Jaarplan en begroting 2015 Stichting Arnhemse Bedrijventerreinen
vastgesteld 3 februari 2015
Inhoud 1. 2. 3. 4.
Inleiding Werkwijze en organisatie Financiering en draagvlak De bedrijventerreinen 4.1 Het Broek 4.2 Westervoortsedijk 4.3 IJsseloord I 4.4 De Overmaat 4.5 Rijkerswoerd 4.6 Bakenhof 5. Koepelactiviteiten bedrijventerreinen en beheertaken 5.1 Intermediaire rol voor gemeente en andere stakeholders 5.2 Interne en externe communicatie 5.3 Bedrijfsbezoeken 5.4 Beheer informatiesysteem StABIS 5.5 Collectieve surveillance 5.6 Collectieve energie-inkoop, energiebesparing en afval 5.7 Samen op StAB voor een schoon bedrijventerrein 5.8 Eindejaarbijeenkomst 5.9 Beheer en onderhoud borden collectieve surveillance en bewegwijzering 5.10 Opstellen jaarverslag 2015 en jaarplan 2016 6. Koepelactiviteiten als impuls voor het ondernemingsklimaat in Arnhem 6.1 Vastgoed en vestigingsklimaat 6.2 Citymarketing en lokaal ondernemen 6.3 Scholing en werkgelegenheid 7. Toelichting op de begroting 7.1 Inkomsten 7.2 Uitgaven
3 4 5 6 6 7 7 8 9 9 11 11 11 11 11 12 12 13 13 13 13 14 14 15 15 16 16 17
Bijlagen 1. Schematisch overzicht jaarplan bedrijventerrein overstijgende activiteiten en bedrijventerrein specifieke activiteiten 2. Jaarkalender 2015 3. Begroting 2015
1. Inleiding In het voorjaar van 2014 is het beleidsplan van de Stichting Arnhemse Bedrijventerreinen (StAB) voor de periode 2015-2018 door het bestuur vastgesteld. In de voorgaande beleidsperiode zijn vooral de organisatie en werkwijze van StAB uitgekristalliseerd. Het bestuur kijkt positief terug op de bereikte resultaten en in het bijzonder op de participatie van ondernemers onder aanvoering van enthousiaste Bedrijventerrein Contactgroepen (BC’s) op elk van de zes open bedrijventerreinen. Het motto voor de nieuwe beleidsperiode is ‘nu en morgen’. Het bestuur streeft, naast de praktische voeten-in-de-klei benadering op de bedrijventerreinen, naar overkoepelende activiteiten met een positieve impuls voor het ondernemersklimaat in Arnhem. Het perspectief op langere termijn zorgt dat knelpunten eerder worden onderkend en maatschappelijk meer prioriteit krijgen. Extra aandacht en capaciteit hiervoor ondersteunt het werk van de BC’s op de bedrijventerreinen en draagt bij aan het draagvlak onder ondernemers en andere stakeholders voor het werk van StAB. Het jaarplan 2015 is de eerste concrete uitwerking voor uitvoering van het nieuwe beleidsplan. StAB 2015-2018, nu en morgen
Algemene doelstelling StAB Stichting Arnhemse Bedrijventerreinen initieert, coördineert en faciliteert activiteiten en projecten op de open Arnhemse bedrijventerreinen ter verbetering van de kwaliteit van de openbare en private ruimte en het algemene ondernemersklimaat. Dit bereikt StAB door: • bedrijven bij elkaar te brengen en business-to-business contacten te stimuleren; • intermediair te zijn tussen de bedrijven en de lokale overheid voor het collectief belang; • collectieve projecten te initiëren die individuele bedrijven niet van de grond krijgen; activiteiten te ontplooien die bijdragen aan een optimaal ondernemersklimaat in Arnhem; als belangenbehartiger in het algemeen belang van de open bedrijventerreinen op te treden. De open bedrijventerreinen zijn: Het Broek, Westervoortsedijk, IJsseloord I, De Overmaat, Rijkerswoerd en Bakenhof. Op de terreinen zijn ca 600 bedrijven gevestigd, die samen werkgelegenheid bieden aan meer dan 8.000 inwoners van Arnhem en omgeving.
pagina 3 van 31
2. Werkwijze, organisatie StAB betrekt de ondernemers bij het wel en wee van het bedrijventerrein waarop zij gevestigd zijn, al dan niet met een eigen bedrijfspand. De Bedrijventerrein Contactgroepen (BC) stimuleren en onderhouden de participatie van de bedrijven. Een BC wordt gevormd door enthousiaste ondernemers, die de kar op ‘hun’ terrein trekken. Zij zijn de ogen en oren op het terrein. Zij werken aan de cohesie tussen de ondernemers en initiëren collectieve activiteiten die bijdragen aan de verbetering van de kwaliteit van het terrein. Het stichtingsbureau ondersteunt de BC’s, jaagt zelf ook projecten aan en onderhoudt de relaties met de BC’s, het Dagelijks Bestuur (voorzitter, secretaris, penningmeester), het Algemeen Bestuur, de gemeente en andere stakeholders. Het Algemeen Bestuur van de stichting bestaat uit het Dagelijks Bestuur, de zes voorzitters van de BC’s, een bestuurslid voor de Collectieve Surveillance en een medewerker Economische Zaken van de gemeente Arnhem als adviseur. Op alle terreinen is een BC operationeel, is aantoonbare vooruitgang geboekt met de verbetering van de fysieke kwaliteit van het terrein en worden nieuwe collectieve activiteiten gepland. De mate van cohesie, de aard van de resultaten en uitdagingen, verschillen per BC. Onderstaande status per terrein is overgenomen uit het beleidsplan 2015-2018.
Het Broek
BC cohesie groeit
Westervoortsedijk cohesie groeit IJsseloord I
sterke cohesie
De Overmaat
sterke cohesie
Rijkerswoerd
cohesie groeit
Bakenhof
sterke cohesie
Resultaten parkeren, infrastructuur, lobby treinstation
verkeer, infrastructuur, bestemming(splannen) masterplan, bestemming, verkeer, infrastructuur, leegstand, bewegwijzering, lobby treinstation bestemmingsplan, weg & groenonderhoud, bewegwijzering, investeringen verkeer, parkeren, bewegwijzering, bestemming(splan) parkeren, bestemming(splan)
Uitdagingen leegstand, werven maakbedrijven, tekort technisch personeel, bereikbaarheid, participatie huidige herinrichting, bestemming, participatie vasthouden investeringsniveau, verder upgraden, bereikbaarheid, verbreding participatie dreigende leegstand, verder upgraden, gedeeltelijk afsluiten, camerabewaking, verbreding participatie leegstand, bestemming, verkeer, veiligheid, participatie leegstand, zichtbaarheid, participatie
Twee onderwerpen spelen op alle terreinen en lenen zich voor extra, overkoepelende aandacht. Het gaat om het aanpakken van (dreigende) leegstand en om het vergroten van de participatie door ondernemers. Beide onderwerpen worden in dit jaarplan nader uitgewerkt. Hierbij past goed het initiatief van StAB om een visie te ontwikkelen op de bedrijventerreinen, mede naar aanleiding van de vraag van de nieuwe wethouder Economische Zaken. In navolging van Het Broek wordt daarbij beoordeeld of het uitvoeren van een Economische Effect Rapportage (EER) voor één of meer terreinen van meerwaarde is.
pagina 4 van 31
3. Financiering en draagvlak De structurele financiering van de basistaken van StAB verloopt via het Ondernemersfonds Arnhem, waaraan via een opslag OZB niet-woningen o.a. een bijdrage wordt geleverd door de ondernemers in Arnhem, als eigenaar en/of als gebruiker van een bedrijfspand. Het beleidsplan 2015 - 2018 is in het voorjaar van 2014 door het Algemeen Bestuur van StAB vastgesteld en op 2 mei in het bestuur van het Ondernemersfonds Arnhem besproken. Voor 2015 is naast het budget van € 110.000 voor de basistaken het extra verzoek van € 32.000 vanuit de eigen middelen van SOFA toegekend. Voor de jaren 2016-2018 is het bestuur van het Ondernemersfonds akkoord met het gevraagde budget, onder de voorwaarde van een positieve besluitvorming door de gemeenteraad over de toekomst van de heffing ten behoeve van het fonds en de beschikking over toereikende financiële middelen. Reden temeer voor het bestuur van StAB om in 2015 een flinke slag te maken met de uitvoering van het nieuwe beleidsplan. De bereidheid van ondernemers om financieel te participeren in projecten en activiteiten voor het algemeen belang ligt nog altijd lastig. De financiering van de basistaken via SOFA is dan ook essentieel voor de continuïteit van het werk op de open bedrijventerreinen. Door meer in te zetten op voordelen voor de individuele ondernemers, zal de groep betrokken ondernemers moeten groeien en zich vertalen in (financiële) participatie in activiteiten en projecten buiten de basistaken. Het project virtuele marktplaats is er, door het creëren van meer business-to-business kansen, op gericht meer voor de individuele ondernemer op de open bedrijventerreinen te doen. Ook de aandacht voor langere termijnonderwerpen maakt de zichtbaarheid en daarmee de invloed van StAB voor ondernemers en ondernemen in Arnhem groter. De continuïteit van de basistaken van StAB op de bedrijventerreinen heeft baat bij een grotere ambitie van StAB ten gunste van het ondernemersklimaat in Arnhem. Net als in 2014 wordt in 2015 een beroep gedaan op de bedrijven in de vorm van een vrijwillige donatie en wordt voor specifieke projecten gericht financiële middelen geworven. De donaties zijn in 2014 o.a. gebruikt voor het uitvoeren van de EER op Het Broek. Wanneer een BC het relevant vindt een EER voor het terrein uit te voeren, zal StAB hier in 2015 op dezelfde wijze in voorzien. Ook wordt waar mogelijk gebruik gemaakt van projectfinanciering aan de hand van ingediende projecten bij OKA en SOFA. In 2015 gaat het daarbij in eerste instantie om het realiseren van het digitale platform StAB als virtuele marktplaats. De Collectieve Surveillance draagt via ca. 120 deelnemers bij met 18 euro per bestaande deelnemer en 100 euro per nieuwe deelnemer. In 2014 is het nog lastig gebleken het aantal deelnemers per saldo te laten toenemen. Er is afname door bedrijfssluitingen, faillissementen en noodzakelijke besparingen. Aan de andere kant zijn bedrijven (nog) voorzichtig bij het aangaan van nieuwe verplichtingen, zeker als deze niet direct ten gunste komen van de kernactiviteiten van het bedrijf. Verder blijft het moeilijk om dochterbedrijven met het hoofdkantoor elders te bewegen mee te doen met de collectieve surveillance. Het product is pas in 2013 vernieuwd en daarom wordt de gekozen strategie in 2015 voortgezet, waarbij naar analogie van ‘Bello’ in De Liemers meer wordt gestuurd op de rol van de surveillanten bij het interesseren van niet deelnemers.
pagina 5 van 31
4. Activiteiten en projecten bedrijventerreinen Voor 2015 heeft elke BC de activiteiten en projecten benoemd met als doel de kwaliteit van het terrein verder te verbeteren of een knelpunt of risico aan te pakken of te beheersen. Voor alle terreinen geldt dat het opstellen van een visie helpt bij het denken over de toekomst en geeft de ondernemers, StAB/BC en de gemeente houvast bij het initiëren en beoordelen van ontwikkelingen op een terrein. Het stichtingsbureau ondersteunt de BC’s met het werk op de terreinen en is trekker bij het opstellen van de visie. De activiteiten van de afzonderlijke bedrijventerreinen zijn in dit hoofdstuk beschreven. De daarin concreet genoemde activiteiten voor 2015 zijn in een schematisch overzicht als bijlage opgenomen.
4.1 Het broek Oppervlakte Bedrijfspanden Verzamelgebouwen Woningen Aantal bedrijven Leegstand Voorzitter BC
60 ha 200 4 3 230 25 Angelique van Wissen, Kroon Aannemersbedrijf
Voor Het Broek is als eerste terrein een Economische Effect Rapportage gemaakt (E.E.R.), waarin de huidige situatie van het terrein wordt beschreven. In termen van werkgelegenheid en de aard van de bedrijven geeft de rapportage een relatief gunstig beeld. Door de aanwezigheid van industriële bedrijven en de groei van de sector transport is Het Broek belangrijk voor het lager opgeleide deel van de beroepsbevolking in Arnhem. In het beeld is de positie van de grootste werkgever, Presikhaaf Bedrijven bepalend. Door het wijzigen van de wet sociale werkvoorziening in de participatiewet per 1 januari 2015 zal de aandacht steeds sterker uitgaan naar het uitplaatsen van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt dan zelf werkgelegenheid bieden. Daarbij zullen de gemeenten die aandeel hebben in Presikhaaf Bedrijven vragen om decentralisatie van de werkplaatsvoorzieningen. De relatief gunstige cijfers van Het Broek kunnen daarmee snel onder druk komen te staan. StAB wil via de bedrijfsbezoeken het beeld van de sector industrie verbeteren en zoeken naar gezamenlijke behoeften en kansen. De relatief lage score op marktwaarde & vastgoed heeft te maken met leegstand, verpaupering en onvoldoende onderhoud van het groen. De BC zal bij de uitwerking van de Economische Effect Rapportage (EER) prioriteit geven aan kleinschalige maatregelen in de openbare ruimte, o.a. het verbeteren van de groenvoorzieningen. Vanuit het bestuur worden de vastgoedeigenaren benaderd om mee te denken over investeringen in de kwaliteit van het terrein. Omdat een dergelijk gesprek in 2014 niet is gelukt, worden ook de makelaars gemobiliseerd. De aandacht richt zich in het bijzonder op de toegangswegen Dr. C. Lelyweg, Driepoortenweg en op de Cruquiusweg. Andere speerpunten op de agenda van BC Het Broek: verdere optimalisatie van de verkeerstromen en het parkeren op het terrein; beperken van de overlast van de zorgzone Oude Veerweg, deelname in de monitorgroep zorgzone met de gemeente Arnhem;
pagina 6 van 31
verbeteren van de contacten met het lager en middelbaar beroepsonderwijs (RijnIJssel) met als doel de aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt op sectorniveau inzichtelijk te maken en beter te voorzien in het groeiende tekort aan kwalitatief technisch personeel; realiseren van openbare oplaadpunten voor elektrische auto’s; verhogen van de deelnamegraad aan de collectieve surveillance; verder ontwikkelen van de cohesie en participatie op het terrein door de ondernemers te blijven enthousiasmeren en onthalen tijdens de bedrijvenbijeenkomsten.
4.2 Westervoortsedijk Oppervlakte Bedrijfspanden Verzamelgebouwen Woningen Aantal bedrijven Leegstand Voorzitter BC
66 ha 110 8 2 106 14 Mári Hommersom, CCV
De herinrichting van de Westervoortsedijk is voltooid en de ontwikkeling van het Oostelijk Centrumgebied verloopt gestaag. De BC ziet er scherp op toe, dat de kwaliteit van de omgeving telkens een beetje beter wordt en de bereikbaarheid van de bedrijven niet wordt beperkt door de bouwactiviteiten. De BC en het stichtingsbureau zijn nauw betrokken bij de vernieuwing van de bestemmingsplannen voor het gebied en het nieuwe facetplan geluidzone. De nieuwe initiatieven voor het leegstaande Corusterrein vragen om verruiming van de bestemming en zijn onderwerp van overleg met de gemeente. De relatief grote bedrijfs- en kantoorpanden op de Westervoortsedijk maken het terrein gevoelig bij bedrijfsverhuizingen. Ook hier worden gesprekken met de vastgoedeigenaren geïnitieerd, bilateraal of in een centrale bijeenkomst. Een EER is mogelijk een volgende stap om het inzicht in de bedrijvigheid op het terrein te vergroten. Andere speerpunten op de agenda van BC Westervoortsedijk: deelname in de monitorgroep zorgzone; aanpak van de parkeerproblematiek; verhogen van de deelnamegraad aan de collectieve surveillance; uitbreiding van de BC met nieuwe leden; verder ontwikkelen van de cohesie en participatie op het terrein door de ondernemers te blijven enthousiasmeren en onthalen tijdens de bedrijvenbijeenkomsten.
4.3 IJsseloord I Oppervlakte Bedrijfspanden Verzamelgebouwen Woningen Aantal bedrijven Leegstand Voorzitter BC
15 ha 52 1 0 58 3 Timmo Terpstra, Peeze Koffie
pagina 7 van 31
Op IJsseloord I heeft de BC in samenwerking met de gemeente de leegstand kunnen terugdringen. Voorkomen van leegstand blijft een speerpunt voor 2015. De BC maakt werk van het verbeteren van de kwaliteit van het terrein door ondernemers te stimuleren de bedrijfspanden op te knappen en investeren in opwaardering van zowel het eigen perceel als in de aanblik van het terrein als geheel. Verfraaiing en onderhoud van het openbaar groen is nog onderwerp van gesprek met de gemeente evenals het formaliseren van het gebruik door de ondernemers van de beeldbepalende zichtzijde van het terrein langs de Pleijroute. Andere speerpunten op de agenda van BC IJsseloord I: ondanks dat de verkeersituatie op het terrein aanzienlijk is verbeterd, blijft de ontsluiting tijdens de avondspits een probleem; verhogen van de deelnamegraad aan de collectieve surveillance; een actie van het stichtingsbureau in 2014 om alle niet deelnemers te benaderen heeft slechts enkele nieuwe deelnemers opgeleverd. Het grootste struikelblok bleken de dochterbedrijven van grote of kleinere groepen van bedrijven, waarvan de hoofdvestiging elders in het land is gevestigd. Een mogelijke vervolgaanpak wordt in overleg met het landelijk opererende Securitas bekeken; voortzetten van de bedrijvenbijeenkomsten voor de ondernemers op het terrein om steeds meer ondernemers bij de activiteiten te betrekken en de voordelen van gezamenlijke activiteiten over het voetlicht te brengen.
4.4 De Overmaat Oppervlakte Bedrijfspanden Verzamelgebouwen Woningen Aantal bedrijven Leegstand Voorzitter BC
15 ha 47 0 4 46 3 Eddy Gerritsen, EG automobielen
De BC en de ondernemers op De Overmaat hebben een sterke cohesie ontwikkeld en de noodzakelijke kwaliteitsverbetering van het terrein bereikt. Er is zowel door de gemeente geïnvesteerd in de openbare ruimte als door de ondernemers in de bedrijfspanden en de eigen percelen. De inspanningen hebben ook geleid tot de verhoging van de deelnamegraad aan de collectieve surveillance en gaat richting 50%. De ondernemers streven ernaar het eerste terrein in Arnhem te worden, waar de beveiliging uit een combinatie bestaat van man- en camerabewaking. De ondersteuning van de beveiliging met intelligente camera’s maakt het mogelijk de surveillance effectiever in te zetten. Om dit te bereiken zal de deelnamegraad nog verder moeten stijgen. Voor De Overmaat een haalbare doelstelling, zeker als de effectiviteit van de beveiliging erop vooruitgaat. Begin 2015 is in een gecombineerde vergadering van de BC's De Overmaat en Rijkerswoerd afgesproken om te onderzoeken of organisatorische samenwerking van de BC's de gedachte voordelen oplevert, namelijk een vergroting van omvang en volume voor collectieve activiteiten zoals camerabewaking en mogelijk een BIZ.
pagina 8 van 31
Andere speerpunten op de agenda van BC De Overmaat: samen met de wijkagent beheersbaar houden van het probleem van hangjongeren; afronding verkeersmaatregelen, o.a. het afsluiten van de doorgang naar het Essoterrein, het met een slagboom afsluitbaar te maken van de Mooieweg en de toegankelijkheid van de Kronenburgdijk voor vrachtverkeer opheffen; bedrijfsbezoeken bij bedrijven die in 2013 niet zijn bezocht;
cohesie verder verbeteren door voortzetting van de bedrijvenbijeenkomsten. 4.5 Rijkerswoerd Oppervlakte Bedrijfspanden Verzamelgebouwen Woningen Aantal bedrijven Leegstand Voorzitter BC
15,6 ha 45 0 0 41 4 Toni Iñiguez Nadjanovski, Antonio Shining Places
Bedrijventerrein Rijkerswoerd heeft een eigen problematiek, doordat het terrein onderdeel uitmaakt van de doorgaande wegen in Arnhem Zuid en het terrein een aantal grote publiekstrekkers huisvest: Poli Zuid, CBR, Gamma, autobedrijven met showroom en een speelparadijs voor kinderen. Het verschillende karakter van de verkeersbewegingen en de daarmee gepaard gaande parkeerproblematiek vraagt, ondanks een aantal verbeteringen, ook in 2015 aandacht van de BC. De ontsluiting van het terrein op de Marga Klompélaan blijft daarbij een bron van zorg. Niet in overeenstemming met het bestemmingsplan is in 2013 een dansstudio gestart in een leegstaand bedrijfspand. Met de gemeente wordt hiertegen opgetreden. Ook de bedrijfsvoering van de kleine autobedrijven en de schroothandel aan de rand van het terrein blijven aandacht vragen. Begin 2015 is in een gecombineerde vergadering van de BC's De Overmaat en Rijkerswoerd afgesproken om te onderzoeken of organisatorische samenwerking van de BC's de gedachte voordelen oplevert (zie bij De Overmaat). Andere speerpunten op de agenda van BC Rijkerswoerd: afronden van de belijningsmaatregelen en parkeervoorschriften/-verboden buiten de aangegeven plekken; de diversiteit maakt dat ook werk moet worden gemaakt van de handhaving van afspraken; denk aan parkeerverboden buiten de aangegeven plekken en het corrigeren van ondernemers als buiten de afspraken van het bestemmingplan of een verleende vergunning wordt gehandeld; ook dit terrein heeft bij mooi weer regelmatig last van hangjongeren: korte lijnen met de wijkagent en de collectieve surveillanten kunnen het probleem beheersbaar houden; de diversiteit van de bedrijvigheid maakt dat de BC veel effort moet steken in cohesie en dat het gezamenlijk aanpakken van problemen door verschillende belangen niet gemakkelijk is. Die cohesie wordt gestimuleerd door het voortzetten van de bedrijvenbijeenkomsten en er wordt nagedacht over het verruimen van de (financiële) slagkracht via een BIZ of een coöperatie/vereniging van eigenaren;
cohesie verder verbeteren door voortzetting van de bedrijvenbijeenkomsten.
pagina 9 van 31
4.6 Bakenhof Oppervlakte Bedrijfspanden Verzamelgebouwen Woningen Aantal bedrijven Leegstand Voorzitter BC
5,5 ha 13 0 0 17 4 Bas Wernsen, Creaforti
Op dit kleine bedrijventerrein heeft de komst van een BC al veel goed gedaan en de investeringen van Volvo Scholten, Bouwbedrijf Zegers en Creaforti in nieuwe bedrijfspanden op zichtlocaties vanaf de Pleijroute trekt de kwaliteit van het hele terrein omhoog. Een belangrijke zorg is de leegstand van grote bedrijfspanden centraal op het terrein. Onkruid en groen hebben vrij spel. De BC zorgt binnen het haalbare voor maatregelen om verdere verpaupering tegen te gaan. Voor 2015 heeft de BC plannen geformuleerd die passen bij de door de BC uitgesproken ambitie het 'milieuvriendelijkste bedrijventerrein van Arnhem' te worden. Dit wil zij realiseren door met de criteria duurzame leefomgeving, klimaat en lokaal ondernemen aan de slag te gaan. De BC zoekt daarvoor onder andere aansluiting bij doelstellingen van de gemeente Arnhem in het kader van Energie Made in Arnhem. Er wordt een projectplan gemaakt en bezien hoe door gezamenlijke investering van bedrijven en subsidiënten als Ondernemersfonds en OKA activiteiten gerealiseerd kunnen worden. Realisatie dient te geschieden met en door bedrijven en instellingen uit Arnhem. Concreet gaat het om realisatie van: openbare verlichting door middel van LED met sensoren; openbare elektrisch oplaadpunt; cameratoezicht op zonne-energie; WIFI op zonne-energie; (advisering over) milieuvriendelijk wagenpark van gevestigde bedrijven; inzet zonne-energie bij bedrijven; reclamezuil met LED-verlichting op zonne-energie; gezamenlijk afvalinzameling. Andere speerpunten op de agenda van BC Bakenhof: upgraden vastgoed monitoring van de verkeersituatie op het terrein; bekeken wordt of het uitvoeren van een EER meerwaarde biedt voor de discussie over de vastgoedontwikkeling op het terrein; verhogen van de deelnamegraad aan de collectieve surveillance; cohesie verder verbeteren met bedrijvenbijeenkomsten.
pagina 10 van 31
5. Koepelactiviteiten bedrijventerreinen en beheertaken De basistaken van het stichtingsbureau bestaan uit het ondersteunen en faciliteren van de BC’s bij het werk op de terreinen. Ook tot de basistaken behoort een aantal werkzaamheden voor alle bedrijventerreinen, de zogenaamde koepelactiviteiten. De meeste koepelactiviteiten dragen direct of indirect ook weer bij aan de betrokkenheid en participatie door de ondernemers. Die koepelactiviteiten zijn in dit hoofdstuk beschreven. De daarin concreet genoemde activiteiten voor 2015 zijn in een schematisch overzicht als bijlage opgenomen.
5.1 Intermediaire rol voor gemeente en andere stakeholders StAB behartigt de belangen van de bedrijven op de zes open bedrijventerreinen waar het gaat om de relatie met de gemeente en andere partijen, die invloed hebben op het gebruik en het toezicht op de openbare ruimte. StAB onderhoudt een nauwe relatie met de gemeente Arnhem en treedt waar nodig als intermediair op tussen bedrijven, BC’s en de gemeentelijke organisatie. In 2014 is een kennismakingstoer voor raadsleden georganiseerd en is door beide partijen de wenselijkheid van structureel overleg bevestigd. In 2015 wordt drie maal een updategesprek met de wethouder Economische Zaken gehouden en zal met de verschillende fracties overleg worden gevoerd. Ook onderhoudt StAB relaties met onder andere provincie Gelderland, politie, brandweer en scholingsinstituten.
5.2 Interne en externe communicatie Het stichtingsbureau verzorgt de communicatie met de ondernemers op de bedrijventerreinen over de agenda, activiteiten en projecten op de terreinen. Naar aanleiding van concrete resultaten en ontwikkelingen publiceert en communiceert zij via de website, nieuwsberichten, (digitale) nieuwsbrieven, social media en de pers. In 2015 worden één of meer themabijeenkomsten voor ondernemers op de terreinen georganiseerd. De bijeenkomsten zijn informatief en bieden een extra netwerkmogelijkheid. Voor 2015 wordt gedacht aan de thema's grensoverschrijdend zakendoen, veiligheid en scholing.
5.3 Bedrijfsbezoeken De bedrijfsbezoeken door het stichtingsbureau worden in 2015 voortgezet. De ondernemers stellen de aandacht voor het eigen bedrijf en hun opvattingen over de directe omgeving op prijs. Tijdens de bezoeken wordt informatie gegeven over de gezamenlijke activiteiten wat het gevoel van betrokkenheid vergroot. Ook de suggesties en opmerkingen voor verbetering vormen een welkome aanvulling op de ogen en oren van de BC. In 2013 en 2014 is het accent gelegd op de collectieve surveillance. In 2015 vormen middelgrote bedrijven in de maakindustrie een belangrijke doelgroep en krijgt het onderwerp deelname aan de virtuele marktplaats extra aandacht.
5.4 Beheer informatiesysteem StABIS De gegevens die tijdens de bedrijfsbezoeken worden verzameld over het bedrijf, de contactfunctionaris, het bedrijfspand, de deelname aan collectieve activiteiten en de inbreng voor verbetering worden vastgelegd in het informatiesysteem StABIS. Het beheer van het informatiesysteem is een basistaak van de stichting, voor eigen gebruik en ten behoeve van de stakeholders. Met het project 'digitaal platform StAB als virtuele marktplaats' krijgt StABIS in 2015 een externe functie in de vorm van een online bedrijvengids van de bedrijven op de bedrijventerreinen. Het doel is te zorgen voor een extra mogelijkheid de bedrijven te vinden en pagina 11 van 31
direct contact te leggen. Het platform biedt bedrijven vervolgens de mogelijkheid van exposure. De ontwikkeling van dit project is opgenomen in hoofdstuk 6.
5.5 Collectieve Surveillance De collectieve surveillance staat voor schoon, heel en veilig en wordt in opdracht van StAB uitgevoerd door beveiligingsbedrijf Securitas. Dit bedrijf heeft een grote vestiging op bedrijventerrein Westervoortsedijk en heeft daardoor veel capaciteit in Arnhem beschikbaar. Naast het collectieve product verzorgt Securitas voor tal van bedrijven en instellingen in Arnhem beveiligingsdiensten. Het product collectieve surveillance is in 2013 meer in overeenstemming gebracht met de wensen van de ondernemers en wordt tegen een vaste prijs aangeboden (lager dan voorheen). Door een beter onderscheid te maken tussen de surveillance op en vanaf de openbare weg ten opzichte van de beveiliging van onroerende en roerende goederen van de ondernemer zelf, wordt gestreefd naar meer draagvlak voor de gezamenlijke aandacht voor de openbare weg en daarmee naar een hogere deelnamegraad. Zoals eerder in dit plan gemeld, is dit per saldo nog niet gelukt. Doel voor de werving voor 2015 wordt gesteld op 10 tot 15 nieuwe deelnemers, zodat het totaal op 135 deelnemers uitkomt. Er is voor gekozen het product in 2015 niet te veranderen, maar wel de rol van de surveillant in het contact met de ondernemers te vergroten. Daarnaast wordt een cameraproject op De Overmaat nagestreefd met als doel de effectiviteit zichtbaar voor de ondernemers te verbeteren. Bij de acquisitie in 2014 is wederom gebleken, dat veel dochterbedrijven van kleine en grote groepen van bedrijven met het hoofdkantoor elders in het land gemakkelijk nee zeggen tegen het product collectieve surveillance. In samenspraak met het landelijk opererende Securitas wordt nagedacht of een benadering op lokaal niveau in combinatie met het benaderen van het hoofdkantoor meer kans van slagen heeft. Structurele aanwezigheid van Securitas op de bedrijvenbijeenkomsten en een bijeenkomst specifiek over beveiliging van bedrijven en bedrijventerreinen (schillenbenadering) naar aanleiding van een cameraproject op De Overmaat, biedt de mogelijkheid het product collectieve surveillance opnieuw onder de aandacht van de ondernemers te brengen.
5.6 Collectieve energie-inkoop, energiebesparing en afval StAB heeft een overeenkomst met Kobespa om bedrijven te adviseren over energiebesparing en desgewenst te ondersteunen bij het collectief inkopen van energie. De mogelijkheden worden tijdens bedrijfsbezoeken en bedrijvenbijeenkomsten toegelicht. Het is vervolgens aan de ondernemer om te beoordelen of het voor zijn bedrijfsvoering voordelen biedt. In 2015 zal, gezien de matige belangstelling van bedrijven voor dit collectief, de overeenkomst tegen het licht worden gehouden. Er wordt onderzocht of het op een andere wijze meer succes oplevert. Daartoe worden gesprekken aangegaan met partijen die succesvol zijn in bereiken van hoge deelnamegraad aan centrale inkoop op het gebied van energie en afval. Het gezamenlijke belang om naar duurzaamheid in relatie tot energie te kijken groeit, o.a. zichtbaar door de belangstelling voor oplaadpalen voor elektrische auto’s op de bedrijventerreinen en onderzoek van de mogelijkheid van lokale energieopwekking. Het stichtingsbureau faciliteert deze initiatieven waar nodig.
pagina 12 van 31
5.7 Samen op StAB voor een schoon bedrijventerrein Het succes van de schoonmaakactie op de bedrijventerreinen in 2013 en 2014 is reden om deze actie in 2015 wederom te organiseren. De actie draagt bij aan het gevoel van saamhorigheid en biedt gelegenheid voor publiciteit.
5.8 Eindejaarbijeenkomst Om terug te kijken op de activiteiten van het afgelopen jaar en als dank voor de vrijwillige inzet van alle leden van de BC’s organiseert het bestuur jaarlijks een afsluitende bijeenkomst. Ook wordt vooruit gekeken naar het nieuwe jaar en is er voldoende tijd voor ontmoeting en het aanhalen van de onderlinge contacten.
5.9 Beheer en onderhoud borden collectieve surveillance en bewegwijzering Aan de toegangswezen van de bedrijventerreinen staan in totaal 19 borden waarop ondernemers en bezoekers worden geattendeerd op de collectieve surveillance voor een schoon, heel en veilig bedrijventerrein. De stichting zorgt voor het reinigen van de borden en reparatie of vervanging bij vernielen of beschadigen van een bord. De stichting zorgt ook voor het schoonhouden en up-to-date houden van de bewegwijzering op De Overmaat, Rijkerswoerd en IJsseloord I.
pagina 13 van 31
6. Koepelactiviteiten als impuls voor het ondernemersklimaat in Arnhem Het bestuur van StAB heeft er in het voorjaar van 2014 voor gekozen om aanvullend op de activiteiten gericht op verbetering van de fysieke omgeving van de open bedrijventerreinen meer aandacht te geven aan thema’s die bijdragen aan het algemene ondernemersklimaat in Arnhem. Bij de keuze wordt ervoor gezorgd dat de thema’s aansluiten op onderwerpen, die in één of meer BC’s spelen. Het bestuur geeft het onderwerp zo meer prioriteit in de maatschappelijke discussie en er wordt capaciteit vrijgemaakt om actief bij te dragen aan de analyse en de aanpak van het probleem. Op die wijze creëert het bestuur de overkoepelende condities, die het werk van de BC’s makkelijker maken en zorgen voor extra draagvlak bij de ondernemers en andere stakeholders. Het bestuur heeft voor 2015 gekozen voor drie thema’s. Vastgoed en vestigingsklimaat. Citymarketing & lokaal ondernemen. Scholing & werkgelegenheid.
6.1 Vastgoed en vestigingsklimaat De bedrijventerreinen vertegenwoordigen een grote economische waarde voor Arnhem in termen van productiewaarde, directe en indirecte werkgelegenheid, innovatiekracht en zakelijk onroerend goed. Met de economische effect rapportage (EER) is voor Het Broek als eerste terrein in Arnhem de waarde in kaart gebracht. De rapportage geeft daarbij ook inzicht in de kansen en risico’s die de ondernemers zien voor hun bedrijven en daarmee de indicatie voor de wijze waarop een terrein zich gaat ontwikkelen. Een belangrijke conclusie van de EER is dat de vastgoedeigenaren een sleutelrol hebben bij het verbeteren van de kwaliteit van het bedrijventerrein als geheel. StAB heeft in 2014 voor het eerst geprobeerd een bijeenkomst met vastgoedeigenaren te beleggen. Er bleek onvoldoende belangstelling. De directe benadering van de vastgoedeigenaren blijkt het meeste effect te hebben. De conclusie van de EER maakt dat de BC Het Broek zijn best doet de vastgoedeigenaren te betrekken en heeft het idee geopperd ook de makelaars te mobiliseren. Initiatieven die het bestuur vanuit een overkoepelende ambitie ondersteunt door de samenwerking in 2015 actief aan te jagen en te organiseren. Daarnaast is door de wethouder van Economische zaken aan StAB gevraagd aan te geven wat de wensen en ideeën van StAB zijn met betrekking tot de zes open bedrijventerreinen. Deze vraag sluit aan bij de wens van de ondernemers om meer duidelijkheid te krijgen over de mogelijkheden en al dan niet gewenste flexibilisering op de open bedrijventerreinen. Het bestuur van StAB heeft daarop dan ook besloten het antwoord uit te werken in een visiedocument, dat de periode tot 2025 beslaat. Het visiedocument wordt gebaseerd op: brainstormsessies met de zes Bedrijventerrein Contactgroepen van de open bedrijventerreinen; interviews met een aantal representatieve ondernemers op de bedrijventerreinen; gesprekken met een aantal direct en indirect betrokken partijen/organisaties, zoals besturen van de andere Arnhemse bedrijventerreinen, gemeente Arnhem, vastgoedeigenaren etc. Het concept visiedocument wordt besproken binnen de afzonderlijke Bedrijventerrein Contactgroepen en vastgesteld in het Algemeen Bestuur van StAB. Afronding is voorzien in maart
pagina 14 van 31
2015. Het definitieve visiedocument zal in een brede bijeenkomst worden aangeboden aan de wethouder Economische Zaken. Het bestuur vraagt de gemeente daarbij de visie in bestendig gemeentelijk om te zetten. Voor StAB biedt de visie de mogelijkheid per terrein een profiel ontwikkelen. Een profiel dat voor de vastgoedeigenaren, gevestigde en geïnteresseerde bedrijven en gemeente richting geeft en daarmee een betere onderbouwing voor vestigings- en investeringsbeslissingen. Past de richting van het terrein bij de onderneming en andersom. Met het profiel kan StAB ook helpen meer richting te geven aan de acquisitie van nieuwe bedrijven en een coördinerende rol invullen door het bundelen van de krachten van vastgoedeigenaren, makelaars en gemeente. StAB heeft de ambitie de informatie- en intermediaire functie voor de ondernemers verder te ontwikkelen door een centraal ondernemersloket voor de open bedrijventerreinen. In samenspraak met de gemeente wordt in 2015 de aanzet gemaakt. In het verlengde hiervan past ook de bestuurlijke deelname van StAB aan de door de gemeente in 2015 te formeren werkgroep (denktank van juristen) die zich met flexibilisering van regelgeving gaat bezighouden. Concrete activiteiten vastgoed en vestigingsklimaat Ontwikkeling visiedocument open bedrijventerreinen en bedrijventerreinprofiel; realiseren overeenkomst/convenant met de gemeente Arnhem over visiedocument; deelname in nog te vorm denktank van juristen/werkgroep 'regelvrij'; aanzet ondernemersloket voor de open bedrijventerreinen.
6.2 Citymarketing en lokaal ondernemen Vanuit de te ontwikkelen visies en profielen per bedrijventerrein kan de (online) communicatie zorgen voor promotie en aantrekkingskracht op bedrijven. StAB gaat actief bijdragen aan de promotie van Arnhem, mede door aan te haken bij de campagne ‘Made in Arnhem’. Door ‘Ondernemen Made in Arnhem’ uit te dragen bevordert StAB in haar externe communicatie de herkenbaarheid van Arnhem en onderstreept de cohesie van ondernemers. De aantrekkelijkheid van Arnhem voor ondernemers en de marketing van Arnhem is ook gebaat bij het ervaren van de kracht van lokaal ondernemen. Wanneer inkopende organisaties (instellingen en grote bedrijven) oog hebben voor de lokale markt en de ondernemers optreden als ambassadeur voor Arnhem, vergroot dat de aantrekkelijkheid van Arnhem. Concreet geeft StAB hieraan invulling door het project ‘Digitaal platform StAB als virtuele marktplaats’. Eerste stap is extra vindbaarheid genereren van de bedrijven op de bedrijventerreinen. Een online bedrijvengids die de voor de individuele bedrijven relevante gegevens uit de database van StAB extern toegankelijk maakt voor gebruik op pc en smartphone. Doel is ook inkoopopdrachten van instellingen en grote bedrijven beter toegankelijk te maken voor de lokale markt, waarmee StAB een stimulans geeft aan lokaal ondernemen. Het project zorgt voor de infrastructuur en richt zich op bewustwording en het verkrijgen van de publicaties. Na de zomer van 2015 wordt het project ingebed in de basistaken van StAB voor beheer en verdere ontwikkeling.
pagina 15 van 31
Concrete activiteiten citymarketing en lokaal ondernemen Verbinden 'made in Arnhem' aan (communicatie)activiteiten StAB; ontwikkeling digitaal platform StAB als virtuele markplaats.
6.3 Scholing en werkgelegenheid Met het aantrekken van de economie en het verbeteren van de vooruitzichten voor het MKB kondigt zich opnieuw een groeiend tekort aan technisch geschoold personeel aan. Juist de open bedrijventerreinen zijn de vestigingsplaats voor veel van de bedrijven waar kwalitatief, technisch geschoolde medewerkers het verschil maken. Een goede aansluiting van onderwijs en arbeidsmarkt heeft voor de bedrijven dan ook prioriteit. Met RijnIJssel wordt in 2015 een bijeenkomst georganiseerd waar op sectorniveau de samenstelling van het onderwijs wordt gepresenteerd en de behoefte van de bedrijven geïnventariseerd. Ook wordt gekeken welke hulp StAB kan bieden bij de toegang tot de bedrijven op de open bedrijventerreinen voor leerlingen in de vorm van introductie-, stage- en leerwerkplekken. Met de HAN wordt in 2015 een verkenning op mogelijkheden van samenwerking gedaan. Concrete activiteiten scholing en werkgelegenheid Ondersteuning en gezamenlijke uitwerking van bijeenkomst geïnitieerd door ROC RijnIJssel; bieden van hulp bij toegang tot bedrijven voor introductie-, stage- en leerwerkplekken; verkenning op samenwerking met de HAN.
pagina 16 van 31
7. Toelichting op de begroting In dit hoofdstuk wordt een nadere toelichting gegeven op de begroting. Op basis van de werkelijke gerealiseerde uren in 2014 door het stichtingsbureau heeft een herschikking van de toedeling op de hoofdrubricering plaatsgevonden. Inkomsten 1. Algemene inkomsten 2. Inkomsten beheertaken Uitgaven 1. Algemene uitgaven basistaken 2. Uitgaven activiteiten en projecten bedrijventerreinen 3. Uitgaven koepelactiviteiten bedrijventerreinen 4. Uitgaven koepelactiviteiten Arnhems ondernemersklimaat 5. Uitgaven beheertaken De gehanteerde nummering en de vermelde activiteiten corresponderen met de als bijlage 3 bijgevoegde begroting. Alle genoemde bedragen zijn exclusief BTW.
7.1 Inkomsten 1. Algemene inkomsten 1.01 - Bijdrage Ondernemersfonds Vanuit het Ondernemersfonds is een bedrag van € 142.000,- te verwachten voor uitvoering van de basistaken en de nieuw te ontwikkelen activiteiten. 1.02 - Bijdrage beveiliger 2015 bestaande deelnemers De bijdrage in kosten van de collectieve surveillance door de uitvoeringsorganisatie Securitas zijn geraamd op € 2.160,- (gebaseerd op 120 deelnemers x € 18,- per deelnemer). 1.03 - Bijdrage beveiliger 2015 nieuwe deelnemers Het doel voor 2015 is gesteld op het werven minimaal 10 nieuwe deelnemers. Per nieuwe deelnemer draagt Securitas € 100,- af aan StAB. Daarmee is een bedrag van € 1.000,- te verwachten. 1.04 - Donaties In 2014 is voor een bedrag van € 6.500,- aan donaties ontvangen. Voor 2015 wordt eenzelfde bedrag verwacht, maar is als pm-post in de begroting opgenomen. 1.05 - Overig Overige inkomsten in de loop van 2015 worden hier ondergebracht. 2. Inkomsten beheertaken Post 01 - Onderhoud en schoonmaak bewegwijzering De Overmaat, Rijkerswoerd en IJsseloord I
pagina 17 van 31
Door de deelnemende bedrijven aan de bewegwijzering is een bedrag van € 100,- bijgedragen aan de specifiek voor dit doel bestemde beheerpot. Deze pot bevat per 1 januari 2015 € 4.518,43. Post 02 - Onderhoud en schoonmaak collectieve beveiligingsborden Reservepotje van PPS Beveiliging voor het schoonmaken en onderhouden van de collectieve beveiligingsborden die gesitueerd zijn bij de entree van de bedrijventerreinen. Deze beheerpot bevat per 1 januari 2015 € 8.126,25. 3. Inkomsten projecten 3.01 - Ontwikkeling digitaal platform StAB als virtuele marktplaats De projectaanvraag is door SOFA begin 2015 toegekend. Een gefaseerde start is gepland.
7.2 Uitgaven 1. Algemene uitgaven basistaken 1.1. Bureaukosten 1.1.01 - Bestuurskosten Kosten verband houdend met de directe uitoefening van bestuurlijke werkzaamheden als reizen en bijwonen seminars, huur vergaderlocatie etc. Ook afscheidscadeaus bestuursleden, werklunches, afscheidsbijeenkomsten etc. 1.1.02 - Bestuursaansprakelijkheidsverzekering Kosten van een bestuursaansprakelijkheidsverzekering over 2015. 1.1.03 - Accountant Kosten werkzaamheden accountant in 2015. 1.1.04 - Porto Kosten voor verzending van alle poststukken (exclusief nieuwsbrieven). 1.1.05 - Druk- en kopieerwerk Het betreft hier de kosten van derden (o.a. ontwerper en drukker) ten behoeve van huisstijlartikelen en de kosten van kopieerwerk. 1.1.06 - Telefoon etc. Gebruiks- en abonnementskosten hosting en VoIP. 1.2 Personeelskosten 1.2.01 - Stichtingsbureau: bestuur en organisatie De werkzaamheden van het stichtingsbureau omvatten op hoofdlijnen: - het aansturen van de organisatie; - de interne en externe coördinatie (bestuur en project-/contactgroepen); - het opstellen jaarverslag 2015 en jaarplan 2016 en overige notities; - de bewaking van het in het beleidsplan en jaarplan vastgelegde beleid, de activiteiten en de projecten; pagina 18 van 31
- uitvoering van het financieel management (opstellen begroting, kostenramingen, debiteurenbeheer, crediteurenverificatie, begrotingsbewaking), verslaglegging daarvan en intern en extern overleg daarover; - de dagelijkse secretariële en administratieve werkzaamheden; - advisering bestuur. De werkzaamheden zijn uitbesteed aan PAM Organisatieondersteuning, Kobessen BOB en Sasweb. 1.3 Onvoorziene uitgaven Post 12 - Overige uitgaven/onvoorzien Onvoorziene kosten van algemene aard worden hier ondergebracht. 2. Uitgaven bedrijventerrein Voor alle bedrijventerreinen zijn de volgende vaste onderdelen in de begroting opgenomen. 2.01 - Personeelskosten De kosten voor ondersteuning door het stichtingsbureau zijn gebaseerd op de ondersteuning van de geplande bedrijventerreinactiviteiten, BC-vergaderingen, bedrijvenbijeenkomsten en overige ondersteunende werkzaamheden. 2.02 - Uitgaven bedrijvenbijeenkomsten Periodiek en ten minste een maal per jaar vindt op ieder terrein een bedrijvenbijeenkomst plaats ter versterking van de onderlinge contacten en samenwerking, alsmede voor het bijpraten over de voortgang en relevante ontwikkelingen op het terrein. Voor de externe kosten van de bijeenkomsten, zoals specifieke uitnodigingen, catering, sprekers etc. is een budget in de begroting opgenomen. 2.03 - (Voorbereidende) projectkosten Een stelpost voor te maken externe kosten bij nog uit te werken thema's en projecten in de loop van het jaar. 2.04 - EER Bakenhof en Westervoortsedijk In geval de BC's een EER als een meerwaarde bestempelen zullen de kosten hiervan gedekt worden uit te ontvangen donaties. Derhalve als pm-post opgenomen. 2.05 - Vervolgtraject EER Het Broek Voor de uitwerking van een vervolgtraject top het EER-onderzoek is een raming opgenomen. Dit betreft bijvoorbeeld inhuren van expertise of doorvoeren van eenvoudige kwaliteitsverbeteringen openbaar gebied. 2.06 - Onvoorziene uitgaven Voor nog niet te voorziene externe kosten is een indicatief bedrag opgenomen. 3. Uitgaven koepelactiviteiten bedrijventerreinen Voor de inhoudelijke toelichting op de posten genoemd onder dit begrotingsonderdeel wordt verwezen naar hoofdstuk 5 'koepelactiviteiten bedrijventerreinen'. Hieronder worden de externe pagina 19 van 31
kosten toegelicht van de daar genoemde activiteiten, alsmede de personele kosten van de uitvoering. 3.1 Intermediaire rol 3.1.01 - Overleg wethouder Economische Zaken Voor zover nu is te overzien zijn er geen externe kosten te verwachten. Kosten voor werkzaamheden voor dit onderdeel zijn opgenomen bij personeelskosten stichtingsbureau. 3.1.02 - Overleg gemeenteraadsfracties Voor zover nu is te overzien zijn er geen externe kosten te verwachten. Kosten voor werkzaamheden voor dit onderdeel zijn opgenomen bij personeelskosten stichtingsbureau. 3.2 Interne en externe communicatie 3.1.01 - Beheer website Externe kosten voor het technisch onderhoud van de website. 3.1.02 - Fysieke nieuwsbrieven Externe kosten voor werkzaamheden van de ontwerper, drukker en verzending. 3.1.03 - Digitale nieuwsbrief Externe kosten voor het ontwerp van de digitale nieuwsbrief. 3.1.04 - Uitgaven themabijeenkomsten Voor de externe kosten van de bijeenkomsten, zoals uitnodigingen, catering, sprekers etc. is een budget opgenomen. 3.1.05 - Overige communicatie Voor nog niet te voorziene externe communicatiekosten is een indicatief bedrag opgenomen. 3.3 Bedrijfsbezoeken 3.3.01 - Personele kosten bedrijfsbezoeken Voor 2015 zijn 80 bedrijfsbezoeken gepland. Kosten betreffen het bezoek, de voorbereiding en nazorg. 3.3.02 - Personele kosten verwerking bedrijfsbezoeken Kosten voor de verwerking van 80 bedrijfsbezoeken. 3.4 Beheer bedrijventerrein informatiesysteem (StABIS) Externe kosten voor technisch beheer en onderhoud informatiesysteem. 3.5 Collectieve Surveillance Kosten voor werkzaamheden voor dit onderdeel zijn opgenomen bij personeelskosten stichtingsbureau. Overige kosten vallen onder de beheertaken.
pagina 20 van 31
3.6 Collectieve energie-inkoop Voor zover nu is te overzien zijn er geen externe kosten te verwachten. Kosten voor werkzaamheden voor dit onderdeel zijn opgenomen bij personeelskosten stichtingsbureau. 3.7 Samen op StAB voor een schoon bedrijventerrein Kosten betreffen externe kosten voor een gezamenlijke start en afsluiting, eventueel te vervaardigen promotiemateriaal en overige kosten. 3.8 Eindejaarbijeenkomst Algemeen Bestuur en BC-leden Kosten betreffen externe kosten bijeenkomst. 3.9 Personeelskosten koepelactiviteiten bedrijventerreinen 3.9.01 - Stichtingsbureau werkzaamheden koepelactiviteiten bedrijventerreinen Het stichtingsbureau verricht initiërende, coördinerende en ondersteunende werkzaamheden voor de bovenstaande koepelactiviteiten. Deze werkzaamheden zijn uitbesteed aan PAM Organisatieondersteuning en Sasweb. 3.9.02 - Stichtingsbureau werkzaamheden Collectieve Surveillance Het stichtingsbureau verricht initiërende, coördinerende en ondersteunende werkzaamheden voor de Collectieve Surveillance. Deze werkzaamheden zijn uitbesteed aan Sasweb en FFBB Projectmanagement. 3.10 Onvoorziene uitgaven Onder overige kosten valt o.a. inhuren van externe expertise. Voor deze nog niet te voorziene uitgaven is een bedrag opgenomen. 4. Uitgaven koepelactiviteiten als impuls voor het ondernemersklimaat in Arnhem 4.1 Vastgoed- en vestigingsklimaat 4.1.01 - Visieontwikkeling bedrijventerreinen Externe kosten voor opstellen visiedocument uitbesteed aan Kobessen BOB. Tevens voor kosten ontwerp/drukwerk. 4.1.02 - Realiseren convenant/overeenkomst m.b.t. visiedocument Voor zover nu is te overzien zijn er geen externe kosten te verwachten. Kosten voor werkzaamheden voor dit onderdeel zijn opgenomen bij personeelskosten stichtingsbureau. 4.1.04 - Deelname in werkgroep 'Regelvrij' Voor zover nu is te overzien zijn er geen kosten voor deze activiteit te verwachten. Het betreft hier bestuurlijke deelname. 4.1.05 - Aanzet ondernemersloket Voor zover nu is te overzien zijn er geen externe kosten te verwachten. Kosten voor werkzaamheden voor dit onderdeel zijn opgenomen bij personeelskosten stichtingsbureau.
pagina 21 van 31
4.2 Citymarketing en lokaal ondernemen 4.2.01 - Aanhaken bij Made in Arnhem en stimuleren van lokaal ondernemen Voor de nog niet te voorziene externe kosten is een indicatief bedrag opgenomen. 4.2.02 - Uitbouw virtueel platform Voor zover nu is te overzien zijn er geen externe kosten te verwachten. Kosten voor werkzaamheden voor dit onderdeel zijn opgenomen bij personeelskosten stichtingsbureau. 4.3 Scholing en werkgelegenheid 4.3.01 - Terreinenbrede bijeenkomst met RijnIJssel Voor de externe kosten van de bijeenkomsten, zoals uitnodigingen, catering, sprekers etc. is een budget opgenomen. 4.3.02 - Ondersteuning bij toegang tot bedrijven voor stage- en introductieplekken Voor zover nu is te overzien zijn er geen externe kosten te verwachten. Kosten voor werkzaamheden voor dit onderdeel zijn opgenomen bij personeelskosten stichtingsbureau. 4.3.03 - Verkenning samenwerking HAN Voor zover nu is te overzien zijn er geen externe kosten te verwachten. Kosten voor werkzaamheden voor dit onderdeel zijn opgenomen bij personeelskosten stichtingsbureau. 4.4 Personeelskosten koepelactiviteiten impuls ondernemersklimaat 3.9.01 - Stichtingsbureau werkzaamheden koepelactiviteiten impuls ondernemersklimaat Het stichtingsbureau verricht initiërende, coördinerende en ondersteunende werkzaamheden voor de bovenstaande koepelactiviteiten. Deze werkzaamheden zijn uitbesteed aan PAM Organisatieondersteuning en FFBB Projectmanagement. 5. Uitgaven projecten Ontwikkeling digitaal platform StAB als virtuele marktplaats Uitgaven voor de eerste fase van de ontwikkeling van het platform zijn conform projectbegroting opgenomen. 6. Uitgaven beheertaken Post 01 - Onderhoud en schoonmaak bewegwijzering De Overmaat, Rijkerswoerd en IJsseloord I Externe kosten voor onderhoud en schoonmaak van de bewegwijzeringsborden. Post 02 - Onderhoud en schoonmaak collectieve beveiligingsborden Externe kosten voor onderhoud en schoonmaak van de beveiligingsborden. Hier vallen ook de kosten van de aanpassing van de huidige entreeborden bij de bedrijventerreinen 'PPS Beveiliging' naar 'collectieve surveillance' en aanpassing van de op de borden vermelde oude naam van de stichting 'Stichting OKA Services' naar de nieuwe naam 'Stichting Arnhemse Bedrijventerreinen'.
pagina 22 van 31
Bedrijventerrein specifieke activiteiten (hoofdstuk 4) project/activiteit Het Broek (4.1) 4.1.1 Economische Effect Rapportage
4.1.2
4.1.4 4.1.5
Betere match onderwijs/bedrijven Uitbreiding laadpunten elektrische voertuigen Zorgzone Oude Veerweg Bedrijfsbezoeken
4.1.6
Bedrijvenbijeenkomst
4.1.7 4.1.8
Bedrijventerrein Contactgroep Mutaties bedrijventerrein
4.1.9
Jaarverslag 2015/jaarplan 2016
4.1.3
Westervoortsedijk (4.2) 4.2.1 Bestemmingsplan
korte omschrijving
trekker/initiatief
samen met
uitvoering
Nader uitwerken vervolg EER: bijeenkomst met makelaars uitwerken plan voor leegstand vastgoed/betrekken eigenaren verbetering entree bedrijventerrein mogelijkheden voor eenvoudige kwaliteitsverbetering openbaar gebied uitwerken bijeenkomst voor alle bedrijven met presentaties door sectoren RijnIJssel en uitwisseling ervaring met ondernemers (zie ook 6.1) realiseren openbare oplaadpunten
Angelique van Wissen Michiel Terpstra Jan Baars
BC-leden
stichtingsbureau/ gemeente
Jan Baars
Maarten Kruitwagen/ Angelique van Wissen stichtingsbureau
RijnIJssel/ stichtingsbureau gemeente
monitoring zorgzone Oude Veerweg uitvoeren bedrijfsbezoeken uitvoeren individuele bezoeken vastgoedeigenaren
Angelique van Wissen stichtingsbureau stichtingsbureau
monitoringgroep
gemeente stichtingsbureau
nieuwjaarsbijeenkomst boerenkoolavond barbecuebijeenkomst vier reguliere vergaderingen signaleren bedrijfsmutaties signaleren leegstand en stimuleren herbezetting evaluatie bedrijventerrein jaaractiviteiten 2015 en benoeming bedrijventerrein jaaractiviteiten 2016
nader te bepalen nader te bepalen nader te bepalen BC-leden BC-leden BC-leden stichtingsbureau
stichtingsbureau stichtingsbureau stichtingsbureau stichtingsbureau gemeente gemeente BC-leden
stichtingsbureau stichtingsbureau stichtingsbureau stichtingsbureau
BC-leden
gemeente
gemeente
BC-leden
gemeente
gemeente/ stichtingsbureau
BC stichtingsbureau BC-leden BC-leden
monitoringgroep stichtingsbureau gemeente
gemeente stichtingsbureau stichtingsbureau
4.2.2
Verkeersknelpunten
afronding bestemmingsplan Fluvium Midden betrokkenheid bestemmingsplan Westervoortsedijk-Oost afronding facetplan geluidzone oplossing verkeers- en parkeerproblematiek
4.2.3 4.2.4 4.2.5 4.2.6
Economische Effect Rapportage Zorgzone Oude Veerweg Bedrijvenbijeenkomst Bedrijventerrein Contactgroep
meerwaarde onderzoeken van een EER deelname in monitoringgroep zorgzone bijeenkomst voor alle bedrijven en vastgoedeigenaren vier reguliere vergaderingen
Michiel Terpstra
stichtingsbureau
pagina 23 van 31
project/activiteit 4.2.7
Mutaties bedrijventerrein
4.2.8
Jaarverslag 2015/jaarplan 2016
IJsseloord I (4.3) 4.3.1 Vasthouden hoog investeringsniveau 4.3.2 Bereikbaarheid en verkeersveiligheid 4.3.3 Verhogen aantrekkelijkheid bedrijventerrein 4.3.4 4.3.5
Groen-blauw raamwerk Bedrijvenbijeenkomst
4.3.6 4.3.7 4.3.8
Bedrijfsbezoeken Bedrijventerrein Contactgroep Mutaties bedrijventerrein
4.3.9
Jaarverslag 2015/jaarplan 2016
De Overmaat (4.4) 4.4.1 Samenwerking BC Rijkerswoerd
4.4.2
Collectieve surveillance/camerabewaking
4.4.3
Verkeersmaatregelen
4.4.4 4.4.5
Bedrijfsbezoeken Bedrijvenbijeenkomst
korte omschrijving uitbreiding aantal BC-leden signaleren bedrijfsmutaties signaleren leegstand en stimuleren herbezetting evaluatie bedrijventerrein jaaractiviteiten 2015 en benoeming bedrijventerrein jaaractiviteiten 2016
trekker/initiatief BC-leden BC-leden BC-leden stichtingsbureau
samen met stichtingsbureau gemeente gemeente BC-leden
uitvoering stichtingsbureau
plan van aanpak om dreiging terugkerende leegstand af te wenden
voorzitter
verbetering ontsluiting terrein in de spits
BC-leden Niels Bruil Rob Terberg BC-leden Rob Terberg BC-leden BC-leden BC-leden
BC-leden/ gemeente gemeente
BC-leden/ gemeente gemeente
alternatieve financiering project 'opplussen openbaar groen' stimuleren opknappen gevels en panden formalisering aanpassing groenstrook zichtzijde Pleij besluitvorming over variant nieuwjaarsontbijt nazomerbijeenkomst uitvoeren bedrijfsbezoeken vier reguliere vergaderingen signaleren bedrijfsmutaties signaleren leegstand en stimuleren herbezetting evaluatie bedrijventerrein jaaractiviteiten 2015 en benoeming bedrijventerrein jaaractiviteiten 2016 nader onderzoeken wenselijkheid organisatorische samenwerking BC's De Overmaat en Rijkerswoerd uitwerken plan voor gezamenlijke activiteiten uitvoering pilot camerabewaking uitbreiding aantal deelnemers specifiek i.k.v. camerabewaking afronding verkeersmaatregelen (o.a. doorgang Esso) monitoring uitgevoerde maatregelen uitvoeren bedrijfsbezoeken bij niet bezochte bedrijven 2013 bijeenkomst voor alle bedrijven en vastgoedeigenaren
BC-leden BC-leden BC-leden stichtingsbureau
Piet Opgenoort Securitas
stichtingsbureau BC-leden BC-leden
stichtingsbureau
BC-leden gemeente gemeente
gemeente stichtingsbureau stichtingsbureau stichtingsbureau stichtingsbureau
gemeente gemeente BC-leden
Bart van Alten/Securitas Bart van Alten/Piet Opgenoort gemeente
stichtingsbureau
Securitas Securitas
stichtingsbureau stichtingsbureau stichtingsbureau pagina 24 van 31
4.4.6 4.4.7
project/activiteit Bedrijventerrein Contactgroep Mutaties bedrijventerrein
4.4.8
Jaarverslag 2015/jaarplan 2016
Rijkerswoerd (4.5) 4.5.1 Samenwerking BC De Overmaat
4.5.2 4.5.3 4.5.4
Bereikbaarheid en verkeersveiligheid Mogelijkheden BIZ Bedrijvenbijeenkomst
4.5.5 4.5.6
Bedrijventerrein Contactgroep Mutaties bedrijventerrein
4.5.7
Jaarverslag 2015/jaarplan 2016
Bakenhof (4.6) 4.6.1 Milieuvriendelijkste bedrijventerrein Arnhem
4.6.2 4.6.3 4.6.4 4.6.5 4.6.6
Verkeersmaatregelen Economische Effect Rapportage Bedrijvenbijeenkomst Bedrijventerrein Contactgroep Mutaties bedrijventerrein
korte omschrijving vier reguliere vergaderingen signaleren bedrijfsmutaties signaleren leegstand en stimuleren herbezetting evaluatie bedrijventerrein jaaractiviteiten 2015 en benoeming bedrijventerrein jaaractiviteiten 2016
trekker/initiatief BC-leden BC-leden BC-leden stichtingsbureau
samen met gemeente gemeente gemeente BC-leden
uitvoering stichtingsbureau
Clemens vd Weerd
BC-leden
gemeente
onderzoek mogelijkheden BIZ voor bedrijventerrein inhoudelijke bijeenkomst voor alle bedrijven en vastgoedeigenaren over thema's uit jaarplan bedrijventerrein vier reguliere vergaderingen signaleren bedrijfsmutaties signaleren leegstand en stimuleren herbezetting evaluatie bedrijventerrein jaaractiviteiten 2015 en benoeming bedrijventerrein jaaractiviteiten 2016
Clemens vd Weerd BC-leden
BC-leden
gemeente stichtingsbureau
BC-leden BC-leden BC-leden stichtingsbureau
gemeente gemeente gemeente BC-leden
stichtingsbureau
uitwerking projectplan realisatie concrete activiteiten zijnde: o WIFI zonne-energie o openbaar laadpunt o LED-verlichting met sensoren openbare verlichting o cameratoezicht op zonne-energie o (plan voor) advisering wagenpark o reclamezuil op zonne-energie o toepassing zonne-energie bij bedrijven monitoring genomen verkeersmaatregelen meerwaarde onderzoeken EER barbecuebijeenkomst twee reguliere vergaderingen signaleren bedrijfsmutaties
BC-leden
stichtingsbureau
HAN/stichtingsbureau
Bas Wernsen Paméla Zeylstra BC-leden Rudi van 't Sant Fokko Bonsma BC-leden BC-leden BC-leden BC BC-leden BC-leden BC-leden
stichtingsbureau gemeente gemeente stichtingsbureau BC-leden stichtingsbureau stichtingsbureau
Bas Wernsen gemeente/stichtingsb gemeente Securitas/BC Fokko Bonsma stichtingsbureau HAN/Greenspread
STEC stichtingsbureau gemeente gemeente
STEC stichtingsbureau stichtingsbureau
nader onderzoeken wenselijkheid organisatorische samenwerking BC's De Overmaat en Rijkerswoerd uitwerken plan voor gezamenlijke activiteiten optimalisering belijningsmaatregelen
stichtingsbureau
stichtingsbureau
pagina 25 van 31
project/activiteit 4.6.7
Jaarverslag 2015/jaarplan 2016
korte omschrijving signaleren leegstand en stimuleren herbezetting evaluatie bedrijventerrein jaaractiviteiten 2015 en benoeming bedrijventerrein jaaractiviteiten 2016
trekker/initiatief BC-leden stichtingsbureau
samen met gemeente BC-leden
uitvoering
Concrete uitwerking drie keer overleg wethouder Economische Zaken overleg gemeenteraadsfracties ad hoc overleg met voor StAB relevante stakeholders ontwikkeling en beheer website drie fysieke nieuwsbrieven maandelijks digitale nieuwsbrief themabijeenkomst(en) 80 bezoeken De Overmaat, IJsseloord 1, Het Broek onderhouden en up-to-date houden bedrijventerrein informatiesysteem StABIS contractmanagement communicatie naar deelnemers (specifiek) en niet deelnemers (algemeen) signaleren/voorkomen knelpunten o.a. uitvoeren audits werven van ten minste 10 nieuwe deelnemers bijeenkomst over beveiliging bedrijf en bedrijventerrein pilotproject camerabewaking De Overmaat verhogen deelnemersaantal collectieve energie via bedrijfsbezoeken en bedrijvenbijeenkomsten schoonmaakactie 27 maart
bestuurlijk verantw. Dagelijks Bestuur
Uitvoering intern stichtingsbureau
Uitvoering extern Nader in te vullen
Dagelijks Bestuur Dagelijks Bestuur
stichtingsbureau stichtingsbureau
Dagelijks Bestuur Dagelijks Bestuur
stichtingsbureau stichtingsbureau
Bart van Alten
stichtingsbureau
Securitas
Dagelijks Bestuur
Stichtingsbureau
Kobespa
Algemeen Bestuur
Stichtingsbureau
SITA
jaarlijkse afsluiting van het jaar met BC-leden, AB en gemeente bewegwijzering De Overmaat, Rijkerswoerd, IJsseloord 1 entreeborden Collectieve Surveillance opstellen jaarplan 2016 opstellen jaarverslag 2015
Dagelijks Bestuur
Stichtingsbureau
Algemeen Bestuur Algemeen Bestuur
stichtingsbureau stichtingsbureau
stichtingsbureau
Koepelactiviteiten (hoofdstuk 5) 5.1
Activiteit Intermediaire rol
5.2
Interne en externe communicatie
5.3 5.4
Bedrijfsbezoeken Beheer StABIS
5.5
Collectieve surveillance
5.6
Collectieve energie-inkoop
5.7
Samen op StAB voor schoon bedrijventerrein Eindejaarbijeenkomst Beheer en onderhoud
5.8 5.9
Jaarplan 2016, jaarverslag 2015
pagina 26 van 31
Bijdragen aan het ondernemersklimaat in Arnhem (hoofdstuk 6) 6.1
6.2 6.3
Activiteit Vastgoed en vestigingsklimaat
Citymarketing en lokaal ondernemen Scholing en werkgelegenheid
Concrete uitwerking ontwikkelen visiedocument bedrijventerreinen realiseren overeenkomst m.b.t. visie bedrijventerreinen bestuurlijke deelname in werkgroep regelvrij aanzet ondernemersloket open bedrijventerreinen verbinden (communicatie)activiteiten met 'Made in Arnhem' ontwikkelen digitaal platform gezamenlijke bijeenkomst RijnIJssel ondersteuning bij stage- en introductieplekken t.b.v. onderwijs verkenning samenwerking HAN
bestuurlijk verantw. Dagelijks Bestuur Dagelijks Bestuur Dagelijks Bestuur Dagelijks estuur Dagelijks Bestuur Dagelijks Bestuur Dagelijks Bestuur Dagelijks Bestuur Dagelijks Bestuur
Uitvoering intern stichtingsbureau stichtingsbureau Jan Heikens stichtingsbureau stichtingsbureau stichtingsbureau stichtingsbureau stichtingsbureau stichtingsbureau
Uitvoering extern
Made in Arnhem nog onbekend RijnIJssel onderwijsinstellingen HAN
pagina 27 van 31
Bijlage 2: jaarkalender 2015
pagina 28 van 31
Bijlage 3: begroting 2015 Uitgaven bedrijventerreinen (hoofdstuk 4)
01 02 03 04 05 06 07
1.1 Bureaukosten Bestuurskosten Bestuursaansprakelijkheidsverzekering Accountant Porto etc. Drukwerk en kopieerkosten Telefoon, internet, website etc. Huisvesting Subtotaal bureaukosten
01
1.2 Personeelskosten Stichtingsbureau werkzaamheden stichtingsorganisatie 1.3 Onvoorziene uitgaven
Inkomsten 01 Bijdrage SOFA/gemeente 02 Bijdrage beveiliger 2015 bestaande deelnemers € 1.000,00 03 Bijdrage beveiliger nieuwe deelnemers € 605,00 05 Donaties € 2.000,00 06 Overig € 1.250,00 € 500,00 € 750,00 € 3.318,00 € 9.423,00
€ 25.960,00 € 500,00
Totaal uitgaven stichtingsorganisatie
€ 35.883,00
2. Uitgaven bedrijventerreinen (hoofdstuk 4) 01 Stichtingsbureau werkzaamheden bedrijventerreinen 02 Bedrijvenbijeenkomsten 03 (Voorbereidende) projectkosten BC's 04 EER Bakenhof en Westervoortsedijk 05 Vervolgtraject EER Het Broek 06 Overigen uitgaven/onvoorzien Totaal uitgaven bedrijventerreinspecifieke basistaken
€ 28.270,00 € 5.000,00 € 5.000,00 pm € 3.000,00 € 500,00 € 41.770,00
3. Uitgaven koepelactiviteiten bedrijventerreinen (hoofdstuk 5) 3.1 Intermediaire rol 01 Tweejaarlijks overleg wethouder* 02 Overleg gemeenteraadsfracties* Subtotaal intermediaire rol
€ 0,00 € 0,00 € 0,00
01 02
€ 142.000,00 € 2.160,00 € 1.000,00 pm pm
3.2 Interne en externe communicatie Beheer website Fysieke nieuwsbrief 3x
€ 500,00 € 3.600,00 pagina 29 van 31
Bijlage 3: begroting 2015 03 04 05
Digitale nieuwsbrief Themabijeenkomst(en) Overige communicatie
01 02
3.3 Bedrijfsbezoeken Bedrijfsbezoeken 80 stuks Verwerking
€ 560,00 € 2.000,00 € 500,00 € 7.160,00
Subtotaal bedrijfsbezoeken
01
01
3.4 Beheer bedrijventerrein informatiesysteem (StABIS) Technisch beheer systeem
€ 11.600,00 € 1.500,00 € 13.100,00
€ 500,00
3.5 Collectieve Surveillance*
€ 0,00
3.6 Collectieve energie-inkoop en -besparing*
€ 0,00
3.7 Samen op StAB voor een schoon bedrijventerrein Catering en materiaal
€ 1.750,00
3.8 Eindejaarbijeenkomst
€ 1.500,00
3.9 Personeelskosten Stichtingsbureau werkzaamheden koepelact. bedrijventerreinen Stichtingsbureau werkzaamheden Collectieve Surveillance Subtotaal personeelskosten
€ 16.310,00 € 7.140,00 € 23.450,00
3.10 Onvoorziene uitgaven Totaal uitgaven koepelactiviteiten bedrijventerreinen
€ 1.000,00 € 48.460,00
3. Uitgaven koepelactiviteiten impuls ondernemersklimaat (hoofdstuk 6) 3.1 Ondernemers- en vestigingsklimaat 01 Visieontwikkeling bedrijventerreinen 02 Vervaardiging en presentatiebijeenkomst visiedocument 02 Realiseren overeenkomst visiedocument* 03 Deelname in werkgroep 'regelvrij'* 03 Aanzet ondernemersloket* Subtotaal ondernemers- en vestigingsklimaat
€ 4.500,00 € 1.500,00 € 0,00 € 0,00 € 0,00 € 6.000,00
01 02
pagina 30 van 31
Bijlage 3: begroting 2015
01 02
3.3 Citymarketing en lokaal ondernemen Uitbouw virtueel platform* Verbinding Made in Arnhem in (communicatie)activiteiten Subtotaal citymarketing en lokaal ondernemen
€ 0,00 € 500,00 € 500,00
01 02 03
3.4 Scholing en werkgelegenheid Terreinenbrede bijeenkomst met RijnIJssel Ondersteuning bij toegang tot bedrijven voor stages en introductie* Verkenning samenwerking HAN* Subtotaal scholing en werkgelegenheid
€ 500,00 € 0,00 € 0,00 € 500,00
01
4.4 Personeelskosten koepelactiviteiten ondernemersklimaat Stichtingsbureau werkzaamheden koepelact. ondernemersklimaat Totaal uitgaven koepelactiviteiten ondernemersklimaat
€ 12.000,00 € 19.000,00
Totaal uitgaven Uitgaven projecten 01 Ontwikkeling virtueel platform 02
Realisatie project(onderdelen) Bakenhof Totaal uitgaven projecten
Uitgaven beheertaken 01 Onderhoud bewegwijzering De Overmaat/Rijkerswoerd 02 Onderhoud CS-borden Totaal uitgaven beheertaken
€ 145.113,00
Totaal inkomsten
Inkomsten projecten 11.750,00 01 Bijdrage SOFA Bijdrage OKA pm 02 Sponsors en subsidiënten 11.750,00 Totaal inkomsten projecten Reservering beheertaken pm 01 Beheerpot bewegwijzering pm 02 Beheerpot Collectieve Surveillance pm Totaal reservering beheertaken
€ 145.160,00
4.250,00 7.500,00 pm 11.750,00
€ 8.126,25 € 4.518,43 € 12.644,68
*In principe zijn voor deze activiteiten geen externe kosten te verwachten. Kosten voor werkzaamheden zijn opgenomen bij personeelskosten stichtingsbureau.
pagina 31 van 31
