkering, maar ook alle Arnhem Card houders die in het voorafgaande jaar recht hadden op volledige kwijtschelding van de gemeentelijke belastingen. Automatische kwijtschelding betekent dat de klant niets hoeft aan te vragen. De klant ontvangt een brief, waarop wordt aangegeven dat kwijtschelding is verleend, tenzij later mocht blijken dat men geen recht op kwijtschelding blijkt te hebben. Arnhem is één van de eerste gemeenten die het mogelijk heeft gemaakt dat kleine ondernemers en zelfstandigen in aanmerking kunnen komen voor kwijtschelding van de gemeentelijke belastingen, die zij als privé-persoon moesten betalen. Behaalde effecten 2010 De beheerste ontwikkeling van de lasten is goed te meten aan de hand van de ontwikkeling van de woonlasten zoals het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (COELO) die over 2010 en voorgaande jaren heeft gemeten voor 37 grote gemeenten (belastingoverzicht grote gemeenten). Eén indicator uit dat overzicht

Lasten kwijtschelding per heffingssoort (bedragen x € 1.000) Omschrijving belastingsoort

Realisatie

Begroot

Realisatie

Afwijking

2009

2010

2010

t.o.v. begroting Bedragen x € 1.000,--

Afvalstoffenheffing

1.467

1.550

1.487

63

477

160

706

-546

64

35

71

-36

2.008

1.745

2.264

-519

Rioolrecht Hondenbelasting Totaal

In 2010 is circa € 2,3 miljoen kwijtgescholden, voornamelijk bij de afvalstoffenheffing. In 2010 is in totaal aan 10.072 huishoudens kwijtschelding toegekend, waarvan 7.775 automatische kwijtscheldingen en 2.297 handmatige kwijtscheldingen. In 2009 is in totaal € 1,5 miljoen aan afvalstoffenheffing kwijtgescholden. In 2010 bedroeg dit ook € 1,5 miljoen. In totaal is € 63.000 meer kwijtgescholden dan begroot aan afvalstoffenheffing. De totale afwijking van € 0,5 miljoen ontstaat voornamelijk door rioolheffing waarbij de sterke tariefstijging niet vertaald is in de begroting van de verwachte kwijtscheldingen. Dit is voor 2011 gewijzigd. Netto resultaat per belastingsoort

Omschrijving belastingsoort

Realisatie

Begroting

Realisatie

Afwijking

baten-lasten

baten-lasten

baten-lasten

t.o.v.

2009

2010

2010

begroting Bedragen x € 1.000,--

Onroerend Zaakbelasting

46.938

44.199

47.018

Afvalstoffenheffing

9.061

8.997

9.455

458

Rioolrecht

5.367

9.291

8.533

-758

495

417

494

77

Hondenbelasting

2.819

Precario

204

204

220

16

Toeristenbelasting

123

198

219

21

47

75

54

-21

62.235

63.381

65.993

2.612

Roerende Zaakbelasting Totaal

Resultaten zijn inclusief lasten en baten voorgaande jaren 2009 en 2008 Onderstaande grafiek maakt goed zichtbaar dat de Onroerend Zaakbelasting (OZB) verreweg de voornaamste bron van inkomsten is, op afstand gevolgd door de afvalstoffenheffing en het rioolrecht:

ONDERWERP

Kwijtschelding

Jaarverslag 2010

Financiële resultaten 2010

PAGINA

Ontwikkeling van de woonlasten ten opzichte van de 36 grootste gemeenten De woonlasten lagen in de gemeente Arnhem in de jaren tot 2006 rondom het gemiddelde van de grote gemeenten. De positie van Arnhem ten opzichte van de andere gemeenten is altijd redelijk stabiel geweest, ondanks de toename van de kosten rioolonderhoud in de OZB. Vanaf 2010 zijn de woonlasten ten opzichte van een aantal andere gemeenten e relatief gezien meer toegenomen. Arnhem neemt daardoor nu de 18 plaats in, in 2009 e was dat de 9 plaats. Met een gemiddelde woonlast van € 636 zit Arnhem nu iets boven het gemiddelde van de 37 grote gemeenten (€ 616).

207

geeft een goed beeld van de lokale lastendruk ten opzichte van andere gemeenten. Het betreft de gemeentelijke woonlasten. Die bestaat uit de OZB, de afvalstoffenheffing en de rioolrechten.

208

PAGINA ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Rioolrecht 12,9%

Hondenbelasting 0,7%

Precario 0,3%

Toeristenbelasting 0,3% Roerende Zaakbelasting 0,1%

Afvalstoffenheffing 14,3%

Onroerend Zaakbelasting 71,2%

Onroerende zaakbelasting De maximale verwachte netto opbrengst op basis van de eindwaarde van de objecten voor het belastingjaar 2010 bedraagt € 48,3 miljoen. Deze verwachting moet neerwaarts bijgesteld worden voor gederfde opbrengsten door leegstand van bedrijven. Hierdoor resteert een verwachte opbrengst van ongeveer € 47,4 miljoen. Deze eindstand is circa € 1,0 miljoen hoger dan begroot. Vooral bestandsoptimalisatie en de hertaxaties in algemene zin liggen hieraan ten grondslag. De opbrengst is gerealiseerd door het opleggen van de kohieren in 2010. Met het derde en tevens laatste kohier 2010 is nagenoeg 100% opgelegd. Dit is inclusief de mutaties die voortkomen uit de toegekende waardebezwaren. De correcties die voortvloeien uit deze bezwaren leiden enerzijds tot een hernieuwde belastingaanslag en anderzijds tot een creditering van de eerste aanslag. De bruto opbrengst van het belastingjaar 2010 bedraagt € 48,4 miljoen. De verwachte opbrengst is becijferd op ongeveer € 47,4 miljoen. Het verschil komt overeen met de post crediteringen die betrekking hebben op 2010. Hiermee is volledigheid van de OZB vastgesteld en verklaard. In onderstaande tabel is de bruto opbrengst van de OZB nader uitgesplitst naar woningen en niet-woningen. Na aftrek van het nadeel aan lasten (bezwaar en oninbaarheid: € 0,7 miljoen) en het toevoegen van de extra opbrengsten van voorgaande belastingjaren (€ 1,5 miljoen) ontstaat vervolgens het netto resultaat van € 2,8 miljoen dat in bovenstaande totaaltabel (netto resultaat per belastingsoort) is gepresenteerd.

Tarieven Onroerend Zaakbelasting

Gebruiker

WOZ-waarde (begroot)

Eigenaar

Bedragen x € 1.000,--

Woningen Niet-woningen Totaal

0,1692%

13.496.944

0,2136%

0,2648%

4.896.196

0

0

18.393.140

ONDERWERP

Totaal

Jaarverslag 2010

Eigenaar

PAGINA

Gebruiker

Opbrengst Onroerend Zaakbelasting

209

Begroot


Woningen

22.936

22.936

Niet-woningen

10.503

13.021

23.524

Totaal

10.503

35.957

46.460

Realisatie

Gebruiker

Opbrengst Onroerend Zaakbelasting

Eigenaar

Totaal Bedragen x € 1.000,--

Woningen

23.661

23.661

Niet-woningen

10.557

14.194

24.751

Totaal

10.557

37.855

48.412

Afvalstoffenheffing De meeropbrengst afvalstoffenheffing bestaat uit meerdere belastingjaren, maar het belastingjaar 2010 realiseert het grootste deel van de meeropbrengst: ca € 0,4 miljoen. Door de afwikkeling van bezwaren en opleggen met terugwerkende kracht van areaalontwikkeling is deze meeropbrengst gerealiseerd. De meerkosten als gevolg van crediteringen en kwijtscheldingen bedragen € 16.000. Per saldo resteert een voordeel van circa € 0,41 miljoen. In de onderstaande tabel wordt een overzicht gegeven van het aantal huishoudens en de bruto opbrengst van de afvalstoffenheffing:

Tarieven Afvalstoffenheffing

Tarief 2010

Eenpersoonshuishoudens

€ 141,36

Meerpersoonshuishoudens

€ 190,80

Opbrengst Afvalstoffenheffing

Begroot

Realisatie

Begroot

Realisatie

aantal

aantal

2010

2010

huishoudens

huishoudens Bedragen x € 1.000,--


Eenpersoonshuishoudens

24.120

24.371

3.410

3.555

Meerpersoonshuishoudens

39.610

39.984

7.560

7.814

Totaal

63.730

64.355

10.970

11.369

Na aftrek van de lasten (bezwaar en kwijtschelding) en bijtelling van de ontvangsten voorgaande belastingjaren, ontstaat het netto resultaat (zie bovenstaande tabel Netto resultaat per belastingsoort). Rioolrecht Met ingang van 2007 wordt het rioolrecht opgelegd. De verwachte opbrengst voor het aanslagjaar 2010 ligt ongeveer rond de € 10 miljoen. Evenals bij de OZB moet deze verwachting neerwaarts bijgesteld worden voor leegstand en objecten zonder rioolaansluiting (buitengebied). Ten opzichte van de begroting resteert dan een nadeel van circa € 0,4 miljoen. Dit komt vooral door de gederfde opbrengst uit de objecten zonder

210

PAGINA ONDERWERP

Jaarverslag 2010

rioolaansluiting. Deze constatering wordt gebruikt bij het herijken van de nieuwe begrotingsopzet voor de rioolheffing. Zoals ook aangegeven bij de OZB moet de verwachte opbrengst gecorrigeerd worden voor de crediteringen waarmee aansluiting wordt bereikt met de (werkelijk gerealiseerde) netto opbrengst. Ook hier luidt de conclusie dat de volledigheid van de opbrengsten is gerealiseerd. Ten opzichte van de begroting ligt de opbrengst wel € 165.000 lager dan begroot door de gederfde opbrengst. Het totale resultaat rioolheffing (zie bovenstaande tabel Netto resultaat belastingsoort) wordt nadelig beïnvloed door een groot nadeel met betrekking tot de kwijtscheldingen en crediteringen (de sterke tariefstijging van de rioolheffing is in 2010 niet vertaald in de begroting van de kwijtscheldingen. Dit is voor 2011 gewijzigd). De opbrengst uit voorgaande belastingjaren levert een voordelige bijdrage aan het eindresultaat. Per saldo resteert een nadeel van € 0,76 miljoen.

Opbrengst Rioolheffing

Realisatie

Begroot

Realisatie

2009

2010

2010

Afwijking t.o.v. begroting Bedragen x € 1.000,--

Rioolheffing

6.082

9.737

9.572

-165

Totaal

6.082

9.737

9.572

-165

Hondenbelasting In 2009 is er in Arnhem intensief controle uitgevoerd op de aangifte van honden ten behoeve van de betaling van hondenbelasting. In 2010 is het effect van intensieve controle en melding in de media in het resultaat zichtbaar. De aanslagoplegging ligt € 77.000 boven het verwachte bedrag. Precario De structureel opgehoogde begroting voor precariobelasting is voorzichtig geweest. De inschatting wijkt € 16.000 voordelig af. Toeristenbelasting De opbrengst toeristenbelasting 2010 wordt niet eerder dan in 2011 opgelegd. Net als in voorgaande jaren wordt hiervoor wel een vordering opgenomen. Het gepresenteerde resultaat in de jaarrekening 2010 grijpt terug op voorliggende belastingjaren. De daadwerkelijke oplegging valt in werkelijkheid positiever uit dan voorzien en veroorzaakt het aangegeven voordeel. Roerende zaakbelasting De in 2008 afgewikkelde beroepsprocedures hebben geleid tot een aantal structurele waardeverminderingen die ook in 2010 een negatief effect laten zien op het verwachte resultaat RZB. Financiële resultaten overige heffingen en leges In onderstaande tabel zijn de resultaten op de overige heffingen en leges weergegeven: Overige heffingssoorten

Realisatie

Begroot

Realisatie

2009

2010

2010

Afwijking 2010 bedagen x € 1.000

Leges burgelijke stand

2.833

2.525

2.773

Bouw- en sloopvergunningen

3.490

4.875

4.878

3

Leges Algemene Plaatselijke Verordeningen

310

291

422

131

Scheepvaartrechten

273

286

375

89

Marktgelden Parkeerbelasting Totaal

248

255

287

246

-41

4.668

5.163

5.030

-133

11.829

13.427

13.724

297

Parkeerbelasting De opbrengst van de parkeerbelasting ligt met € 5,0 miljoen iets lager dan begroot is. Het aantal verkochte parkeertickets is enigszins lager uitgevallen dan vooraf geraamd.

ONDERWERP

Marktgelden De inkomsten marktgelden bedragen € 246.000 en is daarmede € 41.000 lager dan de begroting van € 287.000. De oorzaak is dat het aantal kramen al vanaf 2009 een dalende lijn te zien geeft. In 2008 is er sprake van 494 kramen, in 2009 zijn dat er 412 en in 2010 zijn er 410 kramen. Dat is een daling met 17% sinds het jaar 2008, waardoor de inkomstenderving structureel is. Maatregelen zijn nodig om de inkomsten weer op peil te krijgen.

Jaarverslag 2010

Scheepvaartrechten De opbrengst bedraagt € 375.000 en is daarmede € 89.000 hoger dan het kader. Het aantal betalende vrachtschepen is 50 minder dan in 2009 en bedraagt 917. Het aantal passagiersschepen bedraagt net als in 2009 676 schepen. De facturering inzake de scheepvaartgelden vindt vanaf 2010 plaats op basis van het nieuwe operationele systeem Pomac. Eveneens vanaf 2010 ontvangen de in het buitenland gevestigde rederijen op grond van Europese regelgeving de facturen exclusief btw. In het land van vestiging dient vervolgens deze btw te worden afgedragen.

PAGINA

Leges Algemene plaatselijke verordening De legesopbrengst bedraagt € 422.000 en is dus € 131.000 meer dan geraamd. Door de uitvoering van de vastgestelde nota “ Rijden in de binnenstad “ is er sprake van een eenmalige extra legesopbrengst van € 57.000. Daarnaast zijn er hogere opbrengsten dan geraamd bij de afgifte van vergunningen horeca (€ 28.000), oneigenlijk gebruik openbare grond (€ 17.000), kap- (€ 11.000) en aanleg- ( € 10.000) alsmede overige vergunningen (€ 8.000).

211

Bouw-, sloop-, gebruiks- en expl. vergunningen Uiteindelijk zijn er meer vergunningaanvragen ontvangen dan aanvankelijk werd verwacht. Dat heeft vooral te maken met stimuleringsmaatregelen inzake woningbouw die vanuit het rijk beschikbaar zijn gesteld om de woningmarkt na de economische crisis weer aan te laten trekken.

212

PAGINA ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Overzicht belangrijkste gemeentelijke heffingen Gemeentelijke belastingen worden geheven om een deel van de algemene uitgaven (bijvoorbeeld onroerende zaakbelasting) of om specifieke kosten (bijvoorbeeld afvalstoffenheffing) te dekken en vormt daarmee een bestanddeel van de sluitende meerjarenbegroting. Belasting / heffing Onroerende zaak Belasting

Beknopte toelichting Betreft een belasting voor het in eigendom hebben of gebruiken van onroerende zaken in de gemeente Arnhem. De grondslag van de belasting is de WOZ-waarde van de woning of niet-woning. Het geldende tarief voor eigenaars van woningen of eigenaars en gebruikers van niet-woningen is gebaseerd op een percentage van de WOZ-waarde. De belasting wordt via een aanslag opgelegd aan iedereen die op 1 januari van het belastingjaar eigenaar of gebruiker is van een onroerende zaak.

Afvalstoffenheffing

Betreft een heffing voor het inzamelen en verwerken van huishoudelijk afval. De grondslag voor de heffing is het aantal inwoners (betreft twee categorieën: eenpersoons of meerpersoonshuishouden). De heffing wordt via een aanslag opgelegd aan iedereen die op 1 januari van het belastingjaar gebruiker is van een woning. De heffing is een tijdvakbelasting en komt in aanmerking voor de ontheffingsregeling. Bij verhuizing naar een woning buiten Arnhem wordt ontheffing verleend voor de resterende volle maanden, dat de inwoner niet meer woonachtig is in Arnhem. Zodra er nieuwe bewoners ingeschreven worden, ontvangen deze bewoners een aanslag voor de resterende afvalstoffenheffing.

Rioolrecht

Vanaf 1 januari 2007 worden rioolrechten geheven van de gebruikers van een aansluiting op de riolering. De heffing wordt via aanslag opgelegd aan iedereen die op 1 januari gebruiker is van een woning of niet woning. Dat gebeurt in combinatie met de OZB, de afvalstoffenheffing en eventueel de hondenbelasting. De grondslag van de belasting is een percentage van de WOZ-waarde. De rioolrechten komen tot 2010 nog niet in aanmerking voor de ontheffingsregeling (teruggave bij een verhuizing buiten Arnhem).

Leges

Leges zijn vergoedingen voor diensten of producten, die de gemeente levert. Dat zijn bijvoorbeeld paspoorten, uittreksels uit registers, vergunningen e.d. Daarbij geldt dat leges in het totaal in beginsel niet hoger mogen zijn dan de kosten die de gemeente voor het geheel van de legesplichtige diensten of producten maakt. De leges worden in rekening gebracht bij de aanvrager van de dienst of het product. Voor sommige leges geldt een wettelijk maximum tarief (bijvoorbeeld voor paspoorten).

Parkeerbelasting

Betreft een belasting voor het parkeren van een voertuig op een plaats waar parkeerbelasting verschuldigd is. De grondslag is de duur van het parkeren. De parkeertijd maal het tarief bepaalt de hoogte van het bedrag. De belasting wordt geheven door het kopen van een parkeerticket of een parkeervergunning.

Roerende zaakbelasting

Betreft een belasting voor het in eigendom hebben of gebruiken van roerende zaken, zoals woonboten, in de gemeente Arnhem. De grondslag van de belasting is een percentage van de WOZ-waarde. De belasting wordt via een aanslag opgelegd aan iedereen die op 1 januari van het belastingjaar eigenaar of gebruiker is van de roerende zaak.

Precariobelasting

De precariobelasting wordt in rekening gebracht bij degene die bepaalde voorwerpen onder, op of boven de voor openbare dienst bestemde gemeentegrond heeft. De grondslag is het aantal vierkante meters dat in gebruik is. Het aantal vierkante meters maal het tarief bepaalt de te innen belasting. De belasting wordt opgelegd bij wege van aanslag.

Toeristenbelasting

Betreft een belasting die wordt geheven voor het verblijf in de gemeente Arnhem door niet-inwoners van de gemeente Arnhem. De grondslag is het aantal overnachtingen. De belasting wordt betaald door de eigenaars van een camping, hotel, pension of haven. Zij voldoen de belasting op aangifte.

Hondenbelasting

Betreft een belasting voor het houden van één of meerdere honden. De grondslag is het aantal honden, dat een houder heeft. Bij het vaststellen van de hondenbelasting wordt een progressief tarief gehanteerd voor iedere 2e hond of meer. De belasting wordt via een aanslag opgelegd aan de houder van de hond(en).

213

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

4.2 Weerstandsvermogen Op 13 februari 2006 is de beleidsnota “weerstandsvermogen en risicomanagement” vastgesteld. De beleidsnota omvat de vastgestelde beleidslijn geredeneerd vanuit het wettelijk kader “Besluit begroting en verantwoording” en de “Verordening financieel beleid en beheer gemeente Arnhem” over het gewenst geachte niveau van het weerstandsvermogen. Het weerstandsvermogen geeft de mate aan waarin de gemeente Arnhem in staat is om financiële en budgettaire tegenvallers op te vangen. Dit zonder dat dit leidt tot een directe aanpassing van het beleid. Het weerstandsvermogen wordt berekend door de benodigde weerstandscapaciteit, de risico’s, af te zetten tegen de beschikbare weerstandscapaciteit, de middelen. In de nota de “weerstandsvermogen en risicomanagement” is vastgelegd dat ten aanzien van de risico’s een zekerheidspercentage wordt gehanteerd van 75-90%. De gewenste weerstandscapaciteit wordt bepaald door de omvang en impact van de risico’s. Onder beschikbare weerstandscapaciteit verstaan wij die middelen en mogelijkheden waarover de gemeente beschikt om risico’s te kunnen dekken. De hoogte van de beschikbare weerstandscapaciteit wordt bepaald door de reserves van de gemeente, o.a. de Algemene Reserve, Dienst Bedrijfsreserves, de Bedrijfsreserves Grondexploitatie en Strategische projecten en de winstpotenties in de grondexploitatie. Het beleid van de gemeente Arnhem is gericht op een pro-actieve risicosturing, waarbij voortdurend de relatie met de beschikbare weerstandscapaciteit in ogenschouw wordt gehouden. Het doel is daarbij om niet iedere tegenvaller direct van invloed te laten zijn op het lopende beleid, waardoor de reguliere dienstverlening niet in het gedrang komt. De minimale norm voor de weerstandsvermogen is vastgesteld op een zekerheidspercentage van 75%. Wanneer de gemeente onder deze norm komt, is aanzuivering van de reservepositie vereist. Komt de reservepositie boven de norm, die geldt bij een zekerheidspercentage van 90%, dan kunnen reserves worden aangewend voor dekking van (nieuw) beleid. Actueel weerstandsvermogen Ten tijde van de vaststelling van de MJPB 2010-2013 bleek de gemeente over onvoldoende weerstandscapaciteit te beschikken en was het weerstandvermogen onder de gestelde norm van 75%. Bij de vaststelling van de eerste Turap 2010 was er sprake van een positief weerstandsvermogen en voldeed de gemeente daarbij aan de vereiste van de beleidsnota. In de tweede Turap 2010 bleek wederom dat de gemeente niet beschikte over voldoende weerstandsvermogen. Gelet op de confrontatie van de beschikbare weerstandscapaciteit van € 46,5 miljoen en de gewenste weerstandscapaciteit die berekend is op basis van het risicoprofiel met een zekerheidspercentage van 90% en 75% van respectievelijk € 54,5 miljoen (90%) en € 49,0 miljoen (75%), blijkt dat de gemeente, bij het opmaken van dit jaarverslag over onvoldoende weerstandsvermogen beschikt. Op grond van de beleidsnota “weerstandsvermogen en risicomanagement”, dient er een plan te worden opgesteld op basis waarvan de beschikbare weerstandscapaciteit wordt aangevuld tot het gewenste niveau. Bij de raadsbehandeling van de jaarrekening legt het college de raad een keuze voor om het weerstandsvermogen weer op de minimale 75%norm te brengen.

214

PAGINA

Tabel: Weerstandsvermogen

Gewenste weerstandscapaciteit

MJPB 2010-2013 75%

75%

Turap-2 2010 90%

75%

Jaarverslag 2010 90%

75%

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

x € 1.000,--

Gemeentebrede risico's

19.415

14.981

14.835

13.444

17.508

15.760

Risico's grondexploitatie

50.903

47.402

38.113

34.873

32.824

30.291

6.456

4.537

4.172

3.020

4.180

2.996

76.774

66.920

57.120

51.337

54.512

49.047

Grote projecten niet zijnde grondexploitatie Gewenste weerstandscapaciteit

Beschikbare weerstandscapaciteit

MJPB 2010-2013

Turap-2 2010

Jaarverslag 2010

Algemene Reserve per 31-12-2010

26.981

23.715

23.486

Algemene Bedrijfsreserves per 31-12-2010

3.350

2.891

3.654

Weerstandscapaciteit Grondbedrijf

25.426

17.931

17.880

294

333

1.478

56.051

44.870

46.498

MJPB 2010-2013

Turap-2 2010

Jaarverslag 2010

Begroting 2011 Beschikbare weerstandscapaciteit

Gewenst versus beschikbaar

Ruimte

75%

75%

90%

-20.723

-10.869

-12.250

75% -6.467

90% -8.014

75% -2.549

215

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Gewenste weerstandscapaciteit Voor het bepalen van de gewenste weerstandscapaciteit is inzicht nodig in de omvang en de achtergronden van de risico’s. De gewenste weerstandscapaciteit wordt bepaald aan de hand van de risico’s. De hoogte van de gewenste weerstandscapaciteit wordt bepaald door de inventarisatie van de gemeentebrede en grondexploitatie risico’s, met de in de beleidsnota “weerstandsvermogen en risicomanagement” bepaalde “zekerheidsnorm”. In deze nota is opgenomen dat een zekerheidspercentage wordt gehanteerd van 75-90%. Inventarisatie van de risico’s en de gewenste weerstandscapaciteit In onderstaande tabel is (de ontwikkeling van) de gewenste weerstandscapaciteit opgenomen. Tabel: gewenste weerstandscapaciteit MJPB 2010-2013 90%

75%

Turap-2 2010 90%

75%

Jaarrekening 2010 90%

75%


Gemeentebrede risico's

19.415

14.981

14.835

13.444

17.508

15.760

Grondexploitatie projecten

34.003

31.402

32.693

29.967

28.144

26.083

Grondexploitatieprojecten in voorbereiding

14.800

14.200

3.320

3.106

2.580

2.408

2.100

1.800

2.100

1.800

2.100

1.800

50.903

47.402

38.113

34.873

32.824

30.291

6.456

4.537

4.172

3.020

4.180

2.996

76.774

66.920

57.120

51.337

54.512

49.047

Erfpachten Risico's grondexploitatie

Grote projecten niet zijnde grondexploitatie Gewenste weercapaciteit

Uit bovenstaande tabel blijkt dat de daling van de gewenste weerstandscapaciteit zich continueert. Enerzijds is een stijging van de gemeentebrede risico’s te zien. Daarnaast een daling van de grondexploitatierisico’s. Bij de grondexploitatie is de reden voor de daling enerzijds de afwaardering van de projecten maar anderzijds daalt ook het volume waarover risico wordt gelopen doordat (deel)projecten zijn gerealiseerd. In de paragraaf weerstandsvermogen in de MJPB en het jaarverslag wordt onderscheid gemaakt tussen de risico’s die te maken hebben met de grondexploitatie (zie ook paragraaf grondbeleid), grote projecten en de zogenaamde overige gemeentebrede risico’s (zie ook paragraaf verbonden partijen). Bij de berekening van het gewenste niveau van weerstandsvermogen dient in ogenschouw te worden genomen, dat geprobeerd is te rekenen met een zo volledig mogelijk risicoprofiel. Ten aanzien van dit risicoprofiel kan niet de garantie worden gegeven dat het risicoprofiel 100% volledig is. Gemeentebrede risico’s Het risicoprofiel is voortdurend aan verandering onderhevig. Dit als gevolg van het inventariseren van nieuwe risico’s, het treffen van beheersmaatregelen, het actualiseren van de risicoscore op basis van nieuwe inzichten en/ of gebeurtenissen en veranderingen in de in- en externe omgeving. e

Het risicoprofiel MJPB 2010-2013 omvatte 134 risico’s, het risicoprofiel voor de 2 tussenrapportage 2010 omvatte eveneens 134 risico’s. Het huidige risicoprofiel omvat 117 risico’s. Dit zijn de gemeentebrede risico’s exclusief de grondexploitatierisico’s en de risico’s rondom de grote projecten. Op basis van dit risicoprofiel van de gemeentebrede risico’s heeft de gemeente, bij een zekerheidspercentage van 90% een weerstandscapaciteit van € 17,5 miljoen nodig en bij een zekerheidspercentage van 75% € 15,8 miljoen. Wanneer we een vergelijking maken tussen de MJPB 2010-2013 en het nu voorliggende jaarverslag, zien wij aanzienlijke mutaties in de risico’s, zo zijn: 57 risico’s zijn verhoogd, 20 risico’s verminderd, 17 risico’s vervallen en 40 risico’s onveranderd gebleven. Daarbij constateren wij dat het aantal belangrijke risico’s zowel in absolute aantallen als in financiële omvang zijn toegenomen. In onderstaande risicokaart zijn de 117 risico’s gerangschikt op basis van risicoscore.

216

PAGINA ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Tabel: risicokaart jaarverslag 2010 Score 5 = > €1.000.000

2

3

3

4

2

Score 4 = > € 500.000 < € 1.000.0000

2

3

1

1

1

Score 3 = > € 200.000 < € 500.000

2

5

3

4

1

Score 2 = > € 50.000 < € 200.000

2

8

7

9

5

Score 1 = < €50.000

9

3

4

6

5

Geen geldgevolgen

12

3

1

3

3

Kans 1 Kans 2 Kans 3

Kans 4 Kans 5

Niet alle 117 risico’s hebben een even grote bijdrage in de gewenste weerstandscapaciteit. In de beleidsnota weerstandsvermogen zijn afspraken gemaakt over welke risico’s in de beleidscyclusdocumenten aan u worden gerapporteerd. Het gaat om risico’s met een risicoscore gelijk aan of groter dan 15, de risico’s rechtsboven in de risicokaart. Deze worden in onderstaande tabel nader toegelicht.

217

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Tabel: risico’s > 15 Omschrijving risico


DP

Kans score

Gevolg

Risico score

Eusebiuskerk: De Stichting Eusebius Arnhem 13.3 (SEA) heeft zich uitgesproken voor een restauratiescenario en stelt daartoe een restauratieplan op. Daarbij wordt eveneens onderzoek ingesteld naar mogelijke financieringsbronnen. Van de Gemeente Arnhem zal een bijdrage worden gevraagd. De hoogte van de bijdrage, de vorm en de fasering ervan is nu nog niet duidelijk. Besluitvorming hierover zal plaatsvinden zodra de planvorming (restauratieplan, fondsenwerving) afgerond is, naar verwachting voorjaar 2012. Tot het moment waarop meer duidelijkheid zal ontstaan handhaven we het tot nu toe gekwantificeerde risico met betrekking tot de gemeentelijke bijdrage in de restauratie, namelijk € 4 miljoen.

5

5

Maximaal Impact financieel gevolg 25 4.000 22.62%

Analyse t.o.v. de MJPB 2010-2013 Onveranderd

04.2 Wet Bundeling Uitkeringen Inkomensvoorziening aan Gemeenten: De gemeente is als gevolg van de recessie geconfronteerd met een korting op het budget van de Wet BUIG. De gemeente declareert o.g.v. deze wet niet meer voor elke uitkering een bedrag bij het rijk, maar ontvangt een budget voor de kosten. De gemeente is voor 100% financieel verantwoordelijk voor de uitvoering van de regelingen, maar heeft slechts een beperkte invloed op het te voeren beleid en de uitvoering. Als gevolg hiervan ontstaat een financieel risico.

5

5

25

3.000 6.52%

Risico is verhoogd

Voorziening ID-werknemers: De voorziening 04.1 die is getroffen voor ID-werknemers is mogelijk niet acceptabel voor het Rijk. De kosten die gemaakt zijn overschrijden de maximale hoogte van de Participatiebudget, wat leidt tot terugbetaling van het budget. De loonkosten die ten laste van de ID/WIW-voorziening zouden worden gebracht, moeten dan betaald worden uit het participatiebudget.

4

5

20

4.300 10.81% Risico is verhoogd

03.2 Voortgezet onderwijs - verkoop schoolgebouwen: Reeds gerealiseerde nieuwbouwprojecten worden mede gefinancierd vanuit de verkoop van voormalige schoolgebouwen. De verkoop hiervan verloopt moeizaam als gevolg van: het stagneren van de vastgoedmarkt, planontwikkeling en het wijzigen van bestemmingsplannen. Deze tegenvallers zijn mogelijk niet meer te compenseren door de vermindering van bijdragen voor (ver-) nieuwbouwprojecten.

4

5

20

2.000 5.13%

Nieuw

05.1 Frictiekosten herstructurering Maatschappelijke Ondersteuning / Verslavingszorg / Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (MO/VZ/OGGZ): De verwachting is dat deze bezuinigingen op MO/VZ/OGGZ gepaard zullen gaan met frictiekosten. WMO open-einde regeling: Als gevolg van de 05.3 open-einde regeling kan een onvoorziene groei optreden van het aantal aanvragers dat aan de verordening voldoet; het rijksbudget voor de WMO is gebaseerd op het Objectief Verdeelmodel (voorheen gebaseerd op de historische uitgaven) wat leidt tot mogelijk onvoldoende budget.

4

5

20

2.000 5.01%

Nieuw

5

4

20

1.000 3.64%

Onveranderd

218

PAGINA ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Omschrijving risico

DP

Kans score

Gevolg

Risico score

Maximaal Impact Analyse t.o.v. financieel de MJPB gevolg 2010-2013 20 1.500 2.53% Risico is verhoogd

04.2 WWB: De landelijke ontwikkeling van het aantal bijstandsgerechtigden wijkt af van de ontwikkeling van het aantal werklozen. Aan het laatste is - door Arnhem niet beïnvloedbaar het rijksbudget gekoppeld. De budgetsystematiek is vastgelegd in een bestuursovereenkomst tussen het Rijk en de VNG welke loopt tot eind 2011.

4

5

04.2 Armoedebeleid: Onvoorziene stijging in de kosten van Armoedebeleid o.a. door een stijging van het aantal aanvragen voor bijzondere bijstand, kosten per verstrekking en een toename in de kosten van de Arnhem Card, etc. met budgetoverschrijdingen tot gevolg.

4

4

16

1.000 2.30%

Risico is verhoogd

03.2 GSO III subsidie: De provincie Gelderland heeft ten behoeve van drie projecten bijdragen toegekend. Voorwaarde voor deze bijdragen is dat de projecten binnen de gestelde subsidietermijnen worden gerealiseerd. Gezien de huidige projectplanningen wordt mogelijk bij 2 projecten niet aan deze voorwaarden voldaan.

3

5

15

2.500 4.57%

Risico is verhoogd

Participatiebudget: Door bezuinigingen van 04.1 het Rijk daalt het Participatiebudget, dit zowel voor de reïntegratie als voor de inburgering. Doordat het budget in korte tijd daalt dient er een aanzienlijke beleidsaanpassing te worden doorgevoerd. Het risico bestaat dat de bezuinigingen zich in een hoger tempo voltrekken dan de beleidsaanpassingen kunnen worden doorgevoerd.

3

5

15

2.000 3.55%

Nieuw

05.1 Verslavingszorg & Maatschappelijke opvang - Herziening verdeelsleutel: Als gevolg van de voorgenomen herverdeling van de rijksmiddelen, zal de gemeente Arnhem maximaal € 2,3 miljoen minder middelen krijgen dan op grond van de bestaande verdeling. Risico is dat de gemeente Arnhem niet in staat is deze bezuiniging zo snel door te voeren. Bij bezuinigen op beleid is het risico dat bezuinigingen op het ene beleidsterrein op andere beleidsterreinen tot problemen kunnen leiden. 13.3 Bouwleges: Als gevolg van een lager bouwvolume zullen de inkomsten uit bouwleges achter bij de prognose.

3

5

15

1.100 2.58%

Onveranderd

5

3

15

400 1.28%

Risico’s met een score > 15 die zijn vervallen t.o.v. de MJPB 2010-2013: 1. Wegen (€ 5,0 miljoen) 2. Verkoopopbrengst de Boei (€ 4,5 miljoen) 3. Minder productie uren SI (lagere opbrengsten) (€ 0,5 miljoen) 4. Minder productie uren SI (capaciteitskosten) (€ 0,5 miljoen) Risico’s Grondexploitatie- en grote projecten Risicomanagement heeft zich ontwikkeld tot een onmisbaar instrument van sturing en beheersing van projecten. Op een aantal grondexploitatieprojecten zijn in de afgelopen periode risicoanalyses uitgevoerd om een actueel beeld te krijgen van de risico’s in de projecten. Om het benodigde weerstandsvermogen voor alle vastgestelde grondexploitaties te bepalen is op het totaal van de relevante kosten- en opbrengstencategorieën een simulatie uitgevoerd.

Nieuw

219

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Tabel: Risico’s Grondexploitatie- en grote projecten niet zijnde grondexploitatie MJPB 2010-2013 90%

75%

Turap-2 2010 90%

75%

Jaarrekening 2010 90%

75%



34.003

31.402

32.693

29.967

28.144


14.800

14.200

3.320

3.106

2.580

2.408

2.100

1.800

2.100

1.800

2.100

1.800

50.903

47.402

38.113

34.873

32.824

30.291

6.456

4.537

4.172

3.020

4.180

2.996

57.359

51.939

42.285

37.893

37.004

33.287

Erfpachten Risico's grondexploitatie Grote projecten niet zijnde grondexploitatie Gewenste weercapaciteit

26.083

Voor de bepaling van de gewenste weerstandscapaciteit wordt gewerkt met aannames voor onzekerheden rondom uitgaven, inkomsten en fasering in de tijd van te realiseren inkomsten. Het resultaat laat zien dat bij een zekerheidspercentage van 75% voor de grondexploitatieprojecten en de grote projecten niet zijnde grondexploitatie een weerstandscapaciteit nodig is van circa € 33,3 miljoen. Dit is aanzienlijk lager dan de gewenste weerstandscapaciteit van € 51,9 miljoen berekend bij projecten de MJPB 20102013. Daarvoor zijn twee belangrijke redenen te noemen. Op de eerste plaats is afgeboekt op projecten van de grondexploitaties in overeenstemming te brengen met de verwachte marktwaarde. Op het strategisch bezit en grondexploitaties in voorbereiding heeft een afwaardering plaatsgevonden van € 22,7 miljoen op grond van het voorzichtigheidsbeginsel van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) en om de ontwikkelmogelijkheden van dit bezit voor de toekomst te behouden. Ten tweede zijn taakstellende bezuinigingen doorgevoerd op civiele werken en plankosten. Per saldo is de benodigde weerstandscapaciteit lager. Grote projecten niet zijnde grondexploitatie De gewenste weerstandscapaciteit voor de grote projecten niet zijnde grondexploitatie is ten opzichte van de MJPB 2010-2013 afgenomen. Dat heeft vooral te maken met een verminderd aantal projecten. Erfpacht Naast de risico’s in projecten loopt de grondexploitatie nog een risico uit een heel andere hoek. Kopers van erfpachtgronden in de wijken Paasberg en Alteveer hebben beroep aangetekend tegen de door de gemeente gehanteerde verkoopprijs. In de gerechtelijke procedure heeft de gemeente de opdracht om te bezien of er een schikking kan worden getroffen. Het financiële risico wordt becijferd op € 1,8 miljoen bij een zekerheidspercentage van 75%. Arnhem Centraal Niet in het geschetste risicoprofiel voor de grondexploitatie en grote projecten zijn meegenomen de ontwikkelingen rondom de realisatie van de OV-terminal in Arnhem centraal De eerste fase van de realisatie van de Transferhal wordt begin juli 2011 opgeleverd. Ondertussen is in januari 2011 de procedure voor de aanbesteding van de tweede fase van start gegaan. Ten opzichte van de eerdere aanbesteding is gekozen voor een andere strategie die de kans op een succesvolle aanbesteding moet vergroten. Dit biedt overigens geen garantie dat de lopende aanbesteding leidt tot contractering door Prorail. De (technische) complexiteit van de te bouwen Transferhal is en blijft van buitengewone orde. Na de zomer 2011 is bekend welke partijen een passende aanbieding hebben gedaan. Hieruit wordt één partij gekozen waarmee de zogenaamde engineersfase wordt doorlopen. Uiteindelijke gunning vindt plaats in maart 2012.

220

PAGINA

De beschikbare weerstandscapaciteit

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

De weerstandscapaciteit bestaat uit middelen die kunnen worden ingezet voor het afdekken van negatieve financiële effecten als gevolg van risico’s die manifest zijn. De hoogte van de beschikbare weerstandscapaciteit wordt bepaald door de middelen waarover de gemeente, beschikt en die ingezet kunnen worden zonder dat dit een aanpassing van het beleid behoeft. De beschikbare weerstandscapaciteit bestaat uit de: Algemene Reserve inclusief de begrote mutaties 2011, Dienst Bedrijfsreserves, BR Grondexploitatie reserve, BR Strategische projecten, toekomstige winstpotenties in de grondexploitatie en de posten “onvoorzien” en “strikt onvermijdbaar”. Met deze middelen kunnen de tegenvallers bekostigd worden. De bestemmingsreserves, de stille reserves en de onbenutte belastingscapaciteit worden niet meegenomen voor het bepalen van de beschikbare weerstandscapaciteit. Tabel: beschikbare weerstandscapaciteit

Beschikbare Weerstandscapaciteit

Totaal bedragen x € 1.000,--

Algemene reserve per 31-12-2009

31.139

Begrote lasten uit Algemene Reserve in 2010

-2.028

Resultaat 2010

-5.625


23.486

Dienst Bedrijfsreserves per 31-12-2009 Resultaat 2010

Dienst Bedrijfsreserves per 31-12-2010

4.035 -381

3.654

BR Grondexploitatie

0

BR Voorstudies

0

BR Strategische projecten Toelomstige winstpotentie Grondbedrijf Netto contante waarde toekostige ISV bijdragen Weerstandscapaciteit Grondbedrijf Onvoorzien 2011

1500 10.999 5.381

17.880 272

Strikt onvermijdbaar 2011

305

Begrote mutaties 2011 uit de Algemene Reserve

901

Begroting 2011 Beschikbare weerstandscapaciteit 2011

De beschikbare weerstandscapaciteit bedraagt € 46,5 miljoen. Dit is ten opzichte van de MJPB 2010-2013 een daling van € 9 miljoen. Belangrijke ontwikkelingen hierbij zijn: vermindering van de ‘BR Grondexploitatie’ van -€ 9,4 miljoen; resultaat 2010 -€ 5,6 miljoen; resultaat 2009 € 4,1 miljoen; stijging van de posten onvoorzien en strikt onvermijdbaar € 0,3 miljoen; de begrote mutaties 2011 € 0,9 miljoen. .

1.478 46.498

Tabel: Algemene reserve

Algemene Reserve bedragen x € 1.000,--

Algemene Reserve per 31-12-2009 Resultaat 2009


27.061 4.078

31.139

Begrote mutaties 2010 uit de Algemene Reserve

Rente 2010

675

MJPB 2009-2012: Overschot jaarschijf 2010

545

MJPB 2010-2013: Amendement "Multihal Papendal"

250

Rb 01-11-2010: Vrijval kapitaallasten verplaatsing De Boei

228

MJPB 2010-2013: Amendement "Bezuinigingen subsidies Welzijn en Zorg" MJPB 2010-2013: Amendement "60 jaar Ome Joops Tour" MJPB 2010-2013: Rampenoefening in 2010 i.p.v. 2012

9 -20 -20

MJPB 2008-2011: Sluitend maken jaarschijf 2010

-110

Rb 12-07-2010: Middelen Electronisch Kind Dossie (EKD)

-125

Rb 08-02-2010: Stimulering economie

-460

MJPB 2010-2013: Amendement "Snelgroeiend kunstgras"

-1.000

Rb 01-11-2010: Frictiekosten bezuinigingen

-2.000

Totaal begrote mutaties 2010 uit de Algemene Reserve

-2.028

Algemene Reserve per 31-12-2010 na spelregels begrotingsbeheer

29.111

Resultaat 2010

-5.625

Algemene Reserve per 31-12-2010 na resultaatbestemming

23.486

ONDERWERP

Algemene reserve In onderstaande tabel is de ontwikkeling van de Algemene reserve in 2010 weergegeven.

Jaarverslag 2010

Hieronder worden de verschillende onderdelen nader uiteengezet.

PAGINA

Buiten de beschikbare weerstandscapaciteit worden gelaten: Bestemmingsreserves; Stille reserves; Onbenutte belastingcapaciteit.

221

In de beschikbare weerstandscapaciteit wordt meegenomen: Algemene reserve; Dienst Bedrijfsreserves; Weerstandscapaciteit Grondbedrijf; o BR Grondexploitatie reserve; o BR Voorstudies o BR Strategische projecten; o Toekomstige winstpotentie grondexploitatie; o ISV-middelen; Onvoorzien en strikt onvermijdbaar.

222

PAGINA ONDERWERP

Jaarverslag 2010

De stand van de Algemene Reserve die wordt meegenomen ter bepaling van de beschikbare weerstandscapaciteit bedraagt € 23.5 miljoen. De daling van de Algemene reserve wordt veroorzaakt door vier grote ontwikkelingen. Allereerst het positieve bedrijfsresultaat 2009 ad € 4,1 miljoen; hier tegenover staan de onttrekkingen aan de algemene reserve ten behoeve van het project “Snelgroeiend kunstgras” en de “frictiekosten bezuinigingen” en tot slot het negatieve resultaat 2010 ad -€ 5,6 miljoen. Dienst Bedrijfsreserves De Dienst Bedrijfsreserve zijn vrije besteedbare reserves, bestemd om de flexibiliteit binnen de bedrijfsvoering te bewerkstelligen. De voeding vindt incidenteel plaats, aangezien structurele overschotten ten goede komen aan de Algemene Reserve. De voeding wordt bepaald door de resultaatbestemming in de jaarrekening. Na het toepassen van de spelregels begrotingsbeheer bedragen de Dienst Bedrijfsreserves van alle diensten tezamen € 3,6 miljoen. Tabel: Dienst Bedrijfsreserves Specificatie per dienst stand per 31-12-2010

Griffie

CS

SB

SO

MO

IZ

FD

Totaal €x 1.000,--

Dienst Bedrijfsreserve

39

300

725

699

1.050

BR Grondexploitatie, BR Voorstudies en BR Strategische projecten Deze reserves hebben nog geen specifieke doelbestemming en worden derhalve wel betrokken in de berekening van de beschikbare weerstandscapaciteit. De BR Grondexploitatie en de BR Voorstudies zijn momenteel nul. De BR Strategische projecten bedraagt € 1,5 miljoen (zie paragraaf 4.7 Grondbeleid). Toekomstige winstpotentie grondexploitatie Conform de beleidsnota “weerstandsvermogen: weerstandscapaciteit en risicomanagement” moet ter bepaling van de beschikbare weerstandscapaciteit ook rekening worden gehouden met de toekomstige winstpotentie van de grondexploitaties. In de paragraaf grondbeleid wordt dit nader toegelicht (zie paragraaf 4.7 Grondbeleid). De toekomstige winstpotentie die wordt meegenomen in de bepaling van de beschikbare weerstandscapaciteit bedraagt € 11,0 miljoen. ISV-middelen De gemeente Arnhem ontvangt ISV-middelen. De zekere toekomstige ISV-middelen waar nog geen bestedingsdoelen voor zijn, hebben een netto contante waarde van € 5,4 miljoen (zie paragraaf 4.7 Grondbeleid). Onvoorzien en strikt onvermijdbaar De post onvoorzien bedraagt structureel € 272.000 Aan de post strikt onvermijdbaar wordt jaarlijks € 192.000 toegevoegd en deze is in de financiële kaders verwerkt. Indien in een bepaald jaar deze buffer niet gebruikt hoeft te worden, valt deze vrij. Deze post is voor 2011 € 304.500. Buiten de bepaling van de beschikbare weerstandscapaciteit worden gelaten: Bestemmingsreserves en stille reserves Conform de beleidsnota weerstandsvermogen: “weerstandscapaciteit en risicomanagement” worden de bestemmingsreserves en stille reserves buiten de berekening gehouden van de beschikbare weerstandscapaciteit. Onbenutte belastingcapaciteit De onbenutte weerstandscapaciteit wordt om twee redenen buiten de bepaling van de beschikbare weerstandscapaciteit gelaten. Wanneer in geval van tegenvallers de onbenutte weerstandscapaciteit zou worden ingezet ten behoeve van de dekking van deze tegenvallers zou dit effectief een aanpassing van het beleid betekenen. In het coalitieakkoord zijn de financiële spelregels vastgelegd, waarin ondermeer afspraken zijn gemaakt met betrekking tot de belastingontwikkeling. Daarnaast is de onbenutte belastingscapaciteit nog niet ten gelde gemaakt. Wanneer naast de toekomstige winstpotentie ook de onbenutte belastingcapaciteit zou worden betrokken bestaat een omvangrijk deel van de beschikbare weerstandscapaciteit uit toekomstige revenuen.

541

300

3.654

223

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

4.3 Grondbeleid In de vergadering van 19 december 2005 is door de gemeenteraad het kader vastgesteld waarbinnen het grondbeleid en de grondexploitatie opereert. De “Nota Grondbeleid Gemeente Arnhem: Grond(ig) bezien!” legt vast hoe keuzes worden gemaakt om op een verantwoorde manier met de schaarse grond binnen de gemeente Arnhem om te gaan, welke uitgangspunten daarbij worden gehanteerd, welke procedures ten behoeve van de besluitvorming aangewezen zijn, hoe met financiële middelen omgegaan wordt en op welke manier de juiste informatie kan worden verschaft. De nota is hiermee de leidraad aan de hand waarvan het college van Burgemeester en Wethouders het grondbeleid vormgeeft, uitvoert en inbedt in het geheel van activiteiten die de gemeente uitvoert. In deze paragraaf wordt in vogelvlucht een beeld gegeven van de (ontwikkelingen in de) realisatie van het grondbeleid dit jaar. De gevolgen van de crisis op de vastgoedmarkt worden steeds nijpender en leiden tot aanzienlijke tekorten op gemeentelijke grondexploitaties. Marktpartijen trekken zich steeds vaker uit ontwikkelingen terug en projecten stagneren op grote schaal. De Nederlandse economie is inmiddels via de kredietcrisis in een vastgoedcrisis beland. Dit heeft grote gevolgen voor de vastgoedmarkt en dus ook voor de projecten van de gemeente Arnhem. In het jaarverslag 2009 is al een negatief resultaat genomen in de projecten van € 7,5 mln. en is er afgeboekt op Niet In Exploitatie Genomen Gronden (NIEGG) voor € 22,5 mln. Veel grondopbrengsten die geprognosticeerd waren, zijn doorgeschoven naar 2011 en verder. De nog te maken kosten zijn ook deels doorgeschoven. Dit heeft weer een nivellerend effect op het projectresultaat. Zoals in de tweede tussenrapportage al is aangekondigd, is het jaarresultaat € 13 negatief, mede als gevolg van de economische situatie. Visie op en uitvoering van het grondbeleid De gemeente Arnhem heeft in het verleden steeds gekozen voor een actief grondbeleid, tenzij omstandigheden om een andere aanpak vragen. Het aankopen van gronden en het exploiteren daarvan is voor de gemeente geen doel op zich. Het uitgangspunt hierbij is het bereiken van publieke doelstellingen, zoals verwoord in bijvoorbeeld de visie “Arnhem 2015” en nader uitgewerkt in het “Structuurplan Arnhem 2010” en de nota “Stad in Balans”. Grondbeleid kan behulpzaam zijn bij: • het bevorderen van maatschappelijk gewenst ruimtegebruik; • het bevorderen van een rechtvaardige verdeling van kosten en opbrengsten over gebruikers, exploitanten, eigenaren en overheid; • het verhogen van de kwaliteit van het ruimtegebruik, de zeggenschap voor de burger en de marktwerking op de grondmarkt; • het realiseren van nieuwe ontwikkelingen tegen aanvaardbare maatschappelijke offers en kosten. Een actief grondbeleid versterkt de regierol van de gemeente, maar vraagt terughoudendheid in de vorm van een aantal voorwaarden waaraan moet worden voldaan bij verwerving van gronden en/of objecten (zoals gebouwen). De hiervoor geformuleerde voorwaarden zijn: • het te verwerven object heeft een relatie met ruimtelijke plannen, is bijv. gelegen in of in de nabijheid van (mogelijk) te ontwikkelen locaties. Ook moet het mogelijk zijn dat de gemeente een object koopt dat nog geen onderdeel uitmaakt van een te ontwikkelen locatie maar te zijner tijd wel kan worden ingebracht in een te ontwikkelen locatie, of als ruilobject kan worden ingezet voor een te ontwikkelen locatie; • het te verwerven object past in een specifiek belang voor de gemeente, bijv. de ontwikkeling van een winstlocatie (verdienend vermogen grondexploitatie), óf vervult een strategische functie (qua ligging of bestemming). Ook bij (financieel) negatieve locaties kan het specifieke belang gediend zijn, bijv. als het doel van de locatie meer maatschappelijke betekenis heeft; • de verwerving van het object mag niet leiden tot risico’s die niet verantwoord of beheersbaar zijn; • de te hanteren procedures moeten een verantwoorde besluitvorming en verantwoording van de aankoop van gronden waarborgen. Als niet voldaan wordt aan een van deze voorwaarden zal niet actief de markt worden benaderd.

PAGINA

224

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Het grondbeleid staat ten dienste van zowel de ruimtelijke plannen als specifieke beleidsvelden, zoals bijvoorbeeld voor: • Wonen (deelprogramma 12.1): het realiseren van een passend woningprogramma zoals de woningbouw in Schuytgraaf en Saksen Weimar, het vergroten van inspraak en zeggenschap bij woningbouw. • Werken (o.a. deelprogramma 12.1 en 14.1): de realisatie van voldoende bedrijfsterreinen zoals Koningspley-noord en Fluvium Zuid. • Financiën: de realisatie van bestemmingsplannen kost geld bijvoorbeeld voor de aankoop van gronden en de aanleg van wegen, riolering etc. Bestemmingsplannen kunnen echter ook geld opleveren bijvoorbeeld door het verkopen van bouwrijpe gronden. • Groen: grond speelt een belangrijke rol bij beslissingen over het opheffen, uitbreiden of instand houden van groenvoorzieningen, bijvoorbeeld de ecologische zone in Presikhaaf. De financiële positie van het grondbeleid /de grondexploitatie Behaalde resultaten De ‘grondexploitatie’ is een berekening (begroting) die inzicht geeft in de cashflow van het vervaardigen van bouwrijpe grond voor een bepaalde ruimtelijke ontwikkeling. Het resultaat op de grondexploitatie wordt berekend volgens het systeem van de zogenaamde dynamische eindwaardeberekening. Dit betekent dat bij de bepaling van het resultaat rekening wordt gehouden met toekomstige kosten- en opbrengstenstijgingen en rentekosten en -baten. Afhankelijk van het stadium van de planvorming krijgt de grondexploitatie een formeel kader. Bij het opstellen van een bestemmingsplan dient onder andere de financieeleconomische uitvoerbaarheid van het bestemmingsplan te worden aangetoond. In deze financieel-economische paragraaf bij het bestemmingsplan kan de haalbaarheid worden aangegeven op basis van een grondexploitatie. In dat geval wordt gesproken van een vastgestelde grondexploitatie. Zolang een grondexploitatie nog niet is vastgesteld wordt gesproken van een ‘grondexploitatie in voorbereiding’. Aangezien de reserve van het grondbedrijf, na het jaarresultaat 2009, tot € 0 is gereduceerd, moest vanwege het negatieve jaarresultaat een beroep worden gedaan op de algemene reserve. Om dit zoveel mogelijk te beperken zijn aanvullende maatregelen getroffen om het resultaat van het grondbedrijf te verbeteren. De volgende maatregelen zijn getroffen; • Bezuinigen op ambitie: o 10% op bovengrondse civiele werken o 5% aanbestedingsvoordeel op civiele werken o 15% op planontwikkelingsuren • Verhoging van de grondprijs sociale huur tot aan het niveau van sociale koop • In Malburgen worden een tweetal projecten (herstraten) niet uitgevoerd. • Verlagen van de parameter kostenstijging • Projecten niet afboeken naar NIEGG. Enkele projecten die stagneren vanwege het financiële belang van de gemeente alsnog versneld zien te realiseren. Deze maatregelen leveren in totaal een positieve aanpassing op het jaarresultaat van € 9,1 miljoen. Het resultaat op de gemeentelijke grondexploitaties is bepaald door alle grondexploitaties te herzien. Het jaarresultaat bedraagt € 13 miljoen negatief. Het negatieve resultaat kan als volgt worden gespecificeerd:

ONDERWERP

Totaal

Jaarverslag 2010

Baten

PAGINA

Lasten

225

Resultaat grondbeleid 2010


Afgesloten projecten

2.153

466

-1.687

0

1.341

1.341

27

0

-27

Vastgesteld grondexploitaties

8.474

0

-8.474

Strategisch bezit en grondexploitatie in voorbereiding

Tussentijdse winstneming Naijlkosten

4.390

30

-4.360

Voorstudies

145

0

-145

Overige kosten / opbrengsten t.l.v. grondexploitatie

809

1.199

390

56

0

-56

16.053

3.037

-13.017

Resultaten erfpachten Totaal Verrekening met BR Grondexploitatie

0

Verrekening met de Algemene Reserve

-13.017

Totaal

-13.017

Het nadelig resultaat van € 13 miljoen moet grotendeels worden verklaard als gevolg van de crisis op de vastgoedmarkt. Door vraaguitval bij de consument en afname van de bouw van woningen staat de vastgoedmarkt onder druk. Omdat hierdoor grondopbrengsten naar achteren schuiven, en daarnaast de grondprijzen zijn bevroren, is het noodzakelijk om voor enkele vastgestelde grondexploitaties de voorziening voor het verwachte tekort te verhogen met in totaal € 8,9 miljoen. Dit bedrag komt ten laste van de exploitatie. Op het strategische bezit en grondexploitaties in voorbereiding heeft een afwaardering plaatsgevonden van € 4,1 miljoen. Met de economische recessie waardoor uitgifteprijzen onder druk staan, de uitgifte minder snel verloopt met daarbij de signalen van overprogrammering in diverse segmenten is de boekwaarde van de diverse complexen afgeboekt. Op grond van het voorzichtigheidsbeginsel van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) en om de ontwikkelmogelijkheden van dit bezit voor de toekomst te behouden, is het noodzakelijk om tot deze afwaardering over te gaan. De boekwaarde van het strategische bezit en de grondexploitaties in voorbereiding is hiermee in overeenstemming gebracht met de verwachte marktwaarde van dit bezit. De gemiddelde boekwaarde per m2 van de nog niet in exploitatie genomen bouwgronden bedraagt (na afboeken): • voor de complexen met gronden: € 30,- per m2 • voor de complexen met voornamelijk opstallen: € 416,- per m2 bruto vloer oppervlakte (bvo) Verwachte resultaten (winstpotentie) Het resultaat van de toekomstige winstpotenties van de vastgestelde grondexploitaties (tegen de contante waarde per 1-1-2011) bedraagt € 17,15 miljoen. Ten opzichte van vorig jaar is de berekende winstpotentie met € 5,0 miljoen gedaald (peildatum 1-1-2011). Er is nog steeds sprake van een positief beeld. Maar deze winstpotentie wordt voor 75% gevormd door slechts twee projecten. Dit geeft meteen het kwetsbare karakter van het financiële resultaat van het grondbeleid aan. In onderstaande figuur is het tijdseffect weergegeven. Winsten treden gefaseerd op, over een lange periode. Cumulatieve winstpotentie 2009

2010

€ 25,0

€ 15,0

€ 10,0

€ 5,0

jaren

20 18

20 17

20 16

20 15

20 14

20 13

20 12

€20 11

mln. euro

€ 20,0

226

PAGINA

Figuur 1. Winstpotentie van de vastgestelde grondexploitatieprojecten

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

De winstpotentie van de vastgestelde grondexploitaties wordt meegenomen bij de beoordeling van de gemeentebrede financiële positie en de financiele positie van het grondbedrijf (zie ook onder het kopje risico’s in deze paragraaf en hoofdstuk 4.2 paragraaf weerstandsvermogen). Winstpotentie van Grondexploitaties in voorbereiding De grondexploitaties in voorbereiding worden in de winstverwachting niet meegenomen, aangezien de grondexploitaties nog niet zijn vastgesteld. Op dit moment heeft de gemeente Arnhem ca. 20 grondexploitaties in voorbereiding: van grote projecten zoals Centrum-Zuid, tot enkele ‘postzegelplannen’. Veel projecten worden (her)ontwikkeld op binnenstedelijke inbreidingslocaties, die in de meeste gevallen minder goed renderen. Daarmee valt voor de nabije toekomst een stijging van de winstpotentie niet te verwachten. Voorzieningen Voor acht grondexploitatieprojecten worden tekorten verwacht waarvoor geen dekking kan worden voorzien in de te verwachten opbrengsten binnen de projecten zelf. Het zogenaamde voorzichtigheidsprincipe schrijft voor dat deze tekorten ten laste van het resultaat van de grondexploitatie moeten worden gebracht. Dit gebeurt in de vorm van het treffen van een voorziening ter hoogte van het verwachte tekort. Op basis van de herzieningen is een verhoging van € 8,9 miljoen van de noodzakelijke voorziening ten laste gebracht van het jaarresultaat van de grondexploitatie. In de voorziening van de opstalexploitaties hebben geen wijzigingen plaatsgevonden. De voorziening voor grondexploitaties komt na deze mutaties op een niveau van € 87,2 miljoen (€ 78,9 miljoen voor de grondexploitatie en € 8,2 miljoen voor de opstalexploitatie). Reserve Grondbedrijf De grondexploitatie beschikt vóór de vaststelling van dit jaarverslag over een bestemmingsreserve Strategische posities van € 1,5 miljoen. Aangezien de bestemmingreserve grondexploitatie leeg is, wordt het jaarresultaat in zijn geheel ten laste gebracht van de Algemene Reserve. Na voorgestelde resultaatbestemmingen resteert voor het grondbedrijf € 1,5 miljoen in de bestemmingsreserve strategische posities. Deze reserve is nodig i.v.m. de tekorten op de beheersexploitatie. Ontwikkeling BR Grondbedrijf

31-12-2009

31-12-2010 Bedragen x € 1.000,--

BR Grondexploitatie

0

0

BR Voorstudies

0

0

BR Strategische posities

1.500

1.500

Totaal

1.500

1.500

Weerstandsvermogen grondbedrijf (zie ook par. 4.2 Weerstandsvermogen) In de paragraaf weerstandsvermogen wordt de vermogenspositie van de gemeente Arnhem beoordeeld. In deze paragraaf wordt specifiek gekeken naar de vermogenspositie van het grondbedrijf, dat onderdeel uitmaakt van de gemeentebrede vermogenspositie. Ter beoordeling van de financiële positie van de grondexploitatie dient de gewenste weerstandscapaciteit van het grondbedrijf afgewogen te worden tegen de winstpotentie van het grondbedrijf, de aanwezige bestemmingsreserves grondexploitatie en de overige beschikbare middelen. Risico’s Ter berekening van de gewenste weerstandscapaciteit van het grondbedrijf is inzicht nodig in de risico’s van het grondbedrijf. Risicomanagement heeft zich ontwikkeld tot een onmisbaar instrument van sturing en beheersing van projecten. Op een aantal grondexploitatieprojecten zijn in de afgelopen periode zijn risicoanalyses uitgevoerd om een actueel beeld te krijgen van de risico’s in de projecten. Om het benodigde weerstandsvermogen voor alle vastgestelde grondexploitaties te bepalen is op het totaal van de relevante kosten- en opbrengstencategorieën een simulatie uitgevoerd. Ook is het benodigde weerstandsvermogen voor de aankoop van panden binnen de

227

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

‘grondexploitaties in voorbereiding’ en het strategische bezit bepaald. Indien de herontwikkeling niet of gedeeltelijk doorgaat moeten de panden (het gaat voornamelijk om panden) worden verkocht of herontwikkeld. Het risico bestaat dat de gemeentelijke investering niet geheel kan worden terugverdiend. Voor de simulatie die gebruikt wordt ter bepaling van het gewenste weerstandsvermogen wordt gewerkt met aannames voor onzekerheden rond uitgaven, inkomsten en fasering in de tijd van te realiseren inkomsten. Het resultaat laat zien dat bij een zekerheidspercentage van 75% voor de grondexploitatieprojecten en de grondexploitatieprojecten in voorbereiding een weerstandscapaciteit nodig is van circa € 28,5 miljoen. Dit wijkt aanzienlijk af van de bij tweede tussenrapportage berekende gewenste weerstandscapaciteit. De afname kan vooral worden verklaard door de mutaties in de vastgestelde grondexploitaties. Hier is het risicoprofiel aanzienlijk verkleind door de afwaardering ten laste van het jaarresultaat. Naast de risico’s in projecten loopt de grondexploitatie nog een risico uit een heel andere hoek. Kopers van erfpachtgronden in de wijken Paasberg en Alteveer hebben beroep aangetekend tegen de door de gemeente gehanteerde verkoopprijs. In de procedure heeft de gemeente een tussentijdse opdracht om te bezien of er een schikking kan worden getroffen en/of er via een comparitie het Hof een vergelijk kan worden getroffen. Het risico wordt becijferd bij een zekerheidspercentage van 75% op maximaal € 1,8 miljoen.

Verloop weerstandscapaciteit grondbedrijf

MJPB 2010-2013

90%

75%

Turap-2 2010

90%

75%

Jaarrekening 2010

90%

75% Bedragen x 1.000,--


34.003

31.402

32.693

29.967

28.144

26.083


14.800

14.200

3.320

3.106

2.580

2.408

2.100

1.800

2.100

1.800

2.100

1.800

50.903

47.402

38.113

34.873

32.824

30.291

Erfpachten Gewenste weerstandscapaciteit grondbedrijf

In de paragraaf weerstandsvermogen wordt in de berekening van de gemeentebrede gewenste weerstandscapaciteit ook nog rekening gehouden met de dienstprojecten niet grondexploitatie en de zogenaamde particuliere initiatieven (grote projecten niet zijnde grondexploitatie). Deze projecten vallen buiten de scoop van de paragraaf grondbeleid. Ter berekening van de aanwezige weerstandscapaciteit is inzicht nodig in de winstpotentie van het grondbedrijf, de aanwezige bestemmingsreserves grondexploitatie en de overige beschikbare middelen. Winstpotentie Onder het kopje verwachte resultaten wordt een toelichting gegeven op het resultaat van de toekomstige winstpotenties. Voor de bepaling van zowel het gemeentebrede weerstandsvermogen als het weerstandsvermogen van het grondbedrijf is het om meerdere redenen niet wenselijk om deze toekomstige winstpotentie op grondexploitatieprojecten in zijn geheel mee te nemen. • De positieve exploitaties zijn gesimuleerd wat een bandbreedte van onzekerheden oplevert. • De planning van de positieve grondexploitaties laat zien dat een belangrijk deel van de winstpotentie op termijn wordt verwacht. Bij de berekening van de beschikbare weerstandscapaciteit wordt dan ook het meest pessimistische scenario ten aanzien van winstverwachting gehanteerd. Simulatie van de winstverwachting van € 16,9 miljoen resulteert in een mee te nemen winstpotentie van €

228

PAGINA

11,0 miljoen. Ter vergelijking: in het jaarverslag 2009 is een winstpotentie gepresenteerd e van € 12,1 miljoen en € 11,05 miljoen bij de 2 turap.

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

BR grondexploitatie Naast de winstpotentie zijn voor de beoordeling van de financiële positie van het grondbedrijf de bestemmingsreserves van de grondexploitatie belangrijk. Zoals al eerder in deze paragraaf aangegeven zijn de grondexploitatiereserves (BR grondexploitatie en BR voorstudies) leeg. De BR strategische posities bedraagt € 1,5 miljoen. Overige beschikbare middelen De gemeente Arnhem ontvangt ISV-middelen. De zekere toekomstige ISV-middelen waar nog geen bestedingsdoelen voor zijn, hebben een netto contante waarde van € 5,4 miljoen. Wanneer we de gewenste weerstandscapaciteit van het grondbedrijf afzetten tegen de aanwezige weerstandcapaciteit van het grondbedrijf, dan blijkt dat we meer weerstandscapaciteit wensen, dan dat we beschikbaar hebben. De vermogenpositie van het grondbedrijf is negatief.

Weerstandscapaciteit Grondbedrijf

31-12-2010 bedragen x € 1.000,--

Risico's grondexploitatie projecten

26.083

Risico's grondexploitatie projecten in voorbereiding

2.408

Risico's erfpachten

1.800

Totaal gewenste weerstandscapaciteit grondbedrijf BR Grondexploitatie BR voorstudies BR Strategische posities Toekomstige winstpotentie grondexploitaties Netto contante waarde toekomstige ISV-bijdragen

Totaal beschikbare weerstandscapaciteit grondbedrijf Verschil gewenst versus beschikbaar

De negatieve vermogenpositie wordt meegenomen in de bepaling van de gemeentebrede vermogenpositie. Er wordt voor de risico’s in relatie tot de grondexploitatie voor een bedrag van € 12,4 miljoen een beroep gedaan op overige beschikbare middelen, die worden meegenomen in de bepaling van de gemeentebrede beschikbare weerstandscapaciteit (zoals de Algemene Reserve van de gemeente).

30.291 0 0 1.500 10.999 5.381

17.880 -12.411

229

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

4.4 Financiering Inleiding In het treasurystatuut gemeente Arnhem worden de missie en doelstelling voor het financieringsbeleid beschreven: ondersteuning van de uitvoering van de publieke taken en waarborgen bieden voor de continuïteit in de financiering van de gemeente Arnhem op korte en lange termijn. In het statuut wordt ingegaan op de kaderstelling van de werkorganisatie (taken, bevoegdheden, verantwoordelijkheden, mandatering) en op het instrumentarium om de doelstelling te realiseren. Hieronder wordt een verantwoording gegeven van de werkzaamheden die binnen de kaders van het treasurystatuut zijn uitgevoerd. De volgende onderwerpen worden behandeld: ● ● ● ● ● ●

resultaten van de activiteit treasury; risicomanagement financiering; financieringsvolume (incl.delegatie/mandatering); kasgeldlimiet; renterisicinorm; overige risico’s.

Resultaten van de activiteit treasury De primaire doelstelling van de treasury is een optimale financiering van de binnen de gemeentelijke organisatie noodzakelijke volumes van geldstromen. Concreter: minimalisering van rentelasten en in geval van uitgezette geldmiddelen een zo hoog mogelijk rendement behalen binnen de wettelijke kaders. Dit vereist alert reageren binnen de geldmarkt voor korte en langlopende financiering. Voor kortlopende financiering is onder specifieke condities bij de Bank Nederlandse Gemeenten een arrangement gesloten. Langlopende financiering wordt aangetrokken van meerdere marktpartijen met als doel een scherpe prijsstelling en condities te realiseren. Rekening houdend met de spelregels begrotingsbeheer is het resultaat op treasury als volgt opgebouwd: Dp Financiering

Bedrag

V/N


16.1 Resultaat financiering langlopende leningen, stadsbank en vlottende

14.072

V

financiering 16.1 Resultaat financiering woningbouw en volkshuisvesting 16.2 Resultaat deelneming BNG Totaal Resultaat

0 1.237

V

15.309

V

Afgezet tegen het geraamde resultaat in de MJPB van € 9,7 miljoen voor de deelprogramma’s 16.1 (financiering) en 16.2 (beleggingen en verzekeringen) is sprake van een extra positief resultaat van € 5,6 miljoen. Dit extra resultaat wordt als volgt verklaard:

230

PAGINA

Dp Financiering

Bedrag

V/N

ONDERWERP

Jaarverslag 2010


16.1 Resultaat vaste financiering

3.537

V

16.1 Resultaat kortlopende financiering

1.500

V

522

V

5.559

V

16.2 Dividend BNG Totaal Resultaat

Het dividend van de BNG heeft betrekking op het jaar 2009, het jaar waarin de gezonde banken een begin hebben gemaakt met het opkrabbelen uit de kredietcrisis. De BNG heeft een goed jaar gedraaid, beter dan verwacht, en het dividend ligt in lijn met de jaren voor de kredietcrisis. Risicomanagement financiering Voor wat betreft het risicomanagement financiering wordt onderscheid gemaakt tussen: ● de eigen gemeentelijke financieringsbehoefte; ● de financiering van de sociale woningbouw; ● de financiering ten behoeve van instellingen/derden Eigen gemeentelijke financieringsbehoefte Bij de eigen gemeentelijke financieringsbehoefte gaat het om de financiering van alle investeringen die worden gedaan door de gemeente Arnhem. Deze financiering vindt plaats door middel van eigen en vreemd vermogen. Als eigen financieringsmiddel worden de reserves en voorzieningen ingezet. Aan een gelimiteerd aantal van de bestemmingsreserves wordt rente vergoed. Vreemd vermogen wordt aangetrokken in de vorm van langlopende leningen. De rentekosten van financiering van gemeentelijke investeringen en projecten worden doorberekend in de vorm van een zogenoemde renteomslag: gebaseerd op de rentes van aangetrokken geldleningen en andere kosten van de treasuryfunctie wordt een gemiddeld rentepercentage bepaald. De renteomslag bedroeg in 2010 5,25%. Het beleid van de gemeente is om deze omslagrente over een reeks van jaren constant te houden, wat vraagt om een stabiele mix van eigen en vreemd vermogen op de balans. Bestemmingsreserve egalisatie renteverschillen Voor het opvangen van rentefluctuaties - om de genoemde omslagrente stabiel te houden – wordt een specifieke bestemmingsreserve aangehouden. Door middel van de ‘bestemmingsreserve egalisatie renteverschillen’ kunnen de nadelige effecten worden geëgaliseerd. Met behulp van deze reserve wordt voorkomen dat rentestijgingen op de geld-/kapitaalmarkt in één jaar onmiddellijk leiden tot een verhoging van de omslagrente, zoals in rekening wordt gebracht aan de projecten en investeringen. Bij stijging van de rentepercentages in de markt kunnen de hogere rentekosten op korte termijn ten laste van de bestemmingsreserve worden gebracht. Voor de langere termijn zal binnen de kaders van de MJPB wel de omslagrente kunnen worden aangepast. De reserve voor renteverschillen heeft inmiddels het vastgesteld plafond van € 6 miljoen bereikt. Financiering van de sociale woningbouw Voor de financiering van de sociale woningbouw bestaat een afzonderlijk regime. Ten behoeve van deze specifieke financiering heeft de gemeente destijds leningen aangetrokken tegen zo gunstig mogelijke voorwaarden. Deze leningen zijn met een opslag voor kostendekking en risico van 0,1% op de te vergoeden rente weer doorgeleend aan de woningbouwcorporaties. Voor de aan deze financiering verbonden risico’s wordt een bestemmingsreserve aangehouden, te weten de ‘bestemmingsreserve volkshuisvesting‘. Deze bestemmingsreserve bedraagt eind 2010 € 422.000. De zogenaamde Bazel-II norm (afgesproken door de lidstaten van de EU) schrijft de banken een risicoreserve voor van ongeveer 4%. Over het volume van de op dit moment uitstaande leningenportefeuille van ca. € 195 miljoen zou de genoemde reserve € 8 miljoen moeten bedragen. Vanwege de zeer solide positie van de woningbouwcorporaties zien wij de relatief lage stand van onze risicoreserve niet als een directe bedreiging.

Belegde reserves en voorzieningen naar volumes en percentages: Belegde reserves en voorzieningen

Volume

Rente Bedragen x € 1.000,--

Rente : 0%

73.052

Rente : 2%

0

32.446

649

Rente : 5,25%

139.477

7.323

Totaal

244.975

7.971

Bij de reserves en voorzieningen met een vergoeding van 5,25% rente is opgenomen de voorziening voor de grondexploitatie van € 77,2 miljoen per 1 januari 2010. Deze voorziening is –conform de voorschriften- in de balans niet afzonderlijk zichtbaar. In de balans is de hoogte van de voorziening in mindering gebracht op de boekwaarde van de grondexploitatie.

ONDERWERP

Voor de financiering van de investeringen en projecten wordt naast van banken aangetrokken leningen gebruik gemaakt van de interne mogelijkheden om reserves en voorzieningen in te zetten als financieringsmiddel. Het volume van de voor dit doel ingenomen gelden bedroeg per 1 januari 2010 ca. € 245 miljoen.

Jaarverslag 2010

Financiering Op het gebied van verstrekking van geldleningen ten behoeve van de sociale woningbouw (corporaties) en aan de aan het beleid van de gemeente Arnhem gelieerde instellingen is gekozen voor een terughoudend beleid. Hierbij wordt rekening gehouden met de aanwezigheid van landelijke waarborgfondsen op de beleidsterreinen van de sociale woningbouw en de sectoren zorg en sport. Dergelijke waarborgfondsen krijgen een steeds belangrijker taak als borgsteller. De gemeente heeft in 2008 een generieke achtervangovereenkomst gesloten met het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Dit houdt in dat de gemeente automatisch achtervang is voor leningen aan in Arnhem werkzame corporaties, die door het WSW zijn gegarandeerd.

PAGINA

Financieringsvolume (delegatie/mandatering) Jaarlijks neemt de gemeenteraad bij vaststelling van de MJPB een besluit over het financieringsvolume in het begrotingsjaar. In dit besluit stelt de gemeenteraad het maximale niveau vast waarvoor door het college van burgemeester en wethouders vaste middelen kunnen worden aangetrokken. Daarnaast neemt de raad gelijktijdig een besluit over de maximale hoogte van te verstrekken leningen aan in Arnhem opererende woningbouwcorporaties en aan andere instellingen in de regio Arnhem. Het college van burgemeester en wethouders is gemandateerd tot het aantrekken van financieringsmiddelen voor de korte en de lange termijn tot de in de MJPB vastgestelde niveaus. Voor de langlopende financiering bedroeg dit in dit jaar € 250 miljoen. Voor de maximaal aan te trekken kortlopende financiering wordt door de gemeenteraad geen plafond vastgesteld, hiervoor is de kasgeldlimiet (zie hierna) bepalend.

231

Financiering ten behoeve van instellingen Bij de financiering van aan de gemeente gelieerde instellingen en derden gaat het om activiteiten die passen binnen het beleid van de gemeente Arnhem. Bij de directe (eigen) financiering van de activiteiten van de instellingen heeft de gemeente Arnhem een gericht toezicht op het reilen en zeilen van de betreffende instellingen. Door aan de te verstrekken leningen waarborgen te verbinden, kan bij calamiteiten direct worden gereageerd om een eventueel verlies voor de gemeente zoveel mogelijk te beperken. Het risico is aanwezig dat een instelling niet aan de contractuele verplichting van betaling van rente en/of aflossingstermijnen kan voldoen. Dit probleem wordt beheerst door financiering te bieden die het best past bij de financiële mogelijkheden van de instelling en door het bedingen van garanties met betrekking tot solvabiliteit en te stellen zekerheden (bijvoorbeeld het recht van 1e hypotheek). Ook bij leningen aan instellingen/derden wordt een risico-opslag van (als regel) 0,1% op de te betalen rente gehanteerd. De risico-opslag voedt de ‘bestemmingsreserve financiering derden’. Het volume van deze bestemmingsreserve bedraagt per ultimo 2010 € 4,1 miljoen. Bij deze leningenportefeuille met een omvang van € 49 miljoen schrijft de Bazel II-norm een reserve voor van ca. € 2,5 miljoen. De gemeente heeft voor deze leningen dus een risicoreserve die het minimale niveau, dat banken aanhouden, overtreft.

232

PAGINA

Volumes en mutaties leningportefeuille Onderstaand volgen de belangrijkste volume- en stroomgegevens met betrekking tot de vaste financiering en de financiering van de sociale woningbouw: Leningen portefeuille

Stand 01-01-2010

Opname

Stand 31-12-2010

Aflossing


Vaste financiering regulier

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Leningen O/G -56.213

452.081

Financiering Grondbank Schuytgraaf

426.444 33.414

81.850

-1.035

32.379

Financiering Woningbouw (VHV) 1)

198.364

-47.112

151.252

658.222

81.850

-104.360

635.712

47.365

5.015

-3.281

49.099

156.087

-19.479

136.608

16

0

16

Portaal Centraal Kantoor

15.657

-9.908

5.749

Vivare

Leningen U/G Vaste leningen uitstaand Stichting Volkshuisvesting Woningstichting Omnia

69.893

-21.539

48.354

Vestia Groep (v/h SGBB)

4.958

-58

4.900

Woningstichting Openbaar Belang

1.362

-1.362

0

-55.627

244.726

Totaal leningen U/G 2)

295.338

5.015

Opmerkingen: 1) De uitgeleende gelden t.b.v. de woningcorporaties omvatten een volume van € 195,6 miljoen. Hiervoor zijn deels specifieke langlopende leningen aangetrokken voor € 151,3 miljoen, welke direct zijn doorgeleend aan de corporaties . De resterende € 44,3 miljoen is verstrekt vanuit de reguliere langlopende financiering. 2) In dit overzicht van uitgezette leningen zijn de door de Stadsbank verstrekte leningen niet opgenomen (€ 27,9 miljoen per ultimo 2010). Deze leningen zijn niet verstrekt vanuit de financieringsfunctie, waarover in deze paragraaf verantwoording wordt afgelegd. Kortlopende financiering Bij de kortlopende financiering gaat het om het lenen en uitlenen van geld voor een periode van maximaal één jaar. Specifiek gaat het hierbij om de volgende financieringsactiviteiten: •

Opereren in de zogenaamde kasgeldmarkt. Hiervoor heeft de gemeente bij de Bank Nederlandse Gemeenten een arrangement. Feitelijk behelst dit arrangement een rekening courant met speciale voorwaarden, waarbij de debet- en creditrente heel dicht liggen tegen het niveau dat wordt berekend over kasgeldleningen. Binnen dit arrangement heeft de gemeente wel de ruimte ook zelf actief in de daggeldmarkt te opereren. Vanwege opslagen op de rente die de BNG in 2009 heeft ingevoerd is de gemeente ook in 2010 zelf weer actief geweest op de markt voor kasgeld. Evenals bij langlopende leningen gaat de gemeente terughoudend om met verstrekken van kortlopende leningen. Bij de kasgeldleningen UG (uitgezet geld) wordt bij het uitlenen op de ingenomen gelden op de te betalen rente een opslag gezet ter dekking van kosten en het risico dat de gemeente loopt.

•

Het aanhouden van rekeningen courant voor interne financiering en ten behoeve van derden. De interne financiering verloopt via rentedragende rekeningen courant voor de activiteiten vaste financiering; de financiering van de volkshuisvesting/woningbouw en de financiering van de Stadsbank (dienst Inwonerszaken). Voor de financiering van derden worden rentedragende rekeningen courant aangehouden. Het gaat hierbij om een aantal aan het beleid van de gemeente Arnhem gelieerde instellingen (onder regie van de vakdiensten) en om een aantal rekeningen voor interne organisatieonderdelen.

De kredietcrisis en mogelijke gevolgen De kredietcrisis en de daarop volgende wereldwijde economische recessie hebben geleid tot grootschalig ingrijpen door nationale overheden en centrale banken in 2009 en (in mindere mate) in 2010. De ingrepen hebben op de kapitaalmarkt geleid tot een lage en op de geldmarkt tot een extreem lage rente. De grote kredietwaardigheid van de Nederlandse centrale en decentrale overheden maakt dat Arnhem geld kan lenen met maar een heel beperkte of zelfs helemaal geen risicoopslag op het rentepercentage. De lage rente op kasgeldleningen heeft ten opzichte van de begroting een voordeel opgeleverd van € 1,5 miljoen. In de begroting was uitgegaan van een stijging van de kortlopende rente naar het “oude” niveau in de tweede helft van 2010, maar deze beweging heeft zich niet voorgedaan. Naar verwachting zal in het tweede kwartaal van 2011 de Europese Centrale Bank de rente verhogen, waardoor de korte rente weer zal gaan stijgen. De rentepercentages voor langlopende leningen stijgen al voorzichtig vanwege enerzijds de verwachting van renteverhogingen door de ECB en anderzijds de oplopende inflatie. Hogere rentepercentages kosten de gemeente meer geld en kunnen –als ze lang genoeg aanhouden- een opwaartse druk uitoefenen op de omslagrente. Om deze ontwikkelingen het hoofd te bieden heeft de gemeente Arnhem dit jaar alleen geldleningen met kortere looptijden (maximaal 5 jaar) aangetrokken. Dit beleid zal in 2011 en 2012 worden voortgezet. De renterisiconorm schrijft van jaar op jaar voor welke manoeuvreerruimte de gemeente heeft voor het variëren van de looptijden van nieuwe leningen. Samen met banken en collega-gemeenten wordt continu gezocht naar alternatieve financieringsvormen of methoden om de rentekosten op een zo laag mogelijk niveau te houden. Dit alles zal niet mogen leiden tot een hoger risicoprofiel voor de gemeente en vanzelfsprekend zullen alleen stappen worden gezet die zijn toegestaan binnen de bestaande weten regelgeving.

ONDERWERP

Overige risico’s Conform de wettelijke voorschriften en de kaderstelling vanuit het treasurystatuut trekt de gemeente alleen leningen aan in Euro’s. Beleggen van middelen is niet aan de orde, Arnhem heeft geen overtollig kapitaal. Er is binnen de gemeente Arnhem dus geen sprake van valutarisico of koersrisico.

Jaarverslag 2010

Ten opzichte van het lastentotaal van de begroting 2009, de hierboven genoemde € 640 miljoen, is voor € 81,85 miljoen nieuw langlopende geld aangetrokken voor herfinancieringen en nieuwe investeringen. Hiervan was € 47,7 miljoen nodig voor herfinancieringen. Er is dus een renterisico gelopen over een bedrag van € 47,7 miljoen, 7,5% van € 640 miljoen. De toegestane renterisiconorm was 20% van € 640 miljoen, € 127,9 miljoen. De gemeente Arnhem is dus ook met betrekking tot de renterisiconorm onder de wettelijke limiet gebleven.

PAGINA

Renterisiconorm In de wet Fido is een norm vastgesteld voor de risicobeoordeling van de rente op de langlopende financiering, de z.g. renterisiconorm. Deze norm geeft feitelijk aan voor welk deel van het begrotingstotaal de gemeente een zogenaamd renterisico mag lopen. Dit renterisico bestaat eruit dat bij een tussentijdse herziening van de rente of bij de noodzaak om een herfinanciering toe te passen de aktuele marktrente kan zijn gestegen waardoor op de begroting hogere lasten moeten worden opgenomen. Voor 2010 was de renterisiconorm vastgesteld op 20%.

233

Kasgeldlimiet De wet Fido geeft concrete richtlijnen voor het beheersen van de renterisico’s. De kasgeldlimiet is een wettelijke norm (plafond) voor de netto vlottende financiering van de gemeente. De bovengrens voor op te nemen kortlopende financieringsmiddelen is bij ministeriële regeling voor het jaar 2010 vastgesteld op 8,5% van het “begrotingstotaal bij aanvang van het jaar”, het lastentotaal van de oorspronkelijk door de gemeenteraad vastgestelde begroting. Deze begroting heeft een omvang van € 640 miljoen. De kasgeldlimiet voor dit jaar bedraagt dus € 54,4 miljoen. De financieringsruimte binnen deze limiet wordt elk kwartaal berekend en de gemeente Arnhem is in het hele jaar onder het plafond van de kasgeldlimiet gebleven.

PAGINA

234

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

235

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

4.5 Bedrijfsvoering In de paragraaf bedrijfsvoering wordt ingegaan op de wijze waarop de gemeente Arnhem de geformuleerde doelen van de verschillende programma’s wil bereiken. De bedrijfsvoeringelementen PIOFACH (personeel, informatie, organisatie, financiën, automatisering, communicatie en huisvesting) dragen hier direct of indirect aan bij. 2010 stond in het teken van het bezuinigingsproces, waarbij het voorwerk is gericht om in 2011 tot concrete invulling te laten besluiten. Ook op het gebied van organisatieontwikkeling zijn grote slagen gemaakt teneinde door te ontwikkelen naar een moderne professionele en slagvaardige overheidsorganisatie. Financiën en bezuinigingen In 2009 werd bekend dat ook de gemeente Arnhem, evenals andere gemeenten, de komende jaren te maken zou krijgen met forse bezuinigingen. Toen was de verwachting dat het bezuinigingsbedrag zou uitkomen op € 55 miljoen in 2015, hetgeen een grote impact heeft op een begroting van € 639 miljoen. In 2010 is het bezuinigingsproces gestart waarbij gaandeweg meer duidelijkheid kwam in het te bezuinigen bedrag. Een deel van de € 55 miljoen heeft betrekking op specifieke uitkeringen. Conform de financiële spelregels uit het coalitieakkoord dienen deze binnen die beleidsterreinen zelf opgevangen worden. Bij het uitbrengen van het Regeerakkoord in het najaar van 2009 is duidelijk geworden dat de bezuinigingen op specifieke uitkeringen sommige gevallen fors hoger zullen uitvallen. In het af te sluiten Bestuursakkoord tussen rijk en gemeenten zullen in 2011 de gevolgen meer concreet worden. Een ander deel van de totale bezuiniging heeft betrekking op het gemeentefonds. Deels is via de MJPB 2011-2014 hier al op vooruit gelopen door uit te gaan van de nulllijn. Daarnaast is in de MJPB gekozen voor het ophogen van de budgetten voor planmatig onderhoud. Het totale verwachte tekort op basis van de MJPB 2011-2014 bedraagt voor Arnhem in 2015 ongeveer € 25 miljoen. Hierop is de gemeentebrede bezuinigingsproces gericht. Om die bezuinigingen te kunnen realiseren moet de gemeente fundamentele keuzes maken over wat ze wel en niet meer doet. Om een afgewogen besluit te kunnen nemen is veel voorwerk verricht dat uitmondde in de nota "Anders werken met minder middelen". In grote lijnen zijn de volgende onderdelen belicht: • Welke gemeentelijke taken zijn wettelijk verplicht en welke taken zijn beïnvloedbaar? • Wat voor gemeente willen we zijn, wat doen we in de toekomst wel en niet, in het licht van de gemeentelijke ambities en de opgaven waar de stad voor staat? • Hoe kan de gemeente door innovaties efficiënter gaan werken? De resultaten hiervan zijn gecombineerd en hebben geleid tot een palet aan mogelijke bezuinigingen van in totaal € 35 miljoen. Dat bedrag is dus € 10 miljoen hoger dan het te bezuinigen bedrag, zodat de gemeenteraad de mogelijkheid heeft om keuzes te maken. Ook zijn begin 2011 gesprekken georganiseerd met de stad, met sociale partners als de woningbouwcorporaties, instellingen en burgers. In april 2011 maakt het gemeentebestuur een keuze en stelt vast welke bezuinigingen doorgevoerd worden. Vanaf 2015 moeten de maatregelen zijn ingevoerd en de bezuinigingen gerealiseerd zijn. Organisatieontwikkeling Op de gemeente Arnhem komen tal van ontwikkelingen af. De toenemende complexiteit van vraagstukken, discussies over de rol en taken van de (gemeentelijke) overheid bij het oplossen daarvan, de economische crisis, minder financiële middelen etc. zullen ook hun effect gaan hebben op de gemeentelijke organisatie. Deze organisatie kent al 20 jaar de vorm van het concern-diensten model, waarbij door de jaren heen steeds verbeteringen en verfijningen zijn aangebracht. In 2010 is een analyse gemaakt van de ontwikkelingen en sterke en verbeterpunten van de huidige organisatie. Van daaruit kijkend naar de toekomst is een visie op gesteld met de uitgangspunten voor een slagvaardige, moderne en professionele overheidsorganisatie. Deze visie is op 8 februari 2011 door het college vastgesteld. Elementen van de visie zijn: • Een kleinere directie; • Een centrale plaats in de organisatie voor programma- en projectsturing op belangrijke maatschappelijke problemen en met heldere aanspreekpunten; • Contract- en processturing op de meer bedrijfsmatige onderdelen; • Flexibele samenwerkingsverbanden tussen medewerkers en met externe partners;

236

PAGINA

• •

Een bijbehorende cultuur die gericht is op samenwerking en vertrouwen. En werkwijzen die daarop zijn aangepast (terugdringen onnodige controlelagen, verantwoordelijkheid geven en nemen, ondernemerschap en lef); Een organisatievorm die flexibel kan "mee-ademen" met veranderende opvattingen over rol en taken van de gemeentelijke overheid.

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Het doel is binnen enkele jaren te komen tot een flexibele organisatie die samen met externe partners optimaal bijdraagt aan het oplossen van complexe maatschappelijke opgaven. In 2011 wordt een veranderteam opgestart dat de implementatie van de visie ter hand gaat nemen. Personeel en organisatie Het budget van de gemeente Arnhem is te groeperen in verschillende soorten lasten en baten. Hieronder verstrekken wij u informatie over één van die lastensoorten; de ontwikkeling van de loonkosten en de ontwikkeling van de kosten van personeel van derden. Het aantal medewerkers van de ambtelijke organisatie was 2.120 op peildatum 31 december 2010 (zonder 58 ID- en doorstroom-medewerkers). Dit staat gelijk aan 1.700 fte (exclusief 52,2 Fte’s ID- en doorstroombanen, inclusief Griffie en Rekenkamer). In vergelijking met de begroting is er structureel onderschrijding op de ambtelijke organisatie van € 5,4 miljoen. Dit wordt ingezet voor het tijdelijk invullen van vacatureruimte, het opvangen van piekbelastingen en ziektegevallen. De overschrijding inhuur externen is € 7,7 miljoen. Het totaal van de personele lasten geeft daarmee een negatief saldo van € 2,3 miljoen. Tegenover de personele lasten staan ook baten. Dit zijn rendabele projecten, waarvan de kosten gedekt gaan worden door toekomstige verkopen. Ook wordt een deel van de personele lasten gefinancierd door inkomsten van het Rijk, bijvoorbeeld het Participatiebudget en onttrekking uit de dienstbedrijfsreserve. Per saldo ontstaat er een voordeel op de kostensoort “personeel”. Overzicht personele lasten Personele lasten

Aantal FTE ambtelijke organisatie

Begroting

Realisatie

Afwijking

2010

2010

t.o.v. begroot

1.779

1.700

-79 bedragen x € 1.000

Loonsom ambtelijke organisatie Inhuur externen Totale lasten

105.985

100.596

5.389

7.973

15.626

-7.653

113.958

116.223

-2.265

Doorbelast aan projecten

2.350

Inkomsten vanuit Participatiebudget

750

Dekking vanuit DBR

500

Totale baten

3.600

Per saldo voordeel

1.335

Ziekteverzuim Het verzuim is gezakt naar 4,97%, een daling ten opzichte van 2009 (5,29%). Dat is nagenoeg gelijk aan het landelijk gemiddelde van de 100.000+ gemeenten (4,9% in 2009). Arnhem scoort op het gebied van verzuim langer dan een jaar iets minder goed in vergelijking met de 100.000+ gemeenten (5,84% tegen 5,5% landelijk). Ook de meldingsfrequentie is gedaald van 1,7 in 2009 naar 1,6 in 2010. Dat is gelijk aan het landelijke gemiddelde (2009).

Op het gebied van ondersteuning van de dienstverlening zijn concrete resultaten geboekt. De processen bij het loket Bouwen Wonen en Leefomgeving zijn mede door de inzet van ICT zowel voor de aanvrager als de behandelaar sterk vereenvoudigd. Het kanaal internet wordt zo effectief mogelijk benut. Voor 18 producten kan de burger via het internet nu zelf een afspraak maken. De kennisbank met know how over dienstverlening is beschikbaar gemaakt voor alle werknemers van de gemeente. De kwaliteit van de dienstverlening neemt toe doordat alle afdelingen over dezelfde informatie beschikken.

Auditing Algemeen De gemeente Arnhem streeft ernaar om “in control” te zijn. Onder “in control” wordt verstaan dat er de beschikking is over een beleids- en beheersinstrumentarium, en over procesbeheersings-methodieken die de organisatie in staat stellen kansen en bedreigingen (risico’s) tijdig te signaleren en hierop in termen van sturing alert te reageren. Auditcommissie De auditcommissie is in 2010 van samenstelling gewijzigd. De communicatie en samenwerking met de gemeenteraad in deze auditcommissie wordt door het college gewaardeerd en gekenmerkt als open en constructief. De auditcommissie vervult daarbij een groter wordende rol bij het ‘in-control’ zijn. Auditing Het uitvoeren van interne audits is een belangrijk instrument voor het controlebewustzijn. Het uitvoeren van audits, oftewel het doen van objectief en onafhankelijk onderzoek, is het sluitstuk van de ‘control’. In dit kader wordt onderscheid gemaakt tussen externe en interne audits. De externe auditfunctie wordt ingevuld door de accountant, die is aangesteld door de gemeenteraad. De interne audits worden uitgevoerd in opdracht van het College van B&W, de Gemeentesecretaris of de Concerncontroller. Interne audits richten zich op de financiële vastlegging en het goed en betrouwbaar functioneren van de interne beheersing. Auditplan 2010 en uitvoering De basis voor de uitvoering van de audits is het auditplan 2010. De in dit plan opgenomen audits zijn conform planning uitgevoerd. Dit behoudens de audit ‘Stadsprogramma 2’. Deze audit zal in 2011 afgerond. De resultaten van de audits zijn gerapporteerd aan de opdrachtgever. De opdrachtgever heeft naar aanleiding van de geconstateerde afwijkingen een verbeterplan opgesteld. Dit conform de geldende procedure. De resultaten zijn tevens aan de accountant opgeleverd.

ONDERWERP

Verder zijn flinke inspanningen verricht op het gebied van de basisregistraties Personen (BRP) en Gebouwen (BAG) en de wet algemene bepaling omgevingsrecht (WABO) zodat tijdig voldaan werd aan de wettelijke eisen. Als exponent van een onvoorziene ontwikkeling, waarop in 2010 is ingespeeld, is de opkomst van de iPad te vermelden, dat geleid heeft tot een pilot papierloos werken onder raadsleden.

Jaarverslag 2010

Vanuit Arnhem is een bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van een landelijk kader (“het fundament”) op dit gebied door het KwaliteitsInstituut voor Nederlandse Gemeenten (KING). Een aantal belangrijke voorzieningen van het NUP (Nationaal Uitvoeringsprogramma Elektronische Overheid) is dit jaar gerealiseerd: • De belangrijkste webrichtlijnen die de website voor meer doelgroepen toegankelijk moet maken (taalgebruik en kwaliteit); • Aansluiting op de samenwerkende catalogi die ervoor zorgt dat bekend is voor welk product je bij welke overheidorganisatie terecht kunt; • Aansluiting op Mijnoverheid.nl, zodat burgers op een eigen persoonlijke overheidssite met hun DigiD informatie over hun contacten met de overheid kunnen inzien.

PAGINA

Informatie Er zijn veel ontwikkelingen gaande op het gebied van informatievoorziening en automatisering. Het informatiebeleid is erop gericht de publieke dienstverlening en de bedrijfsvoering te verbeteren. Het informatiebeleid draagt bij aan verhoging van de transparantie. De gemeente ontwikkelt zich naar het digitale portaal van de overheid en er vindt steeds meer landelijke standaardisering van de elektronische dienstverlening plaats.

237

Stagebeleid Dit jaar zijn 102 stagiairs begonnen bij de gemeente Arnhem, waarvan 20,6% van allochtone afkomst (gelijk aan het streefcijfer). Een aantal stagiairs was al in 2009 begonnen, waardoor er in totaal 137 stagiairs werkzaam zijn geweest. Dit is een stijging van 20% ten opzichte van 2009.

238

PAGINA

Accountant Vanaf het boekjaar 2010 is een contract afgesloten met een nieuwe accountant, te weten Ernst & Young. De gemeenteraad heeft besloten tot deze overstap. Het contract is 4 jaar geldig, dus tot en met het boekjaar 2013. Er heeft overleg plaats gevonden met de gewenste internal audits die uitgevoerd moesten worden door de organisatie, zodat de accountant op een efficiënte wijze de controle af kon ronden.

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

De interim controle is afgesloten met een boardletter welke in december door de auditcommissie en de raad zijn besproken. Over het jaarverslag en jaarrekening zal separaat een rapport van bevindingen worden opgesteld. Dit rapport zal aan de raad worden aangeboden gelijktijdig met het jaarverslag en de jaarrekening.

239

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

4.6 Verbonden partijen Inleiding In deze paragraaf verbonden partijen wordt verantwoording afgelegd over hetgeen in de paragraaf verbonden partijen in de MJPB 2010-2013 is opgenomen. Een verbonden partij is in de definitie van het BBV een participatie waarmee financiële belangen zijn gemoeid en waarin bestuurlijke invloed wordt uitgeoefend door de gemeente. De paragraaf verbonden partijen dient volgens het Besluit begroting en verantwoording (BBV): de visie op deze partijen weer te geven in relatie tot de realisatie van de doelstellingen die zijn opgenomen in het programmabegroting; de beleidsvoornemens omtrent verbonden partijen. Het aangaan van banden met (verbonden) derde partijen komt voort uit het publiek belang. Verbindingen met derde partijen zijn een manier om een bepaalde publieke taak uit te voeren. Per verbonden partij is sprake van een financieel en bestuurlijk belang. In de financiële verslaglegging vindt echter geen consolidatie plaats van de verbonden partijen. De visie op de verbonden partijen (het beleidskader) In januari 2005 is door de raad de “Kadernota verbonden partijen” vastgesteld. In deze kadernota is de visie van de gemeente Arnhem op verbonden partijen in relatie tot de realisatie van de doelstellingen in de MJPB verwoord. Vanuit de besturingsfilosofie van de gemeente Arnhem is de gedragslijn vastgesteld op welke wijze wordt omgegaan met publiekrechtelijke en privaatrechtelijk samenwerkingsvormen. Deze gedragslijn is inhoudelijk vertaald in een aantal richtlijnen en procedureel in een te hanteren instrumentarium. ‘Afstoffen en aanscherpen’ Op 24 september 2007 is op basis van de nota “Afstoffen en aanscherpen” de kadernota verbonden partijen gewijzigd en aangevuld. Besloten is om: In een schriftelijke reactie aan de algemene besturen van Gemeenschappelijke Regelingen tijdig de gemeentelijke zienswijze op de toegezonden conceptbegrotingen kenbaar te maken en; Door middel van een kopie van deze reacties de agendacommissie en de gemeentelijke afgevaardigden in het algemeen en het dagelijks bestuur van de Gemeenschappelijke Regeling te informeren. Het aantal verbonden partijen De gemeente Arnhem heeft per 31-12-2010 met de volgende 21 verbonden partijen een relatie: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21.

Naamloze Vennootschap(NV) Bank Nederlandse Gemeenten Stichting Stedenlink Stichting Samenwerkingsverband Glasvezelnetwerk Stichting Het Veluwse Bosbrandweer Comité Gemeenschappelijke Regeling (GR) Hulpverleningsdienst Gelderland Midden GR Werkvoorziening Midden Gelderland (Presikhaaf Bedrijven) GR Regionaal Historisch Centrum "Gelders Archief" Stichting horeca activiteiten Musis / Schouwburg GR Onderwijszaken GR Milieusamen-werking Regio Arnhem (MRA) Besloten Vennootschap (BV) Nazorg Bodem Holding Stichting Dataland GR Knooppunt Arnhem Nijmegen Stichting parkeerbeheer Arnhem GR Euregio Rijn-Waal BV Facility Point BV Participatie maatschappij Schuytgraaf BV Grondexploitatie maatschappij (GEM) Schuytgraaf beheer BV CV GEM Schuytgraaf CV CV Wonen Boven Winkels Arnhem Gr Lingezegen

240

PAGINA ONDERWERP

Jaarverslag 2010

In de meerjarenprogrammabegroting 2010-2013 was de verwachting dat dit er een relatie met 20 verbonden partijen zou zijn. De relatie met de stichting Stedenlink zou worden beëindigd aan het eind van de bestuursperiode. De inschatting was dat de stichting zijn functie had vervuld. Aangezien de landelijk opererende stichting naast uitwisseling van kennis op het gebied van ICT en stedelijke samenleving ook als belangenbehartiger van de deelnemende gemeenten, vooral momenteel actief op het gebied van het verkrijgen van een open infrastructuur voor de burger optreedt wordt de deelneming voorlopig nog gecontinueerd. Met open infrastructuur wordt bedoeld dat in de toekomst de burger van één infrastructuur (glasvezelkabel) gebruik kan maken voor allerlei doeleinden zonder de thans nog bestaande (technische) belemmeringen. De komende jaren zijn vanuit deze participatie in financiële zin geen nieuwe ontwikkelingen te verwachten. De nieuwe ontwikkelingen op ICT-gebied die via de stichting de gemeente bereiken worden ingebed in de reguliere besluitvormingsprocessen en bedrijfsvoeringprocessen.

De belangrijke ontwikkelingen In deze paragraaf wordt ingezoomd op de belangrijkste ontwikkelingen in de relatie tussen de verbonden partij en de gemeente Arnhem. Voor de overige ontwikkelingen verwijzen wij u naar de bijlage bij dit jaarverslag: “Geactualiseerd overzicht verbonden partijen 2010”. Na de gemeenteraadsverkiezingen is een nieuwe raad en een nieuw college aangetreden. Herziening van de bestuursleden in de diverse verbonden partijen was derhalve nodig. In het geactualiseerd overzicht verbonden partijen 2010 zijn per verbonden partij onder het kopje `Bestuurlijke Vertegenwoordiging` de nieuwe bestuurlijke vertegenwoordigers weergegeven. Gemeenschappelijke Regeling (GR) HGM (Hulpverleningsdienst Gelderland Midden) Begin 2010 is de Wet op de veiligheidsregio´s aangenomen, welke per 1 januari 2011 is ingegaan. Op 25 januari 2010 is door de Arnhemse gemeenteraad een instemmingbesluit genomen op het voornemen van het college om de aanpassing van de huidige gemeenschappelijke regeling met HGM voor te bereiden. De belangrijkste wijziging betreft de verschuiving van VolksGezondsheidsZorg-taak binnen HGM. Per 1 januari is de naam van de HGM (Hulpverleningsdienst Gelderland Midden) in verband met de nieuwe wetgeving veranderd in VGGM (Veiligheids- en Gezondheidsregio Gelderland Midden). GR Werkvoorziening Midden Gelderland (Presikhaaf Bedrijven) In de MJPB 2010-2013 is gerapporteerd dat er ondanks de economische recessie er bij de meeste bedrijfsonderdelen van Presikhaaf nog voldoende werk was. In het afgelopen jaar hebben vanwege de recessie zowel de omzetten als de marges onder de druk gestaan en kon de taakstelling (beweging van binnen naar buiten) niet worden gerealiseerd. Verwacht wordt (op basis van het derde kwartaalbericht) dat er een exploitatietekort zal ontstaan. Dit kan worden opgelost door middel van een onttrekking uit de bestemmingsreserve (welke?). Vanaf dit jaar is, conform door de raad vastgesteld beleid, de gemeente een deel van het Wsw (waar staat dit voor?) buiten Presikhaaf Bedrijven gaan uitvoeren. Dit gaat om 4% van de rijksbijdrage oplopend tot 16% in 2013. GR Regionaal Historisch Centrum "Gelders Archief" De voorgenomen erfgoedbrede samenwerking heeft concreet gestalte gekregen. De samenwerking is verder vorm gegeven in projecten als ‘Mijn Gelderland’, de ‘Collectiewacht en het Audio Visueel Archief Gelderland. Het Gelders Archief is één van de partners bij de totstandkoming van het ‘Kenniscluster’ in het Rijnboog-gebied. De plannen zijn hiervoor verder uitgewerkt en er is een architect gekozen. Stichting Horeca activiteiten Musis / Schouwburg De organisatie heeft de klappen van de financiële crisis gevoeld, dit heeft zijn neerslag heeft gehad op de verhuringen en de daaraan gerelateerde omzetten voor “Food & Beverage". Op basis van het coalitie-akkoord is er een onderzoek gedaan naar de mogelijkheid en wenselijkheid van verzelfstandiging van de drie cultuurwerkmaatschappijen. Per werkmaatschappij is een onderzoeksrapport opgesteld door PWC. Op basis van de resultaten van deze onderzoeken bestaat het voornemen om de cultuur werkmaatschappijen, waaronder Musis en de Schouwburg te verzelfstandigen. Deze verzelfstandiging zal gevolgen hebben voor de positie van de Stichting horeca activiteiten Musis / Schouwburg.

Risico’s Bij verbonden partijen is sprake van een getrapt risico. Financiële problemen worden in eerste instantie door de verbonden partij zelf opgevangen. Per verbonden partij is daarom op basis van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) inzicht nodig in de ontwikkeling van het eigen en vreemd vermogen. Zoals afgesproken wordt bij dit jaarverslag per verbonden partij een overzicht aangeboden van het eigen en vreemd vermogen. Pas wanneer de verbonden partij zelf niet in staat is de problemen op te lossen komen de achterliggende partijen in beeld. De risico’s met beleidsmatige en financiële consequenties voor de gemeente Arnhem zijn net als het overzicht van het eigen en vreemd vermogen opgenomen. De risico’s met betrekking tot de verbonden partijen zijn meegewogen in de bepaling van de gewenste weerstandscapaciteit (zie paragraaf 4.2 weerstandsvermogen). De risico’s hebben geen risicoscore hoger dan 15, waardoor ze niet zijn terug te vinden in het overzicht van risico’s met een score hoger dan 15. In 2010 hebben zich als gevolg van de financiële crisis bij een tweetal verbonden partijen risico´s voorgedaan. Bij zowel de Stichting Horac als de GR Presikhaaf bedrijven zijn vanwege de recessie zowel de omzetten als de marges onder de druk komen te staan.

ONDERWERP

Herbeoordelingen en pilot procesbeschrijvingen Afgelopen jaar is er verder uitvoering gegeven aan de afspraken in de “Kadernota verbonden partijen”. Er heeft een herbeoordeling plaatsgevonden van de relatie met de stichting Dataland door middel van een korte audit. Hierbij is onderzocht of de relatie met Dataland gehandhaafd dient te blijven. Aangezien de gemeente Arnhem het streven van de stichting Dataland om partijen landelijk dekkend gegevens aan te kunnen bieden, onderschrijft, blijft de relatie vooralsnog gehandhaafd. DataLand is te beschouwen als een kleine verbonden partij, Arnhem bezit slechts 1,43% van de certificaten (in 2001 verkregen voor € 7.000). De risico’s voor gemeente Arnhem zijn dus verwaarloosbaar.

Jaarverslag 2010

GR Lingezegen In 2010 is de gemeenschappelijke regeling Lingezegen opgericht. De gemeente Arnhem heeft op 28 september 2006 een intentieovereenkomst ondertekend waarin zij heeft aangegeven bij te zullen dragen aan de totstandkoming en instandhouding van een nieuw park aan de zuidzijde van de stad, Park Lingezegen. Op 26 juni 2009 heeft de raad ingestemd met het ondertekenen van de bestuursovereenkomst Lingezegen. Door het ondertekenen van de bestuursovereenkomst verplicht de gemeente zich tot deelneming aan een nieuw op te richten gemeenschappelijke regeling (GR) gezamenlijk met de Provincie Gelderland, Waterschap Rivierenland en de gemeenten Overbetuwe en Lingewaard. Als voorwaarde bij de ondertekening is aangegeven dat de reikwijdte van de gemeenschappelijke regeling vooralsnog beperkt blijft tot de realisatiefase (2009-2013). De partners moeten gezamenlijk voor het einde van de realisatiefase tot een voorstel komen over het beheer van het park en de organisatie daarvan.

PAGINA

CV Wonen Boven winkels In december 2005 hebben de gemeente, Stichting Portaal en BEO BV een samenwerkingsovereenkomst gesloten inzake Wonen Boven Winkels. Onderdeel van deze overeenkomst was de oprichting van een commanditaire vennootschap, waarvan de bepalingen zijn opgenomen in een akte in 2006. Op 31 december 2010 zou de CV eindigen. Alle betrokken partijen hebben geconcludeerd dat ze de samenwerking graag nog willen doorzetten om samen nog enkele kansrijke projecten te gaan realiseren. Er is nog budget beschikbaar om ca. 50 woningen te realiseren. De realisatie van betaalbare woningen in het kernwinkelgebied voorziet in een behoefte en draagt daarnaast bij aan een veilige en leefbare binnenstad. De betrokken partijen willen graag dit initiatief nog voortzetten, omdat gebleken is dat de aankoop,ontwikkeling en realisatie vaak een langere doorlooptijd kent dan in 2006 was voorzien. In 2010 is dan ook een nieuwe CV-akte opgesteld.

241

GR Knooppunt Arnhem Nijmegen Naar aanleiding van een dekkingstekort in de programmabegroting voor de jaren 2012 en verder is een kerntakendiscussie op gang gebracht. Deze discussie zal in 2011 moeten leiden tot een nieuwe aanscherping van het takenpakket van de Stadsregio en daarmee een sluitende begroting. Het tekort ontstaat omdat incidentele inkomsten, die gebruikt worden voor dekking van de huidige organisatie, wegvallen. In dezelfde periode zal het huidige kabinet, conform de uitspraken in het regeer- en gedoogakkoord, met een voorstel komen voor afschaffing van de WGR+. Dit voorstel kan ingrijpende gevolgen gaan krijgen voor de beleidsactiviteiten van de stadsregio en de samenwerking binnen de stadsregio.

PAGINA

242

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Kaderstelling voor informatie bij jaarrekening Conform de vereisten van het BBV en de afspraken in de kadernota Verbonden Partijen wordt in de bijlage verbonden partijen bij het jaarverslag de uitvoeringsinformatie opgenomen. In dit overzicht met uitvoeringsinformatie is, conform de afspraken gemaakt in de kadernota verbonden partijen, per verbonden partij opgenomen: De naam en de vestigingsplaats; Het openbaar belang dat op deze wijze wordt behartigd; De veranderingen die zich hebben voorgedaan gedurende het begrotingsjaar in het belang dat de gemeente in de verbonden partij heeft; Het eigen vermogen en het vreemd vermogen van de verbonden partij aan het begin en aan het einde van het begrotingsjaar; Het resultaat van de verbonden partij.

243

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

4.7 Onderhoud kapitaalgoederen Inleiding In deze paragraaf wordt allereerst de stand van zaken van het programma Buiten Gewoon Beter kort besproken. Vervolgens wordt stil gestaan bij het project Buiten Gewoon Verder en de revitaliseringsprojecten in Presikhaaf en Malburgen. Daarna komt het algemene beheer en onderhoud van de volgende kapitaalgoederen aan de orde: wegen, civieltechnische en waterbouwkundige kunstwerken, groen, het gemeentelijke rioolstelsel en water. Tenslotte wordt ingegaan op het onderhoud van gebouwen (met onderscheid in gemeentelijk vastgoed en onderwijshuisvesting). Een substantieel deel van de begroting heeft namelijk betrekking op het onderhoud van deze kapitaalgoederen. De staat van onderhoud is een bepalende factor voor de beoordeling van de financiële positie van de gemeente. Buiten Gewoon Beter Met de vaststelling van het beleidsplan Buiten Gewoon Beter is bepaald dat de achterstand in het onderhoud van de openbare ruimte wijksgewijs wordt weggewerkt door middel van het programma Buiten Gewoon Beter (BGB). Na een pilot in Geitenkamp, Elden en Vredenburg is BGB in 2003 definitief van start gegaan. Het BGB-programma heeft de volgende doelstelling: de openbare ruimte in Arnhem op “basisniveau” brengen en houden. Echter, niet geheel Arnhem maakt deel uit van het BGB-programma. Hoofdwegen, zoals de Nijmeegseweg en de Apeldoornseweg, bedrijventerreinen en “groot groen” (bossen en parken) vallen niet onder BGB. De herstructureringswijken Malburgen en Presikhaaf en het centrumgebied (met uitzondering van drie door B&W aangewezen BGB “snippers”) maken evenmin deel uit van het BGB-programma. Voor BGB geldt de volgende taakstelling: er moet circa 2641 ha op “basisniveau” worden gebracht. Het BGBprogramma zal naar huidige inzichten in 2019 zijn afgerond. Resultaten Dit jaar is BGB afgerond in delen van De Laar-West, Klarendal, Renssenstraat e.o. en Hoogkamp. Daarnaast was BGB volop in uitvoering in onder meer Kronenburg en de Burgemeesterswijk. In totaal is er dit jaar circa 152 ha op “basisniveau” gebracht, zodat nu in totaal 37% van de taakstelling volledig is gerealiseerd. Daarnaast is ook begonnen met de voorbereiding van de 5e ronde BGB die formeel op 1 januari 2011 start met BGB-projecten in de volgende buurten Sonsbeek-Noord, Graaf Ottoplein e.o., Sint Marten, Plattenburg, Spijkerbuurt, Hommelstraat e.o., RijkerswoerdWest en Holthuizen. Voor de uitvoering van het BGB-programma is € 70,6 miljoen beschikbaar. Dit jaar is circa € 8,7 miljoen aan projectkosten gemaakt, daarmee is het totaal aan BGB-projectkosten (afgeronde en lopende projecten!) op € 38 miljoen gekomen (55%). De BGB-resultaten lopen redelijk in de pas met de BGBprojectkosten, die betrekking hebben op de geheel afgeronde wijken ( 37% ), de nog e lopende uitvoeringsprojecten en de voorbereidingen t.b.v. de recent gestarte 5 BGB-ronde . Buiten gewoon verder Met de uitvoering van Buiten Gewoon Beter (BGB) zijn we er niet, er moet meer worden gedaan om tot een duurzaam, integraal en gebiedsgericht beheer en onderhoud van de openbare ruimte komen, waarin de gebruikers van die ruimte centraal staan. De met BGB bereikte situatie moet gehandhaafd blijven en daarbij is een visie op het gebruik, het ontwerp, de inrichting, het beheer en het onderhoud van die openbare ruimte onmisbaar. Financiële middelen zullen een logisch resultaat moeten zijn van de inhoudelijke ambities, in plaats van omgekeerd. Ook zal sprake moeten zijn van een evenwichtige bedrijfsvoering met sturing op output en stevig financieel beheer ook op de lange termijn. En onderhoudsprojecten (groot onderhoud en vervanging) moeten projectmatig worden uitgevoerd. Om dit alles te bereiken is het project Buiten Gewoon Verder (BGV) gestart. Resultaten Dit jaar is het rapport “De openbare ruimte van Arnhem in beeld” opgesteld. Dit rapport geeft een integraal overzicht van het beheer en onderhoud van de openbare ruimte in Arnhem. Het rapport bevat tevens de uitkomsten van een groot aantal kostenberekeningen. Zo is voor de verschillende aspecten van de openbare ruimte bepaald hoeveel budget nodig is voor dagelijks onderhoud, groot onderhoud en vervanging, uitgaande van een duurzaam onderhoud van de openbare ruimte op basis van

PAGINA

244

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

het vastgestelde kwaliteitsniveau. De benodigde budgetten zijn vergeleken met de beschikbare budgetten. Hieruit blijkt onder meer het volgende: • het verschil tussen beschikbaar budget en het benodigde budget voor dagelijks onderhoud is beperkt; • de beschikbare middelen voor groot onderhoud en vervanging zijn verre van toereikend; • er is een structureel tekort van € 14,7 miljoen per jaar voor onderhoud en vervanging (inclusief BTW). Met de vaststelling van der MJPB 2011-2014 in november 2010 zijn echter op diverse terreinen binnen de openbare ruimte de onderhoudsbudgetten verhoogd, zodat een sluitende exploitatie ontstaat en het hiervoor genoemde tekort opgelost is (zie ook paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen in de MJPB 2011-2014). Presikhaaf In 2003 is het “Ontwikkelingsplan Presikhaaf” door de gemeenteraad vastgesteld. In dit plan worden verandergebieden en beheergebieden onderscheiden. In de verandergebieden vinden ingrijpende wijzigingen plaats, zoals het slopen en herbouwen van woningen en de reconstructie van wegen. De beheergebieden kunnen niet achterblijven bij de ontwikkeling van Presikhaaf. Daarom wordt de achterstand in het onderhoud van de openbare ruimte daar weggewerkt op een wijze zoals in BGB-projecten. Dat wil zeggen dat ook de beheergebieden op “basisniveau” worden gebracht. Met de vaststelling van de MJPB 2011-2014 zijn voor de uitvoering van “BGB” Presikhaaf extra gelden beschikbaar gekomen. In totaal is nu circa € 12,3 miljoen beschikbaar ( € 1,25 miljoen GSO II subsidie + € 5 miljoen via de MJPB 2010-2013 ( jaarschijf 2010 en 2011 ) + € 6 miljoen via de MJPB 2011-2014 ( jaarschijf 2012 en 2013 ). Resultaten “BGB” Presikhaaf wordt in meerdere fasen uitgevoerd in de periode 2008-2013. Fase 1 (Moorstraat e.o.) en Fase 2 (Spuistraat e.o.) zijn inmiddels afgerond. Fase 3 (Keulse Slag) en Fase 3A (Kinderkamp e.o.) zijn in uitvoering gegaan. Voor de fasen 4 en 5 zijn projectplannen en ontwerpen gemaakt. Deze projecten in Presikhaaf hebben dit jaar circa € 3,3 miljoen gekost, waarmee de totale uitgaven ( inclusief voorgaande jaren ) voor “BGB” Presikhaaf op € 4,6 miljoen gekomen zijn. Malburgen In 1997 is met de vaststelling van het “Ontwikkelingsplan Malburgen” een start gemaakt met de revitalisering van Malburgen. Het projectgebied bestaat uit Malburgen-Oost en Malburgen-West. Binnen deze gebieden wordt een groot aantal deelprojecten uitgevoerd, waarbij Volkshuisvesting verantwoordelijk is voor het uitvoeren van projecten in de zogenaamde ontwikkelingsgebieden en de gemeente Arnhem voor de herinrichting van het openbaar gebied, niet zijnde een ontwikkelgebied. Voor het opknappen van de beheergebieden in Malburgen is € 1,25 miljoen GSO II subsidie ontvangen. Daarnaast is voor de werkzaamheden in (de “witte vlekken” van) Malburgen een investeringsbudget van € 3 miljoen beschikbaar. Met de vaststelling van de MJPB 2011-2014 is € 1 miljoen extra beschikbaar gekomen. Resultaten Dit jaar is de kwaliteit van de openbare ruimte in zowel Malburgen-West als MalburgenOost op diverse plaatsen verhoogd. Concreet zijn de volgende projecten in Malburgen afgerond: Veerweg, Malburgen Centrumgebied, Groene Weide en de fasen 3a en 3b in Malburgen-West. In totaal is nu circa 25% (= € 1,1 miljoen) van de opgave in Malburgen gerealiseerd. In totaal is er voor de projecten in Malburgen € 4,3 miljoen beschikbaar ( € 1,25 miljoen GSO II subsidie + € 2 miljoen MJPB 2005-2009 + € 1 miljoen via de MJPB 2011-2014 (jaarschijf 2012 en 2013). Wegen Bij wegen wordt een onderscheid gemaakt in hoofdwegen, wegen in wijken en fietspaden. In de openbare ruimte van Arnhem is circa 700 ha verharding aanwezig. Ongeveer 61% daarvan bestaat uit elementverharding (klinkers, betonstraatstenen en betontegels), 37% overwegend uit asfaltverharding en het restant is sierbestrating en natuursteen, dat vooral voorkomt in de voetgangersgebieden in de binnenstad. Bij de vaststelling van de beleidsnota wegenonderhoud in 2008 zijn de ambitieniveaus voor de hoofdwegen, de wegen in de wijken en de fietspaden bepaald. Voor de hoofdwegen is het ambitieniveau (B), voor de fietspaden is het ambitieniveau (A) en voor de wegen in de wijken wordt geaccepteerd dat maximaal 10% onder kwaliteitsniveau B ligt. De vastgestelde ambitieniveaus met betrekking tot de hoofdwegen en de fietspaden moeten in 2012 gerealiseerd zijn en voor de wegen in de wijken geldt het jaar 2019.

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

In onderstaande tabel is te zien hoe groot de onderhoudsachterstanden op dit moment zijn.

245

Resultaten Naast het dagelijks onderhoud en het onderhoud in het kader van BGB, is o.a. op de volgende locaties groot onderhoud uitgevoerd: Utrechtseweg, kruispunt AmsterdamsewegSchelmseweg, Monnikensteeg, Weg achter Moscowa en delen van de Westervoortsedijk en de Gelderse Rooslaan. De inhaalslag bij het onderhoud van zowel de hoofdwegen als de fietspaden verloopt langzamer dan gewenst. De belangrijkste oorzak hiervan is dat een aantal aan te pakken trajecten onderdeel is van een groter projectplan dat in zijn geheel vertraagd is. Dit speelt bijvoorbeeld in Presikhaaf, op de Johan de Wittlaan (Largas) en op de Westervoortsedijk. Deze achterstanden zullen voor een deel in de periode tot 2012 worden ingelopen.

Kwaliteit

Kwaliteit

Kwaliteit

Hoofdwegen

Wegen in wijken

Fietspaden

2007

18% onder B

22% onder B

19% onder B

2008

16% onder B

24% onder B

21% onder B

2009

17% onder B

18% onder B

15% onder B

2010

14% onder B

17% onder B

11% onder B

B

10% Onder B

A

≥ 2012

≥ 2019

≥ 2012

Jaar

Ambitie

Civieltechnische en waterbouwkundige kunstwerken De gemeente heeft in totaal 860 kunstwerken in beheer, waarvan 700 civiele kunstwerken ( o.a. trappartijen, bruggen, tunnels en viaducten). Bij de overige kunstwerken gaat het om beeldende kunst (herdenkings-monumenten, kunstwerken en parkbeelden). De civiele kunstwerken moeten op basisniveau (niveau B) worden onderhouden. Resultaten Er zijn onderhoudswerkzaamheden uitgevoerd aan onder meer de noordelijke aanbrug van de John Frostbrug en het hekwerk van de tunnel Burgemeester Matsersingel. Ook is de trappartij bij de Nelson Mandelabrug verwijderd. Een bijzonder project is de vervanging van de lage kades bij de Rijn (circa 1.400 m van de totale 2.000 m is aan vervanging toe). Op basis van de risico’s met betrekking tot veiligheid en stabiliteit van de huidige kademuren, de aard van de werkzaamheden, de beheersbaarheid van het project en de bereikbaarheid van de kades e.o., is besloten het vervangingsproject in twee fases op te knippen. Fase 1 betreft vervanging van de kade over een lengte van circa 750 meter ten westen van de John Frostbrug. Fase 2 betreft vervanging en teruglegging van circa 686 meter kade ten oosten van de John Frostbrug. De werkzaamheden in fase 1 verlopen voorspoedig (dit deel van project zal naar verwachting in april 2011 gereed zijn). Er is inmiddels ook subsidie toegekend voor de gewenste verbreding van de lage kade ten oosten van de John Frostbrug. De uitvoering van fase 2 kan daarom in 2011 starten. Groen Bij het Groen wordt onderscheid gemaakt tussen groen in de wijken en het grote groen (bossen, parken en rivierzone) in en om de stad. In de bestekken voor het wijkonderhoud is in totaal circa 500 ha groen opgenomen. Hiervan zijn gazon en gras & kruiden met respectievelijk 36% en 30% het grootst qua oppervlakte. Verder staan er in Arnhem bijna 41.000 bomen verdeeld in 3 typen eindbeeld: vrij uitgroeiende bomen, niet vrij uitgroeiende bomen en vormbomen. De bossen en parken in Arnhem hebben een gezamenlijke oppervlakte van circa 1.800 ha. Resultaten Het dagelijks onderhoud van het groen in de wijken is conform de bestekken door verschillende aannemers uitgevoerd. Voor het vervangen van bomen was in 2010 nauwelijks geld beschikbaar. Met name binnen de BGB-projecten zijn bomen vervangen in o.a. de Burgemeesterswijk, de Laar-West en Klarendal. Vanuit het Groenfonds is dit jaar met name geïnvesteerd in de projecten reizende tuinen op tijdelijk braak liggende terreinen, Elden-Zuid, Galgenberg en de groenste speelplek in Paasberg.

246

PAGINA ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Riolering In Arnhem ligt meer dan 800 km riolering, verdeeld over gemengde rioolstelsels, gescheiden rioolstelsels (met aparte vuilwater- en regenwaterriolering) en drukriolering. Arnhem kent ook 20 gemalen, waarvan naar verwachting er jaarlijks twee gerenoveerd moeten worden. Op 1 januari 2009 is gestart met de uitvoering van het Gemeentelijk Rioleringsplan 4 (GRP-4). Dit plan heeft betrekking op de periode 2009 t/m 2013. Bij de vaststelling van de MJPB 2010-2013 is besloten om de looptijd van het GRP-4 met een jaar te verlengen d.w.z. t/m 2014. De in het GRP-4 opgenomen doelstellingen zijn voor een deel reeds in het GRP-4 vertaald in een aantal concrete (in de planperiode te treffen) maatregelen, zoals het afkoppelen van verhard oppervlak van de gemengde riolering, het jaarlijks vervangen of herstellen van riool, het jaarlijks inspecteren van riool en het renoveren van gemalen. Voor het uitvoeren van maatregelen is jaarlijks circa € 12,7 miljoen beschikbaar. Er is dit jaar € 11,5 miljoen besteed. Resultaten De taakstelling voor rioolinspectie (circa 100 km/jaar) is volledig gerealiseerd. Dit jaar is namelijk 105 km riool geïnspecteerd. Van het totale rioolstelsel is nu bijna 60% geïnspecteerd. Op basis van de thans beschikbare inspectieresultaten moet circa 25 km riool binnen 5 jaar worden hersteld of vervangen. Er is circa 14 km riool aangepakt (12,5 km vervangen en 1,5 km gerelined), met name in de Burgemeesterswijk, Hoogkamp, Presikhaaf en Malburgen. Dit is conform de in het GRP-4 opgenomen taakstelling van 14 km per jaar. Het is voor het eerst dat een zo groot aantal kilometers riool in één jaar kon worden aangepakt. In het GRP-4 is ook opgenomen dat Arnhem zal doorgaan met het afkoppelen van regenwater bij gemengde rioolstelsels. In 2010 is 5,8 ha verhard oppervlak afgekoppeld, waarmee het totaal t/m 2010 uitkomt op bijna 76 ha. Afkoppelprojecten zijn gestart dan wel uitgevoerd in de BGB-wijken Burgemeesterswijk en Alteveer/Cranevelt. De renovatie van de gemalen Rijkerswoerd en Immerloo is afgerond dit jaar. Tevens zijn de werkzaamheden gecontinueerd voor het opknappen van de gemalen Honigkamp, 't Broek en Roermondsplein en voor het realiseren van het gemaal Schuytgraaf 1. Water In de onderhoudsgroep water zijn zeer verschillende onderdelen opgenomen. Het gaat o.a. om de groen/ecologische objecten, zoals moerassen, sloten en paddenpoelen. Daarnaast is er oppervlaktewaterwater, zoals de Immerlooplas en Malburgerhaven. Tot slot zijn er civieltechnische watergerelateerde werken, zoals beekriolen (circa 3 km), fonteinen (13 stuks) en duikers (bijna 700). Resultaten Het bij de gemeente in eigendom en beheer zijnde oppervlaktewater (alleen in ArnhemZuid) is regulier onderhouden. Dit bestaat vooral uit maaionderhoud van de oevers. In overleg met waterschap Rivierenland, de waterbeheerder in Arnhem-Zuid zijn aanpassingen doorgevoerd aan enkele van hun vuiltrekplaatsen waardoor er beter en schadevrij gebruik van worden gemaakt. Dit project is afgerond. Naast het reguliere onderhoud aan alle gemeentelijke fonteinen (opbouw in april, onderhoud en afbreken in oktober) heeft o.a. groot onderhoud plaatsgevonden aan de fontein in de Julianalaan (nieuwe pomp en schakelkast). De gerestaureerde fonteinen aan de Janssingel zijn opgeleverd. Ook de Roermondspleinfontein is hersteld en weer in gebruik genomen. Op verzoek van het waterschap Rivierenland is een grote verbindingsduiker onder de A325 geïnspecteerd waarbij is geconstateerd dat deze moet worden hersteld (gerelined). Dit werk is in 2010 voorbereid. In de afgelopen jaren zijn alle wateren in Arnhem met uitzondering van de Immerlooplas gebaggerd. De baggerkosten van de Immerlooplas zijn dusdanig hoog dat besloten is vooralsnog niet te baggeren. Gebouwen (maatschappelijk vastgoed) Waar bestaat het maatschappelijk vastgoed uit? Het maatschappelijk vastgoed bestaat uit twee groepen panden. Het gemeentelijk vastgoed, dat is het vastgoed voor de primaire en secundaire doelgroep van beleid, alsmede het strategisch vastgoed. Het vastgoed voor de primaire doelgroep betreft de ‘eigen’ huisvesting (gemeentebestuur en ambtenaren) en de huisvesting voor de beleidsdoelen waar de gemeente verantwoordelijk voor is (bijvoorbeeld sport, cultuur, welzijn, ed.), alsmede de bijzondere panden (bijvoorbeeld de panden in de parken). De

247

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

secundaire doelgroep betreft de onderwijspanden, maatschappelijk vastgoed waarvoor de gemeente t.a.v. (delen van het) onderhoud ook een wettelijke taak heeft. Al deze panden zijn in beheer geweest bij het Vastgoedbedrijf Arnhem (VBA). Gemeentelijk vastgoed De Raad heeft begin 2005 besloten om het gemeentelijk vastgoed op orde te brengen. Op dat moment was sprake van aanzienlijk achterstallig onderhoud aan vrijwel al het gemeentelijk eigendom. De aanpak die toen is gekozen houdt ondermeer in dat het achterstallig onderhoud aan het gemeentelijk vastgoed wordt ingelopen. Deze doelstelling is nog steeds onverkort van toepassing. De primaire taak van het VBA is namelijk: ‘het beheer op orde brengen’. Nog steeds is het doel: alle te behouden vastgoed te 2 onderhouden op Conditieniveau 2/3 , conform NEN 2767. De plannen worden per jaar opgenomen en vervolgens vastgesteld in een Vastgoedbeheerplan (VGB-plan). Resultaten Op basis van uitgevoerde inspecties naar achterstallig onderhoud is in 2005 bij het vaststellen van de volgorde van aanpak gekeken naar urgentie in het kader van veiligheid en gezondheid, het verloren dreigen te gaan van cultuur-historische waarden, verstoring van bedrijfsprocessen en financiële consequenties door vervolgschades. Als gevolg van het bovenstaande zijn de maatregelen voor het inlopen van het achterstallig onderhoud ‘verdeeld’ over een aantal jaren. Elk jaar is een VGB-plan opgesteld. Uit ervaring van de afgelopen jaren is gebleken dat er tussen verkrijging budget en realisatie een overbruggingsperiode zit. Daar liggen verschillende redenen aan ten grondslag zoals langere voorbereiding a.g.v. soms ingewikkelder plannen, (monumenten) vergunningen, aanbestedingen, overleg met de gebruiker(s), ambtelijke capaciteit, politieke afwegingen, etc. Dit jaar zijn de volgende zaken gerealiseerd: - start van de renovatie van Musis Sacrum; - onderhouds-, schilder- en gevelwerkzaamheden aan het Stadhuis en afronding van de werkzaamheden aan de Raadzaal; - onderhouds-, renovatiewerk- en installatiewerkheden aan de Schouwburg, - onderhouds- en renovatiewerkzaamheden aan sporthal De Laar, sporthal Rijkerswoerd en sporthal Elderveld; - onderhoud en reparatie aan de liftinstallatie van cultureel centrum WillemEen; - onderhoud aan de Orangerie in park Sonsbeek installatiewerkzaamheden sporthal Elderveld - installatie- en onderhoudswerkzaamheden en schilderwerk aan zwembad De Grote Koppel - schilderwerk aan sporthal Valkenhuizen; - onderhoudswerkzaamheden aan sporthal Klarendal en sportcentrum Drielsedijk 15 en 17; - alsmede kleinere onderhouds-, schilder- en installatiewerkzaamheden aan een groot aantal andere gemeentelijke panden. Stand van zaken uitvoering vervreemdingsoperatie Zoals in 2005 is besloten, zijn verschillende panden vervreemd. Verreweg de meeste panden die op te vervreemden lijst stonden zijn ook daadwerkelijk afgestoten. ER zijn nog twee panden extern afgestoten. De totale verkoopopbrengst over de periode 2005 t/m 2010 bedraagt circa € 19,2 miljoen. Welk kwaliteitsniveau is eind 2010 bereikt? De beoogde inhaalslag ten aanzien van het achterstallig onderhoud aan de panden van het gemeentelijk (maatschappelijk) vastgoed is naar verwachting in 2012 gereed, met een voorbehoud voor enkele grote projecten (Musis Sacrum, Valkenhuizen en de Schouwburg) waar de planvoorbereiding nog moet starten vanwege aanvullende verbouwingswensen vanuit de gebruiker.

2

)* Conditieniveau 2 is: Goede onderhoudstoestand, “Invloeden van gebruik en wind manifesteren zich in geringe mate. Het bouwelement is ingelopen, de nieuwigheid is eraf. De primaire functieverdeling is zonder meer gewaarborgd.” Conditieniveau 3 is: Redelijke onderhoudstoestand, “Invloeden van gebruik en wind manifesteren zich in de eerste echte gebreken, zoals houtrot, corrosie e.d. Het verouderingsproces is over de gehele linie duidelijk op gang gekomen. Incidenteel kan een storing in de primaire functieverdeling optreden.”

PAGINA

248

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

- Onderwijshuisvesting De verantwoordelijkheid voor de onderwijspanden is conform de onderwijswetgeving verdeeld tussen gemeente en schoolbesturen. Deze verdeeldheid komt de kwaliteit van de panden niet ten goede. In de onderwijsregelgeving wordt van een doelmatige maar sobere kwaliteit uitgegaan. Met de schoolbesturen zal in 2011 het overleg om tot samenwerking in het onderhoud te komen worden gestart om gezamenlijk een verbeterslag in de kwaliteit te realiseren. Onderzocht wordt welk kwaliteitsniveau bij de beoogde samenwerking kan worden behaald. Verder wordt er voor de bestaande onderwijspanden gestreefd naar klasse C uit het ”programma van eisen frisse scholen” opgesteld door Senternovem voor de thema’s luchtkwaliteit en thermische comfort. Voor nieuwbouw is klasse B uit het programma van eisen frisse scholen, de minimale norm. Resultaten 1. De periode 2006-2009 stond in het teken van het “wegwerken” van te lang uitgesteld onderhoud.Voor deze periode is eenmalig € 10 miljoen extra uitgetrokken om al het noodzakelijke onderhoud te kunnen uitvoeren, het project “Groot onderhoud scholen” (GOS-project).In 2010 is het resterende uit te voeren onderhoud uit de periode 2006-2009 afgerond, behoudens enkele werken waarvan bij inspectie bleek dat de bestaande conditie uitstel van meerdere jaren rechtvaardigde.Deze laatste worden in 2011 opnieuw geïnspecteerd en zonodig alsnog uitgevoerd. Op 15 december 2009 heeft het college met de vaststelling van het Onderwijshuisvestingsprogramma 2010- 2011 bepaald welk onderhoud in die periode moet worden uitgevoerd. In de onderhoudsperiode 2010-2011 zijn voor 13 scholen aanpassingen of vervangingen van de kozijnen opgenomen. Bij 7 scholen zijn deze reeds uitgevoerd (mede in het kader van het klimaatsubsidie project) of in voorbereiding, bij 6 scholen worden de werkzaamheden nog opgestart. Bij één school wordt een langer uitstel verwacht omdat er plannen zijn voor een renovatie. De andere scholen uit het plan 2010-2011 zullen in 2011 volgen. 2. Werkzaamheden Groot Onderhoud Scholen. In 2010 is onderhoud uitgevoerd aan de daken van 10 scholen. De dakbedekking is vervangen en hersteld en deels geïsoleerd. De voorbereiding en aanbesteding hadden in 2009 al plaatsgevonden. Tevens werden noodgebouwen aangepakt. Een noodgebouw is opgeknapt, één is verwijderd, één noodgebouw is uitgebreid met een aantal lokalen, die verplaatst zijn vanaf 3 locaties en één noodgebouw is verplaatst en in gebruik genomen door peuterspeelzaal en buitenschoolse opvang. 3. In 2009 heeft de gemeente in nauw overleg met de schoolbesturen besloten 23 schoolgebouwen in aanmerking te brengen voor de subsidieregeling “Verbetering binnenklimaat huisvesting primair onderwijs 2009”. Op 31 maart 2010 is deze toegekend. Het gaat om maatregelen als vervanging van conventionele CV-ketels door HR-ketels, verlichting (HF-spiegelarmatuur en daglichtregeling), luchtbehandeling met WTW, thermostatische radiatorkranen, HR- beglazing, dakisolatie, CO2 -indicatoren en zonwering op zonbelaste gevels. Voor Arnhem heeft dit de maximale subsidie opgeleverd van € 923.509. De gemeente zal circa € 400.000 en de schoolbesturen circa € 200.000 cofinancieren. De termijn voor het uitvoeren van de subsidiemaatregel was aanvankelijk 1 januari 2011, maar is verlengd tot 4 september 2011. 4. Werkzaamheden in relatie tot de subsidie verbetering binnenklimaat: - Maatregel HR++ glas: in het kader van hier genoemde klimaatsubsidie HR++ glas is dit aangebracht in 15 scholen (16 gebouwen). Dit ging indien noodzakelijk gepaard met kozijnvervanging en/ of kozijn-reparaties. In 2 van deze 15 scholen is slechts een klein gedeelte vervangen. In 2011 volgen kozijnen glasvervangingen in het overige deel van deze 2 scholen en in 1 monumentaal pand. Deze kozijnen glasvervangingen zullen in de zomervakantie van 2011 worden gerealiseerd. In de subsidieaanvraag is ervan uitgegaan dat er in totaal 3.800 m2 glas wordt vervangen. - Maatregel MV-ventilatiesysteem: er zijn nog geen mechanische ventilatiesystemen gerealiseerd. De voorbereidingen hebben wel plaats gevonden dat wil zeggen het bepalen van het toe te passen systeem, opstellen van de kostenramingen, het schrijven van het bestek, etc. De ventilatiesystemen zullen op 5 scholen in de zomervakantie van 2011 worden gerealiseerd. - Maatregel CV, HF-verlichting en dimregelingen: het vervangen van ketels door HR-CVketels (7 ketels te vervangen), verlichting (HF-spiegelarmatuur en daglichtregeling) 2.200 TL armaturen vervangen en 800 lichtdimmers plaatsen, thermostatische radiatorkranen zijn werkzaamheden die de schoolbesturen zelf uitvoeren. Met de eerder genoemde vaststelling van het Onderwijshuisvestingsprogramma 20102011 is een budget van € 3,8 miljoen beschikbaar voor onderhoud voor de periode 20102011. Van dit budget wordt ruim € 2 miljoen besteed aan het vervangen en onderhouden van kozijnen. Het hierin te plaatsen HR++ glas in het kader van de klimaatsubsidieregeling levert een voordeel op van ongeveer € 0,3 miljoen.

ONDERWERP

Wat de gebouwen van 30 jaar en ouder betreft moet worden gesteld dat, hoewel er bouwkundig geen fundamentele gebreken zijn, de functionele kwaliteit en de uitstraling van deze gebouwen te wensen overlaat. Sanitair, ventilatie, bouwwijze, materiaalgebruik, (flexibiliteit van de) indeling, warmte-isolatie etc. zijn veelal gedateerd. In die zin laat de kwaliteit van de schoolgebouwen nog duidelijk te wensen over.

Jaarverslag 2010

Ondanks het vele onderhoud aan de schoolpanden blijven oude schoolpanden oude gebouwen. De vloeren en de gevels van de oude panden zijn niet geïsoleerd. Zo staat ook de gebouwstructuur van oudere panden kwaliteitsverbeteringen in de weg. Op dit moment zijn er 71 schoolpanden in gebruik die ouder zijn dan 40 jaar, waarvan 16 gebouwen ouder dan 60 jaar. Voor een totaal aan onderwijspanden dat zoveel verschillende bouwjaren kent en daarmee verschillende resterende levensduren, is het niet eenvoudig iets over het kwaliteitsniveau te zeggen. Wel kan gesteld worden, door de vele onderhoudswerken van afgelopen jaren, dat de meest noodzakelijk te vervangen bouwelementen bij de meeste schoolpanden ook daadwerkelijk vervangen zijn, behalve bij gebouwen die op korte termijn zullen worden afgestoten.

PAGINA

Welk kwaliteitsniveau is eind 2010 bereikt? Verbetering t.g.v. de maatregelen uit de klimaatsubsidie: 13 scholen (14 gebouwen) zijn beter geïsoleerd door het aanbrengen van HR++ glas en 4 scholen zijn beter geïsoleerd door het aanbrengen van dakisolatie. Deze aanpassingen zullen leiden tot minder energieverbruik en verhoging van het comfort. Dit levert de gemeente geen financieel voordeel op, maar alleen een bijdrage aan verbetering van de duurzaamheid en comfortverbetering.

249

Daarnaast wordt € 0,5 miljoen besteed aan het plaatsen van Luchtbehandelingsystemen eveneens in het kader van de klimaatsubsidieregeling, waarvan € 0,3 miljoen gedekt is door deze klimaatsubsidie. Doordat de genoemde onderhoudskosten deels subsidiabel zijn resteert zo’n € 2 miljoen voor de overige geplande onderhoudswerken, zoals het vervangen van rioleringen, schoolpleinbestratingen, hemelwaterafvoeren en CVinstallaties.

PAGINA

250

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

251

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

4.8 Investeringen In het kader van een adequate bedrijfsvoering en een goede beheersing van de gemeentebrede planning en control is een goede grip op de investeringen en de middelen die hiermee samenhangen onmisbaar. Een belangrijk middel hierbij is het meerjarig investeringsplan (MIP), dat in de afgelopen jaren steeds verder verbeterd is. Dit betekent dit onder meer: • Kapitaallastenbudgetten voor de nog niet gerealiseerde investeringen worden per investering en per deelprogramma gereserveerd. • In de Turap wordt over de voortgang van de investeringen van het lopende jaar gerapporteerd. • De jaarrekening is het moment dat wordt gekeken naar de mogelijkheden om openstaande investeringskredieten af te sluiten. • De toekenning van het kapitaallastenbudget wordt gekoppeld aan de feitelijke realisatie van een object of zelfstandig deel daarvan. • Investeringen

Krediet

Restant

Realisatie

Krediet Bedragen x € 1.000,--

- Investeringen ouder dan 2010

18.847

21.154

-2.307

- Investeringen 2010

19.756

19.768

-12

Investeringen t.b.v. de stad

38.603

40.922

-2.319

- Stadskantoor en stadhuis

481

481

0

- Automatisering en overige

5.380

5.380

0

Investeringen t.b.v. bedrijfsvoering

5.861

5.861

0


28.767

22.398

6.369


12.874

1.602

11.272

Onderhanden Werk

41.641

24.000

17.641


0

0

0


0

0

0

In te trekken kredieten

0

0

0

86.105

70.783

15.322

Totaal

Te activeren kredieten De sterke nadruk op bewaking van kredieten heeft de afgelopen jaren duidelijk zijn vruchten afgeworpen. In de jaren van 2006 en 2007 is het verschijnsel van overschrijdingen op investeringskredieten geleidelijk teruggedrongen. In 2008 was er geen overschrijding bij de te activeren investeringen en in 2009 alleen optische als gevolg van de boekhoudregels in het BBV. Een soortgelijke optische overschrijding doet zich ook voor bij de activering van investeringen: Investeringen die gedaan zijn in het kader van de herschikking van scholen in Arnhem-Noord zijn rechtstreeks ten laste gebracht van verkoopopbrengsten. Het BBV staat dit niet toe en de verkoopopbrengsten zijn in 2005 toegevoegd aan de bestemmingsreserve Investering Brede Scholen. Nu de investeringen afgerond zijn zullen de kapitaallasten ingaande 2011 ten laste van de bestemmingsreserve worden gebracht. De kosten van de investering ad € 1.774.000 zijn daarmee gedekt conform het oorspronkelijke raadsbesluit.

PAGINA

252

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Bij de bouw van de Praktijkschool Arnhem Zuid is een overschrijding opgetreden van € 335.000. Deze overschrijding wordt meegenomen in en gedekt uit de afrekening van het project IHP VO Noord in 2011. Tot slot is er een overschrijding van € 298.000 bij de realisatie van de 24-uurs opvang aan de Remisestraat. Hiervoor zijn door de gemeenteraad kredieten beschikbaar gesteld van € 2,3 miljoen waarbij geen rekening is gehouden met BTW. Verwacht was dat de gemeente het pand met BTW belast zou kunnen verhuren aan Iris Zorg. Dat blijkt niet het geval en de BTW was dus niet aftrekbaar, waardoor de BTW alsnog als kostenpost voor rekening van de gemeente is gekomen. Hierover is de raad op 30 juni 2010 geïnformeerd door middel van een raadsbrief. Bij de investeringen in de bedrijfsvoering kan geen onderscheid worden gemaakt op basis van het jaar waarvoor de kredieten beschikbaar zijn gesteld. De gemeenteraad stelt voor bedrijfsvoeringsinvesteringen formeel geen kredieten beschikbaar. Deze investeringen dienen gerealiseerd te worden binnen de budgettaire ruimte voor kapitaallasten voor de bedrijfsvoering in de gemeentelijke begroting. Onderhanden werk De in 2009 geconstateerde ontwikkeling dat dat kredieten minder lang open blijven staan dan in het verleden is ook dit jaar zichtbaar. Het bedrag aan nog niet gerealiseerde investeringen uit kredieten van voor 2010 bedraagt iets meer dan € 6 miljoen. Evenals in 2008 en 2009 is de langzamer dan geplande realisatie van scholenbouw een belangrijke reden voor het nog niet kunnen afsluiten van kredieten. Verder wordt de onderuitputting van kredieten van voor 2010 vooral verklaard door nog niet gerealiseerde investeringen in voorzieningen in Schuytgraaf. In te trekken kredieten De verbeterde planning van en grip op investeringen heeft ertoe geleid dat in 2010 –voor het eerst in jaren- alle door de raad beschikbaar gestelde kredieten reeds zijn aangesproken of besteding is gepland in 2011. Er zijn geen geplande investering die niet doorgaan en dus geen in te trekken kredieten. Onderuitputting kapitaallasten Als gevolg van het nog niet activeren van investeringen (onderhanden activa) is sprake van onderuitputting van kapitaallasten in 2011, die al wel geraamd zijn. Conform besluit van de gemeenteraad zal de onderuitputting worden toegevoegd aan de bestemmingsreserve Buiten Gewoon Beter. Zo wordt dit jaar € 2,3 miljoen toegevoegd aan de bestemmingsreserve BGB als gevolg van nog niet realiseren van begrote investeringen in 2009. De onderuitputting kapitaallasten voor Cultuur in Rijnboog wordt toegevoegd aan de nieuwe bestemmingsreserve Cultuur in Rijnboog (€ 3,8 miljoen).

Subsidiebedragen meer dan € 1 miljoen Hieronder volgt een overzicht van instellingen die meer dan € 1 miljoen aan subsidiegelden hebben ontvangen. Het is mogelijk dat instellingen activiteiten verrichten ten behoeve van doelstellingen van verschillende deelprogramma’s uit de meerjarenprogrammabegroting.

Toegekend subsidiebedrag per subsidieontvanger, subsidies > € 1.000.000 Toegekend subsidiebedrag per subsidieontvanger; subsidies > € 1.000.000 bedragen x € 1.000,--

Naam subsidieontvanger Stichting Rijnstad Iriszorg

2009

2010

11.122

11.221

7.345

7.470

HERA, Vrouwenopvang Gelderland

4.524

5.105

Stichting Arnhemse Openbare en Wetenschappelijke Bibliotheek

4.253

4.273

ROC Rijn IJsel

2.201

2.068

Stichting Wijlzijn Ouderen Arnhem

2.124

2.142

Stichting Thuiszorg Midden Gelderland

2.044

2.349

Stichting Pas

1.692

1.780

Stichting Peuterspeelzalen Arnhem

1.365

1.864

ONDERWERP

Begrotingssubsidies De Algemene Wet Bestuursrecht (AWB) bepaalt dat wanneer in de begroting een subsidieontvanger en het bedrag waarop de subsidie ten hoogste kan worden vastgesteld vermeld staat, er geen nader wettelijk voorschrift nodig is. Met name de subsidies aan de ‘grote’ instellingen worden op deze wijze verstrekt.

Jaarverslag 2010

Subsidies op basis van subsidieregelingen Op basis van de Algemene Subsidie Verordening (ASV) worden verschillende subsidieregelingen vastgesteld. Hiermee is een wettelijke en rechtmatige grondslag gecreëerd voor de subsidies. Op basis van vooraf bepaalde criteria worden de subsidies verdeeld en toegewezen aan betrokken instellingen.

PAGINA

Inleiding De gemeente Arnhem heeft per deelprogramma’s haar doelstellingen geformuleerd met de daarbij behorende beoogde effecten en resultaten. Deze doelen kunnen op verschillende manieren worden bereikt. Het is mogelijk om de benodigde activiteiten zelf uit te voeren, andere mogelijkheden zijn het inkopen bij derden en het subsidiëren van instellingen. De gemeente Arnhem heeft voor het bereiken van haar doelstellingen met bijna 400 instanties een subsidierelatie. Het stelsel dat het subsidieverkeer tussen onze gemeente en de instellingen reguleert, is geënt op twee principes: • Subsidies die op basis van subsidieregelingen worden verstrekt; • Begrotingssubsidies.

253

4.9 Subsidies

254

PAGINA ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Toegekende subsidiebedragen per deelprogramma Er is dit jaar voor € 54,8 miljoen aan subsidies verstrekt. Binnen deelprogramma 05.1 ‘Zorg voor lichamelijke en geestelijke gezondheid’ wordt het meest aan subsidie verstrekt. Op het gebied van maatschappelijke opvang, verslavingszorg en vrouwenopvang wordt door het verstrekken van subsidies veel bereikt. Met name de instellingen Iriszorg en HERA zijn hierin belangrijke partners. Het Rijk vindt deze gemeentelijke zorg doelstellingen ook van belang. Een deel van de door de gemeente verstrekte subsidies zijn dan ook afkomstig van rijksmiddelen. Een tweede deelprogramma waarbinnen veel subsidies (€ 8,7 miljoen) worden verstrekt is deelprogramma 07.1 ‘Bloeiende kunst en cultuur’. Met € 4,3 miljoen is de Stichting Arnhemse Openbare en Wetenschappelijke Bibliotheek de grootste subsidieontvangende instelling die bijdraagt aan de doelstellingen. Op deelprogramma 8.3 Jeugd is voor € 5,2 miljoen subsidie verstrekt. Met instelling Rijnstad, die voor dit beleid de helft van het subsidiebedrag voor haar rekening neemt, wordt gewerkt aan het bieden van kansen voor jongeren en het zorg dragen voor jongeren die risico’s lopen op problemen zoals schooluitval, criminaliteit, schulden en psychische problemen. Toegekend subsidiebedrag per deelprogramma

Subsidie verdeeld over deelprogramma's € m iljoen 0,0

2,0

4,0

6,0

8,0

10,0

12,0

14,0

16,0

18,0

05.1 Zorg voor lichamelijke en geestelijke gezondheid 07.1 Bloeiende kunst en cult uur 08.3 Jeugd 03.2 Goed onderwijs 08.2 Samenleven in de buurt 08.5 Ouderen en gehandicapten 03.3 Volwasseneneducatie 05.3 Wmo 14.1 Verbet ering ondernemingsklimaat 12.1 Af stemming vraag en aanbod woningmarkt Overig

Totaallijst verstrekte subsidies In navolging op de afspraak met de gemeenteraad is een totaallijst van verstrekte subsidiebedragen in een bijlage bij dit jaarverslag opgenomen. Hierbij dient opgemerkt te worden dat de subsidiebedragen vooral zijn begroot per deelprogramma en niet per instelling. Instellingen kunnen een bijdrage leveren aan verschillende deelprogramma’s en komen daardoor meerdere keren voor in de totaallijst.

begroot realisat ie

20,0

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Integriteit

255

4.10

Deze paragraaf beschrijft zowel de aspecten van de ambtelijke als die van de bestuurlijke integriteit. Voor de leden van de gemeenteraad en voor de commissieleden die geen raadslid zijn geldt de Verordening gedragscode integriteit raads- en commissieleden en voor de leden van het college geldt de Gedragscode integriteit burgemeester en wethouders gemeente Arnhem. Ook is er een nota Bestuurlijke integriteit gemeente Arnhem. Bestuurlijke integriteit houdt in dat de verantwoordelijkheid die met de functie samenhangt wordt aanvaard en dat er de bereidheid is om daarover verantwoording af te leggen. Verantwoording wordt intern afgelegd aan college, de gemeenteraad, maar ook extern aan organisaties en burgers voor wie bestuurders hun functie vervullen. Mede in het kader van integriteit worden bijvoorbeeld nevenfuncties openbaar gemaakt. De Ambtenarenwet verplicht tot het voeren en handhaven van integriteitsbeleid en schrijft het volgende voor: voeren van een integriteitsbeleid dat is gericht op het bevorderen van goed ambtelijk handelen en dat in ieder geval aandacht besteedt aan het bevorderen van integriteitsbewustzijn en aan het voorkomen van misbruik van bevoegdheden, belangenverstrengeling en discriminatie ervoor zorgen dat het integriteitsbeleid een vast onderdeel uitmaakt van het personeelsbeleid in ieder geval door integriteit in functioneringsgesprekken en werkoverleg aan de orde te stellen en door het aanbieden van scholing en vorming op het gebied van integriteit zorg dragen voor de totstandkoming van een gedragscode voor goed ambtelijk handelen in overeenstemming met de raad vaststellen op welke wijze jaarlijks verantwoording wordt afgelegd over het gevoerde integriteitsbeleid en over de naleving van de gedragscode. Hoe gaat Arnhem daarmee om? Er is een gedragscode voor goed ambtelijk handelen. Alle medewerkers moeten bij indiensttreding een ambtseed afleggen. In de paragraaf Ambtelijke integriteit wordt jaarlijks verantwoording afgelegd over het gevoerde integriteitsbeleid en de naleving van de gedragscode. Als leidraad voor de verantwoording worden de basisnormen integriteit van de VNG gebruikt. Deze verantwoording sluit aan op het vierde en laatste voorschrift. AMBTENAREN Aandacht voor integriteit In het verslagjaar is het integriteitsbeleid nader uitgewerkt voor wat betreft de melding en registratie van nevenwerkzaamheden en financiële belangen, kwetsbare functies, ambtelijke integriteit voor ex-ambtenaren en integriteitsaspecten bij de inhuur van personeel. Gedragscode Arnhem heeft een gedragscode voor medewerkers, die ook zoveel mogelijk wordt toegepast voor anderen die voor de gemeente werken. In de code komen onder meer aan de orde: goed ambtenaarschap, omgaan met vertrouwelijke informatie en het aannemen van geschenken. Voor de medewerkers is een samenvatting van de code geschreven. Alle medewerkers beschikken over een persoonlijk exemplaar ervan. De volledige gedragscode staat op intranet. Onderzoek bij werving en selectie In de selectiecode is geregeld dat de juistheid van door sollicitanten verstrekte gegevens kan worden nagetrokken en voor het personeelsdossier worden kopieën van diploma’s opgevraagd; er is geen strikte diplomacontrole. Aanscherping van deze controle, met name voor het selecteren van medewerkers op kwetsbare functies, maakt onderdeel uit van de aanpak, zoals beschreven onder punt 4. van deze paragraaf. Kwetsbare functies Op 27 april 2010 heeft het college besluiten genomen over de uitvoering van de ambtelijke integriteit. Dat is per circulaire van 5 juli 2010 bekend gemaakt aan de directeuren van de diensten. In de circulaire zijn relevante, soms al bestaande, uitvoeringsregelingen geclusterd opgenomen. Voor nog niet nader uitgewerkte zaken zijn voorstellen voor verdere uitwerking gedaan. Zo zal in 2011 aandacht worden besteed aan de verplichting van de werkgever om kwetsbare functies aan te wijzen en de functies waaraan in het

256

PAGINA ONDERWERP

Jaarverslag 2010

bijzonder het risico van financiële belangenverstrengeling of oneigenlijk gebruik van gevoelige informatie is verbonden. Afleggen eed/belofte Sinds 1 maart 2006 moeten alle ambtenaren die in dienst komen een eed of belofte afleggen. Nieuwe medewerkers leggen de eed of belofte af ten overstaan van de directeur van de dienst; stagiairs, vrijwilligers en uitzend-/inleenkrachten dienen een schriftelijke verklaring in. Voorafgaand aan de indiensttreding van een nieuwe medewerker wordt de verplichting tot het afleggen van de eed of belofte besproken. Wanneer een medewerker weigert de eed of belofte af te leggen, dan treedt de directeur met deze medewerker in overleg. Indien de medewerker blijft bij de weigering eed of belofte af te gaan leggen, dan kan deze medewerker niet in dienst treden. Zowel in het afleggen van de eed of belofte als het indienen van een schriftelijke verklaring zijn achterstanden ontstaan. 107 medewerkers met een vast dienstverband en 67 met een tijdelijke aanstelling op proef moeten de eed of belofte nog afleggen. De schriftelijke verklaring moet nog worden ingediend door 100 vrijwilligers en circa 200 uitzend/inleenkrachten en stagiairs. Het DT heeft afspraken gemaakt om deze achterstand in het eerste kwartaal van 2011 weg te werken. Nevenwerkzaamheden Medewerkers van de gemeente Arnhem mogen geen nevenwerkzaamheden verrichten waardoor de goede vervulling van hun functie in het gedrang komt. Er zijn geen nadere regels voor vastgesteld; de direct leidinggevende beslist hierover na overleg met de medewerker. Registratie en melding van nevenwerkzaamheden zijn geregeld in de arbeidsvoorwaarden. Er is een regeling vastgesteld, dat elke directeur jaarlijks de nevenwerkzaamheden binnen de eigen dienst openbaar maakt door ter inzage legging van de gegevens op het Stadhuis en publicatie op de website van de gemeente Arnhem. Financiële belangen Medewerkers van de gemeente Arnhem mogen geen financiële belangen hebben, effecten bezitten en transacties in effecten verrichten waardoor de goede vervulling van hun functie in het gedrang komt. Er zijn geen nadere regels voor vastgesteld; de direct leidinggevende beslist hierover na overleg met de medewerker. De melding van financiële belangen is geregeld in de arbeidsvoorwaarden. Indien een medewerker financiële belangen heeft, die met het oog op mogelijke belangenverstrengeling relevant zijn, meldt hij deze belangen schriftelijk aan de directeur. De melding wordt bewaard in het personeelsdossier. Registratie van de financiële belangen wordt opgezet door de Personeels- en Salarisadministratie. Maatregelen, gericht op informatiebescherming De wijze van omgaan met vertrouwelijke informatie is geregeld in de arbeidsvoorwaarden en wordt geborgd door het afleggen van de ambtseed of belofte. Om te voorkomen dat onbevoegden vertrouwelijke gegevens kunnen bezitten of raadplegen is er toegangsbeveiliging van gebouwen door middel van een pasjessysteem en is er uitgebreide beveiliging op communicatie- en computerapparatuur. Relatiegeschenken en uitnodigingen De organisatie hecht er waarde aan, dat een onafhankelijke opstelling ten opzichte van de gever blijft bestaan. Geschenken met een waarde boven € 50 mogen niet worden aangenomen. Ook geldbedragen mogen niet worden geaccepteerd. Een geschenk of uitnodiging moet altijd worden gemeld bij de leidinggevende. Alle regels over het aannemen van relatiegeschenken en uitnodigingen zijn vastgelegd in de gedragscode, hoofdstuk 4 “Geschenken, aanbiedingen en incidentele vergoedingen” en hoofdstuk 5 “Uitnodigingen voor reizen, congressen, evenementen en diners”. Inkoop- en aanbestedingsprocedure De gemeente hanteert bij inkopen en aanbestedingen het daarvoor vastgestelde beleid. Dit beleid bevat richtlijnen voor het aantal aan te vragen offertes voor leveringen, diensten en werken. Afhankelijk van de contractwaarde of de raming wordt de aanbestedingsprocedure gekozen. Daarbij is te kiezen tussen enkelvoudig onderhands (één of meer offertes), meervoudig onderhands (minimaal 2-3 offertes) en openbaar tot aan de Europese drempel. Er wordt rekening gehouden met het EU-verdrag waarin is vastgelegd dat de overheid transparant, objectief en non-discriminatoir dient te handelen. De procedure vanaf openbaar aanbesteden is vastgelegd; opdrachtgevers dienen ter toetsing een startnotitie in te vullen. Bij afwijking van het gemeentelijk beleid dient de dienstdirecteur en/of de portefeuille wethouder voor akkoord te tekenen.

Handelwijze bij aantasting integriteit of vermoedens daarvan In een onderzoeksprotocol liggen de richtlijnen vast, die worden gehanteerd bij meldingen van niet integer gedrag. In aansluiting daarop zijn regels vastgelegd betreffende het omgaan met aanhoudingen van ambtenaren op hun werkplek en de inbeslagname door het Openbaar Ministerie van bewijsmateriaal dat zich in gemeentelijke gebouwen en op gemeentelijke eigendommen bevind. Indien een integriteitschending onomstotelijk is komen vast te staan, neemt de organisatie passende maatregelen. één medewerker kreeg strafontslag dit jaar wegens ernstige schending van de integriteit. Eenmaal werd een tijdelijke aanstelling tussentijds beëindigd vanwege verzwijging van voor de indiensttreding relevante feiten. Zes medewerkers kregen een schriftelijke berisping wegens plichtsverzuim; aan één medewerker werd een in verband met plichtverzuim schriftelijk een dienstopdracht gegeven. In één organisatieonderdeel vond een intern onderzoek plaats naar integriteit. Dit onderzoek is in het verslagjaar afgerond. De daaruit voortkomende aanbevelingen zijn deels al tijdens het onderzoek, deels daarna geïmplementeerd. POLITIEK Aandacht voor integriteit Voor burgemeester en wethouders en voor de raads- en commissieleden gelden afzonderlijke gedragscodes. Deze zijn vastgesteld door de raad en gepubliceerd op de website van de gemeente Arnhem. Beide gedragscodes bevatten bepalingen over onder meer: belangenverstrengeling, opgave van financiële belangen en nevenfuncties, geheimhouding en geschenken, giften en gunsten. Nevenwerkzaamheden Burgemeester en wethouders vervullen geen nevenfuncties waarbij er strijdigheid is of kan zijn met het belang van de gemeente. Een lid van het college, dat een nevenfunctie wil vervullen anders dan uit hoofde van het ambt, bespreekt dit voornemen in het college. Raads- en commissieleden doen aan de agendacommissie van de raad opgave van nevenfuncties; burgemeester en wethouders doen dit aan het college. Er moet ook worden vermeld of de functie wel of niet bezoldigd is. De opgave is openbaar en door derden te raadplegen op de website van de gemeente. Aan het einde van 2010 hadden de leden van het college in totaal 48 nevenfuncties, waarvan 29 ambtshalve. Voor de niet-ambtshalve nevenfuncties werd in 6 gevallen bezoldiging ontvangen. Raads- en commissieleden hadden 94 nevenfuncties

ONDERWERP

In het verslagjaar zijn geen zaken bij de landelijke commissie aanhangig gemaakt.

Jaarverslag 2010

Het is na een melding, hetzij direct, hetzij via de vertrouwenspersoon, altijd aan de directeur van de dienst om -zoals in het integriteitsprotocol is beschreven- te besluiten tot een eventueel vervolgonderzoek en mogelijke verdere acties. Van belang hierbij is wel dat een melder afhankelijk van de inhoud van de zaak, in principe altijd wordt gemeld of zijn melding wordt opgepakt of dat er geen reden is gevonden verdere actie te ondernemen. De inhoudelijke aspecten worden vanzelfsprekend niet aan de melder kenbaar gemaakt.

PAGINA

Meldingsprocedure bij vermoedens van misstanden In de Arbeidsvoorwaarden van de gemeente Arnhem is de basis voor de Klokkenluidersregeling vastgelegd. De interne vertrouwenspersoon is belast met de uitvoering ervan. De gemeente is aangesloten bij de landelijke klokkenluiderscommissie. Deze commissie adviseert het college over de ontvangen meldingen. Meldingen in het kader van vermoedelijke integriteitschendingen/klokkenluiden kunnen behalve bij de vertrouwenspersoon ook rechtstreeks bij de directeur van een dienst worden gedaan. Dit is een normale gang van zaken; de vertrouwenspersoon heeft geen “verplichte procedurele taak”. Belangrijk is vooral dat de durf en het klimaat aanwezig zijn om tot een melding over te gaan en ook, dat deze melding serieus wordt opgepakt. Mogelijke meldingen, die bij een directeur zijn gedaan, maken geen onderdeel uit van het verslag van de vertrouwenspersoon klokkenluiden en ambtelijke integriteit.

257

Vertrouwenspersoon voor integriteit De functie vertrouwenspersoon integriteit en klokkenluidersregeling is ondergebracht bij de juridische concerncontroller. De activiteiten van dit jaar hadden betrekking op adviezen over integriteitskwesties, die zich intern voordeden. In totaal betrof het 8 contacten.

258

PAGINA ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Financiële belangen Raads- en commissieleden doen aan de agendacommissie opgave van financiële belangen in ondernemingen en organisaties waarmee de gemeente zakelijke betrekkingen onderhoudt. Burgemeester en wethouders doen dit aan het college. De opgave is openbaar en door derden te raadplegen. In 2010 hadden de leden van het college geen financiële belangen in ondernemingen. Zowel burgemeester en wethouders als raads- en commissieleden moeten bij privaatpublieke samenwerkings-relaties (de schijn van) bevoordeling in strijd met eerlijke concurrentieverhoudingen voorkomen. Ook mogen zij gedurende het eerste jaar na de beëindiging in het ambt geen betaalde werkzaamheden verrichten voor de gemeente, tenzij de raad hiervoor toestemming geeft. Indien zij familie- of vriendschapsbetrekkingen hebben met een aanbieder van diensten aan de gemeente, moeten zij zich onthouden van deelname aan de besluitvorming over de betreffende opdracht. Ook mogen zij van een aanbieder van diensten aan de gemeente geen faciliteiten of diensten aannemen, die een onafhankelijke positie ten opzichte van de aanbieder kan beïnvloeden. Maatregelen, gericht op informatiebescherming Burgemeester en wethouders en raads- en collegeleden moeten zorgvuldig omgaan met de informatie waarover zij uit hoofde van hun ambt kennis hebben. Er mag geen geheime informatie worden verstrekt aan derden. Ook mag geen informatie worden achtergehouden, tenzij deze geheim of vertrouwelijk is. De in het ambt verkregen informatie mag niet worden gebruikt voor eigen nut of dat van persoonlijke betrekkingen. Relatiegeschenken Raads- en commissieleden melden geschenken, giften of gunsten die ontvangen zijn uit hoofde van de functie en die (gezamenlijk) meer dan ongeveer € 50,- waard zijn aan de Agendacommissie. De raad registreert deze geschenken, giften of gunsten. Ze zijn eigendom van de gemeente. De raad zoekt er een passende gemeentelijke bestemming voor. Indien de burgemeester of een wethouder van plan is namens de gemeente Arnhem geschenken, giften of gunsten aan te bieden, die (gezamenlijk) méér dan ongeveer € 50,waard zijn, moet dit worden gemeld aan het college. Het college beoordeelt op welke wijze het college met de betreffende raadscommissie hierover overlegt. Dat was dit jaar niet aan de orde. Als aan de gemeente geschenken, giften of gunsten worden aangeboden, die (gezamenlijk) méér dan ongeveer € 50,- waard zijn, meldt het collegelid door wiens tussenkomst het geschenk, gift of gunst aan de gemeente wordt gedaan het aanbod aan het college. Het college beoordeelt op welke wijze de betreffende raadscommissie hierover wordt geïnformeerd. Burgemeester en wethouders melden geschenken, giften of gunsten die uit hoofde van de functie zijn ontvangen en die (gezamenlijk) meer dan ongeveer € 50,- waard zijn aan het college. Het college registreert deze geschenken, giften of gunsten. Ze zijn eigendom van de gemeente. Het college zoekt er een passende gemeentelijke bestemming voor. Er werden geen geschenken ontvangen, dat de waarde van € 50 te boven ging. Niemand mag geschenken en giften ontvangen op het huisadres. Als dat toch gebeurt, moet dit worden gemeld aan het college, dat een besluit neemt over de bestemming van het geschenk. De bedragen die worden gehanteerd als bovengrens voor het accepteren van geschenken of gunsten kunnen door het college jaarlijks worden geïndexeerd. Als dit gebeurt meldt het college het besluit aan de raad. Resumerend De aandacht voor integriteit is in het verslagjaar verder vertaald in het op niveau brengen van een afspraken rond kwetsbare functies en het inzichtelijk maken van nevenwerkzaamheden en financiële belangen. Vasthouden van de aandacht voor integriteit kreeg vooral gestalte op incidentele basis. Algemene communicatie en aandacht voor het onderwerp integriteit zijn in het verslagjaar niet ingezet. Daarmee zijn wellicht kansen voor bewustwording en preventie niet ten volle benut. Voor het kunnen bewaken en beoordelen van wel of niet integer handelen is voldoende instrumentarium voorhanden.

Sociale cohesie: actief burgerschap en participatie hart van de wijk Integratie: inburgering en economische zelfstandigheid Arnhem als multiculturele stad Veiligheid: terugdringen van overlast en onveiligheid op gebiedsniveau jeugd en veiligheid Omgaan met de tweedeling cultuur, economie en sport als motor van maatschappelijke ontwikkeling aandacht voor de sociale liftfunctie van de stad Rond de thema’s van Stad in Balans zijn de afgelopen jaren diverse kaderstellende nota’s vastgesteld, waarin bovengenoemde hoofdrichtingen een prominente plaats innemen. We noemen het Meerjarenbeleidsplan Wmo 2008-2011 “Iedereen doet mee”. Dit is bij uitstek het uitwerkingsspoor van het thema sociale cohesie. Voorts is er de nota ‘Opgroeien in Arnhem 2008-2011” waarin de (voorwaarden voor) maatschappelijke deelname van jongeren, de zorg voor de jeugd en ‘jeugd en veiligheid’ kernthema’s zijn. In de nota Integraal Veiligheidsbeleid 2008-2011 zijn de genoemde veiligheidsrichtingen expliciet uitgangspunt. De nota Armoedebeleid geeft mede invulling aan de aanpak van de negatieve aspecten van de tweedeling in Arnhem en aan het bevorderen van participatie. Voorts zullen binnenkort de nota’s “Ondersteuning vrijwillige inzet en informele zorg” en “Inburgeren, integreren en participeren” verschijnen. De speerpunten van Stad in Balans hebben hun weg gevonden in de Stadsprogramma’s, het Actieprogramma Wijkgericht werken, de krachtwijken- en GSO-III aanpak. Immers de in Stad in Balans benoemde maatschappelijke hoofdopgaven zijn vooral ook de opgaven van en voor de wijken. Ook is Stad in Balans bijvoorbeeld terug te vinden in de rapportages van en over de Atlas voor Gemeenten, vooral waar deze refereren aan de tweedeling in Arnhem. Bovendien werkt Stad in Balans door in de nieuwe Maatschappelijke Ontwikkelingsprogramma’s, waarvan de ontwikkeling is opgestart in 2010. Hart van de Wijk De visie hart van de wijk (2008) is vertaald in de nota ‘Hart van de wijk- methodiek ter versterking van wijkvoorzieningen’, die door de Raad is vastgesteld. Belangrijke speerpunten uit deze nota zijn de ontwikkeling van sociale wijkanalyses en wijkprogramma’s en het project ‘Alles in Kaart’ (zie ook deelprogramma 8.2 Samenleven in de wijk). Wijkanalyses/ wijkprogramma’s Deze hebben als doel de belangrijkste maatschappelijke opgaven in de Arnhemse wijken in beeld te brengen en oplossingsrichtingen daarvoor aan te dragen. Inmiddels zijn drie wijkanalyses (Elderveld, Burgemeesterswijk- Hoogkamp- Schaarsbergen, Malburgen) gerealiseerd. De wijkanalyse Elderveld heeft in de wijk geleid tot verdere discussie over de concentratie c.q. vernieuwing van wijkvoorzieningen. Dit was weer een trigger voor de opdracht om (gemeentebreed) het accommodatiebeleid verder uit te lijnen en te

ONDERWERP

Doorontwikkeling Stad in Balans Eind 2007 is de Nota Doorontwikkeling Stad in Balans 2008-2011 door de Raad vastgesteld. Onder de vier centrale thema’s van Stad in Balans – sociale cohesie, integratie, veiligheid en omgaan met de tweedeling – zijn telkens twee hoofdrichtingen benoemd, die aangeven waarop we ons willen concentreren bij de aanpak van de maatschappelijke opgaven van de stad. Deze hoofdrichtingen zijn:

Jaarverslag 2010

Inleiding In het najaar van 2006 is door de Raad een motie aangenomen, waarin Stad in Balans (opnieuw) als leidraad, als richtinggevend kader voor beleidsontwikkeling en – uitvoering, werd aangeduid voor de maatschappelijke ontwikkeling van onze stad. Stad in Balans diende een herkenbare plek te krijgen in de meerjarenprogrammabegroting. In de MJPB 2008-2011 is dan ook voor het eerst invulling gegeven aan deze opdracht. In dit jaarverslag wordt verantwoording afgelegd over de paragraaf Stad in Balans uit de MJPB 2010-2013. Dit zal de laatste keer zijn. Inmiddels is de meerwaarde van een aparte paragraaf komen te vervallen. De beoogde beleidsontwikkelingen van Stad in Balans zijn grotendeels geïntegreerd in stadsprogramma’s en deelprogramma’s. Uit het navolgende blijkt echter dat Stad in Balans wel degelijk haar ‘doorontwikkeling’ heeft gehad.

PAGINA

Stad in balans

259

4.11

260

PAGINA

ontwikkelen. De wijkanalyse Burgemeesterswijk- Hoogkamp heeft geleid tot initiatieven van de wijkbewoners zelf voor wat betreft voorzieningen voor jongeren en ouderen. Het voornemen bestaat de sociale wijkanalyses/ wijkprogramma’s de komende jaren uit te rollen over de hele stad.

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Alles in Kaart Dit project is een digitale module, toepasbaar op iedere wijkwebsite, die bewoners en organisaties informatie geeft over de voorzieningen en activiteiten in de wijk. Alles in Kaart werkt inmiddels in 8 à 9 wijken. De verantwoordelijkheid voor de verdere invoering van Alles in Kaart in de overige wijken is overgedragen aan Rijnstad.

Structureel

prognose

2010

2011 Bedragen x € 1.000,--

Resultaat op geldleningen Lagere kosten uitkeringen BUIG: WWB 65-, WIJ, IOAZ, IOAW Resultaat belastingen en heffingen Vrijval stelpost verzamelbudget Herrekening mengpercentage BTW/BCF 2009

2.500

0

2.000

4.184

358

358

Totaal voordelen

6.246

5.070

Rijksbijdrage BUIG: WWB 65-, WIJ, IOAZ, IOAW Bijzondere Bijstand: open einde regeling WMO: verstrekkingen woon-, vervoers- en participatievoorzieningen Pensioenkosten wethouders Resultaat BBZ, WWIK, prestart Kwaliteitsimpuls op formatie vastgoed Frictiekosten door bezuinigingen vastgoedcrisis

-6.400

-6.700

-210

-723

-384

-530

-537

-450

-484

-484

Totaal nadelen

860

0

528

528

Nadelen

Totaal afwijkingen

ONDERWERP

Omschrijving

Voordelen:

04.2 04.2 05.3 01.2 04.1 13.1 - 16.6 16.5

Jaarverslag 2010

Financiële effecten van ontwikkelingen uit 2010

16.1 04.2 16.3 16.5 16.5

PAGINA

Turap 1-2011

In deze paragraaf wordt ingegaan op verwachte financiële en beleidsmatige afwijkingen in 2011. Anders dan voorgaande jaren is er geen Turap over de eerste drie maanden in 2011, maar worden majeure ontwikkelingen - financiële afwijkingen groter dan € 0,35 miljoen en/of politiek belangrijke onderwerpen - in deze paragraaf vermeld. Er wordt stilgestaan bij de structurele financiële doorwerking in 2011 van ontwikkelingen uit 2010 die nog niet in de MJPB 2011-2014 zijn verwerkt en bij beleidsmatige ontwikkelingen in 2011.

DP

261

4.12

-263

0

0

-850

-8.278

-9.737

-2.032

-4.667

DP 16.1 Resultaat op geldleningen Het structurele voordeel bedraagt € 2.500.000. Dit voordeel is al in de begroting van 2011 meegenomen als structurele verlaging van de lasten (raadsbesluit 21.06.2010), waardoor er geen afwijking wordt geprognosticeerd in 2011. DP 04.2 Resultaat Wet buig (€ 4.184.000 voordeel en € 6.700.000 nadeel) Vanaf 1 januari 2010 is de Wet buig - Wet bundeling uitkeringen en inkomensvoorzieningen aan gemeenten - van kracht. Dit houdt in dat de Rijksmiddelen voor levensonderhoud Wwb, Wij, Ioaw, Ioaz en startende ondernemers Bbz, in één budget aan gemeenten wordt uitgekeerd. Over het rijksbudget zijn landelijke afspraken gemaakt, die lopen tot en met 2011. Binnen deze afspraken wordt in Arnhem in 2011 een nadeel verwacht van € 6,7 miljoen. Door relatief goed presteren van de gemeente op de WWB zakt het effect van dit nadeel tot € 2.516.000. Hierdoor wordt de ingeboekte bezuiniging van € 500.000 in 2011 (oplopend naar € 2.000.000 in 2014), zoals die in het MJPB is opgenomen, teniet gedaan.

262

PAGINA ONDERWERP

Jaarverslag 2010

DP 16.3 Resultaat belastingen en heffingen Het structurele voordeel op belastingen bedraagt € 860.000. Dit voordeel is al in de begroting van 2011 ingeboekt waardoor er geen afwijking wordt geprognosticeerd in 2011. DP 16.5 Vrijval stelpost verzamelbudget (€ 528.000 voordeel) Dit betreft beschikbare middelen waarop beperkt aanspraak op is gedaan: € 323.000 resteert uit het gereserveerde budget voor de ID-banen € 115.000 restant van het verzamelbudget dat beschikbaar is gesteld met ingang van de MJPB 2007. € 90.000 restant van het budget voor het toekennen van nominale verhogingen bij subsidies. In de begroting 2011 is dit verzamelbudget nog beschikbaar voor mogelijke knelpunten. Vooralsnog zijn deze bedragen niet bestemd waardoor een incidenteel voordeel in 2011 kan ontstaan. DP 16.5 Herziening mengpercentage BTW / BCF 2009 (€ 358.000 voordeel) Periodiek berekent de gemeente opnieuw het mengpercentage BTW, dat vervolgens door de belastingdienst wordt vastgesteld. Het percentage voor de vooraftrek BTW is naar boven bijgesteld, waardoor de gemeente meer terug ontvangt. Dit heeft geleid tot een terugbetaling van € 358.000 over het boekjaar 2009. Het boekjaar 2010 wordt in 2011 afgerekend. Het voordeel dat door dit lagere percentage is ontstaan, is niet structureel meegenomen in de begroting 2011 en verder omdat bij de periodieke herberekening er in het komend jaar weer mogelijk een neerwaartse bijstelling op kan treden. Het mengpercentage op dit moment is lager dan de voorgaande jaren. DP 04.2 Bijzondere bijstand: open einde regeling (€ 723.000 nadeel) De Stadsagenda en gemeentelijke armoedeagenda hebben geleid tot een verruiming van het armoedebeleid. Er worden meer voorzieningen aangevraagd en toegekend, het terugdringen niet-gebruik werkt dus ook. Als gevolg van dit beleid is een overschrijding te zien van € 838.000 ten opzichte van de begroting. Daarvan wordt € 628.000 eenmalig verrekend met de bestaande bestemmingsreserve Bijzondere Bijstand. Voor 2011 is de verwachting dat dit nadeel op € 723.000 zal uitkomen. Er wordt onderzocht met welke maatregelen dit tekort voor 2011 beperkt kan worden. Bij de MJPB 2012-2015 zal besluitvorming plaatsvinden over de verdere uitvoering van de Armoedeagenda. DP 05.3 Wmo (€ 530.000 nadeel) De Wet maatschappelijke ondersteuning biedt voorzieningen, die mensen in staat stellen tot het zelfstandig voeren van een huishouding, het zich verplaatsen in en om de woning, het zich verplaatsen per vervoermiddel als ook het ontmoeten van medemensen en het op basis daarvan sociale verbanden aangaan. Voor 2011 worden meer programmalasten verwacht door een toename van het aantal zorguren. Bezuinigingen vanaf 2012 hebben betrekking op het efficiënter inrichten van de voorzieningen binnen de Wmo. Dit staat los van hiervoor genoemde verwachte toename van de vraag. DP 04.1 Resultaat BBZ, WWIK, Prestart (€ 484.000 nadeel) Zoals ook in Turap 2-2010 al is vermeld, is het beroep op de BBZ en de WWIK sterk toegenomen. Het aantal aanvragen en verstrekte kredieten is sterk gestegen. Dit wordt veroorzaakt door de economische recessie. Dit structurele tekort is in de begroting 2011 niet meegenomen. DP 01.2 Pensioenkosten wethouders (€ 450.000 nadeel) Het jaarlijks beschikbare budget is onvoldoende om de opgebouwde pensioenrechten van actieve wethouders toe te voegen aan de daarvoor bestemde pensioenvoorziening. Datzelfde geldt voor de indexering van de pensioenvoorziening van oud-wethouders. De herberekening geeft een structureel nadeel van € 537.000. Voor 2011 wordt dit geprognosticeerd op € 450.000. DP 13.1 Kwaliteitsimpuls formatie Vastgoed Op 30 juni 2009 is besloten binnen de gemeente één vastgoedbedrijf op te richten teneinde efficiënter te werken en kwalitatief beter te presteren. De geformuleerde ambities van het Vastgoed Bedrijf Arnhem (VBA) noodzaken een extra personele kwaliteitsimpuls. De dekking voor deze formatie ontbreekt echter nog. In totaal is hier een structureel bedrag van € 380.000 mee gemoeid. In 2010 gaat het om € 263.000 omdat de invulling in de loop van het jaar plaatsvindt. Vanaf 2011 wordt dit structurele nadeel opgelost binnen de bedrijfsvoering van de verschillende diensten. DP16.5 Frictiekosten door bezuinigingen vastgoedcrisis (€ 0,85 miljoen) Door de vastgoedcrisis vermindert de vraag naar projecturen, waardoor naar verwachting een financieel effect optreedt. De formatieve omvang kan niet onmiddellijk worden afgestemd op de verminderde vraag. Er is een nadeel ontstaan van € 624.000, dat gedekt

263

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

is uit de BR Frictiekosten bezuinigingen 2010 / Organisatie-ontwikkeling. Voor 2011 worden frictiekosten van ongeveer € 850.000 geprognosticeerd, waarvoor geen dekking is. Beleidsmatige ontwikkelingen 2011 Voorlopig niet doorgaan Nationaal Historisch Museum (NHM) in Arnhem Het kabinet heeft besloten de voorbereidingen van de bouw van het NHM in Arnhem stil te leggen. Daarmee bespaart het kabinet ongeveer € 50 miljoen. Het NHM krijgt nog wel subsidie voor reizende voorstellingen en de website. Verzelfstandiging van de werkmaatschappij Het Domein naar 1-1-2012 Eind 2009 heeft de raad ingestemd met de raadsvoorstellen voor de verzelfstandiging van de drie Cultuurwerkmaatschappijen op weg naar Rijnboog. Onderdeel van deze besluitvorming was dat er voor elk van de drie cultuurwerkmaatschappijen een plan van aanpak opgesteld moest worden. De definitieve besluitvorming omtrent de werkmaatschappij Domein vindt plaats in 2011, waardoor de overgangsdatum is uitgesteld naar 1-1-2012.

PAGINA

264

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Financieel resultaat 2010

265

5

PAGINA

266

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

267

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

5. FINANCIEEL RESULTAAT 2010 5.1 Het jaarverslag en de MJPB 2010-2013 Dit hoofdstuk bevat een algemene financiële beschouwing waarin onder andere het resultaat en de financiële positie van de gemeente Arnhem op hoofdlijnen wordt getoond. In het exploitatieresultaat zijn de bestemmingsvoorstellen voor de bestemmingsreserves (spelregels begrotingsbeheer) reeds verwerkt. Het voorstel is om het overblijvende resultaat te doteren aan de Algemene Reserve. Door middel van het jaarverslag met daarin opgenomen de jaarrekening legt het dagelijks bestuur van de gemeente, het College van Burgemeester en Wethouders, verantwoording af aan de gemeenteraad. Bij vaststelling van dit jaarverslag wordt het college van B&W gedechargeerd voor het door haar gevoerde beleid over de verslagperiode. In dit jaarverslag wordt in navolging van de Meerjarenprogrammabegroting 2010-2013 informatie verstrekt over het gevoerde beleid.

268

PAGINA

5.2 Analyse resultaat 2010

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

In 2010 is een voordelig resultaat voor resultaatbestemming gerealiseerd van € 9.375.000. Vervolgens worden de ‘spelregels begrotingsbeheer’ toegepast. De mutaties als gevolg van ‘de spelregels begrotingsbeheer’ vertegenwoordigen de resultaatbestemming die al door de Raad goedgekeurd is. Uiteindelijk resteert een nadelig resultaat van € 5.625.000 dat zal worden verrekend met de Algemene Reserve.

Resultaat op hoofdlijnen

Bedrag

V/ N


Exploitatieresultaat 2010 Resultaatbestemming op basis van 'spelregels begrotingsbeheer' Resultaat na spelregels begrotingsbeheer

9.375

V

-15.000

N

-5.625

N

269

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

Het nadelige resultaat van € 5,6 miljoen kan als volgt worden verklaard:

Afwijking DP

Omschrijving

na mutaties reserves

Incidenteel

Structureel

2010 Bedragen x € 1.000,--

Voordelen:

16.1 04.2 16.3 16.6 16.4 16.5 16.2 16.5 13.1 div 16.5 16.5 16.5 13.1

Resultaat op geldleningen Lagere kosten uitkeringen WBuig: WWB 65-, WIJ, IOAZ, IOAW Resultaat belastingen en heffingen Exploitatie FD: vacatureruimte, vrijval kapitaallasten ICT Algemene Uitkering: bijstellingen 2008-2010 Vrijval stelpost pensioenpremies en salarissen Dividend BNG Vrijval stelpost verzamelbudget Lagere bijdrage aan GR Lingezeegen Vrijval stelpost energie Vrijval restant onvoorzien en onvermijdbaar Herrekening mengpercentage BTW/BCF 2009 Vrijval voorziening frictiekosten bezuiniging 2006-2008

5.012

2.512

2.500

4.635

2.635

2.000

2.612

1.752

860

1.376

1.376

1.028

1.028

814

814

601

601

528

528

500

500

456

456

406

406

358 345

358 345

332

332

19.003

12.757

Resultaat Grondexploitatie 2010 Rijksbijdrage WBuig: WWB 65-, WIJ, IOAZ, IOAW WMO: verstrekkingen woon-, vervoers- en participatievoorzieningen Afrekening MTC Valburg Pensioenkosten wethouders Vervoerskosten leerlingenvervoer Resultaat BBZ, WWIK, prestart Plankosten ontwikkelingsplan Presikhaaf Wachtgeld wethouders Kwaliteitsimpuls op formatie vastgoed Landelijke verkiezingen / gemeenteraadsverkiezingen Bijzondere Bijstand: open einde regeling Niet geplaatst: drie reclamemasten

-13.016

-13.016

-170

-170

Totaal nadelen

-23.898

-15.620

-8.278

-730

-730

0

-5.625

-3.593

-2.032

-3.593

-2.032

Vrijval Areaalaccress Malburgen Totaal voordelen

6.246

Nadelen

12.1 04.2 05.3 16.5 01.2 03.2 04.1 12.1 01.2 13.1 - 16.6 01.2 04.2 13.1

Diversen Totaal afwijkingen Begroot saldo 2010 Per saldo nadeel

-6.400

-6.400

-784

-400

-656

-656

-537 -519

-537 -519

-484

-484

-310

-310

-302

-302

-263 -247

-384

-263 -247

-210

-210

0 -5.625

Voor een nadere detaillering van de voor- en nadelen per deelprogramma wordt verwezen naar hoofdstuk 3 in dit jaarverslag. Daarin wordt zowel beleidsinhoudelijk als financieel een toelichting per deelprogramma gegeven. Hierna volgt per afwijking een toelichting. Deze toelichting is opgenomen van de hoogste afwijking naar de laatste afwijking. Hiervan kan € 3,5 miljoen als incidenteel worden aangemerkt en € 2 miljoen als structureel.

270

PAGINA

DP 16.1 Resultaat op geldleningen € 5.012.000 voordeel Dit voordeel ten opzichte van de begroting is behaald door minder rentekosten door een lagere rente van nieuwe leningen en minder rentekosten door latere realisatie van investeringen. Hierdoor is een voordeel € 2,6 miljoen ontstaan.

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

Daarnaast is een voordeel van € 1,5 miljoen ontstaan als gevolg van de lage rentestand waardoor de kosten voor het lenen van kasgeld beperkt bleven. Een deel van dit voordeel is structureel, te weten € 2.500.000. Dit voordeel is in de begroting van 2011 meegenomen als structurele verlaging van de lasten (Raadsbesluit 21.06.2010) DP 04.2 Lagere kosten uitkeringen BUIG € 4.635.000 voordeel Voor 2010 is in de begroting rekening gehouden met een stijging van maximaal 535 klanten (gemiddeld ca. 45 klanten per maand). Met een beginstand van 5.256 per 1 januari 2010 was de prognose dat ultimo 2010 het aantal WWB-klanten 5.791 zou zijn. Uiteindelijk is het klantenaantal een stuk lager uitgekomen op 5.386. Daarmee is een voordeel gerealiseerd op de verstrekte uitkeringen. Het structurele deel van dit voordeel wordt voor de toekomst ingeschat op € 2 miljoen. Dit is in de begroting 2011 meegenomen voor € 0,5 miljoen, in 2012 voor € 1 miljoen en in 2013 voor € 1,5 miljoen. Vanaf 2014 is dit meegenomen voor € 2 miljoen. (Raadsbesluit 21.06.2010) DP 16.3 Resultaat belastingen en heffingen € 2.612.000 voordeel Dit voordeel is ontstaan door drie redenen: OZB voordeel 2008-2010: € 3,4 miljoen voordeel Naheffing over belastingjaren 2008 en 2009 levert een meeropbrengst op van € 1,5 miljoen. Het voordeel OZB 2010 van € 1,9 miljoen is een gevolg van waardeontwikkeling woningen en niet-woningen en afwikkeling bezwaarde objecten (crediteringskosten staan hier tegenover). Afvalstoffenheffing € 0,4 miljoen voordeel Ook de meeropbrengst afvalstoffenheffing bestaat uit meerdere belastingjaren, maar het belastingjaar 2010 realiseert het grootste deel van de meeropbrengst ca € 0,4 miljoen. Door de afwikkeling van bezwaren (met als tegenhanger crediteringskosten) en areaalontwikkeling is deze meeropbrengst gerealiseerd. Crediteringen nav bezwaar, kwijtscheldingen en oninbaarheid debiteuren € 1,3 miljoen nadeel Als gevolg van extra inzet op afwikkeling oude openstaande debiteuren zijn de kosten voor oninbaarheid incidenteel met ca € 0,5 miljoen gestegen. Kwijtscheldingen rioolheffing pakt € 0,5 miljoen nadelig uit door een begroting gebaseerd op tarieven 2009. Tot slot resteert door de bezwaarafwikkeling een hogere kostenpost aan crediteringen van ca € 0,3 miljoen. Het structurele deel van € 860.000 is meegenomen in de begroting 2011 en verder. DP 16.6 Exploitatie FD €1.376.000 voordeel De FD laat een voordelig jaarresultaat zien. Het volledige bedrag kan niet in zijn geheel aan de DBR gedoteerd worden omdat de DBR zijn maximum heeft bereikt. Derhalve wordt het meerdere daarom gedoteerd aan de algemene reserve. De verrekening met de Algemene Reserve bedraagt hierdoor € 1,3 miljoen en is voornamelijk het gevolg van het niet structureel invullen van vacatureruimte en de vrijval van kapitaallasten. DP 16.4 Algemene uitkering: bijstellingen 2008-2010 € 1.028.000 voordeel Het voordeel bij de algemene uitkering ten opzichte van begroot is ontstaan uit de jaren 2008-2009 en 2010. Het positieve resultaat is te verklaren door een hoger (dan verwacht) aantal uitkeringsgerechtigden per eind 2009, waardoor een hogere vergoeding voor uitvoeringskosten via het gemeentefonds wordt ontvangen. Daarnaast heeft de definitieve afrekening over 2008 en tussentijdse bijstelling over 2009 een positief resultaat opgeleverd van ruim € 2 ton. Dit wordt met name veroorzaakt door een bijstelling in positieve zin van de uitkeringsfactor (de verdeelsleutel van het macrobudget algemene uitkering bij het rijk) en de bijstelling op diverse verdeelmaatstaven. DP 16.5 Vrijval stelpost salarissen en pensioenpremies € 814.000 voordeel In de begroting van 2010 was een bedrag van € 1.600.000 begroot voor eventuele nadelen als gevolg van de indexering van de lonen, de stijging in werkgeverslasten en pensioenpremies. Uiteindelijk blijkt dat de meerkosten € 786.000 bedragen, zodat het restant ten gunste van de Algemene Reserve gebracht kan worden.

DP div Vrijval stelpost energie € 456.000 voordeel In de begroting van 2010 is een bedrag van € 640.000 opgenomen voor de afrekening van energielasten. Uiteindelijk blijkt hiervan € 184.000 noodzakelijk te zijn. In de begroting 2011 is een bedrag van € 0,6 miljoen stelpost energie opgenomen. Voorgaande is gebleken dat deze stelpost noodzakelijk bleek om de schommelingen in de energiekosten op te vangen. Het voordeel is derhalve incidenteel. DP 16.5 Vrijval restant onvoorzien en onvermijdbaar € 406.000 voordeel Jaarlijks is in de begroting een stelpost opgenomen voor onvoorzien en onvermijdbaar. In 2010 is hier voor een beperkt deel beroep op gedaan. DP 16.5 Herziening mengpercentage BTW / BCF 2009 € 358.000 voordeel Periodiek berekent de gemeente opnieuw het mengpercentage BTW, dat vervolgens door de belastingdienst wordt vastgesteld. Het percentage voor de vooraftrek BTW is naar boven bijgesteld, waardoor de gemeente meer terug ontvangt. Dit heeft geleid tot een terugbetaling van € 358.000 over het boekjaar 2009. Het boekjaar 2010 wordt in 2011 afgerekend. Het voordeel dat door dit lagere percentage is ontstaan, is niet structureel meegenomen in de begroting 2011 en verder omdat bij de periodieke herberekening er in het komend jaar mogelijk weer een neerwaartse bijstelling op kan treden. Het mengpercentage op dit moment is lager dan de voorgaande jaren. DP 16.5 Vrijval voorziening frictiekosten bezuinigingen € 345.000 voordeel Ten behoeve van de bezuinigingsronde in 2005 is een voorziening voor frictiekosten gevormd. Nagenoeg alle verplichtingen zijn daaruit afgewikkeld. Het overschot uit de voorziening kan daarmee vrijvallen. DP 13.1 Vrijval areaalaccres Malburgen € 332.000 voordeel Door een achterstand in het op basisniveau brengen van de openbare ruimte op zogenaamde ‘witte vlekken’, zijn de begrote lasten voor het onderhouden van dit basisniveau niet nodig geweest. DP 12.1 Resultaat grondexploitatie € 13.016.000 nadeel Het resultaat op de gemeentelijke grondexploitaties is bepaald door alle grondexploitaties te herzien. Het jaarresultaat bedraagt € 13 miljoen negatief. Het nadelig resultaat van € 13 miljoen moet grotendeels worden verklaard als gevolg van de crisis op de vastgoedmarkt. Door vraaguitval bij de consument en afname van de bouw van woningen staat de vastgoedmarkt onder druk. Omdat hierdoor grondopbrengsten naar achteren schuiven en daarnaast de grondprijzen zijn bevroren, is het noodzakelijk om voor enkele vastgestelde grondexploitaties de voorziening voor het verwachte tekort te verhogen met in totaal € 8,9 miljoen. Dit bedrag komt ten laste van de exploitatie. Op het strategische bezit en grondexploitaties in voorbereiding heeft een afwaardering plaatsgevonden van € 4,1 miljoen. Met de economische recessie waardoor uitgifteprijzen onder druk staan, de uitgifte minder snel verloopt met daarbij de signalen van overprogrammering in diverse segmenten

ONDERWERP

DP 13.1 Lagere bijdrage aan GR Lingezeegen € 500.000 voordeel De raad heeft in juni 2009 een krediet van € 5.750.000 beschikbaar gesteld voor de bijdrage van Arnhem in de aanleg van Park Lingezegen. Dit bedrag is inclusief een indexering van € 750.000 voor prijsstijgingen. Bij de definitieve afspraken met gemeenschappelijke regeling, is de indexering uiteindelijk beperkt tot 1 jaar voor een bedrag van € 250.000. Daarmee valt een bedrag van € 500.000 vrij.

Jaarverslag 2010

In de begroting 2011 is dit verzamelbudget nog beschikbaar voor mogelijke knelpunten. Het bedrag is nog niet ingezet.

PAGINA

DP 16.5 Vrijval verzamelbudget € 528.000 voordeel Dit betreft beschikbare middelen waarin beperkt aanspraak op is gedaan: € 323.000 resteert uit het gereserveerde budget voor de ID-banen € 115.000 restant van het verzamelbudget dat beschikbaar is gesteld met ingang van de MJPB 2007. € 90.000 restant van het budget voor het toekennen van nominale verhogingen bij subsidies.

271

DP 16.2 Dividend BNG € 601.000 voordeel In de begroting is rekening gehouden met een dividend uitkering van € 700.000. De werkelijke dividend uitkering is € 601.000 hoger. De begroting is gebaseerd op een gemiddelde dividenduitkering. 2010 is voor de BNG een buitengewoon goed jaar geweest omdat de corporaties na de magere jaren 2008 en 2009 veel geld hebben opgenomen in verband met de nieuwe regelgeving vanuit Brussel en om voorbereid te zijn op ontwikkelingen in de nabije toekomst.

272

PAGINA ONDERWERP

Jaarverslag 2010

is de boekwaarde van de diverse complexen afgeboekt. Op grond van het voorzichtigheidsbeginsel van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) en om de ontwikkelmogelijkheden van dit bezit voor de toekomst te behouden, is het noodzakelijk om tot deze afwaardering over te gaan. De boekwaarde van het strategische bezit en de grondexploitaties in voorbereiding wordt hiermee in overeenstemming gebracht met de verwachte marktwaarde van dit bezit. DP 04.2 Rijksbijdrage BUIG € 6.400.000 nadeel Door het ministerie van SZW is het macrobudget voor Inkomensvoorzieningen (BUIG – Bundeling Uitkeringen Inkomensvoorziening Gemeenten) met 10% naar beneden bijgesteld. Dit heeft ertoe geleid dat het budget voor Arnhem met € 6,4 miljoen daalt In de begroting 2011 is dit nadeel structureel nog niet opgevangen. Vanaf 2012 zal hiervoor een oplossing worden gezocht. Dit nadeel is opgenomen als risico bij de gewenste weerstandscapaciteit. DP 05.3 WMO: verstrekkingen woon-, vervoers en participatie voorzieningen € 784.000 nadeel De uitgaven met betrekking tot de individuele voorzieningen maatschappelijke ondersteuning zijn door het karakter van de open einde regeling lastig in te schatten. In 2010 is een nadelig resultaat behaald: Hulp bij Huishouden: Er zijn globaal 17.000 meer zorguren verstrekt (totaal ruim € 0,4 miljoen). Dit wordt met name veroorzaakt door thuiszorgaanbod gericht op allochtone ouderen. De eindafrekeningen 2009 van de verschillende zorgleveranciers zorgen voor een incidenteel nadeel. Daarnaast zijn minder inkomsten uit eigen bijdragen gerealiseerd dan begroot. Vervoer: hogere uitgaven zijn ontstaan door een toename in de verstrekkingen van scootmobielen. Er zijn 376 scootmobielen verstrekt, bij een begroting van 325 stuks. Vanaf september 2010 zijn nieuwe vervoerscontracten ingegaan. De regiotaxi, zorgtaxi en het solovervoer zorgen hebben minder lasten opgeleverd. Aan participatievoorzieningen is eveneens minder besteed dan was begroot. Rolstoelen: Hogere uitgaven zijn ontstaan door stijging van de onderhoudskosten van rolstoelvoorzieningen, het nadeel wordt deels gecompenseerd door minder uitgaven rolstoelverstrekkingen. Er zijn wel iets meer handrolstoelen verstrekt, maar minder elektrische rolstoelen met bovendien een iets lagere gemiddelde prijs dan was voorzien. Dit structurele tekort is in de begroting 2011 niet meegenomen. DP 16.5 Afrekening OMTC Valburg € 656.000 nadeel De raad heeft op 5 oktober 2004 besloten -samen met de partners provincie Gelderland, Stadsregio Arnhem/Nijmegen en de gemeenten Nijmegen en Overbetuwe- tot liquidatie van de NV Ontwikkelingsmaatschappij Multimodaal Transportcentrum. In mei 2005 is door de partners in de zogenaamde "vaststellingsovereenkomst" de liquidatie volledig geregeld, met uitzondering van de verrekening van kosten die de gemeente Overbetuwe heeft gemaakt in verband met de aankoop van een aantal percelen door Overbetuwe ten behoeve van het OMTC. Uit de finale afwikkeling en het schadeloosstellen van de gemeente Overbetuwe volgt een nagekomen last van € 656.000. DP 01.2 Pensioenkosten wethouders € 537.000 nadeel Het jaarlijks beschikbare budget is onvoldoende om de opgebouwde pensioenrechten van actieve wethouders toe te voegen aan de daarvoor bestemde pensioenvoorziening. Datzelfde geldt voor de indexering van de pensioenvoorziening van oud-wethouders. De herberekening voor dit jaar geeft een nadeel van € 537.000. Dit structurele tekort is in de begroting 2011 niet meegenomen. DP 03.2 Vervoerskosten leerlingenvervoer € 519.000 nadeel In schooljaar 2009 – 2010 zijn afspraken (overeenstemming over de interpretatie van de contractbepalingen) gemaakt met de vervoerder over de tarieven voor aangepast vervoer van leerlingen van en naar Scholengemeenschap Mariëndael en stageadressen. Dit heeft gezorgd voor een nadelige eindafrekening van eerdere schooljaren en hogere kosten in schooljaar 2009 – 2010. Medio 2010 werd een nadeel van € 0,1 miljoen uit voorgaande schooljaren voorzien, daar is een nadeel van € 0,1 miljoen met betrekking tot schooljaar 2009 – 2010 bijgekomen. Vanaf schooljaar 2010 – 2011 zijn nieuwe contracten met vervoerders afgesloten. Bij afsluiting van boekjaar 2010 waren van één van beide vervoerders nog geen facturen mbt schooljaar 2010 – 2011 voldaan. Er is daarom een

273

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

inschatting gemaakt van de kosten op basis van leerlingenaantal en verwacht tarief. Medio 2010 werd al een nadeel verwacht van € 179.000, dat is op grond van deze schatting gestegen naar globaal € 0,3 miljoen nadeel. DP 04.1 Resultaat BBZ, WWIK, Prestart € 484.000 nadeel Zoals ook in Turap 2 al is vermeld, is het beroep op de BBZ en de WWIK sterk toegenomen. Het aantal aanvragen en verstrekte kredieten is sterk gestegen. Dit wordt veroorzaakt door de economische recessie. Dit structurele tekort is in de begroting 2011 niet meegenomen. DP 12.1 Plankosten ontwikkelingsplan Presikhaaf door uitloop € 310.000 nadeel Het Ontwikkelingsplan Presikhaaf is vastgesteld in 2003. In dit plan zijn diverse deelprojecten benoemd. Afgesproken is dat de gemeente de regie voert over het totale ontwikkelingsplan, maar dat diverse partijen verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van de deelprojecten. Op basis van de planning bij vaststelling van het ontwikkelingsplan, zijn de algemene plankosten ten behoeve van deze regierol voor Presikhaaf voorzien. Door vertraging en economische crisis loopt de planning van diverse deelprojecten daarmee ook het ontwikkelingsplan, uit. De benodigde budgetten om de regierol op dezelfde wijze te blijven invullen, ontbreken echter. Voor 2010 bedroegen de extra plankosten hierdoor € 310.000. In de MJPB 2011-2014 is besloten om de gemeentelijke rol vanaf 2011 te beperken. Voor het jaar 2011 is nog € 100.000 beschikbaar gesteld. DP 01.2 Wachtgeld wethouders € 302.000 nadeel Na installatie van het nieuwe college in april 2010 hebben de vier afgetreden wethouders recht op wachtgeld. In de begroting is hiermee geen rekening gehouden. Dit leidt tot een nadeel van € 302.000. DP 13.1 Kwaliteitsimpuls formatie Vastgoed € 263.000 nadeel Op 30 juni 2009 is besloten binnen de gemeente één vastgoedbedrijf op te richten teneinde efficiënter te werken en kwalitatief beter te presteren. De geformuleerde ambities van het Vastgoed Bedrijf Arnhem (VBA) noodzaken een extra personele kwaliteitsimpuls. De dekking voor deze formatie ontbreekt echter nog. In totaal is hier een structureel bedrag van € 380.000 mee gemoeid. In 2010 gaat het om € 263.000 omdat de invulling in de loop van het jaar plaatsvindt. Vanaf 2011 wordt dit structurele nadeel opgelost binnen de bedrijfsvoering van de verschillende diensten. DP 01.2 Landelijke verkiezingen / gemeenteraad € 247.000 nadeel Het handmatig stemmen heeft geleid tot een structurele toename van de kosten voor het organiseren van verkiezingen. Met name het weer laten drukken van stembiljetten, het beheer van nieuwe software voor de verwerking van de uitslag en de inzet van extra medewerkers om de uitslag te kunnen bepalen, hebben geleid tot deze kostenstijging. Daarnaast zijn de portokosten gestegen. Enerzijds door een structurele tariefstijging en anderzijds door het verstrekken van een aanvullende informatiebrief aan de burger inzake het stemmen in een willekeurig stemlokaal. Voorheen ontvingen burgers alleen een oproepkaart (briefkaart). Hierdoor komen de kosten per verkiezing structureel € 50.000 hoger uit. Tweede Kamer verkiezingen Naast de voornoemde structurele kosten, vallen de kosten eenmalig hoger uit in verband met de voorbereiding en uitvoering van de Tweede Kamer verkiezingen in juni (€ 200.000). DP 04.2 Bijzondere bijstand: open einde regeling € 210.000 nadeel De Stadsagenda en gemeentelijke armoedeagenda hebben geleid tot een verruiming van het armoedebeleid. De verruiming van het beleid betreft: meer kinderen maatschappelijk te laten participeren, voorkomen van schulden verruimen van inkomensondersteunende maatregelen, bevorderen gebruik voorzieningen Dit beleid is doorgevoerd en dit heeft geleid dat er bijvoorbeeld meer kinderen sporten met gebruik van de ArnhemCard. Daarnaast is de uitkering voor de Langdurigheidstoeslag gestegen van 4.162 aanvragen naar 4.647 aanvragen. Er worden ook meer voorzieningen aangevraagd en toegekend, het terugdringen niet-gebruik werkt dus ook. Als gevolg van dit beleid is een overschrijding te zien van € 838.000 ten opzichte van de begroting. Daarvan is € 628.000 verrekend met de bestaande Bestemmingsreserve Bijzondere Bijstand. Het restant van de overschrijding wordt verrekend met de Algemene Reserve.

PAGINA

274

ONDERWERP

Jaarverslag 2010

DP 13.1 Niet geplaatst: drie reclamemasten € 170.000 nadeel De reeds eerder geplande plaatsing van een drietal reclamemasten is nog niet gerealiseerd. Dit zal voor 2010 een nadeel geven van € 170.000.

275

PAGINA

Jaarverslag 2010

ONDERWERP

5.3

Balans en financiële positie

In deze paragraaf wordt samenvattende informatie gegeven over de balans en financiële positie van de gemeente Arnhem. In de jaarrekening is een verdere toelichting op de balansposten, verplichte specificaties en de algemene grondslagen opgenomen.

Activa

31-12-2010

31-12-2009

Passiva

31-12-2010

31-12-2009 Bedragen x € 1.000.000,--

Eigen vermogen Materiële vaste activa

574

554

Voorzieningen

Financiële vaste activa

277

325

Totaal vaste activa

851

879

Voorraden

82

86

Vorderingen

89

97

Liquide middelen

2

Overlopende activa

4 176

189

1.027

1.068

Totaal vlottende activa

Totaal generaal

172

163

34

42

Langlopende schulden

640

662

Totaal vaste passiva

846

867

1

Kortlopende schulden

92

87

5

Overlopende passiva

88

113

181

201

1.027

1.068

Totaal vlottende passiva

Totaal generaal

276

PAGINA

PAGINA

277

Bijlagen

278

PAGINA

INSTELLING

Begroting 2010

Realisatie 2010 Bedragen x 1.000,-

ST AIRBORNE

7

7

ST DIE BLIDE INCOMST SINT NICOLAAS

3

3

ST JUMELAGE ARNHEM-CROYDON-GERA

8

5

ST NATIONALE FEEST EN GEDENKDAGEN

17

18

01.2 Versterken besturen op hoofdlijnen

35

33

ST PEUTERSPEELZALEN ARNHEM

909

543

03.1 Voorschoolse ontwikkeling

909

543

0

5

122

129

ST GOED LANDGOED KINDEROPVANG SKAR BV LEUKOMTELEREN WEEKENDSCHOOL ARNHEM ROC RIJN IJSSEL ST MARANT EDUCATIEVE DIENSTEN

35

35

294

286

59

50

ST PAS

1.560

1.561

ST PEUTERSPEELZALEN ARNHEM

1.320

1.321

ST RIJNSTAD

1.715

1.712

0

10

03.2 Goed onderwijs

5.105

5.109

ROC RIJN IJSSEL

1.530

1.578

VRIJWILLIGERSGALA 2008

ST NIVON AFD ARNHEM

19

19

ST VOLKSUNIVERSITEIT

140

141

03.3 Volwasseneneducatie

1.689

1.738

900

598

10

0

DIVERSE KLANTEN TBV SUBSIDIE EIGEN ZAAK/STARTERS VORMING STARTERS BZ (WIW ZORG VOOR WERK SALUS GELRIA 04.1 Verminderen afstand tot de arbeidsmarkt DIVERSEN RIJNSTAD (BELASTINGSERVICE) SWOA (BELASTINGSERVICE)

0

102

910

700

0

-5

127

117

13

13

SWOA (MAALTIJDVOORZIENING)

300

286

04.2 Inkomensvoorziening

440

412

PAGINA

279

BIJLAGE 1. VERSTREKTE SUBSIDIES

PAGINA

280

INSTELLING

Begroting

Realisatie

2010

2010 Bedragen x 1.000,-

CWZW GELDERLAND DIVERSEN

172

172

1.445

1

DE GELDERSE ROOS

56

56

GELDERSE SPORT FEDERATIE

42

42

GGNET PREVENTIE EN DIENSTVERLENING HERA, VROUWENOPVANG GELDERLAND HIV-VERENIGING NEDERLAND AFD. GELDERLAND

56

56

4.744

4.744

2

2

HULPVERLENING GELDERLAND-MIDDEN

265

265

LINDENHOUT

312

312

45

44

PORTAAL REGIO ARNHEM/NIJMEGEN

150

150

RIBW

197

197

S.V.M.G. VLUCHTELINGENWERK

261

261

28

29

7.470

7.470

PACTUM JEUGDZORG & EDUCATIE

SLACHTOFFERHULP NEDERLAND REGIO OOST ST IRISZORG ST KRUISPUNT ST NOODOPVANG WAGENINGEN ST OPEN HUIS DON BOSCO ST RIJNSTAD ST STOELENPROJECT "DE DUIF" ST THUISZORG MIDDEN GELDERLAND

126

126

0

114

120

120

2.654

2.654

86

86

2.186

2.186

STICHTING VOORKOM

0

2

ST VRIENDEN VAN DE DAKLOZEN

0

5

VLUCHTELINGEN PLATFORM ARNHEM 05.1 Zorg voor lichamelijke en geestelijke gezondheid ATID BTV ELDERVELD CIRCUS POEHAA

0

5

20.417

19.099

11

11

8

10

5

7

DE GELDERSE ROOS

174

174

DIVERSEN

647

0

OVERIGE MUTATIES VERPLICHTINGEN DE HELLING EXP.WERKPLAATS DEAF METAL CONCERT GEM DOETINCHEM HOOGSTEDE KYNTO LFB ZUID OOST MEE GELDERSE POORT

0

-3

28

35

3

3

107

107

0

7

20

25

0

2

245

245

Begroting

Realisatie

2010

2010 Bedragen x 1.000,-

MELDPUNT VRIJWILLIGE THUISHULP

182

182

R.I.B.W. ARNHEM & VELUWE VALLEI

0

1

SMALE, DE S

9

9

SPECTRUM

0

4

ST ARNHEMSE MANTELZORGERS

0

4

ST BIO-KINDERREVALIDATIE

9

9

48

48

4

4

ST CATHARINA ST CIRCUS OP DE BULT ST DE KLUP

6

6

ST DOLLYPOP

15

15

ST HET HUURDERSHUIS

41

41

STG. JUTTE VAN DER VOORST

16

16

ST KEIJF

10

10

ST MENTORSCHAP MIDDE

2

2

ST OMROEP DE AREND

7

9

ST OOLGAARDTHUIS

0

3

ST PLEYADE

0

-14

ST RIJNSTAD

23

27

ST VANHARTE

16

20

ST VIER HET LEVEN ST VRIJWILLIGERSCENTRALE ARNHEM ST WELZIJN OUDEREN ARNHEM

3

4

59

59

198

205

ST ZIEZO

13

13

STADSPASTORAAT ARNHEM

32

40

TILBURG, VAN JOSE

2

2

VER DE SCHUUR

3

3

WERKGROEP JOOP

0

2

28

28

4

4

WIJKVER KLINGELBEEK ZOMER-DE HAAN,EC ZORGBELANG GELDERLAND

71

71

ZORGTUIN-ARNHEM

19

24

2.068

1.474

300

0

54

54

05.3 Wmo DIVERSEN GGD GELRE-IJSSEL HALT GELDERLAND HERA, VROUWENOPVANG GELDERLAND HULPVERLENING GELDERLAND-MIDDEN

23

23

361

361

67

67

ST DE INSTAP

100

100

ST RIJNSTAD

93

93

ST VITESSE BETROKKEN

51

51

06.1 Veiligheid bevorderen

1.049

749

PAGINA

281

INSTELLING

PAGINA

282

INSTELLING

Begroting

Realisatie

2010

2010 Bedragen x 1.000,-

ACCORDEONVER ARNHEM-ZUID (AVAZ)

5

5

708

708

ARNHEM SINFONIËTTA

3

3

ARNHEMS FANFARE ORKEST (AFO)

6

6

ARNHEMS HOMOMANNENKOOR HET HERENAKKOORD

2

2

ARNHEM MODE BIENNALE

ARNHEMS INTERSCHOLAIR ORKEST

5

5

ARNHEMS KAMERKOOR

2

2

ARNHEMS KLARINETTENKOOR

4

4

ARNHEMS MANNENKOOR

2

2

ARNHEMS OPERETTEKOOR DIE FLEDERMAUS

2

2

ARNHEMS SLAVISCH KOOR

3

3

ARNHEMS SYMFONIEORKEST NOVA

4

4

ARNHEMS TROMPETTER KORPS

5

5

ARNHEMS UITBURO

55

55

ARNHEMSE FED VAN MUZIEKGEZELSCHAPPEN

-3

-3

BIG BAND POLITIE GELDERLAND-MIDDEN

1

1

BEWONERSORGANISATIE SPIJKERKWARTIER

5

5

50

50

BIJDRAGE 2010 MONUMENTALE KUNST BOYS ACTION

3

3

19

19

CENTRUM BEELDENDE KUNST GELDERLAND

100

100

CHR. GEM. ZANGVERENIGING ARNHEM-ZUID

2

2

46

46

CRESCENDO ELDEN/ARNHEM MUZIEK

5

5

DANSVERENIGING EL-ELE

4

4

DAPPER TONEELGR.G.KLEIJNMEIJER

20

20

DE PLAATS

38

38

2

2

CASA

CIRCUS POEHAA

DE VRIJE STEM, ZANG-EN ORATORIUMVER. DIE GELRE SANGHERS DIVERSEN DIVERTIMIENTO ENSEMBLEMUZIEK ARNHEM STG. COORD. EREPRIJS DE GELDERS OPERA- EN OPERETTE GEZELSCHAP GENERALE OOST G. TANGELDER HET GELDERS ORKEST

2

2

257

0

1

1

6

6

53

53

2

2

123

123

40

40

60

60

HET HUIS VAN PUCK

195

195

INTRODANS

113

113

KAMERKOOR NOVO CANTARE KEESEN & CO

3

3

50

50

Begroting

Realisatie

2010

2010 Bedragen x 1.000,-

KUNST DOOR OEFENING EN WILSKRACHT

4

4

KUNSTENAARSCOLLECTIEF SUZE MAY SHO

6

6

72

72

LITERAIR PRODUCTIEHUIS WINTERTUIN LOKAALMONDIAAL

1

1

MADE IN ARNHEM

18

18

MUSEUM VOOR MODERNE KUNST ARNHEM

14

14

MUZIEKVERENIGING DWS ARNHEM-ZUID

3

3

MUZIEKVERENIGING EENDRACHT

5

5

MUZIEKVERENIGING HEIJENOORD

5

5

NAT. VIERING EN GEDENKDAGEN 2010

15

15

NATIONAAL JEUGD ORKEST

37

37

ON SCORE N LOOMAN

2

2

ONTWERP PLATFORM ARNHEM

55

55

OVERIGE MUTATIES VERPLICHTINGEN

11

11

PARADE GIRLS

5

5

PHILHARMONIE GELRE

5

5

RIJNCONSORT

20

20

RIJNSTAD VOCAAL THEATER

3

3

SHOWBAND MYSTIQUE

5

5

SMA:X

6

6

ST 008

15

15

ST ARNHEM BAND VAN SCOUTING NEDERLAND ST ARNHEMSE OPENB.&WETENSCH.BIBLOTH. ST BAS MATERS ST BEELDEND DANS THEATER TELDER ST BELEVEN ST BEPAALDE DINGEN ST CENTRUM BEELDENDE KUNST ARNHEM ST EUSEBIUS ST FOCUS FILMTHEATER

9

9

4.273

4.273

5

5

15

15

380

380

5

5

1

1

10

10

254

254

ST GANG

60

60

ST GEMEENSCHAP BEELDENDE KUNSTENAAR

10

10

ST GIF-T

15

15

ST GOUDVISHAL

2

2

ST HEMELSBREED

1

1

ST HET GRAFISCH CENTRUM

106

106

ST HET PROJECTIEHUIS

15

15

ST HISTORISCHE SCHEPEN ARNHEM

10

10

ST INTERART

52

52

205

205

ST JACOBIBERG

PAGINA

283

INSTELLING

PAGINA

284

INSTELLING

Begroting

Realisatie

2010

2010 Bedragen x 1.000,-

ST JAZZ IN ARNHEM

20

20

ST JENS VAN DALE

15

15

156

156

ST KAB-POSTTHEATER ST KUNST&CULTUURCENTRUM BOSCH

5

5

ST KUNSTRUIS

5

5

ST LETH DANSANT

1

1

ST LIPPENSTIFT VOOR DE STAD

5

5

ST LONGEN & TONGEN

1

1

ST LUXOR LIVE

346

346

ST MEET MY STREET

1

1

ST MOEDERS VOOR ELKAAR ARNHEM

1

1

ST POPMART

16

16

ST PRODUCTIEGROEP UITGESPROKEN

15

15

ST PRODUKTIEGROEP KOMMA-4

7

7

ST PROJECTKOOR CAPPELLA AD FLUVIUM

2

2

23

23

ST RIJNSTAD ST SHOW+TELL ST SLAK ST SODAPOP

6

6

238

238

5

5

ST SONSBEEK FESTVALS

7

7

ST SPA

1

1

ST SPROOKJESFESTIVAL ST STADSOMROEP ARNHEM ST TONEELGROEP OOSTPOOL

15

15

129

129

60

60

ST VAN ONDERLANGS

1

1

T2 CENTRUM VOOR MUZIEK

1

1

THE CITY STARS

3

3

THE DIAMOND GIRLS MAJORETTE SHOW PELOTON THEATER HET HOF

2

2

44

44

THEATERGROEP DRIFT UIT ARNHEM

2

2

THEATERPRODUCTIEHUIS COLLINE

10

10

3

3

THEATERPROJECT CACTUS THEATERWERKPAALTS DE ZAAL

10

10

TONEELGROEP MEANDER

2

2

TOONKUNST ARNHEM

2

2

VOLKSDANSCENTRUM ARNHEM

2

2

48

48

VROUWENKOOR KLANKKLEUR

1

1

WEST ARNH. MUZIEKVERENIGING

5

5

14

14

VRIJALDENHOVEN, HANS

WIJTVLIET, PAUL BURO ZANGKOOR ALL FRIENDS

2

2

ZORGBELANG GELDERLAND

3

3

07.1 Bloeiende kunst en cultuur

8.973

8.716

Begroting

Realisatie

2010

2010 Bedragen x 1.000,-

ARNHEMSE SPORTFEDERATIE

131

131

DIVERSEN

279

0

ESCA ARNHEM FALCONS

2

2

GUNTHER, J

1

1

ISVA ARNHEM EN OMSTREKEN

7

7

MOUNTAIN NETWERK ARNHEM

2

2

48

48

NATIONAAL ACTIEPLAN SPORT EN BEWEGEN (NASB) NED.BASKETBALBOND

2

2

ROC RIJN IJSSEL

1

1

SPORTINSTUIF GEHANDICAPTEN

2

2

13

13

1

1

ST BEHEER WIJK-EN SPORTACC.VRED.KANTINE ST DE REGENBOOG ST SPORTCENTRUM RIJKERSWOERD

0

101

ST ZWEMBAD KLARENBEEK

276

276

07.2 Actief sporten

765

587

DE HELLING EXP.WERKPLAATS

40

40

DIVERSEN

27

0

DORPSVERENIGING ELDEN

4

4

JEUGDCENTRUM VOGELWIJK

5

0

ST BUURTHUIS DE PAPERCLIP

7

7

15

15

ST RIJNSTAD

264

270

ST VRIJWILLIGERSCENTRALE ARNHEM

ST PRISMA IMMERLO

225

317

WIJKBEHEER HET DUIFJE

5

5

WIJKKRANT LANGS RIJN & RAILS WEST-ARNHEM

1

1

WIJKVERENIGING DE LAAR

6

6

WIJKVERENIGING DE OOSTELAAR

6

6

16

16

5

5

12

5

08.1 Maatschappelijk actieve burgers

638

697

DIVERSEN

197

0

ST BELEVEN

150

150

76

0

WIJKVERENIGING ELDERVELD WIJKVERENIGING RIJKERSWOERD WIJKVERENIGING VREHOEK

ST PRISMA IMMERLO ST RIJNSTAD

3.387

3.387

VRIJWILLIGERSGALA 2008

0

2

08.2 Samenleven in de buurt

3.810

3.539

PAGINA

285

INSTELLING

PAGINA

286

INSTELLING

Begroting 2010


AERENDHEEMGROEP STG. BEHART.BELANGEN

3

3

BOUWSPEELPL ROMMELKIST

12

6

BUREAU JEUGDZORG GELDERLAND

37

37

5

5

14

14

663

0

CIRCUS POEHAA DE GELDERSE ROOS DIVERSEN H BOSVELD PENM.DE HAKKEBRAK

8

4

75

75

DR. WILLEM DREESSCHOOL

1

7

HET KLINKET

1

5

HOGESCHOOL VAN ARNHEM EN NIJMEGEN

116

116

HULPVERLENING GELDERLAND-MIDDEN

436

436

12

12

DIFFERENT ADVIES

HUMANITAS LEUKE LINDE BOUWSPEELPLAATS

23

23

GSJ LINDENHOUT

200

200

MRS FLUX-ADVIES

15

15

MSA PROFESSIONAL SOUND AND LIGHT NEW ARTS COLLEGE OVERIGE MUTATIES VERPLICHTINGEN

1

1

15

15

1

1

PACTUM JEUGDZORG & EDUCATIE

770

770

ROC RIJN IJSSEL

203

203

SCOUTING ANDRE DE THAYE

2

2

SCOUTING LIDO 76 ST

4

4

SCOUTINGROEP ST. CHRISTOFORUS

4

4

SKPCPO DELTA

13

13

ST DE BASIS

23

23

6

6

ST DE GEUZEN ST FLUVIUS ST LALE V/H SOCCULTCENTR

8

8

13

13

ST LUCTOR ET EMERGO

4

4

ST MIGUEL PRO

2

2

ST NAAST JULLIE

3

3

ST OME JOOPS TOUR ST PAS ST RIJNSTAD

30

30

219

219

2.605

2.604

ST SCHUTGRAAF

6

6

ST SCOUTING ANNE DE GUIGNE

2

2

ST SIMON

2

2

ST THIALF

9

5

163

163

1

1

ST THUISZORG MIDDEN GELDERLAND ST ZEEKADETKORPS WILLEM RUYS SVAA ST JEUGDLAND

67

67

YOUTH FOR CHRIST NEDERLAND

48

48

4

4

ZORGBELANG GELDERLAND ZORGBOERDERIJ DE KROON 08.3 Actieve groepsverbanden en (sub)culturen

1

1

5.850

5.182

Begroting

Realisatie

2010

2010 Bedragen x 1.000,-

ARNHEMSE FED VAN MUZIEKGEZELSCHAPPEN

1

1

CIRCUS POEHAA

6

6

COC MIDDEN-GELDERLAND

7

7

DE HELLING EXP.WERKPLAATS

0

1

133

0

DEAF METAL CONCERT

DIVERSEN

0

1

HOOGSTEDE

0

1

OLYMPUS COLLEGE

7

7

OVERIGE MUTATIES VERPLICHTINGEN

3

-1

PLATFORM ARNHEM MONDIAAL

5

5

PRAKTIJKSCHOOL VIJVERBERG

2

2

RIJN IJSSEL ROC

0

3

ROB TRAINING & ADVIES

27

27

ROC RIJN IJSSEL

0

73

RVB AFGHAANSE VROUWEN IN NEDERLAND

5

5

SEE U BV

5

5

SIERRA LEONE VERENIGING ARNHEM

5

5

ST ARNHEM-LIMA

3

3

ST ARTIKEL1 GELDERLAND MIDDEN

42

42

ST BELEVEN

9

9

ST BEWONERSPROJECTEN SPIJKERKWARTIER

5

5

ST BUDOSPORT ARNHEM

2

2

ST CIRCUS OP DE BULT

1

1

ST FAIRTRADE GEM ARNHEM

3

3

22

22

ST MEET MY STREET

1

1

ST OMROEP DE AREND

0

1

ST ORTHOPEDAGOGISCHE ONDERWSINSTELLINGEN

1

1

ST INTERART

ST PROMAGE

3

3

ST RIJNSTAD

544

544

ST SAMEN LEVEN DOE JE ZO

1

1

ST VANHARTE

0

1

ST VIER HET LEVEN

0

1

ST WELZIJN OUDEREN ARNHEM

7

8

SV DE PAASBERG

1

1

VLUCHTELINGENWERK

0

120

WERKGROEP JOOP

0

1

ZOMER-DE HAAN,EC

1

1

852

919

08.4 Integratiebeleid

PAGINA

287

INSTELLING

PAGINA

288

INSTELLING

Begroting 2010


ALGEMENE NEDERLANDSE BOND VOOR OUDEREN APCG ARNH VER VAN SAMENW OUDERENORGANISATIES DIVERSEN

3

2

129

129

10

10

288

0

KATHOLIEKE BOND VOOR OUDEREN (KBO)

2

4

LANDELIJK HUURDERS PLATFORM

0

1

69

69

PROTESTANT CHRISTELIJKE OUDERENBOND

MELDPUNT VRIJWILLIGE THUISHULP

1

1

ST DE KLUP

8

8

ST DE KLUP OVERBETUWE

1

1

ST VAREN MET JOOP

1

3

ST VRIJW TERMINALE ZORG ARNHEM ST WELZIJN OUDEREN ARNHEM WOONZORG NEDERLAND

5

0

1.936

1.936

4

0

2.457

2.164

DIV INST/WONINGBOUWVERSNELLING

0

173

DIV INST/PART RIJKSBIJDRAGE WONING VERBETERING

0

84

08.5 Ouderen en gehandicapten

ST VOLKSHUISVESTING

0

31

STIMULERING WONINGBOUW

1.777

48

12.1 Afstemming vraag en aanbod woningmarkt

1.777

336

10

0

MONUSCRIPT OPEN MONUMENTENDAG

5

5

ST EUSEBIUS

336

330

13.3 Aandacht voor beeld- en ruimtelijke kw.

351

335

ARTEZ

0

75

DUTCH FASHION & DESIGN CENTRE

0

45

26

27

EUREGIO RIJN WAAL EVENEMENTEN HOGESCHOOL GELDERLAND SOCIAAL ECONOMISCH FONDS (SEF) ST 008 FESTIVAL ST BINNENSTADSMANAGEMENT

350

0

0

45

50

0

0

5

250

0

ST KIEMT

0

35

ST LIPPENSTIFT VOOR DE STAD

0

80

ST NIEUWE BEDRIJVIGHEID

0

8

ST OKA

0

58

ST ONTWERP PLATFORM ARNHEM ST RTB KAN

0

30

517

45

ST SYNTENS

0

4

ST WATERSTOF ONDERNEMING

0

315

400

350

STICHTING ONDERNEMERSFONDS ARNHEM STIMULERING ECONOMIE 14.1 Verbetering ondernemingsklimaat

195

0

1.788

1.122

Begroting 2010


BEZOEKERSCENTRUM SONSBEEK

122

122

15.1 Duurzame inrichting milieu

122

122 20

LUCHT UITVOERINGSPROGRAMMA

0

PROJECT ENERGIEBESPARING WONINGEN

0

55

15.2 Een goed milieubeheer

0

75

AFKOPPELSUBSIDIES

0

148

WONINGVERBETERING PRESIKHAAF

0

962

16.5 Algemene baten en lasten Totaal

0

1.110

60.005

54.760

PAGINA

289

INSTELLING

290

PAGINA

A C

AC

Arnhem Card

ADR

Algemene Doorlichting Rampenbestrijding

CAZ

AID

Algemene Inspectie Dienst

CBS

Ama

Alleenstaande minderjarige asielzoeker

Amk

Algemeen Meldpunt Kindermishandeling

AmvB

Algemene Maatregel van Bestuur

APCG

cie. Cees CIZ

Collectieve Aanvullende Ziektekostenverzekering Centraal Bureau voor de Statistiek cie. Cultuur, Economie, Educatie, Sport en Sociale Zaken Centrum Indicatiestelling Zorg

CJG

Centrum voor Jeugd en Gezin

CJIB

Centraal Juridisch Incasso Buro

CNME

Centrum Natuur en Milieu-educatie

COC

Nederlandse vereniging tot integratie van homoseksualiteit Centrum voor Onderzoek v.d. Economie v.d. Lagere Overheden Centraal Overleg Wijken

AOW

Arnhems Platform voor Chronisch zieken en gehandicapten Algemene Ouderdoms Wet

APV

Algemene Plaatselijke Verordening

AEF

Andersson Elffers Felix

AR

Algemene Reserve

COW

ArtEZ

CS

dienst Concernstaf

ASF

Hoge school voor de kunst Arnhem Nijmegen Arnhemse Sport Federatie

Cvtm

ASV

Algemene Subsidie Verordening

CWI

Coördinatie Vrijwillige Thuishulp en Mantelzorg Centrum voor Werk en Inkomen

ATC

Arbeidstrainingcentrum

CZG

Chronisch Zieken en Gehandicapten

AVF

Arnhemse Voetbal Federatie

AWB

Algemene Wet Bestuursrecht

AWBZ

Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten

AZC

Asiel Zoekers Centrum

COELO

D DBR

Dienst Bedrijfs Reserves

DGG

Drie Gasthuizen Groep

Diftar

Differentiële tarieven

Diga

Digitaal Arnhem

B

DPS

Directie Programmasturing en Strategie

BA

Buiten aansprakelijkheid

DRIS

Dynamisch Reisinfomatie Systeem

BAC

Budget Advies Centrum

DVO

Dienstverleningsovereenkomst

BAG

Basisregistratie Adressen en Gebouwen

BANS

Bestuursakkoord Nieuwe Stijl

EDP

E Electronic Data Proces

BBKAN

Efro

Europees fonds regionale ontwikkeling

BBA

Beter Bereikbaar Knooppunt Arnhem Nijmegen Bewonersplatform Binnenstad Arnhem

BBV

Besluit Begroting en Verantwoording

Bbz

bijstandsbesluit zelfstandigen

EKD EMT

Energie en Milieutechnologie

BCF

BTW Compensatie Fonds

EPA

Energie Prestatie Advies

BDU/SIV

Energie Prestatie Coefficiënt

BGB

Brede Doel Uitkering Sociaal Integratie Veiligheid Buiten Gewoon Beter

EPC EZ

Economische Zaken (afdeling gemeente)

BJZ

Bureau Jeugdzorg

BMF

Breed Maatschappelijk Functioneren

FAJ

F Financieel Arrangement voor Jongeren

BNG

Bank Nederlandse Gemeenten

BOA

Buitengewoon Opsporings Ambtenaar

FD

Facilitaire Dienst

BOS

Buurt Onderwijs Sport

GGD

Gemeenschappelijke Geneeskundige Dienst

BPE

Bodem Prestatie-eenheden

FJP

Financiële Jaarrapprtage Project

BR

Bestemmings Reserve

FLO

Functioneel Leeftijds Ontslag

BSO

Buiten Schoolse Opvang

BVO

Bruto Vloeroppervlakte

Elektronisch Kind Dossier

FPU

Flexibele Pensioen Uitkering

FTE

Full Time Equivalent

PAGINA

291

BIJLAGE 2. AFKORTINGENLIJST

PAGINA

292

K

G G27 GBA

27 grote steden betrokken bij het grotestedenbeleid Gemeentelijke Basisadministratie

GEM

Gemeenschappelijke Exploitatie Mij.

GFT

Groente-, Fruit- en Tuinafval

GGZ

Geestelijke Gezondheidszorg

GMG

Grondbank Midden Gelderland

GMT

Gemeentelijk Management Team

GNEM

Glasvezel Netwerk Exploitatie Maatschappij

GO

Gelderland Onderneemt

GOA

Gemeentelijk Onderwijsachterstandenbeleid

GOO GPR

Gemeenschappelijk orgaan voor de onderwijsvoorziening regio Arnhem Gemeentelijke Prestatie Richtlijn

GR

Gemeenschappelijke Regeling

GRA

Gehandicaptenraad Arnhem

GRP

Gemeentelijk rioleringsplan

GS

KAN

Knooppunt Arnhem-Nijmegen

KCA

Klein Chemisch Afval

KCC

Klantencontactcentrum

KLPD

Korps Landelijke Politiediensten

KNA

Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie

KNVB

Koninklijke Nederlandse Voetbal Bond

KRW

Kaderrichtlijn water

KVO

Keurmerk Veilig Ondernemen

KWV

Kruiswerk West Veluwe L

LARGAS

Langzaam Rijden Gaat Sneller Leefbaarheids en Veiligheidsenquête

Gedeputeerde Staten

L. en Venquête LNV

GSB

Grotestedenbeleid

LSA

GSO

Gelders Stedelijk Ontwikkelingsbeleid H

HAN

Hogeschool Arnhem Nijmegen

HGM

Hulpverlening Gelderland Midden

HH

Huishoudelijke Hulp

HOED

Huisartsen onder een dak

HOV

Hoogwaardige Openbaar Vervoerverbinding

Ministerie van Landbouw Natuurbeheer en Visserij Landelijke Samenwerkingsverband Achtrstandswijken M

MADD

Make a difference day

MAJdS

Meedoen allochtone Jeugd door Sport

Marn

Milieu- en Afvalregio Nijmegen

MAS

Milieu Aspecten Studie

MER

Milieu Effect Rapportage

MFC

Multi Functionele Centra

I

MIP

Meerjarig Investeringsplan

Individuele Behandelingsinstallatie Afvalwater Informatie en Communicatie Technologie

MJPB

MeerJaren ProgrammaBegroting

MKB

Midden- en Kleinbedrijf

ID

In- en Doorstroombanen

MMKA

Museum voor moderne Kunsten Arnhem

IHP-VO

MO

Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling

MO/VZ MOP

Maatschappelijke Opvang &Verslavingszorg Meerjaren Onderhoud Planning

MRA

Milieuregio Arnhem

IP

Integraal Huisvestings Plan Voortgezet Onderwijs Inkomensvoorziening Oudere en Arbeidsongeschikte werknemers Inkomensvoorziening Oudere en Arbeidsongeschikte zelfstandigen Individuele Plaatsing

MSSA

Musis Sacrum/Schouwburg Arnhem

I-point

Informatie-punt

MVT

Meldpunt Vrijwillige Thuishulp

IPW

Innovatie Programma werk en bijstand

ISD

Inrichting stelselmatige daders

ISV

Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing

NASB

Natiionaal Actieplan Sport en Beweging

IZ

Dienst Inwonerszaken

NEDVANG

Nederland van afval naar grondstof

IBA ICT

IOAW IOAZ

N

NHM

Nationaal Historisch Museum

J

Nibra

Nederlands Instituut Fysieke Veiligheid

JGZ

Jeugdgezondheidszorg

NOC*NSF

JOP

Jongeren Ontmoetingsplaatsen

NSL

Nederlands Olympisch Comite/Nederlandse Sport Federatie Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit

NT2

Nederlands Taalniveau 2

Nota van Randvoorwaarden

NWW

niet-werkende werkzoekende O

OAS

Optimalisatie AfvalwaterSysteem

SNOA

St. Noodopvang Asielzoekers

SO

Dienst Stadsontwikkeling

SPA

St. Peuterspeelzalen Arnhem

SPA

Stichting Personeelsvoorziening Arnhem

OAT

Ondergronds Afval Transportsysteem

SR

Sociale Redzaamheid

O&S

afd. Onderzoek en Statistiek

SRAN

Stadsregio Arnhem Nijmegen

OCW

SSP

Sociaal Speerpuntenaanpak

OG

Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Opgenomen geld

St. PAS

OGGZ

Openbare Geestelijke Gezondheidszorg

STMG

Stichting Primair onderwijs Arnhem in Samenwerking Stichting Thuiszorg Midden Gelderland

OGO

Ontwikkelingsgericht Onderwijs

SVB

Sport Voorrangs Beleid

OOT

Openbare Orde Teams

SVBN

StraatVoetbalbond Nederland

Sw

Sociale werkvoorziening

OM

Openbaar Ministerie

OV

Openbaar Vervoer

OZB

Onroerende Zaak Belasting

SWOA

St. Welzijn Ouderen Arnhem

SWS

Stichting Werk en Scholing projecten T

P P&C

Planning&Control

PAS PB

Primair Onderwijs in Arnhem in Samenwerking Presikhaaf Bedrijven

PFF

Plastic Flessen en Flacons

PGB

Persoons Gebonden Budget

PO/CPO Poca

Particulier Opdrachtgeverschap/Collectief Particulier opdrachtgeverschap Project Ondergrondse Afvalcontainers

POM

Programma Onderzoek Middelenfuncties

PR

plaatsgebonden risicocontour

pv

proces-verbaal

PWE

Provinciale Werkgelegenheids Enquete R

RBT KAN

Regionaal Bureau Toerisme

RIBW RIJC

Regionale Instelling voor Beschermenden Woonvormen Rijn en Ijssel College

RMC

Regionaal meld-coördinatiepunt

ROC

Regionaal Opleidingscentrum

RPC

Regionaal Platform Criminaliteitsbeheersing

RSP

Regionaal Samenwerkings Programma

RTC

Regionaal (multi-modaal) Transport Centrum Roerende Zaakbelasting

RZB

TNO TROP

Toegepast-Natuurwetenschappelijk Onderzoek instituut Toeristisch Recreatief Ontwikkelings Plan

Turap

Tussenrapportage U

UG

uitgezet geld

UWV

Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen V

VAVO

Voortgezet Algemeen Volwassenen Onderwijs

VBA

Vastgoedbedrdijf Arnhem

VMBO

Voorbereidend middelbaar Beroepsonderwijs

VGB

Gemeentelijke vastgoedbeheerplannen

VGZ

Volksgezondheid

VIA

Vrijwillige Inzet Arnhem

VIRA

Verwijsindex Regio Arnhem

VNG

Vereniging Nederlandse Gemeenten

VRI

Verkeers Regel Installatie

VROM

Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu

VSO

Voortgezet Speciaal Onderwijs

S

VSV

Team Voortijdig School Verlaten

SAM

St. Arnhemse Mantelzorgers

VU

Volksuniversiteit

SB

Dienst Stadsbeheer

VVE

Voor en Vroegschoolse Educatie

SCP

Sociaal Cultureel Planburo

VvE

Vereniging van Eigenaren

SEP

Sociaal Economisch Fonds

VWC

Vrijwilligerscentrale

SKAR

St. Kinderopvang Arnhem en Regio

VZ

VoorZieningen

SMART

Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch, Tijdig

PAGINA

293

NVR

PAGINA

294

W WABO WEB

Wet Administratieve Bepalingen Omgevingsvergunning Wet Educatie en Beroepsonderwijs

WGR

Wet gemeenschappelijke regeling

WGSP

Werkgeversservicepunt

WI

Wet Inburgering

WIK

Wet Inkomensvoorziening Kunstenaars

WIK

Wonen in Kronenburg

WIN

Wet Inburgering Nieuwkomers

WIW

Wet Inschakeling Werkzoekenden

WM

Wet Milieubeheer

WMO

Wet Maatschappelijke Ondersteuning

WOZ

Wet Onroerende Zaakbelasting

WRO

Wet Ruimtelijke Ordening

WRV

Woon en Rolstoel en Vervoervoorzieningen

WSNP

Wet Schuldsanering natuurlijke personen

WSW

Waarborgfonds Sociale Woningbouw

Wsw

Wet sociale werkvoorziening

WTW

Warmte Terug Winning

WvdS

Warken voor de stad

WVG

Wet Voorziening Gehandicapten

WW

Werkeloosheidswet

WWB

Wet Werk en Bijstand

WWI

Wonen, Wijken, Integratie

Z ZAVP

Zeer actieve veelplegers

Zat

Zorgadviesteam

Jaarverslag 2010 Arnhem, 19 april 2011

Recommend Documents