Jaarverantwoording Heliomare 2012

Jaarverantwoording Heliomare 2012

1

Inhoudsopgave Voorwoord 1.

Uitgangspunten van de verslaggeving .................................................................................... 4

2.

Profiel van de organisatie .......................................................................................................... 5

3.

4.

5.

2.1

Algemene identificatiegegevens ........................................................................................... 5

2.2

Structuur van het concern .................................................................................................... 5

2.3

Kerngegevens ...................................................................................................................... 7

Bestuur, toezicht, bedrijfsvoering en medezeggenschap ...................................................... 9 3.1

Normen voor goed bestuur ................................................................................................... 9

3.2

Raad van Bestuur ............................................................................................................... 10

3.3

Toezichthouders ................................................................................................................. 12

3.4

Bedrijfsvoering .................................................................................................................... 16

3.5

Ondernemingsraad, (gemeenschappelijke) medezeggenschapsraad en cliëntenraden ... 18

Beleid, inspanningen en prestaties ........................................................................................ 20 4.1

Meerjarenbeleid .................................................................................................................. 20

4.2

Algemeen beleid verslagjaar .............................................................................................. 21

4.3

Kwaliteitsbeleid ................................................................................................................... 26

4.4

Samenleving en belanghebbenden .................................................................................... 29

4.5

Financieel beleid ................................................................................................................. 31

Toekomstparagraaf .................................................................................................................. 34

2

Voorwoord Hierbij bieden wij u het jaardocument en de jaarrekening van Heliomare aan. Hierin vindt u een uitgebreide beschrijving van onze activiteiten en behaalde resultaten in het verslagjaar 2012. Evenals in voorgaande jaren heeft Heliomare er voor gekozen de jaarverslaggeving over al haar activiteiten in één jaardocument samen te voegen. Heliomare vindt haar grondslag namelijk in twee stichtingen: Stichting Heliomare en Stichting Heliomare Onderwijs. Heliomare heeft als één organisatie de doelstellingen van beide stichtingen geformuleerd. Daarnaast is er de Stichting ZBC Heliomare voor de niet-reguliere en niet-structureel gefinancierde activiteiten op met name het gebied van arbeidsre-integratie en vitaliteit. In dit jaardocument wordt de totale organisatie daarom aangeduid met Heliomare. Met voorliggend document en DigiMV leggen wij maatschappelijke verantwoording af. Voor het jaar 2012 is de verplichting tot het opstellen van een maatschappelijk verslag komen te vervallen. Heliomare is echter een maatschappelijke organisatie en vervult als zodanig een belangrijke rol in de samenleving. Verslaggeving levert een bijdrage aan het behouden en uitbreiden van maatschappelijk draagvlak van zorginstellingen. Heliomare toont hiermee aan cliënten, medewerkers en stakeholders waarom de organisatie bestaansrecht heeft, wat de waarde van de organisatie is en hoe de organisatie daarin presteert. Terugkijkend op het jaar 2012 mag Heliomare concluderen dat het een zeer succesvol jaar is geweest, zowel in inhoudelijk als financieel opzicht. Ondanks de economisch roerige tijden en de onzekerheden die wijzigingen in wet- en regelgeving met zich brengen, met name voor het bedrijfsonderdeel Wonen & Dagbesteding, kan Heliomare de toekomst met vertrouwen tegemoet zien. Onze financieel sterke positie stelt ons in staat om onze solvabiliteit verder op te bouwen, zodat wij ook in de toekomst maatschappelijk verantwoord kunnen ondernemen en in kunnen spelen op wijzigingen in wet- en regelgeving en financieringswijze. Ook in 2012 waren de inspanningen van alle Heliomare-medewerkers, stagiaires en vrijwilligers erop gericht om dag in dag uit, direct of indirect, bij te dragen aan het zoveel mogelijk herwinnen van de zelfstandigheid van onze cliënten. In onderlinge samenwerking en met tal van externen is er opnieuw veel gerealiseerd, zowel op het gebied van zorg, onderwijs en ondersteuning als de bedrijfsvoering. Ik spreek mijn erkentelijkheid en dank uit aan iedereen die hieraan een bijdrage heeft geleverd. Het jaardocument en de jaarrekening zijn op 1 mei 2013 vastgesteld door de Raad van Bestuur en op 13 mei 2013 goedgekeurd door de Raad van Toezicht. Wijk aan Zee, mei 2013

Cees Raaijmakers voorzitter Raad van Bestuur

3

1.

Uitgangspunten van de verslaggeving

Zoals aangegeven is de verplichting tot het opstellen van een maatschappelijk verslag komen te vervallen. Heliomare kiest er - in samenspraak met de accountant - desalniettemin voor verslag te doen over het jaar 2012 en hanteert daarvoor het landelijk door het Ministerie van VWS ontwikkelde en voorgeschreven model zoals dat tot en met 2011 werd gehanteerd omdat door gebruik te maken van dit model verantwoording over de prestaties van Heliomare wordt afgelegd op een wijze die voldoet aan wet- en regelgeving en aansluit op de Zorgbrede Governance Code 2010.

4

2.

Profiel van de organisatie

2.1

Algemene identificatiegegevens

Algemene identificatiegegevens Naam verslagleggende rechtspersoon Adres Postcode Plaats Telefoonnummer Identificatienummer Kamer van Koophandel E-mailadres Internetpagina

2.2

Stichting Heliomare Relweg 51 1949 EC Wijk aan Zee 088-9208888 41227061 - 41227059 - 34292759 [email protected] www.heliomare.nl

Structuur van het concern

Juridische structuur De grondslag van Heliomare wordt gevormd door twee stichtingen: Stichting Heliomare en Stichting Heliomare Onderwijs. De Stichting Heliomare levert diensten en producten op het gebied van revalidatie, wonen, dagbesteding, arbeidsintegratie en sport. De Stichting Onderwijs levert diensten en producten op het gebied van speciaal onderwijs. Tevens bestaat de Stichting ZBC Heliomare voor de niet-reguliere en niet-structureel gefinancierde activiteiten op met name het gebied van arbeidsre-integratie en vitaliteit. Voor wat betreft de Raad van Toezicht en de Raad van Bestuur is sprake van een personele unie: de leden van de Raad van Toezicht en de Raad van Bestuur van de ene stichting vormen ook de Raad van Toezicht en Raad van Bestuur van de andere stichtingen. De uitvoering van de doelstellingen van de stichtingen is ondergebracht binnen één organisatie, met één organisatiestructuur. Organisatie- en medezeggenschapsstructuur In onderstaand organogram is de organisatiestructuur d.d. 31 december 2012 schematisch weergegeven. Op hoofdlijnen kan de organisatie als volgt worden beschreven. Heliomare bestaat uit 5 bedrijfsonderdelen, te weten: - Revalidatie, - Sport, - Onderwijs, - Arbeidsintegratie, - Wonen en Dagbesteding. -

Elk bedrijfsonderdeel wordt geleid door een manager. De manager vormt samen met de leidinggevenden en stafmedewerkers het managementteam van het betreffende bedrijfsonderdeel.

-

De Raad van Bestuur en de managers van de bedrijfsonderdelen worden ondersteund door Services, Control, Administratief Proces (AP) en Finance, Strategisch Projectbureau (waarin, Kwaliteit, Vastgoed en Communicatie zijn verenigd), Markt & Innovatie en Research & Development (R&D). In paragraaf 4.2 wordt de totstandkoming van de hiervoor genoemde afdelingen Services, Strategisch Projectbureau en Markt & Innovatie nader toegelicht.

-

De Raad van Bestuur en de managers van de bedrijfsonderdelen vormen samen met de managers Services, Strategisch Projectbureau, Markt & Innovatie, HRM, de concerncontroller, en de bestuurssecretaris het Heliomare Managementteam (HMT).

5

-

Heliomare heeft een organisatiebrede medische staf. Maandelijks voert het bestuur van de medische staf overleg met de Raad van Bestuur, de manager Revalidatie en de bestuurssecretaris.

-

De medische staf vergadert een keer per maand en één tot twee keer per jaar wordt een themabijeenkomst georganiseerd.

-

Heliomare heeft één Ondernemingsraad (OR) en - naast vier medezeggenschapsraden op schoolniveau - een Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad (GMR) voor Onderwijs. De OR pleegt overleg met de Raad van Bestuur, de GMR met de voorzitter van de algemene directie van Heliomare Onderwijs en de MR met de schooldirecteuren, hiertoe gemandateerd door het bevoegd gezag.

-

Heliomare heeft dertien cliëntenraden: Revalidatie heeft een cliëntenraad, de locaties van de bedrijfsonderdelen Wonen en Dagbesteding hebben ieder afzonderlijk een cliëntenraad. Daarnaast zijn er een Centrale Cliëntenraad Dagbesteding en een Centrale Cliëntenraad Wonen met een afvaardiging uit de lokale cliëntenraden. De medezeggenschap van de cliënten (ouders en leerlingen) van Onderwijs is vormgegeven via de oudergeleding van de medezeggenschapsraden. Raad van Toezicht

medische staf

centrale cliëntenraden

Raad van Bestuur

ondernemingsraad

lokale cliëntenraden

Bestuurssecretariaat

Strategisch Projectbureau

Markt & Innovatie

Services

gemeenschappelijke medezeggenschapsraad

medezeggenschapsraden Research & Development

Control, Finance, AP

Revalidatie en Sport

Wonen en Dagbesteding

Arbeid

Onderwijs

Besturingsmodel Heliomare wordt bestuurd volgens het Raad van Bestuur/Raad van Toezicht model. De eenhoofdige Raad van Bestuur is statutair en integraal verantwoordelijk voor de besturing van de organisatie. De Raad van Toezicht is het toezichthoudende orgaan en houdt conform statuten en reglementen toezicht op de wijze waarop de Raad van Bestuur de organisatie bestuurt. De besturingsfilosofie is gebaseerd op de volgende drie principes: -

decentraal, tenzij….. waarmee bedoeld wordt dat de verantwoordelijkheden en bevoegdheden voor het sturen van de bedrijfsprocessen zo laag mogelijk in de hiërarchie van de organisatie worden gelegd;

-

integraal management, waarmee wordt aangegeven dat leidinggevenden, elk op het eigen niveau verantwoordelijk en bevoegd zijn voor het realiseren van de integrale bedrijfsvoering van zijn/haar organisatie-eenheid;

-

inclusief management, waarmee wordt aangegeven dat leidinggevenden gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor het behalen van het gewenste corporate resultaat.

6

2.3

Kerngegevens

Kernactiviteiten en nadere typering Uitgaande van de vragen en mogelijkheden van de cliënt, ondersteunt Heliomare mensen met een dreigende of aanwezige handicap door het apart of in samenhang verlenen van diensten op het gebied van revalidatie, speciaal onderwijs, arbeidsintegratie, wonen, dagbesteding en sport/fitness. De doelgroep die Heliomare bedient bestaat voornamelijk uit cliënten met een lichamelijke, verstandelijke of meervoudige handicap, een niet aangeboren hersenletsel of een autisme spectrum stoornis. Revalidatie (inclusief sport op therapeutische basis) wordt als medisch specialisme gefinancierd vanuit de Zorgverzekeringswet. De financiering van het onderwijs verloopt via het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. De dienstverlening op het gebied van wonen en dagbesteding wordt verleend op grond van de AWBZ. Heliomare Wonen heeft toelatingen voor de functie verblijf voor LG (lichamelijk gehandicapten), VG (verstandelijk gehandicapten) en GGZ-C (zonder behandeling). De AWBZfuncties die door Heliomare worden verleend, zijn – op grond van de in 2009 doorgevoerde wijzigingen in de AWBZ – bij Dagbesteding begeleiding (groep en individueel) en behandeling, en bij Wonen persoonlijke verzorging, verpleging, begeleiding (individueel) en verblijf. De dienstverlening op het gebied van arbeidsintegratie bestaat uit activiteiten op het gebied van scholing (beroepsonderwijs en AKA (arbeidsmarktkwalificerend assistent)) en activiteiten op het gebied van arbeidstoeleiding, jobcoaching, arbeidsonderzoek en arbeidstrainingen. Financiering van de scholing gebeurt uit UWV-middelen na een aanbestedingsprocedure. De vanuit publieke middelen gefinancierde activiteiten van Heliomare bestaan uit revalidatie, onderwijs, wonen, dagbesteding, beroepsopleiding, arbeidstoeleiding (voor wat betreft het door UWV gefinancierde deel) en jobcoaching (voor wat betreft het door UWV gefinancierde deel) en sport. De vanuit private (commerciële) middelen gefinancierde activiteiten betreffen arbeidsonderzoek, arbeidstraining, arbeidstoeleiding (het niet UWV-gefinancierde deel), jobcoaching (het niet UWV-gefinancierde deel) en fitness. Cliënten, capaciteit, productie, personeel en opbrengsten Revalidatie Het aantal klinische verpleegdagen in het verslagjaar is uitgekomen op 36.770 ten opzichte van 37.471 in 2011. In het verslagjaar zijn 196.760 revalidatiebehandeluren (rbu) gerealiseerd. In 2011 waren dat er 196.163, dit betekent een stijging van 0,3%. De poliklinische rbu-productie was in 2012 109.713 rbu’s. De klinische rbu-productie was in 2012 87.047 rbu’s. Wonen en dagbesteding Wonen en dagbesteding Het aantal intramurale plaatsen op 31 december komt uit op 135, het aantal cliënten dat dagactiviteiten volgt op 31 december bedraagt 725. Het aantal dagdelen voor dagactiviteiten is in het verslagjaar 122.942. Het aantal verpleegdagen en GVT -bezettingsdagen in het verslagjaar zijn 48.113 en het aantal uren extramurale productie is 18.381 in het verslagjaar. Onderwijs Het aantal leerlingen in het verslagjaar (1 oktober 2012) is uitgekomen op 1.539, dit is inclusief ambulante begeleiding in het reguliere primair en voortgezet onderwijs.

7

Werkgebieden Het werkgebied van Heliomare is primair Noord-Holland en in bepaalde gevallen tevens een deel van Zuid-Holland, alsmede de provincies Flevoland en Utrecht. Heliomare is op het gebied van AWBZ-zorg actief in de zorgkantoorregio’s Noord-Holland Noord, Zaanstreek Waterland, Kennemerland, Amstelland en de Meerlanden en Amsterdam.

8

3.

Bestuur, toezicht, bedrijfsvoering en medezeggenschap

3.1 Zorgbrede Governancecode 2010 Zorggovernance, goed bestuur in de zorg, betekent dat een zorginstelling de eigen effectiviteit en resultaatgerichtheid waarborgt met structurele maatregelen. Sturing, beheersing, toezicht, verantwoording en risicomanagement moeten allemaal op orde zijn om goed bestuur te kunnen waarmaken. In de Zorgbrede Governancecode 2010 zijn moderne, breed gedragen, algemene opvattingen in de zorg over goed bestuur, toezicht en verantwoording gebundeld. Met de Zorgbrede Governancecode 2010 hebben brancheorganisaties de Zorgbrede Governancecode 2006 verder verhelderd en vernieuwd en op belangrijke punten aangescherpt. De basis van de beide codes wordt gevormd door het in 1999 verschenen rapport van de commissie Meurs over health care governance. De Raad van Bestuur en de Raad van Toezicht onderschrijven de Zorgbrede Governancecode 2010. De Zorgbrede Governancecode 2010 werkt volgens het zogenaamde ‘pas toe of leg uit’-beginsel. Ingevolge het ‘pas toe of leg uit’-beginsel volgt hieronder een toelichting. Governancecode Onderwerp: verantwoording Periodieke wisseling persoon accountant.

Situatie Heliomare

Actie/toelichting

Is niet schriftelijk vastgelegd maar om de zeven jaar wordt van accountant gewisseld.

Huidige werkwijze functioneert goed; handhaven.

Accountant rapporteert bevindingen inzake jaarrekening gelijktijdig aan Raad van Bestuur en Raad van Toezicht.

Accountant rapporteert eerst aan Raad van Bestuur en daarna aan Raad van Toezicht.

Handhaven; sluit aan op in Heliomare gebruikelijke werkwijze en staat een transparant overleg tussen accountant en Raad van Toezicht niet in de weg.

Niet vastgelegd in de statuten maar wel in reglement Raad van Toezicht.

Handhaven in reglement. Geen meerwaarde om deze bepaling over te hevelen naar de statuten. Handhaven; werving in brede kring (via de hiernaast genoemde organen) is het uitgangspunt.

Onderwerp: Raad van Toezicht

Statutair vastleggen: gronden voor schorsing of ontslag Raad van Toezicht leden + procedure. Werving van nieuwe leden Raad van Toezicht geschiedt openbaar (= via openbare werving).

Vacature wordt eerst gemeld aan de Raad van Toezicht, Raad van Bestuur, Heliomare Managementteam, medische staf, en de inspraakorganen. Indien dit geen benoembare kandidaten oplevert, wordt op openbare wijze geworven.

9

Governance-structuur In de statuten van de stichtingen die Heliomare vormen, is het Raad van Toezichtmodel opgenomen: de Raad van Bestuur bestuurt onder toezicht van de Raad van Toezicht. De taken en bevoegdheden van de Raad van Bestuur zijn in de statuten van de stichtingen opgenomen.

3.2 Raad van Bestuur Naam C.M.G. Raaijmakers

Bestuursfunctie voorzitter

Nevenfuncties in 2012 Revalidatie: - Lid Bestuurscommissie Sturing en Financiering Revalidatie Nederland - Plaatsvervangend lid van de adviescommissie Cure Instellingen van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZA) - Lid Raad van Toezicht Stichting Meedoen Mogelijk Maken - Lid auditcommissie Stichting Meedoen Mogelijk Maken Wonen en Dagbesteding: - Lid directiewerkgroep 60 (Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland) Overige nevenfuncties - Lid Bestuursadviescommissie Besturing en Bekostiging NVZ (Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen) - Lid Bestuur St. Administratiekantoor VIR E-care Solutions B.V. - Lid Coördinatiecommissie Wijk aan Zee - Lid bestuurlijk overleg Zorggroep IJmond - Voorzitter Raad van Toezicht Stichting Elisabeth Breda

Heliomare heeft een eenhoofdige Raad van Bestuur. Deze wordt gevormd door de algemeen directeur, tevens bestuursvoorzitter, de heer drs. C.M.G. Raaijmakers. De heer Raaijmakers is werkzaam in deze functie sinds 1 maart 1985. De Raad van Bestuur voert zijn werkzaamheden uit conform het bepaalde in de statuten en met inachtneming van een reglement dat de Raad van Toezicht heeft vastgesteld. In dit reglement zijn de aanbevelingen uit het rapport Health care governance, de Zorgbrede Governancecode 2006 en de Zorgbrede Governancecode 2010 verwerkt. In het reglement wordt met name aandacht besteed aan de verantwoordelijkheden van de Raad van Bestuur, de wijze waarop de besluitvorming door de Raad van Bestuur tot stand komt en op welke wijze de Raad van Bestuur verantwoording aflegt. Ook zijn hierin de afspraken vastgelegd over de informatievoorziening van Raad van Bestuur naar Raad van Toezicht. De Raad van Bestuur voert zijn werkzaamheden voorts uit met inachtneming van de Gedragscode voor de goede bestuurder van maart 2005, opgesteld door de NVZD, de vereniging van bestuurders in de gezondheidszorg. De door de NVZD geformuleerde normen zijn door de Raad van Toezicht vertaald in acties op basis waarvan de Raad van Toezicht kan beoordelen hoe de Raad van Bestuur invulling geeft aan deze code. De jaarlijkse evaluatie heeft in december 2012 plaatsgevonden. Bij deze evaluatie komt eveneens de bezoldiging van de Raad van Bestuur aan de orde.

10

Met betrekking tot het beleid aangaande de bezoldiging van de Raad van Bestuur is de adviesregeling "contractuele relatie, rechtspositie, arbeidsvoorwaarden en honorering van bestuurders van zorginstellingen" van de Nederlandse Vereniging van Toezichthouders in Zorginstellingen (versie 2006) leidend. In de toepassing van de regeling is de complexiteit van Heliomare betrokken. Heliomare heeft zich de afgelopen jaren namelijk ontwikkeld tot een professionele zorg- en onderwijsaanbieder voor ondersteuning van kinderen, jongeren en volwassenen met een beperking op het gebied van revalidatie, onderwijs, wonen, dagbesteding, arbeidsintegratie en sport, met bijna 40 locaties in heel Noord-Holland en ruim 1700 medewerkers. Bij de beoordeling van het honorarium van de Raad van Bestuur kan niet worden volstaan door alleen naar de richtlijnen van onderwijs of de zorginstellingen te kijken. De weging is op zich complexer. In 2002 heeft de Raad van Toezicht bewust gekozen om de aansturing van Heliomare drastisch te wijzigen. Tot dat moment bestond de Raad van Bestuur uit drie leden. De Raad van Toezicht heeft ervoor gekozen de verantwoordelijkheid van Heliomare te laten dragen door een eenhoofdige Raad van Bestuur. Vervolgens is de functie van de Raad van Bestuur in 2002 / 2003 gewogen met in achtneming van deze verzwarende factor waarvoor externe deskundigen zijn ingeschakeld. Op dat moment heeft een salarisvaststelling plaatsgevonden. Vastgesteld is dat de Raad van Bestuur het maximum salaris had bereikt en hierover de algemene indexering zou ontvangen zoals in de branche per jaar zou worden toegepast. Tevens is een flexibele resultaatgerichte beloning ingevoerd. Het honorarium van de Raad van Bestuur heeft zich sindsdien consequent volgens deze lijn ontwikkeld. De Raad van Toezicht is van mening dat er een consistente lijn is gevolgd met het honorarium van de Raad van Bestuur en dat dit honorarium overeenkomt met de verantwoordelijkheid behorende bij het besturen en leiding geven aan een organisatie met de complexiteit en omvang van Heliomare. De Raad van Toezicht heeft vastgesteld dat het honorarium, zij het aan de bovenkant, past binnen de richtlijnen van de NVTZ met betrekking tot de salariëring van Raden van Bestuur.

11

3.3 Toezichthouders Samenstelling Raad van Toezicht d.d. 31-12-2012 Naam

dhr. ir. R. Henstra, voorzitter

Leeftijd

66

Beroep

Aandachtsgebied

n.v.t.

bedrijfsleven

e

Datum 1 benoeming / (her)benoemd t/m 29-04-2004 / herbenoemd t/m 9-12-2013

Nevenfuncties in 2012

-

mw. M.A. BerndsenJansen vice-voorzitter

62

dhr. dr. E.C.T. de Jongh

54

dhr. drs. A.P.H. Günther

59

Lid Tweede Kamer der Staten Generaal

politiek / bestuur

Coördinator Geestelijke zorg in organisaties, plv. coördinator Communicatie en media Faculteit der Godgeleerdheid Vrije Universiteit Amsterdam

ethiek

GZ-Psycholoog Arbo Unie BV

onderwijs / arbeidsintegratie

17-02-2004 / herbenoemd t/m 9-12-2013

-

29-04-2004 / herbenoemd t/m 2012

-

-

-

01-08-2008 / t/m 2012 herbenoemd t/m 16-5-2016

-

-

dhr. drs. W.A. Biewinga

60

Consultant

financiën

16-12-2008 / t/m 2012 herbenoemd t/m 16-5-2016

-

12

Voorzitter Raad van Commissarissen Zeehaven IJmuiden N.V.; Commissaris Laura Metaal B.V.; Voorzitter Raad van Commissarissen Telstar. Lid van de Raad van Toezicht van De Noorderbrug te Groningen; Voorzitter Stichting de Regisserende Gemeente. Voorzitter Raad van Kerken Amsterdam; Lid bestuur Stichting Ignatiushuis; Lid bestuur Stichting Ethisch Centrum Horeca; Voorzitter Raad van Advies levensbeschouwelijke zaken Spaarne Ziekenhuis. Voorzitter Ondernemingsraad Arbo Unie BV; Voorzitter Raad van Toezicht AGORA, Stichting voor Bijzonder Primair Onderwijs in de Zaanstreek; Eigenaar/Praktijkhouder Mind Your Business, Advies voor Mens en Werk Zaanstad. commissaris Caransa BV; voorzitter RvC Koning&Hartman BV; voorzitter RvC Martin Schilder Holding BV; voorzitter RvC Kloosterboer BV; lid Audit commissie Pensioenfonds

Naam

Leeftijd

Beroep

Aandachtsgebied

e

Datum 1 benoeming / (her)benoemd t/m

Nevenfuncties in 2012

-

mw. mr. A.M. Wolf

dhr. dr. R.J. Vermeulen

45

50

Oprichter en partner Wolf Advocaten, werkzaam als letselschadeadvocaat

juridisch

Kinderneuroloog, VU medisch centrum

medisch

18-05-2011 / t/m 18-05-2015

-

21-03-2012 / t/m 21-03-2016

-

-

13

Horeca; deskundige voor de Ondernemingskamer; voorzitter RvC Biesheuvel Techniek BV; commissaris Vancis BV; Adviseur diverse familievennootschappen; Commissaris Floronet Holding B.V. Raadslid en fractievoorzitter Gemeente Bloemendaal; Namens de oudervereniging lid van de medezeggenschapsraad van het Lyceum Sancta Maria te Haarlem. Secretaris van de Opleidingsbegeleidingscommissie van de Nederlandse vereniging voor Kinderneurologie Lid van de landelijke richtlijn commissie: Spastische Cerebrale Parese

De Raad van Toezicht van de stichtingen die samen Heliomare vormen, voert haar werkzaamheden uit met inachtneming van de Zorgbrede Governancecode 2010 (zie 3.1). Het Reglement van de Raad van Toezicht is, evenals de statuten, op deze code gebaseerd. Op 31 december 2012 telde de Raad van Toezicht zeven leden. Met ingang van 1 januari 2013 is dhr. dr. E.C.T. de Jongh afgetreden als lid van de Raad van Toezicht met het profiel ‘ethisch’. In 2012 is wel de werving gestart voor een lid Raad van Toezicht met het profiel ‘ethisch’. Op 31 december 2012 is deze vacature nog niet ingevuld. In paragraaf 3.1 is de wervingsprocedure beschreven zoals die door de Raad van Toezicht van Heliomare wordt gehanteerd. De leden worden benoemd en ontslagen door de Raad van Toezicht zelf. Zij worden benoemd voor vier jaar en zijn eenmaal terstond herbenoembaar voor een termijn van vier jaar. Er is een rooster van aftreden. In de statuten staat expliciet vermeld wanneer iemand niet lid kan worden van de Raad van Toezicht. Hiermee wordt de onafhankelijkheid van de leden gewaarborgd. De Raad van Toezicht is in het verslagjaar samen met de Raad van Bestuur zeven keer bijeengekomen. Goedkeuring is verleend aan onder meer (hierna volgt een weergave van de belangrijkste besluiten): - Statutenwijziging t.a.v. verlenging van de zittingsduur van een lid van de Raad van Toezicht wiens zittingsduur na herbenoeming is beëindigd voor maximaal twee jaar teneinde een toekomstbestendige en evenwichtige invulling van de Raad van Toezicht mogelijk te maken; - Statutenwijziging t.a.v. het afsluiten van derivaten door de Raad van Bestuur waarvoor altijd voorafgaande toestemming van de Raad van Toezicht is vereist; - Treasurystatuut – en beleid - Strategisch Beleidsplan 2013-2015; - Governanceplan integrale veiligheid - de jaarverslaggeving 2011 van de onder Heliomare ressorterende stichtingen; - de benoeming van dhr. dr. R.J. Vermeulen met ingang van 21 maart 2012 voor een periode van vier jaar als lid van de Raad van Toezicht met het profiel ‘medisch’; - herbenoeming van de heer ir. R. Henstra en mevrouw M.A. Berndsen-Jansen voor één jaar; - de herbenoeming van de heer drs. A.P.H. Günther en de heer drs. W.A. Biewinga voor een tweede periode van vier jaar. - de Kaderbrief 2013; - het Jaarplan 2013; Naast de reguliere vergaderingen heeft er een uitgebreide sessie plaatsgevonden met de Raad van Bestuur en het HMT om input te leveren vanuit de Raad van Toezicht aan het Strategisch Beleidsplan 2013-2015. In 2012 zijn in het kader van de inhoudelijke themabehandelingen de volgende onderwerpen aan de orde geweest: - Planetree; - Medisch Ondernemingsplan 2011-2013; - Kwaliteitsmanagement; - Veiligheid; Andere in 2012 terugkerende onderwerpen op de agenda van de Raad van Toezicht waren onder meer: - de ontwikkeling van het Kinder- en jeugdcentrum Heliomare op het Stationsplein in Beverwijk; - stand van zaken bezuinigingsoperatie Passend Onderwijs; - stand van zaken wijzigingen en bezuinigingsoperatie in het kader van de AWBZ; - de liquiditeitsprognose; - stand van zaken herinrichting bedrijfsonderdeel Onderwijs; - stand van zaken wijziging organisatiestructuur in kader van Toekomstbestendig Heliomare. Op 21 maart 2012 is het jaarlijkse overleg gevoerd tussen Raad van Toezicht, Raad van Bestuur, GMR en OR. Op 16 mei 2012 heeft een overleg plaatsgevonden tussen een afvaardiging van de

14

cliëntenraden en de ouder- en leerlinggeleding van de GMR, Raad van Bestuur en de Raad van Toezicht. De Raad van Toezicht heeft in 2012 de jaarverslaggeving 2011, het accountantsverslag 2011, het Jaarplan 2013, de managementletter 2012 met de externe accountant (KPMG) besproken. Eenmaal per jaar evalueert de Raad van Toezicht zijn eigen functioneren en het functioneren van de Raad van Bestuur. In 2012 heeft deze evaluatie tijdens de decembervergadering plaatsgevonden. De voorzitter van de Raad van Toezicht heeft een functioneringsgesprek met de Raad van Bestuur gevoerd. Hierin zijn tevens de uit de evaluatie van de Raad van Toezicht voortkomende aandachtspunten aan de orde geweest.

15

3.4 Bedrijfsvoering Overheidsmaatregelen, stelselwijzigingen, veranderende wet- en regelgeving in combinatie met de economische- en financiële crisis zorgen ervoor dat Heliomare nog meer dan voorheen aandacht moet hebben voor een kwalitatief hoogwaardige dienstverlening in combinatie met een financieel gezonde bedrijfsvoering op zowel kortere alsook op langere termijn. Deze doelstellingen komen terug in de kaderbrief waarin de Raad van Bestuur een koppeling legt tussen de strategische doelen en de bedrijfsvoering van de verschillende bedrijfsonderdelen en de prioriteiten voor het volgende jaar formuleert. In deze paragraaf wordt informatie verstrekt over de wijze waarop Heliomare haar interne bedrijfsvoering en beheersing heeft ingericht, zodat activiteiten worden beheerst, bewaakt, verbeterd en gerapporteerd. Hierbij wordt tevens aangegeven welke significante wijzigingen zijn aangebracht dan wel zijn gepland in dit interne risicobeheersings- en controlesysteem in het verslagjaar. Tevens worden de voornaamste risico’s en onzekerheden beschreven waarmee Heliomare wordt geconfronteerd. Planning en controlcyclus 1 De planning & controlcyclus (INK -model) is een managementinstrument dat als doel heeft bij te dragen aan het systematisch en in samenhang plannen, uitvoeren, controleren en evalueren van de activiteiten van Heliomare. Het is een cyclisch sturingsmodel dat gericht is op beheersbaarheid en transparantie van de organisatie. De PC-cyclus bestaat uit de volgende onderdelen: - Meerjaren strategisch beleidsplan; - Meerjaren investeringsbegroting; - Jaarlijkse kaderbrief; - Jaarplannen: activiteitenplannen en begrotingen; - Driemaandelijkse managementrapportages (forecasts); - Driemaandelijkse bestuursrapportages (bestuurlijke forecasts); - Maandelijkse stuurinformatie; - Jaarverslaggeving: jaarrekeningen en jaarverslagen De PC-cyclus start ieder jaar met het uitbrengen van de (hiervoor beschreven) kaderbrief. De Raad van Bestuur stuurt de kaderbrief aan de managers. De Raad van Toezicht heeft de kaderbrief 2013 in november 2012 goedgekeurd. De kaderbrief vloeit voort uit en sluit aan op onder meer het strategisch beleidsplan, andere (meerjaren)plannen, de bevindingen van de accountant en de actuele situatie. De verplichte documenten van de PC-cyclus zijn tijdig tot stand gekomen. e

Er wordt drie keer per jaar een ‘forecast’ gemaakt, en een 4 rapportage in de vorm van een concept-jaarrekening. Directieoverleggen De integrale verantwoordelijkheid van de HMT-managers wordt door de Raad van Bestuur gemonitord in de zogenaamde directieoverleggen. Dit overleg heeft deels een externe focus en is deels intern gericht ten behoeve van de bedrijfsvoering van het betreffende bedrijfsonderdeel/stafafdeling. Vast onderdeel van dit overleg is de maandelijkse stuurinformatie en het activiteitenplan. Forecasts Een belangrijk onderdeel van het interne risico- en beheersingssysteem betreft de periodieke zogenaamde forecastbesprekingen waarin de manager verantwoording aflegt aan de Raad van Bestuur in bijzijn van concerncontroller, controller en bestuurssecretaris. In het verslagjaar waren bij e de 1 forecastbespreking ook de hoofden administratief proces aanwezig. Aan de hand van een 1

Instituut Nederlandse Kwaliteit

16

vaste agenda worden de volgende onderwerpen besproken: beleid, financiële resultaten, de voortgang van de managementletter en de voortgang met betrekking tot de AO/IC. De forecasts vormen de basis voor de bestuurlijke forecasts, waarmee de Raad van Bestuur tussentijds informatie verstrekt/ verantwoording aflegt aan de Raad van Toezicht. De bestuurlijke forecasts wordt in de Raad van Toezicht toegelicht door de concerncontroller. Na bespreking in de Raad van Toezicht worden de forecasts ter informatie gestuurd naar de inspraakorganen. Maandelijkse stuurinformatie De belangrijkste maandelijkse stuurinformatie betreft de personeelsrapportage, ziekteverzuimrapportage, financiële budgetoverzichten en maandelijkse productiecijfers. De ouderdomsanalyse debiteuren wordt wekelijks opgesteld en de liquiditeit wordt zelfs in een dagelijkse frequentie verstrekt. Standaard wordt de stuurinformatie verstrekt aan Raad van Bestuur, managers en controllers. De introductie van nieuwe tools als intranet en Cognos (kubussen) draagt bij aan een structurele verbetering van deze stuurinformatie. Risico- en toekomstparagraaf In het verslagjaar is standaard in de forecasts een risicoparagraaf (per bedrijfsonderdeel/stafafdeling) opgenomen waarin de voornaamste risico’s en onzekerheden zijn opgenomen waarmee Heliomare wordt geconfronteerd. Zo waren er voor Heliomare een veelheid van veranderingen op komst, de belangrijkste waren: - Bezuinigingen in het kader van Passend Onderwijs; - Invloed van reeds doorgevoerde pakketmaatregelen binnen de AWBZ en mogelijk andere wijzigingen / kortingen in de AWBZ. Bijvoorbeeld de overheveling van de financiering van dagbesteding van de AWBZ naar de WMO. Deze overheveling gaat naar alle waarschijnlijkheid gepaard met substantieel lagere tarieven en een toenemende onzekerheid over de continuïteit van dagbesteding in zijn huidige vorm. Tevens een zeer aanzienlijke korting op de tarieven voor vervoer van cliënten van en naar dagbesteding. En bijvoorbeeld introductie van de normatieve huisvestingscomponent en de hieraan gerelateerde boekwaardeproblematiek - Diverse voorgestelde (volume)kortingen in het kader van de Zorgverzekeringswet; - Voortgang nieuwbouwprojecten van Heliomare, waaronder Kinder- en jeugdcentrum Heliomare op het Stationsplein, VSO De Alk en de woonvorm in Bergen; In- en externe audits Vanuit de kaderregeling AO/IC AWBZ zorgaanbieders geldt een verplichting voor het uitvoeren van een verbijzonderde interne controlemaatregel ten aanzien van de geleverde productie. Heliomare heeft in 2012 bij het bedrijfsonderdeel Wonen en Dagbesteding deze interne controlewerkzaamheden uitgevoerd. Deze interne controles zijn uitgevoerd door de een medewerker van de afdeling Control (die hiertoe rechtstreeks rapporteert aan de Raad van Bestuur) in samenwerking met de afdeling Finance. Binnen alle bedrijfsonderdelen en corporate staf zijn zogenaamde HAP-functionarissen benoemd (Hoofd Administratieve Processen) die ervoor verantwoordelijk zijn dat aan de minimale eisen van de kaderregeling en overige wet- en regelgeving rondom AO/IC wordt voldaan. De werkwijze is afgestemd met de externe accountant. De interim controle door KPMG heeft plaatsgevonden in oktober 2012. In deze controle zijn de uitkomsten van de in augustus / september uitgevoerde interne controle door de afdeling control van Heliomare betrokken. De managementletter, die is opgesteld op basis van de bevindingen in de tussentijdse controle, is besproken in de Raad van Toezichtvergadering van 10 december 2012. In het verslagjaar heeft de accountant twee maal aan de Raad van Bestuur en Raad van Toezicht gerapporteerd over zijn bevindingen: met een verslag met betrekking tot de jaarrekening 2011 en de managementletter 2012. Het overzicht van bevindingen van de accountant is besproken in het reguliere overleg tussen manager en Raad van Bestuur en in het kwartaaloverleg als onderdeel van de managementrapportage.

17

Controlebewustzijn Een belangrijk aspect van het interne risicobeheersings- en controlesysteem is het controlebewustzijn van de medewerkers van Heliomare. In 2006 is een gedragscode in werking getreden, eind 2007 is het integriteitsbeleid voor Heliomare vastgesteld. Het management is primair verantwoordelijk voor het integriteitsbeleid. Het management is verantwoordelijk voor een cultuur van eerlijkheid en ethisch verantwoord gedrag en dient zowel preventieve als repressieve beheersingsmaatregelen te nemen om de kans op fraude zoveel mogelijk te beperken. De Raad van Bestuur informeert de Raad van Toezicht en externe accountant over significante leemtes in de interne beheersing en (vermoedens van) fraude. Het is de taak van de Raad van Toezicht om vast te stellen in hoeverre de ondernemingsleiding de nodige doelgerichte beheersingsmaatregelen heeft genomen zodat de integriteit van de (financiële) verslaggeving is gewaarborgd. 3.5 Cliëntenraad, ondernemingsraad en (gemeenschappelijke) medezeggenschapsraad Inleiding Heliomare vindt het belangrijk, dat via de (centrale) cliëntenraden, de Ondernemingsraad en de (Gemeenschappelijke) Medezeggenschapsraden invloed wordt uitgeoefend op het beleid en de bedrijfsvoering. Deze invloed wordt niet alleen uitgeoefend door gevraagd en ongevraagd advies via de raden, maar soms ook door deelname van leden aan een commissie/werkgroep. Heliomare heeft een Ondernemingsraad, een gemeenschappelijke medezeggenschapsraad en daarnaast hebben de verschillende scholen van Heliomare Onderwijs ieder een eigen MR. De medezeggenschap van de cliënten (ouders en leerlingen) binnen Heliomare Onderwijs is vormgegeven via de (gemeenschappelijke) medezeggenschapsraad ((G)MR), waarin zowel medewerkers als ouders van leerlingen participeren. Heliomare heeft eind 2012 dertien cliëntenraden conform de wet Medezeggenschap Cliënten Zorginstellingen (Wmcz): - Centrale cliëntenraad Heliomare dagbesteding; - Cliëntenraad Heliomare dagbesteding locatie Haarlem; - Cliëntenraad Heliomare dagbesteding locatie Aalsmeer; - Cliëntenraad Heliomare dagbesteding locatie Krommenie/Wormerveer; - Cliëntenraad Heliomare dagbesteding locatie Amsterdam; - Centrale cliëntenraad Heliomare wonen; - Cliëntenraad Heliomare wonen locatie Wijk aan Zee / Beverwijk; - Cliëntenraad Heliomare wonen locatie Bergen; - Cliëntenraad Heliomare wonen locatie Alkmaar; - Cliëntenraad Heliomare wonen locatie Heerhugowaard; - Cliëntenraad Heliomare wonen locatie Krommenie; - Cliëntenraad Heliomare wonen locatie Uitgeest; - Cliëntenraad Heliomare revalidatie. Eén keer per jaar vindt een ontmoeting plaats tussen de Raad van Toezicht, de OR en de GMR in aanwezigheid van de RvB. Tevens vindt één keer per jaar vindt een ontmoeting plaats tussen de Raad van Toezicht, een afvaardiging van alle cliëntenraden en de oudergeleding van de GMR in aanwezigheid van de Raad van Bestuur. (zie ook § 3.3 Toezichthouders). OR en GMR De OR en de GMR vergaderen ongeveer eenmaal per maand met de Raad van Bestuur. De RvB streeft ernaar overeenstemming over advies en instemmingsplichtige onderwerpen te bereiken alvorens tot definitieve besluitvorming te komen. In de meeste gevallen is dit gelukt. Soms leidt dit tot een of meer extra overlegrondes. De OR en GMR geven niet altijd direct een positief advies af of instemming; soms gebeurt het dat de OR/GMR aanvullende vragen c.q. voorwaarden aan de adviezen verbindt. Het overleg en de samenwerking was ook in 2012 prettig en constructief. Steeds vaker legt de RvB eerst een visie voor, klankbordt deze, neemt opmerkingen en aanvullingen mee alvorens een voorgenomen besluit voor te leggen.

18

Namens de GMR is een toehoorder aanwezig bij de overlegvergaderingen met van de OR en de OR vaardigt ook een toehoorder af naar de GMR overlegvergaderingen Cliëntenraden De (cluster)manager van het betreffende bedrijfsonderdeel vormt de overlegpartner van de (centrale) cliëntenraad zodat direct overleg plaatsvindt met degene die verantwoordelijk is voor de bedrijfsvoering. De vergaderfrequentie verschilt tussen de cliëntenraden / (G)MR. Heliomare is aangesloten bij de Landelijke Commissie van Vertrouwenslieden (LCvV). Deze Landelijke Commissie van Vertrouwenslieden is bemiddelaar en scheidsrechter bij eventuele meningsverschillen tussen cliëntenraden en zorgaanbieders over de uitvoering van de Wmcz. De onderwerpen die aan de orde komen tijdens de vergaderingen hebben te maken met het beleid en de bedrijfsvoering binnen het betreffende bedrijfsonderdeel. Per centrale (of gecombineerde) cliëntenraad / MR worden hieronder enkele onderwerpen genoemd die zijn besproken dan wel waarover advies is uitgebracht. Afgesproken is om geen formeel centraal inspraakorgaan voor alle cliënten in het leven te roepen, maar wel met de Centrale cliëntenraden te overleggen over corporate onderwerpen. Jaarlijks wordt een overkoepelende bijeenkomst met een afvaardiging van de centrale cliëntenraden en de Raad van Bestuur georganiseerd waarin deze corporate onderwerpen zoals het strategisch beleidsplan, de kaderbrief, jaarplan of jaarrekening aan de orde komen. Dit overleg wordt door een agendacommissie voorbereid. In november 2012 heeft een overleg plaatsgevonden met een afvaardiging van alle cliëntenraden, GMR, management en de Raad van Bestuur. Tijdens deze bijeenkomst is gesproken over ontwikkelingen met betrekking tot gewijzigde wet- en regelgeving met name binnen de AWBZ en de WMO, jaarplan 2013 en het strategisch beleidsplan 2013-2015. De cliëntenraden hebben ondersteuners, die in loondienst zijn bij Heliomare maar onafhankelijk en ten dienste van de cliëntenraden opereren. Er worden financiële middelen beschikbaar gesteld ten behoeve van o.a. scholing, bijwonen van externe bijeenkomsten en voor eventuele onkosten.

19

4. Beleid 4.1 Meerjarenbeleid Heliomare beschikt over een duidelijke koers, verwoord in de het Strategisch Beleidsplan 2008-2012 met het motto: Klantgericht en gepassioneerd ondernemen. In 2012 is door medewerkers van Heliomare gewerkt aan een Strategisch Beleidsplan voor de jaren 2013-2015 met de titel: Meer Kans. Dit Strategisch Beleidsplan is in september 2012 vastgesteld door de Raad van Bestuur en goedgekeurd door de Raad van Toezicht. De visie van Heliomare De holistische mensvisie van Heliomare is dat wij de essentiële waarde van vrijheid en zelfstandigheid erkennen. Daarom scheppen wij de voorwaarden waaronder klanten met een dreigende of aanwezige handicap hun zelfstandigheid zo veel mogelijk kunnen herwinnen of behouden. De aanpak van Heliomare is individueel van aard, want iedere klant is uniek en vraagt om een eigen specifieke aanpak. De klant zelf geeft aan wat hij/zij wil in het leven en welke keuze hij/zij wil maken. Heliomare op haar beurt doet er alles aan om hiervoor de juiste ondersteuning te bieden teneinde kinderen, jongeren en volwassenen met een beperking maximaal te laten participeren en maximaal gelukkig te laten zijn. Niemand aan de zijlijn. Missie Heliomare heeft veel te bieden aan zorg, onderwijs en dienstverlening aan mensen met een dreigende of reeds bestaande handicap. Wij bieden hen díe ondersteuning die zij nodig hebben om zo goed als mogelijk zelfstandig te kunnen functioneren en participeren in de maatschappij, variërend van preventie, kortdurende interventies tot levensloopbestendige zorg en ondersteuning op het gebied van revalidatie, speciaal onderwijs, arbeidsintegratie, wonen, dagbesteding en sport/fitness. Strategisch beleid Strategisch Beleidsplan 2008 – 2012 Het strategisch beleid is afgeleid van de vijf kernwaarden van Heliomare. In het SBP 2008 -2012 is een drietal hieraan gerelateerde speerpunten benoemd. In de eerste plaats wil Heliomare het bestaande diensten- en productenaanbod als totaalpakket aan onze klanten bieden. Het brede pakket aan diensten dat Heliomare biedt, is namelijk nog niet altijd bekend bij klanten met een zorg- of ondersteuningsvraag én bij medewerkers van Heliomare. Dit komt bijvoorbeeld doordat de ‘vraag achter de vraag’ niet wordt herkend. Daarnaast wil Heliomare dit totaalpakket aan diensten thuis nabij aan haar klanten leveren. Dit kan door samen te werken met andere instellingen, Heliomarebrede ambulante teams op te zetten en door vestigingen in Kennemerland, Zaanstreek / Waterland, Amstelland / Meerlanden en Alkmaar te upgraden of uit te breiden. Als derde speerpunt wil Heliomare het arrangement voor haar klanten verder verbreden. Research & Development (R&D) is hiervoor een belangrijk instrument om te onderzoeken hoe dit dienstenpakket uitgebreid en verbeterd kan worden. Heliomare wil toe naar een levensloopbestendig zorg- en ondersteuningsaanbod en zorgarrangementen voor specifieke klantgroepen (dwarslaesie, autisme, NAH, amputaties, chronische pijn). Strategisch Beleidsplan 2013-2015 Het nieuwe Strategisch Beleidsplan (SBP) dat met ingang van 1 januari 2013 in werking treedt en de titel ‘Meer Kans’ draagt anticipeert op de op handen zijnde wijzigingen in wet- en regelgeving. Het nieuwe SBP gaat voort op het SBP 2008-2012. Niemand aan de zijlijn, meer kans op deelname aan de maatschappij staat centraal. Dit sluit ook aan bij de maatschappelijke en financiële

20

ontwikkelingen. In het kader van de meeste ontwikkelingen wordt eigen regie, zelfredzaamheid en verantwoordelijkheid van mensen flink aangemoedigd. De speerpunten uit het SBP worden vertaald naar concrete activiteiten in de jaarplannen. Conform de reguliere planning- en controlcyclus monitoren wij per kwartaal de voortgang van onze voorgenomen activiteiten. Via Helionet en het personeelsblad H. magazine, maar ook via de werkoverleggen wordt regelmatig aandacht besteed aan de voortgang van het SBP, waarbij ook aan medewerkers wordt gevraagd wat hun bijdrage aan de totstandkoming van de strategische doelstellingen is. 4.2 Algemeen beleid verslagjaar Organisatiewijzigingen Overheidsmaatregelen, stelselwijzigingen, veranderende wet- en regelgeving in combinatie met de economische- en financiële crisis, zijn de komende jaren van grote invloed op de dienstverlening van Heliomare. De financiering van de dienstverlening zal voor een belangrijk deel op andere wijze worden vormgegeven, worden verminderd en soms zelfs volledig verdwijnen. De Raad van Bestuur heeft begin 2012 een impactanalyse analyse laten verrichten door bureau HHM en deze analyse geeft een duidelijk beeld van alle wijzigingen en kansen die op Heliomare af komen en de consequenties daarvan voor de verschillende bedrijfsonderdelen. Voor Heliomare betekenen deze wijzigingen dat inkomstenderving, bij ongewijzigde strategie, komende jaren een feit is, waarbij zij opgemerkt dat ook bij gewijzigde strategie sprake zou zijn van inkomstenderving vanwege de bezuinigingen die alstoen nog op stapel stonden in het kader van Passend Onderwijs. De Raad van Bestuur heeft een aantal voorgenomen besluiten genomen teneinde de synergie tussen de verschillende bedrijfsonderdelen te versterken en Heliomare toekomstbestendig te maken. Ook heeft de Raad van Bestuur voorgesteld te gaan werken volgens de methodes Planetree en Lean Six Sigma. Deze voorgenomen besluiten zijn voorgelegd aan de inspraakorganen. In 2012 hebben de inspraakorganen over deze besluiten positief geadviseerd. Ten eerste beogen de voorgenomen besluiten de synergie voor de klant te versterken door vanuit de holistische visie van Heliomare te komen tot het ontwikkelen van zorgpaden/arrangementen waarbij de klant de grenzen tussen bedrijfsonderdelen (ongeacht de financieringsbronnen) zo min mogelijk ervaart. Daarnaast beogen de voorgenomen besluiten Heliomare als organisatie te versterken door denkkracht en ondernemerschap te versterken door deze te verbinden en te bundelen vanuit de hele organisatie, teneinde de grote veranderingen waar Heliomare mee zal worden geconfronteerd tegemoet te kunnen treden (en tevens de synergie voor de klant te kunnen versterken). Tot slot beogen de voorgenomen besluiten te komen tot een visie op doelmatige en efficiënte dienstverlening aan de totale organisatie vanuit één kwaliteitsfilosofie. Planetree en Lean Six Sigma zijn methodes die behulpzaam zijn bij het bereiken van vorenstaande. In de veranderende wereld is het nog meer dan voorheen zaak dat verwijzers, klanten, ouders, leerlingen, verzekeraars, gemeenten, zorgkantoren en werkgevers duidelijk weten wat de meerwaarde en expertise is van Heliomare en dat hun vraag duidelijk wordt opgehaald en wordt omgezet in dienstverlening waar zij om vragen (nieuwe aantrekkelijke (zorg)concepten dienen te worden ontwikkeld en geïmplementeerd). Ook is het van belang dat bedrijfsonderdelen en de ondersteunende diensten verbinding met elkaar maken op het gebied van strategische vraagstukken teneinde snel ten adequaat te kunnen inspelen op wijzigingen in beleid. Om die reden zijn twee nieuwe afdelingen in het leven geroepen; Markt & Innovatie en het Strategisch Projectbureau. Tevens wordt in 2013 het bedrijfsonderdeel Arbeid geherpositioneerd door integratie daarvan met Revalidatie en Onderwijs en is de afdeling services opgericht waarin alle activiteiten die ondersteunend zijn aan de organisatie zijn gebundeld. Tot slot wordt het bedrijfsonderdeel Onderwijs anders ingericht en georganiseerd en vindt een herinrichting aan de hand van de SO en VSO lijn plaats, waarbij REA College onderdeel wordt van Onderwijs.

21

Lean Six Sigma Lean Six Sigma is een gestructureerde onderzoeksmethode om op projectbasis, procesmatige problemen op te lossen en continue verbetering in de organisatie te bevorderen. Lean Six Sigma probeert de kwaliteit van de resultaten van primaire en bedrijfskundige processen te verbeteren en bestaat uit een verzameling van kwaliteitsmanagementmethodes, inclusief statistische methodes, en een speciale infrastructuur van mensen binnen de organisatie (‘Black Belts’, ‘Green Belts’, etc.) die experts in deze methodes zijn. De Lean Six Sigma methode is erop gericht om processen zodanig in te richten dat verspilling en variatie wordt gereduceerd en slechts datgene wordt uitgevoerd wat daadwerkelijk waarde toevoegt voor de klant. Het gaat om een combinatie van hoge kwaliteit en efficiëntie. Elk Lean Six Sigma project volgt een vooraf gedefinieerde volgorde van stappen en heeft naast kwaliteitsdoelstellingen tevens kwantificeerbare financiële doelstellingen (kostenverlaging en/of winstverbetering). In 2012 zijn twee medewerkers als black belt en vijf als green belt geschoold. Zij hebben projecten opgeleverd. In oktober 2012 is een interne coördinator Lean Six Sigma / Planetree aangesteld. Planetree Planetree wordt besproken in paragraaf 4.3 waarin het kwaliteitsbeleid van Heliomare wordt besproken. Heliolympics Van 17 tot en met 27 september 2012 stond Noord-Holland in het teken van sporten, acceptatie, integratie, grenzen verleggen, gezelligheid en teamspirit. De opening van de Heliolympics werd verricht door Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Margriet. Tijdens de Heliolympics kregen 3000 kinderen, jongeren en volwassenen met een beperking de kans om diverse sporten te ontdekken. Doel van de Heliolympics was onder meer het verkrijgen van meer aandacht voor sporten met een beperking, meer mensen met een beperking aan het sporten krijgen omdat sporten zeer belangrijk is voor fysieke en mentale gezondheid. De Heliolympics kende als ambassadeurs grote namen in de sport- en amusementswereld. Deze ambassadeurs steunden onze activiteiten op diverse manieren voor en tijdens de Heliolympics; van het promoten tot het geven van trainingen en het openen van het evenement. Elektronisch klanten/patiënten dossier In september 2009 is besloten de invoering van het EPD bij Heliomare Revalidatie en (een deel van) onderwijs uit te stellen. Dit in verband met een aantal onvolkomenheden in het EPD, die een juiste werking op essentiële onderdelen ernstig belemmeren. De VIR (Vereniging Informatieverwerking Revalidatiecentra) is er gedurende het jaar 2010 en 2011 helaas niet in geslaagd de applicatie zodanig door te ontwikkelen dat revalidatie-instellingen er goed mee kunnen werken. Revalidatie Nederland heeft de ontwikkeling van het EPD stilgelegd en een crisisteam geïnstalleerd dat de problematiek gaat onderzoeken. Binnen Heliomare zijn de maatregelen rondom invoering van het EPD derhalve ook gestaakt. Echter, wel worden de ontwikkelingen met betrekking tot het EPD door Heliomare op de voet gevolgd opdat de applicatie – indien en zodra deze volledig is getest en goedgekeurd –kan worden geïmplementeerd. Heliomare heeft in de tussentijd niet stilgezeten en is inmiddels druk bezig met een onderzoek naar de mogelijkheden van het Heliomare elektronisch dossier (voor alle bedrijfsonderdelen) dat, indien het landelijk EPD wordt ingevoerd, daar naadloos op kan worden ingepast. Kinder- en jeugdcentrum Heliomare Stationsplein Beverwijk Heliomare is sinds 2004 met het college van Burgemeester & Wethouders (B&W) in gesprek over nieuwe huisvesting. Naast een gebrek aan (praktijk)lokalen beantwoorden de gebouwen in Wijk aan Zee en Beverwijk niet meer aan de eisen voor de technische staat waaraan gebouwen voor speciaal onderwijs moeten voldoen, een groot deel van de school in noodlokalen is gehuisvest. Om kinderen en jongeren met een beperking voor te bereiden op een zo zelfstandig mogelijke positie in de maatschappij heeft Heliomare een totaal onderwijs- en zorgconcept ontwikkeld, neergelegd in het Visiedocument Kinder- en jeugdcentrum (KJC) Heliomare. Om dat optimaal ten uitvoer te brengen is integratie van diensten rondom de kinderen en jongeren, zoals onderwijs, revalidatie en sport, in één gebouw gewenst: het KJC Heliomare.

22

Op 14 juli 2011 heeft de gemeenteraad Beverwijk – na jaren van gezamenlijk voorbereiding en planvorming - het besluit genomen om de locatie Stationsgebied (voormalig Ankie’s Hoeve) vast te stellen als locatie voor de bouw van het Kinder- en jeugdcentrum (KJC) Heliomare. Ook heeft de raad besloten ten behoeve van de bouw € 14,2 miljoen beschikbaar te stellen almede de nog te verkrijgen ISV subsidie van 4,6 miljoen van de Provincie in te zetten als aanvullend budget voor bouwkosten, plan- en grondkosten. In het najaar 2011 is in gezamenlijkheid met de gemeente gewerkt aan een Voorlopig Ontwerp en het Programma van Eisen en zijn de uitgangspunten en randvoorwaarden neergelegd in een Projectplan. Maart 2012 besliste het College van B&W van Beverwijk dat het plan toch niet haalbaar was en zijn partijen in gezamenlijkheid opnieuw naar de tekentafel gegaan om te bezien op welke wijze realisatie wel haalbaar was en werd de kavel aangepast. Vanwege de uitkomsten van het uitgevoerde trillingsonderzoek werd de kavel opnieuw aangepast omdat het niet mogelijk bleek om op 5 meter van het spoor te bouwen zonder aanzienlijke kostenverhogende maatregelen. Op de kavel die toen door het College van B&W werd voorgesteld was het vanwege omvang en vorm echter niet langer mogelijk een voldoende kwalitatief gebouw voor de leerlingen van Heliomare neer te zetten. De omvang en vorm van de kavel maakten dat er te weinig ruimte was en daardoor bijvoorbeeld grote problemen ontstonden met daglichttoetreding (te weinig daglichttoetreding), buitenspelen (te weinig/tot geen ruimte voor buitenspelen) en parkeren van de busjes waarmee de leerlingen naar school worden gebracht (te weinig ruimte voor de busjes). Heliomare heeft dit aan de gemeente kenbaar gemaakt waarna het College van B&W na einde verslagjaar heeft besloten dat het project KJC geen doorgang zal vinden. Heliomare blijft onverminderd inzetten op goede huisvesting voor haar leerlingen. Nieuwbouwplan Activiteitencentrum Haarlem Op de huidige plaats aan de Florence Nightingalestraat te Haarlem was Heliomare voornemens om nieuwbouw te realiseren. In 2009 is hiervoor een businessplan opgesteld door de Raad van Bestuur en goedgekeurd door de Raad van Toezicht. Vanwege de ingrijpende bezuinigingen op dagbesteding en de onzekerheid over het toekomstig wettelijk financieel kader (Wmo) heeft de Raad van Bestuur in 2010 besloten de voortgang van het nieuwbouwproject te temporiseren en af te wachten in welke richting de voor de bekostiging relevante wet- en regelgeving zich gaat ontwikkelen. De onzekerheid over de invulling van het wettelijk financieel kader op grond van de Wmo alsmede de grote korting op de tarieven van vervoer van en naar dagbesteding geldt ook voor het jaar 2012. Het is derhalve niet opportuun alsnog over te gaan tot nieuwbouw en derhalve moeten alternatieve plannen voor deze locatie worden ontwikkeld. Reden waarom In 2012 is besloten tot een grootscheepse opknapbeurt van het activiteitencentrum. Nieuwbouw woonvorm Bergen In december 2009 heeft de Raad van Toezicht goedkeuring gegeven aan het businessplan voor nieuwbouw voor de woonvorm in Bergen, onder het voorbehoud dat aan het tarief een kindtoeslag wordt toegevoegd en het aanbestedingsresultaat de begrote bouwsom niet overtreft. In het voorjaar heeft de NZa aangegeven dat de kindtoeslag er komt. Eind november bleek het resultaat van de aanbesteding binnen de begroting te zijn gebleven. Alle cliënten en het personeel zijn op 14 december 2010 verhuisd naar het gebouw Mirembe van de St Josephstichting aan de Nesdijk 35 te Bergen. Gedurende de sloop van de bestaande huisvesting en oplevering van de nieuwbouw van de woonvorm bleven zij gehuisvest in Mirembe. In juli 2012 heeft de officiële opening plaatsgevonden van de nieuwe woonvorm. De woonvorm biedt huisvesting aan 40 kinderen en jeugdigen verdeeld over twee gebouwen, een gebouw voor de kinderen en een gebouw voor de oudere jeugdigen opdat zij meer zelfstandig kunnen functioneren. Nieuwbouwplan VSO De Alk De schoolbesturen Heliomare Onderwijs en Tabijn gaan twee scholen realiseren naast het wijkcentrum De Oever aan de Amstelstraat in Oudorp (Alkmaar). Op dit terrein komt een school van de VSO-afdelingen De Alk en De Ruimte (voor kinderen met een verstandelijke en lichamelijke beperking in de leeftijd van 12 tot 20 jaar) en de Christelijke Basisschool De Prinsenhof II. In 2012

23

zijn de eerste palen de grond ingegaan. Oplevering en ingebruikname staat gepland vanaf april/mei 2014. Uitbreiding woonvorm Krommenie In de huidige woonvorm wonen 14 cliënten met een niet-aangeboren hersenletsel. Vanwege de vraag naar meer woonplaatsen voor deze specifieke doelgroep vindt uitbreiding van het aantal woningen plaats. Een heel nieuw appartementen complex met 8 eenpersoons huishoudens en een gezamenlijke ruimte wordt als het ware tegen het bestaande bouw aangebouwd. Expertisecentrum Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH) Heliomare heeft veel geïnvesteerd in de ontwikkeling van competenties van de medewerkers, kennismanagement en organisatorische aanpassingen op gebied van NAH, waardoor Heliomare zich met recht een expertisecentrum NAH mag noemen. Door middel van diverse publicaties en interviews heeft Heliomare hier ruchtbaarheid aan gegeven. Doel van het NAH-expertisecentrum is alle mensen in Noord-Holland (van jong tot oud), die op de een of andere manier een hersenletsel oplopen, of in het verleden hersenletsel opgelopen hebben (met of zonder motorische gevolgen), en kampen met de gevolgen op sociaal-maatschappelijk gebied (of hiermee mogelijke problemen kunnen krijgen), weten dat zij contact kunnen opnemen met Heliomare voor informatie of hulp omdat Heliomare in de regio over de meeste expertise op het gebied van NAH beschikt. Samenwerking en kennisuitwisseling tussen de verschillende bedrijfsonderdelen van Heliomare was en is daarbij een belangrijk doel. Bij Revalidatie zijn nieuwe behandelmodules ontwikkeld en is sinds 2008 NAH gepositioneerd binnen één afdeling: de NAH-poli volwassenen. Dit is een doorslaand succes waarbij een extra toestroom van het aantal NAH-cliënten merkbaar is. Ook de NAH-kinderpoli, een van de weinige poliklinieken in Nederland die zich specifiek richt op de behandeling van kinderen en jongeren met NAH, voldoet aan een behoefte. Heliomare participeert in diverse landelijke onderzoeken. Heliomare levert een actieve bijdrage aan de landelijke ontwikkeling en implementatie van een onderwijsprotocol, en de diagnostiek en behandeling van NAH-kinderen en jongeren. Een observatieklas is gestart bij Heliomare, waar kinderen met NAH worden geanalyseerd. De observatieklas is opgezet om te voorkomen dat leerlingen met NAH in een neerwaartse spiraal belanden en om ervoor te zorgen dat zij hier uit komen. De leerlingen volgen in de observatieklas een intensief individueel programma van minimaal zes weken tot maximaal tien maanden. Een deskundige leraar verzorgt samen met een leraarondersteuner de begeleiding van de klas. Daarnaast is aan de klas een neuropsycholoog verbonden, die de leerling en het team begeleidt. Een revalidatiearts, maatschappelijk werker en gezinsondersteuner zijn onderdeel van het team. Indien nodig worden aanvullende therapieën aangeboden zoals fysiotherapie, ergotherapie en logopedie. Het oppakken van het onderwijs en het weer leren functioneren in een groep worden stap voor stap voorbereid. Uiteindelijk besluiten het team, de ouders en de leerling gezamenlijk welk uitstroomperspectief haalbaar en wenselijk is. Het advies komt tot stand op basis van observatie, diagnostiek, begeleiding en behandeling gericht op onderwijsbelasting en onderwijsmogelijkheden. Het kan betekenen dat de leerling teruggaat naar het regulier onderwijs, eventueel met ambulante begeleiding, of dat hij of zij naar het speciaal onderwijs wordt verwezen. Wanneer terugkeren in het onderwijs niet meer tot de mogelijkheden behoort, wordt gezocht naar een geschikte vorm van dagbesteding. Heliomare heeft als een van de weinige revalidatiecentra in Nederland veel expertise opgebouwd op gebied van SAS (Slaapapneu Syndroom: ademstilstanden tijdens de slaap), mede dankzij een innovatiesubsidie van ZonMw. Om deze kennis te verspreiden heeft Heliomare in maart 2012 een landelijk symposium slaapapneu georganiseerd. Open dag Op 17 maart 2012 opende Heliomare haar deuren tijdens de Open Dag van Zorg en Welzijn. In het totaal waren 17 locaties van Heliomare geopend. We hebben op deze dag laten zien wat we doen.

24

Research & Development (R&D) Research & Development heeft als missie toegepast wetenschappelijk onderzoek te doen op het gebied van revalidatie, onderwijs, sport, arbeidsintegratie, wonen en dagbesteding. Door de onderzoeksresultaten te implementeren in de dienstverleningsprocessen van Heliomare (verzilveren van de kennisontwikkeling binnen Heliomare) wordt een bijdrage geleverd aan de kwaliteit van leven van mensen met een beperking. Daarnaast wordt de opgebouwde expertise aangeboden aan cliënten en zorgverleners van buiten Heliomare. In het R&D-beleidsplan 2011-2013 staat dat de komende jaren specifiek ingezet wordt op het verzilveren van de kennisontwikkeling binnen Heliomare. Daartoe zijn twee aandachtsgebieden geformuleerd: 1. Toegepast wetenschappelijk onderzoek op academisch niveau verankeren binnen activiteitenplannen van de verschillende bedrijfsonderdelen van Heliomare; 2. Initiatiefrijk en competitief optreden binnen landelijke onderzoeksprogramma’s. Daarnaast wil R&D in de periode 2011-2013 onderzoeksinitiatieven vanaf de werkvloer een extra stimulans geven. Daartoe zal R&D een stimuleringsfonds oprichten voor onderzoeks-/innovatieprojecten van de bedrijfsonderdelen. Het onderzoek dat uitgevoerd wordt vanuit R&D is onderverdeeld in 6 thema’s: arbeidsre-integratie, klinische bewegingsanalyse, NAH, meten van zorg, dagbesteding & wonen en kind & jeugd. In totaal liepen er in 2012 meer dan 60 onderzoeken, minimaal 1 per thema. Een speciale plaats wordt ingenomen door de 6 promotieonderzoeken waarvan er 2 een doorstart hebben gemaakt in 2012. Bij die promotieonderzoeken wordt niet alleen samengewerkt met de verschillende bedrijfsonderdelen van Heliomare maar ook met diverse universiteiten. Na een eerste promotie in 2009 wordt op 19 maart 2013 het tweede door R&D geïnitieerde promotieonderzoek afgerond door middel van een wetenschappelijke promotie. Alle onderzoeken samen hebben ertoe geleid dat er in 2012 11 publicaties in internationale wetenschappelijke tijdschriften, 18 publicaties in vaktijdschriften en 5 boeken of boekhoofdstukken zijn verschenen vanuit Heliomare. Tevens zijn er 68 congresbijdragen geleverd door medewerkers van Heliomare (waarvan 26 op een internationaal congres). Door de groei die R&D in de afgelopen jaren heeft doorgemaakt is de huidige werkruimte te krap geworden. Nadat in 2009 al een tweede ruimte in gebruik is genomen is in 2012 gestart met het realiseren van een geheel nieuw onderkomen. April 2013 zal de nieuwe huisvesting worden opgeleverd waarbij het huidige kenniscentrum, bewegingslaboratorium en inspanningslaboratorium samengevoegd worden tot één locatie waar vanuit alle activiteiten van R&D plaats zullen gaan vinden. Zelfstandig Behandel Centrum (ZBC) Heliomare Voor een goede borging van de commerciële activiteiten, zoals het Vitaliteitcentrum, is begin 2008 de Stichting ZBC Heliomare opgericht. Met de zorgverzekeraars is afgesproken dat het merendeel van de activiteiten in het Vitaliteitcentrum vanaf 2010 vanuit de Zorgverzekeringswet wordt bekostigd, en als zodanig wordt meegenomen in de totale RBU-productieafspraak voor Heliomare Revalidatie (Stichting Heliomare). Stichting ZBC Heliomare heeft als ‘hoofdaannemer’ namens de 14 erkende partners van Stichting Vroege Interventie Revalidatiezorg een overeenkomst afgesloten met de verzekeringscombinatie UVIT voor het aanbieden van Multidisciplinaire Eerstelijns Revalidatie (MER) aan UVIT-verzekerden (Univé, VGZ, IZZ, IZA en Trias). De Multidisciplinaire Eerstelijns Revalidatie is ontwikkeld om te voorkomen dat werknemers langdurig uitgeschakeld zijn. De Multidisciplinaire Eerstelijns Revalidatie (MER) bestaat uit een diagnostiekgedeelte en een arbeidsrevalidatie gedeelte. Eind 2010 zijn ook afspraken gemaakt met CZ zorgverzekeraars voor het aanbieden van MER-dienstverlening aan verzekerden van CZ.

25

4.3 Algemeen kwaliteitsbeleid Keurmerken Arbeidsintegratie Het bedrijfsonderdeel Arbeidsintegratie en dan met name de unit Re-integratie en Vitaliteit werkt volgens de normen van het keurmerk Blik op Werk voor arbo-, interventie- en re-integratiebedrijven. Heliomare Arbeidsintegratie is in 2012 weer getoetst. De verwachting is dat de organisatie opnieuw wordt gecertificeerd door de Stichting Blik op Werk. In 2012 zijn voorbereidende acties voortgezet om Arbeidsintegratie eind 2013 gecertificeerd te worden volgens het Europese kwaliteitsmanagementsysteem Equass. Onderwijs Heliomare Onderwijs houdt zich minimaal aan de normen die worden gesteld door de Inspectie van het Onderwijs. De inspectie beoordeelt de kwaliteit van het onderwijs van bijna alle onderwijsinstellingen in Nederland. De inspectie gebruikt bij de beoordeling het ‘Toezichtkader speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs 2005’. Revalidatie en Sport In 2012 is er een externe audit uitgevoerd bij Heliomare Revalidatie en Sport. Het resultaat is dat het HKZ-certificaat is gehandhaafd. Het gaat om het HKZ certificatieschema Medisch Specialistische Revalidatiezorg van de Stichting Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling in de Zorgsector. Wonen en Dagbesteding In 2012 is er een externe audit uitgevoerd bij Heliomare Wonen en Dagbesteding. Het resultaat is dat het HKZ-certificaat is gehandhaafd. Het gaat om het HKZ certificatieschema gehandicaptenzorg 2008. Planetree Heliomare is in 2012 gestart met de werkwijze Planetree. Planetree is een werkwijze om mensgerichte zorg daadwerkelijk te realiseren. Organisaties die samenwerken met Planetree melden resultaten als een toename van cliënttevredenheid, een toename van medewerkertevredenheid (aantrekkelijk om te werken), een sterke verbetering van de samenwerkingscultuur, een groei van innovatieve diensten, een prettige en aangename fysieke omgeving en door dit alles een onderscheidende positionering. De aanpak van Planetree gaat Heliomare helpen om in een sterk veranderende omgeving waarin de druk van de bezuinigingen als gevolg van stelselwijzigingen op zowel Heliomare als de klant groot zal zijn, de klantbeleving te verhogen en de verwachtingen te overtreffen door de klant nog beter te bedienen, ontwikkeling van medewerkers en innovatie te stimuleren, de synergie te versterken en Heliomare daarmee te onderscheiden in de markt. De samenwerking met de Stichting Planetree is in 2012 gestart en wordt in 2013 voortgezet binnen Heliomare. Heliomare kiest er uitdrukkelijk voor om Planetree en Lean Six Sigma gezamenlijk in de organisatie te implementeren. In oktober 2012 is in dit kader een interne coördinator Planetree/Lean Six Sigma aangesteld.

Klachten Klachten van cliënten Soms uit een cliënt zijn/haar mening in de vorm van een klacht. Als het voor een cliënt om wat voor reden dan ook niet (meer) mogelijk is de klacht rechtsreeks met de betrokken medewerker te bespreken, dan kan hij of zij rechtstreeks via de website van Heliomare een klachtenformulier invullen. Klachtencontactpersonen kunnen daarnaast zelf ook een klacht invoeren in het systeem. In 2012 zijn in totaal 33 klachten gemeld. De klachtencontactpersonen hebben daarvan 30 klachten kunnen bemiddelen. De klachtencommissie is in 2012 eenmaal bij elkaar geweest om een klacht te

26

behandelen. Deze klacht betrof het bedrijfsonderdeel Arbeidsintegratie en is op alle punten ongegrond verklaard. Eén klacht van Revalidatie en één klacht van Arbeidsintegratie konden i.v.m. de complexiteit nog niet afgesloten worden in 2012. Nadere bestudering van de klachten waarbij in het overzicht niet vermeld staat welk soort klacht het betrof gaf aan dat ‘bejegening’ het grootste aantal klachten betreft, gevold door dienstverlening. Behandeling, voorzieningen en ‘anders scoren allen slechts 1 klacht. In het verslagjaar heeft een jaarlijks evaluatiegesprek tussen Raad van Bestuur, voorzitter van de klachtencommissie en ambtelijk secretaris plaatsgevonden. In 2012 vond geen studiedag plaats voor de klachtencontactpersonen, wel waren er op initiatief van de ambtelijk secretaris twee gezamenlijke bijeenkomsten voor zowel leden van de klachtencommissie als klachtencontactpersonen. Hoofdonderwerp van deze bijeenkomsten was het goed in kunnen blijven spelen op maatschappelijke veranderingen in de wijze waarop klachten worden ingediend. Met name het feit dat cliënten of hun familieleden/verwanten regelmatiger dreigende taal uiten zowel in woord als geschrift om hun klacht en eis tot een oplossing te onderstrepen. N.a.v. deze bijeenkomsten is afgesproken met de bestuurssecretaris om alle klachtencontactpersonen in 2013 na/bij te scholen in het kader van omgaan met agressieve bejegening. Procedure bij financiële geschillen tussen cliënten en Heliomare Heliomare is aangesloten bij de Geschillencommissie Zorginstellingen. Cliënten van Revalidatie, Wonen en Dagbesteding kunnen bij een financieel geschil met Heliomare tot een bedrag van € 5.000 een beroep doen op de Geschillencommissie Zorginstellingen. Adviezen van de Geschillencommissie Zorginstellingen zijn bindend. Wanneer een cliënt in het gelijk wordt gesteld, keert de instelling dan ook het toegewezen bedrag, inclusief € 50,- klachtengeld, uit. Klachten van medewerkers Er zijn binnen Heliomare twee commissies om klachten van medewerkers in ontvangst te nemen. Commissie individuele klachten De commissie individuele klachten kan door een medewerker worden ingeschakeld als hij of zij van mening is dat de werkgever onredelijk gehandeld heeft. In 2012 is er bij deze commissie geen klacht ingediend. Commissie ongewenst gedrag / externe vertrouwenspersoon Een individuele medewerker kan aan de commissie aangeven dat er sprake is (geweest) van ongewenst gedrag tijdens het werk. Over 2012 is geen melding ontvangen. Veiligheid In deze paragraaf wordt aandacht besteed aan de onderwerpen: veiligheid van cliënten, veiligheid van medewerkers. Veiligheid van cliënten Vanzelfsprekend heeft veiligheid de aandacht van Heliomare. Medewerkers van Heliomare hebben dagelijks aandacht voor risicovolle situaties in de cliëntenzorg. De Raad van Toezicht bespreekt dit thema minimaal 1x per jaar. In 2012 is een integraal veiligheidsplan opgesteld. Het bevorderen van het melden van incidenten en risico’s Heliomare heeft een Incident Melding Systeem (IMS), waarbij medewerkers digitaal een incident kunnen melden. ste de De leidinggevende ( binnen IMS de 1 en 2 afhandelaar genoemd) nemen de ste de verantwoordelijkheid om te reageren op de meldingen in IMS. De 1 en 2 afhandelaar zijn

27

verantwoordelijk voor de toegewezen locaties, zij moedigen medewerkers aan om incidenten te melden zodat er trends zichtbaar zijn. ste de De trends worden door de 1 en 2 afhandelaar omgezet in verbeteracties zoals aanscherpen van protocollen en het invoeren van extra veiligheid interventies. Er zijn in 2012 binnen Heliomare 708 incidenten gemeld in IMS. Aantal per jaar 2012 Client Ja 645 betrokken Nee 63 Jaar 708 totaal

Leidinggevenden moedigen medewerkers aan om fouten en bijna-ongevallen en agressie-uitingen te melding omdat hieruit trends gehaald kunnen worden. Het kan ook een signaal zijn om extra trainingen of begeleiding te bieden aan medewerkers. Verbeteracties zijn doorgaans gericht op aanscherping van protocollen, invoeren van extra controles en acties gericht op bevordering van de veiligheidscultuur. Veiligheid en gezond werken medewerkers In het meldsysteem (IMS) voor fouten en (bijna) ongevallen kunnen ook meldingen worden gedaan waar enkel medewerkers bij betrokken waren. Er zijn in 2012 binnen Heliomare in totaal 63 meldingen gedaan waren enkel medewerkers bij betrokken waren. Veilig en gezond werken is voor Heliomare een belangrijk onderwerp. Zo is een groot aantal plannen van aanpak van de Risico-inventarisatie en – evaluatie (RI&E) geëvalueerd en was er aandacht voor het hoe en waarom van melden van incidenten, gevaarlijke situaties, ongewenste omgangsvormen, brandveiligheid, machineveiligheid etc. Een ander belangrijk onderwerp is de duurzame inzetbaarheid van medewerkers. Hiervoor zijn veel werkplekadviezen uitgevoerd, (til)hulpmiddelen aangeschaft en is via scholing gewerkt aan de bewustwording van medewerkers hoe gezond en veilig te werken. Heliomare arbo is “vraagbaak” voor medewerkers op het gebied van arbeidsomstandigheden. De afdeling ontvangt dagelijks veel reacties. De meeste e-mails gaan over het onderwerp veiligheid, brandveiligheid, binnenklimaat en de uitvoering van de plannen van aanpak van de RI&E’s. Om gezondheidsklachten door beeldschermwerk en lees/schrijfwerk te voorkomen, is ook in 2012 veel aandacht besteed aan werkplekonderzoek. Dit werkplekonderzoek vond plaats binnen de gehele corporate Heliomare. Het werkplekonderzoek is veelal uitgevoerd door de afdeling ErgoABC van Heliomare. De locaties van Heliomare hebben ook in 2012 (per gebouw) een jaarplan bedrijfshulpverlening opgesteld dat voldoet aan de arbo-regelgeving. Dat houdt in: het opleiden van BHV-ers, het optreden van medewerkers bij brand met bijbehorende instructies, het opstellen van ontruimingsplannen en uitvoeren van ontruimingsoefeningen en het aanstellen van voldoende bedrijfshulpverleners. Om de geoefendheid van de BHV-ers te garanderen vinden de herhalingsscholingen BHV in een BHV-oefencentrum plaats waar calamiteiten “realistisch” te beoefenen zijn. De nachtbeveiligers van Heliomare ontvangen een speciaal op hun taak afgestemde BHV-scholing. Vanaf 1 januari 2011 worden alle BHV-ers tijdens de jaarlijkse bijscholingscursus getraind in het gebruik van de AED tijdens het reanimeren. Wekelijks is de bedrijfsarts twee dagen in de week aanwezig op de locatie REA-college voor het verrichten van spreekuur in het kader van verzuimbegeleiding en preventieve (arbeidsomstandigheden-) consulten.

28

De verzuimconsulente heeft wekelijks telefonisch spreekuur en is voor de medewerker vaak het eerste aanspreekpunt van de arbodienst bij een ziekmelding die langer dan 10 dagen duurt. De verzuimconsulente verwijst door naar de bedrijfsarts op indicatie of als de verzuimperiode langer dan 10-12 weken gaat duren. Overleg met leidinggevenden c.q. management vindt structureel plaats in regelmatig gehouden SMT’s (frequentie variërend per afdeling, eens per 6-8 weken). Aanwezig zijn daarbij de personeelsconsulent, de bedrijfsarts (in gezelschap soms van de verzuimconsulente) en een vertegenwoordiger van het management van de afdeling. Het doel is het management te adviseren op het gebied van casuïstiek en beleidsmatige zaken. 4.4 Personeelsbeleid Personeelsformatie en –kosten De formatie in Heliomare wordt gestuurd aan de hand van maandelijkse formatierapportages. Deze rapportages geven zowel de begrote formatie en de begrote personeelskosten weer als de gerealiseerde formatie en de gerealiseerde personeelskosten. Tevens worden in de formatierapportage de kosten van personeel niet in loondienst weergegeven. De rapportages worden maandelijks aangeleverd. De formatie ultimo 2012 bedroeg 1.033 fte (excl. stagiaires en oproepkrachten Onderwijs). Het aantal medewerkers eind 2012 was 1.587. Verloop In 2012 zijn 170 medewerkers in dienst getreden, waarvan 152 met een tijdelijk dienstverband, 18 medewerkers met een dienstverband voor onbepaalde tijd. Van 118 medewerkers is een dienstverband be-/geëindigd, waarvan 90 medewerkers met een dienstverband voor bepaalde tijd. Met 28 medewerkers is een dienstverband voor onbepaalde tijd geëindigd. Mobiliteit Enkele belangrijke onderdelen van het mobiliteitsbeleid zijn: • De medewerker is verantwoordelijk voor de eigen loopbaan, is zelf de regisseur; • De leidinggevende stimuleert de medewerker in zijn/haar ontwikkelingswens en creëert mogelijkheden in de voorwaardelijke sfeer; • De afdeling PSZ adviseert en faciliteert. Mobiliteit is voor alle leidinggevenden een speerpunt in hun personeelsbeleid. Er wordt samengewerkt met alle bedrijfsonderdelen om dit te bereiken. Leidinggevenden nemen steeds gemakkelijker contact op met elkaar en zijn altijd graag bereid een collega uit een ander bedrijfsonderdeel te informeren over de evt. mogelijkheden binnen hun bedrijfsonderdeel. Concreet zijn er in 2012 op het gebied van mobiliteit 36 bewegingen geweest. 10 medewerkers horizontaal 19 medewerkers naar een hoger ingedeelde functie 7 medewerkers naar een lager ingeschaalde functie.

Ziekteverzuim De verzuimnorm is voor Heliomare vastgesteld op 4,5%. Heliomare is landelijk aangesloten bij Vernet. Vernet registreert onder meer voor de ziekenhuizen en de gehandicaptenzorg periodiek de verzuimcijfers. Voor onderwijs is dit niet het geval. Het door Vernet gemeten landelijke verzuimpercentage voor het eerste ziektejaar bedroeg in 2012 4,18 % voor de ziekenhuizen en 4,81% voor de gehandicaptensector (landelijk).Het verzuimpercentage van Heliomare (inclusief onderwijs) volgens de eigen Cognos-rapportage bedroeg 4,32%.

29

De verzuimkosten voor Heliomare (excl. Onderwijs) voor het eerste ziektejaar over 2012 bedroegen € 1.248.793,- over gemiddeld 1.042 personen (2011: € 1.406.755,- over gemiddeld 907 personen) Voor de verschillende bedrijfsonderdelen geven de verzuimcijfers het volgende beeld (tussen haakjes de cijfers over 2011). Revalidatie: 5,7 (5,4) Sport: 2,4 (1,7) Wonen: 3,73 (3,75) Dagbesteding: 3,40 (3,89) Arbeidsintegratie: 4,02 (4,0) Facilitair bedrijf: 4,8 (6,5) Staf: 3,7 (1,4) Voor Heliomare Onderwijs registreert Vernet geen gegevens. Het verzuimpercentage over het eerste ziektejaar van Heliomare Onderwijs bedroeg over 2012 5,52% (5,55% in 2011). Medewerkerstevredenheidsonderzoek In 2012 is een medewerkerstevredenheidsonderzoek (MTO) gehouden. Hierna volgt een samenvatting van de belangrijkste conclusies: Er zijn 1551 vragenlijsten elektronisch verstuurd, daarvan zijn 1065 terugontvangen. Dit betekent een respons van 68,7%. Het vorige MTO (uit 2010) had een respons van 55,9%. Ten opzichte van de respons in 2010 is de respons van 68,7% een forse vooruitgang. De benchmark heeft een gemiddelde respons van 64%. Tabel Scores MTO 2012 Heliomare corporate Huidige

Vorige

Benchmark

Top 3

meting

meting

VGN

Benchmark VGN

Algemene beoordeling Algemene tevredenheid

7,4

7,5

7,3

8,2

Werkzaamheden

7,2

7,4

7,3

7,8

Arbeidsomstandigheden

6,0

6,2

6,2

7,2

Directe collega’s

8,1

8,1

7,8

8,3

Direct leidinggevende

7,0

6,9

7,2

7,8

Organisatie

6,5

6,6

6,9

8,1

Ontwikkelingsmogelijkheden

6,4

6,3

6,4

7,3

Beloning

5,5

5,1

5,6

6,5

Hoofdvragen

De algemene tevredenheid scoort een 7,4. Een daling ten opzichte van de vorige meting. Vergeleken met de Benchmark, die een 7,3 laat zien, is dit een echter significant beter resultaat. Deze score toont aan dat de medewerkers tevreden zijn bij Heliomare. De resultaten waren begin december 2012 bekend en zijn met het management besproken. Ten tijde van het opstellen van dit jaardocument was de organisatie nog bezig met het opstellen van verbeteracties.

30

4.5 Financieel beleid Gang van zaken tijdens het boekjaar en toestand per balansdatum De totale bedrijfsopbrengsten van de groep Heliomare is licht gestegen van € 84.679.789,- naar € 84.989.321,-. De stijging van het wettelijk budget/omzet DBC’s A-segment bedraagt € 552.224,De opbrengsten bij Onderwijs (subsidies van OC&W) zijn gedaald met € 756.085,-. Het totale resultaat van de groep Heliomare over het verslagjaar komt uit op positief € 678.956,-. Dit is € 153.165,- lager dan het resultaat van € 832.121,- in 2011. Het resultaat is negatief beïnvloed door enkele eenmalige posten zoals de afboeking van aanloopkosten project Kinder- en jeugdcentrum Beverwijk ter grootte van € 555.854,- en extra afschrijvingslasten door aanpassing van de restwaardes op gebouwen ter grootte van € 418.155,-. Daarnaast is een bijzondere waardevermindering van totaal € 1.284.793,- geboekt op drie woonvoorzieningen als resultaat van een impairment analyse van het vastgoed. Wanneer deze bijzondere posten buitenbeschouwing gelaten worden, komt het genormaliseerde jaarresultaat van 2012 komt uit op circa € 2.937.758,-. De toename van het eigen vermogen is gelijk aan het resultaat en daarmee bedraagt het eigen vermogen ultimo 2012 € 21.010.498,-. Treasury statuut In 2012 heeft Heliomare het Treasury Statuut geactualiseerd. Tevens is er een beleidsnotitie Treasury opgesteld tijdens het begrotingsproces 2013 waarin de beleidsafspraken op het gebied van Treasury zijn vastgelegd. In het Treasury Statuut wordt ook expliciet aandacht besteed aan het gebruik van financiële instrumenten en rentederivaten. Heliomare maakt geen gebruik van rentederivaten. Het is belangrijk dat Heliomare zich bij het afsluiten van rentederivaten bewust is van de risico’s van rentederivaten en de invloed die rentederivaten kunnen hebben op de organisatie en processen. In de statuten van Heliomare is in 2012 opgenomen dat voor het afsluiten van derivaten (naast advies van een extern deskundige) altijd uitdrukkelijke toestemming vereist is van de Raad van Toezicht. Liquiditeit De liquiditeit geeft de mate weer, waarin Heliomare in staat is om op korte termijn aan haar direct opeisbare verplichtingen te voldoen. De current ratio is een kengetal om de financiële toestand en specifiek de liquiditeit van een bedrijf te meten. Het geeft de mate aan waarin de verschaffers van het kort vreemd vermogen (kortlopende schulden) uit de vlottende activa kunnen worden betaald. Deze wordt met de volgende formule berekend: vlottende activa (inclusief liquide middelen) gedeeld door de kortlopende schulden. Ultimo 2011 was de current ratio 1,5, hetgeen een gezonde waarde is. De current ratio is in 2012 licht gestegen en komt ultimo 2012 uit op 1,7. Daarnaast is de Debt Service Coverage Ratio (DSCR) een kengetal om te beoordelen of er voldoende operationele kasstromen worden gegenereerd voor rente en aflossing. De DSCR ultimo 2012 is 2,4. De norm is minimaal 1,1. Solvabiliteit De solvabiliteit wordt bij zorginstellingen meestal uitgedrukt door het eigen vermogen als percentage van de bedrijfsopbrengsten te berekenen. Bij de beoordeling van solvabiliteit wordt daarnaast in de regel gebruik gemaakt van de gangbare ratio eigen vermogen als percentage van het totale vermogen. Het eigen vermogen als percentage van de bedrijfsopbrengsten is gestegen van 24,0% in 2011 naar 24,7% in 2012. Het eigen vermogen als percentage van het totale vermogen stijgt van 31,3% in 2011 naar 34,8% in 2012. Beide ratio’s liggen ruim boven de gangbare normen. Kasstromen De inkomende kasstroom van Heliomare bestaat voor een deel uit 'vaste bekostiging' en komt voor de andere deel binnen op factuurbasis. De vaste bekostiging is ten behoeve van Onderwijs, Arbeidsintegratie en Wonen en Dagbesteding, de andere helft betreft met name de declaraties aan de zorgverzekeraars voor het onderdeel Revalidatie. In 2012 is de facturatie van DBC producten laat op gang gekomen vanwege de vertraging in contractafspraken met de zorgverzekeraars en de

31

systeemwijzigingen. Hierdoor is de positie van het onderhanden werk ultimo 2012 toegenomen. Daar tegenover is in het vierde kwartaal van 2012 een extra voorschot van één van de zorgverzekeraars ontvangen. De uitgaande kasstroom betreft de salarissen, loonheffing en sociale premies, crediteuren inclusief alle investeringen en rente en aflossing. In 2012 had Heliomare een positieve kasstroom uit operationele activiteiten, een uitgaande geldstroom voor investeringen en een negatieve kasstroom uit financieringsactiviteiten. Financiering Op het gebied van de financieringsstructuur conformeert Heliomare zich aan de ‘gouden balansregel’. Dit houdt in dat vaste activa gefinancierd worden met lang eigen en vreemd vermogen. Als interne protocollering voor evenwichtig balansbeheer wordt aangehouden dat voor de ratio vaste activa/(eigen vermogen + voorzieningen+ langlopende schulden) een waarde tussen 0,5 en 0,8 wordt nagestreefd. Zowel ultimo 2011 als ultimo 2012 was deze waarde 0,8. De reguliere exploitatierekening en de bouwkredieten zijn ondergebracht in een zgn. ‘compte joint’ rekening waardoor de debetsaldi van de bouwkredieten worden verrekend met het creditsaldo van de exploitatierekening. 4.6 Samenleving en belanghebbenden Samenleving Heliomare heeft veel te bieden aan zorg, onderwijs en dienstverlening aan mensen met een dreigende of reeds bestaande handicap. Wij bieden hen díe ondersteuning die zij nodig hebben om zo goed als mogelijk zelfstandig te kunnen functioneren in de maatschappij, variërend van preventie, kortdurende interventies tot levensloopbestendige zorg en ondersteuning. De holistische mensvisie van Heliomare is dat wij de essentiële waarde van vrijheid en zelfstandigheid erkennen. Daarom scheppen wij de voorwaarden waaronder klanten met een dreigende of aanwezige handicap hun zelfstandigheid zo veel mogelijk kunnen herwinnen of behouden. De aanpak van Heliomare is individueel van aard, want iedere klant is uniek en vraagt om een eigen specifieke aanpak. De autonomie van de klant staat hierbij voorop. De klant zelf geeft aan wat hij wil in het leven en welke keuzes hij wil maken: de klant neemt de regie in eigen hand. Heliomare op haar beurt doet er alles aan om hiervoor de juiste ondersteuning te bieden. In het huidige tijdsgewricht wordt van ons meer verwacht dan alleen het uitvoeren van onze corebusiness. Om onze klanten zo goed mogelijk van dienst te kunnen zijn, willen wij onze werkzaamheden verrichten als maatschappelijk verantwoorde onderneming, waarbij we rekening houden met mensen binnen en buiten de onderneming (people), het leefmilieu (planet) en de productie en economische effecten van goederen en diensten (profit). Maatschappelijk verantwoord ondernemen richt zich op het versterken van de positieve effecten en het beperken van de negatieve effecten. Een belangrijk onderdeel van maatschappelijk verantwoord ondernemen is transparantie, dat betekent dat wij betrouwbaar zijn in onze bedrijfsvoering en er verantwoording over afleggen in ons jaardocument, waarbij wij aantonen dat de publieke middelen worden ingezet voor de doelen waarvoor deze bestemd zijn. Dit is een voorwaarde voor maatschappelijk ondernemen. Ondernemerschap draagt bij aan het realiseren van deze maatschappelijke doelstellingen. Vanuit de diverse bekostigingssystemen krijgt Heliomare echter niet altijd voldoende ruimte om ondernemende initiatieven te ontplooien. Toch doen wij er alles aan om binnen de marges van de regelgeving die kansen te benutten die goed zijn voor onze klanten, en daarmee ook goed voor onze maatschappelijke onderneming. Heliomare is ook een grote werkgever en biedt voor (nieuwe) medewerkers opleidingsmogelijkheden op alle niveaus. Door onderdeel te zijn van lokale, regionale en landelijke netwerken, en met andere zorgaanbieders ketens te vormen, realiseren we uitwisseling en vergroting van kennis en ervaring en creëren we zo meerwaarde voor hen die van onze diensten gebruik willen maken.

32

Meerwaarde voor mensen Zoals hierboven al vermeld gaat Heliomare uit van de essentiële waarde van vrijheid en zelfstandigheid van mensen. Daarom scheppen wij de voorwaarden waaronder klanten met een dreigende of aanwezige handicap hun zelfstandigheid zo veel mogelijk kunnen herwinnen of behouden. Hiervoor ontwikkelen wij steeds nieuwe programma’s, bijvoorbeeld voor specifieke doelgroepen als mensen met autistisch spectrum, mensen met NAH, en mensen met amputaties. Ons doel is om onze klanten weer zo zelfstandig mogelijk aan de maatschappij deel te kunnen laten nemen, bij voorkeur vanuit de thuissituatie. Waar mogelijk ondersteunen wij mensen bij het volgen van onderwijs of het verrichten van arbeid. Mocht dit niet meer mogelijk zijn, dan dragen wij zorg voor andere vormen van dagbesteding. Daar waar Heliomare mensen zelf geen zorg, onderwijs of ondersteuning kan bieden, gaan wij op zoek naar collega-instellingen waar deze diensten op kwalitatief hoogwaardig niveau wel worden geboden.

Meerwaarde voor de maatschappij Heliomare is een sterk merk op het gebied van zorg, onderwijs en ondersteuning voor mensen met een (dreigende) beperking. Het afgelopen jaar heeft Heliomare vele malen op positieve wijze de (regionale) kranten en televisie gehaald. Heliomare biedt een belangrijke bijdrage door mensen met een (dreigende) beperking te ondersteunen om in te maatschappij terug te kunnen keren. Heliomare neemt hiervoor nadrukkelijk het voortouw om de acceptatie en emancipatie van mensen met een lichamelijke beperking te stimuleren. Zo heeft Heliomare in 2011 samen met de andere instellingen binnen REA College Nederland actief gelobbyd om deze speciale beroepsopleiding voor jongeren met een beperking in stand te houden omdat zij vindt dat dit in het belang is van de cliënt. De werkzaamheden van Heliomare ter voorkoming van uitval uit het onderwijs- of arbeidsproces levert de maatschappij tevens een kostenbesparing op, aangezien hierdoor minder uitkeringsgelden en AWBZ-middelen uitgegeven hoeven te worden. Ook door research & Development, zorgvernieuwingsprojecten en nieuwe revalidatietechnieken levert Heliomare een bijdrage om mensen met een beperking beter te kunnen laten functioneren in de maatschappij. Meerwaarde voor het milieu Heliomare voldoet aan alle wettelijke normen op milieutechnisch gebied, inclusief voorschriften op het gebied van legionellapreventie. Daarnaast investeert Heliomare in energiebesparende maatregelen, zoals een Warmte Kracht Koppelinstallatie (WKK) en het toepassen van lichtafhankelijke schakelingen in de gebouwen van Heliomare. Ook aan afvalscheiding besteedt Heliomare veel aandacht. Belanghebbenden Begin 2006 is het beleid “Dialoog met belanghebbenden” vastgesteld. In deze beleidsnotitie is beschreven wie de belangrijkste belanghebbenden zijn, waarover deze belanghebbenden worden geïnformeerd en hoe deze belanghebbenden worden betrokken bij beleidsontwikkeling. Externe belanghebbenden zijn o.a. de zorgverzekeraars en zorgkantoren, de Inspectie voor de Gezondheidszorg, de Onderwijsinspectie, collega-organisaties, REC Noord-Holland, REA College Nederland, brancheorganisaties (o.a. VGN, NVZ, RN, etc.), ministeries (o.a. VWS, SZW, OCW), provincie Noord-Holland, gemeenten, Dorpsraad Wijk aan Zee, UWV, NZa, bank, accountant, Arbodienst, cliëntenorganisaties, opleidings- en onderzoekscentra en werknemersverenigingen, en omwonenden van de locaties van Heliomare. In 2013 zal dit beleid worden herzien.

33

5. Toekomstparagraaf Inleiding Vorig jaar is in het maatschappelijk verslag aangegeven dat het onvermijdelijk is dat de bedrijfsonderdelen van Heliomare de komende jaren te maken gaan krijgen met extra overheidsmaatregelen gelet op de economische crisis en het vertraagde effect hiervan op het overheidsbeleid en de -financiën. Zo werd in het toenmalig regeerakkoord voorgesteld om de functie dagbesteding van de AWBZ over te hevelen naar de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO), hetgeen de nodige bezuinigingen met zich zou brengen. Tevens zou op het budget van Passend Onderwijs landelijk 300 miljoen euro worden bezuinigd. Deze maatregelen zouden grote negatieve gevolgen hebben voor de dienstverlening van Heliomare. Op 21 april 2012 viel het Kabinet met als gevolg dat de bezuinigingen in het kader van Passend Onderwijs voor het grootste gedeelte geen doorgang hebben gevonden. De bezuiniging in het kader van Passend Onderwijs van 300 miljoen vond dan wel geen doorgang, de inhoudelijke wijzigingen vonden echter wel doorgang. Alle scholen (schoolbesturen) voor primair, voortgezet en speciaal onderwijs worden verplicht om op te gaan in regionaal ingedeelde samenwerkingsverbanden. Op 28 april 2012 sloten de fracties van CDA, VVD, D66, GroenLinks en ChristenUnie een voorlopig begrotingsakkoord, het zgn. Lente-akkoord. In dit akkoord werden bezuinigingsmaatregelen voorgesteld die tevens van grote invloed zijn op Heliomare. In het Lente-akkoord werd een bezuiniging van 150 miljoen ingeboekt op de vervoerskosten dagbesteding door een zeer aanzienlijke verlaging van de tarieven. Tevens werden de zgn. Agemagelden wegbezuinigd. In de aanloop naar de verkiezingen werd tevens duidelijk dat lichte ZZP’s (1 en 2) met grondslag VG en GGZ per 2013 worden afgeschaft en dat het beleid van VWS erop is gericht dat deze plaatsen niet worden opgevuld door andere cliënten, hetgeen leegstand tot gevolg zal hebben. Op 29 oktober jl. werd het nieuwe regeerakkoord ‘Bruggen slaan’ gepresenteerd door de regeringspartijen VVD en PvdA met opnieuw (extra) overheidsmaatregelen waarmee alle bedrijfsonderdelen van Heliomare de komende jaren te maken gaan krijgen. Het bedrijfsonderdeel W&D wordt door de huidige kabinetsplannen hard getroffen. Na het einde van het verslagjaar verscheen op 25 april 2013 de langverwachte brief Hervorming Langdurige Zorg van het Ministerie. Het regeerakkoord en de aanpassingen daarop vanuit het zorgakkoord vormen de basis. In het toekomstige stelsel van langdurige zorg blijft intramurale zorg beschikbaar voor degenen die deze nodig hebben. Zorg op grond van de kern-AWBZ is bestemd voor kwetsbare mensen, volwassenen en kinderen, die vanwege beperkingen niet meer in staat zijn in de thuisomgeving te wonen. Het gaat hierbij om een combinatie van het bieden van zorg, bescherming en veiligheid aan kwetsbare mensen waarbij sprake is van (soms volledig) regieverlies. Het kabinet wil bereiken dat enerzijds de kwaliteit van deze zorg voor de meest kwetsbaren optimaal is en anderzijds de meest kwetsbaren toegang houden tot deze 24-uurs intramurale zorg. Aangezien Heliomare de afgelopen jaren hard gewerkt heeft aan een gezonde financiële huishouding zijn wij bij machte de reeds bekende maatregelen geleidelijk door te voeren in onze bedrijfsvoering, waarbij wij de kwaliteitsstandaard voor cliënten van Heliomare op een acceptabel niveau houden. Belangrijkste wijzigingen per bedrijfsonderdeel Wonen Het kabinet zet het beleid om mensen langer thuis te laten wonen voort en wil hen zo lang mogelijk laten participeren in de eigen omgeving met steun via de Wmo. Het kabinet maakt gemeenten en zorgverzekeraars meer verantwoordelijk voor hulp thuis. Zij worden verantwoordelijk voor de ondersteuning en zorg die tot op heden in AWBZ-instellingen wordt geleverd. De AWBZ wordt verder uitgekleed tot een kern- AWBZ. Alle overige ondersteuning, begeleiding en verzorging (zoals dagbesteding) zal overgeheveld worden naar gemeenten en derhalve de WMO. Dit zal gepaard

34

gaan met een korting op het naar de gemeenten over te hevelen budget, met als gevolg dat de tarieven mogelijk lager zullen uitvallen dan de huidige NZa-tarieven. Uit de brief Hervorming Langdurige Zorg van 25 april 2013 blijkt m.b.t. Wonen het volgende: De huidige cliënten behouden hun recht op verblijf in een instelling. Bij de uitwerking houdt het kabinet rekening met de mogelijkheden en specifieke kenmerken van cliënten. Vooralsnog zijn deze in ZZP-termen omschreven, omdat de nieuwe afbakeningscriteria voor de kern-AWBZ in ontwikkeling zijn. Voor nieuwe cliënten van onderscheiden groepen betekent dit het volgende: - Voor een deel van de mensen met een verstandelijke beperking (ZZP VG3) ziet het kabinet mogelijkheden om thuis te wonen. Dat geldt niet voor mensen die sociaal zeer beperkt zelfstandig functioneren en een veilige en vertrouwde leef-, werk- en woonomgeving nodig hebben. Voor deze mensen, deels vanaf ZZP VG3 en volledig vanaf ZZP VG4, is zorg met verblijf beschikbaar binnen de nieuwe kern-AWBZ. - Mensen met een lichamelijke beperking en die in staat zijn regie te voeren, kunnen thuis wonen. Het betreft cliënten met een ZZP LG1 en LG3. Dit geldt niet voor cliënten met ZZP LG2 en met 2 ZZP LG4 en hoger, die zorg ontvangen via de kern-AWBZ. - Tot slot, dit kabinet ziet geen mogelijkheid thuis een integraal pakket aan ondersteuning en behandelzorg te verlenen aan licht verstandelijk gehandicapten met gedragsproblematiek (ZZP 3 LVG 1 t/m 5). Deze mensen krijgen zeer gespecialiseerde zorg die moeilijk in een thuisomgeving verleend kan worden. - Om cliënten met psychiatrische problemen langer thuis te laten wonen, gelden al andere beleidsafspraken. Met de GGZ-sector is in 2012 een bestuurlijk akkoord gesloten over het beperken van de jaarlijkse uitgavengroei. Ook is besloten tot een afbouw van een derde van de intramurale GGZ-capaciteit voor 2021 (ten opzichte van peiljaar 2008). Bij de uitwerking van die afspraken gaat de sector na voor welke doelgroepen en onder welke voorwaarden het voor cliënten mogelijk is om zelfstandig (al dan niet geclusterd) te wonen. Hoewel cliënten met ZZP GGZ3 niet reeds per 2015 zelfstandig wonen, streef het kabinet met partijen wel de ambitie na dit zoveel mogelijk in gang te zetten. Bij deze cliënten is vanaf ZZP GGZ3 sprake van zeer beperkte zelfredzaamheid en het soms (tijdelijk) verergeren van psychiatrische problemen, 4 waarbij intramurale behandeling of begeleid wonen noodzakelijk kan zijn. - Een deel van de intramurale zorg aan kinderen wordt ondergebracht in de Jeugdwet. Een uitzondering wordt gemaakt voor intensieve verblijfszorg die in de kern-AWBZ beschikbaar blijft voor kinderen onder de 18 jaar. Het gaat hierbij om ZZP LG 2 en 4-7; ZZP VG 4-8. Het beleid van VWS is er thans op gericht dat, indien en zodra cliënten met een ZZP dat niet langer tot de kern-AWBZ behoort uitstromen, deze plaatsen niet worden opgevuld door andere cliënten, hetgeen leegstand tot gevolg zal hebben. Dagbesteding Uit de brief Hervorming Langdurige Zorg van 25 april 2013 blijkt m.b.t. Dagbesteding het volgende: Gemeenten krijgen per 1 januari 2015 op grond van de Wmo een brede verantwoordelijkheid voor de ondersteuning van burgers die beperkt kunnen participeren. De aanspraken op extramurale zorg in de AWBZ komen te vervallen, de Wmo wordt aangepast en de bijbehorende budgetten worden overgeheveld naar gemeenten. Dit betekent geen overheveling van rijkstaken, maar wel een overheveling van het budget zodat gemeenten in grote beleidsvrijheid ondersteuning op maat kunnen organiseren. Derhalve kan men, anders dan aan de AWBZ, geen verzekerde rechten ontlenen aan de Wmo. De nieuwe en belangrijke rol die gemeenten daarin vervullen vraagt om een herijking van de Wmo. Het kabinet zal daarom later dit jaar een nieuw, integraal wetsvoorstel naar de Tweede Kamer sturen. Hierbij zijn onder meer de navolgende maatregelen en uitgangspunten van belang. Het aanhangige wetsvoorstel begeleiding zal worden ingetrokken: 2

De ZZP-klassen voor lichamelijk gehandicapten hebben een andere indeling die niet oploopt naar zorgzwaarte. In tegenstelling tot ZZP LG2 en LG4 en hoger, is bij cliënten met ZZP LG3 nog geen sprake van regieverlies en kunnen zij zelfstandig wonen. 3 Het gaat om cliënten boven de 18 jaar. Cliënten onder de 18 jaar met de grondslag LVG worden onderdeel van de nieuwe Jeugdwet. 4 De zorg bij psychische problemen voor personen jonger dan 18 jaar valt onder de Jeugdwet. Datzelfde geldt voor begeleiding van jongeren tot 18 jaar.

35

-

-

In 2014 blijft de aanspraak op dagbesteding op grond van de AWBZ bestaan. Per 2015 kan geen aanspraak meer worden gemaakt op de extramurale functies begeleiding, 5 kortdurend verblijf en bijbehorend vervoer in de AWBZ. Circa 75% van het budget wordt overgeheveld naar gemeenten voor de ondersteuning van mensen. Het kabinet investeert € 50 mln. in het opzetten van sociale wijkteams binnen gemeenten, waarmee de ondersteuning uit het gemeentelijk sociale domein afgestemd kan worden op het medisch domein.

De tarieven voor vervoer van cliënten van en naar dagbesteding zijn in 2012 aanzienlijk verlaagd. Door Heliomare is bezwaar aangetekend bij de NZa tegen de verlaging van de tarieven voor vervoer van LG cliënten waarbij een beroep is gedaan op de inherente afwijkingsbevoegdheid ex 4:84 Awb omdat vervoer van LG cliënten op andere wijze plaatsvindt en dus duurder is dan vervoer van VV cliënten of VG cliënten vanwege het rolstoelgebondenvervoer. Na einde verslagjaar is bekend geworden dat het bezwaar gegrond is en dat de tarieven voor rolstoelgebondenvervoer worden verhoogd. Tezamen met de afdelingen Strategisch Projectbureau en Markt & Innovatie bereidt Wonen & Dagbesteding zich voor op deze wijzigingen en speelt zij hierop in door met een kritisch oog het vastgoedbeleid te beoordelen, actief gemeentes te bezoeken teneinde expertise van Heliomare duidelijk voor het voetlicht te brengen, binnen de grenzen van het mededingingsrecht en derhalve in het belang van de kwaliteit de samenwerking met andere zorgaanbieders op te zoeken, etc. Onderwijs Het samenwerkingsverband verdeelt de middelen, inclusief de (zorg)middelen die nu nog rechtstreeks naar de scholen voor speciaal onderwijs gaan en regelt de inrichting van de zorg binnen het verband. Het toewijzen van de ondersteuning (lees: nieuwe vorm van indiceren) wordt ook door het samenwerkingsverband geregeld. De vorming van deze samenwerkingsverbanden komt op gang. In november 2013 dienen alle besturen voor Speciaal Onderwijs aangesloten te zijn bij één of meer samenwerkingsverbanden, afhankelijk van het aantal vestigingen in een regio. Heliomare Onderwijs participeert in alle samenwerkingsverbanden waar een substantieel aandeel van onze leerlingen onder valt. Revalidatie en Sport Afspraken met individuele zorgverzekeraars aangaande DBC/DOT producten zijn na een moeizaam en langdurig traject van onderhandelen voor 2012 afgerond. Dit betekende dat Heliomare eerst in oktober 2012 over kon gaan tot facturatie. Dit blijft ook voor 2013 een punt van aandacht. Voorts is te voorzien dat het onderhandelingstraject voor 2013 ook moeizaam een langdurig zal verlopen ook omdat de groei (kostenstijging) van het onderdeel revalidatie verder zal worden beperkt. Voorts wordt onderzocht of de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) vooraf kan toetsen of het door de verzekeraars gecontracteerde volume past binnen het begrotingskader zorg (gelijk de werking van de contracteerruimte in de AWBZ), hetgeen - als het volume niet past - een kortingsoperatie met zich kan brengen. Arbeid Het wetsvoorstel Werken naar Vermogen (WWnV) wordt vervangen door een nieuwe Participatiewet. Er vindt een afbouw van het aantal plaatsen in de sociale werkvoorziening plaats maar een groei van het aantal reguliere plaatsen voor arbeidsgehandicapten. Gemeenten krijgen binnen de wettelijke kaders ruimte om zelf beschut werk als een voorziening te organiseren. Op de bij de gemeenten en UWV beschikbare re-integratiemiddelen wordt een doelmatigheidskorting doorgevoerd.

5

Tot 18 jaar valt dit onder de verantwoordelijkheid van gemeenten in het kader van de Jeugdwet. Ditzelfde geldt voor persoonlijke verzorging. De ondersteuning en langdurige zorg aan jeugdigen vergt afstemming met onderwijs. De eventuele inzet van begeleiding, persoonlijke verzorging en verpleging tijdens onderwijstijd wordt nader uitgewerkt door de ministeries van OCW en VWS in samenwerking met de VNG en onderwijsraden.

36