Noord
jaargang 2
maart 2009 nummer 5 periodiek magazine SNN
NL
Noorden volop in beweging met technologische ontwikkelingen • Parkingware en Bright Spark zien nieuwe kansen • Succesvolle kraamkamer voor innovatieve ideeën • Europese zaken • Nordconnect Trial • WIN! helpt noordelijke MKB-exporteurs op weg • Column • Bedrijven Contact Dagen Fryslân
noord-nl nr. 5
1
Inhoudsopgave Voorwoord
Noorden volop in beweging met technologische ontwikkelingen
2
Parkingware en Bright Spark zien nieuwe kansen
4
Succesvolle kraamkamer voor innovatieve ideeën
6
Europese zaken
Samenwerking werpt vruchten af! Zoals u weet heeft het SNN een rol als subsidiemanager. Maar het SNN vervult daarnaast een aantal andere rollen, zoals de rol van ‘spreekbuis’ van het Noorden in Den Haag en Brussel en initiator van samenwerkingen tussen partijen.
10
WIN! helpt noordelijke MKB-exporteurs op weg
14
Column
16
Bedrijven Contact Dagen Fryslân
17
Agenda
Om met de rol van spreekbuis te beginnen. Het lobbyapparaat van het SNN is zeer actief in contacten met (noordelijke) Tweede Kamerleden, bewindslieden en Europarlementariërs. Zowel in Den Haag als Brussel is het Noorden goed vertegenwoordigd en weten onze lobbyisten belangrijke onderwerpen voor het Noorden op de agenda te zetten èn te houden. In de rol van initiator heeft het SNN inmiddels ook contacten over de grenzen weten aan te boren. Onze contacten met ambassades en consulaten zijn goed en intensief.
8
Nordconnect Trial
Agenda in het kort
Dat deze contacten ons geen windeieren leggen, bleek uit het feit dat eind februari een groep
24 en 25 maart BCD Fryslân
van zeven ambassadeurs uit de Baltische Staten en de consul-generaal uit St. Petersburg een
Het SNN staat dit jaar op het Ondernemers-
bezoek brachten aan Noord-Nederland. Wij hebben hen geïnformeerd over de ontwikkelingen,
plein, samen met provincie Fryslân, Nord-
29 juni SNN Manifestatie
onder andere op het gebied van sensortechnologie, energie en agribusiness.
connect, KvK Noord-Nederland, NOM, TCNN,
Op 29 juni wordt het voorzitterschap van het
Ten tijde dat u deze Noord NL leest, hebben wij inmiddels ook de Poolse minister van Regio-
Syntens, A7 Landstad Fryslân, Westergozone,
SNN op feestelijke wijze overgedragen van de
nale Ontwikkeling op bezoek gehad die voor hetzelfde doel kwam als de ambassadeurs. Maar
Fryslân Ferbynt en MKB Noord.
provincie Fryslân aan de provincie Groningen.
de interesse om hier een bezoek af te leggen, komt ook voort uit wat Nordconnect tot stand
Meer informatie: www.inhethartvandeonder-
Minister Van der Hoeven zal dit feestelijke
nemer.nl
moment bijwonen in combinatie met een
brengt. Ons projectbureau, dat contacten faciliteert tussen Noord-Nederland en NoordoostEuropa, werkt hard aan de naamsbekendheid. Het organiseren van handelsmissies, aanwezig zijn op beurzen (binnen-en buitenland) en sponsoring van evenementen zijn hier enkele voorbeelden van. Maar wat nu vooral bekendheid genereert in het Noorden (en daarbuiten), is
4 - 7 juni Europese Verkiezingen
werkbezoek aan Noord-Nederland.
9 mei Verkiezingsmanifestatie
duurzame brandstoffen die als doel heeft de contacten te versterken tussen ondernemers uit
gehouden in het kader van de Europese
22 - 26 augustus Relatiedagen SNN
het Noorden en de Baltische Staten langs de Noordelijke Ontwikkelingsas.
Verkiezingen.
SNN nodigt diverse genodigden uit voor
de Nordconnect Trial, de rally met klassiekers, moderne auto’s en een categorie voor auto’s op
Kortom: samenwerking werpt dus vruchten af en het SNN blijft de diversiteit in haar rollen serieus nemen ten faveure van het Noorden!
In Assen wordt een Verkiezingsmanifestatie
DelfSail.
2 - 10 mei Nordconnect Trial De autorally vanuit Noord-Nederland naar de
Rob Engelsman
Baltische Staten in tien dagen.
noord-nl nr. 5
2
Netwerkdiner leidt tot diverse contacten én matches
Noorden volop in beweging met technologische ontwikkelingen “Het mes sneed op deze nuttige bijeenkomst nadrukkelijk aan twee kanten. In de eerste plaats hebben de bij ons aangesloten kennisinstituten een beter beeld gekregen van de
Achtergrond
vraag in de markt naar nieuwe technologische mogelijkheden en ontwikkelingen. Maar omgekeerd is de deelnemende bedrijven ook duidelijk geworden wat deze instituten voor hen kunnen betekenen.”
Deze conclusie trekt Ron Dekker, lid van
Toetsing aan vindingen
ën en Infrastructuur, wijst erop dat NWO veel
was het een aangename verrassing te horen
de algemene directie van de Nederlandse
Op het netwerkdiner kwamen bijna dertig
voor het bedrijfsleven kan betekenen. “Als
hoeveel technologie en ontwikkeling er al in
Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek
noordelijke bedrijven af. Zij ontmoetten er
koepelorganisatie financieren wij ruim vijfdui-
het MKB in Noord-Nederland is. Wij focus-
(NWO), naar aanleiding van een bijzonder ge-
afgevaardigden van vier kennisinstituten:
zend toponderzoekers en geven we via subsi-
sen vaak op grote bedrijven, maar hier werd
slaagd netwerkdiner dat het SNN samen met
het Nederlands Instituut voor Radioastro-
dies en onderzoeksprogramma’s mede sturing
duidelijk dat veel noordelijke MKB-bedrijven
NWO in Leeuwarden organiseerde. Die bijeen-
nomie (ASTRON), het Nederlands Instituut
aan de wetenschap. Door een zorgvuldige
in hun branche of sector marktleider of soms
komst was op poten gezet, omdat NWO een
voor Ruimteonderzoek (SRON), het Centrum
selectie van plannen voor wetenschappelijk
zelfs wereldleider zijn.”
aantal topinstituten beheert waar vindingen
Wiskunde & Informatica (CWI) en het Konink-
onderzoek versterken wij zo de kwaliteit van
worden gedaan die ook interessant kunnen
lijk Nederlands Instituut voor Zeeonderzoek
de Nederlandse wetenschap.”
zijn voor het noordelijk bedrijfsleven.
(NIOZ). Vragen van het bedrijfsleven werden
Vervolggesprekken Volgens het directielid van NWO kwamen er
getoetst aan vindingen van deze topinstitu-
Aangename verrassing
diverse toepasbare ideeën over samenwer-
Na afloop werd eensluidend geconstateerd
ten. Ook legden bedrijven onderling contac-
Dekker blikt tevreden terug op het netwerk-
king naar voren. “Er zijn tussen de tien en
dat de eerste stappen waren gezet op weg
ten over een intensievere samenwerking op
diner. “We zaten met de juiste partijen aan
vijftien vervolggesprekken gepland”, weet
naar een sterk netwerk tussen bedrijfsleven
het gebied van product- en procesinnovaties.
tafel”, zegt hij. “In de voorbereiding is er
hij. “Er kan nu een verdiepingsslag worden
een goede afstemming geweest. Het SNN
gemaakt. Ik zie vooral veel perspectief op het
en kennisinstellingen. Niet alleen waren er de nodige contacten gelegd, er was zelfs al
Dekker, binnen de NWO-directie verantwoor-
heeft prima aangegeven waar het noordelijk
vlak van sensorontwikkeling in combinatie
sprake van meerdere matches!
delijk voor de portefeuille Instituten, Financi-
bedrijfsleven zich mee bezig houdt. Voor mij
met metingen met verschillende appara-
noord-nl nr. 5
tuur. Bij een goede afstemming daarvan kan nieuwe informatie
kunnen we verdiepen of in breder verband oppakken. Met de
zichtbaar worden gemaakt of kunnen nieuwe producten worden
instituten hebben we afgesproken dat we binnenkort een evalu-
ontwikkeld.”
atie zullen houden en dan kijken hoe we deze plannen het beste gestalte kunnen geven…”
“Een van de meest concrete voorbeelden is de behoefte van ASTRON aan medeontwikkelaars vanuit het bedrijfsleven voor de ontwikkeling en mogelijke productie van duizenden antennes en meetapparatuur voor een radiotelescoop van een vierkante kilometer op een locatie in Zuid-Afrika of Australië’, illustreert Dekker. “We hopen over dit onderwerp volgend jaar een internationale conferentie in Nederland te beleggen.” “Maar er zijn meer contacten die de komende tijd verder zullen worden uitgediept”, gaat de NWO-directeur verder. “Zo is het CWI met enkele bedrijven in gesprek over de verdere ontwikke-
We zaten met
ling van datalogistiek, praat SRON over optimale sensorbenutting en heeft het NIOZ contacten met meerdere ondernemingen
de juiste partijen om tafel
over de certificering van ballastwater van zeeschepen. Er is dus al veel in gang gezet wat in de toekomst hopelijk tot mooie
en in de voorbereiding
resultaten leidt.”
is er een goede
Actieve opstelling
afstemming geweest.
3
Dekker meldt tenslotte dat NWO zich in de komende periode ook zelf actief zal opstellen. “Door de aanwezigheid van veel bedrijven op het netwerkdiner lag het accent sterk op de vraag uit de markt. Wij hebben daar een goed beeld van gekregen. Ik vind dat het experiment navolging verdient. Sommige items
(zie ook pagina 4 + 5)
noord-nl nr. 5
4
Gerard Spin
Bedrijven doen hun voordeel met expertise van kennisinstituten
Parkingware en Bright Spark zien nieuwe kansen Het bedrijfsleven in Noord-Nederland heeft op het netwerkdiner over technologische ontwikkelingen met de aanwezige kennisinstituten verhelderende contacten gelegd en bestaande banden geïntensiveerd. Dat geldt bijvoorbeeld voor de bedrijven Parkingware in Gieterveen en Bright Spark in Joure.
Achtergrond NWO Parkingware
contacten te onderhouden met wetenschap-
over grenscontroles met behulp van kenteke-
Hoewel de techniek al een jaar of vijftien
Parkingware is een nog jonge onderneming
pelijke instituten. “Daar worden vaak mooie
nenherkenning en voertuigregistratie”, vertelt
bestaat, is kentekenherkenning volgens
die zich bezighoudt met de ontwikkeling van
dingen ontwikkeld, waarbij alleen de prak-
hij. “Daarbij willen we gebruik maken van
Spin pas de laatste vijf jaar echt volwassen
systemen voor toegangsbeheer en voertuig-
tische toepassing ontbreekt”, legt hij uit.
lasertechnieken en in de toekomst mogelijk
geworden. “Als klein bedrijf is het dan soms
registratie op basis van kentekenherkenning.
“Omgekeerd geldt ook dat wij wel eens leuke
ook van kleurherkenning. ASTRON heeft op
best moeilijk om je ontwikkelingsafdeling
Dit doet het bedrijf voor diverse branches
ideeën hebben, maar dat de kennis er dan
het gebied van sensoren geavanceerde tech-
op peil te houden. Je bent toch voornamelijk
en sectoren, van de recreatiebranche en de
niet is om daar verder mee te gaan. Dan
nieken in huis waarmee het ons bij de ver-
ingesteld op verkoop. In een eerder stadium
sector transport en logistiek tot industriële
is het belangrijk dat partijen elkaar weten
dere ontwikkeling zou kunnen ondersteunen.
heb ik dankzij de NIOF-subsidieregeling van
bedrijven en overheden, om maar eens wat
te vinden. Zo’n netwerkdiner kan daar een
Ik heb overigens nog geen afspraken met
het SNN kennis kunnen inhuren voor het ver-
voorbeelden te noemen. Parkingware is vijf
goede bijdrage aan leveren.”
ASTRON gemaakt voor een vervolggesprek.
der ontwikkelen van projecten. Dat heeft ons
Dat komt, omdat ik al contacten had met
enorm gestimuleerd. Mede daardoor zijn we
Grenscontroles
een andere instelling. Ik wil even afwachten
met ons bedrijf op een niveau gekomen dat
Spin heeft op de bijeenkomst contacten
hoe zich dat ontwikkelt. Maar de bijeenkomst
we nu met de Marechaussee in gesprek zijn.”
Directeur Gerard Spin, de oprichter van het
gelegd met ASTRON. “Wij zitten met de Ko-
heeft er wel voor gezorgd dat ik bij ASTRON
bedrijf, zegt het interessant te vinden om
ninklijke Marechaussee aan tafel om te praten
nu een goede ingang heb.”
jaar geleden opgericht en heeft tien medewerkers.
noord-nl nr. 5
Maurice Tax
5
Bij nieuwe ideeën weet ik nu waar ik terecht kan en ik weet waar ik kennis kan inhuren voor het verder ontwikkelen van projecten . . .
Bright Spark
Verschillende duurzame en kostenbesparende
krijgt dat nu voor verder onderzoek naar het
in netwerkbijeenkomsten. Op de bijeenkomst
Ook oprichter Maurice Tax van Bright Spark in
waterbehandelingsinstallaties worden interna-
ontwikkelen van antifouling systemen, die
van het SNN en NWO heb ik een goed beeld
Joure - hij betitelt zichzelf als creatief denker -
tionaal afgezet. Ook ontwikkelt Bright Spark,
de ongewenste aangroei van beestjes aan
gekregen van wat de daar aanwezige kennis-
zegt op de bijeenkomst in Leeuwarden enkele
dat ook participeert in Wetsus, het technolo-
scheepshuiden moeten tegengaan. “Verder
instituten voor mijn bedrijf kunnen beteke-
nuttige contacten te hebben aangeboord, met
gisch topinstituut op het gebied van water,
heb ik bepaalde ideeën voor het ontwikkelen
nen, Als ik weer eens op nieuwe ideeën kom,
name met het NIOS en met ASTRON. “Het
producten als bijvoorbeeld verfkubussen,
van elektronica voor sensorsystemen”, vertelt
weet ik waar ik terecht kan…”
heeft ons concrete mogelijkheden opgeleverd
kasten, sensoren, fietskano’s en technische
Tax. “Met ASTRON heb ik de afspraak ge-
om onderzoek te doen in het kader van twee
kunstobjecten. Het bedrijf ziet in creatieve
maakt om daar binnenkort eens over te gaan
nieuwe projecten”, aldus Tax.
ontwikkelingen op ieder willekeurig terrein
praten. ASTRON heeft immers veel kennis van
wel een uitdaging.
zaken op sensorgebied.”
nieuwe producten op velerlei gebieden.
Antifouling systemen
“Dat laatste initiatief kwam tijdens de bijeen-
Het bedrijf, dat in 2002 is opgericht, is vooral
Bright Spark heeft in het verleden al eens
komst spontaan in mij op”, besluit Tax. “Zo
bekend geworden door z’n uitvindingen op
ondersteuning van het NIOZ gehad voor de
zit ik nu eenmaal in elkaar. ASTRON reageer-
het gebied van waterbehandeling.
ontwikkeling van ballastwatersystemen en
de trouwens direct positief. Ik begeef mij veel
Bright Spark ontwikkelt voortdurend tal van
noord-nl nr. 5
6
Koers Noord In de rubriek Koers Noord wordt aandacht besteed aan het nieuwe stimuleringsprogramma voor NoordNederland dat zijn financiering kent uit middelen van de Europese Unie,
Ook nieuw Innovatief Actieprogramma Groningen in trek
Succesvolle kraamkamer voor innovatieve ideeën
het Rijk en eigen bijdragen van de drie noordelijke provincies. Dit keer
Het nieuwe Innovatief Actieprogramma Groningen (IAG-2) dat in september van het vorig jaar van start is ge-
staat IAG-2 in de picture.
gaan, blijkt een schot in de roos. Het heeft nog een looptijd tot en met 2010, maar in een halfjaar tijd is de helft van de beschikbare middelen al toegezegd. In totaal zijn inmiddels bijna vijftien projecten, die gemiddeld op zo’n twee ton aan subsidie kunnen rekenen, gehonoreerd.
Het succes van het IAG-2 komt eigenlijk
ling is uiteindelijk om succesvolle activiteiten
bij de speerpunten en sleutelgebieden in het
ook weer niet als een grote verrassing. Dat
een breder vervolg in de regio te geven. Of
Operationeel Programma (OP) voor Noord-
gold ook al voor het eerste IAG, dat in 2005
zoals programmamanager Rik Hoppenbrou-
Nederland van het SNN. De totale omvang
eveneens voor drie jaar van start ging. Met
wers het uitdrukt: “Het IAG biedt een kraam-
van IAG-2 bedraagt 6,1 miljoen euro. Het SNN
IAG-2 bouwt de provincie Groningen - Drenthe
kamer voor enthousiaste innovatieve ideeën
draagt uit EFRO-middelen drie miljoen bij, de
en Friesland kennen overigens vergelijkbare
die later eventueel in groter verband kunnen
provincie Groningen steekt er 1,6 miljoen in.
actieprogramma’s - voort op de resultaten uit
worden opgepakt.”
Het resterende bedrag wordt ingebracht door
het eerste programma.
de projectpartners. Waren in het eerste IAG ‘Duurzame Energie’,
Kraamkamer
‘Life Sciences’, ‘Leefbaarheid: ICT in Zorg en
‘Life Sciences’
Met het IAG wordt innovatie in het Groningse
Toerisme’ en ‘Internationalisering’ de thema’s,
Het thema ‘Life Sciences’ krijgt in het tweede
bedrijfsleven gestimuleerd. Bedrijven die
voor ondersteuning binnen IAG-2 is gekozen
IAG dus een vervolg. Hoppenbrouwers: “Daar
innovatief durven te zijn, kunnen dankzij het
voor ‘Life Sciences’, ‘Creatieve Industrie’,
is bewust voor gekozen. In en rond de stad
programma hun concurrentiepositie verster-
‘Innovatie in de Zorg’ en ‘Transsectorale In-
Groningen is een cluster van biomedische
ken met experimentele activiteiten. Doelstel-
novatie’. Het zijn thema’s die nauw aansluiten
bedrijven gevestigd met een hoog innova-
noord-nl nr. 5
tief vermogen die veel gebruik maken van
eerste IAG in totaal bijna dertig kleinschalige,
worden verschillende branches of
de nieuwste wetenschappelijke kennis. Die
experimentele projecten zijn uitgevoerd met
vakgebieden bij elkaar gebracht”,
kennis is onder meer voorhanden bij de RUG,
een hoog ambitieniveau, waarvan een tiental
legt Hoppenbrouwers uit. “Omdat in
de Hogescholen en het UMCG. Dit cluster
in de zorg.
de praktijk blijkt dat grenzen tussen
biedt daarom goede mogelijkheden voor een verdere uitbouw van deze sector.”
7
sectoren door nieuwe technologieën Zo is in Groningen via het project ‘Telemedi-
vervagen, leveren bedrijven vaker
cine in hartfalenzorg’ bijvoorbeeld de controle
brancheoverstijgende producten en
‘Creatieve Industrie’
van hartpatiënten via de computer mogelijk
diensten. Daar spelen wij met dit
“Het thema ‘Creatieve Industrie’ is nieuw
geworden. Thuis opgemeten waarden van
thema op in. In het vorige pro-
in het programma”, gaat Hoppenbrouwers
bijvoorbeeld bloeddruk en gewicht worden
gramma waren er al gezamenlijke
verder. “Hierbij gaat het om bedrijven die
door de meetapparatuur naar het zieken-
innovatieactiviteiten met positieve
creativiteit als kernactiviteit hebben. Denk
huis verstuurd, waar ze automatisch worden
resultaten. Dat willen we verder
bijvoorbeeld aan initiatieven in de architec-
geanalyseerd. Als het systeem een probleem
uitbreiden.”
tuur, reclame, multimedia of vormgeving. De
signaleert, stuurt de computer een waarschu-
Hoppenbrouwers wijst erop dat innovatieve
creatieve inbreng van deze bedrijven kan
wing aan de behandelaar die meteen maat-
initiatieven nieuw voor de regio moeten
innovatie bij ‘gewone’ bedrijven stimuleren
regelen kan nemen. Verder is via het voor
zijn en experimenteel van karakter. Samen-
en zo belangrijk zijn voor de economische
Nederland unieke project ‘Gaming in de Zorg’
werking staat voorop; het moet gaan om
ontwikkeling van de regio.”
een nieuwe scholingsmethode voor zorgver-
clusterprojecten. Een project kan een bijdrage
leners ontwikkeld. In een spelvorm wordt de
ontvangen van maximaal 75% van de totale
‘Innovatie in de Zorg’
cursist via simulaties getraind in onderwerpen
subsidiabele kosten. Per project bedraagt
Het thema ‘Innovatie in de Zorg’ - ook in het
als omgaan met dementie, agressiehantering
de minimale bijdrage 30.000 euro en de
eerste IAG al actueel - onderstreept dat er
en wet- en regelgeving in de zorg. De games
maximale 300.000. “Het maximale subsidie-
voor innovaties in de zorgketen in Groningen
en simulaties worden in combinatie met prak-
percentage is zo hoog vanwege het experi-
veel kansen zijn. Dit heeft vooral te maken
tijkscholing ontwikkeld.
mentele karakter”, besluit Hoppenbrouwers.
met een grote vraag naar nieuwe concepten
“De kracht van dit programma is dat het
en technologieën, maar ook blijkt Groningen
‘Transsectorale Innovatie’
laagdrempelig is en toegankelijk. Bovendien
bij uitstek geschikt als experimenteerruimte.
En dan is er nog het vierde thema van IAG-2:
kan de besluitvorming snel. En dat is voor
Hoppenbrouwers herinnert eraan dat in het
‘Transsectorale Innovatie’. “Binnen dit thema
het bedrijfsleven niet onbelangrijk…”
Rik Hoppenbrouwer
IAG-2 is een schot in de roos. Bijna 15 projecten zijn al gehonoreerd, gemiddeld met zo’n twee ton subsidie
noord-nl nr. 5
8
Europese Zaken Europarlementarier Esther de Lange: veel waardering van EU voor eenheid
‘Noord-Nederland mag zich nog best wat meer profileren’ “De slogan ‘Er gaat niets boven Groningen’, die op een poster in mijn kantoor hangt, zouden we eigenlijk in het Engels moeten vertalen en dan goed onder de aandacht moeten brengen van bestuurders en ambtenaren van de Europese Unie, zodat hij ook bij hen tussen de oren zit. Misschien iets in de geest van: ‘Dutch North reaches for the top…’
Europarlementariër Esther
gebied van energie en life sciences. Noord-
noordelijke parlementslid Albert Jan Maat. Ze
de Lange (CDA) zegt het
Nederland mag zich nog best wat meer
is onder meer lid van de Commissie Land-
met een kwinkslag, maar
profileren. Misschien is het zinvol om ambte-
bouw en Plattelandsontwikkeling, de Com-
haar opmerking heeft wel
naren van de EU eens te laten zien wat het
missie Begroting en de Commissie Justitie en
degelijk een serieuze on-
Noorden allemaal heeft te bieden.”
Binnenlandse Zaken. Bovendien is ze voor
dertoon. “Als het in Brussel over Noord-Nederland gaat,
het CDA contactpersoon voor de noordelijke Bijna twee jaar is Esther nu lid van het
provincies. Bij de Europese verkiezingen
wordt al snel gedacht aan structuurverster-
Europees Parlement. Daarvóór begaf ze
op 4 juni is ze kandidaat voor een nieuwe
king van Oost-Groningen. Er wordt nog te
zich ook al acht jaar lang in de Brusselse
periode van vijf jaar.
weinig beseft dat het Noorden bijvoorbeeld
wandelgangen, als beleidsmedewerker voor
ook topinstituten bezit, onder meer op het
de CDA-delegatie en dan met name voor het
Het SNN ontvangt bijna 170 miljoen euro van 2007-2013 voor economische stimulering vanuit het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling.
noord-nl nr. 5
Landbouwzaken
Ruimte optimaal benutten
In de afgelopen twee jaar heeft Esther zich veel beziggehou-
Esther verwacht de komende periode veel tijd en energie
den met onderwerpen uit de landbouwkoker, zoals het beleid
te steken in de Europese landbouwproblematiek. “Er zullen
voor de 21
ste
eeuw, agribusiness en Natura 2000. Specifiek
9
fikse discussies losbarsten over de vraag of we nog land-
voor het Noorden heeft ze zich ingezet voor de glastuinbouw
bouwbeleid nodig hebben”, zegt ze. “Zweden zal waarschijn-
in ZO-Drenthe, maar ook voor baanverlenging op Groningen
lijk zeggen: doe maar niks meer. Maar dat vind ik eng. Het
Airport Eelde en de verdeling van de gelden uit de structuur-
gaat wel om onze dagelijkse boterham. Daar moet beleid op
fondsen voor 2007-2013. Mede op aandrang van het CDA
worden gevoerd. Voor Noord-Nederland is van belang dat de
heeft daarin een correctie plaatsgevonden ten gunste van
beschikbare ruimte optimaal wordt benut. Of het nu gaat om
regio’s buiten de Randstad.
landbouwproductie of de verdere ontwikkeling van Energy Valley, er moet goed worden gekeken naar wat past binnen de
Recent kwam Esther in het nieuws, toen zij kritische kantte-
Europese kaders voor regionaal beleid. Als het over energie
keningen plaatste bij cijfers over Groningen van Eurostat, het
gaat, moet het Noorden zich zodanig in de spotlights plaatsen
statistisch instituut van de EU. Eurostat constateerde dat Gro-
dat er in Brussel en Den Haag automatisch aan Noord-Neder-
ningen de op vier na rijkste regio in de EU is. Dat was mede
land wordt gedacht.”
gebaseerd op de aanwezigheid van aardgas. Esther vond dat
Esther de Lange
niet terecht, omdat de aardgasbaten maar voor een klein deel
Volgens Esther is er bij de EU veel waardering voor de een-
aan Groningen ten goede komen. Ze heeft de Europese Com-
heid waarmee het Noorden zich via het SNN presenteert.
Veraf én dichtbij
missie gevraagd de cijfers aan te passen om te voorkomen
“Dat is een goede zaak”, stelt ze vast. “Er zijn inmiddels 27
Op de vraag of Europa voor de gemiddelde Nederlander nu
dat het Noorden Europees geld misloopt.
lidstaten die ook zijn opgedeeld in provincies en kleine deel-
juist veraf is of dichtbij, antwoordt Esther: “Beide. Het is een
gebieden. Als je individueel opereert, legt dat geen gewicht
beetje paradoxaal. In onze perceptie is Europa ver weg, maar
De boer op
in de schaal. Samen sta je sterker. Noord-Nederland kan
als tijdens een werkbezoek aan een schaapskooi in Drenthe
Met name voor agrarische aangelegenheden gaat Esther
haar positie verder versterken door natuurlijke allianties aan
blijkt dat die met Europees geld is opgeknapt, is Europa
regelmatig letterlijk de boer op. Dat was ook al zo in de tijd
te gaan met vergelijkbare regio’s in andere EU-landen. Kijk
ineens heel dichtbij. Noorderlingen zullen er niet wakker van
dat ze Albert Jan Maat ondersteunde. Toen zij zich in 2001 in
bijvoorbeeld eens naar de problematiek rond Natura 2000.
liggen dat de infrastructuur tussen Milaan en München bij de
Friesland op de hoogte stelde van de MKZ-crisis, begon het te
Daar worstelen meer regio’s mee. Samen optrekken is dan
EU prioriteit heeft, maar als de A37 met Europees geld wordt
kriebelen om zich ook politiek voor het CDA in te zetten. “In
het credo. Dan krijg je zaken eerder voor elkaar. Wij hebben
doorgetrokken of Duitsland beter bereikbaar wordt met het
het Europees beleid was amper ruimte voor vaccinatie”, blikt
in dat verband al contact gezocht met collega’s uit Oostenrijk,
openbaar vervoer, dan wordt Europa veel concreter. Aan ons
zij terug. “Ik vond dat onterecht. Die crisis raakte hele lokale
Italië en Frankrijk.”
de taak dat we de Europese inzet blijven benadrukken…”
gemeenschappen. Toen dacht ik: dat moet anders.”
noord-nl nr. 5
10
De uitdaging:
. . . zaterdag 2 mei 2009 - negen uur in de ochtend - een ongewoon schouwspel op het Oldehoofsterkerkhof in Leeuwarden -
ruim 3.700 kilometer
- een orkest speelt vrolijke muziek - veel supporters staan langs de kant om de equipes uit te wuiven - aan het eind van
door 7 landen in 9 dagen
een lange rij auto’s vertrekt rustig en gedisciplineerd - er zijn klassiekers in het konvooi maar ook veel moderne auto’s de middag zal de karavaan eindigen voor de deuren van het Ritz Carlton in Wolfsburg - het einde van de eerste etappe . . . De bovenstaande scene zal over enkele weken werkelijkheid
kingen mee heeft. De zogenaamde Baltische regio is binnen
worden: de start van de Nordconnect Trial 2009. Een uniek
Europa al vele jaren de best presterende regio in termen van
evenement waarin de verbinding van Noord-Nederland met
groei, innovatie en onderwijsontwikkeling. Veel bedrijven uit
de Baltische regio centraal staat. In negen dagen bezoeken
Noord Nederland maken al gebruik van de vele zakelijke kan-
de deelnemers zeven landen. De trial is een initiatief van
sen die de Baltische regio biedt.
Nordconnect. Nordconnect is een projectorganisatie van het
De Nordconnect Trial laat Noord Nederlandse ondernemingen
Samenwerkingsverband Noord-Nederland (namens de drie
en instellingen (kennisinstellingen, provincies, gemeenten)
noordelijke provincies). Haar taak is de relaties en netwerken
kennis maken met de ongekende mogelijkheden van de Bal-
met de Baltische regio te versterken en uit te breiden.
tische regio. Met een route die de regio’s daadwerkelijk ver-
Het Noordoosten van Europa is een gebied waar Noord Neder-
bindt. De deelnemers zullen genieten van prachtige autoritten,
land van oudsher intensieve culturele en economische betrek-
maar ook inspirerende potentiële zakenpartners ontmoeten.
Groningen Seaports: 2 teams in de rally In deze rubriek aandacht voor Nordconnect, het projectbureau van het SNN dat zich bezighoudt met de promotie van de Noordelijke Ontwikkelingsas door het faciliteren van contacten tussen Noord-Nederland en Noordoost-Europa.
Groningen Seaports doet met twee teams mee in de Nordcon-
gebruikt de onderneming de rally om ter plaatse meer te
nect Trial. De reis is voor hen een combinatie van plezier en
weten te komen over de samenwerking tussen de havens in
zakendoen. Tijdens de trial zal het team een aantal keren ge-
Malmö en Kopenhagen. De Baltische regio is voor Groningen
wisseld worden, zodat meerdere medewerkers de smaak van
geen nieuw gebied. Als internationale specialist op het gebied
de rally kunnen proeven. In de stopplaatsen Gdansk en Riga
van havenbeheer hebben zij hun klanten in Letland, Polen,
organiseert Groningen Seaports zelf een handelsbeurs rond
Litouwen, Estland, Zweden, Finland en Rusland. De onderne-
de dagen dat de karavaan aankomt en weer afreist. Daarnaast
ming voorziet een verdere groei van activiteiten in de regio.
›
noord-nl nr. 5
Een combinatie van zakelijk netwerken en rallyrijden
›
11
De Nordconnect Trial is uniek door haar twee gezichten: een serieuze autorally met als rode draad een zakelijk netwerkprogramma.
De trial voert in negen dagen door zeven
Ter plaatse zullen netwerkdiners en -lunches
De route en de activiteiten
Dag 5 Van Kaunas naar Riga, Letland. Rijtest
landen. De start is op 2 mei in Leeuwarden.
georganiseerd worden waar kennis gemaakt
Dag 1 Van Leeuwarden naar Wolfsburg,
circuit Bauska - netwerkbijeenkomst
Vervolgens trekt de karavaan door Duits-
kan worden met lokale bestuurders en onder-
Duitsland (VW Autostadt). Test TT-
Fryslân House - inchecken veerboot
land, Polen, Litouwen, Estland, Zweden en
nemers. Voorts bestaat voor deelnemers de
circuit Assen - Tijdcontrole in Emmen -
naar Stockholm.
Denemarken. De finish vindt plaats op 10
mogelijkheid een eigen schema van afspraken
Hotel Ritz Carlton.
Dag 6 Van Stockholm naar Linköping,
mei in Groningen. De route is aantrekkelijk.
te ontwikkelen met personen en instanties
Dag 2 Van Wolfsburg naar Poznan, Polen.
Zweden. ’s Ochtends businessmee-
Ruim 3.700 kilometer door onbekend, maar
die hun specifieke belangstelling hebben. De
Route over binnenwegen - Test circuit
ting - Netwerklunch Nederlandse
prachtig gebied. Vaak zal van de snelwegen
gastheren in de verschillende landen staan
Poznan - Hotel in oude centrum
ambassade Stockholm - zakendiner bij
worden afgeweken om de deelnemers kennis
klaar voor de trial. Met groot enthousiasme
- netwerkdiner.
SAAB vliegtuigfabrieken in Linköping.
te laten maken met de specifieke schoonheid
zullen zij er alles aan doen om het bezoek
Dag 3 Van Poznan naar Gdansk, Polen.
Dag 7 Van Linköping naar Malmö, Zweden.
van de verschillende regio’s. Uiteraard is een
plezierig en zakelijk relevant te maken.
Twee regelmatigheidsetappes -
rally geen rally zonder routekaarten, navi-
Naast de plaatselijke verbindingen die gerea-
lunch in Tuchola - netwerkavond
Dag 8 Van Malmö naar Ahrensburg, Duits
gatie-uitdagingen, rijtesten op racecircuits,
liseerd zullen worden, zullen uit de contacten
Groningen Seaports.
land. Via Øresundbrug en Kopenhagen
tijdcontroles en regelmatigheidsetappes. Dit
tussen de rallyrijders onderling zakelijke
Dag 4 Van Gdansk naar Kaunas, Litouwen.
- navigatieproef - lunch op boot naar
‘wedstrijdelement’ maakt de rit extra span-
relaties en persoonlijke vriendschappen voor
Bezoek kasteel Malbork - lunch in de
Puttgarden.
nend. Eenmaal aangekomen in de stopplaat-
het leven ontstaan. De rally is een effectieve
Wolfschanze (Hitler’s bunker) -
Dag 9 Van Ahrensburg naar Groningen.
sen is er volop gelegenheid de zakelijke kant
investering in ieders persoonlijke en zakelijke
navigatieproef - netwerkdiner Kaunas.
Prijsuitreiking en slotdiner - feestelijke
van de verschillende regio’s te ontdekken.
netwerk.
afsluiting Nordconnect Trial 2009.
Twee regelmatigheidstests.
Groningen Seaports: 2 teams in de rally Ten tijde van de Koude Oorlog zijn veel lan-
de Baltische regio een natuurlijk werkgebied.
“Er liggen legio kansen voor exporterende
voortreffelijk haar talen en heeft een stijl van
den economisch achterop geraakt, maar juist
Toch ziet het bedrijf ook veel commerciële
bedrijven. Communicatie is in sommige lan-
zakendoen die uitstekend overeenkomt met
deze gebieden zijn bezig met een indrukwek-
mogelijkheden voor andere bedrijfssectoren.
den door de taalproblemen soms moeizaam,
de Nederlandse manier van werken”.
kende inhaalrace. Voor Groningen Seaports is
Harm Post, directeur Groningen Seaports:
maar de nieuwe generatie managers spreekt
noord-nl nr. 5
12
Professionele organisatie
bekend doorde organisatie van de Champ Car
Meer informatie
Tenslotte kan men informatie inwinnen bij
De uitvoering van alle specifieke rally-
Races die in 2007 op het TT-circuit in Assen
Meer informatie over de route, de spelregels
Peter ten Kate van Nordconnect (per telefoon
aspecten is in professionele handen bij Bart
werden verreden. De Nordconnect Trial wordt
en de voorwaarden van deelname is beschik-
058-2925118 of per mail
[email protected]).
Rietbergen en zijn Classic Eventsteam. Bart
volledig georganiseerd in overeenstemming
baar op de speciale website:
heeft veel ervaring met de organisatie van
met de bepalingen van de Fédération
www.nordconnecttrial.eu.
internationale auto-evenementen zoals de
Internationale de l’Automobile (FIA) en de
Ook is daar een lijst opgenomen van
Winter Trial, de Himalaya Trial en het Concour
reglementen van de Nationale Autosport
organisaties en personen die zich al hebben
d’élégance Paleis het Loo.
Federaties van de landen op de trialroute.
ingeschreven.
Inschrijven voor de trial is mogelijk tot 1 april 2009.
In Noord Nederland is Rietbergen vooral
Uitspraken van deelnemers 2009
Harm Post - directeur Groningen Seaports
Prof. Dr. Gerhard Rakhorst - biomedical engineering
“Als internationaal specialist in havenbeheer hebben we al veel klanten in de Baltische
`Mijn doel is om in de Baltische regio promotie te bedrijven voor Noord Nederlandse
regio. We zien nog veel groeikansen. De rally is een plezierige vorm om ons netwerk
kenniscentra, met name op de vakgebieden biomedical engineering en medische apparatuur.
in de sector te vergroten”.
In iedere stad die de trial aandoet zal ik de tijd benutten om met lokale vakspecialisten
kennis te maken en vormen van samenwerking te bespreken.”
Rob Engelsman, directeur Samenwerkingsverband Noord Nederland (SNN): “De Nordconnect Trial is een geweldige gelegenheid voor ondernemers uit onze regio om
Ferry Booij - wethouder Gemeente Stadskanaal
op een plezierige manier kennis te maken met de zakelijke mogelijkheden van de Baltische
“Ik gebruik de rally om zakelijke contacten te leggen in het belang van het bedrijfsleven
regio. Daarnaast zal de tocht leiden tot nuttige uitbreiding vanieders persoonlijke netwerk”.
in Stadskanaal. Met kennis en contacten kunnen ondernemers in onze gemeente hun
voordeel doen. Ik rijd de rally samen met mijn zoon in een Citroen CX uit 1975. Hij doet
Jonas van Dorp - Sales Executive Groningen Airport Eelde
de technische kant, ik neem de zakelijke en relationele aspecten voor mijn rekening.”
“Onze deelname heeft drie redenen. In de eerste plaats het netwerkaspect. Daarnaast kunnen we tijdens de trip gesprekken voeren over duurzame samenwerking met derden in Interreg-verband. Last but not least verwachten we veel (inter)nationale publiciteit rond de rally. Daarin mag Groningen Airport Eelde niet ontbreken”.
noord-nl nr. 5
13
Volg de Nordconncect Trial Thuisblijvers kunnen de Nordconnect Trial van dag tot dag
wedstrijdverloop via de site op de voet kunnen worden
informatie aangereikt krijgen om vanuit de studio de trial te
volgen via de website www.nordconnect.eu. Dagelijks zullen
gevolgd. Naast de berichtgeving via de site zullen de regiona-
kunnen verslaan. De echte liefhebber wijzen we op de weblog
er verslagen en foto’s op de site worden geplaatst. Op deze
le kranten en radio/tv-zenders regelmatig aandacht besteden
van Albert Haan (SNN). Hij rijdt de trial met een Volvo 244
manier kan iedereen op afstand toch de rally meebeleven.
aan de vorderingen van de Nordconnect Trial. Verschillende
uit de jaren 80. Op zijn weblog schrijft hij zijn persoonlijke
Zowel de rally als de zakelijke component van het evenement
media hebben verslaggevers en fotografen in de rally die live
verhaal: de voorbereidingen, de belevenissen tijdens de rit,
zullen in beeld worden gebracht met interviews, video-
hun kijkers en luisteraars zullen informeren.
van start tot finish. De weblog is vanaf half maart in de lucht:
impressies, foto’s en korte verslagen. Uiteraard zal ook het
Daarnaast zullen de redacties op de thuisbasis voortdurend
www.nordconnect.eu
Albert Haan (SNN) bereidt zich gedegen voor. Lees ook zijn weblog op www.nordnonnect.eu
Team SNN - Nordconnect SNN en Nordconnect zullen tijdens de rally Noord Nederland
contacten te leggen. Het team van SNN-Nordconnect wordt
Het team van SNN-Nordconnect is tijdens de trial tevens het
vertegenwoordigen. Zij zullen herkenbaar zijn als Northern Ne-
aangevoerd door Rob Engelsman, directeur SNN.
aanspreekpunt voor alle netwerkactiviteiten.
therlands Ambassadors. Ook voor hen biedt de trial uitgelezen
Daarnaast zullen onder anderen Interreg-coördinator en een
mogelijkheden om bestaande relaties te verstevigen en nieuwe
internationale lobbyist namens SNN aanwezig zijn.
noord-nl nr. 5
14
Nieuw breed gedragen stimuleringsprogramma
WIN! helpt noordelijke MKB-exporteurs op weg
Frans Alting
“WiN! heeft een heel ander karakter dan WW
zoeken we natuurlijk ook steeds aansluiting
seminars waarop de deelnemers op de hoogte
Com”, legt programmamanager Frans Alting,
bij de landelijke activiteiten van de EVD. Zo
worden gebracht van alle ins en outs over
tevens teamleider internationale handel bij de
ontstaat een veelvoud aan mogelijkheden voor
zakendoen in het buitenland. Op deze bijeen-
Kamer van Koophandel, uit. “In het kader van
bedrijven met exportambities.”
komsten wordt een scala aan onderwerpen
WW Com konden bedrijven subsidie aanvra-
behandeld en is er alle gelegenheid om erva-
Na het bijzonder succesvolle WW
gen om bijvoorbeeld deel te nemen aan een
Onder de vlag van WiN! worden diverse acti-
ringen uit te wisselen met collega-exporteurs
Com (World Wide Commerce) draait
buitenlandse beurs. Binnen WiN! worden uit-
viteiten georganiseerd. Uiteraard is er in de
om zo op nieuwe ideeën te komen. Ook zijn er
er inmiddels al weer een nieuw
sluitend activiteiten georganiseerd om kennis
eerste plaats het persoonlijk advies. Alting:
regelmatig workshops. Die zijn bedoeld voor
exportstimuleringsproject van de
over te dragen of bedrijven te introduceren op
“De kans op succes wordt enorm vergroot met
kleinere groepen, waarbij het vooral draait om
Kamer van Koophandel Noord-
nieuwe markten. WiN! richt zich op het MKB
een goed overzicht van de te nemen stap-
kennisoverdracht. In de workshops worden
Nederland op volle toeren: WiN!
en helpt zowel nieuwe exporteurs bij de eerste
pen. Wij bepalen door middel van een scan
veelal specifieke onderwerpen behandeld.”
(Werken aan Internationaal Noord-
stappen in het buitenland als ervaren expor-
de status van het bedrijf dat exportplannen
teurs bij het aanboren van nieuwe markten in
heeft. Daarbij komen vragen aan de orde als:
Handelsmissies en beursbezoeken
een ander land.”
‘Hoe staat het bedrijf er voor?’ en ‘Wat moet
WiN! legt ook een accent op activiteiten die
er veranderen om succesvol te kunnen zijn op
gericht zijn op marktbezoek. Zo zijn er bijvoor-
Optimale afstemming
een buitenlandse markt?’ Op die vragen krijgt
beeld de populaire handelsmissies waaraan
Alting noemt het ‘heel bijzonder’ dat meerdere
de ondernemer antwoord in een persoonlijk
per keer een twintigtal bedrijven kan deelne-
partijen betrokken zijn bij de uitvoering van
gesprek met onze adviseurs.”
men. Op basis van de wensen van de deelne-
Nederland). Een belangrijk verschil met WW Com is dat WiN! ook wordt gedragen door vier andere instanties die zich inzetten voor het bevorderen van de noordelijke export: Business Development Friesland, DAGIN,
het nieuwe stimuleringsprogramma. “Dat biedt
mers wordt een individueel maatwerkprogram-
Syntens en het World Trade Center
grote voordelen”, voegt hij er onmiddellijk
Seminars en workshops
ma in het land van bestemming gemaakt.
in Leeuwarden. WiN! is op 1 januari
aan toe. “Doordat we zo nauw samenwerken,
“Daarnaast zijn er activiteiten die gericht zijn
Handelsreizen blijken een zeer snelle manier
van start gegaan en heeft een loop-
kunnen alle activiteiten die we organiseren
op voorlichting aan grotere groepen”, gaat
te zijn om met de juiste mensen aan tafel te
tijd tot 31 december 2010.
optimaal op elkaar worden afgestemd. Verder
Alting verder. “Denk aan themadagen en
komen en besparen daardoor veel tijd en geld.
noord-nl nr. 5
“Ook zijn we actief met beursbezoeken in het buitenland”,
daarnaast voor groepen bedrijven bezoeken aan beurzen.
zegt Alting. “We zorgen ervoor dat groepen van zes tot tien
Wij stippelen voor de deelnemers dan van tevoren een
bedrijven aan beurzen kunnen deelnemen en organiseren
beursroute uit. Want het is vaak een crime om in het doolhof van stands de voor jou belangrijkste te vinden. Op deze manier kunnen de deelnemers het maximale rendement uit hun bezoek halen.” Exportclusters De initiatiefnemers van WiN! constateren dat samenwerking tussen bedrijven vaak veel oplevert, ook in het buitenland. “Wij ondersteunen daarom ook exportclusters”, meldt Alting. “Het gaat daarbij om minimaal zes bedrijven die samen plannen hebben op exportgebied. Zij kunnen 50% subsidie krijgen op activiteiten die ze samen ontwikkelen, zoals bijvoorbeeld marktonderzoek, een gezamenlijke exportmanager of beursdeelname. Er zijn in dit verband in Noord-Nederland al enkele clusters actief: één op het vlak van agribusiness en één die zich bezighoudt met water- en milieutechnologie. Het onderdeel ‘exportcluster’ is een voortzetting van het DAGIN-programma. Het zijn initiatieven die er veelbelovend uitzien.” Wie meer wil weten over WiN! kan een kijkje nemen op
www.win-export.nl. U vindt daar alle actuele informatie over dit nieuwe stimuleringsprogramma.
Frans Alting
Interessante activiteiten In het kader van WiN! staan binnenkort enkele interessante activiteiten op het programma. Zo wordt donderdag 2 april in IJsstadion Thialf in Heerenveen een internationale handelsdag gehouden voor met name startende importeurs en exporteurs. Thema van deze dag, waaraan oud-topschaatser Hein Vergeer z’n medewerking verleent, is ‘Goed beslagen ten ijs komen…’ Verder wordt van 24 tot en met 28 mei een marktoriëntatiereis gehouden naar Finland, een perspectiefrijke en hoogontwikkelde markt met goede mogelijkheden voor MKB-bedrijven. In het najaar volgt dan nog een handelsmissie naar Turkije.
15
noord-nl nr. 5
16
Column Noord-Nederland Baltische Noord-Nederlanden en de de Baltische ZeeZee regio, “Terugkeer deToekomst” Toekomst” regio, “Terugkeer naar naar de Nederland is trots op zijn verleden. Bekend zijn natuurlijk
In de laatste vijftien jaar is het belang van de Baltische Zee
De Rijksuniversiteit Groningen is een van de toonaangevende
de spectaculaire ontdekkingstochten in de 17 eeuw waarbij
regio voor Nederland echter weer enorm toegenomen.
instituten op het gebied van “Life sciences”. Onder de naam
onze zeevaarders tot in de verste uithoeken hun namen en
Zweden en Finland traden in 1995 toe tot de Europese Unie;
“Gezond Ouder worden” wordt baanbrekend onderzoek ver-
gebieden van herkomst achterlieten op de wereldkaart,
in 2004 gevolgd door Polen en de drie Baltische landen.
richt met tevens een vruchtbare uitruil van kennis met univer-
zoals de “Barentz zee, Mauritius, Tasmanië, Nieuw Zeeland”.
In het Samenwerkingsverband Noord-Nederland (SNN) wordt
siteiten in de Baltische Zee regio.
Minder bekend is evenwel dat in die tijd het meeste geld
de oude draad weer opgepakt.
Ook op cultureel gebied wordt intensief samengewerkt door
e
werd verdiend met de solide graan- en houthandel op de
uitwisselingen via het Prins Claus conservatorium.
Oostzee, nu door de omringende landen eerder aangeduid
Recent werden de Nederlandse ambassadeurs uit de Baltische
En dan moet ik zeker nog noemen Wetsus, het nieuwe onder-
als Baltische Zee (de Witte Zee). Men sprak toen over die
Zee regio in het kader van het “Nordconnect” plan uitgeno-
zoeksinstituut, waarbij de krachten worden gebundeld op het
handel als de “moedernegotie, genoechsaem die siele
digd kennis te maken met de belangrijkste hoogtechnolo-
gebied van duurzame watertechnologie, het praktijkcentrum
van de hele negotie”.
gische speerpunten in Groningen, Friesland en Drenthe.
voor melkveehouderij en mestvergistingstechnologie in het
De Gasunie is als aandeelhouder in het “Nordstream” project
kader van de opwekking van bio-energie, Nij Bosma Zathe.
Noord-Nederland speelde in die handel een belangrijk rol
zeer actief om via een pijpleiding om Russisch aardgas via de
Nordconnect hernieuwt de aansluiting van Noord-Nederland
via havens als Harlingen en Delfzijl. Na de Russische revolu-
Baltische Zee naar Duitsland en Nederland te gaan transporte-
op de Baltische Zee regio, in zekere zin een “Terugkeer naar
tie in 1917 en de bezetting van Estland, Letland en Litouwen
ren. Het geheel maakt deel uit van het “Energy Valley” plan.
de Toekomst”!
door de Sovjet-Unie in 1940 liep de handel in de Twintigste
Het Nederlands Instituut voor Radio Astronomie (Astron) in
Eeuw drastisch terug. Ook Polen verdween na de Tweede
Dwingeloo behoort tot de wereldtop en heeft samenwerkings-
Nicolaas Beets
Wereldoorlog achter het IJzeren Gordijn.
verbanden met zusterorganisaties in Noord Europa.
Ambassadeur in Helsinki, Finland
noord-nl nr. 5
17
Colofon Noord NL is een uitgave van het Samenwerkingsverband Noord-Nederland
24 en 25 maart 2009 • WTC Expo, Leeuwarden
Bedrijven Contact Dagen Fryslân Het zijn enerverende en soms moeilijke tijden waarin het bedrijfsleven zich bevindt. Ondernemen in turbulente tijden valt niet altijd mee. Daarom is het belangrijk met elkaar naar de toekomst te kijken
en verschijnt 4 keer per jaar Tekst: Harry Knevelbaard , Renate Boschma-den Heijer en Open Mind Redactie: Communicatie SNN
en krachten te bundelen. Vanuit dat oogpunt hebben diverse organisaties de koppen bij elkaar gestoken en het initiatief genomen om op de Bedrijven Contactdagen een Ondernemersplein in te richten met als thema: “IN HET HART VAN DE ONDERNEMER”. Samen met Nordconnect, de Kamer van Koophandel Noord-Nederland en de provincie Fryslân heeft
Basisvormgeving en opmaak: Seinen & Van Leeuwen, Leeuwarden Fotografie:
SNN een aantal andere partijen uitgenodigd op het plein te participeren. Resultaat : ook de NOM, MKB-
Willem Jan Kleppe, Assen; Jan Buwalda, Groningen
Noord, Syntens, TCNN, Westergozone, A-7 Landstad Fryslân en Fryslân Ferbynt hebben een stand op het
Seinen & Van Leeuwen, Leeuwarden;
Ondernemersplein. Druk: Gezamenlijk willen deze partijen ondernemers kennis, tijdswinst en praktische adviezen bieden.
Plantijn Casparie, Zwolle
Starters, subsidie, innovatie, ondernemersnetwerken, bedrijfshuisvesting, onderwijs & bedrijfsleven, belangenbehartiging en nog veel meer: met al uw ondernemersvragen kunt u terecht op het Ondernemersplein.
Abonnementen: Gratis aan te vragen via www.snn.eu
Naast inhoudelijke zaken zijn er op het Ondernemersplein uiteraard volop netwerk-mogelijkheden. Dit maakt uw beursbezoek nét even anders als voorgaande jaren.
Adres redactie: SNN
U vindt ons in de Saksenhal, standnummers 1184t/m 1196 en standnummers 1701 t/m 1712. Meer informatie over het Ondernemersplein vindt u op: www.inhethartvandeondernemer.nl
Postbus 239 9700 AE Groningen
[email protected]
SNN Postbus 239 9700 AE Groningen
[email protected] www.snn.eu
