Nummer 2 Jaargang 5 december Protestantse Wijkgemeente Zoetermeer-Noord

Nummer 2 Jaargang 5 december 2013

Protestantse Wijkgemeente Zoetermeer-Noord

12 mei 2013 Bent u opzoek naar een professioneel, gedreven, vakkundig, betrouwbaar administratiekantoor gecombineerd met een uitstekende prijs/kwaliteit verhouding? Dan is AKDP iets voor u. AKDP cijfert met u mee Onze dienstverlening omvat onder meer: •

Verzorgen van financiële administratie

•

Verzorgen van tussentijdse rapportages

•

Opstellen jaarrekeningen

•

Aangiftes omzetbelasting

•

Aangiftes inkomstenbelasting

•

Aangiftes vennootschapsbelasting

•

Verzorgen van loonadministratie

verbinden

focus resultaat

Administratie Kantoor Diana Peeters Da Sangalloruimte 8 2728 MX Zoetermeer T (079) 3162426 M 06 24116260 www.akdp.net E:[email protected]

[email protected] M 06 52054496 MegaZin 3

Colofon

Inhoud

MegaZin is een magazine vol met Zin! Het is een uitgave van de Protestantse Wijkgemeente Zoetermeer-Noord (PWZN) en verschijnt twee keer per jaar.

3 Op weg

De kerken van de PWZN:

4 Colofon

• Ichthuskerk, Parkdreef 258

4 Omzien / Vooruitzien

aanvang diensten: 10.30 uur • Aula van het Oranje Nassau College

6 Met de voeten in de klei

Parkdreef 282, aanvang diensten: 10.00 uur

8 Bloemen in de liturgie

• Olijftak, Antigoneschouw 33,

9 Kinderen in de eredienst

aanvang diensten: 10.00 uur Voor meer informatie:

10 Mensen maakten (en maken) het ver-

www.pgzoetermeer.nl/noord Redactie

Omzien/vooruitzien

schil. Terugblik op drie kerkplekken

Jaap van den Akker, Annette Doorn, Aafke Halma, Yfke Vreugdenhil, Larissa Zegveld,

Omzien in verwondering. Terwijl ik het blad doorblader en hier en daar

Henk van der Brug, Ingrid Nouwt, Henk

alvast een stukje lees, ben ik verwonderd. Wat is er veel gebeurd en

van Reeuwijk, Marja Hoogendam.

vooral, wat hebben veel mensen zich ingezet voor de kerk en voor de

18 Pastoraat, toen en nu

kerkplek. Alles vanuit dezelfde gedachte: een plek van samenkomst

19 Muzieksamenstelling

Redactieadres Rijnstroom 4, 2721 DL Zoetermeer, Tel 079-3311037 [email protected]

16 Cartoon van Peter van Holten

creëren. Een plek voor koffie mét! Dat komt ook vaak terug in de teksten. De behoefte aan een plaats waar je samen met elkaar een ere-

20 Kunst in de kerk, een overzicht

dienst mag houden. En een plek waar je elkaar ontmoeten kan. Mooi,

22 Vrouwenvieringen

zoals dat in Zoetermeer Noord heeft mogen groeien. Met inzet van de Ontwerp en vormgeving

predikanten en met inzet van heel veel vrijwilligerswerk.

24 Meditatieve vieringen en Refect

Y-werk, Yfke Vreugdenhil

Vooruitzien in vertrouwen. Terwijl ik het blad verder doorblader en

24 Kerk en Israël

Advertenties Inlichtingen via www.pgzoetermeer.nl/ noord of mail naar:

weer wat andere stukjes lees, krijg ik steeds meer vertrouwen. Want

25 Oecumenische diensten

alles wat is gebeurd, ging uit van dezelfde gedachte. Een plek van sa-

25 40dagenprojecten in de Olijftak

menkomst voor God en voor elkaar realiseren. En die gedachte staat nog rotsvast overeind in al ons werk voor en met de kerk. Een plek waar we mogen vieren, mogen gedenken, waar we blij mogen zijn en waar we

26 De bouw van de Olijftak

Aan deze MegaZin werkten mee:

elkaars verdriet mogen delen. Een plek voor ontmoeting. Met God en

27 Klussen in de Ichthuskerk

Esther van Aalst, Rein Algera, Joost Boog-

met de ander. Maar ook een plek als uitvalsbasis om de wijk in te gaan.

aard, Petra van der Boom-Aantjes, Mieke

Een warm welkom geven aan de buurt, aan wijkgenoten, aan mensen

[email protected]

Brouwer, Jan Buurma, Nel HaasnootJongejan, Henk Harteveld, Peter van Holten, Henk Koning, Nico de Lange,

28 Foto's: verleden, heden, toekomst

die niet (meer) bij de kerk verbonden zijn. Een openhartige plek. Nu nog aan de Antigoneschouw, straks aan de Parkdreef. In vertrouwen!

Christa Louw, Fien Meiresonne, Ingrid Nouwt, Joop van Oort, Peter Roskott, Jan

Hartelijke groet,

en Ineke Visser, Ineke Vreugdenhil.

Annette Doorn

Fotografie o.a. Jaap van den Akker, Iddo van der Giessen, Hilbrand Gringhuis, Jan Hokken, Carla van der Kooij, Hans Kühn, Loek Schouten, Pieter Schuurman Hess. Foto cover: kinderkerstfeest 2010. Copyright Niets uit deze uitgave mag, op welke wijze dan ook, worden verveelvoudigd zonder bronvermelding. MegaZin is niet aansprakelijk voor eventuele onjuistheden in deze uitgave. MegaZin behoudt zich het recht voor ingezonden materiaal zonder kennisgeving vooraf geheel of gedeeltelijk te publiceren. 4 MegaZin

30 Het ontstaan en de groei van de kerk Oranje Nassau College 35 De buren van ..... 36 Foto's: verleden, heden, toekomst 38 Raken, verbinden en delen in de nieuwe kerk 40 Artikel Rein Algera 42 Kerkorgelmuziek is in beweging MegaZin 5

Met de voeten in de Klei Er is zo’n mooie foto van de Olijftak in 1976. Je ziet ds. Frans Boer in een weiland zitten, zo op het eerste gezicht in gesprek met een koe. Op de achtergrond staat de Olijftak. Als vreemde eend in de bijt verrijst de Olijftak in het weiland, want verder is er niets te zien. Een lege vlakte om de Olijftak heen. Ds. Boer zit gehurkt in wat we nu het Binnenpark noemen. Tussen hem en de Olijftak moet de Broekwegzijde lopen, maar voor iemand die nog maar tien jaar in Zoetermeer woont is het eigenlijk een onherkenbaar plaatje.

Bijna veertig jaar later blijkt deze missie verassend actueel.

meditatie juíst in de kerk.

Momenteel zijn er uitgewerkte plannen om een kerkelijke

De Ichthuskerk (1981) was op die zo snel veranderende

presentieplek in te richten – juist in Buytenwegh. Buyten-

wereld ook niet berekend. Misschien was de aula van het

wegh is de oudste wijk van Zoetermeer-Noord. Al vroeg was

Oranje Nassau College (1984) wel het meest toegerust op

daar een hervormde kerkplek in de school op de Nesciorode.

de flexibiliteit die tegenwoordig van een kerkgebouw wordt

De Gereformeerden gingen eerst de Panamabrug over op

gevraagd. Daar werd elke zaterdag de kerkzaal opgebouwd.

weg naar het wijkcentrum in Meerzicht, later fietsten ze de

Dat geeft mogelijkheden. Soms stond de liturgische tafel

andere kant op, naar de Olijftak. Maar ergens zijn we de aan-

opeens midden in de kuil, soms stond de hele aula vol met

sluiting kwijtgeraakt in Buytenwegh. De kerkplek in de Nes-

tafeltjes, dan weer was de wand achter het podium open-

ciohove verhuisde in 1981 naar de Ichthuskerk in Seghwaert.

gelaten, omdat er ruimte voor toneel en coulissen gevraagd

Veel gemeenteleden zijn in de loop der tijden verhuisd uit de

werd in de dienst. De eerste keer dat ik in het ONC voorging

wijk naar een groter huis in een nog nieuwere nieuwbouw-

(oktober 2003) kwam er bij een sketch van Focus een jongen

wijk, of juist om kleiner te gaan wonen als de kinderen het

(Gijs Sieben) op de fiets de aula in. Hij reed de hellingbaan

huis uit zijn. De samenstelling van de wijk is veranderd. Veel

af, de kuil in, om te constateren dat zijn band lek was. Een

inwoners in de huidige wijk Buytenwegh zijn van allochtone

boeiende manier om het thema in te leiden! Maar het ONC

afkomst, er zijn veel eenoudergezinnen, relatief veel men-

had een groot nadeel. We konden er maar op een dag in de

sen in deze wijk hebben geen baan. Opnieuw kunnen we

week in. Dat is wat weinig voor een bruisende gemeente

onszelf de vraag stellen hoe wij als kerk in Buytenwegh een

waar de kerk veel meer is dan de zondagochtend.

vrijplaats kunnen opbouwen waar mensen kunnen opknap-

Een flexibele kerk is de kerk van de toekomst. Misschien

pen van het vele waarvan ze zijn afgeknapt in de wereld. Op-

moet zelfs de plaats van de kerk wel niet vast staan, maar

nieuw staan we met de voeten in de klei.

moeten we als kerkgemeente dáár zijn waar we nodig zijn. Dat is de uitdaging van de presentieplek in Buytenwegh, dat is waar Perron 61 in Oosterheem al vanaf 2001 het goede

Presentieplek

voorbeeld geeft.

Is de opzet van de werkgroep Buytenwegh uit 1975 dan mislukt? Dat denk ik toch niet. Zoetermeer is nog veel verder uitgegroeid dan we in 1975 konden vermoeden. En de

De kerk dat zijn wij

hervormde en gereformeerde wijkgemeenten zijn mee ge-

Geeft de nieuwe Ichthuskerk antwoord op al deze vragen?

groeid. De Olijftak is daadwerkelijk een plek geworden waar

Nee, moeten we dan natuurlijk zeggen. Een gebouw is maar

je op adem mag komen. Dat zal tot 2014 zo blijven. Maar de

een gebouw. De kerk dat zijn wij – mensen. Geïnspireerde

wereld is veranderd. In de jaren tachtig liep de Olijftak voor-

mensen. Maar het helpt wel - een gebouw waar zeven dagen

op met liturgische vernieuwing, antependia, de lichte toga

in de week al die mensen met hun eigen leef- en geloofs-

Opknappen

Toch is er ook veel hetzelfde gebleven. In 1975 ging de ‘Werk-

van ds. Ad Knotters, kerkliederen uit de Keizersgrachtkerk

verhaal terecht kunnen. Het is voor ons de uitdaging om de

Er is een hoop veranderd in de 37 jaar die tussen die foto

groep Buytenwegh’ van de Gereformeerde Kerk Zoetermeer

en de Dominicus. In de 21ste eeuw hebben we een nieuwe

missie van de werkgroep Buytenwegh in heel Zoetermeer

en nu liggen. In 1976 moest de hele wijk De Leyens nog ver-

met deze missie aan de slag: "…dat er in Buytenwegh iets

Bijbelvertaling (2004), een nieuw liedboek (2013) en een

een vervolg te geven. Met elkaar, als mensen van de weg.

rijzen. Vervolgens was er een bloeiperiode in de jaren '70

van een gemeenschap groeit waar het meer dan alleen goed

beamer (2010) in de kerk. Dat vraagt ook om andere liturgie,

Om op al die plaatsen in onze wijkgemeente zichtbaar aan-

en '80. Dubbele diensten om de bezoekersstroom in goede

wonen, slapen en recreëren is. Waar mensen kunnen op-

een andere manier van voorgaan zelfs, andere muziek ook.

wezig te zijn om de boodschap van ruimte, vrijheid, stilte en

banen te leiden, veel activiteiten voor kinderen en jongeren,

knappen van het vele waarvan ze zijn afgeknapt in de 'de

De wereld is vluchtiger geworden. De kerkganger ook - veel

rechtvaardigheid onder woorden te brengen en in beelden te

veel creativiteit ook in liturgische vormen en doordeweekse

wereld'. Een gemeenschap dus - althans een poging om

diverser ook. Waar de een het niet snel genoeg kan gaan in

vatten. Een mooie uitdaging voor de komende veertig jaar!

activiteiten.

mensen samen te brengen tot iets wat die naam waard is.”

de kerk, daar heeft de ander veel meer behoefte aan stilte en

Jaap van den Akker

6 MegaZin

MegaZin 7

Bloemen

in de liturgie

Bloemen in de liturgie

Kinderen in de eredienst

Kinderen & eredienst; het is een combinatie die bij mij leuke herinneringen en verhalen oproept. Kinderen beleven het leven anders dan volwassenen. Kinderen beleven daardoor het geloof en de kerkdienst op hun eigen manier. Ik denk dat Jezus ons daarnaar wilde laten kijken, toen Hij zei: “Als je wordt als een kind...”

Kinderen en muziek Een verhaal dat mij is verteld, gaat 25 jaar terug. Met Kerst of Pasen was er een aantal kinderen dat met hun muziekinstrument enkele liederen begeleidden. Een van de jongens bespeelde een trombone. Zijn arm was nog niet lang genoeg, dus bij het spelen van bepaalde noten zette hij een deel van het instrument op zijn voet. Het kinderkoor onder leiding van Margreet van der Linden was in de periode daarna. Wekenlang werd er na de kerkdienst en thuis geoefend op de liedjes. Tijdens de Kerst- of de Paasmorgendienst vulden de heldere kinderstemmen de kerkzaal. Daarna volgde de periode met een kerstspel door en voor kinderen op kerstavond. In het begin was het een groep van zo’n 12 kinderen die samen het kerstspel oefende en voor het voetlicht bracht. De afgelopen Stralende zonnebloemen zijn een blikvanger.

kerstavond stonden er wel 45 kinderen in het ONC op

In een schikking op het liturgisch centrum in de kerk zijn

het blad. De vliezen waarin de zaden van judaspenning zit-

bloemen meer dan dat, ze hebben betekenis.

ten herinneren aan de zilverlingen, het loon dat Judas kreeg

de planken. soms een van de kinderen zien wat ze gemaakt hebben.

Kerkschooldiensten

Voor veel kinderen zijn veel liederen en gebeden te moei-

In de symbolische bloemsierkunst zijn zonnebloemen sym-

Onze Lieve Vrouwenmantel is de volksnaam van vrouwen-

Tijdens de kerk-school-diensten

lijk of niet leuk en dan wordt de eredienst een soort oefe-

bool van geloof. Op het veld draaien zij in de loop van de dag

mantel. Het verwijst naar Maria omdat op het mantelvormige

staan de kinderen helemaal cen-

mee met de zon. De bloemhoofdjes zijn voortdurend gericht

blad de dauw als parels blijft liggen.

voor zijn verraad.

jes en de uitleg. Iedereen

naar die hemelse bron van warmte en licht. Tournesol is de Franse naam.

ning in stil zitten.

traal, bij de keuze van de lied-

Ruimte voor kinderen

Op de gezamenlijke startzondag in 2009 maakte de litur-

weet dat er tijdens zo’n

Als ik kijk naar de positie van de kinderen in de eredienst

gische bloemengroep een schikking met zonnebloemen en

dienst meer beweging en

komen bij mij nog wat vragen naar boven: Op welke

Tijdens de Floriade, die in 1992 in Zoetermeer werd gehou-

een overvloed aan vruchten uit onze eigen tuinen.

geluid in de kerkzaal is.

manier geven wij de kinderen ruimte in onze eredienst?

den, was in een van de paviljoens aandacht voor liturgische

Symbool van de vruchtbaarheid die in onze gemeente huist.

Elke zondagmorgen ko-

Zijn er weer kinderen die het leuk vinden de schaal met

men er kinderen naar

brood vast te houden tijdens de viering van de maaltijd

hebben mijn belangstelling voor natuurlijke materialen ver-

Groeikracht is een geschenk van God. Vruchtbare aarde is

de kerkdienst. Er is een

van de Heer? Zijn er kinderen die willen dansen tijdens het

diept. Ik ontdekte er dat bloemen, planten en bomen een

een opdracht voor de gemeente.

moment dat de pre-

zingen van een psalm net als koning David? Zijn er volwas-

functie hebben in het geloof van mensen.

Bloemen in de liturgie leggen in stilte de verbinding tussen

bloemschikkingen. Regelmatige bezoeken aan de Floriade

geschenk en opdracht.

8 MegaZin

senen die mee willen dansen? De tijd zal het leren.

met de kinderen en na de kindernevendienst laat

Ken je het tiengebodenplantje, judaspenning, vrouwenmantel? Het tiengebodenplantje heeft tien donkere vlekken op

dikant in gesprek gaat

Petra van der Boom-Aantjes

Ingrid Nouwt MegaZin 9

Mensen maakten (en maken!) het verschil! Terugblik op drie kerkplekken Ds. Frans Boer

In dit speciale nummer wil de redactie samen met voormalige

• er werden in één week soms drie of vier straten met nieuwe huizen opgeleverd;

predikanten van wat we tegenwoordig de Protestantse Wijkgemeente Zoetermeer-Noord (PWZN) noemen, terugblikken op hun ervaringen

• het was in die tijd nog normaal dat de gemeente Zoeter-

voorgangers zoetermeer-noord Olijftak ds. Frans Boer

meer aan het kerkelijk bureau doorgaf welke mensen met

bevestigd op 8 februari 1976

welke geloofsachtergrond zich in de stad hadden geves-

afscheid op 18 januari 1981

tigd.

in “hun” kerk. We vroegen de reacties van Wim Pera, Richard Klijnsma, Kees Bregman. Omdat drie predikanten inmiddels zijn

In combinatie met de Pelgrimskerk waren er vaak drie kerk-

ds. Ad Knotters

diensten per zondag, wat ook weer een heel geregel met zich

bevestigd op 3 augustus 1981

meebracht. Er werd nadrukkelijk gestreefd naar laagdrem-

overleden op 18 januari 2004

peligheid dat ook tot uitdrukking kwam in de inrichting van

overleden benaderde de redactie hun partner om hun ervaringen aan ons door te geven. Dat betreft Joke den Hertog, Lenie Borsboom en Ingrid Boer.

de Olijftak, waar je - weer bij wijze van spreken - pas naar

ds. Rein Algera

de kerkzaal kon gaan als je eerst de koffiebar in de hal had

bevestigd op 30 oktober 2005

bezocht. Rond de koffie ontstaan immers gesprekken en nieuwe contacten.

Oranje Nassau College

De veranderingen in de tijd dat Frans hier werkte bestonden

ds. Richard Klijnsma

er vooral uit dat vanaf het absolute 0-punt er geleidelijk aan

bevestigd op 21 oktober 1979

een bloeiende kerkgemeenschap ontstond met structuur,

afscheid op 20 september 1992

Om dit overzicht van ervaringen zo helder mogelijk te

natuurlijk niet geweest, want toen deze predikanten hier

een echt kerkgebouw en een nieuwe saamhorigheid van

maken, stelde de redactie aan iedereen drie vragen, waarop

hun werk begonnen was er sowieso geen sprake van kerken

mensen die elkaar onder vrijwel gelijke omstandigheden

ds. Hans van Dam

ze allen in hun eigen stijl en taal antwoord konden geven. Zo

die kant en klaar op hen stonden te wachten. De groeikern

hadden leren kennen. Ze werden immers allemaal gecon-

bevestigd 4 september 1994

divers de kerkelijke gemeente er door de jaren heen uitzag,

Zoetermeer groeide als kool en met de snelle aanwas van

fronteerd met de leuke en (veel) minder leuke dingen van

overleden op 22 oktober 1998

zo divers zijn ook de reacties van de voorgangers die in onze

bewoners ontstond niet alleen de behoefte aan kerkelijke

een nieuw aangelegde stadswijk. Dat alleen al schept een

wijk dienden. De bouwgeschiedenis van de verschillende

contacten, verbanden en structuren, maar ook aan gebou-

enorme band. Heden ten dage is er nog een beperkt aantal

ds. Richard Klijnsma

kerken blijft in dit artikel onbelicht.

wen. En daar gaat het in dit artikel over: de pioniers van

gemeenteleden die dat vanaf dat prille begin actief hebben

bevestigd op 28 mei 2000

de huidige Protestantse Wijkgemeente Zoetermeer-Noord

meebeleefd. Ingrid noemt en passant de families Haeser en

afscheid op 1 december 2002

(PWZN) en hun opvolgers.

Bronsveld. Die namen borrelden spontaan op tijdens het

De volgende vragen werden hen gesteld: • Kun je typeren hoe de wijkgemeente in Zoetermeer op je

gesprek over die tijd.

ds. Jaap van den Akker bevestigd op 4 januari 2004

Frans Boer en De Olijftak Al in 1974 begon Frans Boer zijn werk in Zoetermeer als pas-

Elan en enthousiasme

Ichthuskerk

toraal medewerker, gecoacht door ds. Sicco Landheer. Frans

Maar het meest inspirerend in die tijd was volgens Ingrid

ds. Wim Pera

mocht Buytenwegh/De Leyens gaan “ontginnen”. In 1976

toch vooral het elan en het enthousiasme om met elkaar de

bevestigd op 4 mei 1980

• Wat wil je je voormalige wijkgemeente meegeven voor de

werd hij predikant en maakte hij de ontwikkeling en bouw

handen uit de mouwen te steken en een gemeenschap op te

afscheid op 19 mei 1991

nabije toekomst waarin de drie wijken tot één grote wijk

van de Olijftak mee. Het waren wel heel bijzondere, maar ook

bouwen. Vermoeiend was het wel, want de onstuimige groei

samensmelten?

voldoening gevende tijden, herinnert Ingrid, de weduwe van

stelde hoge eisen aan je mentale en fysieke uithoudings-

ds. Kees Bregman

Frans, zich heel goed. Je begint met NUL mensen. Op zoek

vermogen. Hele drommen mensen zag je de wijk binnen

bevestigd op 17 mei 1992

naar contacten. Als je - bij wijze van spreken - zes mensen

komen, mensen die allemaal weer zorg en aandacht vroe-

afscheid op 30 september 2007

In den beginne ...

had gevonden, had je al een kerkenraad. En dan maar verder

gen. Daardoor ontstond ook een routine die meer van het-

De geschiedenis van onze wijkkerken begint midden jaren

bouwen, nieuwe contacten leggen en aan de slag. Ingrid kan

zelfde meebracht. Op de grens van 1980 naar 1981 ging Frans

ds. Nico de lange

zeventig. De veteranen die toen het speelveld betraden

zich er nog over verbazen dat er op een gemiddelde zondag,

een nieuwe uitdaging tegemoet. Uiteraard was zijn werk niet

bevestigd op 19 april 2007

waren Wim Pera (Ichthuskerk), Richard Kleinsma (ONC) en

zich soms 20 nieuwe gezinnen tegelijk aandienden. Logisch

klaar, maar hij wilde het met genoegen aan een opvolger

Frans Boer (Olijftak). Maar zo simpel als u dit leest is het

natuurlijk als je twee dingen bedenkt:

overdragen die kon voortbouwen op wat hij was begonnen.

overkwam toen je hier startte? • In welk opzicht is de wijkgemeente veranderd in de periode dat je hier predikant was?

10 MegaZin

MegaZin 11

“Pasen is een gebeuren waarvoor ze je midden in de nacht wakker mogen maken” De plaatselijke kerk is hoop voor de wereld

inspirator, aandacht voor inloophuis “Mozaïek”, de werk-

Midden jaren negentig kreeg Frans de gelegenheid een

jongeren uit Zoetermeer naar Afrika trok om een onderkomen

studiereis naar Amerika te maken. Daar kwam hij in contact

voor aids-wezen te helpen oprichten. Het gemeentecontact

met de Willow Creek Community Church bij Chicago. Daar

met Westerhausen in de DDR bracht menig Olijftakker over

was een dominee actief, afkomstig uit Michigan, waar veel

de grenzen van dit onbekende en vaak ook angstaanjagende

Nederlanders ooit neer streken. Hij was een expert in een

land, gezien het totalitaire stelsel dat daar tot 1989 heerste.

manier van werken van de kerk waar laagdrempeligheid

Zij proefden de onvrijheid aan de andere kant van die grens,

bleek te kunnen leiden tot grote groei van de kerk. Ingrid

wat weer het verlangen aanwakkerde naar een wereld waar

groep “Kerk en Aids”. Er was grote blijdschap toen een groep

is ervan overtuigd dat die formule ook heden ten dage nog

Ds. Ad Knotters

steeds kan werken. Maar, zo vervolgt ze, dan moeten we als

iedereen vrij kon zijn. In deze tijd werden ook oecumenische vieringen met De Doortocht gestart waarbij beide gemeen-

leden van de kerk wel trots zijn op wat wij als kerkelijke ge-

vaak aan de kerk- en schooldiensten, het kinderkoor en het

ten zich – ondanks verschillen in traditie – toch wonderlijk

meenschap zijn en kunnen betekenen voor de samenleving

feit dat kinderen werden welkom geheten aan de Maaltijd

positief met elkaar verbonden voelden.

om ons heen. Via contacten en allerhande netwerken moe-

van de Heer. Ad stimuleerde het zingen van de liederen van

Met de jaren werd iedereen ouder en was er behoefte aan

ten gemeenteleden zich veel meer inspannen om vrienden

Huub Oosterhuis, waarbij “De steppe zal bloeien” als het

troost en steun bij moeilijke tijden in de gezinnen. Juist dan

en bekenden te interesseren om mee te gaan naar de kerk en

ware het lijflied van de Olijftak werd. Hoewel hij niet speciaal

werd “De steppe zal bloeien” gezongen. Dat de mensen van

zich aan te sluiten bij de plaatselijke gemeente. Met elkaar

de politiek de kerk in wilde halen vond hij het belangrijk dat

de Olijftak elkaar vasthielden bleek sterk toen Ad op een

moet je de mensen die “zoekende zijn” bij de kerk betrek-

de kerk zich met maatschappelijke en politieke kwesties be-

zondag in januari 2004 plotseling overleed.

ken. En dat zijn er velen.

zig hield. In die jaren tachtig ging het immers om grote vra-

Voor de nabije toekomst denkt Joke dat Ad ons drie dingen

In navolging van de lessen uit Amerika is Ingrid’s stevige

gen van oorlog en vrede, recht en onrecht. Maar het was ook

zou willen meegeven:

adagium: “De plaatselijke kerk is hoop voor de wereld.”

de tijd van apartheid, Romero-herdenkingen en de tweede

Voel mee met het verlies van een kerkgebouw, in ons ge-

Verder wil ze in het licht van het bovenstaande nog wel kwijt

feministische golf. Vrouw- en geloofgroepen en vrouwenvie-

val De Olijftak. Een plek loslaten waar jarenlang lief en leed

dat iedereen de bestaande cultuurverschillen tussen de

ringen kregen hun eigen plek in de Olijftak.

werd gedeeld levert rouwverschijnselen op.

mensen van de recente drie kerkplekken snel moet negeren.

Al snel werd er ook gewerkt aan een eigen orde van dienst

Ad zou ongetwijfeld heel erg blij zijn met de Voedselbank en

Dat zijn niet relevante hindernissen op de weg naar een nieu-

als onderdeel van de liturgie. Ad voegde daar elementen

wensen dat we allemaal werden geraakt door het trieste lot

we bloeiende kerkelijke gemeenschap. Laat ze achter je…….

aan toe, zoals de Paaskaars, de vieringen aan de hand van

van mensen die niet zonder kunnen.

een “hongerdoek” in de 40dagentijd en het 40dagenboek-

Het voortzetten van de samenwerking met onze rooms-

je. Voor hem werd Pasen het hoogtepunt van het jaar met

katholieke broeders en zusters.

Ad Knotters treedt aan

vieringen in de stille week en Paasweekend wakes onder

In 1981 nam Ad Knotters het stokje van de Olijftak over van

regie van Refect. Ad’s adagium was: “Pasen is een gebeuren

Frans Boer. Joke herinnert zich nog goed dat ze de gemeente

waarvoor ze je midden in de nacht wakker mogen maken”.

Richard Klijnsma en het ONC Richard Klijnsma verliet in 1979 een stevige gemeente in de

erg open vonden, informeel ook. Ad hoefde niet overal “in

stad Groningen om te gaan werken in een onoverzichtelijke

het pak” naar toe, want ook een overhemd of T-shirt kon. (In het interview met Kees Bregman noemde Kees nog de

Het Koninkrijk dat komt

nieuwbouwwijk (Seghwaert) in Zoetermeer. Wat hem daarin

karakteristieke gymschoenen die bij Ad onder de toga te

Gaandeweg voelden heel uiteenlopende groepen mensen

vooral aantrok was het “onaffe” en het onduidelijke.

zien waren.) De kennismaking met de wijk begon met een

zich thuis bij De Olijftak. Door de soms forse verschillen in

Ondanks dat de wijk nog geen vaste kerkplek had en een

fietstocht en dat paste uitstekend bij Ad en Joke. Vanaf het

opvattingen en denken ontstonden er ook wel heftige con-

kennismakingsgesprek plaats vond in de toenmalige Mau-

begin af aan was Ad heel erg betrokken bij de (vele) kinderen

flicten, waardoor we mensen zijn kwijtgeraakt. Een centraal

ritsschool, constateerde hij wel onmiddellijk dat de “bouw-

in deze nieuwe wijk. Zijn uitdaging was werken aan de kerk

motief van Ad dat in bijna al zijn preken naar voren kwam was

stenen” waarmee hij aan het werk mocht, bestonden uit

en een wereld die bewoonbaar is voor kinderen. Over vierin-

het verlangen naar het Koninkrijk dat komt. In trefwoorden

mensen die puur enthousiasme uitstraalden. Maar kon je

gen met kinderen schreef hij een publicatie met als titel “Een

nog enkele aandachtspunten binnen de Olijftak in de jaren

daarmee ook gaan bouwen en zou hij het zelf wel kunnen,

stad waar de kinderen dansen”. Terugkijkend denkt Joke nog

’80 en ’90: Werelddiakonaat met de ZWO-groep als sterke

zo vroeg hij zich af.

12 MegaZin

Ds. Ad Knotters, Olijftak - Westerhausen

Richard Klijnsma, dopen

MegaZin 13

Langzaamaan kregen al die mensen een gezicht en een stem.

Leny Borsboom: “voor de

na binnenkomst in de wijk stond er iemand van de kerk op

Ze wilden elkaar leren kennen en dat meer dan oppervlakkig. Het waren mensen die hun geloof en de vragen daaromheen

de stoep! Hij leerde er hoe enthousiaste en gedegen infor-

toekomst moet de verbondenheid

matie over de wijk van grote, uitnodigende waarde was. Een

graag wilden delen met anderen. Ze wilden daar echt energie in steken. Verrassend en onverwacht!

kerkelijk centrum was er nog niet. Er was vaak sprake van

van de mensen rond het ONC als

een zwervend bestaan van het ene naar het andere adres.

Hij ervoer de Bouwplaats steeds meer als een mini-centrum van een levende en actieve wijkgemeente, waarbij (de aula

Maar zo stelt Wim met grote tevredenheid: deze “woestijn”

een kostbaar geschenk worden

bracht toch zeker zegen, groei, geloof en samenzijn!

van) het ONC een heel geschikte plaats bleek om het geloof in veel vormen te vieren en te delen. Richard koestert die

Als Wim wordt gevraagd hoe het gemeente zijn zich in de

meegenomen.”

jaren ontwikkelde. moet hij eerst kwijt dat naarmate de

herinneringen nog steeds als zeer kostbaar.

nieuwe kerk (de Ichthuskerk) werd OPgebouwd hijzelf en Ds. Wim Pera

de gemeente zich steeds meer voelden SAMENgebouwd.

Wat veranderde er door de jaren heen?

ze heden ten dage staan.

de prangende vraag: hoe nu verder? Het bleek een goede

Niet alleen werden de haren grijzer, ook verschoof het

Het voortijdig overlijden van Hans maakt het nauwelijks

manier te zijn dat men alle ambtsdragers en medewerkers

aandeel ouderen ten opzichte van jongeren zodanig dat de

mogelijk nog zaken aan te dragen die sedert zijn aantreden

van de verschillende wijken centraal bij elkaar riep voor

ouderen steeds meer de kar moesten trekken. De jongere

veranderden. Ze constateert dat het die periode niet alleen

overleg en informatie-uitwisseling. Daarna gingen de “klei-

generatie raakte ondervertegenwoordigd. Daar lag natuur-

voor het gezin Van Dam, maar ook voor de gemeente erg

nere” wijkraden uit elkaar voor hun eigen overleg dat binnen

lijk ook weer een grote uitdaging. Wat Richard in positieve

moeilijk is geweest.

hun stadswijk plaats had. Juist dat "samen er voor gaan!"

zin opviel was dat gereformeerden en hervormden op een

Maar één ding is Leny heel duidelijk: voor de toekomst moet

werd van groot belang geacht. En het “bouwt” enorm als je

gegeven moment niet meer om elkaar heen konden en wil-

de verbondenheid van de mensen rond het ONC als een kost-

ervaart dat je er niet alleen samen voor gaat, maar dat ook

den. In het begin waren de contacten summier geweest: wat

baar geschenk worden meegenomen.

uitstraalt.

gezamenlijke diensten en een enkele gezamenlijke Kerst-

Na de ingebruikname van de kerk aan het eind van 1981 was

Voor de toekomst van ons gemeente-zijn, denkt Wim als

viering. Strubbelingen en irritaties bleven nauwelijks onder

Ds. Hans van Dam

de oppervlakte. Toch werd duidelijk dat er een gemeen-

wil graag helpen een aantal herinneringen op te halen. Hans

Wim Pera en de Ichthuskerk

gangspunt. In een prachtige volzin drukt Wim zich letterlijk

schappelijke koers ging groeien, namelijk die van een geza-

voelde zich vanaf het begin direct thuis in de wijk en had

De Ichthuskerk kende een vergelijkbare voorgeschiedenis,

zo uit: “Waar eerbied en dankbaarheid elkaar “kussen” ,

menlijke toekomst. Achteraf snapt Richard er eigenlijk geen

veel plezier in zijn werk. De wekelijkse bijeenkomsten in

waar Wim Pera nog graag op terugkijkt. Al vanaf 1977 werd

daar wordt een gemeente gebouwd en gevoed”. Verder is

snars van dat gemeenten die eigenlijk zo verwant zijn het zo

het ONC vormden voor hem vaak een hoogtepunt van zijn

er gekerkt in de aula (ja, weer een aula!) van de Koningin

van eminent belang het persoonlijk contact, vooral door

moeilijk met elkaar hadden. Fijn dat beide kerken nu door de

activiteiten. Vooral de doopdiensten waren een bijzondere

Emmaschool aan de Nesciohove. Als je dus naar de kerk

huisbezoek. Mochten wij twijfelen of dat allemaal wel gaat

bocht zijn, de stroperigheid voorbij.

belevenis, naast diensten met kinderen, verstandelijk ge-

ging dan ging je naar school. Die school was een plaats van

lukken dan wil Wim ons nog even herinneren aan de gelijke-

Richard’s wens voor de toekomst ligt eigenlijk een beetje

handicapten en de Kerstdiensten. Even apart noemt Leny

ontmoeting om samen in je geloof gevoed te worden en er

nis van het mosterdzaadje. Klein ingezaaid groeide het uit

ingevouwen in de voorgaande zinnen. Hij wenst de nieuwe

ook het klaverjassen waar velen plezier aan beleefden. De

samen voor te gaan. Hij herinnert zich de erediensten door

tot een grote boom, waarin “de vogelen des hemels” konden

gemeente Zoetermeer-Noord toe dat ze een warme en eer-

initiatieven om hulp te bieden aan Roemenië hadden zijn

enerzijds een ontspannen eerbied en anderzijds door een

nestelen.

lijke ontmoetingsplek zal zijn voor mensen die sterk verschil-

warme belangstelling. Het spijt haar nog steeds dat Hans

gezellig samenzijn. Men hoefde na de dienst de stoelen

len, maar wel op zoek zijn naar inspiratie. En die inspiratie

door de problemen met zijn gezondheid nooit ernaar toe is

maar met een handige beweging om te draaien en men zat

zullen ze toch weer zoeken rondom het Woord dat de eeu-

geweest. Toen Hans in 1997 een zware maagoperatie moest

voor het “koffieluik”. Koffie is dus heel samenbindend! (Zie

Kees Bregman neemt over

wen door inzicht en uitzicht heeft gegeven.

ondergaan, kregen ze te horen dat zijn tijd zeer eindig was.

Olijftak).

In 1992 werd Wim Pera opgevolgd door Kees Bregman die er

Hans wist wel heel snel en heel zeker dat hij zijn werk in de

De banden die ontstonden waren stadswijkgrenzen over-

een periode van 15 jaar zou volbrengen. Voor Kees was de

eerste aan een ontspannen, eerbiedige eredienst als uit-

gemeente zo lang als mogelijk zou willen blijven doen. Die

schrijdend. Wim wordt bijna lyrisch als hij terugdenkt aan

komst naar Zoetermeer iets wat hij nooit zal vergeten. Van

Hans van Dam

keuze gaf hem daar ook energie voor. Leny en haar kinde-

de enthousiaste leiding van de toenmalige wijkraad. Pri-

een betrekkelijk kleine gemeente als Renesse (Schouwen-

Na het vertrek van Richard trad Hans van Dam aan als zijn

ren hebben toen ervaren wat voor een warme sfeer er rond

oriteit kreeg het zoveel mogelijk ontmoeten en leren ken-

Duiveland, Zeeland) naar de nieuwbouw van Zoetermeer.

opvolger. Hans heeft tot verdriet van velen maar enkele ja-

hen heerste en hoe men omzag naar elkaar. De steun na zijn

nen van mensen. Het huisbezoek aan nieuw ingekomenen

Massaal! Dat is het eerste kernwoord dat hem te binnen

ren onder ons mogen werken. Zijn partner, Leny Borsboom,

overlijden was groot en hielp het gezin om weer te zijn waar

werd terdege voorbereid en uitgevoerd. Binnen drie weken

schiet, gevraagd naar zijn ervaring in die tijd. Ineens 1500

14 MegaZin

MegaZin 15

“Dat moet de nieuwe (verbouwde) kerk volgens hem worden, een huis voor de ziel!" adressen, waarachter 3300 zielen. De gemiddelde leeftijd van zijn wijk was in die tijd even boven de dertig jaar! Kees moest later ervaren dat bij zijn vertrek de gemiddelde leeftijd consequent was meegegroeid en toen rond de 45 jaar

Ds. Kees Bregman

was. Aanvankelijk koesterde Kees nog de energie van een ondersteunend kerkelijk werker, maar die werd binnen de kortste keren wegbezuinigd omdat de Ichthuskerk moest

kunnen meebeleven.

meebetalen aan de ontwikkelingen in Rokkeveen en het

Voor de toekomst maakt Kees graag gebruik van een term

SOW-proces van Meerzicht. Bezuinigen, waar hebben we

van hoogleraar Henk de Roest, die een boek schreef over

dat meer gehoord?

“Huis voor de ziel”. Dat moet de nieuwe (verbouwde) kerk volgens hem worden, een huis voor de ziel!. Gezamenlijk de weg “naar binnen” gaan, contact vinden met de bronnen! En

Illustratie: Peter Holtkapel

Vijf jaar- cycli

met een knipoog voegt hij daar tenslotte aan toe: “De naam

Als Kees zijn periode in Zoetermeer overziet schetst de

Ichthuskerk mag van mij best worden vervangen door een

wetenschapper in hem drie perioden van elk vijf jaar. De

andere!”

eerste vijf jaar kenmerkten zich van confessioneel en bestuurlijk zeer stroperig naar veelkleurig en open. Met open

Chr. Boekhandel voor een zinvol cadeau!

grafisch- en ander

creatief ontwerpwerk

Leiden / Korevaarstraat 2-e Tel. (071) 5147061

optimaal flexibel werken

Goede Herder Zoetermeer Dorpsstraat 74 Tel. (079) 3162081

een flexibele en stimulerende werkomgeving!

complete service uitstekende faciliteiten inspirerende ontmoetingen

www.ichthusboekhandel.nl Wilhelminapark 17 2342 AD Oegstgeest

bedoelt hij dan: minder dogmatisch en bijvoorbeeld van een

Tenslotte

zeer traditionele tekst naar de oecumenische versie van het

Veel lezers zullen grote delen van de terugblik van de voor-

Onze Vader. Hij vond deze periode ook wel de zoektocht naar

gangers persoonlijk hebben meegemaakt. Sommigen zullen

ruimte.

zich direct herkennen in hun analyse van de vorige decen-

De tweede vijf jaar lieten volgens hem een verdiepingsslag

nia. Anderen zullen misschien (heel) andere accenten leg-

zien. Omdat de contacten met de gereformeerden niet erg

gen op de hierboven beschreven ervaringen. Wat niemand

veel perspectief op samenwerking boden besloot de Icht-

zal betwisten en wat dwars door deze terugblikken heen

hus de intern-hervormde samenwerking eerst maar eens te

glashelder wordt, is het gegeven dat voorgangers een heel

gaan versterken. Maar toen ook dat niet zoveel resultaat gaf,

wezenlijke rol spelen in het proces van gemeente vormen

kwam de gereformeerde buur van de ONC toch weer meer in

en gemeente zijn, maar dat al met al de mensen in de kerk,

zicht. Kees omschrijft de NH gemeente als stijlvol, misschien

samen met die predikanten het verschil maken voor het suc-

ook wel wat stijfjes en de gereformeerden als meer populair

cesvol zijn van de kerk als gemeenschap in een gecompli-

en informeler. Iedere lezer zal daarbij zijn of haar eigen erva-

ceerde samenleving.

ringen invullen.

De oplettende lezer zal ook hebben gemerkt dat er in drie

De derde periode van vijf jaar waren de jaren van samenwer-

wijken en op drie kerkplekken ook verschillende culturen

king.

zijn ontstaan, los van alle andere dingen waar men het ei-

Alvast even vooruitkijkend stelt hij bijna tevreden vast dat

genlijk met elkaar fundamenteel over eens is. Misschien is

de periodes van vijf jaar kennelijk gewoon doorzetten omdat

deze constatering nuttig nu we een nieuwe tijd ingaan met

nu, na weer vijf jaar, de drie kerkplekken worden ingewisseld

één centrale kerkplek waarin die drie culturen zullen moe-

voor één nieuwe kerkplek.

ten versmelten tot een nieuw bewustzijn van de nieuwe wijk

In alle overleg tot samenwerking was 1999 waarschijnlijk het

Noord. De uit die drie culturen meegebrachte tradities hoe-

absolute dieptepunt, toen de Olijftak een poosje afhaakte.

ven niet verloren te gaan, maar mogen een plaatsje vinden in

Pas in 2002 werd het besef wakker dat we het niet zonder

de nieuwe Ichthuskerk. Het zal verstandig, maar ook nodig

elkaar moesten willen redden, maar nadrukkelijk MET EL-

zijn, elkaar daar de ruimte voor te geven.

T: 071 - 51 91 100 F: 071 - 51 91 177 Van Diepeningenlaan 110 2352 KA Leiderdorp T: 071 - 58 94 040 www.flexcentrum.nl [email protected]

Wilt u verder kijken, praten, schrijven, bellen, mailen, twitteren, koffie drinken of langskomen ...

Y-werk Kraijenhoffschans 4 2728GL Zoetermeer 06 41222305 www.y-werk.nl [email protected] twitter: ywerk

KAAR. Kees is nu nog heel erg blij dat Ad Knotters die vernieuwde samenwerking nog enkele jaren intensief heeft

AUGUSTUS 1

Fien Meiresonne •

2 3 4 5

FEBRUARI

6 7

NOVEMBER

8

1

9

2

10

3

11

4

12

5

13

6

14

7

15

8 9

16 17

14.00-15.00 uur Open huis

10

18

11

19

12

20 1e schooldag. Start thema kinder-

13

1 2 3

MEI

4

1

5 Afname SVL groep 8

2

6

3

7 8

1e rapport mee groep 1 t/m 7

9

4

Dodenherdenking

5

Bevrijdingsdag

6

10 11

10-minutenavond groep 1 t/m 7

7

12

10-minutenavond groep 1 t/m 7

8

Valentijnsdag

10

9

13 14

11

Hemelvaartsdag

MegaZin 17

Pastoraat

Toen en nu

Esther van Aalst heeft voor haar studie een onderzoek gehouden in onze gemeente onder ouderen over veranderingen in geloofsbeleving in onze gemeente door de jaren heen. Door haar onderzoek heeft zij ook een uniek inkijkje gekregen in de verandering in het pastoraat de afgelopen decennia. Haar scriptie is inmiddels af. hieronder geeft ze weer hoe Een lokale omroep staat voor de schier onmogelijke taak om een radiostation in de

het pastoraat in onze kerk door de jaren heen is veranderd.

lucht te houden dat iedereen de moeite van het luisteren waard vindt. Ga d’r maar aan staan. Een muziekmix die minstens drie decennia bestrijkt, natuurlijk veel

Pastoraat is nauw verbonden met de samenleving om ons

beklemmende stiltes en “overhoringen” die er plaatsvon-

Nederlandstalig, maar ook Franse chansons, Duitse schlagers en het liefst ook

heen. Deze samenleving is vooral de laatste 40 jaar enorm

den. In gebeden werd vaak gepreekt, zonder dat je er iets

nog wat country en western en op zondagavond jazz. Uiteraard elk uur het plaat-

veranderd. Veel ouderen zijn in een verzuilde wereld opge-

aan kon doen en bijbellezingen waren soms ellenlang. Maar

selijke nieuws en een lokaal weerbericht. Ook als je geen radiomaker bent valt al

groeid. Die verzuiling is verdwenen. Daardoor is de wereld

deze vorm van bezoekwerk is zo goed als verdwenen. In veel

snel te zien dat bovenstaande geen haalbare kaart is. Veel van je luisteraars zullen

veel groter geworden en ook de verschillende denkbeelden

gemeentes werd er een tijdlang zelfs helemaal niet meer

snel afhaken na de hardcore house, wie dan nog is blijven hangen jaag je vervol-

binnen de kerk zijn wereldser geworden. In het pastoraat

gebeden of gelezen tijdens het bezoekwerk. Toch groeit dit

gens wel in de gordijnen met de drie J’s.

betekent dit dat je tegenwoordig soms niet meer zo goed

verlangen opnieuw. Vaak vinden mensen het fijn als er eens

Kortom wil zo’n station overleven dan zal het keuzes moeten maken voor een mu-

weet wie je tegenover je hebt en wat die persoon nu precies

iemand voor hen bidt.

ziekmix die door de meesten mensen gewaardeerd wordt en op gezette tijden spe-

gelooft.

ciale programma’s biedt voor liefhebbers.

Persoonlijk geloof

Die specials zijn van levensbelang om de zender op de kaart te zetten, daarmee,

Veel mensen vragen zich tegenwoordig af hoe ze hun per-

en natuurlijk met het plaatselijke nieuws, onderscheid je je van de rest.

Voordat ik verder inga op de veranderingen in het pastoraat,

soonlijke verhaal zo kunnen vertellen dat de hoorder dit kan

Er zijn, al zou je dat op het eerste gezicht zo niet denken, nogal wat overeenkom-

is het goed dit begrip eerst meer te verduidelijken. In het

herkennen en volgen. Een verhaal zó vertellen, dat het ie-

sten tussen een protestantse wijkgemeente en een lokaal radiostation.

pastoraat gaat het om twee belangrijke brandpunten: het

mand bij blijft.

De zondagse kerkdienst zal afgestemd moeten zijn op de doorsnee kerkbezoeker.

omzien naar elkaar en het verhaal van God. Pastoraat komt

Voor sommigen blijkt dit mogelijk te zijn door het persoon-

Mensen verwachten, en niet zonder reden, een min of meer standaard stramien.

van het woord ‘pastor’ dat ‘herder’ betekent. In het pasto-

lijke verhaal aan te laten sluiten bij een verhaal dat gezag

En al schuiven de accenten, de liturgie van nu lijkt als twee druppels water op die

raat laten we onze herderlijke zorg zien. Een zorg voor men-

heeft, een bijbelverhaal bijvoorbeeld. Dat geeft meerwaar-

van pak hem beet 250 jaar geleden. Maar net zoals het bij de radio belangrijk is

sen in een bepaalde situatie, tijd en context. Het gaat om het

de aan het persoonlijke verhaal. Uit mijn onderzoek blijkt

buiten de platgetreden paden te treden en specials te maken, zal ook de kerk op

omzien naar elkaar.

dat tamelijk veel mensen hun persoonlijk geloof en verhaal

ontdekkingsreis moeten gaan.

Maar we kunnen pastoraat ook omschrijven als zorg voor het

niet altijd goed kunnen delen binnen het bezoekwerk. Ook

En het mooie van de PWZN is dat die ruimte er ook is.

verhaal van mensen in relatie tot het verhaal van God. Hier

blijkt uit mijn onderzoek dat er in het pastoraat meer aan-

Jarenlang verzorgde de werkgroep vierde-zondag-specials. Soms alleen met voor

onderscheidt het zich van andere vormen van hulpverlening

dacht kan worden besteed aan nieuwe impulsen en voeding

iedereen een voorjaarsgedicht op een kaartje, dan weer mocht iedereen in een

en de diverse sociale contacten. In het pastoraat gaat het

van het geloof.

echte Echternachprocessie in de benen. Daarnaast was er ook op muzikaal vlak

erom dat mensen de kans krijgen om hun levensverhaal te

Niet iedereen heeft behoefte aan een bezoek, er lijkt vooral

veel diversiteit. Sinds kort zijn ook de jeugddiensten, zij het mondjesmaat, terug

vertellen. Door het te verbinden met het verhaal van God,

veel behoefte aan bezoek te zijn bij mensen die aan huis ge-

en natuurlijk hebben we ook al heel lang meditatieve vieringen. De talentendien-

krijgen mensen de kans om het leven in deze wereld anders

bonden zijn en ouderen. Gelukkig heeft de PWZN een goe-

sten staan nu even op een laag pitje, daar stond weer een wervelende startzondag

te benaderen.

de opzet met de inzet van contactpersonen etc. De PWZN

tegenover en een bijzonder kerstnach(t)viering in het verschiet.

Het begrip pastoraat

scoort bijvoorbeeld goed op geborgenheid. Maar uit mijn

Pastoraat in de praktijk

onderzoek blijkt ook, dat er op dit terrein nog behoefte is

Naar mijn idee zijn deze verschillende vormen van samen vieren even waardevol.

Uit mijn onderzoek blijkt dat het verhaal van God vaak

aan uitbreiding en differentiatie.

We zullen daar met zijn allen ook hard aan moeten trekken, om deze specials ook

niet meer wordt verbonden aan dat van mensen. Dat heeft

in de toekomst handen en voeten te geven. De verbouwde kerk biedt straks veel

verschillende oorzaken. Een deel is terug te vinden in de

(Onderzoek "Ouderen ondersteunen in hun zoektocht bij ge-

mogelijkheden om te spelen en te experimenteren met vorm.

negatieve ervaringen die mensen vroeger te vaak heb-

loofsvragen," door Esther van Aalst, oktober 2013)

Aan de inhoud hoeven we niet zoveel te veranderen.

ben opgedaan bij bezoek aan huis. Ze herinneren zich de

Esther van Aalst

Henk Koning

18 MegaZin

MegaZin 19

Een nieuw leven, Peter van Holten

't Singhe Waert 2011

Gezien in het licht, Heleen de Lange

Focus

Paulus, de Musical

Musicalkoor Ester

Musicalkoor Ester

Paulus, de Musical

Ik zie je, Ingrid Nouwt. Tentoonstelling Olijftak 2011

Kinderkerstmusical

20 MegaZin

MegaZin 21

Vrouwenvieringen

U heeft het vast wel eens gelezen in een van de kerkbladen

Wie zijn wij?

ma in een intieme sfeer, soms met een lach of een traan. Als

de kop “Vrouwenvieringen”.

Zo'n een veertien vrouwen in drie groepen werken dit jaar

groep zijn we ons gaandeweg verbonden gaan voelen met

Wat heb ik met de vrouwenvieringen?

U heeft toen besloten verder te lezen (tijdstip en onderwerp)

mee aan het voorbereiden van de vieringen. Vrouwen uit

elkaar. Ook buiten de vieringen om vormen we een hecht

Vieringen voorbereid voor en door vrouwen. Het klinkt

of u heeft bedacht naar een ander artikel te gaan, want:

Zoetermeer en omstreken, vanuit verschillende tradities,

netwerk dat lief en leed met elkaar deelt. En we zijn blij dat

niet gastvrij, toch staan de vieringen open voor ieder-

“Wat is die vrouwenviering?”

spiritueel religieus geïnteresseerd. Met veel verschillende

er steeds weer vrouwen zijn die zich als voorbereidster op-

een. Wat de vieringen mij geven is heel veel. Contact,

talenten.

geven.

spiritualiteit, energie, warmte, liefde, het gevoel van er

Het voorbereiden van een viering is een intensief gebeuren.

mogen zijn. Het er mogen zijn, zoals ik ben. Met al mijn

In een kleine groep delen we onze ervaringen rond een the-

negatieve en positieve eigenaardigheden, dat God mij zo

Wat is de vrouwenviering?

Wat doen wij verder?

accepteert wist ik al. Maar tijdens de vrouwenvieringen

Drie keer in het jaar (maart, juni en november) is er op zon-

Wat heb ik met de vrouwenvieringen?

Bij elke viering is er een collecte. Het collectedoel proberen

weet ik dat er meer mensen zijn die dat doen. Dat maakt

dagavond een viering in de Olijftak, en straks in het nieuwe

Een veilige plek, vertrouwen, jezelf mogen zijn, aandacht

we zoveel mogelijk aan te laten sluiten bij het thema van de

voor mij de vrouwenviering meer dan een bijeenkomst

gebouw. Voorbereid door vrouwen,

bezocht door vrou-

voor en betrokken zijn op elkaar. Dat is wat mij iedere

viering, en meestal heeft één van de voorbereidsters een

van vrouwen die met elkaar iets te vieren hebben. Er

wen en mannen. Er is geen "voorganger". Rond een thema

keer weer aantrekt in deze vieringen. Samen vieren, sa-

persoonlijke relatie met het collectedoel. Zo collecteerden

wordt zoveel gevierd, het leven met al zijn ups en downs,

maken we als voorbereidsters teksten, kiezen we liederen

men zingen, luisteren naar verhalen, stil zijn, scheppend

we voor het project The Banyon in India bij het thema “Op

God. Daar voel ik mij thuis. Een zoeken steeds weer naar

en geven we ruimte voor gebed. Een thema kan een bijbelse

bezig zijn. Tijdens de voorbereiding als we ons thema uit-

adem komen”. Bij dit project kunnen mensen met een psychi-

nieuwe vormen, het blijft niet hetzelfde, het groeit mee

figuur zijn, bijvoorbeeld: Ruth of Maria, of een levensvraag,

werken, vertellen we elkaar onze eigen verhalen waarin

sche beperking op adem komen en worden zij ondersteund.

met de tijd. En ik groei mee.

bijvoorbeeld: wat betekent hopen voor jou of wat is loslaten

onze vreugde, ons verdriet, ons verlangen en onze hoop

Bij het thema 'Koesteren' collecteerden we voor een project

Petra Harrewijn

in jouw leven. Onze liturgieën zijn niet strikt hetzelfde van

uitgesproken en gehoord wordt. We herkennen ons in die

van Exodus, waarbij vrijwilligers kinderen ondersteunen bij

opzet, maar zeker herkenbaar wanneer u enkele keren bij

ander en erkennen dat dit alles er is. We geloven in liefde

hun bezoek aan hun ouder in detentie.

in Zoetermeer.

een viering bent geweest.

en hopen dat we in de vieringen daar iets van mogen be-

Voor ons is belangrijk dat het “vieren” niet op zichzelf staat,

We zijn in Zoetermeer met de vieringen begonnen om naast

Meestal is er een moment tijdens de viering waarin we in

leven. Als dat gebeurt, word ik geraakt in mijn binnenste,

we zijn verbonden met de wereld om ons heen.

al de activiteiten die we ontwikkelden een plek te hebben

groepen op verschillende manieren onze ervaringen verdie-

aangeraakt door Gods liefde.

waar we op adem konden komen, waar we stil konden staan

pen, soms door schilderen of dans, door meditatie en stilte.

Ongeveer één keer per jaar bereid ik een viering mee

bij wat ons inspireert.

Voor de aanwezigen is de viering vaak een kadootje. We

voor, steeds weer met andere vrouwen. Een mooie tijd

Hoe is het ontstaan?

Vrouwenvieringen zijn dus vieringen waar vrouwen aan het

delen wat ons inspireert, wat ons dankbaar maakt, wat ons

is dat iedere keer weer, intense weken, maar ik neem er

Aan het eind van de tachtiger jaren werden in Zoetermeer

W/woord komen. Daarnaast wilden we ons oefenen in het

erdoorheen helpt in moeilijke tijden. De voorbereidsters

altijd iets van mee.

activiteiten ontwikkeld in het kader van "vrouw en geloof".

gebruiken van een andere taal om iets te uiten van wat ons

vertellen hun persoonlijke verhalen en daar is altijd wel een

En waarom alleen met vrouwen? Ik weet het niet precies,

In de Olijftak kregen ze gastvrijheid. Ze maakten deel uit van

beweegt. Vanaf het begin hebben we daarom gewerkt met

verhaal bij dat je raakt. Of er is een lied, gezongen door ons

maar soms verstaan we elkaar met een half woord, we

een landelijke beweging waarin vrouwen ervaringen onder

fantasie en verbeelding.

allen, of door één vrouw, en dan springen in zo'n viering op-

hoeven elkaar niet zo veel uit te leggen. En we vinden het

woorden brachten, op het gebied van kerk, geloof en maat-

eens de tranen in je ogen. Er is veel aandacht besteed aan

altijd fijn als er mannen in de vieringen komen, die zich

schappij. Het was de tijd van de feministische theologie. In

Wanneer is aankomende viering?

de aankleding van de ruimte. Vaak is er al van alles te zien

ook willen laten raken in hun binnenste.

deze tijd werden er op verschillende plaatsen in het land

De volgende viering is op 9 maart 2014 19:30 in de Ichthus-

voordat de aanwezigen de kerkzaal binnenkomen. Maar ook

Marga Boven

vrouwenvieringen georganiseerd. Voor zover bekend zijn er

kerk aan de Parkdreef. Iedereen is welkom.

nu nog maar weinig plekken waar ze bestaan. Maar dus wel

Christa Louw

de ruimte zelf is meestal mooi ingericht. 22 MegaZin

MegaZin 23

Meditatieve vieringen en Refect

Oecumenische diensten in Zoetermeer Noord

Elk voorjaar en elk najaar worden er meditatieve vieringen

gemeenschap van Taizé. In de loop van de jaren is dat uitge-

Oecumenische diensten werden reeds jaren wisselend in de

menwerking (ZWO) en RK Missie, Ontwikkeling en Vredes-

gehouden in de Olijftak. Er komen dan ongeveer 10 tot 20

werkt in vormen als meditatieve viering, paasweekendwake,

Olijftak en in de Doortocht gehouden. Deze diensten vonden

vraagstukken (MOV);

mensen naar de viering, jong en al wat ouder, kerkelijk be-

kloosterweekend/week en wijkparkviering op paasmorgen.

en vinden jaarlijks plaats in januari in het kader van de week

• Vorming en Toerusting;

trokken en soms wat minder betrokken, uit de wijkgemeente

Soms werden sprekers van buiten uitgenodigd om over hun

van gebed en eenheid; en in september in het kader van de

• Christelijke spiritualiteit;

Zoetermeer-Noord en daarbuiten, regelmatige en incidentele

geloofservaring te vertellen.

vredesweek.

• Pastoraat;

bezoekers. Men ervaart het als een gemeenschap waarin je

Het begrip oecumene is nog steeds een belangrijk uitgangs-

In deze diensten gaan de rooms-katholieke pastor en de pre-

• Contacten met scholen;

vriendelijk ontvangen wordt, waarin je geaccepteerd wordt

punt. Het openstaan naar anderen is hier een aspect van.

dikant voor.

• Presentatie voor jongeren;

zoals je bent en waarin je mag zeggen wat je bezig houdt. De

Stilte is ook een blijvend element. Het is een vorm om tot je

Met het tot stand komen van de Protestantse Wijkgemeen-

• Diaconale activiteiten, waarbij op dit moment met de bur-

een komt voor het specifiek meditatieve karakter van de vie-

zelf te komen en dan weer naar buiten te treden. Daarnaast

te Zoetermeer-Noord (PWZN) werd met de vicariaten De

gerlijke gemeente overleg gepleegd wordt op punten, die

ringen en vindt de stilte die centraal staat een welkome oase

is zingen een belangrijk onderdeel. Door een plek van ont-

Doortocht (Buytenwegh De Leyens) en Tabor (Seghwaert/

de kerken het beste kunnen verrichten.

van rust, de ander komt voor het vele - soms meerstemmige

moeting te creëren ontdek je het geloof bij je zelf en bij de

Noordhove) van de RK Nicolaas Parochie een Oecumenisch

- zingen tijdens de vieringen, weer een ander komt vanwege

ander.

Overleg Noord (OON) gevormd. In het OON hebben zitting:

De oecumenische diensten of vieringen worden thans ge-

ds. Rein Algera, RK pastor Thea Epskamp, parochianen en

houden in de Olijftak, De Doortocht, de Tabor of de Ichthus-

de Taizé-opzet van de vieringen. Refect is afgeleid van het Latijnse woord Refectionis dat on-

gemeenteleden.

kerk. Leden van de RK kerk en de PKN zijn wederzijds te gast

Meer dan twintig jaar geleden in 1987 organiseerde Jaap

der meer ‘herademing’ betekent. Het gaat om een beweging

In Oosterheem zijn er sinds 2012 oecumenische kerk-school-

in de genoemde kerklocaties.

van der Linden, toenmalig wijkpredikant in Meerzicht een

van binnen naar buiten, en omgekeerd; met andere woorden

vieringen met de interconfessionele basisschool Het Noor-

De liturgie in de diensten of vieringen bevatten liederen uit

jongerenreis naar de oecumenische kloostergemeenschap

tot rust komen en ander ontmoeten.

derlicht.

de RK en de PKN bundel.

Taizé in Frankrijk. Elbert van der Linden (degene die later

Organisatorisch heeft Refect in de loop van de tijd een

Drie jaar geleden is een intentieverklaring ondertekend.

Vindt een oecumenische dienst of viering in de Olijftak of

de doeken in de stiltehoek van de Olijftak zou schilderen)

plaats binnen de Olijftak gekregen en is vervolgens een

In deze verklaring zijn diverse afspraken vastgelegd op het

Ichthuskerk plaats, dan is deze dienst of viering met de

ging mee en een jaar later ook Roeland van der Kruk en zij

werkgroep geworden binnen de protestantse wijkgemeente

gebied van o.a.:

Maaltijd van de Heer. Bij deze viering worden ook onze RK

begonnen met een groep geïnteresseerden Taizé-vieringen

Zoetermeer-Noord.

• liturgie en eredienst onder beding van de eigen kerkorde

broeders en zusters met hun kinderen tot deelname aan de

in Zoetermeer. De broeders van Taizé stimuleerden het star-

De werkgroep is klein, maar wordt bijgestaan door veel men-

ten van vieringen in de eigen woonplaats maar benadrukten

sen die vieringen voorbereiden en helpen met het organise-

ook de eigen invulling daarvan. In Zoetermeer werden het

ren van activiteiten.

meditatieve vieringen genoemd met een enigszins van Taizé

Henk van der Burg

afwijkende liturgie, een liturgie waarin ook plaats was voor

en onder verantwoordelijkheid van de kerkenraad (PKN)

Maaltijd van de Heer uitgenodigd.

en het kerkbestuur (RK); • PKN Zending en Werelddiaconaat en Ontwikkelingssa-

Peter Roskott

andere eigentijdse liederen.

40dagenprojecten in de Olijftak

Enkele jaren later richtten Elbert en Roeland samen met an-

Sinds 1996 groeide in de Olijftak een alom gewaardeerde traditie van beeldende

deren de werkgroep Refect op als werkgroep voor oecume-

kunst en toneelstukjes rond projecten van Kerkinactie in de 40dagentijd. In de

nische spiritualiteit. Men wilde zoeken naar wat geloof kan

loop der jaren hebben de acties € 80.000,- opgeleverd. Een paar voorbeelden van

betekenen en nam als uitgangspunt de spiritualiteit van de

gedenkwaardige en succesvolle projecten zijn: 2004 Kunstmoeder met kuikens voor weeskinderen in Rwanda Uit pallethout groeide een kunstmoeder compleet met verwarmingslampen, voer-

Kerk & Israël

bakje en watertorentje. In de paasviering werd hij ingewijd met eendagskuikens van Ab Veldhuizen. Een bijzonder teken van nieuw leven, zo kort na het overlijden van Ad

In de Ichthus kerkgemeente geven wij al sinds jaren aan-

Vader in de hemel, God van Abraham, Isaak en Jacob

dacht aan de Israëlzondag. De eerste zondag in de maand

van Sara, Hagar, Rebecca, Lea en Rachel

oktober staat op de kalender van de Protestanste Kerk aan-

Wij bidden dat de kinderen van Abraham in het Midden –

2009 Duiventil met startschot voor kindsoldaten in Uganda

gegeven als `Israëlzondag`. Deze staat in het teken van de

Oosten de weg naar de vrede zullen vinden, dat het geweld

Uit watervast multiplex groeide een fraaie duiventil. Het project begon met de (niet van echt te onderscheiden) ontvoering

onopgeefbare verbondenheid met het volk van Israël. Een

ophoudt,

van een undercover tiener uit een triodienst in het ONC, uitgevoerd door toneelvereniging Focus. De ZWO-groep werd op het

zondag bedoeld om te laten zien dat wij als christenen be-

dat mensen elkaar in de ogen en in het hart zien.

matje geroepen. De duiventil hangt sindsdien in de Olijftak, als symbool voor toevluchtsoord en uitvalsbasis voor diaconale

seffen dat wij door het volk Israël de God van Israël hebben

Gij die uw volk Israël geleid hebt

werkers en vredestichters.

leren kennen en deel hebben gekregen aan de Schrift.

van oase tot oase

Knotters. Melkbus, beeldmerk en katalysator voor 40dagenprojecten in de Olijftak

door heel wat woestijnen heen

2012 Cursus rijstteelt op blote voeten voor Yabima in Zuid-Sumatra

Ik hoop dat wij als gezamenlijke gemeente aandacht blijven

die met uw woord de richting wees

Uit ongepelde rijst en kletsnatte Zoetermeerse klei groeide een cursus biologische rijstteelt voor kinderen van de kinderne-

geven aan de jaarlijkse Israëlzondag. Een bijzonder moment

wees ook ons nabij

vendienst. Zij stonden op blote voeten in een kleitafel voor het uitplanten van de rijst. Na een ruim bemeten bemesting met

in de dienst was voor mij altijd de voorbede die ik mocht uit

leid ook ons

koemestkorrels was de sawah niet meer te handhaven in de Olijftak. De teelt werd op kleine schaal in een huiskamer voort-

spreken. Een gedeelte uit de voorbede geef ik graag weer:

Wilt u uw licht laten schijnen over ons bestaan.

gezet en resulteerde na 200 dagen in een rijke rijstoogst.

Het licht dat gij deedt opgaan in Israël uw volk Nel Haasnoot-Jongejan 24 MegaZin

en waarin wij mogen delen door Jezus Christus uw Zoon.

De ZWO-werkgroep van de Olijftak, Joost Boogaard, Mieke Brouwer, Jan Buurma MegaZin 25

De bouw van de Olijftak Visie op kerkgebouw en gemeentezijn

KLUSSEN IN DE ichthusKERK In mei 1981 kwamen wij vanuit Den Haag op de Weteringdreef in Zoetermeer wonen, de nieuwbouw van de Ichthuskerk was toen al in volle gang. Rond die tijd werden er mensen gevraagd om als vrijwilliger mee te helpen aan de afbouw van deze kerk. Heel

Het is 1974. Zoetermeer bestaat nog maar uit enkele wijken:

veel mensen hebben zich aangemeld, er waren daar ook

Dorp, Palenstein, Driemanspolder en Meerzicht. De andere

echte specialisten bij, bijvoorbeeld een fijn-timmerman

wijken zijn nog buitengebied bestaande uit akkers en boom-

die de (elders opgekochte) kansel ter plaatse in elkaar

gaarden met hier en daar een woonhuis of boerderij. In dit

heeft gezet en gerestaureerd, heel knap werk. Ook waren

jaar werd nagedacht over een nieuw gereformeerd kerkge-

er veel mensen die werkten aan o.a. afbouw en inrichting

bouw, want er was weer een nieuwe wijk in aanbouw: Buy-

kerkzaal, keuken, verlichting en geluidinstallatie.

tenwegh-De Leyens. Zoetermeer groeide als kool. In tien jaar

Zelf had ik de eervolle taak om de sanitaire voorziening

was de stad vier keer zo groot geworden en deze moest nog

voor zaal 4 aan te leggen, dat hield in o.a. installatie

verder groeien tot minstens 100.000 inwoners.

toiletten, wasbakken, aanleg waterleiding, installatie brandhaspels enz. Uiteraard ging dit met behulp van

Dat de Olijftak er moest komen als tweede gereformeerd

een groot aantal mensen, want vele handen maken licht

kerkgebouw in Zoetermeer, na de Pelgrimskerk stond niet bij

werk! Deze klussen gingen onder de bezielende leiding

voorbaat al vast. Wout Haeser, oud-wethouder van Zoeter-

van Otto van der Vorm die ook zorgde dat de benodigde

meer: “De Gemeente Zoetermeer wilde aanvankelijk in elke

Ds. Sikko Landheer slaat eerst paal, 1975

materialen altijd aanwezig waren.

tiviteiten, inclusief kerkzalen.” Zo hebben de hervormde en

en geeft het geloof daarmee een herkenbare plaats. Daarom

Één klus is me heel erg bijgebleven, er moest nog een

gereformeerde kerk in Meerzicht samen onderdak gevonden

zijn er ook nauwelijks ramen in de kerkruimte. Dat afzonde-

vaatwasser aangesloten worden, de afvoer moest aan-

eerst in de voorloper van het latere wijkcentrum Meerzicht

ren moet je ook weer niet te veel doen, daarom is het niet erg

gesloten worden op de riolering in de kruipruimte, daar

en later in het wijkcentrum zelf. Om diverse redenen was dat

dat je een kerkruimte maar enkele uren per week gebruikt”.

stond 30 cm water, en het was niet weg te pompen, dus

voor Buytenwegh-De Leyens geen optie. En zo kwam er toch

Volgens hem moeten de werkruimtes om de kerkzaal heen

werd het de eerste doop in deze kerk maar wel met on-

een tweede en tevens laatste gereformeerd kerkgebouw in

juist open staan voor de samenleving. Daarom zitten in de

derdompeling!

Zoetermeer. Er werd haast gemaakt want de geldelijke steun

werkruimtes veel ramen.

van het Rijk stond op het punt om beëindigd te worden.

De tweede fase van het ontwerp proces is volgens Hoog-

Er werd gewerkt in de avonduren en op zaterdagen. De

De voorloper van de wijkkerkenraad voor de nieuwe wijk had

stad een logisch gevolg van de onderliggende filosofie. Een

werktijden waren kort want we hadden allemaal een

als opdracht van de centrale kerkenraad meegekregen dat er:

beeldbepalend element in de kerk is de kapconstructie met

baan waar (uiteraard!) ook gewerkt moest worden.

“... iets van een gemeenschap groeit waar het meer dan al-

spanten. Wat dat betreft is de Olijftak een voorloper van

Meestal waren er ca. 20 man per avond of zaterdag aan-

leen goed wonen, slapen en recreëren is. Waar mensen wo-

het Raadhuis in Lelystad, dat Hoogstad later ontwierp. De

wezig en niemand liep elkaar in de weg. We mochten de

nen die zich geroepen weten door de levende Heer die zijn

grondvorm van de kerkzaal is een vierkant. Alle verhoudin-

keet van de aannemer gebruiken voor de koffiepauzes,

gemeenten roept, plaatsen waar mensen kunnen opknap-

gen in de zaal zijn afgeleid van de maten die in een vierkant

en daar werd heel wat besproken en vooral gelachen.

pen van het vele waarvan ze zijn afgeknapt in ‘de wereld'”.

voorkomen zoals ribbe en diagonaal. De verhoudingen wor-

Opvallend was dat de mensen uit de wijken 4 en 5 zo

Deze opdracht ontstond mede vanuit een visie van de bur-

den dus bepaald door het geometrisch patroon. De verant-

voortreffelijk samen werkten.

gerlijke gemeente op de stad, uitgaande van een maakbare

woording ligt buiten de gevoelsbeoordeling om, aldus Hoog-

Tot op het laatste moment is er hard gewerkt zodat op

samenleving. In die visie had de kerk een opdracht zowel

stad.

18 december 1981 de kerk helemaal klaar was voor de

naar de eigen leden als naar de samenleving toe.

Ds. Landheer, de toenmalige gereformeerde predikant van

officiële ingebruikname in een gezamenlijke dienst van

wijk een buurtcentrum met daarin allerlei wijkgerichte ac-

de Pelgrimskerk typeerde de Olijftak als een werkplaats in

wijk 4 en 5, ook dat was heel bijzonder.

Deze twee kanten van de opdracht komen ook in het ont-

de nieuwe wijk. In die naam kwamen de twee kanten van de

Toen wij hier kwamen wonen, kenden we niemand, dat

werp van de Olijftak naar voren. De architect Jan Hoogstad,

opdracht naar kerk en samenleving weer naar voren. En een

was na deze verbouwing snel over.

behorend tot de top 10 van de Rotterdamse architecten,

werkplaats is de Olijftak zeker geweest.

Daar ik de enige was in mijn vakrichting Installatietech-

kwam onlangs een kijkje nemen in de Olijftak om zijn visie

Henk van der Brug

niek, viel ik gelijk op, zodat ik al heel snel in de Commis-

op het ontwerp toe te lichten. Hoewel hij was afgestudeerd

sie van Beheer van de Hervormde Kerk werd opgenomen.

op kerkontwerp, is de Olijftak het enige kerkgebouw dat hij

Het was een drukke maar leuke periode waar ik met ple-

heeft gebouwd. Volgens hem is de onderliggende filosofie

zier op terug kijk. Ik wens de toekomstige vrijwilligers

de eerste fase van het bouwproces. Daarbij heeft hij altijd de

net zo veel plezier bij hun werk!

ruimtelijke beleving genomen als maat voor zijn ontwerpen. Hij zei: ”De kerkruimte moet zijn als een gebedsmantel. Je zondert de verstilde ruimte af van de hectische samenleving 26 MegaZin

Joop van Oort Architect Jan Hoogstad, foto Leo den Ouden MegaZin 27

Organist Jacques van Oosterom

25 jaar olijftak 2001

Paaswake Olijftak 2012

Ans Haeser, gelegenheidskoor 2001

Kinderkerstfeest 2012

Jongerenkerstnacht 2008 Gerrit ten Cate, beleidsweekend 2000 Startzondag ONC 2009

40dagen-project Ichthuskerk 2009

't Singe Waert 2009 Focus 2007

Organist Johan van den Burg

Gemeentezondag Olijftak 2000

ONC 28 MegaZin

Verbouwing Ichthuskerk Kerstmarkt Roemenië Werkgroep

MegaZin 29

Het ontstaan en de groei van de kerk Oranje Nassau College interview met Jan en Ineke Visser

Vijfendertig jaar geleden in 1978, werd er in Zoetermeer een nieuwe

kerkzaal. Met het bestuur van het ONC had de kerkenraad afgesproken dat de kerk de inrichting van de kerkzaal zelf

wijk gebouwd, genaamd Seghwaert. In 1979 bestond deze nu hele

mocht bepalen. Daarnaast moest er natuurlijk ook het een en ander aan kerkelijk meubilair worden aangeschaft en

grote wijk nog maar uit een paar straten. Een aantal van

wilde de jonge gemeente ook graag wat versiering aanbrengen in het toekomstige huis. Allemaal zaken waar geld voor

de eerste bewoners, waaronder Jan en Ineke Visser, waren lid

nodig was. De kerkenraad had geld gereserveerd voor het meubilair, maar voor het orgel en allerlei extra’s was geen

van de toenmalige gereformeerde kerk en waren betrokken bij

geld. Dus wat besloot de jonge gemeente? We gaan een orgelcommissie oprichten die acties gaat verzinnen om geld in

de nieuw opgerichte wijkraad, voorloper van de wijkkerkenraad,

te zamelen voor het orgel.

In deze wijkraad is het ter kerke gaan in de eigen wijk voorbereid.

Zo gezegd, zo gedaan. Er werden mensen gevonden die deze commissie wilden bemensen, er werden twee trekkers

Maar waar?

gevonden, Jacques van Oosterom en Wim Koole en de com-

bingo-avond georganiseerd, er kwam een muziekavond, er

missie ging aan de slag. Jan Visser was vanaf het eerste uur

werden ballpoints, badhanddoeken en –lakens verkocht en

betrokken bij deze commissie. Het was niet de enige com-

als slotactiviteit werd er in en rond het ONC in juni 1984 een

Om dit te realiseren waren er gesprekken gaande met het

De bouw van het ONC ving aan en de kerkenraad ging alvast

missie die gestart werd. Voor de inrichting van de kerk werd

grote braderie georganiseerd, waaraan ook nog andere ac-

bestuur van het Oranje Nassau College, om de aula in de

nadenken over de verhuizing. Daarbij kwam er ook behoefte

een commissie kerkinrichting ingesteld, waarin een aantal

tiviteiten, zoals een puzzeltocht werden verbonden. Dat al

school te gaan gebruiken als kerkruimte. Deze school moest

aan een eigen plek waar men kon vergaderen en door de

enthousiaste gemeenteleden aan de slag ging. Ook kwam

die activiteiten niet vanzelf gingen, blijkt uit een regel in de

nog gebouwd worden en daardoor was deze ruimte dus nog

week bij elkaar kon komen. Tot dan toe vond dat nog allemaal

er een Zoetermeerbrede orgelcommissie die verantwoorde-

Mondige Gemeente, het kerkblad uit die tijd, waarin staat

niet beschikbaar. Tot 1979 hadden Jan en Ineke en al die an-

plaats in de Olijftak. Die eigen plek werd in 1983 gebouwd,

lijk werd voor de aanschaf van het orgel. Maar het geld werd

“Hun weg ging niet over rozen, je zou er bladzijden van de

dere bewoners van Seghwaert in de Olijftak gekerkt. In 1979

gelegen aan de Parkdreef, schuin tegenover de plaats waar

bij elkaar gebracht door de jonge gemeente Seghwaert. Er

M.G. mee kunnen vullen, maar ze hebben volgehouden, het

echter benoemde de kerkenraad een predikant voor deze

het ONC zou komen te staan. Dit pand, dat de Bouwplaats is

werden allerlei acties verzonnen om geld bij elkaar te krij-

beoogde bedrag kwam bij elkaar en een paar dagen voor de

wijk in aanbouw, Richard Klijnsma, en werd het tijd voor een

gaan heten, zou twee functies krijgen. Boven werd een pas-

gen.

start was alles dan toch klaar”.

eigen ruimte.

torie ingericht voor de predikant, beneden werd de ruimte ingericht voor kerkelijke activiteiten. Voor de inrichting werd

Er kwamen orgelpijpen bij de uitgang van de kerkzaal, waar

Zondag 26 augustus 1984 werd de kerkruimte in het ONC in

Er kwam een oplossing. De gemeente ging tijdelijk, totdat

een commissie Inrichting Bouwplaats opgericht, die ging

kerkgangers hun bijdrage konden achterlaten; er werd een

een feestelijke dienst in gebruik genomen. “Een goeie start

de nieuwbouw van het ONC klaar zou zijn, gebruik maken

bedenken hoe de Bouwplaats moest worden aangekleed en

zei iedereen, op die zondag 26 augustus”, zo valt te lezen

van een ruimte in het wijkcentrum Petuniatuin, dat was

ingericht. Tot het samengaan met de Ichthuskerk heeft de

in de Mondige Gemeente. “Ons nieuwe orgel klonk fijn, het

gevestigd in het winkelcentrum Seghwaert, op de plaats

wijkgemeente Seghwaert van deze ruimte gebruik gemaakt.

koor zong, het nieuwe liturgische meubilair is bijzonder fraai

waar nu de Lidl is gevestigd. Vijf jaar zou de wijkgemeente

In de Bouwplaats vonden veel van de doordeweekse activi-

geworden, en iemand zei na afloop: dit is een echte kerk”.

4- Seghwaert, zoals deze gereformeerde wijkgemeente ging

teiten plaats, zoals de repetities van de koren, de kerken-

Er waren ook wat kinderziektes, maar dat zou allemaal op-

heten, van dit centrum gebruikmaken, terwijl er in Segh-

raadsvergaderingen, de vergaderingen van de taakgroepen,

gelost worden. Op de startzondag volgde op 1 september

waert steeds meer huizen en dus ook bewoners en dus ook

de catechisaties en het jeugdwerk.

1984 een feestelijk concert in de aula van het ONC, waar be-

kerkgangers kwamen, waardoor de ruimte in de Petuniatuin

halve onze eigen organist Jacques van Oosterom, niemand

al gauw te klein werd en men reikhalzend uitkeek naar het

Zoals hierboven beschreven moest de kerkenraad na gaan

minder dan Sander van Marion aan meewerkte, de christe-

ONC.

denken over de verhuizing en de inrichting van de nieuwe

lijke oratoriumvereniging Cantate Deo en de sopraan Annie

30 MegaZin

MegaZin 31

Iedere keer weer stonden er mensen op die hun schouders eronder zetten en, gedreven door hun geloof in God en kerk, de motor werden om de gemeente in beweging te houden Cnossen. Alle kwaliteiten en mogelijkheden van het orgel als

veel mogelijk mensen mee te kunnen laten doen, werden er

instrument voor samenzang, koorzang en solozang werden

taakgroepen ingesteld, waarin gemeenteleden deelnamen.

deze avond uitgebuit om voor alle Zoetermeerders een groot

Taakgroepen die er kwamen waren: de taakgroep Pastoraat,

feest van de avond te maken.

Diaconaat, Vorming en Toerusting, Eredienst, Jeugd, Kindernevendienst en Kosters. Het bleek een succesvolle formule

vrijwilligers kerkdiensten georganiseerd. Iedere zondag was

Maar niet alleen het orgel was mooi. De commissie Kerkin-

en leidde ertoe dat de ONC-gemeente zich kenmerkte door

er kindernevendienst. Deze werden georganiseerd door de

richting had net zo hard gewerkt. De commissie hield zich

een grote mate van saamhorigheid en betrokkenheid en een

vrijwilligers van de kindernevendienst. In de 40dagentijd en

bezig met de keuze van de stoelen, het liturgisch meubi-

plek werd, waar men graag kwam. Een belangrijk element

de adventstijd zorgde deze groep voor de uitvoering van het

lair en samen met de taakgroep Eredienst met de keuze

Bazar ten behoeve van het kerkorgel, 16 juni 1984

daarin was ook het koffiedrinken voor en na de dienst. Hier

advents- en paasproject.

van het doopvont en avondmaalstel en het mooie wand-

opgehaald wordt, is deels bestemd voor de kerk, deels voor

konden mensen elkaar ontmoeten, napraten over de kerk-

kleed, gemaakt door de kunstenares Lidy van der Spek uit

goede doelen. Met dit geld werd o.a. de aankleding van de

dienst en lief en leed delen. Naast de kerkdiensten werden

Ook de muziek was niet weg te denken uit de gemeente.

Hazerswoude, dat achter in het liturgisch centrum kwam te

kerk gefinancierd, kreeg de Bouwplaats een opknapbeurt en

er ieder seizoen leerhuizen georganiseerd, waar gemeente-

Het koor ‘t Singe Waert’ werd opgericht. Jarenlang zou dit

hangen. De commissie dacht ook na over allerlei praktische

werd het kopieerapparaat aangeschaft en onderhouden.

leden de gelegenheid kregen met elkaar o.l.v. de predikant

koor o.l.v. Jan van Vliet vele malen zijn bijdrage leveren aan

zaken, want omdat de kerkzaal in de week een schoolruimte

of een gastspreker, een thema te bestuderen en uit te die-

kerkdiensten. Bijzonder waren de speciale diensten in de

was, moest alles elke week opgebouwd en opgeruimd wor-

Een andere actie die deze commissie organiseerde was de

pen. Vele, stevige thema’s zijn hier langs gekomen en de

lijdenstijd en de kerstdiensten, die gekenmerkt werden door

den. Hiervoor kwam een speciale kar en kreeg de gemeente

verkoop van een verzilverd lepeltje met als motief de beken-

leerhuizen werden wisselend door een grote groep gemeen-

een geheel eigen sfeer. Er kwam een kinderkoor voor de vele

eigen kasten in de school. Het team van kosters zorgde er

de koperen cent en een verzilverd kettinkje met een verzil-

teleden bezocht.

kinderen in de gemeente, die o.l.v. Pieter Schuurman Hess

voor dat de ruimte iedere zaterdag werd omgebouwd tot een

verde cent als hanger. Indertijd werd hier veel geld mee op-

kerkzaal.

gehaald. Misschien heeft u nog wel zo’n lepeltje of hanger.

vele jaren met hun eigen geluid de diensten zouden opluisNatuurlijk was er al die jaren ook veel aandacht voor de jeugd

teren.

en de ouderen in onze gemeente. In de Bouwplaats werden Met de ingebruikname van de kerkruimte en het orgel was

Nu lijkt het alsof in de gemeente alles om geld draaide, maar

jeugdclubs georganiseerd, draaide op zaterdagavond een

Dit klinkt allemaal heel geweldig. Waren er dan geen diep-

het werk van de commissies afgelopen. De commissie Kerk-

niets was minder waar. De gemeente groeide en bloeide en

jeugdsoos en zondags werden de allerkleinsten tijdens de

tepunten? Natuurlijk wel. In de loop der jaren ontkwam ook

inrichting werd opgeheven. De orgelcommissie besloot

bruiste van activiteiten. Richard Klijnsma vond het belang-

kerkdienst in deze ruimte opgevangen. Regelmatig waren

onze gemeente niet aan een teruggang in het ledental. Veel

zichzelf niet op te heffen, maar door te gaan als Activitei-

rijk dat het gemeentewerk niet alleen op de dominee draai-

er tienerdiensten voor en door de jeugd. Voor de ouderen

jongeren, maar ook ouderen verlieten de kerk. Het ziekbed

tencommissie Gereformeerde Kerk Seghwaert-Noordhove.

de, maar dat de gemeente zoveel mogelijk zelf deed. Om zo-

was er de eigen bijbelclub, het jaarlijkse dagje uit en wer-

en het overlijden van de wijkpredikant Hans Van Dam was

den in het Seghe Waert elke zondag door een grote groep

een gebeurtenis die erin hakte. Toch bleek de gemeente ie-

Voorzitter werd Jan Visser, die het tot op vandaag nog steeds is. Eén van de eerste opdrachten was activiteiten ontwikke-

dere keer weer veerkrachtig genoeg om verder te gaan en

len om geld bij elkaar te brengen om het financiële tekort van

kenmerkte deze gemeente zich vooral door niet bij de pak-

de kerk weg te werken. Onder het motto “Segwaert klaart ’t”

ken neer te zitten, maar aan te pakken. Iedere keer weer

worden nieuwe acties gestart.

stonden er mensen op die hun schouders eronder zetten en (tijdelijk), gedreven door hun geloof in God en kerk, de mo-

Eén van deze acties is het inzamelen van oud papier vanaf

tor werden om de gemeente in beweging te houden. Daar

augustus 1985. Elke zes weken werd voor de Bouwplaats en

zijn we als wijkgemeente ONC trots op. Met ditzelfde elan

later op de parkeerplaats van het ONC een vrachtauto van de

willen we de toekomst in, willen we ons als wijkgemeente

firma Koot geplaatst en rijden vrijwilligers uit de gemeente

ONC samen met de Olijftak- en de Ichthusgemeente inzet-

langs adressen in Seghwaert en Noordhove om oud papier

ten voor de nieuwe Protestantse Wijkgemeente Zoetermeer

in te zamelen. De actie is een succes en wordt tot op de dag

Noord.

van vandaag nog steeds voortgezet. Het geld dat hiermee

Aafke Halma Oud Papier Actie

32 MegaZin

MegaZin 33

De buren van ..... Sinds 2010 heeft de Olijftak buren. De pastorie van Joke en Ad Knotters is toen

De Ichthuskerk Weight Watchers

verkocht aan de familie Lastdrager. Vroeger kon je vanuit de kerk zo de werkkamer

Vivien Eijkes (coach Weight Watchers)

van Ad Knotters inlopen en via die werkkamer de pastorie in. Bij de verkoop is

vertelt dat de dames al jaren in de Ich-

de werkkamer de crècheruimte geworden en de doorgang dichtgemaakt, maar de

thuskerk komen om elkaar te steunen

kerk blijft erg dichtbij op de Antigoneschouw 31. Neem de achtertuin. De nooduit-

in de strijd tegen de vele, of juist de

gang van de kerkzaal komt uit in de tuin van de familie Lastdrager. Wat vinden zij

weinige kilo’s.

De Olijftak - "De koorzang is best gezellig"

Ambtelijk secretariaat op maat Een ambtelijk secretaris is onmisbaar voor medezeggenschapsorganen. Aafio levert secretariële ondersteuning, advies en coaching aan medezeggenschapsorganen en hun leden. Vraag vrijblijvend een kennismakingsgesprek aan en kijk wat Aafio voor u kan betekenen. Aafio levert ook secretariële ondersteuning aan klachtencommissies en notuleerservice.

Heicopstraat 17 2729 BV Zoetermeer T 06 486 930 54 W www. aafio.nl E [email protected]

ervan om zo ongeveer in de kerk te wonen? De opvang door Rita Berkhuijsen, be-

Koor- en orgelmuziek

heerder Ichthuskerk, is zonder meer

Ze zijn erg positief over de kerkelijke buren. "Doordat we naast de kerk wonen,

heel plezierig. Ze staat altijd voor je

wonen we eigenlijk erg vrij. Overdag is het juist erg rustig. 's Avonds hoor je

klaar en dat geeft een goed gevoel van

eigenlijk alleen de koren die in de Olijftak repeteren en dat vinden we gezellig. Je

welkom zijn. Wekelijks bezoeken tus-

krijgt gratis rustgevende achtergrondmuziek. Hetzelfde geldt eigenlijk voor het

sen de 30 en 40 deelnemers de avon-

klokgebeier op zondagmorgen. Dat geeft een fijn gevoel, iets nostalgisch. Wij zijn

den. Vivien tipt het maatschappelijk

van oorsprong van katholieke huize en die kerkklok - dat voelt goed. Van de dienst

belang aan van de Weight Watchers,

verder hebben we weinig last. Al horen we de dominee uiteraard wel praten. De

want ‘we werken hier aan de gezond-

orgelmuziek vinden gewoon mooi - zo op de achtergrond."

heid van mensen en doen dat midden in de woonwijk’.

Wat de toekomst brenge moge

financiële administratie loonadministratie

Gebroeders Huurman een vertrouwde naam voor al uw bouwwensen

belastingaangiften belastingadvies jaarrekeningen Willem Dreeslaan 229-231 2729NE Zoetermeer T 079-319.06.87 www.slootwegconsultancy.nl [email protected]

"Waar we meer last van hebben is van de Evangelicale gemeente die 's middags in

Door de verbouwing van de Ichthus

de Olijftak is. De muziek is harder en vooral erg eentonig. Er was daar een keer een

hebben ze een andere plek moeten

ingehuurde spreker en die ging helemaal uit zijn dak. Hel en verdoemenis en zo. Ik

zoeken in de buurt. Maar als het aan

ben toen de kerk in gelopen en heb gevaagd of het niet wat minder kon. Dat was

Vivien ligt, komt ze zeker terug in de

echt te gek - maar gelukkig ook maar eenmalig."

Ichthus. De kerk is een prettige plek,

En nu, als de Olijftak verkocht wordt? "Tja, we zijn best benieuwd wat dat brengt.

en dicht bij de deelnemers. En, niet on-

We weten wat we hebben, maar niet wat we krijgen. We hebben het nu naar ons

belangrijk, er is voldoende parkeerge-

zin. Met deze buren zouden we zo weer tegen een kerk aan gaan wonen. En wat de

legenheid in de directe omgeving.

toekomst brengt - dat zien we dan wel weer."

Annette Doorn

Jaap van den Akker

Ruim 95 jaar vakmanschap en deskundigheid in nieuwbouw, verbouw, onderhoud en renovatie.

ONC – een prima tijd! We vragen Hans Vink, conciërge ONC, hoe hij terugkijkt op de tijd dat we zondags in het ONC kerkten. ‘Dat was een prima tijd, jullie zijn altijd fijne huurders geweest. Via Theo de Kreij liepen de contacten en dat was uitstekend.

Den Hoorn 6, 2712 BC Zoetermeer Telefoon: 079 331 52 12 Email: [email protected]

www.gebrhuurman.nl Kwaliteit Zekerheid Service Garantie

Kijk, in het weekend staat een school leeg, dus dan kan de ruimte verhuurd worden. Beide partijen hebben daar baat bij. Een win-winsituatie dus! Als jullie iets bijzonder zagen, vonden wij maandag keurig een briefje op het bureau. Perfect! Ook met de nieuwe technologische aanpassingen, zoals een geluidsinstallatie en internetgebruik, hebben we elkaar gevonden. ’s Maandags zagen we alleen aan de stoelopstelling dat jullie er waren geweest. Wij vinden het jammer dat de huur is beëindigd, want jullie waren prettige huurders!’ Annette Doorn MegaZin 35

Doopdienst 8 juli 2012

Feest van de Geest, mei 2012

Kinderkerstfeest 2012 Kosters Lentewandeling, maart 2011 Kosters

Kerkkamperen, juni 2011

Triathlon, 2e Pinksterdag 2013 Refect voorjaar 2000 Koffiedrinken

Kerk-op-schoot-viering 7 juli 2013

Jongeren Kerstnach(t) 2012 36 MegaZin

MegaZin 37

Uitladen goederen in Roemenië

Midzomerfeest, Olijftak, 29 juni 2013

Raken, verbinden en delen in de nieuwe kerk Raken - verbinden - delen - deze woorden waren de samenvatting van het 'Denk tankrapport' dat in 2010 in de kerkenraad werd behandeld. De denktank was een groep van jongeren tussen de 18 en 35 jaar, min of meer aan onze kerk verbonden. Zij waren op initiatief van de taakgroep Jeugd en Jongeren gevraagd door de kerkenraad om over de toekomst van onze kerk naar te denken. Gedurende enkele maanden in het najaar van 2009 maak-

Treuzelpunt

Daar bij het treuzelpunt kun je kiezen. Links af voor een

moeting kan op velerlei manieren plaatsvinden, daarom

ten zij een spannend proces door, waarin ze spraken over

Deze gedachten vormen het fundament onder het beleids-

leerhuisavond, rechtdoor naar het stiltecentrum, of rechtsaf

staan er geen baken meer in de kerk, maar stoelen. andere

hoe onze kerk meer bij de tijd zou kunnen zijn. Hoe wij een

plan dat de kerkenraad in 2012 vaststelde, en zo werden ze

naar een viering.

diensten vragen tenslotte soms ook om andere opstellingen.

open en laagdrempelige gemeente kunnen blijven of wor-

ook het leidende principe voor het ambitiedocument dat

den. De denktank maakte een boeiend rapport waarin veel

werd opgesteld om richting te geven aan de verbouwing van

Ontmoeting

ruimte te bieden voor medewerkers aan de vieringen, en

aanbevelingen staan die de kerkenraad bewust maakte wat

de Ichthuskerk.

Op dat centrale punt voel je -zo is het idee- waar het om

staat niet meer de preekstoel centraal, maar de tafel. De

draait in onze kerk: de omgang met God. Je kunt doorlopen

plek waar we Woord, Brood en Wijn delen.

het betekent om in deze tijd kerk te zijn. Veel van de ideeën

Daarom is het liturgische centrum ook groter geworden, om

van de denktank zijn in het beleidsplan van onze gemeente

Het gebouw is uitnodigend en gastvrij. Vandaar dat de voor-

naar het nieuwe stiltecentrum. De inrichting daarvan helpt

opgenomen. De diversiteit in de diensten, verbanden leggen

deur iets naar buiten is geplaatst en er meer ramen zijn ge-

je je gedachten op God te richten. In de stilte, of op een an-

Welkom!

als kerk met de wijk, met scholen, met maatschappelijke

komen. Als je het gebouw betreedt hoeft dat niet alleen voor

der moment, in een viering van Zijn naam met een paar an-

Zouden de jongeren van de denkrank in 2009 ooit gedacht

bondgenoten. Op vele fronten wordt dat beleid momenteel

een zondagse dienst te zijn. Misschien voor een praatje, een

dere mensen, want echt groot is deze ruimte niet, het straalt

hebben dat ze zoveel invloed zouden hebben op de verbou-

vormgegeven.

vergadering, voor een moment van stilte en even nadenken.

vooral intimiteit uit.

wing van onze kerk? En wat zullen ze er van vinden als de

De kerkzaal verbindt de omgang met God aan de betrok-

vernieuwde Ichthuskerk de deuren opent in 2014? Ik ben

De denktank deed ook een aantal uitspraken over het kerkgebouw, dat bij onze 'nieuwe' gemeente zou passen. Dat

Voel je welkom - dat zegt die nieuwe entree.

kenheid op elkaar. Samen zingen, samen delen. Een ruime

benieuwd. Maar hoe het gebouw ook mee kan werken aan

gebouw moet openheid uitstralen, multifunctioneel zijn en

Als je doorloopt en de centrale hal betreedt, dan loop je als

entree zonder dat je met gebogen hoofd onder een zwaar

ontmoeting en verdieping, het staat of valt met de mensen

open staan voor activiteiten van verenigingen en organisa-

het ware tegen de doopvont aan. Dit is wat de verbouwcom-

betonnen orgelbalkon door moet. Licht en ruimte moet de

die er zijn. Weet je welkom!

ties van buiten onze eigen kring. Alles onder het motto: zet

missie het 'treuzelpunt' heeft genoemd. Hier word je uitge-

kerkzaal uitstralen. Hier mag je opademen. Hier vindt ont-

de deuren open en laat zien wie je bent en waar je voor staat.

nodigd om even stil te staan. Bij je oorsprong, bij je bron.

moeting plaats. Met anderen, met God, met jezelf. Die ont-

38 MegaZin

Jaap van den Akker MegaZin 39

samen. Op de belangrijkste dag van de week, de zondag, en

vrolijk tegenspreken. En: kerken die hun gekoesterde eigen

op belangrijke dagen in het jaar. De tijd ontleende z’n ritme

identiteit konden omvormen ter wille van een groter doel. In

aan kerkelijke ijkpunten: Kerst, Pasen en Pinksteren. Dat

die zin was de verzuiling van een halve eeuw geleden niet

waren de gezamenlijk gevierde spitsen op de kalender.

alleen veilig, maar evenzeer verstikkend. Grote aantallen

Maar de kerk was niet alleen dominant in ruimte en tijd, maar

leden van kerkgenootschappen in de statistieken hebben

ook in identiteit. De geloofsgemeenschap ‘waar je bij was’

het werk van de Geest in de praktijk vaker tegengewerkt dan

maakte voor een belangrijk deel ook uit ‘wie je was’. Collec-

dat ze daar een exponent van waren, vrees ik...

tiviteit, meer dan individualiteit, bepaalde identiteit. Kinderen werden aan de hand van de Bijbel onderwezen in ‘het

Bielzen

grote verhaal’. Dat was de breed erkende bron van zin van

Tot slot de kerk als geloofsgemeenschap. Daar ligt ‘m toch

zijn. En daarbij was de kerk ook een onmisbare autoriteit in

uiteindelijk de kern. In de geschiedenis van de eerste ge-

de educatie. Op ‘scholen met de Bijbel’ was Godsdienst een

meente gaat het vooral daar over. Grote kerkgebouwen

volwaardig vak naast rekenen en taal.

waren er niet, en er werd wel georganiseerd, maar van een

De meesten van ons hebben de veranderingen zelf mee-

instituut kerk kon je niet spreken.

gemaakt.

Toch is het daar allemaal begonnen. Zoekend en tastend,

Menige mooie, oude, centraal gelegen kerk is niet meer ‘van

met vallen en opstaan. Maar met doelen voor ogen die ook

de kerk’. Er kwamen te weinig mensen, onderhoud en restau-

2000 jaar later nog steeds bielzen voor een Mission State-

ratie werden te duur. Een stichting of de burgerlijke gemeen-

ment van de gemeente zijn:

te namen het erfgoed over voor concerten, zakenlunches en

• wij willen met overtuiging in het spoor van Jezus blijven.

recepties. Diensten kunnen er wel gehouden worden, maar

• wij willen ruimte maken voor de creativiteit van de Geest.

dan moet de kerk door de kerk worden ‘terug gehuurd’.

• wij willen bouwen aan een betrokken geloofsgemeen-

Op onze kalender zijn de Christelijke feestdagen nog wel herkenbaar, maar de beleving is veranderd. Kerst is voor velen meer iets van de Kerstman dan van het Kerstkind. Pasen associeert menigeen meer met een volle mand met eieren dan met het lege kruis van Christus. En de religieuze

schap. • Een huis waar Gods liefde voor ons beleefd en beleden wordt. • Een thuis waar die geleefd wordt in aandacht en zorg voor elkaar.

betekenis van Pinksteren is voor de meeste Nederlanders volkomen duister.

Sporen Als geloofsgemeenschap in Zoetermeer Noord kijken we om,

Wissels

in dit nummer van MegaZin. We zien veel om dankbaar voor

Dat is in 50 jaar heel wat wissels over. En is de kerk nu het

te zijn. En dingen die anders hadden gekund en gemoeten.

spoor bijster?

Maar we kijken ook vooruit. Hervormd en Gereformeerd,

Het spoor bijster?

Ach, om te beginnen is ‘de kerk’ tot nu toe wat zorgeloos

Olijftak, ONC en Ichthus zijn gekoppeld tot een nieuwe een-

breed gebruikt. Voor gebouw, instituut en gemeenschap.

heid op een zelfde spoor. Binnenkort hopen we aan te komen

Waar het bij een antwoord op zo’n vraag op aankomt, is het

bij een vernieuwd station met een vertrouwde naam. En bij

niveau waarop je insteekt.

nieuwe haltes. Maar die zijn geen eindstation of eindhalte.

De kerk is in een Vinex-wijk niet meer het centrale gebouw

Want als je denkt ‘nu zijn we er’, dan pas raak je echt op een

In de loop van de laatste halve eeuw is de positie van de kerk in

aan een ruim plein. En als jouw vertrouwde kerkgebouw

zijspoor of uitgerangeerd.

wordt verkocht of zelfs afgebroken, kan je dat veel doen.

Onze nieuwe plekken zijn ‘thuisstations’ om vanuit op weg

Je bent aan de plek gehecht, hebt daar het nodige meege-

te gaan. In het spoor van Jezus. Met de st(r)oom van de

maakt, En dan kunnen we wel zingen ‘zomaar een dak boven

Geest. En: dat onze kerk niet meer centraal staat biedt ons

wat hoofden’, maar zo voelt het dan niet. Laten we dat maar

de ‘kans van de rand’.

gewoon zeggen.

Als mensen niet meer komen, worden we uitgedaagd om er

Maar je kunt ook nog meer zeggen. Geest en steen kunnen

zelf op uit te gaan. Een kans om Gods Geest te ontdekken op

prima samen gaan, maar het eerste heeft in geloofsperspec-

plaatsen, waar wij die nooit gezocht zouden hebben.

tief prioriteit. De sterkste stenen gaan in de loop van de tijd

Als mensen niet meer komen om het grote verhaal te horen,

om, leert de praktijk. Maar de Geest leert dat de inspiratie

worden we uitgedaagd om beter te luisteren naar elkaars

blijft. In andere vormen, op ander plaatsen, in andere tijden.

kleine verhalen. Een kans om te ontdekken van hoe God juist

Met dat perspectief voor ogen kun je ook anders naar het

daarin met ons op weg is, naar de bestemming waar Jezus

instituut kijken. Hoeveel is daar niet heilzaam veranderd:

over sprak.

Nederland ingrijpend veranderd. Van locomotief lijkt ze bijwagen ergens achteraan geworden. Met een verwant beeld: de samenleving is op andere sporen gekomen en de kerk heeft de nodige ‘perspectiefwissels’ moeten nemen. Is zij daarmee nu ook het spoor bijster? Uitgerangeerd zelfs? Centraal

de stad. Met een naar de hemel wijzende torenspits die al

minder autoritair en minder masculien, minder wettisch

Een perspectiefwissel met toekomst. Zo raken we het spoor

Lang was de kerk het centrale punt in de gemeenschap. Het

van verre te zien was. De kerk was de skylinebepaler. Ook in

en minder dogmatisch. Wat een verrijking: vrouwen in het

niet bijster, zo zijn we nieuwe sporen rijk.

grootste gebouw, als vanzelfsprekend midden in het dorp of

het sociale en culturele leven. Daar kwam de gemeenschap

ambt, ruimte voor kinderen in de dienst die de dominee

Rein Algera

40 MegaZin

MegaZin 41

Zin (g)

MET RESPECT EN STIJL DOEN WE WAT VAN ONS VERWACHT WORDT We staan er liever niet bij stil, maar als het onvermijdelijke gebeurt moet menige zaak toch goed worden geregeld. Wij van Teeuw Uitvaartverzorging beschikken over een organisatie met mensen die vertrouwd zijn met deze niet alledaagse omstandigheden. Stijlvol, met respect en geheel volgens persoonlijke wensen verzorgen wij een uitvaart. Aan alle details besteden wij daarbij de uiterste zorg.

Kerkorgelmuziek is in beweging! van briefje via telefoontje naar e-mail

Er is wel wat veranderd in de kerk-

Nou ja, de één houdt van romantiek

namen Oosterhuis en Barnard, Willem

muziek de afgelopen veertig jaar. Ik

en voor de ander mag het wat strakker

Vogel te noemen. Er is keuze te over.

kan er over meepraten. Ik deed op

klinken.

En zo ga je er als orgelman mee om, om

jeugdige leeftijd als orgelman(netje)

te kiezen “voor elck wat wils”.

al mijn spel. Als 12-jarig jochie bege-

Betrokken bij de liturgie

Niet te oubollig, niet te modern met

leidde ik de gemeentezang.

Weer later waren er predikanten die

schokkende akkoorden. Je moet voor

het belangrijk vonden dat ze het orgel-

iedere zondag weer een welover-

Het ging er dan als volgt aan toe.

spel en de begeleiding van de te zingen

wogen keuze maken. En dat doe je

Om vijf voor tien kwam de koster de

liederen niet zomaar een vanzelfspre-

dan (en dat is mijn manier) ter plekke,

orgeltrap op gesneld met het zoge-

kende zaak vonden. Orgelmannen

op dát moment. Een dírect moeilijke

naamde “orgelbriefje”. Niet meer dan

als ik kregen al dagen van tevoren te

afweging. Maar het lukt vrijwel altijd

een kattenbelletje waarop de dominee

horen wat ons aandeel moest zijn

wonderwel. Ouderen moeten zich

had genoteerd welke psalmen/gezan-

tijdens het liturgisch gebeuren.

senang voelen, maar vooral kinderen

gen gezongen dienden te worden en

Die ontwikkeling zet zich voort. Tegen-

en jeugd moeten zich happy voelen.

van elk het aantal verzen. Echt, zo was

woordig krijg ik soms al weken van te-

Het is een: “Samen”.

het!

voren via e-mail te lezen hoe een dienst

Voor kinderen een lied: “Kijk eens om

En met dat briefje kon je het maar

er gaat uitzien en wat er zo ongeveer

je heen, kijk eens om je heen” klinkt

doen. En je deed het.

muzikaal van me wordt verwacht. En

misschien weer als iets van vroeger.

dat is goed! Wat een tegenstelling tot

Maar we hebben ook: “Kijk eens uit

Telefoon op zaterdagavond

vroeger. Het is goed dat er meer besef

je doppen" (ONC/Ichthusbundel nr.

is van een mate van cohesie van het

89 uit Zitten of opstaan). Een topper!

Veel later in de tijd was er af en toe

gesproken woord en de muziek vanaf

Het is er allemaal! Er zijn Taizéliederen,

een telefoontje. Zaterdagavond. “Of er

de orgelbank.

negro-spirituals. Noem maar op.

tijdens de collecte iets speciaals kon

Even een zijsprong, maar wel het ver-

Die variëteit moeten we koesteren.

worden gespeeld, want mevrouw X

melden waard. Vreemd genoeg heb ik

Daarnaast kunnen we in de begelei-

was die week overleden en haar naza-

in die meer dan 45 jaar nooit iemand

ding wat meer verandering brengen

ten zouden het aardig vinden als haar

gehoord die vanuit de kerkenraad een

door andere speellieden met andere

lievelingslied nummer xx uit de Johan-

bepaalde vorm van spel/oeuvre of

instrumenten dan orgel bij de uitvoe-

nes de Heer-Bundel werd gespeeld”.

speelwijze voorstelde, terwijl je dat

ring in de dienst te betrekken. Piano,

Je deed het lied en improviseerde er

wel zou verwachten. Juist omdat zij er

fluit, gitaar, slagwerk… Mogelijkheden

wat om heen en iedereen was tevre-

als verkiezingscommissie wél op uit-

te over.

den.

trokken om een mogelijk aanstaande

Je vond het zelf ook wel mooi en het

dominee te “horen”.

klonk “soetgevooisd” in de trant van

Vooruitblikkend naar de komst van het nieuwe liedboek kunnen we ervan uitgaan dat met de gemeentezang en

Jezus’ armen” of “Jezus die mijn ziel

Een mix van bekend en nieuw

bemint”. Mooie liederen maar zoeter

Het aanbod van liederen en speelwij-

wordt geboden.

dan suiker en met de tremulant (die

zen in ons Nederland is overweldi-

“zwever”) van het orgel mee werd je

gend.

Muzikale groet,

op wolken gedragen. Herkent u dit?

Ik hoef alleen maar als voorbeeld de

Henk Harteveld

Jan Zwart of Feike Asma. “Veilig in

42 MegaZin

de begeleiding hiervan een nieuw elan

Nabestaanden nemen wij bovendien -waar mogelijk- extra zorgen uit handen. Wij verzorgen uitvaarten in Bergschenhoek, Berkel en Rodenrijs, Bleiswijk, Benthuizen, Moerkapelle, Nootdorp, Pijnacker, Waddinxveen, Zevenhuizen, Zoetermeer en waar u wenst. Naast ons eigen rouwcentrum kunnen wij in de verschillende plaatsen beschikken over de diverse rouwcentra. Desgewenst treffen wij voorzieningen aan huis. Teeuw Uitvaartverzorging beschikt over een team van mensen dat de uitvaart van begin tot einde geheel naar wens verzorgd. Als men dat wil, nemen we alle zorgen uit handen. Daarom is het van belang de voorbereidingen in alle rust en met voldoende tijd en zorg te treffen en alle mogelijkheden zowel te kennen als goed te overwegen. Als uitvaartondernemer wijzen we op keuzes en consequenties, op mogelijkheden en bijzonderheden. We leggen keuzes voor en geven de nabestaanden -als er niets vooraf is beschreven in een wilsbeschikking- de tijd om de juiste beslissingen te nemen. Een periode van emotie vraagt om rust en ruimte, maar ook inleving. Telefonisch zijn wij dag en nacht bereikbaar. Telefoon: 010 - 521 60 16

UITVAARTVERZORGING Bewaar deze advertentie op een plaats waar hij makkelijk te vinden is wanneer u ons nodig heeft (bij uw verzekeringspapieren bijvoorbeeld)