Jaarplan 2015 Stichting Natuureducatie Bleijendijk
Jaarplan 2015 SNB
pag. 1
30-1-2015
0 Voorwoord 1 Inleiding
3
1.1 | Externe ontwikkelingen
3
1.2 | Interne ontwikkelingen
4
1.3.| Strategieontwikkeling
4
2 Missie, visie, kernwaarden
4
2.1 | Missie
4
2.2 | Visie
5
2.3 | Afspraken voor een geslaagde dag Bleijendijk
5
3 Stichting Natuureducatie Bleijendijk in 2015
5
3.1 | Aanbod
5
3.2 | Prijs
6
3.3 | Team
7
3.4 | Accommodatie
7
3.5 | Marketing en communicatie
7
3.6 | Context
8
3
9-10
3.7 | Financiën
Jaarplan 2015 SNB
pag. 2
30-1-2015
0 Voorwoord Het natuuronderwijs op landgoed Bleijendijk in Vught kent een lange geschiedenis, waaraan afgelopen jaar een nieuw hoofdstuk werd toegevoegd. In maart 2014 werden onderwijsactiviteiten verzelfstandigd in Stichting Natuureducatie Bleijendijk om het duurzaam voortbestaan en de verdere ontwikkeling van het natuuronderwijs te kunnen borgen. De formalisering van het natuuronderwijs in een stichting, betekende het begin van een professionaliseringsslag. Met het team hielden we twee conferenties om beelden, zorgen, verlangens en verwachtingen uit te wisselen en te kunnen handelen waar nodig. Ook leerden we van elkaar door intervisie dagen te organiseren een methodiek om eigen deskundigheid binnen de organisatie te benutten en verder te ontwikkelen. We trainden gezamenlijk rond de thema’s ‘omgaan met weerstand’ en ‘feedback-geven-aan-elkaar”. Aan de inhoud van de programma’s hebben we een nieuwe impuls gegeven door de programma’s opnieuw te spiegelen aan eerdere doelstellingen van het natuuronderwijs. Het leslokaal De Boshut is verbouwd en werd voorzien van ecotoiletten en een gereedschapshok. Bovendien kwamen er CO2-melders en een veiligheidsprotocol voor het geval zich calamiteiten zouden voordoen. We hebben de financiën in de routine van een jaarlijkse begroting en jaarrekening gebracht en de verzekeringsportefeuille herzien op basis van de nieuwe situatie. Met de scholen die aan het natuuronderwijs deelnemen hebben we voor het eerst overeenkomsten gesloten en met leden van het team zijn bestaande vrijwilligersovereenkomsten herzien opnieuw gesloten. We hebben een start gemaakt met een vrijwilligersbeleid in het kader waarvan we functieprofielen hebben opgesteld. En we hebben de gewenste samenwerking tussen bestuur en team vastgelegd in een regelement om ook voor de toekomst een zorgvuldige omgang met elkaar veilig te stellen. Te midden van deze dynamiek, bleef de kwaliteit van het onderwijs onverminderd hoog en konden klassen van basisscholen uit de wijde omgeving deelnemen aan vier sprankelende seizoenprogramma’s. Nu, bijna een jaar later, kijken we tevreden terug op deze intensieve periode. En richten we de blik weer vooruit, naar 2015!
1 Inleiding 1.1 | Externe ontwikkelingen Duurzaamheid, en in het verlengde daarvan natuuronderwijs, heeft een plek veroverd op de politieke agenda. Dit wordt geïllustreerd door onderstaand bericht uit de nieuwsbrief van het NMEpodium van IVN dd november 2014: Een ruime meerderheid van de Kamer wil dat scholen structureel aandacht aan duurzaamheid gaan besteden. Een motie van de Partij voor de Dieren over duurzaamheid in het onderwijs is onlangs aangenomen. De Kamer vindt aandacht voor dieren, natuur en milieu nodig om goed te kunnen werken aan een leefbare planeet en een groene economie.
Jaarplan 2015 SNB
pag. 3
30-1-2015
De sector reageert hierop met de aanwas van nieuwe initiatieven die, vaak gesubsidieerd, proberen in te spelen op een nieuwe markt. De praktijk leert echter dat juist de gesubsidieerde initiatieven na verloop van tijd vaak ‘omvallen’ omdat ze er niet in slagen hun kostenstructuur in evenwicht te brengen met de teruglopende inkomsten, op het moment dat de subsidie wegvalt. Dit heeft ermee te maken dat de meeste initiatiefnemers een salaris willen onttrekken aan het initiatief. Op het moment dat de subsidie wegvalt lukt dat niet meer. Het is om die reden dat Stichting Natuureducatie Bleijendijk als 100%-vrijwilligersinitiatief is ingericht. Het werkkapitaal van de stichting zijn de bevlogenheid en het engagement van de vrijwilligers, zowel in begeleidend team als het bestuur. Samen staan zij garant voor een onderwijsaanbod van constante kwaliteit. Dat betekent dat sterk moet worden ingezet op teamontwikkeling en verbondenheid. De balans tussen inspanningen en opbrengsten moet voor alle vrijwilligers gezond en plezierig zijn. Hoewel we dankzij het feit dat we een 100% vrijwilligersorganisatie zijn een sluitende exploitatie kennen, zijn subsidies, fondsen donaties welkom om de accommodatie te verbeteren, nieuwe programma’s mogelijk te maken of het initiatief anderszins te ontwikkelen. Fondsenwerving en subsidiëring zijn onderwerpen die in 2015 aandacht verdienen.
1.2 | Interne ontwikkelingen De transitie van een vrij informeel samenwerkingsverband naar een formele stichting, waarbij voor het eerst samenwerkingsovereenkomsten met scholen werden gesloten en gelijktijdig het team werd uitgebreid om aan de toenemende vraag van scholen en particulieren te voldoen, heeft binnen het team geleid tot enige druk. Afstemming op de draagkracht van het team vormt een voortdurend punt van aandacht. In dat verband zijn wij gestart met intervisie-activiteiten, waar we willen leren van elkaars expertise, ervaringen, drijfveren en opvattingen. Het natuuronderwijs op Bleijendijk heeft een geschiedenis van vele jaren. In het komende jaar zullen we onderzoek doen naar verworvenheden uit die geschiedenis en hun waarde voor het natuuronderwijs van nu. Daarbij beschouwen we het gesprek over de doelstellingen en kernwaarden als wezenlijk om de kwaliteit en gelaagdheid van de programma’s hoog te houden en om de identiteit van het natuuronderwijs op Bleijendijk tot uitdrukking te brengen.
1.3.| Strategieontwikkeling voor middellange termijn Dit document articuleert een aantal beleidskeuzen voor komend jaar, in nauwe aansluiting op de huidige praktijk. Het wil uitdrukkelijk geen aanzet bieden tot de strategieontwikkeling voor de middellange termijn. De gedachte hierachter is dat strategieontwikkeling idealiter in nauwe samenspraak met (vertegenwoordigers uit) het begeleidend team tot stand komt. In 2015 zal het bestuur zich beraden hoe deze strategieontwikkeling het best ter hand genomen kan worden en op welke wijze het begeleidend team en eventuele derden daarbij betrokken kunnen worden.
Jaarplan 2015 SNB
pag. 4
30-1-2015
2 Missie, visie, kernwaarden 2.1 | Missie Onze missie is dat zoveel mogelijk kinderen met hoofd, hart en handen contact maken met de natuur om hen heen en zo meer bewustzijn krijgen van de natuur, vanuit de overtuiging dat de beleving van de natuur bijdraagt aan hun innerlijke ontwikkeling.
2.2 | Visie Wij beschouwen het natuuronderwijs als volwaardig onderwijs. Ook al ervaren de kinderen een bezoek aan Bleijendijk als een ‘dagje uit’, en ligt de nadruk minder op het hoofd dan in de school, voor ons is de essentie buiten zijn in de natuur en ons verwonderen over wat daar allemaal te beleven is. In het natuuronderwijs op Bleijendijk staan de eigen ervaring en beleving van het (individuele) kind centraal. Ons uitgangspunt is dat we kinderen volop ruimte willen geven om in hun eigen tempo en naar hun eigen smaak en inzicht te leren, werken en creatief bezig te zijn. En dat zij hun ervaringen leren delen met anderen. Vanuit onze optiek bestaat er geen goede of verkeerde uitvoering van een opdracht, zolang het kind er met aandacht en toewijding aan werkt.
2.3 | Afspraken voor een geslaagde dag Bleijendijk Het is heerlijk om buiten te zijn. Van de natuur kun je vooral heel veel genieten en er plezier hebben! Je kunt er lekker rennen en je uitleven, maar je kunt er ook stil zitten en stil zijn in het bos. En het is leerzaam om buiten te zijn, van de natuur kun je veel leren! Daarom maken we tijdens het bezoek van de kinderen we de volgende afspraken: * Heb waardering en zorg voor elkaar en voor de omgeving. Wij zijn samen te gast in het bos. * We zijn samen bezig, ga niet op eigen houtje eigen dingen doen. * Luister goed naar elkaar, naar wie wat wil zeggen. * Kijk ook goed rond, geef al je zintuigen goed de kost. * Houd rekening met elkaars grenzen en met de grenzen van alle dieren en alle planten, dus niet zomaar opjagen, vangen of plukken.
3 Stichting Natuureducatie Bleijendijk in 2015 3.1 | Aanbod Het huidige aanbod van Stichting Natuureducatie Bleijendijk bestaat sinds jaren primair uit natuuronderwijs aan leerlingen van basisscholen. In 2014 kwamen 74 schoolklassen uit het basisonderwijs op bezoek. In 2015 maken we de schaalsprong naar 95 klassen.
Jaarplan 2015 SNB
pag. 5
30-1-2015
In 2014 heeft een pilot plaatsgevonden met een lenteprogramma-op-maat voor leerlingen van het Maurick-college (VMBO) en een pilot met een programma voor kinderfeestjes. Incidenteel wordt de Boshut verhuurd voor workshops. Het Maurick-college heeft naar aanleiding van de geslaagde pilot met het lenteprogramma de vraag neergelegd of Stichting Natuureducatie Bleijendijk bereid zou zijn ook een herfstprogramma voor hen te ontwikkelen. In het late voorjaar 2015 zal de ontwikkeling van een herfstprogramma voor deze VO-school ter hand worden genomen, zodat we hen in herfst van 2015 kunnen ontvangen. Daarnaast proberen we een klas van het Maurickcollege in het voorjaar te ontvangen, één en ander afhankelijk van de beschikbaarheid van begeleiders. Voor 2015 staat intensivering van het aanbod van kinderfeestjes op het programma. Via de website en mogelijk een Facebook-pagina willen we het aanbod op dit gebied bekend maken. De feestjes worden georganiseerd en begeleid door twee vrijwilligers die beperkt meedraaien in het reguliere natuuronderwijs. Vooralsnog is gezien deze beperkte bemensing het aantal te organiseren kinderfeestjes aan een maximum van 8 op jaarbasis gebonden. Het streven is om er in 2015 daadwerkelijk 8 te organiseren. Tevens streven we naar uitbreiding van het begeleidingsteam voor de kinderfeestjes. Ook voor de kinderfeestjes ontwikkelen we een standaardovereenkomst. Voor wat betreft de verhuur van de Boshut streven we in 2015 eveneens naar intensivering, tot 10 workshops per jaar.
3.2 | Prijs Sinds het schooljaar 2012-2013 bedraagt het tarief voor een dag natuuronderwijs euro 85,00 per groep per dag. Dit is bescheiden in vergelijking met andere natuuronderwijsaanbieders. Na enkele jaren geen prijsverhoging te hebben doorgevoerd, is besloten met ingang van september 2015 het dagtarief te verhogen naar euro 92,50 per klas. Dit is een prijsstijging van 8,8 %. De prijs voor een schoolbezoek van het Maurick-college bedroeg in 2014 euro 85,00 exclusief BTW. De prijs voor klassen uit het VO wordt voor 2015 vastgesteld op euro 105,00 per dag. De prijs voor kinderfeestjes is in 2014 vastgesteld op euro 9,95 per kind, bij een minimumdeelname van 6 kinderen. Deze prijs blijft in 2015 onverkort gehandhaafd. De huurprijs voor de Boshut bedroeg in 2014 euro 35,00 per dagdeel. Ook deze prijs blijft in 2015 gehandhaafd.
Jaarplan 2015 SNB
pag. 6
30-1-2015
3.3 | Team De vraag vanuit de scholen is al jaren groter dan we met onze huidige bezetting kunnen bedienen. In 2015 willen we het aantal lesdagen structureel uitbreiden naar 3 per week om meer schoolklassen te kunnen ontvangen. Met de huidige bezetting kunnen we aldus 95 schoolbezoeken faciliteren. Echter, anticiperend op natuurlijk verloop in 2015, zal naar verwachting half 2015 opnieuw wervingsactie voor vrijwilligers nodig zijn om de bezetting in het begeleidend team op peil te houden. Daarbij streven we onverkort naar een evenwichtige samenstelling van het team in termen van gender, belangstelling, competenties en draagkracht. Uitgangspunt is dat alle programma’s per seizoen zelf ontworpen en uitgewerkt worden door (een deel van) het team. Daarbij wordt gebruik gemaakt van eerdere ervaringen, het kader van doelstellingen en vooral steeds aangesloten bij de talenten, actuele interesse en mogelijkheden van de huidige teamleden. Ook het samen inoefenen van de seizoen programma’s blijft essentieel om geïnspireerd onderwijs te kunnen geven, maar ook om de verbinding met elkaar te voeden. Daarom wordt op alle begeleiders, maar ook de bestuurders een appel gedaan om deze inoefendagen bij te wonen. Begeleiders die niet in de gelegenheid zijn om het programma in te oefenen, lopen minimaal één maal boventallig mee in het nieuwe programma, voordat ze zelfstandig groepjes gaan begeleiden. Het bestuur streeft ernaar om minimaal twee mensen uit haar gelederen af te vaardigen op de inoefendagen. Behalve de inoefendagen, organiseren we in 2015 in ieder geval twee plenaire bijeenkomsten rond aansprekende thema’s, om voeling te houden met elkaar. Indien de actualiteit daarom vraagt, worden ad hoc extra plenaire bijeenkomsten georganiseerd. Daarnaast worden voor diegenen die daar behoefte aan hebben, vakinhoudelijke trainingen georganiseerd. Om de bestuurlijke taak te verlichten, wordt gestreefd naar uitbreiding van het bestuur met een bestuurder die vrijwilligerszaken in portefeuille neemt en een bestuurder met fondsenwerving en subsidiëring in portefeuille.
3.4 | Accommodatie In 2014 is de Boshut grondig verbouwd. Voor 2015 staan geen ingrijpende bouwkundige aanpassingen op de planning. Wel zal – voor zover de financiën het toelaten- een reservering worden gemaakt voor de toekomstige aanleg van een gastank en centrale verwarming. Met de huidige eigenaar van het landgoed wordt in januari 2015 een opstalrechtovereenkomst gesloten, waarmee het langdurig vruchtgebruik (30 jaar) van de Boshut door Stichting Natuureducatie Bleijendijk veilig gesteld is.
3.5 | Marketing en communicatie Stichting Natuureducatie Bleijendijk zet maximaal in op goede contacten met de scholen. De Coördinator Scholen bezoekt de scholen, indien deze dat wensen, minimaal één keer per jaar om nieuwe leerkrachten en ouders te informeren over het natuuronderwijs op Bleijendijk.
Jaarplan 2015 SNB
pag. 7
30-1-2015
Voorafgaand aan elk nieuw seizoen informeert de Coördinator Scholen de scholen over het programma, hun aanspreekpunt op de dagen dat ze komen en verder alle praktische zaken die nodig zijn om het programma te laten slagen. Deze vormen van relatiebeheer worden zeer gewaardeerd. Daarnaast maakt de Coördinator Scholen voorafgaand aan het nieuwe schooljaar met de scholen afspraken over de data waarop de klassen van de desbetreffende school in het nieuwe schooljaar naar Bleijendijk komen. Daarbij wordt zo veel mogelijk aansluiting gezocht bij de wensen van de school. Naast het contact met scholen, treedt Stichting Natuureducatie Bleijendijk op dit moment weinig naar buiten. De Stichting heeft een eigen sectie op de website van Landgoed Bleijendijk en plaatst daarop haar nieuwe seizoen programma’s. Van deze programma’s worden katernen samengesteld, op dit moment nog hoofdzakelijk voor intern gebruik, maar met de uitdrukkelijke bedoeling om deze in boekvorm te publiceren. Werving van nieuwe vrijwilligers geschiedt via de websites van vacaturebanken en ‘free publicity’ in het lokale huis-aan-huisblad. Nu het natuuronderwijs op Bleijendijk verzelfstandigd is, is de tijd rijp om meer naar buiten te treden. In 2015 zal op de eerste plaats de bestaande website worden vernieuwd of een nieuwe website worden gebouwd. Transparantie bieden is daarbij een leidend thema. Mogelijk wordt ook een Facebook-account aangemaakt voor korte berichtgeving e een LinkedIn-pagina voor netwerkactiviteiten. Hiermee willen we meer bekendheid geven aan het initiatief en draagvlak creëren voor subsidiëring en fondsenwerving. Voor 2015 staan op de tweede plaats twee publicaties op het programma. Er zal een start worden gemaakt met het samenvoegen en redigeren van acht katernen tot een eerste boek voor extern gebruik. Daarnaast wordt een publicatie voorbereid over de achtergronden van het natuuronderwijs.
3.6 | Context De formalisering van het natuuronderwijs in een stichting is mede ingegeven door het feit dat de eigenaresse van Landgoed Bleijendijk twee jaar geleden besloot het landgoed te verkopen. Om te voorkomen dat het intellectueel eigendom van de vrijwilligers in het natuuronderwijs zondermeer zou overgaan in handen van een nieuwe eigenaar, is een zelfstandige rechtspersoon in het leven geroepen. Niettemin leeft binnen Stichting Natuureducatie Bleijendijk een dringende wens om verbonden te blijven met het landgoed en de mensen die er wonen en werken. In 2014 hebben al enkele informele gesprekken plaatsgevonden met de toekomstige eigenaren van het landgoed over het natuuronderwijs en de huidige inbedding in het geheel van het landgoed. In het voorjaar van 2015 zal het formele gesprek over toekomstige samenwerking worden geopend. Daarbij zal worden verkend welke vormen van samenspraak en inspraak passend en wenselijk zijn voor beide partijen en hoe deze eventueel kunnen worden geformaliseerd.
Jaarplan 2015 SNB
pag. 8
30-1-2015
3.7 | Financiën
De begroting voor 2015 (volgende pagina) laat een netto resultaat zien van bijna euro 2500,00. Dit is op zich voldoende, maar krap wanneer onverwachte calamiteiten zoals schade aan de Boshut en dergelijke moeten worden opgevangen. Bovendien is dit surplus onvoldoende om op korte termijn een reserve aan te leggen, die voldoende is om de gewenste gastank met centrale verwarming aan te leggen in de Boshut. In 2015 staan fondsenwerving en subsidiëring hoog op de agenda om financieel meer armslag te werven. Hiervoor wordt een bestuurder aangezocht.
Jaarplan 2015 SNB
pag. 9
30-1-2015
DE BEGROTING 2015
INKOMSTEN
Bijdragen scholen:
€ 8.353
Kinderfeestjes
€ 560
Verhuur Boshut
€ 350
TOTAAL INKOMSTEN
€ 9.263
UITGAVEN Natuureducatie
€ 3.009
Boshut
€ 2.700
Kinderfeestjes
€ 320
Overige kosten
€ 781
TOTAAL UITGAVEN
€ 6.810
NETTO RESULTAAT
€ 2.453
Jaarplan 2015 SNB
pag. 10
30-1-2015
