jaarverslag 2009 Inhoud

Jaarverslag 2009

Jaarverslag 2009

jaarverslag 2009

Inhoud 1 Op weg naar een toekomstbestendige koers 1.1 1.2 1.3 1.4

De basis voor een nieuw ­strategisch beleidsplan Kernwaarden Wie willen wij zijn? Onze speerpunten

2 Lokale verankering

2.1 Van binnen naar buiten 2.2 Onze netwerkpartners zijn… 2.3 Strategisch beleidsplan 2.4 Samenwerking op basis van afspraken

3 Onze organisatie

3.1 Onze organisatiestructuur 3.2 Ons bestuur en managementteam 3.3 Onze medewerkers 3.4 Ons personeelsoverleg 3.5 Arbo- en verzuimbegeleiding 3.6 Ontwikkeling en scholing van onze medewerkers

4 Verslag van het bestuur

4.1 Transparant, verantwoord en integer bestuur 4.2 Onze directeur-bestuurder 4.3 Verslag van de Raad van Toezicht 4.4 Hoe functioneert de Raad? 4.5 Afwijkingen van de Governance Code 4.6 Goedkeuring

5 Onze woningen, woningvoorraad en doelgroepen 5.1 Voor wie zijn wij er? 5.2 Hoe komt onze doelgroep aan een woning? 5.3 Hoe gaan wij met onze klanten om? 5.4 Onze woningen 5.5 Onze huurprijzen 5.6 Huur betalen

6 Onze woningen, woningvoorraad en doelgroepen

8 8 10 11 12 13 13 13 14 14 14 14 15 15 16 16 17 19 19 20 20 21 23 23 23 24

6.1 Kwaliteit woningen 6.2 Energielabel 6.3 Onderhoudswerkzaamheden 6.4 Nieuwbouw en herstructurering 6.5 Ons verkoopbeleid

25 25 26 27 28 29

7 Leefbaarheid

30

8 Financieel beleid en resultaat

8.1 Balans 8.2 Winst- en verliesrekening 8.3 Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) en het Waarborgfonds Sociale Woningbouw 8.4 Financieringen en beleggingen 8.5 Vermogen en solvabiliteit 8.6 Verklaring van het bestuur Accountantsverklaring

4

6 6 6 7 7

32 33 33 35 36 36 37 60

jaarverslag 2009

Midden in de samenleving Het jaar 2009 was voor mij mijn eerste volledige jaar als directeur-bestuurder van Woningstichting Bergh. Dit betekent dat alles wat er in 2009 is gebeurd onder mijn verantwoordelijkheid viel. Ik kan u zeggen: het jaar is voorbij gevlogen. Ik ben me in 2009 voor 100 procent thuis gaan voelen. Deze ­corporatie is echt ‘mijn club’ geworden. We richten onze blik steeds meer naar buiten en willen ons bewust zijn van wat er zich afspeelt binnen ons werkgebied. In 2009 is een nieuwe koers uitgezet. 2010 wordt het jaar waarin we de uitgezette koers gaan inkleuren. Dit begint met het strategisch beleidsplan, een document dat in april 2010 is verschenen en waarin wij onze plannen voor de komende vier jaar uiteenzetten. In het najaar presenteren we ons ­strategische marktbeleid, een plan dat ervoor zorgt dat ons woningbezit aansluit bij de wensen van onze klanten, nu en in de toekomst. De effecten van de economische crisis werden in 2009 steeds zichtbaarder. Om de effecten van de crisis in de Achterhoek te beperken trok de Regio Achterhoek samen met alle bestuurders ten strijde. Tijdens een grote bijeenkomst van Achterhoekse ondernemers, instellingen en bestuurders (de Werk­fabriek) op 7 februari 2009 werd een gezamenlijk antwoord gegeven op de kredietcrisis: Aanvalsplan Achterhoek ­Authentiek Anders. Ik ben er trots op dat wij hier ook een steentje aan hebben bijgedragen. Ons project aan de Lengelseweg in ’s-Heerenberg is een prachtig voorbeeld van versnelling, samenwerking en duurzaamheid. De kracht lag vooral in de samenwerking met de wethouder, de ambtenaar, de buurt, de bewoners, de aannemer en de architect. Dankzij alle betrokken partijen is het ons gelukt om dit project met een enorme versnelling van de grond te krijgen. Naast het herstructureringsproject Lengelseweg, is in 2009 ook hard gewerkt aan de realisatie van het woon-­zorg­ complex aan de Klinkerstraat en startte de bouw van zes levensloopbestendige woningen aan de Barlhezestraat. We vonden een goede herbestemming voor de locatie Oude ­Doetinchemseweg. In februari 2010 is het Centrum voor Jeugd en Gezin dat zich hier vestigde, officieel geopend. We hopen in 2010 ook invulling te kunnen geven aan panden zoals die aan de Kellenstraat/Op den Brand en de Zeddamseweg in ’s-Heerenberg en het terrein aan de Kerkweg (Varwijk) in Zeddam.

2009 was ook het jaar waarin we samen met de Achterhoekse corporaties tot de conclusie zijn gekomen dat er bij bestaande nieuwbouwplannen onvoldoende rekening wordt gehouden met de verwachte krimp. Krimp biedt kansen. Dit vereist goed doordachte plannen en goede samenwerking. Samen met gemeente en provincie werken we daarom in 2010 aan een gezamenlijke woonvisie voor de Achterhoek. In 2009 heb ik kennis gemaakt met al onze netwerkpartners. Als lokaal verankerde corporatie willen wij midden in de samenleving staan en ervoor zorgen dat iedereen prettig woont. Voor prettig wonen is niet alleen de woning maar ook de woonomgeving belangrijk. Wij geloven in een gezamenlijke aanpak. Daarom moeten wij investeren in samen­ werking. Met netwerkpartners, met huurders, met inwoners. Zij weten als geen ander wat er speelt in een wijk of dorp. In 2010 geven we onze samenwerking met onze netwerk­ partners verder vorm. De afgelopen jaren zijn er claims gelegd op de financiële middelen van woningcorporaties. In 2009 h ­ adden de afdracht van vennootschapsbelasting, de Vogelaarheffing en het ­inflatievolgend huurbeleid een stevige negatieve invloed op onze kasstromen. Desondanks zijn we financieel gezond en dat willen we blijven. De economische crisis heeft ertoe geleid dat er forse bezuinigingen zijn aangekondigd. De maatregelen die verwacht worden zullen een grote invloed hebben op onze branche. Een bijdrage aan de bezuinigingen van het kabinet is onontkoombaar. In 2010 moeten we meer dan ooit keuzes maken en prioriteiten stellen, wanneer het gaat om onze investeringen. Terugkijkend hebben we veel werk verzet in 2009. De basis voor de toekomst is gelegd. De koers is ­uitgezet. Ik weet zeker dat ook 2010 voorbij zal vliegen. Arjan ter Bogt Directeur-bestuurder

5

jaarverslag 2009

1 Op weg naar een toekomstbestendige koers

Het afgelopen jaar hebben wij er hard aan gewerkt om onze organisatie verder te professionaliseren. Dit hebben wij op alle niveaus binnen de organisatie gedaan, zowel ­uitvoerend als beleidsmatig. We hebben de belangrijkste kaders uitgezet en de basis gelegd.

6

1.1 De basis voor een nieuw ­strategisch beleidsplan Het afgelopen jaar legden wij de basis voor een nieuw strategisch bedrijfsplan. In een aantal sessies bepaalde het MT in 2009 de belang­rijkste kaders en richtlijnen. 1.2 Kernwaarden Wij benoemden een aantal kernwaarden. Wij vinden het belangrijk dat we zowel intern als extern volgens onze kernwaarden handelen. Die waarden typeren onze houding en ons gedrag en staan aan de basis van alles wat we doen.

jaarverslag 2009

Wij zijn…. …klantgericht.  We zijn duidelijk, behandelen de klant zoals je dat als klant zou wensen, volgens onze eigen normen. …transparant.  We zeggen wat we doen en laten zien wat we doen en zijn altijd bereid tot beargumenteerde ­uitleg. …betrouwbaar.  We zijn er als het nodig is, we zorgen niet voor (grote) verrassingen en afspraak is afspraak. …ondernemend.  We tonen initiatief, hebben een actieve basishouding en zijn up-to-date. 1.3 Wie willen wij zijn? Wij zijn lokaal verankerd in zes dorpen en één stad. We voorzien in sociale woningverhuur en hebben speciale aandacht voor kwetsbare groepen uit de maatschappij. We zetten ons extra in voor leefbaarheid en welzijn binnen ons werkgebied. We voeren een financieel verantwoord beleid en zetten onze middelen sober en doelmatig in. Onze kracht halen we mede uit goede samenwerkings­verbanden. 1.4 Onze speerpunten De komende jaren willen wij ons focussen op zes speerpunten. Om deze speerpunten vorm te geven hebben we onderzocht welke activiteiten we moeten ondernemen. Dit heeft geleid tot een nieuw activiteitenplan. Daarin staan alle activiteiten die wij de komende vier jaar, naast onze reguliere activiteiten, willen uitvoeren om goed in te kunnen spelen op de veranderende markt en de bedrijfs­voering verder te professionaliseren en optimaliseren. Per kwartaal informeren wij onze Raad van Toezicht met voortgangsrapportages. Per speerpunt hebben we de volgende activiteiten ondernomen:

1. Financiële controle verbeteren Wij verbeterden het afgelopen jaar onze projectadmini­stratie en rapportages. Wij brengen financiële consequenties in beeld in de kas­­stromen en bewaken de voortgang met voortgangsrapportages. De accountant voerde een audit uit naar onze nieuwe projectrapportages. Hij constateerde dat wij onze nieuwbouwprojecten onder controle hebben. Ook stelden wij een standaardprogramma van eisen voor nieuwbouw samen. In 2010 stellen wij een projectencyclus op zodat alle nieuwe projecten op dezelfde wijze behandeld worden. In 2009 stelden wij voor het eerst per afdeling een taakstellende begroting op. In het bijbehorende jaarplan omschreven wij uitgebreid welke ­activiteiten wij in 2010 ondernemen en welke kosten hieraan verbonden zijn. 2. Een duidelijke identiteit uitdragen We constateerden dat huurders over het algemeen tevreden zijn over ons. We hebben het imago van een sobere, doelmatige club die niet altijd zichtbaar aanwezig is. Het afgelopen jaar bouwden wij ons netwerk onder huurders, overheden, maatschappelijke instellingen, wijken dorpsraden en collega-corporaties verder uit. Meer hierover leest u in hoofdstuk 3 van dit jaarverslag. Met het aanstellen van een woonconsulent op interimbasis en een huismeester waren wij meer aanwezig in de wijk en makkelijk aanspreekbaar voor bewoners.

Bij een duidelijke identiteit hoort een duidelijke profilering als lokaal verankerde organisatie. Door sponsoring geven wij blijk van onze betrokkenheid bij de lokale samenleving. We leverden een sponsorbijdrage aan de Achterhoek Spektakeltoer. Daarnaast konden onder anderen. De organisatoren van het Mechteld ten Ham Weekend, De Montferlandse Dag voor Ouderen en de Kivada rekenen op onze financiële steun. Voor een vitale stad en vitale dorpen en wijken is het essentieel dat mensen elkaar kunnen ontmoeten. Deze evenementen stimuleren de sociale samenhang en leveren daardoor een bijdrage aan de leefbaarheid in de regio. 3. Maken van beleid en verbeteren van processen We maakten een start met het opstellen van een nieuw strategisch beleidsplan. In MT-sessies benoemden we de kernwaarden en speerpunten voor de komende jaren. Medewerkers en netwerkpartners werden geïnterviewd over de huidige en gewenste prestaties van onze organisatie. Daardoor konden we de oude koers nieuwe accenten meegeven.

7

jaarverslag 2009

In april 2010 is het nieuwe strategisch beleidsplan verschenen, dat als basis dient voor al onze activiteiten. Daarnaast startten we met het traject van strategisch marktbeleid (hierbij bepalen we per complex de koers tot 2025). We voerden een woningmarkt­ oriëntatie uit en formuleerden de uitgangspunten voor het strategisch marktbeleid (vaststellen doelgroepen, gewenste samenstelling woningvoorraad, enzovoorts). Ook brachten we de kwaliteit van onze huidige woningvoorraad in beeld en benoemden we alle ­knelpunten. In 2010 ronden we dit traject af en nemen we de uitkomsten op in de financiële meerjarenbegroting. 4. Ontwikkeling van onze medewerkers Onze belangrijkste focus voor de komende jaren, naast onze volkshuisvestelijke opgave, is het verder professionaliseren van onze organisatie. Hiervoor breidden wij onze organisatie uit met een werkvoorbereider, administratief medewerker en een beleidsmedewerker. De wijzigingen in de organisatie leidden ook tot andere functies. ­Medewerkers kregen nieuwe verantwoordelijkheden en bevoegdheden en functies werden opnieuw gewaardeerd. Met extra opleiding, coaching en een cultuurtraject ondersteunen wij de ontwikkeling van medewerkers. Zo kunnen zij zich de gewenste vaardigheden eigen maken. In 2009 maakten wij hiermee een start, in 2010 gaan we ermee verder.

5. De klant centraal stellen Wij stellen onze klant graag centraal. Dit doen wij op verscheidene manieren, bijvoorbeeld door lokaal maatwerk te leveren. Zo zorgden we binnen vijf maanden voor vervangende huis­ vesting voor de bewoners waarvan de woning werd gesloopt. Met wijk- en dorpsraden spraken wij over onze nieuwbouwplannen, zodat we vraag en aanbod zo goed mogelijk op elkaar kunnen afstemmen. In het vierde kwartaal van 2009 vond een nieuwe meting plaats voor het KWH-Huurlabel. KWH staat voor ­Kwaliteitscentrum Woningcorporaties Huursector, een vereniging opgericht door corporaties. Het KWH-Huurtabel helpt corporaties bij het verbeteren van de dienstverlening. De mening van ­bewoners is hiervan een belangrijk onderdeel. Via vragenlijsten konden zij een oordeel geven. Wij werden beoordeeld op zeven onderdelen: corporatie bezoeken, huur betalen, reparatie uitvoeren, woning betrekken, woning zoeken, corporatie bellen en klachten afhandelen. Wij haalden een gemiddelde score van 7,9. Hiermee stegen wij in de prestatie-index van het KWH van plaats 120 naar plaats 20.

6. Investeren in leefbaarheid Voor prettig wonen is de woon­ omgeving belangrijk. De aandacht verschuift steeds meer van woning naar wonen. Naar leefbaarheid dus! Het afgelopen jaar ondernamen wij verschillende activiteiten op het gebied van leefbaarheid. Zo huurden we samen met de gemeente een huismeester in en stelden we zelf een woonconsulent op detacheringsbasis aan. En samen met de gemeente pakten wij problemen in enkele flats aan. Meer hierover leest u in hoofdstuk 7 van dit jaarverslag.

EINDCIJFERS PER ONDERDEEL KWH-HUURLABEL Eindcijfers per onderdeel kwh-huurlabel 2009: 2008: 1. Corporatie bezoeken 9 10. Woning verlaten

8

2. Corporatie bellen

7 9. Klachten afhandelen

6

3. Woning zoeken

5 4. Woning betrekken

8. Woning onderhouden

5. Woning veranderen

7. Reparatie uitvoeren 6. Huur betalen

8

Woningstichting Bergh Landelijk gemiddelde

jaarverslag 2009

2 Lokale verankering

Als woningcorporatie streven wij maatschappelijke en volkshuisvestelijke doelstellingen na. Dit doen wij niet voor ons zelf, maar voor onze huurders, maatschappelijke instellingen in ons werkgebied, de overheid en andere netwerkpartners.

2.1 Van binnen naar buiten Het afgelopen jaar hebben wij er hard aan gewerkt om onze organisatie te transformeren. De grootste uitdaging voor 2010 is het structureel borgen van de positie van alle belanghouders binnen onze o ­ rganisatie. Vragen die hierbij aan de orde komen zijn: met wie voeren wij over welke onderwerpen overleg? En op welke wijze leggen wij verantwoording af?

9

jaarverslag 2009

Regio Achterhoek Alle gemeenten uit de Achterhoek zijn verenigd in de Regio Achterhoek. Op 7 februari 2009 organiseerde de regio een grote bijeenkomst om een ­gezamenlijk antwoord op de kredietcrisis te formuleren. Deze bijeenkomst vormde de start van het aanvalsplan Achterhoek Authentiek Anders. Met het Aanvalsplan wil de Achterhoek de kredietcrisis te lijf gaan door: 1. tempo te maken: het versnellen en verkorten van besluitvormings­ termijnen en procedures; 2. in te zetten op duurzame producten en processen voor een economisch gezonde regio; 3. intensieve samenwerking tussen overheid, bedrijfsleven, instellingen en o ­ ndernemers te bewerkstelligen. 2.2 Onze netwerkpartners zijn… Belangenorganisaties Huurdersvereniging Bergh Wij vinden het belangrijk bewoners bij beleid en beheer te betrekken. Het ­afgelopen jaar spraken wij vijf keer met de huurdersvereniging. Wij spraken af geen samen­werkingsovereenkomst op te stellen, omdat de overlegwet voldoet. Eind 2009 waren 544 ­huurders lid van de huurdersvereniging. Jaarlijks ontvangt de huurdersvereniging van ons een financiële bijdrage van ongeveer € 3.000. Wijk- en dorpsraden Wijk- en dorpsraden weten als geen ander wat er leeft en speelt. Wij vinden het belangrijk om regelmatig contact met hen te hebben. In 2009 spraken wij met de dorpsraden voor­namelijk over de woningbehoefte in de dorpen. Ook bespraken wij potentiële ontwikkel­ locaties, de voortgang van projecten en wij toetsten bouw­programma’s. De dorpsraad Braamt kreeg van ons een financiële bijdrage voor de realisering van een dorpsvisie. In 2010 willen wij de contacten met alle dorps- en wijkraden uitbouwen en structureel verankeren binnen onze organisatie. Jaarlijks hebben we met hen ten minste tweemaal contact.

Overheden Gemeente Montferland In mei organiseerden wij een kennis­ makingsbijeenkomst met het College van Burgemeester en Wethouders en alle raadsleden. Deze bijeenkomst vormde de basis voor een hernieuwde samenwerking. Daarnaast zaten wij het afgelopen jaar over tal van onderwerpen met de gemeente om tafel, al dan niet met onze collega-corporatie Laris Wonen en Diensten. De belangrijkste resultaten waren: – update van het Woningmarkt­ onderzoek; – toekomstverkenning naar mogelijkheden oprichten woonzorgzones in de kernen van de gemeente ­Montferland; – aanstelling huismeester voor de flats aan Bergherveld en Maria van Nassaulaan; – versnelling herontwikkelproject ­Lengelseweg; – gezamenlijke woonmanifestatie waarbij gemeenten, corporaties, projectontwikkelaars en makelaars hun nieuwbouwplannen aan belangstellenden presenteerden; – ondertekening Woonconvenant 2009–2015 met gemeente en Laris Wonen en Diensten.

In dit kader werd het project ­‘Versnellingstafel A-wijken’ gestart, met als inzet het versnellen van woningbouwprojecten. Wij pakten, samen met de gemeente Montferland, de sloop en herontwikkeling van vier eengezins­ woningen, twaalf HAT-woningen en een bedrijfspand aan de Lengelseweg aan. In maart 2009 startten wij met de planvorming. Op 7 oktober gaven we het startsein voor de sloop van de woningen. Begin december startte de bouw van vijftien duurzame, energiezuinige en levensloop­bestendige woningen. Met dit project wonnen wij op 25 juni de publieksprijs van de Groene Schop van de versnellingstafels! Andere overheden Ook werkten we samen met de provincie Gelderland, bijvoorbeeld bij het opstel­len van het Kwalitatief Woon Programma (KWP3) en de regionale woonvisie Achterhoek. Daarnaast legden wij aan het Ministerie van WWI en het Centraal Fonds Volkshuisvesting verantwoording af over ons beleid.

Meer weten over het Aanvalsplan? Ga naar www.regioachterhoek.nl.

10

jaarverslag 2009

Collega-woningcorporaties Corporaties binnen ons werkgebied Wij zijn samen met Laris Wonen en Diensten de twee lokale corporaties binnen ons werkgebied. We overleggen gezamenlijk met de gemeente ­Montferland, bijvoorbeeld over de ­prestatieafspraken en het woning­ behoefteonderzoek. Daarnaast zijn binnen ons werkgebied ook andere corporaties actief, zoals Woonzorg Nederland en Mooiland Vitalis. Corporaties binnen de stadsregio De samenwerking met de corporaties in de Stadsregio Arnhem Nijmegen is voornamelijk gericht op het uitwisselen van kennis en ­informatie. Dit doen wij niet met de hele stadsregio maar binnen het L6-verband (KAN-Oost). L6 staat voor de zes c­ orporaties die werkzaam zijn in de Liemers. Het gaat om Baston Wonen, Laris Wonen en Diensten, Vivare, Vryleve, Woonservice IJsselland en Woningstichting Bergh. Achterhoekse corporaties De Achterhoekse woningcorporaties zijn verenigd in het Achterhoeks Corporatie Overleg (ACO). Deel­nemers zijn De Woon­plaats, ProWonen, Sité Woondiensten, Woningstichting Dinxperlo, Wonion en Woningstichting Bergh. Het afgelopen jaar zijn we tot een intensievere samenwerking gekomen. We formuleerden een visie op de krimp van de bevolking. Deze visie agendeerden wij bij de bestuurders van de Achterhoekse gemeenten, aanleiding voor het opstellen van een regionale woonvisie Achterhoek 2010–2020 (Alleen ga je sneller, samen kom je verder). We streven naar regionale afspraken over het aantal te bouwen woningen. Deelnemers zijn de provincie Gelderland en alle Achterhoekse corporaties en gemeenten. Gemeente Montferland valt formeel onder de Stadsregio Arnhem Nijmegen en neemt daarom niet deel aan dit traject. Omdat wij ervan overtuigd zijn dat de woningmarkt niet wordt bepaald door de gemeentegrens, nemen wij wel deel aan dit traject.

Het woonruimteverdeelsysteem is een gezamenlijk initiatief van Woning­ stichting Dinxperlo, Wonion, Pro Wonen en Woningstichting Bergh. In 2009 ­evalueerden wij dit systeem met de betrokken corporaties. Daarnaast startten wij samen met alle Achter­ hoekse corporaties, dus inclusief Sité Woon­diensten en De Woonplaats, een haalbaarheidsonderzoek naar een ­gezamenlijk woonruimteverdeel­ systeem. Hiervoor is een werkgroep woonruimteverdeling in het leven geroepen. Met Wonion werkten wij intensief samen bij projectontwikkeling. Samen huurden wij een aantal projectleiders in.

2.3 Strategisch beleidsplan Belangrijk bij het tot stand komen van ons strategisch beleidsplan waren de één-op-één-interviews met alle net­werk­partners in ons werkgebied. Wij vroegen hun hoe zij onze prestaties op de zes BBSH-velden beoordeelden, en wat zij van ons verwachtten. Onze netwerkpartners vinden dat onze taak verder gaat dan alleen het verhuren van woningen. Ze dichten ons een actieve rol toe op het gebied van leefbaarheid en veiligheid in de wijk. Verder zijn ze benieuwd naar de koers die wij uitzetten.

Maatschappelijke instellingen Omdat onze opgaven verder gaan dan alleen de woning, zijn ook zorg- en welzijnsorganisaties belangrijke netwerk­partners. Wij werken samen met onder meer Azora, Gertrudis, Welcom (welzijnsorganisatie), Sensire en Stichting Gasthuis. We overleggen periodiek en voeren gezamenlijk activiteiten uit. Enkele voorbeelden: – Met Azora voerden wij in 2009 een haal­baarheidsonderzoek uit naar de uitbreiding van verzorgingshuis Gertrudis. Helaas bleek uitbreiding op dat moment niet haalbaar. – Samen met Azora kleurden wij de bouw van dertig zorgappartementen verder in. We bereikten overeen­ stemming over de toe te passen domotica en de woningtoewijzing. – Met Sensire en de gemeente ­realiseerden wij het Centrum voor Jeugd en Gezin. Brancheorganisaties Wij zijn lid van de brancheorganisatie van woningcorporaties Aedes. Om samenhang in de corporatiebranche te krijgen is de Aedes Code ontwikkeld. Wij onderschrijven de Aedes Code en toetsen of onze manier van werken daarbij past. Daarnaast is onze directeur-bestuurder lid van het Directeurencontact Woningcorporaties.

11

jaarverslag 2009

2.4 Samenwerking op basis van afspraken We streven ernaar de afspraken met onze netwerkpartners vast te leggen in samenwerkings­overeenkomsten en convenanten. Wel zo helder! Woonconvenant 2009 - 2015 Op 25 juni zetten wij samen met de gemeente en Laris Wonen en Diensten een handtekening onder het Woon­ convenant 2009–2015. De belangrijkste punten uit het Woonconvenant zijn: – De benodigde kernvoorraad voor de voormalig gemeente Bergh is ­becijferd op achthonderd woningen. Woningstichting Bergh houdt duizend woningen (68% van de woning­voorraad) als kernvoorraad voor het subsidiabel wonen. – Nieuwbouwkoopwoningen voor ­starters op de koopmarkt onder de € 172.000. – 30 procent van al het vrij te verhuren aanbod toewijzen aan starters. – Nieuwbouw als aanvulling op het bestaande aanbod voor starters, senioren, kleine huishoudens en eengezinswoningen in het midden­ segment (€ 172.000 - € 250.000). – Bij nieuwbouw geldt 50 procent sociale huur, middeldure huur en betaalbare koop en huur en 50 procent in de duurdere (vrije) sector. Bij projecten in uitbreidingsgebieden geldt 90 procent sociale koop en huur en 10 procent in de ­duurdere sector. Na een moeizame start monitoren we de prestaties vanaf 2010 per kwartaal in een bestuurlijk overleg. We leggen één keer per jaar verantwoording af over de prestaties aan de gemeenteraad. Daarnaast is er regelmatig overleg tussen de betrokken wethouders en onze directeur-bestuurder.

12

Intentieverklaring regionale woonvisie Op 18 december ondertekenden alle Achterhoekse gemeenten, woning­ corporaties en de provincie Gelderland een intentieovereenkomst om tot een regionale woonvisie Achterhoek te komen. Wij ondertekenden de intentieovereenkomst niet, omdat de gemeente Montferland formeel onder de Stadsregio Arnhem Nijmegen valt. Wel onderschrijven wij de intentieovereenkomst en participeren wij in het traject waarin de regionale woonvisie tot stand komt. Convenant voor de Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGz) Acht Achterhoekse gemeenten, woningcorporaties, zorg- en maatschappelijke instellingen ondertekenden op 30 maart het Convenant voor de Openbare ­Geestelijke Gezondheidszorg (OGGz) 2009–2013. De gemeente Doetinchem heeft als centrumgemeente de regie. We maakten de volgende afspraken: – voorkomen van huisuitzettingen door problemen vroegtijdig te ­signaleren en snel in te grijpen; – gezamenlijk zorgen voor opvang van dak- en thuislozen; – oplossen van problemen, vooral problemen die ontstaan door ­huurschulden of slecht woongedrag; – voldoende opvangvoorzieningen voor verschillende groepen.

Samenwerkingsovereenkomst productontwikkeling wonen-zorg-welzijn Samen met Wonion sloten wij op 26 januari een overeenkomst met Expertise­centrum LimeZ. Doel van deze overeenkomst is de ontwikkeling, ­realisatie en implementatie van nieuwe wonen-zorg-welzijnvoorzieningen en de verbetering van bestaande faciliteiten. Wij investeerden € 20.000 voor een periode van twee jaar. Het eerste ­resultaat was het vaststellen van het programma voor domotica voor dertig zorgappartementen aan de Klinkerstraat. Convenant leerlingbouwplaatsen Op 5 maart ondertekenden wij samen met andere corporaties, gemeenten en aannemers het convenant Leerlingbouwplaatsen Achterhoek en Liemers. Doelstelling is het bevorderen van het aantal leerlingbouwplaatsen, waardoor instroom en behoud van jongeren in de bouw sterk wordt ­verbeterd.

jaarverslag 2009

3 Onze organisatie

Organogram per 1 juni 2010 Medewerker Balie & Secretariaat-2

Huismeester

Medewerker Verhuur

Vakman

Medewerker Balie & Secretariaat-1

Medewerker Communicatie & PR

Medewerker Huurincasso

Medewerker Bedrijfsbureau

Medewerker Financiën & Bedrijfsvoering

Woonconsulent

Opzichter

Financieel Medewerker

Projectcoördinator

Werkvoorbereider

Teamleider Wonen Manager Financiën & Bedrijfsvoering

Manager Bouwen & Beheer

Beleidsadviseur

Totale formatie: 21 personen

Directiesecretaresse

Directeur/Bestuurder

In dit hoofdstuk vertellen we meer over onze bedrijfsstructuur, het bestuur, het managementteam en onze medewerkers.

3.1 Onze organisatiestructuur Onze bestuurlijke organisatie kent twee lagen. Het bestuur wordt uitgeoefend door onze directeur-bestuurder en het interne toezicht door de Raad van Toezicht. In hoofdstuk 4 staat het verslag van de Raad. Verder bestaat onze organisatie uit drie afdelingen: Wonen, Financiën & Be­drijfs­ voering en Bouwen & Beheer. 3.2 Ons bestuur en managementteam Ons bestuur was in 2009 in handen van Arjan ter Bogt (1970). Hij werkt sinds 1 juni 2008 bij Woningstichting Bergh als directeur-bestuurder en heeft geen nevenfuncties.

13

jaarverslag 2009

Het managementteam wordt gevormd door de manager Bouwen & Beheer Herman Terbeek, de manager Financiën & Bedrijfsvoering Marcel Hermsen en de teamleider Wonen Susan Gussinklo. 3.3 Onze medewerkers Ons personeelsbestand is het afgelopen jaar uitgebreid. Per 31 december 2009 telden we twintig medewerkers (elf mannen en negen vrouwen). Dit is inclusief de twee vaklieden van onze onderhoudsdienst. In totaal werken acht mensen parttime. Het aantal formatieplaatsen bedroeg 17,33 fte (excl. functie woonconsulent). Onderstaande tabel geeft een verdeling van het aantal formatieplaatsen per afdeling. De nieuwe functie van woonconsulent is hierin opgenomen. Deze werd op 1 april 2010 ingevuld. Tot eind maart 2009 is deze functie op interimbasis ingevuld. In totaal vertrokken twee medewerkers en traden zes nieuwe medewerkers in dienst.

3.4 Ons personeelsoverleg In 2009 startte een pilot medezeggenschap om het bestaande personeelsoverleg te optimaliseren. Aanleiding van deze pilot is de CAO Woondiensten 2007-2008 (artikel 11.3), waarin staat dat Woningstichting Bergh een ondernemingsraad hoort op te richten. In het dagelijks bestuur vertegenwoordigt een bestuurscommissie de personeelsvergadering. Deze bestaat uit drie medewerkers en vergaderde tweemaal met het bestuur. Daarnaast gingen de leden op cursus. In het periodieke personeelsoverleg 2009 bespraken wij onder andere de volgende zaken: – workshop over vormen van ­medezeggenschap; – verkiezing leden OR; – pilotproject medezeggenschap; – wijzigingen in taken, verantwoor­ delijkheden en bevoegdheden; – verplichte verlofdagen. 3.5 Arbo- en verzuimbegeleiding In 2009 halveerde het ziekteverzuim naar 0,7 procent. Dit percentage behelst grotendeels het re-integratietraject van een van onze medewerkers. Dit traject is inmiddels succesvol afgesloten. De arbo- en ziekteverzuimbegeleiding is ondergebracht in een contract met de ArboUnie.

Bezetting per afdeling Afdeling

Aantal personen

Directie Beleid en staf Bouwen & Beheer Financiën & Bedrijfsvoering Wonen Totaal

2008 1 31 6 2 4 16

14

Fulltime equivalent (fte) 2009 1 2 7 5 6 21

2008 1 1,72 6 2 3,78 14,5

2009 1 1,44 7 3,67 5,11 18,22

3.6 Ontwikkeling en scholing van onze medewerkers Wij vinden het belangrijk dat onze medewerkers zich blijven ontwikkelingen. Daarom stellen wij jaarlijks een opleidingsplan op. Zo investeerden wij in 2009 € 47.421 in de ontwikkeling en opleiding van ons personeel. Hiervoor stelden wij gemiddeld 21 uur per medewerker beschikbaar. Op advies van de arbeidsinspectie volgden al onze medewerkers een cursus agressietraining.

jaarverslag 2009

4 Verslag van het bestuur

Onze bestuurlijke structuur bestaat uit twee lagen: de directeur-bestuurder (bestuur) en de Raad van Toezicht (intern toezicht). In de statuten (artikel 9 lid 4a en artikel 20) is vastgelegd welke verantwoordelijkheden en bevoegdheden het bestuur en de Raad van Toezicht ­hebben.

4.1 Transparant, verantwoord en integer bestuur De volgende documenten dienen als basis voor het besturen van en toezicht houden op onze organisatie: – Statuten Woningstichting Bergh, – Aedes Code, – Governance Code Woningcorporaties, – Profiel van de Raad van Toezicht, – Integriteitscode, – Klokkenluidersregeling. Al deze documenten vindt u op onze website: www.wsbergh.nl.

15

jaarverslag 2009

4.2 Onze directeur-bestuurder Onze directeur-bestuurder neemt besluiten binnen de kaders van het strategisch beleidsplan en de vastgestelde (meer­jaren)begroting. Besluiten die afwijken van deze kaders, worden vooraf ter goedkeuring voorgelegd aan de Raad. Bestuursbesluiten 2009 De belangrijkste bestuursbesluiten in 2009 waren: – Aantekening bezwaar ­Vogelaar­heffing, – Jaarstukken 2008, – Jaarplan 2010, – Activiteitenplan 2009–2013, – Organisatorische en personele aangelegenheden, – Herindeling en herwaardering ­functies, – Kaders strategisch beleidsplan, – Projectontwikkelingsrisico’s en -financiering. Zicht op risico’s De directeur-bestuurder houdt toezicht op de interne risico’s met de kwartaal­ rapportage, de projectenrapportage en de voortgangsrapportages van ­activiteiten uit het Activiteitenplan 2009‑2013. De financiële afhandeling en betaling van facturen is gebaseerd op het principe van vier ogen: er vindt altijd een extra controle plaats. Beloning volgens de norm Op basis van de uitgangspunten ‘Arbeidsvoorwaarden Statutair ­Directeur Woningcorporaties’ heeft de Raad het functieprofiel van de directeurbestuurder-bestuurder bepaald. De Raad stelt de beloning van de directeur-bestuurder vast. De beloning van de directeur-bestuurder is conform de aanbevelingen van de commissie Izeboud. Op basis van dit advies heeft de Raad deze functie ­ingedeeld in functieklasse D.

16

Het flexibele deel van de salariëring wordt niet gehanteerd. Aan de ­directeur-bestuurder is een bedrijfsauto toegekend met een maximale ­catalogus­waarde van € 40.000 en een vaste onkostenvergoeding van € 600. De directeur-bestuurder beoordeeld In 2009 hield een afvaardiging van de Raad van Toezicht een eerste functio­neringsgesprek met de directeurbestuurder. De beoordeling was positief. Hij staat voor een grote opgave om de gewenste verandering van de organisatie door te voeren. Er moet voor worden gewaakt dat het tempo niet te hoog ligt. Daarnaast werden er zes prestatieafspraken gemaakt voor 2010. 4.3 Verslag van de Raad van Toezicht De Raad van Toezicht houdt toezicht op het bestuur en de algemene gang van zaken binnen de woningstichting. Hieronder belichten we uitvoerig de taken en het functioneren van de Raad van Toezicht. De Raad houdt toezicht De Raad ziet erop toe dat het bestuur een goed beleid ontwikkelt en dit beleid omzet in concrete prestaties. Daarnaast ziet de Raad toe op de algemene gang van zaken in de organisatie. De ­financiële continuïteit is een speciaal aandachtspunt, met het treasurystatuut, de solvabiliteitsnorm en de financiële uitgangspunten voor bestuursvoorstellen (ten behoeve van projecten) als belangrijke kaders. De Raad geeft advies De Raad geeft gevraagd en ongevraagd advies aan de directeur-bestuurder en ondersteunt hem waar het kan.

De Raad wordt geïnformeerd Om de taak als toezichthouder goed uit te kunnen voeren is goede en actuele informatie onontbeerlijk. De Raad ont­vangt van het bestuur informatie over de gang van zaken binnen de woningstichting. Het gaat onder andere om ­kwartaalrapportages, voortgangs­ rapportages, projectenrapportages en bestuurs­besluiten. De accountant rapporteert tweemaal per jaar aan de Raad. De Raad ontvangt ook informatie van: – het Ministerie van VROM, – het Centraal Fonds voor de ­Volkshuisvesting, – het Waarborgfonds, – de Vereniging van Toezichthouders in Woningcorporaties, – de pers/krantenartikelen, – Huurdersvereniging Bergh. De Raad heeft zich in 2009 aangemeld als lid van de Vereniging van Toezichthouders in Woningcorporaties (VTW). In 2009 legde de Raad een werkbezoek af bij Woonservice IJsselland in Doesburg. De leden bezochten daar enkele nieuwbouw- en herstructurerings­ projecten. Voor het VSO-2-besluit is een registeraccountant geraadpleegd. De Raad keurt goed De Raad geeft goedkeuring aan alle jaarstukken, zoals de (financiële) meer­ jarenbegroting, het jaarverslag en het strategisch beleidsplan. De Raad moet alle zaken die afwijken van de begroting en het beleidsplan, beoordelen en goedkeuren. Daarnaast besluit de Raad over aan- en verkoop van panden, nieuwbouw, herontwik­keling en renovatie. De Raad beslist bij meerderheid van stemmen.

jaarverslag 2009

De Raad heeft commissies De Raad heeft drie commissies. De eerste is een selectie- en beoordelingscommissie. Zij hield zich bezig met de selectie van nieuwe leden voor de Raad. Dit leidde uiteindelijk (in januari 2010) tot de benoeming van Erik Meuleman tot lid van de Raad. Een afvaardiging van de Raad vormt de auditcommissie. Deze commissie besprak de jaarrekening, de managementletter en de bevindingen uit de externe controle met de accountant. Hierbij was de directeur-bestuurder aanwezig.

De belangrijkste bestuursbesluiten die de Raad in 2009 heeft goedgekeurd, zijn: Jaarstukken – Jaarverslag 2008 en bijgestelde financiële meerjarenbegroting. – Begrotingswijziging vanwege uit­breiding formatieplaatsen met een administratief medewerker, beleidsmedewerker en woon­­ consulent (in totaal 2,93 fte). – Meerjarenbegroting 2010-2018. Investeringen nieuwbouw en ­herontwikkeling – Sloop vier eengezinswoningen, twaalf HAT-woningen en een bedrijfspand, en nieuwbouw vijftien levensloopbestendige woningen aan de Lengelseweg in ‘s-Heerenberg. – Bouw 21 woningen en voor ­achtervang CPO vijf woningen aan de Steegseweg te Beek. – Herontwikkeling acht voormalige seniorenwoningen in Zeddam en Beek. – Voorbereidingskrediet van € 40.000 voor onderzoek uitbreiding Gertrudis in ’s-Heerenberg. – Verhuur pand Oude ­Doetinchemseweg 22 in ’s-­Heerenberg aan Sensire voor vestiging Centrum voor Jeugd en Gezin. – Stilleggen project Kerkweg Zeddam.

– Annuleren project Op den Brand/ Kellenstraat en nader onderzoek naar afstoten locatie of alternatieve ­planopzet. Overige zaken – Statutenwijziging, met als belangrijkste wijzigingen de aanscherping van de regels over belangenverstrengeling/onverenigbaarheden, schrappen leeftijdsbeperking leden Raad en voordracht twee leden van de RvT door de huurdersvereniging (voorheen één). De gewijzigde statuten worden in 2010 door het ministerie goedgekeurd. – Goedkeuring concept woon­ convenant 2009-2016. – Ondertekening VSO-2 vanwege ­integrale vennootschapsbelastingplicht voor woningcorporaties. 4.4 Hoe functioneert de Raad? De Raad vergadert In 2009 vergaderde de Raad zes keer met de directeur-bestuurder. ­Afhankelijk van het onderwerp waren hierbij ook leden van het managementteam aanwezig. Daarnaast voerden leden van de Raad overleg met de huurders­ vereniging.

In verband met de visitatie en de voorbereidingen hierop heeft de Raad besloten een visitatiecommissie op te richten. Die gaat zich in 2010 samen met de directeur-bestuurder bezighouden met het traject van visitatie. De eerste bijeenkomst vond plaats in januari 2010. De commissies zijn niet bevoegd om besluiten te nemen. Onze Raad stelt hoge eisen aan zichzelf Om ervoor te zorgen dat de Raad de juiste samenstelling heeft en we voldoende kennis en kunde in huis hebben, is een profielschets opgesteld. Algemene eisen die gesteld worden, zijn: – Deskundigheid op minimaal hboniveau; – Affiniteit met volkshuisvesting; – Woonachtig in het werkgebied van Woningstichting Bergh; – Het kunnen vertalen van politieke en maatschappelijke signalen naar de organisatie; – Het vermogen om ‘op afstand’ te kunnen sturen. De leden van de Raad hebben ieder hun eigen deskundigheid, zie de tabel op de volgende pagina.

17

jaarverslag 2009

Raad van Toezicht

Naam

Functie

Dhr. D.H van Zanten (1936)

Voorzitter

Deskundigheidsgebied Juridisch, bedrijfskundig, bestuurlijk

Commissie

Beroep

Nevenfuncties

Remuneratie, Audit

Ge­pen­sio­ neerd notaris

Lid Raad van Commissarissen: – Van Silfhout BV, Doetinchem – Bakkerij Wiltink BV, Doetinchem – Schotpoort Holding BV, Eerbeek – Skantrae, Zevenaar

Benoeming en aftreden

Beloning (bruto)

Eerste be­noem­ ing: 31-12- 1998 (daar­voor lid van Raad van Commis­sarissen)

€ 2.699

Aftre­dend: 2010 Niet her­be­noem­ baar Dhr. K.C.P. Kolff (1949)

Dhr. L.H.J.M. Tacke (1945)

Vice-voorzitter

Lid (Op voor­dracht van Huur­ders­ vereniging Bergh)

Bestuurlijk, Personeel en Organisatie

Remuneratie

Maatschappelijk, Volkshuisvestelijk

Directeur K+Vmanagement

– Voorzitter Bestuur MEE Gelderse Poort Arnhem – Lid Raad van Toezicht RADAR, Zutphen – Voorzitter Raad van Commissarissen K+V- interimmanagement b.v., Veenendaal – Lid Raad van Advies Acel b.v., Doetinchem. – Voorzitter Stichting Maatman Beheer Doetinchem

Customs Consultant

Eerste be­noem­ ing: 31-12-1998 (daar­voor lid van Raad van Commis­sarissen)

€ 1.600

Af­tre­dend: 2008 Niet her­be­noem­ baar

Eerste benoeming: 31-12-1998 (daar­voor lid van Raad van Commis­sarissen)

€ 1.600

Aftredend:2010 Niet herbenoem­ baar Dhr. W. Berendsen

Lid

Volkshuisvestelijk, Ondernemersörientatie, Vastgoed

Remuneratie, Visitatie

Zelfstandig adviseur

Eerste benoeming: 01-01-2000

€ 1.600

Aftredend: 2012 Niet her­be­noem­ baar Dhr. M. de Roo (1953)

18

Lid (Op voor­dracht van Huurders­ vereni­ging Bergh)

Bedrijfseconomisch

Audit, Visitatie

Zelfstandig adviseur

– Bestuurslid Stichting het Gasthuis Bergh, ‘s-Heerenberg – Bestuurslid Stichting Berghs Belang, ‘s-Heerenberg – Bestuurslid Harmonie Crescendo, ‘s-Heerenberg – Lid Raad van Toezicht Stichting Muziekschool Oost Gelderland, Doetinchem

Eerste benoeming: 05-10-2006 Aftredend: 2010 Herbenoembaar

€ 1.600

jaarverslag 2009

Nieuw lid voor de Raad De benoemingstermijn van de heer Kolff liep af in 2008 en hij was niet herbenoembaar. Uit het netwerk van de Raad van Toezicht zijn verschillende kandidaten beoordeeld die op basis van hun kwaliteiten en prestaties in het lokale middenveld een aanvulling voor de Raad van Toezicht zouden vormen. De profielschets was hierbij leidend. Daarnaast werd afgesproken dat wanneer deze wijze van verwerven niet tot resultaat zou leiden, de Raad zou overgaan tot een open werving. Begin 2010 werd de heer Meuleman benoemd als opvolger van de heer Kolff. De heer Meuleman richt zich binnen de Raad op de aandachts­ gebieden Personeel & Organisatie, en Communicatie en Pr. In het dagelijks leven is hij eindredacteur bij Wegener Media en lid van de Raad van Toezicht van de Stichting Muziekschool OostGelderland in Doetinchem. Daarnaast is de Raad begonnen met de voorbereidingen voor het invullen van de functies van voorzitter en lid, die in 2010 vacant komen. Onze Raad is integer In 2009 vonden geen transacties of andere zaken plaats waarbij tegen­ strijdige belangen van leden van de Raad speelden. De Raad constateert dat alle nevenactiviteiten van zijn leden: – niet in strijd zijn met de onafhankelijkheid van de leden van de Raad, – geen belangverstrengeling in zich hebben. De vergoeding voor onze Raad De Raad ontvangt jaarlijks een vaste financiële vergoeding en geen onkosten­ vergoeding. De vergoedingen zijn niet geïndexeerd en zitten ruim onder de richtlijnen van de Vereniging van Toezichthouders Woningcorporaties.

De Raad beoordeelt zichzelf In een besloten bijeenkomst heeft de Raad zijn functioneren besproken, evenals dat van de leden afzonderlijk. Conclusie: de Raad is tevreden over de bestaande verhoudingen en de werkwijze. Ook is er tevredenheid over het functioneren van de Raad als collectief en van de individuele leden. 4.5 Afwijkingen van de Governance Code Wij onderschrijven de Governance Code; de aanbevelingen die hieruit voortvloeien passen wij grotendeels toe. Enkele afwijkingen volgens het ­principe ‘pas toe of leg uit’ zijn: – De directeur-bestuurder is voor onbepaalde tijd aangesteld. Daarmee zien wij af van een benoeming voor (telkens) vier jaar. Jaarlijks beoordeelt de Raad het functioneren van de directeur-bestuurder. – De pilot met ons personeelsoverleg met uitgebreide rechten startte medio 2009. Vanwege de opstart en vorm­ geving van dit overleg vond er nog geen overleg plaats met de Raad. – De integriteitscode, de klokken­ luidersregeling, de statuten, de profielschets en een samenvatting van het remuneratierapport zijn in 2010 op onze website geplaatst. – In het derde en vierde kwartaal van 2010 worden wij gevisiteerd. Het ­visitatierapport publiceren wij eind 2010 op onze website. – In 2009 hielden wij geen belang­ houdersoverleg zoals bedoeld in de Governance Code. Wel vroegen wij alle netwerkpartners individueel hoe zij onze prestaties op de BBSHvelden beoordeelden en wat zij van ons verwachtten. Deze input gebruikten wij bij het opstellen van ons strategisch beleidsplan. In 2011 ­organiseren we een belanghoudersoverleg over onze prestaties.

4.6 Goedkeuring De jaarstukken 2009 werden opgesteld overeenkomstig artikel 12 van onze statuten. In de vergadering van 3 juni 2010 zijn de bevindingen van de accountant met de Raad besproken en heeft de Raad de jaarstukken goedgekeurd. Door deze goedkeuring wordt het bestuur gedechargeerd voor het gevoerde beleid. Het verslagjaar werd afgesloten met een negatief resultaat van € 763.755. Het resultaat wordt afgeboekt op het eigen vermogen. De over de jaarstukken 2009 afgegeven accountantsverklaring is opgenomen op bladzijde 60. ’s-Heerenberg, 21 juni 2010 D.H. van Zanten M.Th. de Roo E. Meuleman L.H.J.M. Tacke W.H. Berendsen

19

jaarverslag 2009

5 Onze woningen, woningvoorraad en doelgroepen

In dit hoofdstuk beschrijven wij hoe wij onze primaire taak, het verzorgen van volkshuisvesting, uitvoeren en voor wie wij dat doen.

20

5.1 Voor wie zijn wij er? Onze primaire doelgroep bestaat uit: – alleenstaanden met een inkomen tot maximaal € 20.975 per jaar; – twee- of meerpersoonshuishoudens met een inkomen tot maximaal € 28.475 per jaar. Deze groep kunnen we weer onder­ verdelen in: – ouderen, – mensen met een lichamelijke en/of verstandelijke beperking, – statushouders, – jongeren/starters, – gezinnen.

jaarverslag 2009

Toewijzingscategorie Primaire doelgroep Niet primaire doelgroep Totaal

Goedkope woning

Betaalbare woning

Dure woning

Totaal

47 4 51

107 13 120

1 1 2

155 18 173

Huisvesting primaire doelgroep Van onze huidige woningvoorraad is 99 procent bereikbaar voor meerpersoonshuishoudens (< € 548); 20 procent van onze voorraad is goedkoop en valt onder de kwaliteitskortingsgrens (< € 357). Daardoor hebben we het komende jaar voldoende woningen in ons bezit voor de huisvesting van onze primaire doelgroep. Binnen onze woning­voorraad bestaat er wel overschot en tekort aan bepaalde typen woningen. De Europese Commissie heeft in 2009 besloten dat corporaties per 1 januari 2011 90 procent van hun woningen moeten toewijzen aan huishoudens met een inkomen tot € 33.000. In 2010 zullen wij daarom in beeld brengen of aanvullende maatregelen in onze wijze van woonruimteverdeling noodzakelijk zijn (zoals het invoeren van inkomenseisen).

Optiemodel Klanten registreren zich op een inschrijf­ lijst en hoeven niet actief te reageren. Dit model geeft meer weigeringen dan andere modellen, omdat de aanbieding vaak onverwachts komt. Bij de start van dit model in 2005 hebben we afgesproken woningen minimaal vijf jaar op te nemen in een optiecluster. In 2010 kunnen we daarom, waar gewenst, wijzigingen in het optiemodel aan­brengen.

5.2 Hoe komt onze doelgroep aan een woning? Wij adverteren v ­ rij­komende woningen in het gratis huis-aan-huisblad Monferland Nieuws. ‘De Huispagina’ is toegevoegd als bijlage. Bij de woonruimteverdeling hanteren we drie modellen:

Totaal aanbod en reacties per kern

Beek

Braamt

Kilder

Stokkum

Zeddam

totaal

aanbod 

reactie

aanbod reacties

Azewijn

woning

‘s-H.berg

Komt één van onze woningen vrij? Dan laten we dat weten in De Huispagina, op de internetsite www.dehuispagina.nl en op www.wsbergh.nl. We maken het graag zo makkelijk mogelijk. Woningzoekenden kunnen reageren via de website of door de woonbon op te sturen.

In principe kan iedereen reageren op de woning die hij of zij wil. Voor seniorenwoningen gelden voorwaarden. We hebben voor deze doelgroep te weinig geschikte woningen. Ook hebben we een beperkt aantal woningen met een lage huur die we alleen aan starters tot 23 jaar verhuren. Urgenten krijgen voorrang bij de toewijzing van een woning. We vinden dat deze groep binnen zes maanden een woning moet krijgen. In 2009 verhuurden we 173 woningen. Hiervan zijn er 136 via het aanbod- of lotingmodel geadverteerd. In totaal kwamen hierop 3020 reacties.

98 2.466

0 0

11 170

3 93

1 18

2 50

21 223

136 3.020

9,22%  

  22,2

Aanbodmodel De vrijkomende woningen worden geadverteerd. Het percentage dat via het aanbodmodel wordt aangeboden is licht gedaald: van 72 naar 70 procent. Lotingmodel Een willekeurige ­verloting volgens het automatiseringssysteem, om starters meer kans te bieden.

21

jaarverslag 2009

Verdeling woningzoekenden per leeftijdscategorie Leeftijd

Per 31-12-2008

23 jaar en jonger 23 tot 55 jaar 55 tot 65 jaar 65 jaar en ouder Totaal

109 801 270 456 1.362

Mutatiegraad In 2009 waren er meer verhuizingen dan in 2008. In 2008 verhuisde 8,5 procent van onze huurders, in 2009 was dat 11,8 procent. Wij zijn benieuwd naar de reden van deze s­ tijging. Daarom monitoren wij dit het komende jaar.

Per 31-12-2009 6,7% 48,9% 16,5% 27,9% 100%

155 915 269 531 1.636

8,3% 48,9% 14,4% 28,4% 100%

Aantal mutaties per woningtype

Type Eengezinswoning HAT/duplex Flat/etagewoning zonder lift Appartement/ etagewoning met lift Seniorenwoning/ levensloopbestendige woning Totaal

Starters en doorstromers Van de vrijgekomen woningen verhuurden we 66 procent aan doorstromers, 24 procent aan starters en 10 procent aan statushouders en herstructureringskandidaten. 40 procent viel toe aan alleenstaanden en 33 procent aan tweepersoonshuishoudens. 25 procent verhuurden we aan één- of twee­ persoonshuishoudens met kinderen. Mutaties Het aantal mutaties per woningtype in 2009 staat in de bovenstaande tabel. Het getal van 184 huuropzeggingen en 173 nieuwe huurcontracten geeft een verschil aan van 11 woningen. Deze bevonden zich op 31 december 2009 nog in het mutatieproces en waren daarom nog niet verhuurd.

Aantal woningen 884 85 206 84 232 1.491

Aantal mutaties in 2009 76 31 50 12 15 184

8,6% 36,5% 24,3% 14,3% 6,5% 12,3%

Urgenten Van alle verhuurde woningen wezen we in 2009 12 procent toe aan urgenten. In 2009 hebben 21 urgenten binnen zes maanden een woning toegewezen gekregen. Vier aanvragers vonden zelfstandig andere woonruimte en van een aanvrager is de urgentie verlopen. Wonen en Zorg Op het moment dat zich een zorgvraag voordoet, springen wij hierop in. Zo ontwikkelen wij op dit moment zorg­ appartementen in samenwerking met Azora. Wij zullen ons niet, zoals Laris Wonen en Diensten, specialiseren in het ontwikkelen van zorgvastgoed.

Weigeringen In 2009 hadden we een weigeringsgraad van 1,5. Dit betekent dat iedere woning gemiddeld 1,5 maal aan­­gebo­ ­den moest worden. In 2008 was de weigeringsgraad 1,6. Doordat we in 2009 meerdere kandidaten van het optiemodel g ­ elijktijdig een aan­­bieding deden, is de weigeringsgraad niet gestegen maar licht gedaald. Wij willen deze weigeringsgraag nog verder laten zakken en kijken in 2010 kritisch naar de reden van weigering. Leegstand Wij streven ernaar om woningen bij mutatie aansluitend te verhuren. In 2009 is dit bij 74 woningen gelukt. 52 woningen hebben meer dan 20 dagen leeggestaan. Dit komt door renovatie, herstructurering, sloop of verkoop.

Aantal reacties per woningtype

Woningtype Eengezinswoning HAT Duplex Maisonnette Flat/etage zonder lift Appartement/etage met lift Seniorenwoning Levensloopbestendige woning

22

Mutatiegraad per woningtype

Aantal reacties Wij kregen in 2009 gemiddeld 22 ­reac­ties op een vrijgekomen woning. Dit is minder dan het jaar ervoor. Per kern en per type woning verschillen deze aantallen sterk. Tevens is dit ­afhan­ke­lijk van het type en aantal wonin­gen dat vrijkomt. Enkele wonin­gen hebben wij nogmaals moeten adverteren.

Aantal geadverteerde woningen

Aantal reacties

Gemiddeld aantal reacties per aanbieding

49 19 3 2 35 1 26 1 94

1.808 350 41 55 339 22 387 18 2.946

36,9 18,4 13,7 27,5 9,7 22,0 14,9 18,0 22,0

jaarverslag 2009

Op dit moment hebben wij geen interne klachtenprocedure. In 2010 zal deze worden opgesteld door de KWH-werkgroep. Er is inmiddels een klachtencoördinator aangesteld.

14

5

24 4

8 3

5

5 188

9 71

18 94

12 31

5.4 Onze woningen In totaal hadden wij per 31-12-2009 1475 woningen in ons bezit. Dit is evenveel als op 31-12-2008. In 2009 hebben wij elf woningen aangekocht, zeven nieuwbouwwoningen aan ons bezit toegevoegd, twee woningen verkocht en zestien woningen gesloopt. Bepalen omvang gewenste ­kernvoorraad Eind 2009 hebben wij in het kader van het strategisch marktbeleid een woning­ marktoriëntatie uitgevoerd. Hieruit bleek dat er in ons werkgebied een grote concentratie is van huishoudens met een laag inkomen. Met de verwachte stijging van het aantal huishoudens als gevolg van de gezins­verdunning hebben wij op lange termijn meer woningen nodig voor de huis­vesting van onze primaire doelgroep dan we dachten. Daarnaast dient de samenstelling van onze woningvoorraad te veranderen omdat de huishoudenssamenstelling op termijn sterk wijzigt: minder gezinnen, meer een- en tweepersoons­huis­ houdens, et cetera. Na afronding van het strategisch marktbeleid weten wij uit hoeveel woningen onze kernvoorraad moet bestaan en welke maatregelen we moeten nemen om de kernvoorraad te laten aansluiten bij onze doelgroep. Denk hierbij aan sloop en vervangende nieuwbouw, doelgroepwijziging, verkoop, enzovoort. In 2010 beginnen we hiermee.

619 186 48 9 80 56 2

13

127 11 36

4

25 8

25 1025

6 233

6 213

Totaal

65

Zeddam

34

Stokkum

8

’s-H.berg

Kilder

Eengezinswoning Etagewoning zonder lift Etagewoning met lift Maisonnette Seniorenwoning HAT-eenheid Duplexwoning Levensloopbestendige woning Totaal woningbezit

Braamt

Klachten Dient een huurder een klacht in? En is hij niet tevreden over de manier waarop we die klacht behandelen? Dan kan hij de klacht indienen bij de onafhankelijke Regionale Geschillencommissie Oost Gelderland. Deze is samengesteld door de corporaties De Groene Waarden, ProWonen, Viverion, Wonion, Woning­ stichting Dinxperlo en Woningstichting Bergh. Wij moeten ons met de huurder houden aan de uitspraak van de Geschillencommissie. In 2009 kreeg de commissie twee klachten binnen. Eén klacht ging over de verwarming in de badkamer. De andere klacht ging over het plaatsen van een scooter. Met de huurders hebben we onderlinge overeenstemming bereikt. Het aantal meldingen is in verhouding met vorig jaar gestegen van 1 naar 2. Deze klachten zijn niet besproken met de Raad van Toezicht, omdat beide klachten naar behoren zijn opgelost en de Geschillencommissie geen uitspraak hoefde te doen.

Type /plaats

Beek

De klant centraal Tot vorig jaar hadden wij twee verschillende balies. Eén voor de technische vragen en één voor vragen over bijvoorbeeld verhuur. In het voorjaar hebben wij van die twee balies één centrale balie gemaakt. Een kleine ingreep, maar wel zo klantvriendelijk.

Aantal en type woningen per kern Azewijn

5.3 Hoe gaan wij met onze klanten om?

880 197 84 9 151 71 2 81 1475

5.5 Onze huurprijzen Huurverhoging Van het kabinet mochten we onze huren in 2009 met maximaal 2,5 procent verhogen. Alle woningen kregen dezelfde verhoging. Zeer spijtig is het dat we niet meer konden differentiëren, om een woning met een erg lage huur wat meer te verhogen dan een woning die al wat duurder is. Dan wordt de prijskwaliteitverhouding beter. Op de huurverhoging van 2009 zijn geen reacties van onze huurders gekomen. We verbeteren de prijs-­ kwaliteitverhouding Bij nieuwe verhuur trekken we de huur gelijk met die van vergelijkbare wo­nin­gen. Dat noemen we huur­ harmonisatie bij mutatie. In ons ­strategisch marktbeleid bepalen we tot hoever we de huren gelijktrekken. Dat is altijd een percentage van de maximaal redelijke huurprijs op basis van de puntenwaardering. Die puntenwaardering is wettelijk voorgeschreven. Ook met deze huurharmonisatie proberen we de prijs-kwaliteitverhouding van onze woningen te verbeteren. Op dit moment is onze gemiddelde huurprijs 60,7 procent van de maximaal redelijke huurprijs. In 2010 gaan we kijken naar ons huurbeleid. We zoeken naar een huurbeleid dat een goede prijs-kwaliteitverhouding heeft. Wie meer luxe wil, betaalt wat meer.

23

jaarverslag 2009

Huurtoeslag Huurders kunnen de huurtoeslag ­rechtstreeks ontvangen van de Belasting­dienst. Zij kunnen er ook voor kiezen deze in mindering te brengen op de huur. In 2009 hebben wij voor 382 huurders de huurtoeslag ontvangen en deze bij hen in mindering gebracht. In het totaal ging dit om een bedrag van € 67.089. Gemiddeld is dit € 175 per maand. Huurbetaling In december 2009 werd er 233 maal betaald met acceptgiro of contante/ pinbetaling. Omdat ons dit geld kost en wij dit liever besteden aan andere zaken, zullen we in 2010 de automatische incasso bevorderen. In december waren er 1239 huurders met een automatische incasso. 5.6 Huur betalen Nieuw incassobeleid Betalingsachterstanden signaleren we het liefst zo vroeg mogelijk om te voorkomen dat achterstanden o ­ plopen. Daarom proberen we ook de huurachterstand zo snel mogelijk te incasseren. In 2009 hebben we het huur­­incasso­ proces aangescherpt door de doorloop te verkorten en duidelijker te zijn tegen onze huurders. Onze klant is erbij gebaat dat we strakke regels hanteren. Hoe eerder een probleem zichtbaar wordt, des te eenvoudiger het oplos­baar is. We hebben onze huurders geïnformeerd en we werken daarvoor samen met diverse instanties voor schuldhulpverlening. De betalings­achterstand van zowel zittende als vertrok­ken huurders is ten opzichte van het voorgaande jaar gedaald.

Het aantal zittende huurders met een betalingsachterstand is gedaald van 144 (2008) naar 116 (2009). Het aantal vertrokken huurders met een betalingsachterstand is gedaald van 101 (2008) naar 87 (2009). Regels voor huurbetaling Tijdens de KWH-meting (zie hoofdstuk 1) hebben wij onze klanten gevraagd of zij bekend zijn met de regels voor huur­ betaling. Hieruit kwam naar voren dat onze klant weet wat de gevolgen zijn van het niet op tijd betalen van de huur. Onze klanten zijn over deze voorlichting tevreden. Huurachterstand gedaald De betalingsachterstand van zittende huurders was op 31 december 2009 € 76.744. De betalingsachterstand van de vertrokken huurders was op 31 december 2009 € 148.241. De betalingsachterstand eind 2009 was 0,97 procent van de brutojaarhuur. In 2008 was dat nog 1,13 procent. Ontruimingen voorkomen Ontruimen voorkomen we natuurlijk het liefst. Toch lukt dat niet altijd. Soms is er geen andere oplossing mogelijk. In 2009 kondigden we dertien ontruimingen aan. We voerden er zes echt uit. Voor de ontruimingen in 2009 was altijd een betalingsachterstand de reden. Ten opzichte van vorig jaar is het aantal aanzeggingen van acht naar dertien gestegen en het aantal ontruimingen gelijk gebleven. De stijging van het aantal aanzeggingen zien wij als een gevolg van de aanscherping van het incassobeleid. Vanwege de betalingsachterstand van huurders en vanwege de ontruimingen moesten we in 2009 in onze jaarrekening € 65.229 afboeken aan oninbare vorderingen.

24

Tweedekansbeleid Momenteel zijn wij in gesprek om een regionaal tweedekansbeleid te ontwikkelen. Dit om huishoudens die wegens het veroorzaken van overlast of door wanbewoning geconfronteerd worden met een gerechtelijke ont­ruimings­procedure, een tweede kans bieden. Belangrijke voorwaarden zijn: – Het gaat om bestaande huurders van de woningstichting. – De huurder werkt actief mee en accepteert hulpverlening. – De voorwaarden zijn goed ­vastgelegd.

jaarverslag 2009

6 Nieuwbouw, onderhoud en kwaliteit

Wij genereren geld door verkoop van woningen op het juiste moment en door het voeren van een goed huur­beleid. We maken maximaal gebruik van de mogelijk­heden tot huurharmonisatie, maar zorgen ervoor dat we onze ­doelgroep passend blijven huisvesten. In beperkte mate verdienen we geld door bij nieuwbouw gecombineerde

6.1 Kwaliteit woningen De kwaliteit van ons totale bezit wordt als voldoende tot goed beschouwd. Dit ­betekent dat de onderhoudstoestand van de woningen door de jaren heen met het uitvoeren onderhoudsen aanvullende maatregelen op het gewenste kwaliteitsniveau is gebleven. Hier heeft de planmatige onderhoudsbegroting 2009, groot € 2.979.00 aan bijgedragen. ­

huur- en koopwoningen te realiseren. Dit geld investeren we in de ontwikkeling van huur- en koop­woningen die betaalbaar zijn voor de lagere inkomens en in het verhogen van de kwaliteit van de bestaande woningvoorraad. Op deze manier vloeit geld dat we ­verdienen terug naar woningen voor onze doelgroep. 25

jaarverslag 2009

A

Een belangrijk onderhoudsproject op de begroting van 2009 was de facelift van twee galerijflats aan de Maria van Nassaulaan in ’s-Heerenberg. Bij het voorbereiden van planmatig en groot onderhoud wordt telkens afgewogen of het wenselijk dan wel noodzakelijk is een hoger kwaliteitsniveau te bereiken. Hierbij spelen energieverbruik, marktoverwegingen, toepassing van onderhoudsarme materialen en milieu- of veiligheidseisen een belangrijke rol. In 2009 is tijdens de uitvoering van (groot) onderhoud bij 240 woningen een dergelijke kwaliteitsverbetering bereikt. 6.2 Energielabel Mede doordat het Ministerie van VROM strengere eisen ging stellen, waren in 2008 reeds alle woningen van Woning­ stichting Bergh voorzien van een ­energielabel. Een label is een oormerk dat o ­ fficieus aangeeft in welke klasse (G t/m A) de woning valt. In 2009 hebben wij via een gecertificeerd bedrijf in totaal 164 mutatie­woningen voorzien van een energieprestatiecertificaat. Dit certificaat wordt aan de nieuwe huurder overhandigd zodat deze weet in welke klasse de huur­woning valt. Het certificaat heeft een geldigheidsduur van tien jaar. De energieprestatie van een woning wordt uitgedrukt in een energie-index, waaraan het energie­ label wordt gekoppeld. De gemiddelde energie-index van alle woningen van Woningstichting Bergh is label D.

26

B C D E F G

Energielabels van onze woningen Stand energielabels, per 01-01-2010: Energielabel A Energielabel B Energielabel C Energielabel D Energielabel E Energielabel F Energielabel G Totaal

1% 2% 42% 32% 14% 8% 1%

20 woningen 33 woningen 613 woningen 480 woningen 208 woningen 112 woningen 9 woningen 1475 woningen

Duurzaamheid Duurzaamheid betekent niet alleen zorgen voor het hier en nu, maar ook voor toekomstige generaties. Wij richten ons niet alleen op duurzaam bouwen, maar ook op duurzame wijkontwikkeling en e ­ nergiebesparende maatregelen. Het gaat daarbij om duurzaam investeren in de maatschappij. In de notitie ‘Antwoord aan de samen­ leving’ (Aedes) geven de corporaties ook aan duurzaamheid de komende jaren hoog in het vaandel te hebben. Daarnaast verklaren acht gemeenten van de Regio Achterhoek te werken aan een duurzame energieopwekking en te

streven naar 50% CO2- reductie in 2020 ten opzichte van het peiljaar 1990 (natio­nale doelstelling is 30%). Wij ondersteunen dit initiatief van harte. Milieu Zorg voor het milieu is een belangrijk aandachtspunt. Uitputting van natuurlijke energiebronnen, het broeikas­ effect, vervuiling en gezondheid zijn thema`s die dagelijks in het nieuws zijn. In onze visie is de zorg voor het milieu en duurzaamheid een gezamenlijke verantwoordelijkheid van overheid, ondernemingen en burgers. Omdat de energielasten in de nabije toekomst meer stijgen dan alle andere woonlasten, gaan woningcorporaties samen met hun huurders aan de slag om bijvoorbeeld het energieverbruik te verminderen. Wij geven hieraan invulling door voorwaarden te scheppen en voorlichting te geven over mogelijkheden die de huurders hebben. Bekende uitgangspunten voor milieuzorg zijn: scheiden van afvalstoffen, verminderen van energiegebruik en toepassen van duurzame materialen. Wij hanteren deze uitgangspunten in het onderhouds- en nieuwbouwbeleid. Daarbij schenken we ook de nodige aandacht aan het binnenmilieu. We onderschrijven het Convenant Energie­ besparing Corporatiesector. Al jaren geven we hier i­nvulling aan door onder meer het vervangen van enkelglas door isolerende beglazing, cv-ketels door een HR-ketel en door het aanbrengen van spouw- en kapisolatie. Dit doen we zo economisch mogelijk, dus vaak in combinatie met andere onderhoudswerkzaamheden. Wij willen uiterlijk 2014 al onze woningen minimaal op energielabel D hebben.

jaarverslag 2009

6.3 Onderhoudswerkzaamheden Reparatie-, mutatie-, planmatig en groot onderhoud De volgende tabellen geven een speci­ ficatie van de onderhoudswerkzaamheden. Met name de posten reparatie­ verzoeken en mutatieonderhoud zijn hoger dan in 2008. Het gemiddelde van deze kosten is sterk toegenomen. Voor de hoeveelheid reparatieverzoeken is er geen direct aanwijsbare reden. Dit is sterk afhankelijk van het meldings­ gedrag van de huurders. Aantal meldingen en kosten Het aantal reparatieverzoeken is ten opzichte van 2008 toegenomen, wat ook geldt voor de kosten per eenheid. Daarnaast is het aantal cv-storingen

afgenomen; de kosten per eenheid zijn toegenomen ten opzichte van 2008. De reden hiervan is niet te achterhalen en is sterk afhankelijk van de aard van de storingen. Het mutatieonderhoud is wat minder dan in 2008. Maar daar­tegen­over vallen de kosten per eenheid hoger uit. Het aantal deelnemers aan het servicepakket is afgelopen jaar wederom toe­genomen en de kosten per eenheid zijn nagenoeg gelijk gebleven. Planmatig onderhoud Onder de begrotingspost groot onderhoud vond de eerder genoemde facelift van de twee galerijflats aan de Maria van Nassaulaan in `s-Heerenberg plaats. Na een grote inspannings­verplichting voor cv-vervanging in 2008 zijn met het in 2009 voorspelde budget voor cv-onder-

Hoofdelement Schilderwerk, incl. houtrot Cv/mechanische ventilatie onderhoud/cv- vervanging Liftonderhoud Keukenblokken Daken Groot onderhoud /contr.verpl./ versch.planm. Overig planmatig onderhoud Kwaliteitsonderhoud Leefbaarheid Subtotaal Doorberekend aan huurders Geactiveerd groot onderhoud (Maria van Nassaulaan Geactiveerde onderhoudskosten Loonkosten eigen dienst Totaal

Uitgaven ( €) 147.234 176.593 28.316 37.366 18.326 1.740.793 17.899 148.050 10.880 2.325.457 2.387 650.000 26.106 10.620 1.636.344

Specificatie onderhoudswerkzaamheden

Omschrijving Reparatieverzoeken 1) Cv-storingen 1) Mutatieonderhoud 1) Onderhoudskosten in kader van WMO en geriefverbeteringen Planmatig (cyclisch) onderhoud incl. groot onderhoud (excl. onderhoudskosten leveringen en diensten) 1) Onderhoudskosten leveringen en diensten (o.a. service-pakket, onderhoud groenvoorzieningen, schoonmaken) Subtotaal Doorberekend aan de huurders en gemeente (WMO) Geactiveerd groot onderhoud (Maria van Nassaulaan) 3) Geactiveerde onderhoudskosten (geriefverbeteringen) Per saldo

Uitgaven 2009 (€)

Gemiddeld per woning 2)

249.243 75.095 251.553 41.100

169 51 171 28

2.299.586

1.559

136.192 3.052.769 71.130 650.000 36.667 2.294.972

92 2.070 48 25 1.556

houd/vervanging nagenoeg alle VR-CVketels (verbeterd rendement) in ons bezit vervangen door HR-CV ketels (hoog rendement). De overige bedragen zijn ongeveer gelijk aan die van 2008. Woningstichting Bergh voert jaarlijks planmatig onderhoud uit. Hiervoor ge­­bruiken we de meerjarenonder­ houds­begroting als basis. Deze is onder an­de­re gebaseerd op ervaringscijfers. Om de correctheid en noodzaak van het onder­houd te controleren, houden we elk jaar een schouw. We kijken of de maat­­regelen ook werkelijk nood­zakelijk zijn.

1) I n de kosten zijn inbegrepen de doorberekende onderhoudskosten aan derden en de loonkosten eigen dienst. 2) Naar rato woningbezit ultimo 2008. 3) Gemiddeld per woning € 27.084.

Onderhoudswerkzaamheden in aantallen en kosten per eenheid

Omschrijving Reparatieverzoeken Cv-storingen Mutatieonderhoud (technisch) Servicepakket

Hoeveelheid

Kosten per eenheid (€)

2051 728 182 1) 728

115 103 1.104 67

1) Aantal technische mutaties verschilt van aantal verhuurmutaties als gevolg van tijdsverschil in de mutatieprocedure.

27

jaarverslag 2009

6.4 Nieuwbouw en herstructurering

Ook worden voorzieningen aangebracht waardoor op een later tijdstip gemak­ kelijk PV-panelen kunnen worden geplaatst.

Nieuwbouw opgeleverd We hebben in totaal tien (huur- en koop)woningen o ­ pgeleverd. Twee hiervan met stichtingskosten boven de grens van € 200.000. Het gaat om de volgende woningen: De Ban, Braamt De laatste woningen aan de De Ban in Braamt werden opgeleverd: zeven huurwoningen en twee-onder-éénkapwoningen voor de verkoop. Deze laatste werden opgeleverd met een gesloten WKO-installatie. Een WKO-­ installatie is een klimaatbeheersingssysteem dat gebruikmaakt van in de bodem o ­ pgeslagen warmte en koude. Peter Meistersstraat 7, Beek Deze ruime eindwoning maakt ­onderdeel uit van een blok van vier woningen. Ze is herbouwd vanwege een brand die de voormalige woning volledig in de as legde. De nieuwe woning is ruimer van opzet dan de oorspronkelijke. Deze woning is verkocht.

Nieuwbouw in ontwikkeling We hebben de volgende nieuwbouw in ontwikkeling: Klinkerstraat, `s-Heerenberg Het project omvat: – dertig appartementen ­(zorg­gerelateerd), – twee commerciële ruimtes, – een gemeenschappelijke ruimte. Dit project realiseren we in samen­ werking met Azora in het hart van `s-Heerenberg; de huidige prognose is dat dit project net voor of na de ‘bouwvak’ in 2010 wordt opgeleverd. In verband met duurzaamheid hebben we in dit project onder andere gekozen voor een gesloten warmte/koude­opslag. Deze WKO-installatie is een duurzame ­oplossing die naast comfort voor de bewoners voordelen biedt als lagere energiekosten en reductie van CO2-­ uitstoot.

Lengelseweg, `s-Heerenberg Het project omvat: – tien huurwoningen, – vijf koopwoningen. Dit project is ontstaan na terugtrekking van een plan voor 24 appartementen met parkeerkelder. In maart 2009 werden de nieuwe plannen ontwikkeld en de procedures doorlopen. In het laatste kwartaal worden de woningen al opgeleverd. In dit project krijgt duurzaamheid veel aandacht, zoals isolatie en het toepassen van een zonneboiler.

28

Barlhezestraat, Stokkum Het project omvat zes ruime levensloopbestendige woningen. Deze woningen onderscheiden zich in de markt door hun grootte: de plattegrond bedraagt ongeveer 76 m2 en de breedte bedraagt ongeveer 7 m. De bouw startte eind 2009. De woningen worden in het laatste kwartaal van 2010 opgeleverd. Centrum voor Jeugd en Gezin Oude ­Doetinchemseweg, ‘s-Heerenberg Aan de Oude Doetinchemseweg 22 bestond het plan om vijftien appartementen te ontwikkelen. We hebben het plan nogmaals goed bekeken. In maart 2009 besloten we het niet door te laten gaan, mede vanwege de hoge stichtings­ kosten. De gemeente zocht naar een geschikte locatie voor het Centrum voor Jeugd en Gezin. In het najaar werd er gestart met de verbouwing van deze locatie. Inmiddels heeft in februari 2010 de ingebruikname plaatsgevonden. Nieuwbouw in voorbereiding We hebben ook een aantal nieuwbouwprojecten in voor­bereiding waarvan we de belangrijkste hieronder noemen. Voormalig Sportveld Kilder met twee mogelijke varianten In nauw overleg met de dorpsraad hebben we overeenstemming bereikt over twee varianten. De uiteindelijke invulling is mede afhankelijk van de behoefte vanuit de markt. In 2010 wordt een kleinschalig woonwensenonderzoek uitgevoerd. De grond wordt gefaseerd van de gemeente Montferland over­ genomen.

jaarverslag 2009

Variant 1 – zestien levensloopbestendige woningen, – vijf eengezinswoningen huur, – vijf eengezinswoningen koop, – vier koopwoningen type twee-­onder-één-kap. Variant 2 – zestien levensloopbestendige woningen, – vier eengezinswoningen huur, – drie maal vier eengezinswoningen koop. De Steegseweg in Beek Het project omvat: – acht levensloopbestendige huur­ woningen in twee blokken van vier woningen, – vijf eengezinswoningen voor verhuur één blok, – acht eengezinswoningen voor verkoop in twee blokken. Dit project is gestart volgens de ­metho­diek van Design & Build. Dat houdt in dat de aannemende partijen binnen vooraf gestelde fi ­ nanciële en technische kaders zoveel mogelijk expertise en kwaliteit inbrengen. Duurzaamheid speelt een belangrijke rol. De aannemers zijn geselecteerd en er is een selectie­commissie opgericht, met deelname van de gemeente Montferland, Welstand, Dorpsraad en Woning­stichting Bergh. Op dit moment maakt de gemeente Montferland de locatie bouwrijp, de bouwwerkzaamheden starten na de bouwvakvakantie.

Herstructurering in voorbereiding – Zeddamseweg 5 t/m 19 ­`s-Heerenberg, – Kerkweg 7 (voormalig pand Varwijk) Zeddam, – Kellenstraat/Op Den Brand `s-Heerenberg, – J. Reviusstraat (vier woningen), – P. van Angerenstraat (vier woningen). Ontstaan naar aanleiding van m ­ utaties in beide complexen en omdat de woningen niet meer aan de huidige kwaliteitseisen voldoen. Denk aan de grootte van de woning, installatie- en geluidstechnische eisen en het tot op heden uitgestelde groot onderhoud. Aangekocht We hebben elf gestapelde woningen van Sité Woondiensten aangekocht aan de Benedendorpsstraat in Zeddam, voor een bedrag van € 976.300. Deze woningen bevinden zich in de directe omgeving van het verzorgingstehuis Sydehem. Huurders kunnen indien noodzakelijk gebruikmaken van de zorgfaciliteiten vanuit dit tehuis.

6.5 Ons verkoopbeleid Te Woon Ook in 2009 hebben wij in de wijk de Kornhorst de mutatiewoningen als Te Woon aangeboden. In totaal zijn er in deze wijk zeven mutaties geweest. Hiervan heeft één huurder gekozen voor de optie huurvast. Koopgarant Bij nieuwbouwwoningen willen wij de mogelijkheid Koopgarant beperkt toepassen om starters op de woningmarkt tegemoet te komen. Bij Koop­ garant heeft de corporatie een terugkoopverplichting. Dit heeft als voordeel dat de woning beschikbaar gehouden kan worden voor starters. In 2009 zijn er geen nieuwbouwprojecten ­opgeleverd met Koopgarant. Verkoop In 2009 hebben wij drie woningen verkocht: een voormalige huurwoning in Beek en in ’­s-Heerenberg en een nieuwbouw­woning in Beek. Op onze huidige verkooplijst staan nog 26 woningen. In 2009 hebben we in een brief aan de zittende huurders gevraagd of zij interesse hebben in de aankoop van hun huurwoning. Alle huurders (op één na) hebben aangegeven niet geïnteresseerd te zijn. Als drempel hebben wij gesteld dat geïnteresseerden de prijsindicatie (taxatie) moeten betalen indien ze achteraf de woning niet kopen. De enige geïnteresseerde heeft er om die reden ook van afgezien. Deze werkwijze heeft tot kritische vragen geleid. Inmiddels hebben we afgesproken in het vervolg anders om te gaan met het benaderen van mogelijke kandidaten. In 2010 herzien we ons complete verkoopbeleid.

Om alle bewoners, omwonenden en overige betrokkenen vanaf het begin goed te informeren, wordt er per nieuwbouwproject een communicatieplan opgesteld. Alle nieuwe projecten worden toegelicht op een informatieavond en daarna legt onze woonconsulent ook een huisbezoek af. Verder houden we alle direct bij het project betrokken huurders en omwonenden met nieuwsbrieven op de hoogte van de voortgang van het project. Ook in de media werd aan bovenstaande projecten de nodige aandacht geschonken.

Verhuiskostenreglement We hebben een sociaal programma herstructurering ­vastgesteld, waarin onder andere is geregeld dat huurders bij gedwongen verhuizing door sloop een verhuis­kosten­ vergoeding ontvangen.

29

jaarverslag 2009

7 Leefbaarheid

Prettig wonen houdt niet op bij de voordeur van de woning. Juist de woon- en leefomgeving bepalen voor een groot deel of bewoners prettig wonen. Bij het zoeken naar een woning kiest men over het algemeen eerst voor een wijk of dorp en dan pas voor een woning. We hebben in 2009 meer aandacht besteed aan het bevorderen van ­leefbaar­­heid van wijken en buurten, ook in de komende jaren een heel belangrijk thema.

30

Leefbare wijken en buurten De komende jaren gebruiken we om van ‘Woning naar Wonen’ te gaan, waarbij de belangrijkste taken van de afdeling Wonen zijn: leefbaarheid, huur­incasso en verhuren. Wij willen ons sterk maken voor ­leefbare wijken en buurten. We willen een omgeving creëren waar mensen zich thuis voelen, waar goede voor­ zieningen zijn en waar het schoon, heel en veilig is. We zullen dus extra gaan inzetten op leefbaarheid. Wij realiseren ons dat dit alleen kan indien wij intensief de samenwerking met betrokkenen partijen zoeken.

jaarverslag 2009

Het in 2008 opgezette overleg heeft in 2009 verder vorm gekregen. Deelnemers aan dit overleg zijn de gemeente Montferland, Laris Wonen en Diensten, Welcom, de politie en Woningstichting Bergh. In dit overleg komen onder meer buurt­bemiddeling en aandacht voor buurten en wijken die dit nodig hebben aan bod. Integrale aanpak: Maria van ­Nassaulaan/Bergherveld De buurt Maria van Nassaulaan/­ Bergherveld heeft extra aandacht gekregen. De mensen uit deze buurt zijn betrokken bij het leef­baar­heidsproject dat is gestart. Reden van de start van het project was dat 15 tot 20 procent van de overlast­meldingen in ’s-Heerenberg uit deze twee straten kwam. Het ging om h ­ uiselijk geweld, geluidsoverlast, het aantreffen van zwerfvuil en (drugs)overlast. Betrokkenen bij het leefbaarheidsproject waren het er direct over eens dat het aanstellen van een huismeester in deze wijk een hele verbetering zou zijn. Wij zijn daarom samen met de gemeente een pilot van één jaar gestart (met een verlenging van nog een jaar). Via een re-integratietraject van de gemeente hebben wij per 1 mei een huismeester aangetrokken voor de duur van deze pilot.

In verband met de gestegen werkdruk bij de afdeling Wonen, door een forse toename van het aantal mutaties, heeft de woonconsulent verschillende taken overgenomen van de verhuurmedewerker. Daardoor heeft zij in 2009 niet alle bewoners kunnen bezoeken. In 2010 verwachten wij dit wel af te ronden. Integrale aanpak, zo wordt de werkwijze in Bergherveld en de Maria van Nassaulaan genoemd, waarbij de betrokken partijen samenwerken. Het moet de werkwijze in heel Montferland worden voor wijken waar soortgelijke problemen spelen. Overlast Wij willen overlast voor onze huurders zoveel mogelijk voorkomen. Dit kan niet in alle gevallen. In totaal hebben wij vorig jaar 143 meldingen van overlast ontvangen. De aard van deze meldingen loopt sterk uiteen. In enkele gevallen hebben we contact gezocht met samenwerkingspartners zoals het maatschappelijk werk of de w ­ ijkagent.

Leefbaarheidfonds De huurdersvereniging beschikt jaarlijks over een Leefbaarheidfonds van € 5.000. In 2009 is dit fonds benut voor het herinrichten van de speeltuin bij de Maria van Nassaulaan. Hiervoor heeft de huurdersvereniging overlegd met de gemeente, die via Menzis een budget beschikbaar had voor deze herinrichting. Een gedeelte van de herinrichting (het aanplanten) vindt in het voorjaar van 2010 plaats. Averhof en Vinkhof Ook in 2009 hebben wij financiële ondersteuning geboden aan het woonzorgcomplex Averhof in Beek. Voor de Beekse gemeenschap is het belangrijk dat dit behouden blijft. Daarom kreeg stichting Welcom € 3.000. Ook dragen wij 20 procent van de kosten van de huismeester bij die in ditzelfde woonzorgcomplex werkzaam is. Afgelopen jaar hebben wij bij de Vinkhof in Zeddam een hellingsbaan aangepast. Voorheen was bij dit complex aan de achterzijde een kleine trap aanwezig. Omdat er in dit complex veelal ouderen wonen, is gekozen voor een hellingbaan en automatische deuropener bij de achteruitgang.

Op een laagdrempelige wijze mensen aanspreken op hun verantwoordelijkheden, elkaar leren kennen, ogen en oren zijn van de wijk, dat zijn de voornaamste taken van de huismeester. Daarnaast kijkt de huismeester of er sprake is van vereenzaming en ­vervuiling. Door met de huurders in gesprek te gaan kan hij nagaan of hulp nodig is. Vanuit deze gedachte hebben wij aangekondigd bij alle huurders op de koffie te gaan. Eind 2008 zijn we hiermee gestart en in 2009 heeft de woonconsulent zich hiermee bezig­ gehouden. Zij is, samen met politie, een hulpverlener of alleen, bij mensen thuis geweest en heeft een enquête afgenomen.

31

jaarverslag 2009

8 Financieel beleid en resultaat

Woningstichting Bergh is een financieel gezonde ­corporatie waardoor de c­ ontinuïteit wordt gewaarborgd. Een financiële overmaat kunnen wij, passend binnen onze doelstellingen, ­herinvesteren in de maatschappij en daardoor kunnen wij een maatschappelijk rendement voor de samenleving garanderen. Veel van de investeringen die wij op deze wijze doen, zijn vanuit een financiële benadering niet r­ endabel. Maar dat is dan ook niet de kern van ons ­functioneren als corporatie. ­Continuïteit staat centraal in ons handelen, in onze bedrijfsprocessen en bij het ­ontwikkelen van onze visie en plannen.

32

De kredietcrisis eind 2008, gevolgd door de economische recessie in de eerste kwartalen van 2009, heeft zijn sporen achtergelaten in onze sector. De koopwoningenmarkt staat onder druk en bouwprojecten zijn vertraagd of stilgelegd. Daarnaast zien wij dat door het beleid van de overheid onze financiële positie steeds verder onder druk komt te staan. Naast de invoering van integrale vennootschapsbelasting, de Vogelaarheffing en het inflatievolgend huur­beleid, vervalt per 1 januari 2010 de v ­ rijstelling integratieheffing BTW.

jaarverslag 2009

8.1 Balans Het balanstotaal per 31 december 2009 is ten opzichte van 31 december 2008 met € 1,5 miljoen toegenomen. Voor de activa is die balanstoename vooral een gevolg van een toename van € 3,0 miljoen vanwege projecten in ­exploitatie en in ontwikkeling, en een afname van liquiditeiten van € 1,6 miljoen. Bij de passiva is die toename voornamelijk uit te splitsen in € 2,3 miljoen voor kort- en langlopende schulden en een afname van € 0,8 miljoen voor reserves (jaarresultaat). De balans vindt u in de bijlage. Investeringen In het boekjaar 2009 hebben we in totaal € 5,1 miljoen in materiële vaste activa geïnvesteerd. In woningen in exploitatie investeerden we € 1,6 miljoen in geriefverbeteringen (verbeteringen die het wooncomfort verhogen), a ­ ctivering groot onderhoud en de ­overname van elf woningen van Sité Woondiensten. In 2009 werden drie bouwprojecten opgeleverd, waarvan we de investeringen overboekten van onroerende zaken in ontwikkeling naar onroerende zaken in exploitatie voor een totaal bedrag van € 4,1 miljoen. Dit betrof project twaalf appartementen aan de Benedendorpsstraat in Zeddam, elf woningen aan de Ban in Braamt en het Project voor Centrum Jeugd en Gezin (CJG) aan de Oude Doetinchemseweg in ’s-Heerenberg. Per saldo investeerden we circa € 0,1 miljoen in huisvesting, inventaris en automatisering. Bedrijfswaarde Wij waarderen in onze jaarrekening 2009 de onroerende en roerende zaken in exploitatie op basis van historische kostprijs. De activa in exploitatie toetsen we op complexniveau aan de bedrijfswaarde. Dit wil zeggen dat we de boekwaarde per complex vergelijken met de contante waarde van (verwachte) toekomstige kasstromen uit de e ­ xploitatie van de betreffende woningen, verhoogd met de waarde van de grond. Wanneer de bedrijfswaarde structureel lager is dan de

boekwaarde wordt die actief afgewaardeerd. In de jaarrekening 2009 vond een afwaardering naar lagere bedrijfswaarde plaats van circa € 600.000. In de toelichting op de balans zetten we de mutaties in de bedrijfswaarde in het boekjaar 2009 nader uiteen. Eerder verwerkte (duurzame) waardeverminderingen in het verleden worden ­teruggenomen indien de historische kostprijswaarde duurzaam hoger is dan de berekende bedrijfswaarde. Dit voor zover een wijziging is opgetreden in de schattingen die zijn gebruikt bij de bepaling van de realiseerbare waarde van het actief. De totale bedrijfswaarde van de woningen en woongebouwen in e ­ xploitatie bedraagt afgerond € 55,8 miljoen, te verhogen met de rentabiliteitswaardecorrectie van € 3,2 miljoen. Dat resulteert in € 59 miljoen (geactiveerd onder activa € 33,1 miljoen). Overige afwaarderingen Naast de hierboven genoemde afwaarderingen naar lagere bedrijfswaarde uit hoofde van de minimumwaarderingsregel historische kostprijs of (duurzaam) lagere bedrijfswaarde, vonden in 2009 ook andere afwaarderingen naar lagere bedrijfswaarde plaats. Dit betreft verliezen uit toekomstige nieuwbouwprojecten die we in de jaarrekening opnemen op het moment dat we de verplichtingen feitelijk zijn aangegaan. Van feitelijke verplichtingen is sprake bij besluiten die intern zijn genomen én extern zijn gecommuniceerd. Afwaardering onrendabele top ­nieuwbouw/herstructurering De onrendabele top is dat deel van de investering waarvoor vanaf het begin van het project al duidelijk is dat het niet wordt terugverdiend. In de jaarrekening 2009 hebben we een verwachte onrendabele top verwerkt van € 502.400 op de nieuwbouw/ herstructurering van de huurwoningen/ appartementen in de projecten ­Klinkerstraat, Lengelseweg, Kellenstraat/ Op den Brand en Zeddamseweg in ’s-Heerenberg en Barlhezestraat in Stokkum.

Daarnaast hebben we voor de afgewikkelde projecten de Ban in Braamt, Benedendorpsstraat in Zeddam en P. Meistersstraat in Beek, alsmede de oude plankosten van Lengelseweg en Oude Doetinchemseweg te ‘s-Heerenberg, de onrendabele toppen aan­gevuld met in totaal € 57.500,-. In februari 2010 is besloten om voor 44 zogenaamde ‘Oostenrijkse woningen’ met terugwerkende kracht een voor­ ziening op te nemen vanwege de aanwezigheid van asbest en de nood­ zakelijke externe en interne renovatie van deze woningen, met mogelijk kans op sloop en nieuwbouw. 8.2 Winst- en verliesrekening We hebben het boekjaar 2009 afgesloten met een negatief resultaat van afgerond € 0,8 miljoen tegen een positief resultaat van circa € 0,6 miljoen in 2008. De bedrijfsopbrengsten over 2009 bedragen in totaal € 7,97 miljoen ­tegenover € 8,04 miljoen over 2008. De afname van € 68.000 is voornamelijk toe te schrijven aan een toename van de huren en vergoedingen (€ 338.000) en een afname van de verkopen (€ 394.000). De bedrijfslasten zijn tegenover 2008 met € 1,22 miljoen gestegen tot € 7,15 miljoen. Dit is voornamelijk toe te schrijven aan een toename van de onrendabele toppen van € 1,17 miljoen en een stijging van de ­personeelslasten (inclusief pensioenen en sociale lasten) van € 189.000. De onderhoudslasten (planmatig onderhoud) dalen met € 354.000. De overige bedrijfslasten stijgen met € 222.000, mede door een hogere bedrijfsvoering en door vaker beroep te doen op ­adviseurs. De tabel op de volgende pagina geeft een analyse van de verschillen die groter zijn dan 10 procent of onverwacht waren.

33

jaarverslag 2009

Resultaat en begroting Realisatie 2009

Begroting 2009

Afwijking absoluut

Afwijking relatief

7.357 287 0 294

7.340 340 7 460

-17 53 7 166

-0,2% 15,5% 100,0% 36,2%

Totaal bedrijfsopbrengsten

34 7.972

16 8.163

-18 191

-114,2% 2,3%

Bedrijfslasten Afschrijvingen materiële vaste activa Waardeveranderingen materiële vaste activa Lonen en salarissen, sociale- en pensioenlasten Lasten onderhoud Overige bedrijfslasten Totaal bedrijfslasten

1.526 1.031 1.162 2.013 1.416 7.148

991 2.989 1.259 2.646 1.412 9.297

-535 1.958 98 633 -4 2.149

-54,0% 65,5% 7,8% 23,9% -0,3% 23,1%

824 15 8 -1.339 -493 271 -764

-1.134 0 20 -1.577 -2.691 207 -2.898

-1.958 -15 12 -238 -2.198 -64 -2.134

172,6% -100,0% 61,5% 15,1% 81,7% -30,9% 73,6%

Bedragen x EUR 1.000 Bedrijfsopbrengsten Huren Vergoedingen Overheidsbijdragen Verkoop onroerende zaken Overige bedrijfsopbrengsten

Bedrijfsresultaat Rentebaten Opbrengst financiële vaste activa Rentelasten Jaarresultaat vóór belastingen Belastingen Jaarresultaat na belastingen

Lagere verbruikskosten De collectieve verwarming in de flats Bergherveld en Maria van Nassaulaan heeft lagere verbruikskosten vanwege vervanging van de ketels in 2008. In de begroting hebben we met deze effecten geen rekening gehouden.

Overige bedrijfsopbrengsten Er was een hogere opbrengst door inschrijving van woningzoekenden, afsluiten van huurcontracten en doorbelasting van toezichts- en admini­stra­ tie­kosten bij mutatieonderhoud voor rekening van de huurder.

Overheidsbijdragen Eind 2008 zijn alle overheids­bijdragen voor de aanpassingen aan woningen van mindervaliden a ­ fgekocht. In de begroting hebben we hier geen rekening meegehouden.

Afschrijvingen materiële vaste activa Volgens de richtlijnen van de Raad voor de jaarverslaggeving is afschrijven volgens annuïtair systeem niet meer toegestaan en dienen de afschrijvingen volgens een lineair systeem te worden bepaald. Deze wijziging is bij het opstellen van het jaarverslag 2008 doorgevoerd.

Verkoop onroerende zaken In 2009 zijn we uitgegaan van de verkoop van vier woningen uit het bestaand bezit met een gemiddelde boekwinst van € 115.000. In werkelijkheid zijn er slechts twee woningen verkocht met een boekwinst van € 146.800.

34

Toen was de begroting voor 2009 reeds opgesteld. Mede door wijziging van het systeem is de extra afschrijvingslast in zorg € 535.000.

Waardeverandering materiële vaste activa De realisatie versus begroting op ­detailniveau is als volgt: Begin 2009 hebben we de quickscan van onze projectportefeuille afgerond. Van enkele projecten is de invulling heroverwogen. Daarnaast zijn enkele projecten in de planning vertraagd vanwege de verwachte uitgangspunten en hebben we voorzieningen opgenomen voor de verwachte verliezen op de verwervingskosten.

jaarverslag 2009

Overzicht waardeverandering

Bedragen x EUR 1.000

Realisatie 2009

Begroting 2009

61 625 120 66 -244 89 0 -101 -24 0 0 -36

0 1.347 0 0 0 0 600 0 0 338 704 0

485 3 -13

0 0 0

1031

2.989

Buytenveste, ’s-Heerenberg Lengelseweg, s’-Heerenberg Kellenstraat, ’s-Heerenberg Zeddamseweg, ‘s-Heerenberg Klinkerstraat, ‘s-Heerenberg Benedendorpsstraatt, Zeddam Kerkweg, Zeddam De Ban, Braamt Barlhezestraat, Stokkum Eltenseweg/Heuvelstraat, Stokkum Voetbalveld Kilder P.Meisterstraat, Beek Herstructurering ‘Oostenrijkse woningen’ te ‘s-Heerenberg/ Zeddam Haalbaarheidsonderzoeken projecten Waardeverandering bestaand woningbezit Totaal

8.3 Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) en het Waarborgfonds Sociale Woningbouw

Lasten onderhoud Aan onderhoud hebben we in het verslag­jaar 2009 minder uitgegeven dan in de begroting was voorzien. Dit vanwege activering van het groot onderhoud aan de Maria van Nassaulaan voor een bedrag van € 650.000. De onderhoudsbegroting ziet er op detailniveau uit als in onderstaande tabel.

De afdeling Bouwen & Beheer heeft voor een totaal van € 2.643.000 in opdracht gegeven. Dit vertegenwoordigt een percentage van 88% van de totale begroting. Mede door de late invulling van de vacature werkvoorbereider en de weersomstandigheden is een deel van de werkzaamheden, voor een bedrag van € 347.000, doorgeschoven naar 2010.

Het dagelijks onderhoud is toegenomen; dit onder andere vanwege mutatieonderhoud door een groter aantal mutaties, 52 woningen, dan in 2008.

Rentebaten/lasten In de begroting hebben we er rekening mee gehouden dat we in 2009 een beroep moesten doen op de geldmarkt. Maar door vertraging of annulering van projecten hebben we in 2009 geen beroep gedaan op de geldmarkt. Voor onze roll-over-lening hebben we vanwege de kredietcrisis een lagere rentevergoeding (ca € 95.000) betaald dan is begroot.

Het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) Het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) heeft op grond van het BBSH (Besluit Beheer Sociale Huursector), in het kader van het rijkstoezicht, onder meer een adviserende taak. Het CFV adviseert bij de jaarlijkse beoordeling van de financiële positie van corporaties. In zijn continuïteitsoordeel 2009 heeft het CFV bepaald dat in de vijfjaarsprognose het m ­ inimaal nood­ zakelijke weerstands­vermogen voor Woningstichting Bergh 29,8% van het balanstotaal eind 2013 € 19,8 miljoen is. Het CFV toetst het weerstands­ vermogen aan onze meerjarenbegroting. Per 31 december 2008 bedroeg het volkshuisvestelijke weerstands­ vermogen 54,1%: € 32,5 miljoen. Het ­boekjaar 2009 werd afgesloten met een volkshuisvestelijke vermogen van 55,3%: 34,0 miljoen. Het CFV oordeelt dat Woningstichting Bergh over voldoende solvabiliteit beschikt. Door de geplande investeringen neemt dit percentage de komende jaren af.

Onderhoudsbegroting

Bedragen x EUR 1.000 Dagelijks onderhoud Planmatig onderhoud Af: activering grootonderhoud Totaal onderhoudslasten

Realisatie 2009

Begroting 2009

Afwijking absoluut

Afwijking relatief

376 2.286 650 2.013

312 2.979 645 2.646

64 -693 5 -633

20,5% -23,3% 0,8% -24,0%

35

jaarverslag 2009

Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) Het Waarborgfonds Sociale Woningbouw heeft bepaald dat het door het WSW geborgd vreemd vermogen niet meer mag zijn dan 50% van de WOZ-waarde van het totale bezit. Daarnaast heeft het de eis gesteld dat de kas­stromen jaarlijks positief moeten zijn. Dit laatste is een bedrijfseconomisch zeer gewenste voorwaarde. Voor de bepaling van de operationele kasstroom moet het WSW dan een ­risicobuffer inbouwen van 2% van het geleende kapitaal. Met andere woorden: voor de bepaling van de kasstromen wordt verondersteld dat de woningcorporatie 2% van het geleend kapitaal jaarlijks aflost; ook al is de werkelijkheid dat corporaties aflossingsvrije leningen, zoals fixe-leningen, afsluiten. Woningstichting Bergh voldoet over het verslagjaar 2009 aan deze norm. Het WSW heeft voor de periode 2009-2011 een faciliterings­ volume van € 25,5 miljoen afgegeven. Daarvan is reeds € 7,0 miljoen benut. 8.4 Financieringen en beleggingen Treasurystatuut De belangrijkste uitgangspunten in dit statuut zijn: 1. Minimalisatie van de financieringskosten onder andere door een actueel liquiditeitenbeheer: ­signaleren, spreiden en reduceren van renterisico’s. Hiervoor hebben we een minimumrendementseis gesteld en vastgesteld dat zoveel mogelijk gebruik moet worden gemaakt van de traditionele ­rente-instrumenten. 2. Zorgdragen voor kosteneffectief en efficiënt betalingsverkeer. 3. Het jaarlijks opstellen van een ­treasuryjaarplan en het voeren van een actueel liquiditeitenbeheer ter ondersteuning van bovenstaande primaire uitgangspunten.

In een overeenkomst met een externe treasurydeskundige van Thesor zijn afspraken ­vastgelegd over het beoordelen van rapportage, analyse, het ­jaarplan en de adviserende rol binnen de Treasury Commissie. De Treasury Commissie heeft in 2009 drie keer ­overlegd. De liquiditeitsprognoses zijn besproken en er is bepaald of aanvullende acties voor de financiering nodig zijn. Liquiditeiten We hebben de beschikking over een roll-over-lening van 3 miljoen tot 1 februari 2011 met maandelijks de mogelijkheid om het opgenomen bedrag te wijzigen. Per 1 november 2009 is het volledige bedrag aangewend. Op 31 december 2009 hebben we een tekort van € 1,2 miljoen op ons ­rekening-courant. Met de bank zijn we een kredietfaciliteit op de rekening-courant van € 1,0 miljoen overeengekomen. Daarnaast zijn er faciliteiten tot een maximum van € 1,5 miljoen afgesproken voor tijdelijke projectfinanciering. De omvang van deze kredietfaciliteit blijft binnen de norm van het WSW van 7,5% van de materiële vaste activa.

Financieringen In 2009 heeft de Treasury Commissie acties uitgezet om in 2010 de financieringsbehoefte van € 6,0 miljoen in te vullen. Voor een bedrag van € 3,0 miljoen hebben we per 4 januari 2010 een nieuwe lening aangetrokken voor een periode van zes jaar tegen 3,26%. We streven ernaar om onze krediet­ faciliteit af te lossen en de roll-over lening te verlagen naar € 1,5 miljoen. Voor een tweede lening van € 3,0 miljoen met stortingsdatum 1 juli 2010 hebben we afspraken gemaakt binnen welke bandbreedte de lening wordt afgesloten. Overzicht huidige portefeuille Eind 2009 bestaat de leningenportefeuille uit 21 leningen met een gezamenlijk leningsbedrag van € 29,2 miljoen (2008 € 27,7 miljoen). De gemiddelde (gewogen) rentevoet bedraagt 4,5% (2008 4,6%) met een gemiddelde looptijd van 17 jaar. 8.5 Vermogen en solvabiliteit Solvabiliteit Bij de solvabiliteit drukken we het eigen vermogen uit in een percentage van het totale vermogen. De jaren 2007 tot en met 2009 zijn gebaseerd op gerealiseerde cijfers. De percentages voor 2010-2014 zijn opgenomen op basis van de meerjarenbegroting.

Solvabiliteit (hist. kostprijs) Jaar

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

Solvabiliteit (in %)

22,1

19,5

10,0

5,2

3,5

4,0

5,7

De ontwikkeling van de solvabiliteit op basis van volkshuisvestelijk vermogen is volgens CFV methodiek berekend (zie tabel). Solvabiliteit volkshuisvestelijk vermogen

36

Jaar

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

Solvabiliteit (in %)

54,1

55,3

47,6

40,3

38,7

40,0

42,0

jaarverslag 2009

Het CFV toetst jaarlijks de solvabiliteit. Daarbij wordt een risicoprofiel opgesteld waaraan de toekomstige financiële ontwikkeling wordt afgemeten. Het CFV neemt hierbij de bedrijfswaarde als uitgangspunt voor de waardering van het bezit. Het CFV heeft als minimumeis een solvabiliteit van 10,4% gesteld. Woningstichting Bergh voldoet aan de norm. Vermogen Onderstaande tabel laat zien dat we de komende jaren aanzienlijk interen op het vermogen. Deze onttrekking uit het vermogen wordt vooral ingegeven door de aanzienlijke hoeveelheid projecten in de betreffende jaren, die een fors beslag leggen op het vermogen van Woningstichting Bergh als gevolg van onrendabele toppen. Op basis van de werkelijke cijfers over 2009 en de financiële meerjarenbegroting 2010-2019 is een doorkijk gemaakt naar de jaren 2010 tot en met 2014. Dit resulteert in de zogenaamd­e meer­ jarenraming. De belangrijkste uitkomsten hiervan geven we hieronder in kengetallen weer.

Toekomstvisie: over onzekerheid, risico en kansen De prognose gaat gepaard met onzeker­ heden. Deze onzekerheden worden voor­ namelijk veroorzaakt door aannamen die zijn gemaakt bij het opstellen van de begroting. Belangrijke aannamen daarin zijn: – De ontwikkeling van de inflatie en daaraan gekoppeld het huurbeleid. – De ontwikkeling van marktwaarde van woningen die voor verkoop ­gelabeld zijn. – De transformatieopgave van het huidige woningbezit, vanwege krimp, vergrijzing en ontgroening en uiteindelijk ook verdunning van het aantal huishoudens.

8.6 Verklaring van het bestuur Het bestuur van Woningstichting Bergh verklaart dat het uitsluitend werkzaam is geweest in het belang van de volkshuisvesting en dat het in het verslagjaar 2009 zijn middelen uitsluitend daarvoor heeft aangewend. ‘s-Heerenberg, 21 juni 2010 J.B.W. ter Bogt directeur-bestuurder

De financiële consequenties die dit met zich meebrengt, zijn nog niet volledig doorberekend in de begroting. In de toekomst heeft dit impact op het volume van de leningen en de operationele kasstromen na betaling van ­rentelasten. Vooralsnog laten de prognoses zien dat er voldoende ruimte is om extern te financieren, zonder daardoor de operationele kasstromen na rentebetalingen in het negatieve te laten zakken. Voor dit moment is het voor ons niet goed mogelijk een inschatting te maken van het risico van de transformatieopgave van het huidige woningbezit. Na vaststelling van het strategisch marktbeleid in 2010 kunnen we dit wel.

Kengetallen meerjarenbegroting Bedragen x € 1.000

Eigen vermogen Voorzieningen Vaste activa Langlopende schulden 1) Balanstotaal Jaarresultaat Onrendabele toppen/waardeveranderingen Operationele kasstromen

Werkelijk

Prognose

2009 8.030 509 40.588 26.027 41.225 -764 1.031 603

2010 4.320 1.334 42.322 34.297 43.409 -3.710 3.441 1.366

2011 2.620 2.683 50.228 43.454 50.792 -1.700 1.390 1.212

2012 1.784 24 50.994 47.796 51.525 -836 0 768

2013 1.965 24 49.111 45.324 49.609 181 0 2.188

2014 2.742 24 47.605 41.238 48.078 777 0 2.633

1) inclusief projectfinancieringen

37

jaarverslag 2009

jaarrekening

Kengetallen Kengetallen over de afgelopen 5 jaar Gegevens woningbezit

2009

2008

2007

2006

2005

Aantal verhuureenheden in exploitatie Woningen/woongebouwen in exploitatie Garages Overige

1.475 85 16

Totaal aantal verhuureenheden

1.576

1.476 85 16   1.577

1.468 85 16   1.569

1.470 84 16   1.570

1.469 84 13   1.566

In aanbouw

46

7

0

0

0

Gemiddelde verzekerde waarde per woning (x € 1.000,-)

93

81

81

81

84

7 11 -16 -3 -1

12 1 0 -5 8

0 1 0 -3 -2

0 5 0 -1 4

0 6 0 -3 3

2009

2008

2007

2006

2005

1,0 1,4 4,2 3,7 7,0 17,3

1,0 1,7 3,8 2,0 6,0 14,5

1,0 1,6 3,6 2,0 6,0 14,2

1,0 1,4 4,0 2,0 6,0 14,4

1,0 1,4 4,0 2,0 6,0 14,4

20 8

16 4

16 3

15 2

15 2

Mutaties in het bezit Aantal verhuureenheden opgeleverd Aantal verhuureenheden aangekocht Aantal verhuureenheden gesloopt Aantal verhuureenheden verkocht Totaal

Personeel Personeelsbezetting in fte’s (ultimo boekjaar) Directie Secretariaat Verhuur- en Bewonerszaken Financieel-Economische Zaken Technische Dienst Totaal aantal fte’s Totaal aantal personen Waarvan parttime

38

jaarverslag 2009

Financiën, balans en winst- en verliesrekening 2009

2008

2007

2006

2005

19,48

22,12

22,03

22,99

25,43

20,71 0,05 5,00 1,34 9.872 1.200

23,47 0,51 5,93 4.71 7.303 1.346

29,95 0,38 5,78 2,28 9.126 1.659

29,37 0,24 6,00 1,78 9.031 1.790

26,68 0,17 6,35 7,37 8.334 2.122

Balans- en resultaatgegevens (bedragen x € 1.000,-) Eigen vermogen Langlopende schulden Materiële vaste activa in exploitatie Balanstotaal Totaal opbrengsten Jaarresultaat Huren en bijdragen Rentelasten

8.030 26.027 33.145 41.225 7.972 -788 7.357 1.339

8.794 26.780 29.410 39.762 8.040 592 7.039 1.281

8.201 21.582 29.336 37.236 7.669 -479 6.948 1.328

8.680 23.000 30.625 37.754 7.330 -741 6.835 1.412

9.421 23.525 31.315 37.042 7.487 1.150 6.687 1.579

Balans en winst- en verliesrekening per woning (bedragen x € 1,-) Materiële vaste activa (in exploitatie) Eigen vermogen Langlopende schulden Netto-huur (gemiddeld per maand) Lasten onderhoud Overige bedrijfslasten Loonkosten Jaarresultaat

22.471 5.444 17.645 414 2.246 960 788 -534

19.925 5.958 18.143 395 1.604 809 659 401

19.983 5.587 14.701 392 1.507 646 558 -326

20.833 5.905 15.646 385 1.037 685 550 -504

21.317 6.413 16.014 376 789 585 552 783

Algemeen Huurachterstand in % jaarhuur (12 x maand december) Huurderving in % van de bruto jaarhuur

0,97% 0,50%

1,21% 0,35%

1,14% 0,27%

0,68% 0,25%

0,95% 0,15%

Financiën Solvabiliteit (eigen vermogen/totaal vermogen) Weerstandsvermogen ((eigen vermogen en voorzieningen)/totaal vermogen) Current ratio (vlottende activa/kortlopende schulden) Rentabiliteit vreemd vermogen Rentabiliteit totaal vermogen Interne financiering per woning in € Cash flow per woning in €

39

jaarverslag 2009

Balans per 31 december 2009   ACTIVA

Vaste activa Materiële vaste activa Onroerende en roerende zaken in exploitatie Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie Onroerende zaken Verkocht onder Voorwaarden Totaal materiële vaste activa

  31-12-09

  31-12-08

in €

in €

33.144.538 5.945.755

29.409.584 7.467.832

693.811 803.529 40.587.634

682.254 37.559.670

167.827 124.000 681 292.507

202.234 100.000 681 302.915

40.880.141

37.862.585

Financiële vaste activa Te vorderen BWS-subsidies Latente vennootschapsbelasting Ledenkapitaal Totaal financiële vaste activa Totaal vaste activa Vlottende activa Voorraden

21.340

24.541

Vorderingen Huurdebiteuren Belastingen en premies sociale verzekeringen Overige vorderingen Overlopende activa Totaal vorderingen

71.004 125.972 91.927 32.353 321.256

71.791 0 136.747 23.378 231.916

Liquide middelen Totaal vlottende activa

2.475 345.071

1.642.920 1.899.376

41.225.213

39.761.961

Totaal

40

PASSIVA

Eigen vermogen Overige reserves Resultaat boekjaar

Voorzieningen Onrendabele investeringen inzake nieuwbouw Herstructurering Jubileumuitkeringen Totaal voorzieningen Langlopende schulden Leningen kredietinstellingen Terugkoopverplichting woningen Verkocht onder Voorwaarden

Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan leveranciers Belastingen en premies sociale verzekering Overlopende passiva Totaal kortlopende schulden

Totaal

31-12-09

31-12-08

in €

in €

8.793.509 -763.755 8.029.754

8.201.248 592.261 8.793.509

0 485.000 24.000 509.000

516.282 0 23.000 539.282

25.223.518

26.779.738

803.529 26.027.047

0 26.779.738

5.159.200 594.690 156.802 748.720 6.659.411

901.860 1.374.765 730.596 642.210 3.649.431

41.225.213

39.761.961

jaarverslag 2009

Winst- en verliesrekening over 2009 2009 in €

2008 in €

7.356.575 287.435 0 293.613 2.611 31.657 7.971.891

7.023.493 281.876 15.832 687.859 2.478 28.023 8.039.563

1.526.052

1.536.886

1.031.319 918.710 91.943 150.943 2.013.170 1.416.071 7.148.208

-142.044 761.102 78.464 132.899 2.367.066 1.193.416 5.927.789

823.682

2.111.773

15.201 7.703 -1.339.342 -1.316.438

50.630 25.549 -1.280.691 -1.204.512

Resultaat vóór belastingen

-492.755

907.261

Belastingen Resultaat na belastingen

-271.000 -763.755

-315.000 592.261

Bedrijfsopbrengsten Huren Vergoedingen Overheidsbijdragen Verkoop onroerende goederen Geactiveerde productie t.b.v. eigen bedrijf Overige bedrijfsopbrengsten Som der bedrijfsopbrengsten Bedrijfslasten Afschrijvingen op materiële vaste activa Overige waardeveranderingen van materiële vaste activa Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenlasten Lasten onderhoud Overige bedrijfslasten Som der bedrijfslasten Bedrijfsresultaat Financiële baten en lasten Rentebaten en soortgelijke opbrengsten Opbrengst financiële vaste activa Rentelasten en soortgelijke lasten Som der financiële baten en lasten

41

jaarverslag 2009

Grondslagen van de balans­ waardering en resultaatbepaling Algemene toelichting Regelgeving De jaarverslaggeving door de toegelaten instelling volkshuisvesting dient te voldoen aan de eisen zoals deze zijn geformuleerd in het Besluit Beheer Sociale Huursector. In dit besluit wordt BW2 titel 9 voorgeschreven behoudens enkele uitzonderingen van specifieke aard. Een en ander heeft geleid tot een specifieke richtlijn van de Raad voor de Jaarverslaggeving (645). In deze richtlijn zijn onder meer specifieke modellen voor de balans en de winst- en verliesrekening opgenomen en zijn voor de sector specifieke presentatie-, waarderings- en verslaggevingsvoorschriften geformuleerd. Verwerking verplichtingen In de jaarrekening worden naast ­juridisch afdwingbare verplichtingen tevens feitelijke verplichtingen verwerkt, die kunnen worden gekwalificeerd als “intern geformaliseerd en extern gecommuniceerd”. Hiervan is sprake wanneer uitingen namens de corporatie zijn gedaan naar huurders, gemeenten en overige stake­holders over verplichtingen voor toekomstige herstructureringen en toekomstige nieuwbouwprojecten. Een feitelijke verplichting is gekoppeld aan het besluitvormingsproces van de corporatie rondom projectontwikkeling en herstructurering. Van een feitelijke verplichting is sprake indien de formalisering van de definitief-ontwerp-fase en afgeleid daarvan het aanvragen van de bouwvergunning heeft plaatsgevonden.

Grondslagen van de balanswaardering Algemeen De waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat zijn gebaseerd op de grondslag van de verkrijgings- of vervaardigingsprijs, onder toepassing van de minimumwaarderingsregel, c.q. nominale waarde, tenzij anders vermeld. Materiële vaste activa in exploitatie De onroerende zaken en overige zaken in exploitatie met de daarbij behorende installaties zijn gewaardeerd tegen historische kostprijs verminderd met de daarop toegepaste afschrijvingen. Deze zijn bepaald op basis van de verwachte economische levensduur danwel op lagere bedrijfswaarde, indien deze naar verwachting duurzaam lager zal zijn. Geriefsverbeteringen die leiden tot waardeverhoging van het actief worden aangemerkt als activeerbare kosten van vernieuwing. De lasten van onderhoud, waaronder renovatie, onderscheiden zich van ­activeerbare kosten doordat er geen sprake is van een waardever­hoging van het actief. De lasten van onderhoud worden direct in het r­ esultaat verantwoord.

Jaarlijks vindt toetsing plaats van de boekwaarde en de reële waarde. De toetsing geschiedt op complexniveau. Een bijzonder waardeverminderings­ verlies is het bedrag waarmee de boekwaarde de reële waarde overschrijdt. De reële waarde wordt afhankelijk gesteld van de voorgenomen bestemming van complexen. De onroerende zaken kunnen voor langere of kortere termijn voor verhuur worden aangehouden. Op grond wordt niet afgeschreven. De afschrijving vindt plaats volgens de lineaire methode. Bedrijfswaarde De bedrijfswaarde wordt gevormd door de contante waarde van het saldo van de kasstroom verbonden met de toekomstige inkomsten en uitgaven over de geschatte resterende economische levensduur van de investeringen, uitgaande van een normale verhuur­ exploitatie. Daarbij wordt rekening gehouden met de voorgenomen bestemming van het bezit (woningen, overige objecten en garages). Bij de berekening van de bedrijfswaarde is rekening gehouden met de uitgangspunten in onderstaande tabel.

Parameters bedrijfswaardeberekening

– Huurstijging Eerste jaar Vervolgjaren tot en met 2013 2014 en volgende jaren – Huurderving – Discontofactor – Variabele lastenstijging algemeen – Variabele lastenstijging onderhoud – Gemiddelde variabele lasten per woning

2009

2008

1,20% 2,25% 2,25% 0,50% 6,00% 2,25% 3,25% 1.341

2,50% 2,25% 2,25% 0,50% 6,00% 2,25% 3,25% 1.225

 e onderhoudsuitgaven zijn gebaseerd op de technische meerjarenbegroting waarbij de onderhouds­ D begroting in 2009 geactualiseerd is. De waarde van de grond wordt als restwaarde aangemerkt.

42

jaarverslag 2009

De heffingsbijdrage van het Centraal Fonds Volkshuisvesting en de te betalen vennootschapsbelasting maken geen onderdeel uit van de bedrijfswaarde. Met bovenstaande uitgangspunten worden de uitgangspunten van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw en het Centraal Fonds Volkshuisvesting gevolgd. Wooncomplexen met vergelijkbare woningen zijn ingedeeld in clusters. De periode waarover contant gemaakt wordt, loopt parallel met de geschatte levensduur van de complexen; de minimale levensduur is gesteld op 10 jaar tenzij vanuit planvorming een kortere levensduur gerechtvaardigd is. Voor de waardering van het bezit is de huidige (administratieve) complexindeling gehandhaafd. Bij de onroerende en roerende zaken in exploitatie worden naast de woningen en garages ook overige objecten apart toegelicht. Bij de overige objecten worden dezelfde waarderingsgrondslagen en parameters toegepast als bij de woningen. Wel is het zo dat de norm een veelvoud kan zijn van de norm bij de woningen. Bij de bepaling van de bedrijfswaarde wordt verder rekening gehouden met de rentabiliteitswaardecorrectie van de bestaande leningenportefeuille. Dit betreft het verschil tussen de contante waarde van de verwachte kasstromen uit hoofde van leningen en de waar­ dering van deze posten op de balans. Onroerende zaken in ontwikkeling Dit betreft complexen in aanbouw die worden gewaardeerd tegen de op balansdatum bestede kosten, onder aftrek van een bijzondere waarde­ vermindering uit hoofde van niet te dekken stichtingskosten. Bij de bepaling van de bijzondere waardevermindering worden de boekwaarde en de reële waarde van de kasstroomgenererende eenheid, waartoe de onroerende zaken gaan behoren, betrokken. Indien de bijzondere waardevermindering hoger is dan de waarde van de onroerende zaken in ontwikkeling, wordt de ­onroerende zaak op nihil gewaardeerd en wordt een voorziening aan de creditzijde van de balans opgenomen.

Ingenomen grondposities worden onder deze post verwerkt tegen aanschafprijs en bijkomende kosten, onder aftrek van eventuele waarde­ verminderingen. Onroerende zaken ten dienste van de exploitatie De onroerende zaken ten dienste van de exploitatie zijn gewaardeerd tegen historische kostprijs, verminderd met de daarop toegepaste afschrijvingen op basis van de verwachte levensduur. De afschrijving vindt plaats volgens de lineaire methode. Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden Hieronder zijn opgenomen de woningen die verkocht zijn onder het Koopgarantprincipe. Deze zijn gewaardeerd tegen de verkoopwaarde, die 70% van de taxatiewaarde op moment van verkoop bedraagt. Op deze woningen wordt niet afgeschreven. Het juridische eigendom van deze woningen ligt bij de koper. De corporatie heeft zich verplicht om de woning op verzoek van de koper terug te kopen tegen een prijs van 70% van de taxatiewaarde op het moment van terugkoop. Met de koper is overeengekomen dat 50% van de waardemutatie in de periode tussen verkoop en terugkoop ten gunste of ten laste van de ­corporatie komt. Financiële vaste activa Te vorderen BWS-subsidies Deze vorderingen ingevolge het Besluit Woninggebonden Subsidies (BWS) worden jaarlijks verminderd met de (te) ontvangen termijnen en verhoogd met rente over het jaarlijks resterend saldo. De ontvangsttermijn is afhankelijk van de disconteringsvoet en beloopt vanaf de vaststelling van de subsidie maximaal 30 jaar.

Deelnemingen Dit betreft de 100% deelname in het kapitaal van Coöperatieve Vereniging “Ikwilhuren.nl” U.A. De deelneming wordt gewaardeerd tegen de nominale waarde. Vlottende activa Voorraden De voorraden in magazijn zijn gewaardeerd tegen de (laatst bekende) inkoopprijs. Er wordt rekening gehouden met mogelijke incourantheid. Vorderingen Deze zijn berekend en opgenomen tegen nominale waarde. De afwaardering van zowel huurdebiteuren als ­debiteuren heeft betrekking op een post huurdebiteuren en een post debiteuren waarvan verwacht wordt dat deze niet kunnen worden geïnd. De afwaardering is in mindering gebracht op de post overige vorderingen. De verwachting is dat de overige posten in het begin van 2010 worden geïnd. Eigen Vermogen Reserves Het saldo van deze reserves op ­balansdatum betreft de algemene bedrijfsreserve. Voorzieningen Voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw Verwachte verliezen als gevolg van onrendabele investeringen nieuwbouw worden als bijzondere waardeverandering in mindering gebracht op de boekwaarde van het complex waartoe de investeringen gaan behoren. Indien en voor zover de verwachte verliezen de boekwaarde van het betreffende complex overtreffen, wordt voor dit meerdere een voorziening gevormd. Onder verwachte verliezen wordt in dit verband verstaan: de netto contante waarde van alle investeringsuitgaven minus aan deze investeringen toe te rekenen ontvangsten.

43

jaarverslag 2009

Voorziening herstructurering De voorziening voor herstructurering heeft betrekking op de noodzakelijke externe en interne sanering van de 44 zogenaamde “Oostenrijkse” woningen. Voorziening jubileumuitkeringen De voorziening wordt gevormd voor in de toekomst uit te keren jubileum­ uitkeringen. Bij de bepaling van deze voorziening is rekening gehouden met blijf- en sterktekansen, toekomstige salarisstijgingen en een disconteringsvoet van 4%. De voorziening is over­ wegend langlopend van aard. Latente belastingverplichtingen Een voorziening voor latente belastingvorderingen en –verplichtingen wordt getroffen met behulp van de verplichtingenmethode voor tijdelijke verschillen tussen de boekwaarde van activa en verplichtingen en hun ­belasting­grondslag. Ook wanneer er sprake is van voorwaartse verrekenbare verliescompensatie. De berekening van de latente belastingvorderingen en –verplichtingen geschiedt tegen de op het einde van het verslagjaar geldende belastingtarieven of tegen de in komende jaren geldende tarieven, ­voorzover reeds bij de wet vastgesteld. Latente belastingvorderingen, met inbegrip van die voortvloeiend uit voorwaartse verliescompensatie, worden gewaardeerd indien het waarschijnlijk is dat er fiscale winst zal zijn waarmee verliezen kunnen worden gecompenseerd en verrekeningsmogelijkheden kunnen worden benut. Belastinglatenties worden gewaardeerd op basis van nominale waarde. Latente belastingvorderingen zijn ­opgenomen onder de financiële vaste activa, latente belastingverplichtingen zijn opgenomen onder de voor­ zieningen.

44

Langlopende schulden

Bedrijfsopbrengsten

Leningen worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs. Dat is het ontvangen bedrag rekeninghoudend met agio of disagio en onder aftrek van transactiekosten. Het verschil tussen de bepaalde boekwaarde en de uiteindelijke aflossingswaarde wordt tezamen met de verschuldigde rentevergoeding zodanig bepaald dat de effectieve rente gedurende de looptijd van de leningen in de winst- en verliesrekening wordt verwerkt. De jaarlijkse aflossingen worden hierop in minder gebracht.

Huren Deze opbrengsten betreffen de op het boekjaar betrekking hebbende nettohuren (exclusief de vergoedingen voor overige zaken, leveringen en diensten) na aftrek van huurderving.

In het kader van de verkoop van woningen onder voorwaarden heeft de corporatie een terugkoopverplichting die mede afhankelijk is van de ontwikkeling van de waarde van de woningen in het economisch verkeer. De terugkoopverplichting wordt jaarlijks gewaardeerd. Indien de verwachtiging bestaat dat de terugkoop binnen één jaar zal plaatsvinden is de verplichting onder de kortlopende schulden verantwoord.

Vergoedingen Deze opbrengsten bestaan uit de aan het boekjaar toegerekende vergoedingen van huurders (boven de ­netto-huurprijs) voor overige zaken, leveringen en diensten na aftrek van de gederfde vergoedingen. Verkoop onroerende zaken De post verkoop onroerende zaken betreft het saldo van de behaalde verkoopopbrengst minus de boek­ waarde (bestaand bezit) danwel de vervaardigingsprijs (projecten voor derden). Winsten worden verantwoord op het moment van levering (passeren transportakte). Eventuele verliezen op nieuwbouw koopprojecten worden verantwoord zodra deze voorzienbaar zijn.

Kortlopende schulden Hieronder zijn alle verplichtingen ­opgenomen voorzover deze juridisch afdwingbaar zijn.

Grondslagen voor de bepaling van het resultaat Het resultaat wordt bepaald met ­inachtneming van de hiervoor vermelde grondslagen voor de balanswaardering. Bedrijfsopbrengsten worden toegerekend aan het jaar waarin de prestaties zijn verricht. Voor de toerekening van de bedrijfslasten wordt, waar mogelijk, de causale samenhang tussen baten en lasten als grondslag gehanteerd. Verliezen en risico’s die hun oorsprong vinden voor het einde van het boekjaar, worden in acht genomen, indien zij vóór het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden.

De opbrengst uit woningen verkocht onder voorwaarden wordt niet verantwoord als verkoopopbrengsten omdat de belangrijkste economische rechten niet zijn overgedragen aan de koper. De gegarandeerde terugkoopverplichting wordt opgenomen onder de post Langlopende schulden, terugkoopverplichting VOV-woning en wordt jaarlijks met inachtname van de contractvoorwaarden gewaardeerd. Als verkoopresultaat van woningen verkocht onder voorwaarden wordt opgenomen de afname van de ­verplichting van deze woningen, voorzover de verplichting de oorspronkelijk bij o ­ verdracht ontstane verplichting ­onderschrijdt. Geactiveerde productie ten behoeve van het eigen bedrijf Deze post betreft de aan de investeringen toegerekende loonkosten van het eigen personeel.

jaarverslag 2009

Overige bedrijfsopbrengsten Daaronder worden onder andere ­verantwoord aan derden door­ berekende kosten voor administratie en onderhoud. Bedrijfslasten De afschrijvingen op de materiële ­waardevaste activa worden gebaseerd op verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Afschrijvingen vinden plaats volgens de lineaire methode op basis van de geschatte economische levensduur. Met een mogelijke restwaarde wordt geen rekening gehouden. Op grond wordt niet afgeschreven. Overige waardeveranderingen ­materiële vaste activa De overige waardeverandering wordt gebaseerd op de waardering van de betreffende activaposten. De onder deze post verantwoorde bedragen hebben betrekking op een afboeking dan wel terugneming van een bijzondere waardevermindering. Deze bijzondere waardevermindering ontstaat door een jaarlijkse toets van de reële waarde ten opzichte van de waarde gebaseerd op boekwaarde. Lonen en salarissen Hieronder zijn de lonen en salarissen voor de in het boekjaar werkzame werknemers opgenomen en de kosten van uitzendkrachten. De ontvangen schadeloosstellingen als gevolg van ziekte worden op deze post in mindering gebracht. Sociale lasten en pensioenlasten Binnen Woningstichting Bergh is er sprake van een toegezegde pensioen­ regeling bij het bedrijfstakpensioenfonds (SPW). Hierbij is een pensioen toegezegd aan personeel op de ­pensioengerechtigde leeftijd, afhankelijk van leeftijd, salaris en dienstjaren. Deze toegezegde pensioenregeling is verwerkt als zou sprake zijn van een toegezegde bijdrageregeling. Voor de pensioenregelingen betaalt Woningstichting Bergh op verplichte, contractuele of vrijwillige basis premies aan pensioenfondsen en verzekeringsmaatschappijen. Behalve de betaling van premies heeft Woningstichting Bergh geen verdere verplichtingen uit hoofde van deze pensioenregelingen.

Woningstichting Bergh heeft in geval van een tekort bij het fonds geen verplichting tot het voldoen van aan­vullende bijdragen anders dan hogere toekomstige premies. De premies worden verantwoord als personeelskosten als deze verschuldigd zijn. Vooruitbetaalde premies worden opgenomen als o ­ verlopende activa indien deze tot een terugstorting leiden of tot een vermindering van toekomstige betalingen. Lasten onderhoud Onder deze post worden alle direct aan het verslagjaar toe te rekenen kosten van onderhoud verantwoord. Van ­toerekenbaarheid is sprake als de werkzaamheden in het verslagjaar hebben plaatsgevonden. Reeds aangegane verplichtingen waarvan de werkzaamheden nog niet zijn uitgevoerd op balansdatum worden verwerkt onder de niet uit de balans blijkende verplichtingen. Overige bedrijfslasten Hieronder worden de overige kosten verantwoord die zijn gemaakt in het kader van de gewone bedrijfsvoering zoals huisvestingskosten, bestuurskosten, algemene kosten, overige personeelskosten, belastingen, verzekeringen en kosten die samenhangen met de levering van zaken en diensten. Onder deze post worden de uitgaven van het planmatig onderhoud en de kosten ten behoeve van het klachtenen mutatieonderhoud verantwoord. In de winst- en verliesrekening zijn de kosten van de eigen dienst opgenomen bij de kostensoorten lonen en salaris­sen, sociale lasten en pensioenlasten. Financiële baten en lasten Rentebaten en soortgelijke ­opbrengsten Als rentebaten worden de (te) ontvangen rentevergoedingen op ­banktegoeden, deposito’s en overige liquide middelen verantwoord. Opbrengsten financiële vaste activa Als opbrengsten financiële vaste activa wordt de rentevergoeding op de vordering BWS en lening u/g verantwoord.

Rentelasten en soortgelijke lasten Onder deze post zijn de rentelasten van de schulden opgenomen. Hierop is de eventueel geactiveerde rente met betrekking tot de materiële vaste activa in mindering gebracht. Belastingen Vanaf 1 januari 2008 is Woningstichting Bergh integraal belastingplichtig geworden voor de vennootschaps­ belasting. Corporaties zijn sindsdien verplicht over hun integrale activiteiten vennootschapsbelasting te betalen. Aedes en de Belastingdienst hebben het overleg over de interpretatie en toepassing van de vennootschaps­ belastingplicht waarmee corporaties sinds 1 januari 2008 te maken hebben afgerond. Een en ander is vastgelegd in een vaststellingsovereenkomst (VSO). In deze VSO zijn specifieke bepalingen opgenomen voor de waardering van posten op de fiscale openingsbalans en de wijze van r­ esultaatname. De belasting over het resultaat wordt berekend over het resultaat voor ­belastingen in de winst- en verlies­ rekening, rekening houdend met beschikbare fiscaal compensabele verliezen uit voorgaande boekjaren (voorzover niet opgenomen in de latente belastingvorderingen) en ­vrijgestelde winstbestanddelen, en na bijtelling van niet aftrekbare kosten. Tevens wordt rekening gehouden met wijzigingen die optreden in de latente belastingvorderingen en latente ­belastingschulden uit hoofde van wijzigingen in het te hanteren belastingtarief. Deze last is in de resultatenrekening opgenomen. Over de acute belastinglast en belasting­ latenties in de jaarrekening heeft Woningstichting Bergh een aantal standpunten ingenomen die eerst bij afwerking van de aangifte over de verslagjaren 2006 tot en met 2008 door de Belastingdienst zullen worden getoetst. De belangrijkste standpunten betreffen: – het onderscheid tussen onderhoudskosten en investeringen, – de verwerking van projectontwik­ kelingsresultaten.

45

jaarverslag 2009

Dientengevolge kan de fiscale last over 2009 en voorgaande jaren nog wijzigingen ondergaan. Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. Daarbij wordt het nettoresultaat aangepast voor posten van de winst- e ­ n verlies­ rekening die geen invloed hebben op ontvangsten en uitgaven in het verslagjaar, mutaties in de balansposten en posten van de winst- en verliesrekening waarvan de ontvangsten en uitgaven niet worden beschouwd als behorende tot de o ­ perationele activiteiten. De liquiditeitspositie in het kasstroom­ overzicht bestaat uit de liquide middelen onder aftrek van bank­ kredieten. In het kasstroomoverzicht wordt onderscheid gemaakt tussen operationele, investerings- en ­financieringsactiviteiten. De kasstromen uit hoofde van de financiering zijn gesplitst in kasstromen met betrekking tot mutaties in de hoofdsom (opgenomen onder financieringsactiviteiten) en betaalde interest (opgenomen onder operationele activiteiten). De investeringen in materiële vaste activa worden opgenomen onder aftrek van de ontvangen investeringssubsidies. Belangrijke inschattingen ten aanzien van waardering en resultaatbepaling De jaarrekening wordt overeenkomstig BW2 Titel 9 opgesteld. Het management dient daartoe bepaalde veronderstellingen en schattingen te maken die van invloed zijn op de waardering van activa en verplichtingen, op de ­resultaat­­bepaling en de rapportage van voorwaardelijke activa en verplichtingen.

46

De volgende waarderingsgrondslagen zijn naar de mening van het management het meest kritisch voor het weergeven van de financiële positie en vereisen een subjectieve of complexe beoordeling van het management: – materiële vaste activa, minimum waarderingsregel; – timing en verwerking van ­onrendabele investeringen ­nieuwbouw en herstructurering. Materiële vaste activa, minimum ­waarderingsregel Onroerende en roerende zaken in exploitatie worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of vervaardigingsprijs onder aftrek van cumulatieve afschrijvingen en (naar verwachting duurzame) bijzondere waardeverminderingen. Een bijzonder waardeverminderingsverlies is het bedrag waarmee de boekwaarde de reële waarde duurzaam overschrijdt. De reële waarde wordt afhankelijk gesteld van de voorgenomen bestemming van complexen. De reële waarde van de onroerende zaken in exploitatie bestemd voor de verhuur, is de bedrijfswaarde. De onroerende zaken kunnen voor langere of kortere termijn voor verhuur worden aangehouden. De uitgangspunten van de reële waarde zijn deels afhankelijk van de interne beleidsvoornemens van Woning­stichting Bergh. Deze beleidsvoor­nemens komen onder meer tot uitdrukking in het strategisch marktbeleid waarbij keuzes worden gemaakt ten aanzien van verhuur of verkoop, levensduur, kwaliteits- en huurniveaus. Voor zover mogelijk hanteren we binnen de sector gangbare uitgangspunten.

Timing en verwerking van onrendabele investeringen nieuwbouw en ­herstructurering In de jaarrekening worden naast ­juridisch afdwingbare verplichtingen tevens feitelijke verplichtingen verwerkt die kunnen worden gekwalificeerd als “intern geformaliseerd en extern gecommuniceerd”. Hiervan is sprake wanneer uitingen namens ons zijn gedaan naar huurders, gemeenten en overige stakeholders over verplichtingen voor toekomstige herstructu­ reringen en toekomstige nieuwbouwprojecten. Een feitelijke verplichting is gekoppeld aan het besluitvormingsproces van de corporatie rondom project­ontwikkeling en herstructu­re­ ring. Van een feitelijke verplichting is sprake indien de formalisering van de definitief ontwerpfase en afgeleid het aanvragen van de b ­ ouwvergunning onherroepelijk is. De aannames gedaan bij de financiële impact van bovengenoemde feitelijke verplichtingen kunnen afwijken bij realisatie van de projecten. Planvorming kan onder meer wijzigingen in de tijd ondergaan door bewegingen in het prijsniveau van l­everanciers, wettelijke procedures en aanpassingen in de voorgenomen bouwproductie.

jaarverslag 2009

Toelichting balans Activa

Materiële vaste activa Het verloop van de materiële vaste activa in 2009 is als volgt weer te geven:

In exploitatie Boekwaarde per 1 januari Aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijving Cumulatieve waardeveranderingen Stand 1 januari Mutatie in het boekjaar Investeringen Overboekingen onroerende en roerende zaken in ontwikkeling Desinvesteringen Waardeveranderingen Afschrijvingen Stand 31 december Boekwaarde per 31 december Aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijving Cumulatieve waardeveranderingen Stand 31 december

Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling t.d.v. exploitatie

Woningen VOV

41.565.129 -10.839.347 -1.316.198 29.409.584

10.959.550 0 -3.491.718 7.467.832

951.688 -269.434 0 682.254

0 0 0 0

1.659.500

2.594.741

89.143

803.529

4.151.135 -1.313 -625.902 -1.448.466 33.144.538

-4.151.135 0 34.318 0 5.945.755

0 0 0 -77.586 693.811

0 0 0 0 803.529

47.341.751 -12.255.114 -1.942.100 33.144.538

9.403.155 0 -3.457.400 5.945.755

1.040.831 -347.020 0 693.811

803.529 0 0 803.529

De investeringen in woningen en woongebouwen betreffen: Geriefs-/woningverbetering Activering groot-onderhoud Maria van Nassaulaan Aankoop 11 woningen

33.179 650.000 976.322 1.659.500

47

jaarverslag 2009

De specificatie van de onroerende zaken in ontwikkeling per 31 december 2009 is als volgt:

Buytenveste te ‘s-Heerenberg Kellenstraat te ‘s-Heerenberg Herstructurering Lengelseweg te ‘s-Heerenberg Zeddamseweg te ‘s-Heerenberg Klinkerstraat te ‘s-Heerenberg Kerkweg te Zeddam Voetbalveld Kilder Barlhezestraat te Stokkum Eltenseweg/Heuvelstraat te Stokkum Steegseweg te Beek Overige Totaal onroerende zaken in ontwikkeling

Afschrijvingsmethode en -termijnen Alle materiële vaste activa in exploitatie en vaste activa ten dienste van de exploitatie worden lineair afgeschreven. Op grond wordt niet afgeschreven. Juridisch eigendom Alle in exploitatie genomen complexen zijn juridisch eigendom. Zekerheden Er zijn geen activa als zekerheid gesteld voor de verstrekte leningen. Waarde onroerende zaak belasting De waarde onroerende zaakbelasting van de onroerende zaken in exploitatie bedroeg per 31 december 2009 € 214,3 miljoen (waardebepaling 1 januari 2008). Hierbij is rekening gehouden met a ­ anen verkopen. Verzekeringen De verzekeringsvoorwaarden gaan ervan uit dat in principe geen onder­ verzekering kan ontstaan en is gerelateerd aan het aantal verhuureenheden. De totale per 31 december 2009 ­(geïndexeerde) verzekerde herbouwwaarde van de onroerende goederen in exploitatie bedroeg circa € 143,9 miljoen.

48

Investeringen 48.648 594.604 584.000 1.467.145 4.371.877 1.561.934 6.213 528.467 1.746 11.909 9.367

Waarde verminderingen 0 320.000 217.245 441.000 1.794.400 0 0 318.000 0 0 0

1.026.145 2.577.477 1.561.934 6.213 210.467 1.746 11.909 9.367

9.403.155

3.457.400

5.945.755

Totaal 48.648 274.604

De afschrijvingstermijnen bedragen respectievelijk voor: Onroerende zaken in exploitatie Opstallen C.V. Renovatie/woningverbetering/groot onderhoud Geriefsverbeteringen Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie Gebouw Inventarissen Automatiseringsapparatuur Software Vervoermiddelen

lineair 50 25 25 20

linair 30 10 3 3 5

jaarverslag 2009

Bedrijfswaarde De bedrijfswaarde van het gehele woningbezit op basis van de uitgangspunten, genoemd bij balanswaardering, bedraagt € 55,9 miljoen en ligt daarmee € 22,7 miljoen boven de boekwaarde van de onroerende zaken in exploitatie inclusief de grondwaarde.

Voor de gehanteerde uitgangspunten wordt verwezen naar de grondslagen van de balanswaardering en resultaatbepaling. Bij de waardering van de bedrijfswaarde is gekozen voor de ­berekeningsmethodiek van het WSW waarbij de historische grondprijs is gehandhaafd.

Per 31 december 2009 is een bedrag van € 1.942.100 in mindering gebracht op de boekwaarde van de onroerende zaken in exploitatie, als correctie wegens de lagere waardering op de bedrijfswaarde (inclusief opgeleverde nieuwbouw).

Het verloop van de bedrijfswaarde is als volgt nadere te specificeren:

Bedrijfswaarde per 31 december 2008 Stand per 31 december 2009

Jaarresultaat Mutatie in de bedrijfswaarde van de materiële vaste activa Effect contante waarde en restant levensduur Gevolgen van aanpassingen van beleidsparameters en uitgangspunten In de huurprijscomponent In de onderhoudslast In de betaalbaarheidsheffing In de overige lasten In de disconteringsvoet In de levensduur In de restwaarde-inschatting In de investeringen (grondwaarde) In de inflatie Gevolgen van mutaties in het bezit Aangekocht bezit Verkocht bezit Rentabiliteitswaardecorrectie Autonome ontwikkeling Wijzigingen in lopende leningen (conversie, vervroegde aflossingen) Nieuwe leningen

Bedrijfswaarde x € 1.000 50.098 55.855 5.757

Rentabiliteits­ waardecorrectie x € 1.000 3.257 3.176 -80

758

-610 1.106 0 -1.085 0 1.200 0 0 0

4.715 -328

-80

5.757

-80

49

jaarverslag 2009

Financiële vaste activa 31-12-09

31-12-08

Te vorderen BWS-subsidies Stand 1 januari

202.234

516.743

Rente Rente afkoopsom Ontvangen bijdragen Ontvangen afkoopsom bijdragen Stand 31 december

7.703 0 -42.111 0 167.827

21.623 3.926 -88.210 -251.847 202.234

Belastingen en premies sociale verzekeringen Latente vennootschapsbelasting

124.000

100.000

681

681

Ledenkapitaal Coöperatieve Vereniging “Ikwilhuren.nl” U.A. Gestort ledenkapitaal

Woningstichting Bergh heeft samen met 4 andere corporaties op 8 mei 2002 de Coöperatieve Vereniging ­“Ikwilhuren.nl” U.A. opgericht. De coöperatie heeft ten doel het behartigen en bevorderen van de belangen van haar leden krachtens met haar leden

gesloten overeenkomsten, in het bijzonder op het gebied van beheer, onderhoud en exploitatie van de ­internetsite “Ikwilhuren.nl” U.A. Het inleggeld per oprichter bedraagt conform artikel 8 van de statuten van de CV “Ikwilhuren.nl” U.A. € 680,67.

Elke aansprakelijkheid van de leden of oud-leden voor een tekort van de coöperatie, zowel tijdens haar bestaan als na haar ontbinding, is uitgesloten. In het boekjaar 2009 is geen winst behaald. De gemaakte kosten zijn gedragen door de deelnemers.

Vlottende activa Voorraden Onderhoudsmaterialen

31-12-09

31-12-08

21.340

24.541

76.744 18.507 -12.766 0 5.741 71.004

90.298 5.887 12.620 0 18.507 71.791

Vorderingen Huurdebiteuren Actieve huurders 1) Voorziening oninbare vorderingen actieve huurders per 1 januari Dotatie boekjaar Afboekingen in boekjaar Stand voorziening per 31 december

1) De

van de “actieve” huurders te vorderen huren zijn naar maand van ontstaan en aantal huurders als volgt te specificeren:

Achterstand t/m 1 maand 1 t/m 2 maanden 2 t/m 3 maanden > 3 maanden

Aantal huurders 2009 75 20 9 12 116

2008 91 26 12 15 144

Huurachterstanden 2009 2008 23.554 31.591 14.979 17.734 16.830 12.214 21.81 28.758 76.744 90.298

De huurachterstand van de actieve contracten bedraagt ultimo boekjaar 0,97% (2008: 1,21%) van de bruto jaarhuur.

50

jaarverslag 2009

Vlottende activa (vervolg) Overige vorderingen Vorderingen vertrokken huurders (schades/incassokosten) Overige vorderingen “actieve” huurders Vorderingen collegacorporaties inzake WRV en RGC Lening Startersvereniging Braamt-West Diverse vorderingen

Voorziening oninbare vorderingen vertrokken huurders: Stand voorziening per 1 januari Dotatie boekjaar Afboekingen in boekjaar Stand voorziening per 31 december

31-12-09

31-12-08

148.241 14.107 4.801 0 3.285

144.511 4.551 6.619 77.000 5.236

170.434

237.917

101.170 42.566 -65.229 78.507

91.990 32.080 -22.901 101.170

91.927

136.747

De voorziening voor oninbare (huur)vorderingen is bepaald op basis van individuele beoordeling van de vorderingen. Belastingen en premies sociale verzekeringen Vennootschapsbelasting Overlopende activa Niet vervallen rente Vooruitbetaalde verzekeringen Vooruitbetaalde kosten automatisering Overige

31-12-09

31-12-08

125.972

0

10.829 4.317 10.472 17.941 32.353

5.436 0 0 17.941 23.378

2.473 2 0 2.475

1.062 1.641.858 0 1.642.920

Liquide middelen Direct opvraagbaar Kas Rabobank ING Totaal liquide middelen De kredietfaciliteit bij de Rabobank bedraagt € 2.500.000.

51

jaarverslag 2009

Passiva

Eigen vermogen en voorzieningen Overige reserves Stand 1 januari Resultaat vorig boekjaar Stand 31 december

Resultaat boekjaar

31-12-09

31-12-08

8.201.248 592.261 8.793.509

8.680.460 -479.212 8.201.248

-763.755

592.261

Het resultaat boekjaar wordt in het volgende boekjaar toegevoegd aan de overige reserves. Voorzieningen Voorziening onrendabele investeringen inzake nieuwbouw Stand 1 januari Dotatie boekjaar Onttrekkingen Verrekend met onroerende zaken in ontwikkeling Stand 31 december

4.008.000 502.400 -1.053.000 3.457.400 3.457.400 0

4.406.800 -12.744 -386.056 4.008.000 3.491.718 516.282

De voorziening betreft de onrendabele investeringen voor een zevental nieuwbouwprojecten. Deze voorziening is gevormd omdat de stand van de projecten per ultimo boekjaar dusdanig is dat doorgang onomkeerbaar is. De hoogte van de voorziening is bepaald op basis van de bedrijfswaardeberekeningen en de begrote investeringsbedragen. Voorziening herstructurering Stand 1 januari Dotatie boekjaar Onttrekkingen Stand 31 december

0 485.000 0 485.000

0 0 0 0

De voorziening betreft de noodzakelijk interne en externe sanering van de “Oostenrijkse” woningen. Voorzieningen jubileumuitkeringen Stand 1 januari Dotatie boekjaar Stand 31 december

52

31-12-08 23.000 1.000 24.000

31-12-07 27.000 -4.000 23.000

jaarverslag 2009

Verplicht uit hoofde van jubileumuit­ keringen is voor het eerst opgenomen in de jaarrekening door de invoering van de nieuwe richtlijn voor de jaar­ verslaggeving RJ 271. Deze schrijft voor dat alle voorzienbare uitgaven voort­ komend uit primaire en/of secundaire

arbeidsvoorwaarden moeten worden opgenomen op de balans. Voor Woningstichting Bergh betekent dit het ­berekenen van de contante waarden van de verplichtingen ten aanzien van de jubileumuitkeringen aan alle ­medewerkers die per 31 december 2009

in dienst waren. De CAO Woondiensten is hierbij als uitgangspunt gebruikt. De mutaties die hieruit voortkomen zijn verantwoord onder de post “overige personeelskosten”.

Langlopende schulden Leningen overheid en kredietinstellingen Leningen overheid Leningen kredietinstellingen

Het verloop van de leningen was als volgt: Stand 1 januari Nieuwe leningen c.q. opname roll-over-lening Bijstortingen/klim Aflossingen contractueel Extra aflossingen c.q. aflossingen roll-over-lening

Af: aflossingen, volgend boekjaar Stand 31 december

7.223.518 18.000.000 25.223.518

11.179.738 15.600.000 26.779.738

27.681.598 2.400.000 0 -901.860 0 29.179.738

25.000.180 6.100.000 0 -3.418.582 0 27.681.598

3.956.220 25.223.518

901.860 26.779.738

Terugkoopverplichting woningen Verkocht onder Voorwaarden Stand 1 januari Toevoeging/onttrekking Waardeontwikkeling Stand per 31 december

0 803.529 0 803.529

0 0 0 0

Het renterisicio (in € 1.000) is daardoor als volgt:

Boekjaar 2010 2011 2012 2013 2014 Totaal

Rentevoet en aflossingssysteem De gemiddelde rentevoet van de langer dan een jaar uitstaande leningen overheid/gemeente en kredietinstellingen bedraagt ca 4,6% (2008: circa 4,6%). De leningen overheid en krediet ­instellingen worden ineens afgelost

Aflossingen op einddatum 3.737 1.500 0 0 0 5.237

Rente conversie 0 386 1.794 1.756 1.080 5.497

(fixe-leningen) of op basis van het annuïteitensysteem. De reële waarde van de leningen, berekend als contante waarde (tegen 6%) van de toekomstige kasstromen, bedraagt per 31 december € 23 miljoen. Alle leningen zijn geborgd door de gemeente Montferland en het

Totaal 3.737 1.886 1.794 1.756 1.080 10.734

Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Naar verwachting zullen voor de komende vijf jaar van de lening­ portefeuille ultimo 2009 de aflossingen/ conversies p ­ laatsvinden als weer­ gegeven in de tabel.

53

jaarverslag 2009

Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen

Rabo/ING – rekening-courant Aflossingen leningen van het volgend boekjaar

31-12-09

31-12-08

1.202.980 3.956.220 5.159.200

0 901.860 901.860

171.985 347.388 75.317 594.690

696.356 645.883 32.527 1.374.765

31-12-09

31-12-08

21.185 97.726 37.890 0 156.802

15.246 261.874 38.476 415.000 730.596

544.635 465 39.384 32.028 726 9.844 29.000 59.986 6.285 20.750 5.616 748.720

480.718 457 29.208 1.707 2.556 9.766 19.000 66.763 5.913 18.313 7.809 642.210

De kredietfaciliteit bij de Rabobank bedraagt € 2.500.000. Schulden aan leveranciers Onderhoud Nieuwbouw en herstructurering Overige

Belastingen en premies sociale verzekering Vut-/pensioenpremie Omzetbelasting Loonbelasting Vennootschapsbelasting Overlopende passiva Niet-vervallen renteleningen Nog uit te betalen waarborgsommen Vooruit ontvangen huur Te verrekenen c.q. te betalen warmteverbruik complex 930 Af te rekenen servicekosten Nog af te rekenen met Welcom inzake Averhof Accountantscontrole en adviseurs Belastingdienst huurtoeslag Af te rekenen salarisadministratie Reservering vakantie- en overuren Overige

54

jaarverslag 2009

Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen Met financiers overeengekomen leningen In 2007 zijn twee leningen aan­getrokken, voor een totaalbedrag van € 4 miljoen, met als stortingsdatum 1 november 2010. Het betreft een lening met een looptijd van 25 resp. 26 jaar. In 2008 is een lening aangetrokken, groot € 3 miljoen, met als stortingsdatum 1 augustus 2008. In de periode tot 1 februari 2011 is de lening voor 80% flexibel, daarna is deze lening vast met een looptijd van 37 jaar.

In december 2009 is er een lening aangetrokken, groot € 3 miljoen, met als stortingsdatum 4 januari 2010. Obligo WSW WSW-deelnemers hebben naar het WSW een zogeheten obligoverplichting. Deze verplichting is voorwaardelijk. Zolang het risicovermogen van het WSW voldoende is om eventuele ­betalingsverplichtingen van WSW-­ deelnemers over te nemen, wordt geen beroep gedaan op deze obligoverp lichting. Het WSW verwacht voor de komende vijf jaar conform de actuele meerjarenliquiditeitsprognoses geen beroep te doen op deze obligoverplichting en daarom hoeft deze verplichting niet te worden opgenomen in de balans. De hoogte van het obligotarief

is vastgesteld op 3,85% te berekenen over het schuldrestant van de geborgde leningen. Voor leningen met een variabele hoofdsom is bepaald dat over 75% van het schuldrestanten de obligo is verschuldigd. Per 31 december 2009 heeft Woningstichting Bergh een obligo uitstaan ten bedrage van € 1.220.175 uit hoofde van door het WSW verstrekte borgstellingen. Ultimo 2009 bedraagt het schuldrestant dat door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw gegarandeerd is € 32.443.000. Aangegane verplichtingen Per balansdatum waren verplichtingen aangegaan met betrekking tot materiele vaste activa voor een bedrag van € 5.010.600. Ingebruikname zal in het volgende boekjaar plaatsvinden.

Overzicht aangegane verplichtingen Project Klinkerstraat te ‘s-Heerenberg Project Lengelseweg te ’s-Heerenberg Project Barlhezestraat te Stokkum Oude Doetinchemseweg te ‘s-Heerenberg

2.432.000 1.955.100 538.400 85.100 5.010.600

In het kader van onderhoudsprojecten is eind 2008 sprake van een aangegane verplichtingen aan aannemers en installateurs van € 346.600 inclusief BTW.

55

jaarverslag 2009

Toelichting winst- en verliesrekening

Bedrijfsopbrengsten

Bedrijfslasten 2009

2008

Huren Te ontvangen netto huur Woningen en woongebouwen Onroerende zaken, niet zijnde woningen

Huurderving Totaal huren Vergoedingen Leveringen en diensten Contributies

Vergoedingsderving

Saldi in aanmerking te nemen bij volgende tariefstelling/ te verrekenen met huurders Totaal vergoedingen

7.333.411

6.989.477

58.850 7.392.262

58.459 7.047.936

-35.686 7.356.575

-24.443 7.023.493

345.822 2.600 348.423

324.902 2.269 327.171

-2.971 345.452

-1.291 325.881

-58.017 287.435

-44.005 281.876

De vergoedingen voor leveringen en diensten zijn gebaseerd op de geraamde kosten en worden (indien noodzakelijk) jaarlijks aangepast. Overheidsbijdragen Woningaanpassingen mindervaliden Verkoop onroerende goederen Resultaat verkoop huurwoningen

0

15.832

293.613

687.859

Afschrijvingen Woningen en woongebouwen Onroerende en roerende zaken, niet zijnde woningen en overige zaken Onroerende en roerende zaken, ten dienste van de exploitatie Totaal afschrijvingen

2009

2008

1.429.608

1.455.291

18.858

17.489

77.586 1.526.052

64.106 1.536.886

Overige waardeveranderingen materiële vaste activa Project Brummelhof te Azewijn 0 Project Buytenveste te ’s-Heerenberg 60.573 Project Lengelseweg te ’s-Heerenberg (oud) 41.161 Project Lengelseweg te ’s-Heerenberg 584.000 Project Kellenstraat te ’s-Heerenberg 120.000 Project Zeddamseweg te ’s-Heerenberg 66.000 Project Klinkerstraat te ‘s-Heerenberg -243.600 Project Benedendorpsstraat te Zeddam 89.153 Project de Ban te Braamt -101.235 Project Barlhezestraat te Stokkum -24000 Herstructurering “Oostenrijkse woningen” te ‘s-Heerenberg/Zeddam 485.000 Project P. Meistersstraat -35.549 Haalbaarheidsonderzoeken projecten 3.353 Waardeverandering -13.537 Totaal overige waardeverandering materiële vaste activa

-8.344 -998.000 -1.024.400 0 -577.000 375.000 2.038.000 -77.000 181.000 78.000

0 0 0 -129.300

1.031.319

-142.044

2009 792.089 126.621 0 918.710

2008 750.254 10.848 0 761.102

Pensioenlasten 23.322

Sociale lasten 7.264

Het resultaat verkoop huurwoningen is als volgt te specificeren: Opbrengst verkoop 5 woningen en een stuk grond Af: Boekwaarde Verkoopkosten

Lonen en salarissen 305.000 842 10.545 293.613

Lonen en salarissen Uitzendkrachten Ontvangen ziekengeld Totaal lonen en salarissen

Geactiveerde productie t.b.v. het eigen bedrijf Doorberekende diensten aan investeringen Overige bedrijfsopbrengsten Vergoedingen huurcontract Inschrijving woningzoekenden Vergoeding beheer voor derden Vergoedingen onderhoud Diverse baten Totaal overige bedrijfsopbrengsten

56

Beloning van de directeur-bestuurder 2.611

2.478

4.026 5.100 5.160 9.494 7.877

3.064 4.825 6.332 3.257 10.545

31.657

28.023

Vaste beloning 98.242

Variabele beloning 0

De totale beloning van de directeur-bestuurder bedraagt over 2009 € 128.828. De Raad van Toezicht bestaat uit 5 personen en de vergoedingen bedroegen € 9.099

jaarverslag 2009

Bedrijfslasten (vervolg) Sociale lasten Sociale lasten Pensioenlasten Ouderdomspensioen, regulier Vroegpensioen Invaliditeitspensioen Arbeidsongeschiktheidspensioen

Lasten onderhoud Planmatig onderhoud Niet-cyclisch onderhoud

Af: geactiveerde onderhoudsuitgaven Totaal lasten onderhoud

Zakelijke bedrijfslasten Belastingen Verzekeringen Kosten leveringen en diensten Toevoeging voorziening dubieuze (huur)-debiteuren en overige vorderingen Overige exploitatielasten Totaal zakelijke bedrijfslasten Beheerskosten Overige personeelskosten Huisvestingskosten Bestuurskosten Bijdrageheffing projectsteun wijkenaanpak Algemene kosten: Kosten automatisering/website Advieskosten/dienstverlening derden Kosten verhuur (advertenties) Kosten externe controle Activiteiten 100-jarig jubileum Overige algemene kosten Totaal beheerskosten Totaal overige bedrijfslasten

91.943

78.464

114.915 35.006 500 521

95.928 35.542 932 497

150.943

132.899

2.286.344 376.827  2.663.170

2.098.151 268.916 2.367.066

650.000 2.013.170

0 2.367.066

2009

2008

247.266 26.169 272.128

196.665 22.633 278.795

29.800 18.447 593.810

44.700 10.299 553.092

115.998 58.477 14.335

67.895 34.885 12.472

73.230

74.156

92.229 237.043 22.732 43.209 0 165.008 822.260

76.490 137.689 21.447 28.687 74.883 111.721 640.323

1.1416.071

1.193.416

De waardeverandering betreft de afwaardering in verband met ­minimumwaarderingsregel. In de post overige waardeverandering materiële vaste activa is een bedrag van € 485.000 verantwoord voor de nood­ zakelijk interne en externe ­sanering van de “Oostenrijkse” woningen.

Accountantshonoraria In het boekjaar zijn de volgende bedragen aan accountantshonoraria ten laste van het resultaat gebracht: Controle van de jaarrekening Andere controlewerkzaamheden/ adviezen

30.524

27.027

12.685

1.660

43.209

28.687

57

jaarverslag 2009

Financiële baten en lasten Rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rente van rekeningen-courant en beleggingen Rente op overige vorderingen Totaal rentebaten Opbrengst financiële vaste activa en effecten Rente vordering BWS-subsidies Rentelasten en soortgelijke lasten Rente leningen Rente waarborgsommen Rente overige schulden Totaal rentelasten

Belastingen 2009

2008

13.403 1.799 15.201

44.244 6.386 50.630

7.703

25.549

1.318.401 8 20.933 1.339.342

1.280.683 8 0 1.280.691

Acute vennootschapsbelasting Latente vennootschapsbelasting

De belastingen zijn als volgt te specificeren: Acute belastingen Dotatie latentie Vrijval dotatie Totaal

295.000 -24.000 271.000

295.000 -24.000 0 271.000

Latente belastingen per 1 januari

-100.000

Mutatie latente belastingen in het boekjaar

-24.000

Latente belastingen per 31 december

415.000 -100.000 315.000

-124.000

De acute belastinglast is als volgt bepaald: Resultaat voor belastingen volgens de jaarrekening Bijzondere waardeverminderingen Afschrijvingen Geactiveerde onderhoudsuitgaven Verkoop woningen

1.031.319 1.526.052 -650.000 -293.613

Bijdrage investeringsfonds (Vogelaar) niet aftrekbaar

73.230

-492.755

1.686.989 Belastbaar bedrag Verschuldigde winstbelasting

1.194.234 295.000

Het wettelijk belastingtarief bedraagt 25,5%, met een opstarttarief van 20%. De lagere effectieve belastingdruk wordt veroorzaakt door het benutten van fiscale verliescompensatie en fiscaal vrijgestelde winstbestanddelen. Dit betreft onder meer verschillen in de verwerking van resultaten uit projectontwikkeling, afschrijving op het vastgoed en de fiscaal nietaftrekbare heffing van het Centraal Fonds Volkshuisvesting.

58

jaarverslag 2009

Kasstroomoverzicht 2009

2008

823.682

2.111.773

Kasstroom uit operationele activiteiten Bedrijfsresultaat Aanpassingen voor: Afschrijvingen Waardeverminderingen: Nieuwbouw Bestaand bezit Voorzieningen: Herstructurering Jubileumuitkeringen Totaal aanpassingen Veranderingen in werkkapitaal: Vorderingen en voorraden Kortlopende schulden Totaal veranderingen werkkapitaal Kasstroom uit bedrijfsoperaties Ontvangen rente Ontvangsten m.b.t. financiële vaste activa Betaalde rente Vennootschapsbelasting Totaal Kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in: Materiële vaste activa Financiële vaste activa Totaal investeringen Desinvesteringen in: Materiële vaste activa Financiële vaste activa Totaal desinvesteringen Kasstroom uit investeringsactiviteiten

1.526.052

1.536.886

88.839 -13.537

-398.800 -129.300

485.000 1.000

-4.000 2.087.354 2.911.036

-86.140 1.807.000

1.004.786 3.116.560 -18.516 -854.917

1.720.860 [?]

-873.434 2.243.127

15.201

50.630

7.703 -1.339.342 -271.000

25.549 -1.280.691 -315.000 -1.587.438 3.044.459

-5.146.913 0

-1.519.512 723.615

-6.026.806 0 -5.146.913

1.313 10.408

-6.026.806

30.896 214.509 11.721 -5.135.193

245.405 -5.781.401

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Langlopende schulden: Ontvangsten Aflossingen Kasstroom uit financieringsactiviteiten

3.203.529 -3.956.220 -752.691

6.100.000 -901.860 5.198.140

Mutatie liquide middelen

-2.843.425

140.353

Saldo liquide middelen per 31 december Saldo liquide middelen per 1 januari Mutatie liquide middelen

-1.200.505 1.642.920 -2.843.425

1.642.920 1.502.567 140.353

59

jaarverslag 2009

Accountantsverklaring

60

jaarverslag 2009

61

jaarverslag 2009

62

jaarverslag 2009

63

Woningstichting Bergh

Deze uitgave is gedrukt op gerecycled papier

De Bongerd 20 7041 GL ’s-Heerenberg (0314) 66 29 68 [email protected] www.wsbergh.nl