Noord
jaargang 3
maart 2010 nummer 9 periodiek magazine SNN
NL
‘Noorden kan toekomstige trekker voor economische groei zijn’ • Waterbedrijf Groningen ziet kansen na succesvolle reis St. Petersburg • ‘Bewustzijn internationale concurrentie aanwakkeren’ • MG Electronics stilletjes naar de top in markt voor solarboten • Met spitsvondige pilotprojecten op weg naar vitaal NO-Fryslân
noord-nl nr. 9
1
Inhoudsopgave Voorwoord Noord-Nederland na 2013? Wellicht denkt u dat dat nog ver weg is en dat we ons daar nu nog niet druk over moeten maken maar de werkelijkheid is anders. In Brussel is, nu het nieuwe parlement er zit en de nieuwe Europese Commissie is benoemd, al nagedacht over het Europese beleid van 2014-2020. Een van de vragen die beantwoord moet worden is of de rijke regio’s weer Europees geld moet ontvangen voor hun economische ontwikkeling. Nu er enkele nieuwe landen toegetreden zijn tot de Unie, is dat niet zomaar vanzelfsprekend. Toch pleiten veel regio’s er bij de Unie voor om deze, voornamelijk West-Europese regio’s niet te vergeten want zij kunnen een voortrekkerspositie innemen als het gaat om het behalen van het doel van de Europese Unie: een concurrerende regio in de wereld te zijn naar grootmachten als China en de VS. Noord-Nederland gaat ook mee in die vaart der volkeren; eind maart presenteert het Noorden zich in Brussel aan Europese vertegenwoordigers om te laten zien wat onze kracht is op economisch gebied en wat we gezamenlijk hebben bereikt met de Europese gelden. Sterke sectoren in het Noorden als watertechnologie en energie, maar ook een opkomend begrip als healthy ageing (gezond oud worden) komen tegemoet aan de wensen van het Europa van de toekomst. Maar naast het feit dat we ons sterk maken in Europa, hebben we ook een nieuwe opgave in Den Haag. Na de val van het kabinet is het zaak onze eigen ideeën en wensen in te brengen in de nieuwe verkiezingsprogramma’s. Ook dat vergt nu al onze aandacht. Een enerverende maar spannende tijd voor het Noorden!
‘Noorden kan toekomstige trekker voor economische groei zijn’ Waterbedrijf Groningen ziet kansen na succesvolle reis St. Petersburg Bewustzijn internationale concurrentie aanwakkeren MG Electronics stilletjes naar de top in markt voor solarboten Met spitsvondige pilotprojecten op weg naar vitaal NO-Fryslân Column Siem Jansen
Agenda
Agenda in het kort 23 -24 maart Bedrijven Contactdagen Fryslân
14 - 15 april Bezoek Zweedse delegatie.
Het SNN presenteert zich met 123subsidie.nl
14 - 15 april 24 maart Lobby event Brussel
Bezoek en vergadering van de Monitoring Committee (Interreg programma)
Manifestatie in Brussel waar het Noorden de economische speerpunten energie, watertech-
25 april
nologie, sensortechnologie, agribusiness en
Internationale Handelsdag
healty ageing presenteert.
31 maart - 2 april
28 april Gezamenlijke Statendag
Bezoek economische afdelingen Nederlandse
Jaarlijkse informatiedag voor alle statenleden
ambassades uit de Baltische regio.
van de drie provincies.
10 - 12 april
24 mei Europa kijkdag
Bezoek Noord-Nederland aan Polen. Rob Engelsman Directeur SNN
2 4 6 8 10 12
Open dag bij projecten in de drie provincies die gefinancierd zijn met Europees geld.
noord-nl nr. 9
SNN-voorzitter Max van den Berg
2
SNN-voorzitter onderstreept het belang voortzetting regionaal beleid
‘Noorden kan toekomstige trekker voor economische groei zijn’ Max van den Berg twijfelt geen seconde. De voorzitter van het SNN ziet het niet gebeuren dat Noord-Nederland vanaf 2014 geen middelen meer krijgt uit Europese structuur-
Achtergrond
fondsen als EFRO, zoals sommige geluiden in Brussel willen doen geloven. “Die worden zeker gehandhaafd”, zegt hij. “Wel in een gematigder vorm en met grensoverschrijdende accenten, maar behouden doen we ze wel.”
Van den Berg reageert hiermee op signalen
vinden als Noord-Nederland minder krijgt
dat daar straks meer geld in wordt gestoken.
kennisinstellingen en MKB, met name op eco-
dat het regionaal beleid in z’n huidige vorm
omdat er in totaal ook minder beschikbaar
Geeft ons kansen voor Noord Duitsland”.
nomische speerpuntsectoren als agribusiness,
een belangrijk discussiepunt lijkt te worden
komt. “Maar als dat wat er overblijft alleen
Ter ondersteuning van z’n visie op voorzetting
energie, water, sensortechnologie en healthy
bij de debatten over de Europese begrotings-
naar mainport en brainport van Nederland
van het regionaal beleid gaat Van den Berg
ageing. Bovendien is Nordconnect in gang
periode van 2014-2020. Vooral de steun aan
gaat, dan accepteren we dat niet en zullen
allereerst terug in de historie. “Het regionaal
gezet. Die ontwikkeling heeft ertoe geleid dat
regio’s in rijke lidstaten zou onder vuur lig-
we breed ten strijde trekken”, aldus de SNN-
beleid is destijds mede voor het Noorden
we onder meer op het terrein van energie ook
gen. Volgens sommigen zouden deze rijkere
voorzitter, die voor de komende jaren ook
ingezet om tegenwicht te bieden aan de
in Noordoost-Europa prima scoren.”
staten geen geld meer uit de structuurfond-
een prominentere rol voor het Interregpro-
economische driehoek Rotterdam-Ruhrgebied-
sen moeten krijgen.
gramma voorziet. “Interreg is meer econo-
Calais, waar onze regio buiten viel”, brengt
Unieke besluitvorming
misch gericht dan voorheen en gericht op
hij in herinnering. “Daar zijn flinke succes-
“Tegelijkertijd”, waarschuwt Van den Berg,
Meer geld voor Interreg
grensoverschrijdend samenwerken”, licht hij
sen mee geboekt. We hebben achterstanden
“zien we dat de private investeringen in pro-
Van den Berg ziet het zover niet komen. Hij
toe. “Dat komt onder meer tot uiting op het
weggewerkt en zijn dichter bij het landelijke
jecten hier achterblijven. Dat heeft vooral te
zegt overigens begrip te hebben voor het so-
vlak van energie. Ik verwacht dat het belang
gemiddelde gekomen. Er zijn nu veel sterke
maken met de dichtheid van de bedrijvigheid.
lidariteitsprincipe en zou het geen probleem
van de Interregprogramma’s zal toenemen en
bedrijven en er is een goede structuur tussen
Waar elders vaak een score van 100% wordt
noord-nl nr. 9
3
Men vindt elkaar gemakkelijk en speelt elkaar eerder de bal toe dan vroeger. gehaald, blijven private investeringen hier
ning. Het kan toch niet zo zijn dat wij hier
steken op 50%. We zijn kwetsbaar en daarom
de ruimte en kwaliteit leveren voor nieuwe
blijven externe gelden hard nodig. Onze speer-
ontwikkelingen en dat beschikbare middelen
punten zijn sterke economische pieken, maar
vervolgens elders worden geïnvesteerd. Mijn
ondernemers kunnen in die ontwikkelingen
insteek is dat we een prima verhaal hebben te
geen beslissende innovatieve stappen zetten
vertellen en dat we samen met het rijk en de
als ze niet eerst dragend geld krijgen. Het is
EU goed beleid kunnen blijven voeren.”
daarom van groot belang dat de combinatie van rijksgeld, Europees geld en cofinanciering
Focus op Noord-Duitsland
blijft bestaan. Het is uniek dat onze regio
Van den Berg verwacht dat samenwerking met
samen met het rijk en de EU tot besluitvor-
andere regio’s in rijke lidstaten in de toekomst
ming komt, zoals het even uniek is dat drie
een belangrijke meerwaarde kan zijn om te
provincies zo intensief samenwerken. Dat is
kunnen profiteren van de middelen uit struc-
mede de basis geweest van de successen in
tuurfondsen. “We hebben de afgelopen jaren
de afgelopen jaren. Sommige mensen lijken
met succes ingezet op kennis. Dat moeten we
dat momenteel wel eens vergeten te zijn.”
nu verbreden door samenwerking te zoeken met andere regio’s”, motiveert hij.
Goede teamspirit
“Voor onze regio zijn verbindingen met Noord-
De SNN-voorzitter wijst er in dit verband op
Duitsland ideaal. Niedersachsen, Sleeswijk-
dat de noordelijke economie veel levendiger
Holstein en de regio’s Bremen en Hamburg zijn
Durf en nuchterheid combineren
bijvoorbeeld ook via kennisinstellingen in
is dan dertig jaar geleden. “Daar mogen we
voor ons bijzonder relevante partners.
“Als je ruimte en economische kracht goed
Twente, Wageningen, Eindhoven, Bremen en
met z’n allen best trots op zijn”, vindt hij. “De
Uit onderzoek is gebleken dat samenwerking
toespitst, kun je nieuwe economische gebie-
Hamburg. We moeten af en toe groot durven
teamspirit is in Noord-Nederland uitstekend.
met die regio’s heel reëel is. Steeds meer
den creëren”, filosofeert Van den Berg verder.
denken, al blijft de noordelijke nuchterheid
Men vindt elkaar gemakkelijk en speelt elkaar
ondernemers doen er al zaken met elkaar.
“Daarbij is het onze taak als SNN om kennis
ook gewenst. Maar we moeten onszelf zeker
eerder de bal toe dan vroeger. Dat maakt sco-
Soms denk ik daarom wel eens dat we ons
en regelingen in netwerkverbanden bij elkaar
ook niet onderschatten. Noord-Nederland is
ren eenvoudiger. Vanuit deze kracht moeten
met Nordconnect meer op Noord-Duitsland
te brengen. Om goed op de kansen in te spe-
een interessant gebied met een groot poten-
we ons blijven presenteren aan mensen die
moeten focussen, met name op de regio
len, is breder denken noodzakelijk. Dat geldt
tieel, dat heel goed een toekomstige trekker
denken dat het Noorden wel zonder steun
Hamburg waar bijzonder veel potentie zit.”
niet alleen regionaal, maar ook wereldwijd zul-
voor economische groei kan zijn…”
kan. We hebben gewoon recht op ondersteu-
len we nieuwe verbindingen moeten zoeken,
noord-nl nr. 9
4
Veelbelovende contacten, maar focus eerst op industriewater Duitsland
Waterbedrijf Groningen ziet kansen na succesvolle reis St. Petersburg Waterbedrijf Groningen en het Russische waterbedrijf Vodokanal in St. Petersburg gaan onderzoeken wat zij voor elkaar kunnen betekenen met het uitwisselen van kennis en technologie. Bijvoorbeeld waar het gaat om de kwaliteit van het water en het onderhoud en beheer van het distributienetwerk. Ernst van Aagten
Dat is het resultaat van de participatie van het Groningse
beurzen, tentoonstellingen en symposia die zijn gericht op
zuivering, het produceren van schoon water en waterbeheer.
waterbedrijf aan een door het SNN en Nordconnect georgani-
speerpunten als landbouw, transport en logistiek, duurzame
Wij kunnen hen daarbij helpen.”
seerd driedaags werkbezoek aan St. Petersburg. Een reis, die
energie, sensortechnologie, gezondheidszorg en cultuur en
voor een belangrijk deel in het teken stond van het onderte-
toerisme. Maar ook op andere gebieden wordt samenwerking
Leidingwater koken
kenen van een samenwerkingsovereenkomst tussen Noord-Ne-
niet uitgesloten.
“We zijn in Nederland een beetje verwend”, legt Van Aagten
derland en de oblast Leningrad (de provincie rond St. Peters-
nader uit. “De kwaliteit van ons drinkwater is zo goed dat we
burg) en de opening in deze stad van het Nordconnect House,
Kansen voor samenwerking
daar eigenlijk helemaal niet meer bij stilstaan. Ons labora-
het kantoor waarmee het SNN de handelscontacten met
Ernst van Aagten, sectormanager klant en markt van Waterbe-
torium heeft een methode ontwikkeld waarmee we sneller
Noordwest-Rusland wil bevorderen. De overeenkomst werd
drijf Groningen, spreekt van ‘een goed georganiseerde reis die
kunnen beoordelen of water bacteriologisch veilig is dan tot
namens Noord-Nederland ondertekend door SNN-voorzitter
ons nuttige contacten heeft opgeleverd’. Hij was meegegaan
voor kort mogelijk was. Vodokanal is hier sterk geïnteresseerd
Max van den Berg. Van deze plechtigheid was een uitgebreide
om te onderzoeken welke kansen voor samenwerking er zijn
in geraakt. De mensen schijnen daar niet rechtstreeks uit de
delegatie van het Noord-Nederlandse bedrijfsleven getuige.
op het gebied van drink- en afvalwater, watertechnologie en
kraan te drinken, maar het leidingwater eerst nog te koken.”
Beide regio’s hebben onder meer afgesproken zich in te zet-
infrastructuur. Die kansen blijken er zeker te zijn. Van Aagten:
Van Aagten wijst er bovendien op dat St. Petersburg een stad
ten voor gezamenlijke projecten, uitwisselingsprogramma’s,
“Er is in die regio nog veel te doen op het gebied van water-
is met bijna vijf miljoen inwoners. “In zo’n grote stad met
noord-nl nr. 9
We gaan werken aan het opbouwen van vertrouwen. Dat kost tijd en kan een proces van jaren zijn. continu tal van bouwactiviteiten is de kans dat er iets mis
elkaar? Wat is de beste manier van zakendoen? Het is me wel
gaat natuurlijk veel groter dan in het landelijk gebied waarin
duidelijk geworden dat lang niet iedereen Engels spreekt. Jon-
wij opereren, met daarin één stad met nog geen 200.000
geren vaak wel, maar oudere mensen niet. Dat kan de com-
inwoners”, zegt hij. Aan het voorkomen van breuken en het
municatie lastig maken. Gelukkig hadden wij bij ons gesprek
snel verhelpen daarvan kunnen wij misschien een bijdrage
met Vodokanal de beschikking over een uitstekende tolk. We
leveren.”
gaan nu werken aan het opbouwen van vertrouwen. Dat kost tijd en kan een proces van jaren zijn. Maar wie in de toe-
Waterketenbedrijf
komst wil oogsten, zal toch eerst moeten zaaien. Misschien
Omgekeerd zouden wij ook van de Russen kunnen leren. Van
komen er straks wel heel mooie uitwisselingsprogramma’s tot
Aagten: “In ons land is momenteel een discussie gaande of er
stand. Dat kan heel interessant zijn voor onze medewerkers.”
niet complete waterketenbedrijven moeten worden opgezet. Van drinkwater tot rioleringsdiensten en afvalwaterzuivering.
Focus op Noord-Duitsland
Alleen in Amsterdam gebeurt dat nu. De Russen doen dat al
Van Aagten zegt zich volledig te kunnen vinden in het concept
van oudsher. Misschien is het Russische concept voor ons wel
van de Noordelijke Ontwikkelingsas. “Maar”, voegt hij hier
heel interessant, zowel technologisch als qua organisatie.”
onmiddellijk aan toe, “onze contacten in St. Petersburg zijn
De sectormanager van het Groningse waterbedrijf zegt dat de
op korte termijn niet gericht op commerciële belangen. Het zal
leiding van Vodokanal al tijdens het kennismakingsbezoek het
eerst een kwestie zijn van kennis en ervaringen uitwisselen.
verzoek heeft gedaan om zo snel mogelijk terug te komen en
Dat ligt voor ons anders in Noord-Duitsland. Daar proberen
enkele specialisten mee te nemen. Dat gaat ook gebeuren.
wij voor North Water, onze joint venture met Evides, vaste
Binnenkort hebben het SNN en Nordconnect opnieuw een
voet aan de grond te krijgen voor het realiseren van waterfa-
werkbezoek aan St. Petersburg gepland. Waterbedrijf Gronin-
brieken en afvalwaterzuiveringen voor de industriële sector.
gen wil dan weer van de partij zijn.
Er lopen daar al mensen van ons rond om de marktmogelijkheden te verkennen. Daar is de focus momenteel meer op
Vertrouwen opbouwen
gericht dan op Rusland. Maar ook in Rusland zien wij kansen.
“Het is voor ons voorlopig vooral een kwestie van verken-
Anders zouden we er niet mee bezig zijn…”
nen”, zegt Van Aagten. “Hoe steekt de Russische cultuur in
5
noord-nl nr. 9
6
Economische verbinding Noord- en Oostzee North Sea Supply Connect (NSSC) en BalticSupply (BS) zijn twee identieke projecten
NOM en KvK over Supply Connect-projecten Noord- en Oostzee:
‘Bewustzijn internationale concurrentiepositie aanwakkeren’
binnen het Interreg 4b Programma, een EUNordconnect nodigde Herman de Vries en Heike Rothkegel uit voor een gesprek over de projecten NSSC en BS
fonds voor interregionale samenwerking. Doel is het versterken van het MKB in de gebieden rond de Noord- en Oostzee door het realiseren
(zie kader). De Vries is projectmanager ontwikkeling en innovatie bij de NOM, Rothkegel is adviseur regiostimulering bij de Kamer van Koophandel Noord-Nederland. Vanuit die insteek zijn ze beide betrokken bij de economische verbinding van de Noord- en Oostzee. ‘Een innovatief traject’, is de gezamenlijke conclusie, ‘maar wel met een bekend gegeven als basis: het draait uiteindelijk allemaal om elkaar weten te vinden en elkaar kennen.’
van een onderlinge economische verbinding. Nordconnect – die zich inzet voor vergelijkbare ambities – was de stimulerende kracht achter de opbouw van NSSC en BS. Speerpunten zijn energie, health & food en de maritieme sector. Het project is in oktober 2009 gestart en loopt tot september 2012. Provincie Groningen is de lead partner, vanuit Nederland versterkt door de partners NOM, Kamer van Koophandel NoordNederland en SNN/Nordconnect.
In hoeverre zit het MKB in Noord-Nederland te wachten op
tenderen als er nog geen oplossingsrichting is. Juist in dat
economische verbinding met de regio’s rondom de Noord- en
stadium is meedenken nodig en dan is het van grote waarde
Oostzee? De Vries erkent dat het lastig is om alleen op basis
als een producent de weg kan vinden naar kleine innovatieve
van de projectdoelen ondernemers te overtuigen van de meer-
bedrijven. En andersom werkt het ook: als kleine bedrijven
waarde. ‘Het is aan ons om de concrete toegevoegde waarde
grootse ideeën willen doorontwikkelen, hebben ze daar stevi-
zichtbaar te maken. Een belangrijk punt is de rol van kleinere
ge partners bij nodig. Een kwestie van elkaar weten te vinden
MKB’ers in productieketens. Het innovatieve potentieel in
en dat is precies waar wij met NSSC en BS een bijdrage aan
Noord-Nederland is groot, zeker op technisch vlak. Alleen
gaan leveren. Het is belangrijk om te weten wat elders te ha-
dat wordt niet altijd gezien door de grote jongens. Een sterk
len valt en daarnaast te promoten wat wij in Noord-Nederland
netwerk en een goede intermediair kunnen daar verandering
kunnen.’
in brengen.’ Actief platform ‘Het is interessant voor beide kanten’, vult Rothkegel aan.
Belangrijke middelen om de projectdoelen te bereiken, zijn
‘Technische vraagstukken bij grote producenten zijn lastig te
het realiseren van een functioneel netwerk en een database.
noord-nl nr. 9
7
We ontwikkelen daarom een benchmarktool om tastbaar inzicht te bieden in prestatieniveaus van de bedrijfskolommen ‘We zetten in op een actief platform met 100 tot 150 aangeslo-
voor een concurrerende positie op de markt. En natuurlijk zijn
ten bedrijven. Een stevige ambitie, maar wel haalbaar, zeker
we er ook om vragen te beantwoorden en drempels weg te
als we straks een eerste best practice casus hebben’, stellen
nemen.’
Rothkegel en De Vries. Zij verwachten namens de Kamer van Koophandel en NOM binnen het platform rollen te vervullen als
‘Het platform is een handige uitvalsbasis voor kennisontwikke-
ondersteuner én aanjager. ‘We willen het bewustzijn aanwak-
ling, iets waar wij in Noord-Nederland ook een accent op willen
keren als het gaat om het belang van mondiale netwerken
leggen. Bedrijven hoeven niet het wiel opnieuw uit te vinden als zij binnen het netwerk meeliften op training en begeleiding.
Heike Rothkegel van KvK Noord-Nederland: ‘Een kans om Europa te laten
Zo kunnen we ons voordeel doen met sterke punten uit andere
zien wat deze regio te bieden heeft.’
regio’s rond de Noord- en Oostzee. Door samen aan ontwikkeling te werken, leg je automatisch verbinding en weet je elkaar ook op andere fronten te vinden. Het bestaande netwerk van NOM, KvK en Nordconnect is overigens een prachtige basis. Voor de bedrijven zelf is het prettig om te weten waar ze staan. We ontwikkelen daarom binnen het project een benchmarktool om tastbaar inzicht te bieden in prestatieniveaus van de bedrijfskolommen.’ Op één lijn Inspiratie en ambities zijn er volop, al is het project nog maar een paar maanden van start. ‘De eerste ideeën voor NSSC
Herman de Vries van NOM: ‘We zijn geslaagd als er daadwerkelijk transacties plaatsvinden.’
en BS deden al eind 2006 hun intrede, dus het is niet zo dat we helemaal bij nul zijn begonnen. We kunnen bovendien
belangen en andere competenties heeft. Deze eerste fase staat
voortborduren op bestaande economische initiatieven, zoals
daarom vooral in het teken van op één lijn komen. Uiteinde-
de samenwerking met Noord-Duitsland en de inspanningen van
lijk komt het aan op elkaar leren kennen en weten te vinden,
Nordconnect in het Oostzeegebied. Wat het traject spannend
dan kunnen we samen handen en voeten geven aan dit mooie
maakt, is dat elke regio rondom de Noord- en Oostzee eigen
project.’
noord-nl nr. 9
v.l.n.r. Wilco Kortinga (medewerker), Mark Scholten en Gerard van der Schaar
8
Klein bedrijf groot in varen op zonne-energie
MG Electronics stilletjes naar de top in markt voor solarboten Het enthousiasme straalt er vanaf bij Gerard van der Schaar en Mark Scholten. Twee jonge en creatieve ondernemers die zich met hun in Leeuwarden gevestigde bedrijf MG Electronics richten op het ontwikkelen van innovatieve elektronische oplossingen voor het varen op zonne-energie. Op dit nog vrij onontgonnen gebied zijn zij - mede dankzij de ondersteuning van het SNN - inmiddels één van de voorlopers in ons land.
Ze hebben bovendien met hun zelf ontwikkelde technieken
maar sinds het begin van 2009 in een bedrijfsverzamelgebouw
nieuw ontwikkelde accu deel aan een vergelijkbare race in Zee-
al meermalen successen geboekt tijdens vaarraces voor
in Leeuwarden, met inmiddels ook een medewerker in vaste
land. Het resultaat toen: een prachtige eerste plaats!
zonneboten. Successen die zodanig opvielen dat ze met
dienst en ondersteuning door een stagiair.
Het heeft er allemaal aan bijgedragen dat de twee ambitieuze
hun producten intussen zelfs meerdere concurrenten in die races bedienen…!
compagnons het varen op zonne-energie een flinke impuls Frisian Solar Challenge
willen geven. “We richten ons daarbij de laatste tijd in toene-
Vooral de deelname van Gerard en Mark in 2008 aan de Frisian
mende mate op het toepassen van hoogwaardige accutechno-
Maar eigenlijk moeten we eerst even terug naar de laatste
Solar Challenge, de Friese Elfstedentocht voor boten op zonne-
logieën voor het ontwikkelen van bewakingselektronica”, licht
fase van de studieperiode van Gerard en Mark en de daar-
energie, heeft veel invloed gehad op de ontwikkeling van hun
Gerard toe. “Daarnaast zijn we actief met het implementeren
opvolgende eerste schreden op de arbeidsmarkt. Want daar
bedrijf. Beiden maakten toen deel uit van het Sunergy Solar
van geavanceerde zonnecellen en ontwikkelen we ook nog eens
is in feite het fundament gelegd onder de activiteiten die ze
Team en namen het met de Furia One met zelf ontwikkelde
informatiesystemen en systemen voor energiemanagement.”
nu ontvouwen. Ze namen ook toen al deel aan bootraces en
elektronica, aandrijving en sofware voor de aansturing op tegen
deden daarbij zo vaak ideeën op voor nieuwe technieken dat
andere zonneboten. Ze behaalden in de open klasse in een
Prototype
ze besloten voor zichzelf te beginnen. Het leidde eind 2008 tot
zware race - de helft van de deelnemers viel uit - een keurige
Eigenlijk kon het niet uitblijven. Omdat ook komende zomer
de oprichting van MG Electronics. Eerst nog ‘gewoon’ aan huis,
vierde plaats. Vorig jaar nam het tweetal met een door henzelf
weer een editie van de Frisian Solar Challenge voor de deur
noord-nl nr. 9
staat (van 4 tot en met 10 juli), zijn ze bij MG Electronics
gebruik maken van onze technologie. Gewicht en volume
de laatste tijd druk bezig geweest met de bouw van een
zijn hierbij heel belangrijk. Het moet allemaal zo licht en
prototype van een nieuwe zonneboot. Deze boot dient als
compact mogelijk zijn. Ook denken we dat toepassingen in
demonstratiemodel om te laten zien hoe efficiënt het door
andere sectoren straks mogelijk zijn. Denk aan het wegver-
MG ontwikkelde energiesysteem is en wordt voor het eerst tij-
keer. Daarom gaan we ons ook richten op andere vormen van
dens de Elfstedentocht gepresenteerd. Later zal de boot ook
elektrisch vervoer. Duurzaam opwekken van elektriciteit heeft
worden ingezet op beurzen en presentaties, zoals dat eerder
in onze visie de toekomst. En zonne-energie is er voldoende.”
ook is gebeurd met het vorige exemplaar. Die boot was onder meer in Amsterdam te zien op de Dag van Duurzaamheid.
Daarbij speelt het ondernemende duo slim in op de ontwik-
Weervrouw Helga van Leur speelde toen een prominente rol
kelingen. Elektrisch varen wordt steeds populairder. “Het is
bij de presentatie. De nieuwe boot is de laatste tijd uitvoerig
ook een mooie manier van varen”, zegt Gerard. “Het is niet
getest.
alleen schoon, maar ook heel stil. Een zonneboot krijgt zo
Tijdens de komende editie van de Frisian Solar Challenge
weinig weerstand dat er bijna geen golven zijn. De dieren
zullen al meerdere teams gebruik maken van een accupakket
blijven gewoon zitten als je er langs vaart en je kunt volop
van MG. Zeker tien raceconcurrenten hebben inmiddels zo’n
genieten van de rust en flora. De mensen langs de waterkant
pakket gekocht. Daar doen niet alleen die teams hun voor-
groeten je allemaal. Soms merken ze niet eens dat je er langs
deel mee, maar ook MG. De resultaten van het functioneren
komt…”
komen namelijk als testgegevens automatisch bij MG terug. Daar kan het bedrijf dan weer van profiteren bij verdere ont-
‘Perfecte subsidieregeling’
wikkelingsmethodieken.
Voor de ontwikkeling van het prototype hebben Gerard en Mark bij het SNN met succes een aanvraag ingediend voor
Andere toepassingen
subsidie in het kader van de NIOF-regeling (Noordelijke In-
Omdat de vaarraces voor zonneboten uiteraard maar een
novatie Ondersteunings Faciliteit). Ze hebben een bijdrage
beperkte markt vormen, hebben de twee ondernemers het
toegezegd gekregen van 10.000 euro. “Daar zijn we heel blij
vizier intussen ook op een breder segment gericht. Mark: “De
mee”, besluit Mark. “Voor een klein bedrijf als het onze is dat
accu die we nu voor de zonneboot hebben ontwikkeld, is een
een belangrijke steun in de rug. Zo kunnen we in hoog tempo
opstap naar grotere accupakketten. Ook grotere schepen, tot
verder werken. De NIOF is voor ons een perfecte subsidiere-
zeilboten en vrachtschepen aan toe, kunnen in de toekomst
geling…”
9
noord-nl nr. 9
10
Andre Hofer en Wim Oosterhuis
De Werkplaats van start met ‘Leren Innoveren’ en ‘Net Nix’
Met spitsvondige pilotprojecten op weg naar vitaal NO-Fryslân Een vitaal Noordoost-Fryslân. Daar moet een scala aan innovatieve activiteiten in die regio toe leiden. Initiatieven die veelal kunnen worden gerangschikt onder de paraplu van Vital Rural Area
Interreg
(Vital), een door Interreg ondersteund project dat dit gedeelte van Fryslân nieuwe impulsen moet bezorgen. Daarbij is een centrale rol weggelegd voor een nieuw en pas ingericht fenomeen: ‘De Werkplaats’.
Eigenlijk heeft Vital z’n oorsprong al in 2002
Versterking van het MKB
Gemeenschappelijk kenniscentrum
digers van organisaties of ‘gewone’ burgers
gevonden. Toen besloten de gemeenten
“NOFA stimuleert onder meer initiatieven die
Tegen deze achtergrond is aan de Spoorlaan
zijn, kunnen ze daarmee in De Werkplaats
Achtkarspelen, Dantumadeel, Dongeradeel en
leiden tot innovatie en samenwerking tussen
in Veenwouden onder de naam De Werk-
terecht”, illustreert Oosterhuis verder. “De
Kollumerland te gaan samenwerken in NOFA-
onderwijs, overheidsinstanties en onderne-
plaats een gemeenschappelijk kenniscentrum
Werkplaats vormt een soort van broedplaats
verband, waarbij NOFA staat voor Noordoost
mers”, legt Andree Hofer, algemeen adviseur
ingericht. “Het centrum is onlangs met een
voor ideeën en vervult een regiefunctie. Denk
Friese Aanpak. Op tal van terreinen werden de
van de gemeente Dantumadeel, uit. “Dat
minicongres voor diverse belanghebbende
bijvoorbeeld aan vragen op de terreinen van
handen ineengeslagen om Noordoost-Fryslân
streven past naadloos binnen het concept
partijen in gebruik genomen”, vertelt Wim Oos-
duurzaamheid, plattelandsontwikkeling of inno-
tot bloei te brengen. Een reeks afspraken
van Vital In dit project staat naast aan het
terhuis, economisch adviseur van de gemeente
vatie. Die kunnen ze bij de afgevaardigden van
met de provincie vormde later ook de aanzet
vermarkten van de regio en het optimaliseren
Dantumadeel. “In De Werkplaats komen onder-
de onderwijsinstituten neerleggen. Ik verwacht
tot Vital, waarvan NOFA inmiddels leadpart-
van het voorzieningenniveau door het gebruik
nemers, overheid en onderwijs samen om van
dat ondernemers blij zullen zijn dat er zo’n
ner is. Dit ambiteuze Europese project is een
van nieuwe technologie het versterken van het
elkaar te leren en zich in te zetten voor actuele
‘loket’ voor hen is.”
samenwerkingsverband van dertien partners
MKB centraal door samenwerking en opbouw
vraagstukken. Je kunt de accommodatie zien
uit de landen rondom de Noordzee dat zich
van netwerken. Bijvoorbeeld door projecten
als een innovatieplek en onderzoekscentrum
Vraag wordt leidend
richt op sociaal-economische impulsen voor
waarbij nieuwe kennis wordt ontwikkeld of
voor het MKB, maar ook als werkatelier voor
De Werkplaats biedt ook de mogelijkheid om
plattelandsregio’s. Hiervoor is mede dankzij de
kennis wordt gedeeld en uitgewisseld.”
studenten, docenten en kennisinstellingen.”
te laten zien wat in deze regio de kansen en
steun van Interreg een budget van in totaal 7,7
“Als mensen uit deze regio met kennisvragen
mogelijkheden zijn. “Met name jongeren krij-
miljoen euro beschikbaar.
zitten - of het nu ondernemers, vertegenwoor-
gen zo een beter beeld wat hier allemaal kan”,
noord-nl nr. 9
11
Noordoost- Fryslân is een gebied met veel potentie zegt Hofer. “Voor de opleidingsinstituten, die
het nadenken over innovatie. In dit project
of pas hebben opgericht. Zij laten potentiële
deel is waar. Jongeren hoeven hier beslist niet
De Werkplaats in feite als een soort van uit-
wordt bekeken hoe we hen kunnen stimuleren
collega’s zien wat ze zelf hebben ontwikkeld
weg te trekken. Noordoost-Fryslân is een ge-
valsbasis gebruiken voor onderzoek en andere
om hier werk van te maken. Uit een inventa-
en wat hier allemaal kan. Vaak hoor je in
bied met veel potentie. Dat willen we ook met
activiteiten, wordt de vraag vanuit de regio
riserende bijeenkomst die we hebben geor-
deze regio geluiden als: hier gebeurt niks en
dit project nog eens goed onder de aandacht
leidend in plaats van het aanbod. Die vraag
ganiseerd, is gebleken dat veel ondernemers
hier kan niks. Dat is absolute onzin en komt
brengen…”
kan door de studenten vanuit het centrum
wel degelijk belangstelling hebben voor zo’n
meestal voort uit onwetendheid. Het tegen-
optimaal worden afgestemd op de praktijk. De
initiatief. Daar kwamen zo’n tachtig onderne-
eerste studenten hebben het gebouw begin
mers op af. Ook van de kant van de kennis-
maart betrokken.”
instituten was de interesse groot. Zij zoeken goede mogelijkheden om de kennis van hun
‘Leren Innoveren’
studenten in de praktijk te kunnen toetsen.”
In het NOFA-gebied zijn rond de verschijningsdatum van dit nummer inmiddels twee
‘Net Nix’
pilotprojecten van start gegaan die prima pas-
Het tweede pilotproject dat onlangs is ge-
sen binnen het concept van Vital Rural Area
start, is ‘Net Nix’. “Hierin worden met name
en mede gefinancierd worden via het Interreg-
jongeren gewezen op de mogelijkheden die er
programma. De eerste pilot betreft het project
in deze regio zijn op het gebied van onder-
‘Leren Innoveren’, waarbij wordt onderzocht
nemen”, licht Hofer toe. “Zij worden bewust
welke mogelijkheden er voor studenten en
gemaakt van hun kansen. Dat gebeurt onder
ondernemers zijn om samen aan de slag te
meer door gebruik te maken van informatieve
laten gaan met innovatie. Oosterhuis: “Er zijn
films die gemaakt worden door studenten en
in deze regio veel kleine MKB-bedrijven. De
andere vrijwilligers. Bijvoorbeeld over jonge
ondernemers komen echter vaak niet toe aan
ondernemers die al een leuk bedrijfje hebben
noord-nl nr. 9
12
Column
Noord Nederland Noord Nederlandbezien bezien door een doorNOM-bril een NOM-bril Onlangs viel het kabinet, op de Olympische spelen was er sprake van een dramatische ‘wisseltruc” in Vancouver. Tja, het kan wel wat vrolijker.
Siem Jansen
Onzekerheid is niet goed voor economische ontwikkeling.
Ondertussen zien we dat buitenlandse banken met filialen in
we met ‘eigen geld’ toch veel meer in de regio kunnen doen.
Wat regelen kamer en kabinet nog wel? Duidelijkheid geeft
Nederland veel spaargeld ophalen en wegsluizen naar landen
Gebruik geld als investering en niet als subsidie. Hoe doe je
meer richting. Ook aan investeringen door overheid en
met wat twijfelachtiger reputaties. Chinese bedrijven kunnen
dat? Hoe zijn onze nutsbedrijven in het verleden tot stand
bedrijfsleven.
vrijwel onbeperkt krediet krijgen bij hun overheid. Weliswaar
gekomen? Waarom zijn grondbedrijven rendabel of haven-
Ondertussen groeien de balansen van de banken weer.
tegen marktconforme tarieven, maar van terughoudendheid
schappen of Schiphol of…O ja, ik weet wel dat er ook minder
Vooral doordat Nederlanders meer sparen. Nu is sparen nog
is nauwelijks sprake.
gelukkige voorbeelden zijn, maar juist daar kun je van leren.
tegoeden worden niet volledig in de Nederlandse economie
Dichterbij huis leggen overheden de gelden die ze met de
Durf risico te nemen want daar profiteert de noordelijke
gepompt. Tegelijkertijd lenen de banken wel degelijk geld
verkoop van energiebedrijven ontvingen grotendeels veilig
economie van. Ook maakt het ons minder afhankelijk van de
uit. Alleen onder striktere voorwaarden, is mijn waarneming.
weg in spaardeposito’s die laagrentend zijn maar door de
grillen in Den Haag. En hoe dramatisch ook, een Fries en een
Dat kun je vervelend vinden, maar wellicht zijn banken in het
omvang de begrotingen stutten.
Drent kunnen toch samen verder omdat de resultaten van
steeds een deugd, maar wel met mate. Immers, die spaar-
verleden ook wel eens doorgeschoten in hun risicoprofielen.
het verleden wél garanties voor de toekomst bieden.
Wat dat betreft zal er een nieuwe balans ontstaan in de
Kennelijk is er geld genoeg, maar gebruiken we het niet of
financieringswereld waarbij we voor langere tijd rekening
nauwelijks voor investeringen in onze eigen economie en
moet houden met voorzichtiger vormen van financieren.
geven we daarmee kansen weg. Met wat creativiteit zouden
Ziet het er toch zonnig uit in het Noorden?
Siem Jansen
Colofon Noord NL is een uitgave van het Samenwerkingsverband Noord-Nederland namens Groningen, Fryslân en Drenthe en verschijnt 4 keer per jaar Tekst: Harry Knevelbaard, Renate Boschma-den Heijer en Ben Wagenaar Redactie: Communicatie SNN Vormgeving: Seinen & Van Leeuwen, Leeuwarden Fotografie: Willem Jan Kleppe, Assen Druk: Thieme MediaCenter Zwolle Abonnementen: Gratis aan te vragen via www.snn.eu Adres redactie: SNN Postbus 779 9700 AT Groningen
[email protected]
SNN Postbus 779 9700 AT Groningen
[email protected] www.snn.eu
