JAARVERSLAG 2014
Q-Park De Rotterdam
INHOUDSOPGAVE
G O V E RN A N C E I Woord van de CEO I Verslag raad van bestuur I Verslag raad van commissarissen I Codes & standaarden
4 4 6 10 13
O V E R Q- PAR K I Kerncijfers I Hoofdpunten I Profiel I Verantwoord ondernemen
16 16 19 20 21
ST RA TEG I E I Strategisch plan I Risicomanagement I Vooruitblik
22 22 23 27
RE S U L TATEN I Regio's I Innovatie I Personeel & Organisatie I Financieel
28 28 30 31 33
J A AR R EK ENIN G
37
WO OR DEN L IJS T
104
3
GOVERNANCE
WOORD VAN DE CEO Sturen op waardecreatie Als een van de grotere marktpartijen houden we al sinds de oprichting van het bedrijf vanuit een kwalitatieve benadering rekening met de parkerende klant. We weten wat onze klanten verwachten: schone, veilige, goed verlichte en toegankelijke parkeerfaciliteiten, dicht bij de plek waar ze moeten zijn. We willen parkerende klanten het gevoel geven dat ze welkom zijn bij Q-Park. Onze uitdaging voor de toekomst is om onze klanten nog beter te leren kennen en onze dienstverlening nog meer af te stemmen op hun wensen. De markt beweegt in onze richting, er zit veel waarde in de operationele kant van ons parkeerbedrijf. Dat sterkt ons in de gedachte dat we de juiste keuzes maken met ons klantgerichte gedachtegoed. Kruispunt van megatrends We zijn uitstekend gepositioneerd om te profiteren van de megatrends die op ons afkomen. Een strategische studie door Boston Consulting Group bevestigt dat. Parkeergarages zijn meer dan een verzameling parkeerplekken. Met de opkomst van elektrische auto’s, het delen van auto’s en straks de zelfsturende auto’s transformeren onze faciliteiten naar ontmoetingsplekken. Plekken die mede vormgeven aan de deeleconomie waar we al volop inzitten. Wij zorgen dat auto’s uit het straatbeeld kunnen verdwijnen, zodat de stad leefbaar blijft. Klanten bieden we faciliteiten om hun elektrische stadsauto te parkeren, op te laden en vervolgens om te wisselen voor een auto voor de langere afstanden. Onze parkeerfaciliteit wordt het kruispunt waar diverse megatrends elkaar ontmoeten. Op de beste locaties De kracht van Q-Park schuilt niet in de laatste plaats in onze eigendommen- en contractenportfolio: we zijn aanwezig en zichtbaar op de juiste locaties, die alleen nog maar aantrekkelijker worden. Q-Parks parkeerfaciliteiten bevinden zich in multifunctionele binnensteden, daar waar wat te beleven is, waar mensen graag naartoe willen komen of willen wonen en werken. En die stedelijke omgeving wint alleen maar aan belang de komende decennia. Voeg daarbij de vergrijzende populatie, die nog altijd zeer hecht aan autobezit en die voldoende financiële middelen heeft om wonen en parkeren in
4
de grote stad te kunnen betalen. Dit alles maakt dat het aantal auto’s in de steden blijft toenemen. Meer keuze voor de klant Q-Park staat er goed voor. We willen het echter nog beter doen. Daarvoor hebben we ons enkele doelen gesteld. Allereerst willen we vanuit portfoliomanagement onze aanwezigheid in multifunctionele steden verdichten zodat we onze klanten gevarieerde keuzes kunnen bieden. Onze inzet is dat de klant altijd bij een Q-Park-garage kan parkeren, dicht bij de plek waar hij moet zijn. Door gebruik te maken van onze kennis van de behoefte van klanten kunnen we ons aanbod nauwkeurig afstemmen op de vraag, wellicht in samenwerking met partners, in verschillende contractvormen, maar altijd met de functionele Q-Park-kwaliteit. Daarom kiezen we alleen de beste locaties, vanuit de overtuiging dat, overeenkomstig de trends in retail, alleen de beste locaties de voorkeur van de klant behouden. Onderdeel van de mobiliteitsketen Als we de schaarse ruimte in drukke steden beter willen benutten, moeten we de samenwerking zoeken met lokale overheden. We staan immers samen voor sociale, milieubesparende en tegelijkertijd financiële keuzes. Ons tweede doel is dan ook dat we als parkeerbedrijf nog meer deel uitmaken van de mobiliteitsketen in de stad. Dat is in veel steden al het geval. We laten iedere dag zien dat we een positieve impact hebben op de leefbaarheid in de stad. Die invloed bouwen we uit door te investeren in systemen waarmee we parkerende klanten snel naar een vrije parkeerplek kunnen leiden. Onze data laten zien wat het in- en uitrijgedrag is per parkeerfaciliteit, zodat we zoekverkeer gericht kunnen sturen. We praten met lokale overheden over een tariefbeleid dat het gedrag van de automobilist verder beïnvloedt. Het maatschappelijke belang is dat de verkeersdruk in een stad afneemt. Zo dragen we bij aan een omgeving waar mensen graag vertoeven en waar het accent kan liggen op cultuur, winkelen, uitgaan en educatie: die er werkelijk toe doen voor mensen. Digitaal, maar ook menselijk Ten derde gaan we sterker inzetten op mobiel en online diensten. Klanten kunnen nu al een parkeerplaats reserveren bij diverse Q-Park-faciliteiten. Dat is vooral belangrijk op
plaatsen waar ze van een plek verzekerd willen zijn, zoals bij luchthavens, treinstations of evenementen. Ook online betalen en snel in- en uitrijden met je smartphone of betaalkaart is al dagelijkse praktijk. Die mogelijkheden gaan we de komende jaren optimaliseren. Bij al die digitale ontwikkelingen blijft van belang dat we beseffen dat we een dienst leveren, en dat onze klanten een goede dienstverlening op prijs stellen. Daarom sluiten we steeds meer parkeerfaciliteiten aan op de Q-Park Control Room. Onze parking hosts zijn op locatie aanwezig voor hulp en een gevoel van veiligheid. Onze mobiele teams zetten we dynamisch in, op die plekken waar ze echt nodig zijn. Dat vergroot de kwaliteitsbeleving van onze klanten én het werkplezier van onze medewerkers. Beide blijven belangrijke doelstellingen. Lokale excellentie vanuit gedeelde kennis In heel Noordwest-Europa is ons merk een naam van belang in de sector. Maar onze operationele kracht ligt in lokale excellentie. Daar waar de klant ons ontmoet willen we de parkeerervaring nog verder verbeteren. We doen dit door binnen en tussen de Q-Park-landen te leren van elkaars best practices en door competenties nog breder in te zetten. We zetten ook in op samenwerking met partners om klanten een verrassende en goede dienst te bieden. Dat doen we bijvoorbeeld door mobiel betalen of reserveren van een deelautoplek in onze faciliteiten mogelijk te maken via de app van een andere dienstverlener. Financieel solide Uiteraard ondersteunt onze financiële strategie deze doelstellingen. Q-Park heeft recent besluiten genomen om het weerstandsvermogen van het bedrijf te vergroten. Een belangrijk uitgangspunt is dat we minder afhankelijk willen zijn van de economische conjunctuur, die zeker de afgelopen jaren ook ons parten heeft gespeeld. De afboeking op goodwill en de afwaarding van de vastgoedbeleggingen zijn daar voorbeelden van.
geslaagd zijn onze schuldpositie te verlagen. Ook onze rentelasten zijn verlaagd. Waardecreatie voor alle belanghebbenden We varen een solide koers. We gaan uit van een conservatief scenario waarbij we inzetten op waardecreatie voor al onze belanghebbenden. We onderhouden meerjarige relaties in de mobiliteitsketen en vinden het van groot belang dat belanghebbenden ons beschouwen als een betrouwbare partij. De meerwaarde die Q-Park inherent biedt is de combinatie van kennis van vastgoed, inpassing van parkeergarages in de stedelijke omgeving, en het runnen van een parkeerbedrijf. We weten waar we over praten en laten zien dat we een integere partner zijn voor de langere termijn. We hebben een uitstekende naam en positie opgebouwd en gaan verder met het uitbouwen van het bedrijf op basis van de waardecreatiestrategie, met zorgvuldig portfoliomanagement gericht op een stabiele kasstroom, en een sterke merknaam waarin de Q van 'Quality' voor de klant fier overeind blijft.
Frank De Moor, CEO
We gaan sterker sturen op kostenbesparingen en het verhogen van vrije kasstromen op basis van realistische plannen. In 2014 is het desinvesteringsprogramma afgerond, waardoor we erin
5
VERSLAG RAAD VAN BESTUUR Economische ontwikkelingen De ontwikkeling van het bedrijfsresultaat van Q-Park heeft een relatie met de ontwikkeling van het BBP. In 2014 steeg het BBP in de Eurozone met 0,9 procent en in de gehele Europese Unie met 1,4 procent (bron Eurostat). Het zijn tekenen van voorzichtig herstel van de Europese economie. De ECB voorspelt een gemiddelde groei van het BBP van 1,6 procent in de Europese Unie in 2015. Het consumentenvertrouwen bleef negatief, maar vertoonde voor het eerst sinds jaren een stijgende lijn. De bestedingen namen licht toe, maar de consument blijft voorzichtig. Het aandeel onlineverkopen vertoont een aanhoudende sterke groei. In de Europese Unie namen de onlineverkopen gemiddeld met 15 procent toe. De inflatie in de eurozone blijft met 1 procent laag en is daarmee ver verwijderd van het door de ECB nagestreefde peil van circa 2 procent. De ECB noemt als voornaamste oorzaken de scherpe daling van de olieprijs, lage prijzen voor voedingsmiddelen en geringe economische groei. De situatie zal verbeteren, nu de meeste landen en bedrijven in de eurozone hun begroting op orde beginnen te krijgen en de bedrijvigheid en daarmee de werkgelegenheid aantrekt. De vraag is wel in hoeverre het ruime monetaire beleid van de ECB (QE programma waarbij staatsobligaties worden opgekocht ter waarde van EUR 1.100 miljard) hierbij als extra aanjager van de economische groei gaat fungeren. De rente op staatsobligaties is ongekend laag, sommige banken rekenen zelfs een negatief rentetarief. Dit heeft een positief effect op de aantrekkingskracht van de beleggingscategorie vastgoed die vergeleken met vastrentende waarden een hoger rendement oplevert. Ontwikkelingen parkeermarkt Parkeeromzetgroei De 28 EU-landen beschikken samen over 440,0 miljoen parkeerplaatsen, zowel op straat als in gebouwde parkeerfaciliteiten. Daarvan zijn er, volgens het EPA-rapport Scope of Parking in Europe, 20 miljoen gereguleerd in de Q-Park landen. Q-Park heeft hierin een marktaandeel van 4,2 procent met 836.473 parkeerplekken. De totale parkeeromzet
6
in alle landen van de Europese Unie is geschat op ruim EUR 29 miljard (Bron EPA). Q-Park concentreert zich op de grotere steden. Deze steden trekken meer publiek en private partijen kunnen hogere tarieven vragen. Groei aantal personenauto's De registraties van personenauto's groeiden dit jaar weer voor het eerst sinds 2007. In heel 2014 werden iets meer dan 12,5 miljoen nieuwe auto's geregistreerd, een stijging van 5,7 procent. Alleen in de Q-Park landen Nederland en België daalden de autoverkopen. Het Verenigd Koninkrijk groeide met 9,3 procent. Duitsland groeide met bijna 3 procent. De Franse markt is stabiel te noemen met 0,3 procent groei. Concurrentie en schaalgrootte Schaalgrootte wordt steeds belangrijker in de parkeermarkt, zowel op landelijk als lokaal niveau. Klanten verwachten meer technologiegedreven diensten zoals mobiel betalen, online reserveren en 24/7 ondersteuning. Grotere partijen kunnen dergelijke diensten eerder en efficiënter aanbieden omdat zij de investeringen ervoor kunnen spreiden over meerdere locaties. Een groter lokaal marktaandeel wint eveneens aan belang. Dit maakt het mogelijk om een optimaal prijsbeleid te voeren en personeel efficiënter in te zetten. Bovendien biedt het kansen om samenwerkingen te versterken met dienstverleners zoals Yellowbrick, die mobiele reserverings- of betaaldiensten aanbieden op de parkeermarkt. Q-Park heeft enkele grote concurrenten in de Europese parkeermarkt die ook op internationale schaal opereren. We zien bij deze partijen uiteenlopende strategische verschuivingen die de druk vergroten op onze omzet en kasstroom, maar ook de juistheid van onze gekozen richting tonen – die van klantoriëntatie en kwaliteit.
Ontwikkelingen bij Q-Park Financieel Q-Park heeft 2014 afgesloten met goede perspectieven voor het komende jaar. De omzet steeg van EUR 742,2 in 2013 naar EUR 768,8 in 2014. Het operationele resultaat voor afschrijvingen is EUR 184,7 miljoen (2013: EUR 185,2). Het directe resultaat na belastingen komt uit op EUR 49,7 miljoen (2013: EUR 63,8 miljoen). Het indirecte resultaat na belastingen is uitgekomen op EUR -277,4 miljoen (2013: EUR -210,3 miljoen) als gevolg van een hernieuwde afwaardering van de vastgoedbeleggingen en een impairment van goodwill. Het nettoresultaat bedroeg EUR -227,7 miljoen (2013: EUR -146,5 miljoen). Het BBP in de Europese Unie steeg met gemiddeld 1,4 procent. We relateren vanaf dit boekjaar de groei van Q-Park aan dit kengetal. De omzet uit parkeergelden groeide met 4,7 procent. Ons indirecte resultaat wordt grotendeels bepaald door toekomstige kasstromen uit vastgoed. Gebaseerd op het huidige economische klimaat, hebben wij onze groeiverwachting voor de komende jaren bijgesteld. Dit heeft bij de jaarlijkse waardering van onze vastgoedportfolio (uitgevoerd door DTZ), geleid tot een aanzienlijk lagere waardering. Bovendien heeft de bijgestelde groeiverwachting geleid tot een afschrijving op de goodwill. Dit heeft ook te maken met een daling van de omzet uit de handhavingsactiviteiten in de Noord-Europese landen. Toch heeft Q-Park een goede uitgangspositie. Dit heeft vooral te maken met de locaties waar Q-Park is gevestigd en het grote aandeel kwaliteitsvastgoed in de portfolio. De aantrekkingskracht van winkelgebieden is een van de belangrijkste factoren die de omzet uit onze parkeeractiviteiten bepalen. Behalve in Groot-Brittannië en Noorwegen stagneren de omzetten in retail, met uitzondering van de onlineverkopen, die juist een stevige groei laten zien.
Voor en na, entree parkeerfaciliteit Hart van zuid, winkelgebied Zuid te Rotterdam
Het stimuleren van binnenlandse bestedingen is een opgave voor alle Europese regeringen. Helaas blijft de groei, die wordt aangejaagd door consumentenbestedingen, op een laag niveau voor de komende jaren. Dit betekent dat Q-Park resultaatsverbetering op de kortere termijn op eigen kracht zal moeten realiseren. Strategie Q-Park heeft de kansen in de markt geanalyseerd om de bestaande portfolio te optimaliseren en waar mogelijk schaalvoordelen te benutten. De resultaten van deze analyses en daarbij passende strategische richtlijnen zijn verwerkt in het Q-Park Ondernemingsplan. Onze strategie voor de komende jaren is tevens gebaseerd op een aantal megatrends die van invloed zijn op de toekomst van de parkeermarkt. Denk hierbij aan digitalisering, verstedelijking, winkelbeleving, duurzaamheidsontwikkelingen en de ontwikkelingen in autogebruik. Waardecreatie Q-Park streeft ernaar meer waarde te ontwikkelen voor haar aandeelhouders. Om dit te bereiken, is het vergroten van vrije kasstromen uit de bestaande portfolio de centrale opdracht aan het management. Nieuwe contracten zullen worden beoordeeld op basis van portfoliomanagement en moeten voldoen aan strenge rendementseisen. Een intern investeringscomité beoordeelt alle investeringsaanvragen voordat ze met een advies worden voorgelegd aan de raad van bestuur. Vanuit klantperspectief blijft het doel om de parkerende klant nog beter van dienst te zijn.
7
Resultaten vastgoed Desinvesteringsprogramma Om onze schuldratio te verbeteren is de afgelopen jaren een desinvesteringsprogramma ingezet. In 2014 zijn de laatste transacties van dit programma afgerond. In Noorwegen gebeurde dat voor onze parkeerfaciliteit Bankplassen in Oslo, via een sale-and-leaseback transactie. In Nederland en Finland zijn drie faciliteiten verkocht. Met de grootste daarvan, Mahler te Amsterdam, is het desinvesteringsprogramma, zoals afgesproken met de aandeelhouders, afgerond. In 2014 telden deze transacties op tot EUR 189,3 miljoen. Ten opzichte van de start van dit programma in 2012 is de schuldpositie significant afgenomen. De ratio Net Debt / EBITDA komt daarmee uit op 6,5 en blijft ruim binnen de met de banken afgesproken convenanten. Focus op voorspelbare rendementen Vanaf nu ligt de focus op het vergroten van vrije kasstromen, het moderniseren van de vastgoedportfolio en het differentiëren van lopende en nieuwe contracten. Vanzelfsprekend blijven we zoeken naar adequate oplossingen voor contracten met te hoge, vaak juridisch gebonden, verplichtingen. Wanneer het verwachte rendement niet langer realistisch is, gezien de huidige economische verwachtingen, zoeken we naar een oplossing om een contract aan te passen of te verkopen. Een vasthoudende aanpak blijkt daarbij sneller resultaat op te leveren dan het wachten op het verstrijken van de contractstermijn. We willen de toekomstige opbrengsten vergroten door aan de ene kant de rentelasten te verlagen en aan de andere kant realistische voorspellingen te doen over voorziene inkomsten en het toegewezen investeringsbudget. Investeringsprogramma's behoren te voldoen aan strikte criteria. Operationeel resultaat Kostenreductie op koers Het kostenreductieprogramma ligt op koers en gedetailleerde plannen om de kosten tot en met 2016 verder omlaag te brengen zijn uitgewerkt. De inzet van mobiele teams in steden waar Q-Park meerdere parkeerfaciliteiten heeft, leidde tot verdere operationele efficiëntie. We sluiten ook steeds meer parkeerfaciliteiten aan op onze Q-Park Control Room (QCR). Andere initiatieven die bijdragen aan de kostenreductie zijn het
8
verlagen van onderhoudskosten, lagere kosten voor geldmanagement en het energiebesparingsplan met onder meer de toepassing van ledverlichting. Efficiëntie met de QCR Tegenwoordig sluiten we voornamelijk exploitatiecontracten. Wij beheren dan uit naam van de eigenaar een parkeerfaciliteit onder onze naam en met onze kwaliteitskenmerken. Dergelijke contracten kennen meestal een middellange contractduur. Om onze operatie zo klantvriendelijk en efficiënt mogelijk in te richten, proberen we ook deze parkeerfaciliteiten zo veel mogelijk aan te sluiten op onze QCR. Klantgerichtheid verder vergroten Q-Park wil aan de hoogste klantenverwachtingen voldoen. We maken het makkelijk om de garages te vinden en in te rijden, en we zorgen dat ze schoon, veilig en goed verlicht zijn. Daarnaast bieden we ook steeds meer betalings- of reservingsmogelijkheden. In Nederland hebben we een succesvol experiment gedaan waarbij betaalkaarten ook als toegangsen uitgangskaarten dienen. In Groot-Brittannië, Ierland en Frankrijk zijn verschillende online diensten, waaronder reserveren, succesvol in de markt gezet. Vooraf reserveren van een parkeerplaats vinden parkerende klanten vooral wenselijk als ze zeker willen weten dat ze hun auto op tijd kwijt kunnen. Dat is op momenten dat parkeren wezenlijk deel uitmaakt van de mobiliteitsketen, bijvoorbeeld als iemand gaat vliegen, de trein moet halen of een evenement bezoekt. We zien ook dat online reserveren vooral succes heeft als we samenwerken met lokale of landelijke partijen, die parkeren onderdeel uit laten maken van hun aanbod. Daarom werken we proactief samen met bestaande en nieuwe klanten en informeren we hen via apps en e-mails, maar ook via informatievoorzieningen van onze partners, zoals evenementenbureaus en hotel- en winkelketens. Investeren in digitale platforms We investeren in de ontwikkeling van digitale oplossingen voor meer effectieve marketingcampagnes. In 2014 hebben we voortgang geboekt met de ontwikkeling van een Q-Park-breed klantinformatiesysteem. Ook de ervaringen uit Frankrijk, Ierland en Groot-Brittannië met online reserveren zijn hierin verwerkt. Dit systeem gaat ons helpen om onze marketing gerichter af te
stemmen op gesegmenteerde doelgroepen en zo directer in contact te komen met onze parkerende klanten.
Per 1 augustus 2014 trad Frank De Moor aan als CEO.
We investeren eveneens in een informatiesysteem waarin details over onze parkeerfaciliteiten zijn vastgelegd. Met deze informatie kunnen we de prestaties van onze parkeerfaciliteiten nog beter analyseren en gerichte verbeterplannen voorstellen. We kunnen ook bezettingsgraadinformatie aanbieden aan openbare routebegeleidingssystemen, zowel op straat als in de auto. Organisatie Opco-Propco Intern is de splitsing in een operationele divisie (Opco) en een vastgoed divisie (Propco) een feit. In 2015 zal het mogelijk zijn om een goede vergelijking te maken van baten en lasten van deze verschillende activiteiten en daarop gerichter te sturen. Met ingang van 1 januari 2015 zijn de landen gegroepeerd in vier regio's: I Midden (Nederland, Duitsland) I West (Groot-Brittannië, Ierland) I Zuid (Frankrijk, België) I Noord (Zweden, Denemarken, Noorwegen, Finland)
Raad van bestuur. Van links naar rechts; de heer Thuis, de heer De Moor, de heer Vroom.
Raad van bestuur Frank De Moor - CEO Theo Thuis - COO Rob Vroom - CFO Maastricht, 31 maart 2015
Iedere regio wordt geleid door een regionale directeur die tevens de landendirecteur is van het grootste land in een regio. Met de regionale structuur willen we het lerende vermogen binnen onze organisatie vergroten. We kunnen met deze indeling ook beter inspelen op specifieke verschillen en behoeften per marktgebied, terwijl we toch profiteren van onze schaal op het gebied van investeringen, rapportage, informatievoorziening, communicatie en positionering van het merk. Governance Zoals vorig jaar aangekondigd, legde Ward Vleugels zijn functie neer als CEO op 30 juni 2014. Wij danken de heer Vleugels voor zijn niet aflatende inzet en enthousiasme. Zijn interesse in de vastgoed- en parkeerindustrie, aangevuld met tijd en aandacht voor het onderhouden van waardevolle relaties, en zijn toewijding voor kwaliteit, hebben hun vruchten afgeworpen. Onder zijn leiding is Q-Park uitgebouwd tot een succesvolle speler op de Noordwest-Europese parkeermarkt.
9
VERSLAG RAAD VAN COMMISSARISSEN De raad van commissarissen (RvC) heeft volgens de wet en statuten de taak om onafhankelijk toe te zien op het beleid van de raad van bestuur (RvB), de governancestructuur en de activiteiten van de onderneming en om daarover te adviseren. De RvC weegt daarbij de belangen van alle belanghebbenden binnen en buiten de organisatie tegen elkaar af, inclusief de voor de onderneming relevante aspecten van maatschappelijk ondernemen. In dit bericht doet de RvC verslag van de werkzaamheden in 2014. De raad adviseert de aandeelhouders om de jaarrekening 2014 vast te stellen. Samenstelling RvC Eind 2013 trad de heer Kok af. Tijdens de Algemene Vergadering van Aandeelhouders (AVA) van 21 mei 2014 heeft de heer J. Doets afscheid genomen en zijn de heren H. Raué en J. van der Ende benoemd tot commissaris. Tevens is de heer N.H. van Halder herbenoemd. Tijdens de AVA van 3 december 2014 is mevrouw K. Peijs herbenoemd voor een jaar. De leden van de RvC zijn aldus mevrouw drs. K.M.H. Peijs, de heer mr. P.A.F.W. Elverding (voorzitter), de heer Ir. H.H. Raué (vice-voorzitter), de heer drs. N.H. van Halder en de heer drs. J. van der Ende. Alle leden van de RvC zijn onafhankelijk conform de richtlijnen van de Nederlandse Corporate Governance Code. Samenstelling RvB De samenstelling van de raad van bestuur is in het verslagjaar gewijzigd. De heer E.J.M. (Ward) Vleugels is op 30 juni 2014 teruggetreden. Per 1 augustus 2014 heeft de heer F.K. (Frank) De Moor hem in de functie van CEO en voorzitter van de raad van bestuur opgevolgd. De raad van bestuur evenals de leden afzonderlijk zijn in het verslagjaar door onze raad beoordeeld. Vergaderingen De RvC heeft in 2014 vijf reguliere vergaderingen gehad met de RvB, volgens een vooraf vastgesteld rooster. Tijdens deze bijeenkomsten werden de commissarissen uitvoerig geïnformeerd over financiële, operationele en strategische ontwikkelingen, en doelstellingen. Zoals elk jaar is er gesproken over de jaarrekening van het voorafgaande jaar, het dividendbeleid, het ondernemingsplan, de governance en beloningsstructuur voor de RvB, de samenstelling van de RvB en RvC en het MVO beleid. Voorts heeft de RvC drie extra
10
vergaderingen gehouden telkens met een bijzonder onderwerp, te weten benoeming CEO, verkoop Mahlergarage en de strategie van de onderneming. Bijzondere aandachtspunten in 2014 waren: I de bedrijfsfinanciering; I de impact van de onzekere economie op de parkeersector in het algemeen en op (de continuïteit van) Q-Park in het bijzonder; I de strategie gericht op waardecreatie; I de interne Opco-Propco herstructurering; I de samenstelling van de RvB en de RvC; I het medewerkerbeleid en Long Term Incentives Plan; I disposities, in het bijzonder de verkoop van de Mahlergarage te Amsterdam. De RvC heeft de keuze voor een nieuwe accountant besproken. Zij hebben op advies van de auditcommissie en de RvB, de algemene vergadering voorgedragen om Deloitte te benoemen tot externe accountant. De RvC stelde vast dat de externe accountant onafhankelijk is van Q-Park. De RvC heeft ook zonder aanwezigheid van de RvB vergaderd. In deze vergadering evalueerde de RvC het eigen functioneren. Ook werden het beleid van de RvB in zijn geheel en het functioneren van de individuele leden beoordeeld, ook is de wijziging in de samenstelling van de RvB besproken. Tussen de voormelde vergaderingen door heeft regelmatig overleg plaatsgevonden tussen RvC en RvB alsook tussen de RvC- leden onderling. Commissies Auditcommissie In 2014 heeft de auditcommissie vijf keer vergaderd. Daarbij zijn de volgende onderwerpen besproken: I de jaarrekening en het accountantsverslag van 2013; I de kwartaalcijfers van 2014; I financiële aspecten van het operationele bedrijf en de financiële organisatie van de holding; I de financiële verslaglegging en controle; I taxaties en (her)waardering van vastgoed en de gehanteerde waarderingsmethode; I het ondernemingsplan 2014-2017 en budget 2015; I aanbesteding nieuwe accountant;
I I I I
de jaarafsluiting en de accountantscontrole van 2014; de goodwill; de bedrijfsfinanciering; het hedging beleid.
De auditcommissie heeft de aanbesteding voor een nieuwe accountant begeleid, de uitkomst ervan besproken en de RvC dienaangaande geadviseerd. De auditcommissie bestond uit de heer van Halder (voorzitter), de heer Elverding als tijdelijke vervanger van de eind 2013 afgetreden heer Kok en, met ingang van zijn benoeming, de heer van der Ende. Deze commissie vergaderde in 2014 in aanwezigheid van de externe accountant, de voorzitter van de RvB en het financieel bestuurslid. Ook tussen de vergaderingen door hebben de auditcommissie en de RvB overlegd. De auditcommissie heeft eenmaal vergaderd in aanwezigheid van enkel de externe accountant. Remuneratiecommissie De remuneratiecommissie heeft in het verslagjaar drie keer vergaderd, daarnaast is regelmatig onderling en met de RvB overlegd over de gang van zaken. Daarbij kwamen de volgende onderwerpen aan de orde: I het functioneren en de samenstelling van de RvB; I een evaluatie van de doelen van de RvB over 2013, bespreking van de doelen voor 2014 en advies over de doelen voor de periode 2015-2018; I de beloning van de leden van de RvB op de korte en lange termijn; I de beloningsstructuur van de landen- en divisiedirecties; I compliance en integriteit; I de arbeidsvoorwaarden van de nieuwe CEO; I pensioenregeling RvB. De remuneratie wordt zorgvuldig bepaald en gerapporteerd aan de AVA. Bij het vaststellen van de vaste beloning wordt advies ingewonnen bij de Hay Group. De remuneratiecommissie ziet erop toe dat de beloning als geheel past binnen het door de aandeelhouders goedgekeurde beloningsbeleid.
De remuneratiecommissie bestond in 2014 uit mevrouw Peijs (voorzitter) en de heren Elverding en Doets. De heer Doets werd na zijn vertrek opgevolgd door de heer Raué. Benoemings- en governancecommissie De benoemings- en governancecommissie heeft in het verslagjaar twee keer vergaderd en daarnaast regelmatig onderling en met de RvB overleg gevoerd, met name ook in de context van de vacatures in RvB en RvC. In die vergaderingen en contacten stonden de volgende onderwerpen op de agenda: I de werving van nieuwe commissarissen; I de werving en selectie van een CEO; I de corporate governance, mede in het kader van de interne Opco-Propco herstructurering; I het mvo-beleid en het mvo-jaarverslag Verantwoord Parkeren 2013; I het sponsorbeleid; I Top Talent Ontwikkeling. De benoemings- en governancecommissie bestond in het verslagjaar uit de heer Elverding (voorzitter), mevrouw Peijs en de heer Doets. De heer Doets werd na zijn vertrek opgevolgd door de heer Raué. Algemene Vergadering Aandeelhouders In 2014 werden twee Algemene Vergaderingen van Aandeelhouders (AVA) gehouden; in mei en december. Hierin is de jaarrekening over het jaar 2013 vastgesteld, is besloten ten aanzien van het dividend over 2013 en is de beloningsstructuur van de RvB en de RvC herbevestigd. De AVA verklaarde zich voorts akkoord met het budget 2015. Op voordracht van de RvC en na consultatie van de RvB heeft de AVA de externe accountant Deloitte benoemd voor het boekjaar 2014. Voorstel aan de aandeelhouders Hierbij bieden wij u de jaarrekening 2014 van de vennootschap aan. Deloitte heeft de jaarrekening van een goedkeurende verklaring voorzien. De jaarrekening is in aanwezigheid van de externe accountant besproken en is volgens de rapportagevereisten opgesteld. De RvC heeft de jaarrekening 2014 goedgekeurd. Op grond van deze goedgekeurde jaarstukken stelt de raad de AVA voor om de
11
jaarrekening 2014 vast te stellen, de RvB te dechargeren voor het door haar gevoerde beleid in 2014 en de RvC voor het op dat beleid in 2014 gehouden toezicht. Dankwoord De raad dankt de raad van bestuur, het management en alle medewerkers van Q-Park voor hun inzet, creativiteit en onderlinge samenwerking in de uitdagende omstandigheden van Q-Park in 2014. Een bijzonder woord van dank gaat uit naar de heer Vleugels, die vanaf de oprichting van Q-Park in 1998 de functie van CEO heeft uitgeoefend, en naar de heer Doets, die in de beginjaren van Q-Park bestuurder was en in latere jaren de functie van commissaris heeft uitgeoefend.
Raad van commissarissen. Van links naar rechts; de heer Raué, de heer Elverding, de heer van Halder, mevrouw Peijs, de heer van der Ende.
Raad van commissarissen P.A.F.W. Elverding, voorzitter H.H. Raué N.H. van Halder K.M.H. Peijs J. van der Ende Maastricht, 31 maart 2015
12
CODES & STANDAARDEN Q-Park staat voor goed ondernemingsbestuur met adequaat toezicht en transparante verslaglegging. De taken en verantwoordelijkheden van bestuursleden, commissarissen en aandeelhouders zijn zorgvuldig vastgelegd. De Engelstalige Q-Park Governance Code, gebaseerd op de Nederlandse Corporate Governance Code (NCGC) en het door de wetgever toegepaste structuurregime, zijn vastgelegd in de statuten. De Code biedt uitgangspunten en richtlijnen voor ondernemersethiek, integer ondernemingsbestuur en goed toezicht daarop. De Code geeft tevens inzicht in de taken en verantwoordelijkheden van de verschillende bestuursorganen, het remuneratiebeleid, de informatievoorziening en de organisatiestructuur. Een tijdelijke bepaling van de Wet bestuur en toezicht schrijft voor dat grote ondernemingen zetels evenwichtig moeten verdelen over mannen en vrouwen of uitleggen waarom er geen evenwichtige verdeling is en hoe de onderneming dat gaat verbeteren. Bij Q-Park zijn alle leden van de raad van bestuur en vier van de vijf leden van de raad van commissarissen mannen. De zetels zijn dus niet evenwichtig verdeeld. Deze onevenwichtige verdeling is geen bewuste keuze van Q-Park, maar het gevolg van het benoemen van de meest geschikte persoon op een beschikbare functie. Wanneer Q-Park, bij het vrijkomen van een bestuurlijke functie, de keuze heeft om man of een vrouw van gelijke kwaliteit en geschiktheid te benoemen, geniet een vrouw de voorkeur. Voor de meest up-to-date persoonlijke profielen van de raad van bestuursleden verwijzen we u graag naar de Engelstalige Executive Board. Voor de meest up-to-date persoonlijke profielen van de commissarissen verwijzen we u graag naar de Engelstalige Supervisory Board. Overige codes Code of Ethics Q-Park hanteert een eigen Code of Ethics, waarin is vastgelegd hoe medewerkers horen om te gaan met interne, nationale en internationale regels, wetten en richtlijnen. De code voorziet in procedures om misstanden te melden en in een
klokkenluidersregeling. Deze code is ondertekend door de raad van bestuur, commissarissen, directeuren en andere medewerkers die verantwoording afleggen. De handhaving van de code is de verantwoordelijkheid van de raad van bestuur. Meer hierover vindt u in onze Engelstalige Code of Ethics. OECD & UNGC Code Q-Park onderschrijft de OECD en UNGC richtlijnen. Meer hierover vindt u in onze Engelstalige OECD & UNGC Code. Business Partner Code Q-Park betrekt haar medewerkers en zakelijke partners bij het verbeteren van prestaties en het bespreken van materiële aspecten. Met behulp van de door ons ontwikkelde partnercode willen we de wederzijdse verwachtingen verduidelijken. Meer hierover vindt u in onze Engelstalige Business Partner Code. MarCom Code Q-Park onderschrijft de gerelateerde International Chamber of Commerce (ICC) code. De verantwoordelijke marketing managers ondertekenen deze zelfregulerende code. Meer hierover vindt u in onze Engelstalige Marketing Communication Code. Sponsor Code Q-Park ziet sponsoring als een investering, een investering in een commercieel dan wel sociaal partnerschap, waarmee we specifieke bedoelingen hebben, die moeten passen in onze strategie. Meer hierover vindt u in onze Engelstalige Sponsoring Code. CCTV Code Q-Park heeft een eigen CCTV Code ontwikkeld, die zowel het gebruik van CCTV als Automatische Kenteken Plaat Herkenning bevat. De code beschrijft de toepassing van gewenste standaarden zodat onze klanten erop kunnen vertrouwen dat wij werken binnen de wetgeving en dat wij het maximale nut kunnen halen uit beschikbare technologie. Meer hierover vindt u in onze Engelstalige CCTV & ANPR Code.
13
Standaarden Accounting and Reporting Standards Q-Park heeft een eigen Accounting and Reporting Standards ontwikkelt, met als doel transparante en vergelijkbare financiële rapportages. Meer hierover vindt u in onze Engelstalige Financial Standards. Brand Identity Standards Q-Park wordt gezien als een kwaliteitsmerk in de Europese parkeerindustrie. Het merk is opgebouwd uit een groot aantal tastbare en zichtbare aspecten, van visitekaartjes tot de aantrekkelijkheid en uitstraling van onze parkeerfaciliteiten. Onderlinge consistentie versterkt en benadrukt het Q-Park merk en het vertrouwen in onze dienstverlening. Meer hierover in onze Engelstalige Brand Identity Standards.
14
15
OVER Q-PARK
KERNCIJFERS
Netto resultaat (x EUR miljoen) Netto omzet Operationeel resultaat Netto resultaat Balans (x EUR miljoen) Vastgoedbeleggingen Eigen vermogen Huurverplichtingen Netto bankschulden Kasstromen (x EUR miljoen) Operationele activiteiten Investeringsactiviteiten Financieringsactiviteiten Mutatie liquide middelen Bedrijfsomvang Voltijdsmedewerkers Parkeerfaciliteiten Parkeerplaatsen Ratio: - juridische eigendommen - erfpachten en concessies - beschermde leases - overige leases - in beheer Aandeelhoudersresultaat (x EUR miljoen) Netto resultaat Rechtstreekse vermogensmutaties Totaal resultaat Ratio's Gearing (netto bankschulden / eigen vermogen) Eigen vermogen plus netto bankschulden / vastgoedbeleggingen minus huurverplichtingen Interestdekking ratio Netto bankschulden / EBITDA
16
2014
2013
768,8 174,7 -227,7
742,2 174,6 -146,5
5.293,9 1.155,1 2.598,8 1.201,1
5.157,5 1.363,0 2.286,7 1.410,3
89,9 -55,3 -10,2 24,4
77,2 -50,9 3,0 29,3
2.199 6.142 836.473
2.218 5.920 805.320
6% 11% 5% 45% 33%
7% 12% 5% 43% 33%
-227,7 19,8 -207,9
-146,5 16,2 -130,3
1,0 0,9 2,5 6,5
1,0 1,0 2,2 7,5
Parkeerfaciliteiten per regio
Regio 'Mid' Regio 'West' Regio 'Zuid' Regio 'Noord' Totaal
2014 469 104 262 5.307 6.142
2013 469 97 266 5.088 5.920
2014 185.655 75.732 149.701 425.385 836.473
2013 185.188 75.711 151.618 392.803 805.320
2014 310,5 119,1 106,3 232,9 768,8
2013 298,4 102,8 105,1 235,9 742,2
2014 581 454 492 624 48 2.199
2013 609 477 481 599 52 2.218
Parkeerplaatsen per regio
Regio 'Mid' Regio 'West' Regio 'Zuid' Regio 'Noord' Totaal Omzet per regio (x EUR miljoen)
Regio 'Mid' Regio 'West' Regio 'Zuid' Regio 'Noord' Totaal Voltijdsmedewerkers per regio
Regio 'Mid' Regio 'West' Regio 'Zuid' Regio 'Noord' Holding Totaal
17
Ontwikkelingen over 7 jaar
Parkeerplaatsen (x 1.000) Parkeerfaciliteiten Voltijdsmedewerkers Omzet (x EUR miljoen) Operationele kasstroom (x EUR miljoen) Operationeel resultaat voor afschrijvingen (x EUR miljoen)
18
2014 836 6.142 2.199 769 90 185
2013 805 5.920 2.218 742 77 185
2012 860 5.939 2.205 740 82 183
2011 848 5.810 2.192 694 90 178
2010 841 5.808 2.186 661 89 173
2009 834 5.707 2.209 601 54 157
2008 789 5.604 2.209 535 78 131
HOOFDPUNTEN Onze kwaliteit
Samen met BCG zijn de kansen in de markt uitgewerkt
De Q-Park strategie is gericht op waardecreatie
MVO-verslag stijgt op Transparantiebenchmark naar positie 19
Enkele concurrenten anders gefinancierd, druk op operationeel resultaat vergroot
Het BBP stijgt, inflatie blijft laag
Online reserveringsplatformen succesvol
Succesvol experiment, waarbij betaalkaarten als toegangskaarten dienen
Kostenreductieprogramma op koers
Omzet en operationeel resultaat stijgen
Henk Raué aangesteld als commissaris, opvolger van Jan Doets
Johan van der Ende aangesteld als commissaris, opvolger van Peter Kok
Onze omgeving
Registratie van personenauto's groeit aanzienlijk
Onze activiteiten
Desinvesteringsprogramma afgerond
Onze resultaten
Rentelasten substantieel verlaagd
Onze governance
Frank De Moor aangesteld als CEO, opvolger van Ward Vleugels
19
PROFIEL Q-Park is een internationale parkeerdienstverlener met vastgoed in eigendom en langdurige huurcontracten, gericht op waardeontwikkeling door middel van hoogwaardige dienstverlening in gebouwde parkeervoorzieningen en parkeerterreinen, op strategische locaties. De activiteiten van Q-Park zijn gericht op dienstverlening rondom parkeren op specifieke locaties: in of bij multifunctionele binnensteden, bij knooppunten met openbaar vervoer en bij ziekenhuizen. Q-Park onderneemt met een langetermijnperspectief en vanuit een solide financiële basis. Door innovatieve technologie toe te passen en samen te werken met publieke en private partijen biedt Q-Park duurzame, efficiënte, winstgevende en klantvriendelijke parkeeroplossingen. Het interactieve bedrijfsmodel geeft inzicht in onze waardecreatie inclusief de impact daarvan. Meer over wie we zijn, onze visie en missie, aandeelhouders, marktpositie, ontwikkelingen en toekomstplannen, vindt u op onze Engelstalige website bij 'Who we are'.
20
VERANTWOORD ONDERNEMEN Betaald parkeren voor duurzame stedelijke mobiliteit Q-Park staat voor ’Quality in parking’. Onze principiële keuze voor kwaliteit vormt ook de basis voor de manier waarop we omgaan met onze maatschappelijke verantwoordelijkheid. Onze oplossing voor de bedreiging van de kwaliteit van de leefomgeving in stedelijke gebieden door mobiliteit hebben wij al in 2007 verwoord. Meer hierover in onze Engelstalige 'Quintessence - The logic behind paid parking'. Stedelijke gebieden hebben te maken met grote uitdagingen op het gebied van mobiliteit, economie en milieu. Ze kampen met opstoppingen, zoekverkeer, verminderde facilitaire budgetten, verminderde bereikbaarheid, luchtvervuiling en onaantrekkelijke en onveilige straten en pleinen vol geparkeerde auto's. Gereguleerd en betaald parkeren, bij voorkeur in schone en veilige faciliteiten, biedt een duurzaam antwoord op de stedelijke uitdagingen. Deze punten hebben we dan ook verweven in ons mvo-beleid. We zijn verheugd over de impact van dit beleid en de resultaten. U leest hier meer over in ons verslag Verantwoord Parkeren 2014. Enkele hoogtepunten van 2014: I De remuneratie voor het management bestaat voor een deel uit maatschappelijke resultaten. I We stijgen nog steeds op de Transparantiebenchmark, in 2013 van positie 45 naar 19. I Onze CO2-voetafdruk per parkeerplaats is verkleind. I De materialiteitsanalyse is uitgewerkt in relevante onderwerpen waarover we met ingang van dit jaar rapporteren. I Het interactieve bedrijfsmodel geeft inzicht in onze waardecreatie, inclusief de impact daarvan.
21
STRATEGIE
STRATEGISCH PLAN De parkeermarkt is een gefragmenteerde groeimarkt, die kansen biedt voor een grote parkeeronderneming als Q-Park. Wij kunnen profiteren van schaalvoordelen en de hoge investeringen die nodig zijn voor digitale dienstverlening, verduurzaming van installaties en voor lokale en centrale ondersteuning, spreiden over meerdere parkeerfaciliteiten. Onze schaalgrootte en financiële soliditeit biedt ook kansen om duurzaam en doeltreffend samen met lokale overheden en partners te werken aan een effectief mobiliteitsbeleid. We hebben dan ook besloten, na een zorgvuldige analyse, om de focus van onze strategie te richten op waardecreatie. Dit doen we onder andere door het vergroten van vrije kasstromen uit de bestaande portfolio, waar mogelijk schaalvoordelen nog beter te benutten en de parkerende klant nog beter van dienst te zijn. We houden daarbij rekening met een aantal megatrends die van invloed zijn op de toekomst van de parkeermarkt, waaronder digitalisering, verstedelijking, winkelbeleving, duurzaamheidsontwikkelingen en de ontwikkelingen in autogebruik.
22
RISICOMANAGEMENT Weloverwogen risico’s nemen hoort bij het creëren van waarde. Q-Park maakt financiële, commerciële, operationele en reputatierisico’s beheersbaar door risico’s en rendement zorgvuldig tegen elkaar af te wegen. Doelstelling Het doel van het risicomanagement is het beschermen van de haalbaarheid van Q-Park’s strategisch beleid en operationele doelstellingen, de betrouwbaarheid van de corporate rapportages en het conformeren aan relevante wet- en regelgeving. Risicogovernance De CFO is verantwoordelijk voor het risicomanagement, ondersteund door de bestuurssecretaris en in- en externe auditors. Risico Investeringen
Rentetarieven
Ethiek
ICT
Portfolio
Risicoprofiel Q-Park’s risicoprofiel varieert per categorie. Op strategisch niveau is de raad van bestuur bereid risico’s te nemen bij de technische ontwikkelingen van onze infrastructuur, onze betaalen parkeersystemen, en onze online dienstverlening. Ook zijn wij bereid risico’s te nemen bij het ontwikkelen van onze organisatie en onze mensen om duurzaam concurrentievoordeel te behouden. Met betrekking tot ons intellectueel kapitaal, het Q-Park merk en onze kwaliteit, acquisities en investeringen, en onze aansprakelijkheid zijn we minder bereid risico te nemen. Elk gezondheids- en integriteitsrisico willen we voorkomen. Belangrijkste risico's Risico’s met de hoogste prioriteit en hun beheersingsmaatregelen:
Beheersingsmaatregelen Q-Park onderbouwt het investeringsbeleid voor de korte en middellange termijn door sensitiviteitsanalyses met financiële parameters. Beslissingen om al dan niet te investeren in parkeerfaciliteiten worden zorgvuldig gemaakt op basis van het exposé- en referentiemodel. Het investeringscomité controleert de investeringsvoorstellen op compleetheid en stelt vast of ze voldoen aan richtlijnen. Pas daarna gaan de voorstellen naar de raad van bestuur, inclusief een advies van het comité. Voor het afdekken van renterisico’s worden rentederivaten afgesloten, zodanig dat tenminste driekwart van de bankschulden ongevoelig is voor renteschommelingen. Voor een volledige beschrijving van het risicomanagement ten aanzien van financiële instrumenten wordt verwezen naar de toelichting bij de geconsolideerde jaarrekening. Ethiek en integriteit zijn belangrijke voorwaarden voor vertrouwen. Q-Park benadrukt de integriteit van bestuur en medewerkers door een ethische code toe te passen. De raad van bestuur is verantwoordelijk voor naleving van de ethische code en zorgt ervoor dat alle medewerkers worden geïnformeerd over de inhoud en het karakter daarvan. Meer informatie is te vinden in de code of ethics. Het ICT-beleid biedt waarborgen voor betrouwbare aanlevering van informatie. Continuïteit van de informatievoorziening wordt gerealiseerd door onder meer eigen datacenters, servers, back-up- & herstelprocedures en een extern rekencentrum. De portfoliostrategie waarborgt spreiding van risico’s omdat we ons concentreren op geselecteerde steden in tien Noordwest-Europese landen. Daarnaast balanceren we zorgvuldig het soort contracten en de contractduur.
23
Risicocategorieën Aanvullend op de eerder genoemde risico’s met de hoogste prioriteit zijn de volgende risico’s, per categorie, aangemerkt als belangrijk. Financiële risico's Financiering Q-Park zorgt voor een voldoende financiële buffer om niet te afhankelijk te zijn van externe financiers. Een positieve operationele kasstroom en een lange looptijd van leningen zijn hiervoor van groot belang. Diverse financieringsstrategieën spreiden de afhankelijkheid van kapitaalverschaffers. Valuta Q-Park dekt valutarisico’s van investeringen in andere valuta dan de euro niet meer af. De aandeelhouders worden wel per kwartaal geïnformeerd over de blootstelling aan valutarisico’s. Waardering
Vastgoed Voor een juiste schatting van de waarde van het vastgoed wordt het eenmaal per jaar getaxeerd door een onafhankelijke taxateur, op basis van kasstroomprognoses (discounted cashflow). Voor deze taxatie wordt eens per zes jaar een aanbesteding uitgeschreven. In 2011 is taxateur DTZ aangesteld. Goodwill Jaarlijks wordt de goodwill op impairment getoetst op basis van een hiertoe ontwikkeld rekenmodel. Het model gaat, net als bij het vastgoed, uit van kasstroomprognoses. De uitkomsten worden door een externe partij getoetst aan de markt. Liquiditeit Q-Park heeft prestatie-indicatoren voor de operationele kasstromen geformuleerd per operationeel bedrijf. Deze worden per kwartaal gemonitord waarbij ook rekening wordt gehouden met de ratio's ten aanzien van investeringen. De operationale kasstromen worden centraal, door Q-Park Financial Services (QFS), gestroomlijnd. Belasting Q-Park besteedt veel aandacht aan het beheersen van belastingrisico’s door het gebruik van het tax control framework
24
voor elk land. Verder blijft Q-Park kennis over juridische, fiscale en fondsstructuren, compliance en belastingfaciliteiten verzamelen en actualiseren. Commerciële risico's Economische ontwikkelingen Veranderingen in het economische klimaat hebben hun weerslag op Q-Park. We verkleinen dit risico door de geografische spreiding van de portfolio en door het volgen van en inspelen op de ontwikkelingen. Technologische ontwikkelingen Voor Q-Park zijn voornamelijk de ontwikkelingen in betalingssystemen van belang, de online winkelaspecten en het informatiezoekgedrag van de consument. We investeren dan ook stevig in online platformen voor onze klanten en partners zodat zij onze producten online kunnen afnemen en relevante, actuele informatie kunnen vinden en gebruiken. We investeren ook in onze parkeermanagementsystemen zodat deze klaar zijn voor chip-betalingen en QR-code herkenning. Politiek, wet & regelgeving Onzekerheid over de politieke besluitvorming rond parkeerregulering vormt een van onze grootste risico's. De landelijke en lokale politiek kan immers - onder druk van publiek of middenstand of door veranderde samenstelling na verkiezingen - besluiten tot voor ons ongunstige maatregelen. Q-Park verkleint de kans op ongewenste maatregelen door nauw samen te werken met overheden en daarbij de maatschappelijke relevantie van gereguleerd parkeren te benadrukken. Concurrentie De parkeermarkt is zeer gefragmenteerd, waarbij lokale overheden veelal het grootste aandeel hebben. Er zijn veel kleine lokale spelers en slechts enkele grote internationale parkeerondernemingen. Q-Park bestudeert bijna dagelijks het concurrentieveld op lokaal niveau en voert veranderingen door, waar noodzakelijk. De ontwikkelingen bij de betaaldienstverleners, die vooralsnog de aandacht richten op betalen voor straatparkeren, houden we nauwlettend in het oog. Daar waar samenwerking
mogelijkheden biedt voor beide partijen, zullen wij die samenwerking ook aangaan.
onafhankelijke leveranciers. Wel worden systemen lokaal en regionaal geclusterd voor een efficiënte bedrijfsvoering.
Prijsbeleid Parkeertarieven zijn redelijkerwijs inelastisch te noemen. Er is relatief niet zo’n sterke reactie van de parkeervraag op een prijsverandering. Dat neemt niet weg dat parkeertarieven onder druk staan. Door de huidige economische omstandigheden, door de publieke opinie of door het beleid van lokale overheden. Parkeertarieven moeten eerlijk zijn én passen bij het mobiliteitsprobleem dat moet worden opgelost.
Storingen Q-Park verkleint de kans op ongewenste storingen door preventief onderhoud, doelgerichte investeringen, het up-todate houden van systemen en deze uitbreiden met adequate internationale leverancierscontracten (IP-infrastructuur, applicatiebeheer, PMS).
Het fairheidsprincipe moet in balans zijn voor alle betrokkenen; de maatschappij, de parkeerder en de exploitant. Q-Park gebruikt diverse rekenmodellen waarmee we met verschillende tariefstappen, start- en dagtarieven kunnen werken en de effecten daarvan kunnen simuleren. Met behulp van ons datawarehouse kunnen we monitoren hoe de klant reageert op onze prijsstelling en zullen we waar nodig bijsturen. Operationele risico's Veiligheid De bedrijfsprocessen voorzien in informatie over waarschuwingstekens, preventief handelen en het beheersen van noodsituaties, onder het motto ‘veiligheid voor alles’. De veiligheid en beveiliging worden door uitgebreide procedures gegarandeerd. Dagelijks operationeel toezicht zorgt ervoor dat risico's op tijd worden herkend en ondervangen. Aansprakelijkheid Q-Park voorkomt aansprakelijkheidsproblemen door middel van kennisoverdracht en door procedures na te leven ten behoeve van de gezondheid en veiligheid van medewerkers en klanten, en voor waardebehoud van eigendom. Het assurantiebeleid dekt de risico's af. Door dat beleid centraal te voeren, vermijdt Q-Park te lage afdekking van aansprakelijkheidsrisico's. Afhankelijkheid Afhankelijkheid van leveranciers is vooral risicovol bij parkeermanagementsystemen, ICT-beheer en infrastructuur. Daarom heeft Q-Park gekozen voor verschillende systemen van
Reputatierisico’s Bestuur De samenstelling van het bestuur gebeurt zorgvuldig en weloverwogen. De raad van commissarissen benoemt leden voor de raad van bestuur, formuleert de doorlopende opdracht en specificeert de taken en verantwoordelijkheden. Q-Park hanteert de Nederlandse Corporate Governance Code om verantwoording en transparantie te borgen voor aandeelhouders en overige belanghebbenden. Meer informatie is te vinden in de governance code. Conformiteit Q-Park kent nog meer codes waaraan we ons conformeren. Zo heeft de raad van bestuur de OECD-code en de UNGCprincipes ondertekend, en werken we met een Business Partner Code om ervoor te zorgen dat partners en medewerkers onze klanten en de omgeving waarin we werken respecteren. Zie ook: de overige codes, op marketing en operationeel gebied. Maatschappelijke verantwoordelijkheid Kwaliteit voor onze klant en rendement voor onze aandeelhouders zijn en blijven onze leidende thema’s. Kwaliteit vormt ook de basis voor de manier waarop we omgaan met onze maatschappelijke verantwoordelijkheid. Voor gedetailleerde informatie over het Q-Park mvo-beleid, de impact, resultaten en toekomstige doelen verwijzen we u naar www.mvo2014.q-park.com.
25
PR-beleid Q-Park hecht veel belang aan haar reputatie. Om te voorkomen dat die schade oploopt zijn in het PR-beleid uitgangspunten en verantwoordelijkheden vastgelegd, zowel voor eigen communicatie als voor reacties op berichtgeving van anderen. Het bedrijfsnoodplan voorziet in in- en externe procedures voor crisismanagement en –communicatie met een enkelvoudig woordvoerderschap. Dienstverlening en onenigheid De dienstverlening van Q-Park bestaat voornamelijk uit ‘betaald parkeren’-oplossingen en parkeerhandhavingsdiensten. Beide proposities kunnen bij individuen negatieve emoties opwekken, of omdat zij het parkeertarief te hoog of oneerlijk vinden, of omdat zij het oneens zijn met een bekeuring. Door transparante informatie op onze websites – over mobiliteit, parkeertarieven en parkeerdienstverlening, aangevuld met duidelijke handhavingsprotocollen en beroepsprocedures – proberen we zoveel mogelijk ongenuanceerde publiciteit te voorkomen en aan de andere kant gegronde klachten en dialoog te verwelkomen.
26
VOORUITBLIK De economie groeit volgend jaar weliswaar meer dan eerder voorzien door de ECB, toch verwachten we nog geen enorme verbetering. De ECB voorspelt een gemiddelde groei van het BBP van 1,6 procent in de Europese Unie in 2015. De inflatie blijft volgend jaar naar verwachting steken rond de 1 procent. We houden ons bij een conservatieve verwachting en onze economische vooruitblik voor Q-Park is dan ook neutraal. Gezien de huidige ontwikkelingen in de financiële markt, zijn we aan het orienteren hoe om te gaan met de huidige kredietovereenkomst die loopt tot 2016. Onze intentie is om ter zijner tijd op het niveau van Q-Park Groep een financiering aan te trekken van ongeveer EUR 900 miljoen. We streven naar een overeenkomst die ons de grootst mogelijke flexibiliteit biedt. Bovendien moet de mogelijkheid open blijven opnieuw een beroep te doen op de kapitaalmarkt in de komende jaren, mocht dit nodig zijn.
klanten de beste opties bieden om daar te komen waar zij wensen. Onze digitale aanwezigheid krijgt daarbij steeds meer vorm en de online dienstverlening zullen we versneld uitbreiden. 2015 kenmerkt zich als het jaar waarin we de omslag maken van een kapitaalintensief bedrijf naar een stabiel aandeelhouderswaarde bedrijf. Die verandering zal van grote waarde zijn voor al onze belanghebbenden.
Voor onze organisatie wordt 2015 een overgangsjaar. We hebben andere financiële stuurinstrumenten geïntroduceerd, die ingebed moeten worden in onze budgetten en planningen controlcyclus. Ook moet de organisatie zich nog zetten naar de nieuwe regio-indeling. De regionale structuur is namelijk een randvoorwaarde om de uitwisseling van kennis binnen de organisatie verder vorm te geven. We voorzien, net als in de afgelopen jaren, geen grote schommelingen in personele bezetting terwijl we blijven inzetten op verdere operationele efficiëntie. Toch is 2015 beslist ook een jaar van belang. We kunnen in iedere regio gericht inspelen op de specifieke behoeften van overheden, klanten en partners. In de regio's ligt de focus op waardecreatie voor de klant. Vanuit onze leidende positie kunnen we gebruikmaken van de moeilijke marktomstandigheden en een aantal zaken in ons voordeel veranderen. Onze intentie is om een goede startpositie in te nemen zodra de economie echt opveert. De herijkte strategie is ons kompas. We weten op basis van interne reflectie nu veel beter waar en waarom we willen groeien. Daar ligt onze focus, die we via portfoliomanagement gaan vormgeven in 2015. Het betekent dat we expliciete keuzes maken in welke steden we het aantal parkeermogelijkheden uitbreiden. Uitgangspunt is dat we onze
27
RESULTATEN
REGIO'S Midden Nederland Het operationeel resultaat was iets beter dan het jaar ervoor. Gedurende het jaar zijn 15 nieuwe contracten gesloten die, in aanvulling op de vele exploitatiecontracten die we in Nederland al hebben, een toename betekenen van het aantal leaseovereenkomsten. Q-Park Nederland heeft haar operationele kostenstructuur geanalyseerd en er is een aanzienlijke kostenreductie gerealiseerd door nieuwe afspraken te maken over huurcontracten van de kantoorpanden. Steeds meer klanten weten Q-Park ook online te vinden. Het gebruik van de Q-Park app steeg met meer dan 25 procent. De invoering van de EMV-software voor het gebruik van betaalkaarten werd breder ingezet. Hierdoor kunnen meer klanten gemakkelijker in- en uitrijden met hun eigen bankpas. Duitsland Duitsland sloot het jaar af met goede resultaten en een hoger operationeel resultaat dan in 2013. Er is een overeenkomst gesloten met een ziekenhuisproject in Bad Berka. De Rathausgalerie in Hagen werd geopend. Leasecontracten in Darmstadt en Offenbach zijn vernieuwd en geoptimaliseerd. Düsseldorf had de primeur in SMS-parkeren: klanten kunnen betalen via SMS, zowel op straat als in parkeergarages. De effecten van Operations 2.0 zijn duidelijk zichtbaar, zowel in de organisatie als in de resultaten. Er zijn meer multifunctionele teams ingezet, wat leidt tot lagere kosten. West Groot-Brittannië Groot-Brittannië liet het hele jaar een bovengemiddelde prestatie zien, wat resulteerde in een hoger operationeel resultaat dan in 2013. Het resultaat werd positief beïnvloed door een strikt kostenreductieprogramma. Nieuwe faciliteiten werden geopend in Manchester, Deansgate, Chelmsford and Greater London (Meadows). Voor 2015 zit nog een aantal veelbelovende projecten in de pijplijn. Doordat het klantinformatiesysteem verder is geïntegreerd met de andere bedrijfsinformatiesystemen waren de verkoopactiviteiten effectiever. De online strategie is verder uitgewerkt om meer omzet te genereren bij klanten die Q-Park online bezoeken. Dit had zichtbaar resultaat: de online verkopen bleven groeien.
28
Ierland Het operationeel resultaat was lager dan verwacht. Er was onder andere een gebrek aan veelbelovende nieuwe faciliteiten. Er konden slechts kleine managementcontracten worden afgesloten. Christchurch in Dublin ging eerder open dan gepland, wat een opsteker was. In Cork begint het prijsdifferentiatieprogramma zijn vruchten af te werpen. Voorbereidingen zijn getroffen om organisatorische voorzieningen te stroomlijnen met Groot-Brittannië. Zuid Frankrijk Frankrijk behaalde het geplande operationeel resultaat. Vooruitlopend op de nieuwe wetgeving hierover, is betaling per kwartier voorbereid. Contracten met gemeenten moeten hiervoor worden herzien, wat eveneens kansen inhoudt. Nieuwe parkeerfaciliteiten in Marseille, Brest en Parijs droegen positief bij aan het resultaat. Resa, het online reserveringsplatform, is verder uitgebreid. België België presteerde het gehele jaar boven verwachting. België heeft veel moeite gedaan nieuwe contracten te verwerven voor straatparkeren, en slaagde daarin in Doornik en Gembloux. We startten nieuwe activiteiten in het centrum van Leuven en in Antwerpen, bij de Zoo en de Keyserlei. Noord Zweden In Zweden hebben we de overname afgerond van Mobil Park, de nummer drie op de Zweedse parkeermarkt. Hiermee hebben we bijna 300 contracten weten toe te voegen aan ons portfolio, waarvan 80 procent in steden waar Q-Park al actief is. We geven hiermee invulling aan onze ambitie om te verdichten op de beste locaties. Zweden boekte goede resultaten met kostenreducties, vooral op het gebied van betaaltransacties met betaalkaarten. Denemarken Denemarken heeft een matig jaar achter de rug, vooral vanwege tegenvallende resultaten uit handhavingsactiviteiten. De samenwerking met EasyPark is uitgebreid naar parkeergarages in Kopenhagen. De toegankelijkhied van de parkeerfaciliteit Nørreport in de hoofdstad is aanzienlijk
verbeterd. We zien een consolidatie onder de kleinere Deense parkeerbedrijven. De investeringen die nodig zijn voor handhaving en parkeergarages zijn niet haalbaar voor veel kleinere partijen. We onderzoeken hoe we kunnen profiteren van deze situatie. Noorwegen Noorwegen realiseerde een hoger operationeel resultaat dan in 2013 en zette daarmee de opgaande lijn voort. Enkele grote contracten zijn verlengd, zoals Lillestrom Railway Station en Kolbotn Torg. De voorbereidingen voor de realisatie van parkeerfaciliteiten voor studenten in Oslo zijn in gang gezet. Ook in Noorwegen sluiten we steeds meer contracten af met EasyPark. Nieuwe wetgeving rond de maximale prijs voor handhavingsactiviteiten op private terreinen zal in de loop van 2015 een negatieve invloed hebben op de omzet. Finland Finland kende een uitstekend jaar met een operationeel resultaat dat ver uitkwam boven het resultaat van 2013. Finland bereidt zich voor op een lange periode van lagere economische groei. Onze Finse activiteiten groeiden voornamelijk door nieuwe contracten, zoals OP Pohjola in Helsinki en Stella Business Park in Espoo. Ook voor het eerste kwartaal 2015 zitten er nieuwe contracten in de pijplijn. De samenwerking met Citycon begint te renderen. Citycon is onze partner in betaald parkeren bij mega winkelcentra net buiten Helsinki.
29
INNOVATIE Digitale dienstverlening is niet meer weg te denken. Internettechnologie, elektronisch betalen en mobiele apps maken het mogelijk onze dienstverlening aan te passen aan wat klanten nu willen. Online reserveren, abonnementen afrekenen, betalen bij de uitrit met betaalkaart bieden we nu al aan. We gebruiken kentekenregistratie om online een parkeerplek te reserveren. De klant wordt herkend bij aankomst zodat de slagboom automatisch opent. Dit systeem is in Denemarken voor het eerst in gebruik genomen. In Nederland en België had Q-Park in 2014 een primeur: klanten kunnen hun Maestro betaalpas gebruiken om te betalen bij het uitrijden, zonder pincode. In Groot-Brittannië en Ierland (ParkMagic) en Frankrijk (Resa) kunnen onze klanten online een parkeerplek reserveren in de parkeergarage van hun keuze. De Q-Park Resa webapplicatie won zelfs de bronzen medaille bij de Retail Network Awards. Noorwegen biedt partners de mogelijkheid om in te loggen op onze webmodule en daar tijdelijke parkeervergunningen te produceren voor hun klanten. Op diverse landenwebsites kunnen klanten een eigen My Q-Park pagina aanmaken, waar ze hun voorkeuren en gegevens kunnen bijhouden. In Groot-Brittannië koppelen we dit aan een loyaliteitsprogramma. We introduceerden hiervoor de Loyalty App. Q-Park klanten kunnen hun parkeerkaart scannen met deze app. Na vijf keer parkeren krijgt een klant bij de zesde keer gratis toegang. Ook onderweg bieden digitale voorzieningen steeds meer kansen om klanten snel naar een vrije Q-Park plek te loodsen. In 2014 werden ruim 40 additionele parkeerfaciliteiten aangesloten op een parkeerroute-informatiesysteem. We werken momenteel aan de bouw van een datawarehouse waarin we alle informatie van onze parkeerfaciliteiten bijhouden. Die informatie integreren we in routeinformatiesystemen in steden of navigatiesystemen in auto's. Daarmee kunnen we nog nauwkeuriger aangeven in welke garages plaats is en wat de tarieven zijn. Zo zorgen we dat zoekverkeer in de drukke binnenstad afneemt.
30
PERSONEEL & ORGANISATIE Medewerkers De deskundigheid en betrokkenheid van onze 2.517 medewerkers in de vier regio's, hun onderlinge samenwerking en communicatie zijn bepalend voor de professionaliteit en slagvaardigheid van onze organisatie. Alleen met hun inzet kunnen wij de door ons gewenste kwaliteit realiseren in onze producten en diensten. We streven naar een diverse personeelssamenstelling en besteden bijzondere zorg aan het welzijn en de veiligheid van onze medewerkers. Q-Park hecht veel waarde aan het versterken van de bedrijfscultuur, onder andere door het verankeren van onze vier kernwaarden: klantgericht, kwaliteitgericht, samenwerken en resultaatgericht. Opleiding en training zijn instrumenten om deze kernwaarden in te bedden in ons denken en doen. Ondanks onze internationale schaalgrootte zijn we ons zeer bewust van het belang van de menselijke maat in ons bedrijf en in de maatschappij. Onze dienstverlening is sterk lokaal georganiseerd, dicht bij onze klanten. Onze operationele medewerkers zijn het gezicht van Q-Park bij de klanten van onze parkeerfaciliteiten. Onze QCR-medewerkers zijn de stem van Q-Park. Het is juist voor deze groep medewerkers extra belangrijk dat zij klantvriendelijk en attent optreden. Customer Service Academy Klantgerichtheid is een thema dat al jaren onze bijzondere aandacht heeft. In samenwerking met het Servicecentrum Limburg Competent heeft Q-Park in september 2014 de Customer Service Academie gelanceerd, die op MBO/HBOen universitair niveau opleidingen ‘klantgerichtheid’ gaat organiseren. Bij alle opleidingen draait het om dienstverlening, klantgerichtheid en klantbeleving. Behalve voor medewerkers van Q-Park staan de opleidingen ook open voor medewerkers van andere organisaties. Inmiddels zijn ook de gemeente Maastricht, Vodafone en Arvato aangehaakt bij het initiatief. De eerste MBO-leergang Customer Services is medio oktober van start gegaan. Op termijn komen er varianten op andere niveaus.
"Voortouw in opleiding in klantgerichtheid" “Bij ons vormt klantgerichte dienstverlening op hoog niveau de kern van het bedrijf”, aldus Mark van Haasteren, Algemeen Directeur Q-Park Nederland. “Een opleiding die daar specifiek op ingaat bestond nog niet. Dat was wat ons betreft een gemis. Vandaar dat we hierin het voortouw hebben genomen. Bovendien is het een mooie stimulans voor de regio Zuid-Limburg. Hier zijn veel customer service-gedreven organisaties gevestigd. De regio is daarnaast goed bereikbaar vanuit Duitsland en België. De opleidingen zijn niet alleen goed voor de mobiliteit van customer service-medewerkers tussen de verschillende organisaties in Zuid-Limburg, maar ook voor het imago van de verschillende branches.” Baankansen voor laagopgeleiden Onze maatschappelijke relevantie voor operationele medewerkers is groot. Veel gebieden waarin laaggeschoolden iets konden bereiken, verdwijnen in de interneteconomie. We zorgen samen met de retail- en schoonmaakbranche voor de werkgelegenheid van een stroom mensen in de maatschappij die heel moeilijk ergens anders aan de slag komt. Wij zijn voor hen een bindende factor en bieden afwisselend werk met een zekere status, waardoor deze medewerkers zich gewaardeerd voelen. Ook die sociale kant is een onderdeel van de kwaliteitsaspecten van Q-Park. Weerbaar tegen agressie en geweld Omdat zij rechtsreeks contact hebben met onze klanten, maken onze medewerkers soms ook minder fraaie dingen mee, zoals agressie of geweld. We zijn ons zeer bewust hoe bedreigend en traumatisch dergelijke situaties zijn. We zijn zuinig op onze medewerkers en vangen ze op als ze slachtoffer zijn geworden van verbaal en/of fysiek geweld. We proberen hen weerbaarder te maken door middel van conflicthanteringstrainingen. 550 Medewerkers volgden een dergelijke training in 2014. Tevredenheidsonderzoek Jaarlijks organiseert Q-Park een medewerkerstevredenheidsonderzoek. De resultaten – die sterk verschillen per land en locatie - worden gebruikt om de motivatie en
31
betrokkenheid van de medewerkers op peil te houden en waar mogelijk te vergroten. Sinds 2013 werken we met een uniforme enquête in de vier regio's. Dit maakt het mogelijk resultaten met elkaar te vergelijken en beleid hierop af te stemmen. Organisatie Regio-indeling Dit jaar hebben we de tien Q-Park landen ingedeeld naar regio's. De landen in de regio's passen bij elkaar qua cultuur, bedrijfsmodel en economische slagkracht. De regio-indeling stelt ons in staat een nog betere dienstverlener te zijn voor onze parkerende klanten en partners. Het verbetert bovendien de efficiëntie en doelmatigheid omdat we gebruikmaken van gedeelde voorzieningen en verdergaande standaardisatie. I I
I I I
Iedere regio heeft een Financial Director (FD) en een Region Director (RD). Elk land heeft een Managing Director (MD), met dien verstande dat een RD ook MD is van het grootste land in een regio. Elke regio FD is ook FD van de respectievelijke landen in die regio. De FD en respectievelijke MD of MDs in een regio rapporteren aan de RD. De RDs rapporteren aan de COO.
We kennen nu vier regio's: I Regio Midden - Nederland en Duitsland I Regio Zuid - Frankrijk en België I Regio West - Groot-Brittannië en Ierland I Regio Noord - Zweden, Denemarken, Noorwegen en Finland Meer over onze organisatie vindt u in onze Engelstalige Governance.
32
FINANCIEEL Inleiding Het jaar 2014 kent twee belangrijke financiële thema's. Q-Park heeft operationeel een zeer stabiele prestatie gerealiseerd, resulterend in een operationeel resultaat (voor afschrijvingen) van EUR 184,7 miljoen. Dit resultaat is in lijn met het voorgaande jaar en ligt boven de voor 2014 afgegeven verwachtingen. Echter, de naar beneden bijgestelde economische inflatie- en inkomensgroeiverwachtingen hebben geleid tot een significante neerwaartse bijstelling van de in het ondernemingsplan begrepen kasstroomprognoses. Deze bijstelling heeft een groot effect op de waardering van de in de balans opgenomen goodwill en vastgoedbeleggingen, resulterend in een indirect resultaat voor belastingen van EUR -332,7 miljoen. Stabiele operationele prestatie De omzet ad EUR 768,8 miljoen is gestegen met ruim 3% ten opzichte van 2013. De toegenomen kosten in verband met operationele en financiële lease, met name een gevolg van de aanvullende leasekosten uit hoofde van de in 2013 en 2014 afgeronde sale-and-leaseback transacties, hebben geresulteerd in een toename van de kosten vastgoedbeleggingen in verband met financiële en operationele lease van ruim EUR 19 miljoen. Per saldo betekent dit dat het operationeel resultaat voor afschrijvingen EUR 184,7 miljoen bedraagt. Dit resultaat is in lijn met voorgaand jaar (EUR 185,2 miljoen) en ligt boven de voor 2014 afgegeven verwachtingen. De met dit resultaat samenhangende kasstroom uit operationele resultaten bedraagt EUR 89,9 miljoen, ruim EUR 12 miljoen boven de operationele kasstroom in 2013, welke verbetering met name samenhangt met de lagere rentekosten als gevolg van de lagere bankschulden en de renteontwikkelingen in 2014. Goodwill impairment De bijgestelde inflatie- en inkomensgroeiverwachtingen hebben een grote invloed gehad op de in het ondernemingsplan begrepen kasstroomprognoses. Aanvullend zijn enerzijds de verwachtingen omtrent de resultaten op control fees bijgesteld, rekening houdend met de
(juridische) ontwikkelingen op dat vlak in Noord-Europa en anderzijds de verwachtingen op resultaten uit nieuw te acquireren contracten. Deze laatste bijstelling houdt vooral verband met de keuze van Q-Park om niet deel te nemen aan de 'prijs concurrentie', omdat deze in onze ogen te vaak leidt tot onvoldoende rendement en teveel risico. Daarnaast hebben we ook moeten concluderen dat er simpelweg minder nieuwe contracten in de markt aanwezig zijn. De kasstromen zijn dan ook neerwaarts bijgesteld ten opzichte van de in 2013 gehanteerde prognoses, resulterend in lagere uitkomsten van de goodwill impairment calculaties. Per saldo bedraagt de goodwill impairment in 2014 EUR -133,1 miljoen. Na impairment bedraagt de boekwaarde van de goodwill EUR 84,6 miljoen, waarvan EUR 56,8 miljoen betrekking heeft op Regio Noord. In de boekwaarde is een bedrag van EUR 27,8 miljoen begrepen aan beschermde goodwill. Afwaardering vastgoed De marktwaarde van de vastgoedbeleggingen, waarbij inbegrepen de juridische eigendommen, de concessies, de erfpachtconstructies en leases, wordt jaarlijks door DTZ bepaald. Belangrijke elementen in dit waarderingsproces zijn de door DTZ bepaalde parameters waaronder disconteringsvoet en aanvangsrendement enerzijds, en de kasstroomprognoses anderzijds. De bijstelling van de kasstroomprognoses waaraan eerder is gerefereerd, heeft derhalve grote invloed op de waardering van de vastgoedbeleggingen. De belangrijkste DTZ parameters laten per belegging een ander beeld zien. Over de hele portfolio is de disconteringsvoet iets gedaald en het aanvangsrendement iets gestegen. Per saldo heeft dit geleid tot een herwaardering van de vastgoedbeleggingen met EUR -161,2 miljoen, ruim 5% ten opzichte van de (netto) marktwaarde op 31 december 2013. Fiscaliteit Algemeen Door de aanwezigheid in een tiental landen heeft Q-Park te maken met veel verschillende belastingen en heffingen. Q-Park streeft en beoogt haar fiscale zaken dusdanig te organiseren dat deze vanuit fiscaal perspectief optimaal zijn voor Q-Park,
33
met in achtneming van wat fiscaal is toegestaan op basis van wetgeving en jurisprudentie. Q-Park voldoet aan de fiscale wet- en regelgeving. Desondanks is het mogelijk dat de Belastingdienst(en) een andere mening is/zijn toegedaan. Dit kan leiden tot een verhoogd fiscaal risico. Winstbelastingen De winstbelasting over het totaal resultaat van 2014 bedroeg EUR 7,6 miljoen (bate) tegenover een winstbelasting van EUR 61,4 miljoen (bate) voor 2013. In de 2014 winstbelasting is een last opgenomen van EUR -42,9 miljoen voor het directe resultaat (2013: EUR -19,8 miljoen), een bate van EUR 55,4 miljoen voor het indirecte resultaat (2013: EUR 88,8 miljoen) en een last van EUR -4,9 miljoen dat direct ten laste van het eigen vermogen is gebracht (2013: EUR -7,6 miljoen). De effectieve belastingdruk over het directe resultaat voor 2014 bedraagt 46,3% en is daarmee hoger dan de effectieve belastingdruk van 2013 (23,7%), ondanks een verdere verlaging van de statutaire-winstbelastingtarieven in een aantal jurisdicties. De hogere effectieve belastingdruk wordt met name veroorzaakt door een lagere notionele interestaftrek in België en een gewijzigde inschatting van niet-aftrekbare rentelasten in een aantal jurisdicties van de groep. De gewijzigde inschattingen zijn met name gebaseerd op de aangescherpte fiscale wetgeving inzake aftrekbaarheid van deze rentelasten in diverse jurisdicties. In 2014, ten opzichte van 2013, heeft Q-Park in een viertal landen te maken gehad met een verdere verlaging van de statutaire belastingtarieven voor de vennootschapsbelasting. Deze verlaging zal zich voor twee landen nog voortzetten tot en met 2015. Daarentegen wordt in een groot aantal landen de grondslag verhoogd door aftrekbeperkende maatregelen, met name gericht op de interne doorbelasting van interestlasten. Transfer Pricing Mede door een wereldwijde, breed gedragen verdere focus op de zakelijkheid van gehanteerde verrekenprijzen, aangescherpte nationale antimisbruikbepalingen en door de verdere ontwikkelingen op het gebied van gebruikmaking van
34
de verschillen in belastingsystemen, beter bekend als Base Erosion and Profit Shifting (BEPS) wordt ook het door Q-Park gehanteerde Transfer Pricing (TP)-beleid door de Belastingdiensten beproefd. Met de wijzigingen in 2012 en 2013 is Q-Park van mening dat haar huidige TP-beleid voldoet aan nationale en internationale wet- en regelgeving. Treasury Q-Park Financial Services NV (QFS), de interne bank van Q-Park, coordineert onze financieringsstrategie en de internationale geldstromen. QFS is tevens verantwoordelijk voor het managen van al onze interestdragende middelen en verplichtingen, en de uitvoering van buitenlandse valuta transacties. QFS houdt kantoor te Maasmechelen, België.
35
36
JAARREKENING
INHOUDSOPGAVE FIN A NC IËL E G E GE VENS I Geconsolideerde balans per 31 december I Geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat I Geconsolideerd mutatieoverzicht eigen vermogen I Geconsolideerd kasstroomoverzicht I Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening I Vennootschappelijke balans per 31 december I Vennootschappelijke winst- en verliesrekening I Toelichting op de vennootschappelijke jaarrekening O V E R IGE G EG E VENS
38 38 39 41 42 43 86 87 88 100
37
FINANCIËLE GEGEVENS
GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER Toelichting
2014
2013
VASTE ACTIVA Goodwill Overige immateriële vaste activa Vastgoedbeleggingen Materiële vaste activa Deelnemingen en vooruitbetaalde kosten Actieve belastinglatenties
5 5 6 7 8 22
84,6 8,2 5.293,9 36,7 3,1 112,5 5.539,0
226,2 6,3 5.157,5 39,6 5,6 143,2 5.578,4
VLOTTENDE ACTIVA Vaste activa aangehouden ter verkoop Vorderingen Liquide middelen
9 10 11
150,6 124,9 275,5
125,1 118,8 100,5 344,4
5.814,5
5.922,8
Toelichting
2014
2013
EIGEN VERMOGEN
12
1.155,1
1.363,0
LANGLOPENDE VERPLICHTINGEN Voorzieningen Latente belastingverplichtingen inzake onroerend goed in eigendom Overige latente belastingverplichtingen Huurverplichtingen Geldleningen Overige langlopende schulden
13 22 22 14 14 14
337,5 78,7 2.403,5 1.285,6 114,7 4.220,0
360,8 105,5 2.111,1 1.419,4 104,4 4.101,2
13
0,7 52,8 40,4 195,3 32,0 118,2 439,4
0,4 44,8 91,4 175,6 27,1 119,3 458,6
5.814,5
5.922,8
(x EUR miljoen, voor resultaatbestemming)
TOTAAL ACTIVA (x EUR miljoen, voor resultaatbestemming)
KORTLOPENDE VERPLICHTINGEN Voorzieningen Schulden aan leveranciers en handelskredieten Schulden aan kredietinstellingen Huurverplichtingen Belastingen en premies sociale verzekeringen Overige schulden en overlopende passiva
TOTAAL EIGEN VERMOGEN EN PASSIVA
38
14 14 15
GECONSOLIDEERD OVERZICHT VAN HET TOTAALRESULTAAT Toelichting
2014
2013
18
768,8
742,2
Variabele huurcomponent Rentelasten vaste huurcomponent Verloop van huurverplichtingen vaste huurcomponent Kosten vastgoedbeleggingen operationele en financiële lease
-138,3 -139,9 -58,6 -336,8
-141,5 -127,2 -48,9 -317,6
Overige exploitatiekosten vastgoedbeleggingen Lonen en salarissen Sociale lasten Overige kosten Operationeel resultaat voor afschrijvingen
-111,7 -92,9 -19,1 -23,6 184,7
-107,3 -89,4 -19,8 -22,9 185,2
Afschrijvingen Operationeel resultaat
-10,0 174,7
-10,6 174,6
(x EUR miljoen)
Netto omzet
Financieel resultaat Resultaat deelnemingen Direct resultaat voor belastingen
19
-82,1 92,6
-91,0 83,6
Belastingen hierover Direct resultaat na belastingen
22
-42,9 49,7
-19,8 63,8
6 5
-161,2 -133,1 -5,2 -10,1 -22,8 -0,3 -332,7
-292,0 2,1 -9,2 -299,1
55,4 -277,4
88,8 -210,3
-227,7
-146,5
Herwaarderingsresultaat vastgoedbeleggingen Goodwill impairment Impairment overige immateriële vaste activa Herwaarderingsresultaat rentederivaten Amortisatie afdekkingsreserve rentederivaten Overige waarderingsresultaten Indirect resultaat voor belastingen Belastingen hierover Indirect resultaat na belastingen NETTO RESULTAAT
21
22
39
(x EUR miljoen)
Koersverschillen uit omrekening van buitenlandse activiteiten en waardeveranderingen valutaderivaten Herwaarderingsresultaat rentederivaten Amortisatie afdekkingsreserve rentederivaten Overige rechtstreekse mutaties in het eigen vermogen Posten die zijn of kunnen worden overgeboekt naar de winst- en verliesrekening - voor belastingen Belastingen over koersverschillen uit omrekening van buitenlandse activiteiten en waardeveranderingen valutaderivaten Belastingen in verband met rentederivaten Posten die zijn of kunnen worden overgeboekt naar de winst- en verliesrekening - na belastingen TOTAALRESULTAAT NA BELASTINGEN
40
Toelichting
2014
2013
1,8
-27,2
22,8 0,1 24,7
51,0 23,8
2,2
7,4
-7,1 19,8
-15,0 16,2
-207,9
-130,3
GECONSOLIDEERD MUTATIEOVERZICHT EIGEN VERMOGEN
(x EUR miljoen)
Stand per 1 januari 2013 Direct resultaat na belastingen Indirect resultaat na belastingen Mutaties in afdekkingsreserve Mutaties in koersverschillenreserve Resultaatbestemming voorgaand boekjaar Totaalresultaat
Gestort en opgevraagd kapitaal
Agio reserve
Afdekkingsreserve en koersverschillenreserve
498,9
661,3
-118,5
579,6
-93,8
1.527,5
-
-
-
-
63,8
63,8
-
-
-
-
-210,3
-210,3
36,0
-
36,0
-19,8
-
-19,8
Geconsolideerde overige reserves
Geconsolideerd resultaat boekjaar
Totaal eigen vermogen
-
-
-
-93,8
93,8
-
-
-
16,2
-93,8
-52,7
-130,3
Stockdividend uitgekeerd in 2013 Cashdividend uitgekeerd in 2013
0,4
-0,4
-
-
-
-
-
-34,2
-
-
-
-34,2
Stand per 31 december 2013
499,3
626,7
-102,3
485,8
-146,5
1.363,0
-
-
-
-
49,7
49,7
-
-
-
-
-277,4
-277,4
15,8
-
-
15,8
4,0
-
-
4,0
Direct resultaat na belastingen Indirect resultaat na belastingen Mutaties in afdekkingsreserve Mutaties in koersverschillenreserve Resultaatbestemming voorgaand boekjaar Totaalresultaat Stand per 31 december 2014
-
-
-
-146,5
146,5
-
-
-
19,8
-146,5
-81,2
-207,9
499,3
626,7
-82,5
339,3
-227,7
1.155,1
41
GECONSOLIDEERD KASSTROOMOVERZICHT (x EUR miljoen)
Toelichting
Kasstroom uit operationele activiteiten Netto resultaat Correcties voor: - Latente belastingen1 - Financieel resultaat, geen betaling of ontvangst boekjaar2 - Geactiveerde kosten - Indirect resultaat vastgoedbeleggingen - Resultaat op verkoop vastgoed - Waardeveranderingsresultaten derivaten - Impairments, afschrijvingen en amortisatie - Mutatie werkkapitaal (excl. mutatie investeringscrediteuren)
Kasstroom uit investeringsactiviteiten Onderhoudsinvesteringen (excl. geactiveerde kosten, incl. mutatie investeringscrediteuren) Uitbreidingsinvesteringen (excl. geactiveerde kosten, incl. mutatie investeringscrediteuren) Desinvesteringen
Kasstroom uit financieringsactiviteiten Nieuwe leningen Aflossingen leningen Dividend betalingen Sale-and-leaseback transacties
Mutatie liquide middelen Stand liquide middelen per 1 januari Mutatie liquide middelen verslagjaar Stand liquide middelen per 31 december 1 2
De in het boekjaar betaalde belastingen bedragen EUR 0,6 miljoen (2013: EUR 0,3 miljoen). De in het boekjaar betaalde rente bedraagt EUR 78,1 miljoen (2013: EUR 87,9 miljoen).
42
11
2014
2013
-227,7
-146,5
-23,3 5,9 -3,1 165,7 -2,6 32,9 151,1 -9,0 89,9
-69,3 3,1 -3,1 289,8 1,3 -2,1 10,6 -6,6 77,2
-52,8
-52,2
-7,1
-19,3
4,6 -55,3
20,6 -50,9
-190,5 180,3 -10,2
295,8 -376,2 -31,6 115,0 3,0
24,4
29,3
100,5 24,4 124,9
71,2 29,3 100,5
TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE JAARREKENING 1 Algemene informatie Q-Park NV (de vennootschap) is een naamloze vennootschap met beperkte aansprakelijkheid, statutair gevestigd en kantoorhoudend in Nederland. Zowel de aandelen als de schulden van de vennootschap zijn niet genoteerd aan een effectenbeurs. Q-Park kwalificeert formeel als een 'open N.V.' Aan de algemene vergadering van aandeelhouders van de vennootschap zal worden voorgesteld de statuten van de vennootschap zodanig te wijzigen als gevolg waarvan de vennootschap geen certificaten aan toonder meer kan uitgeven. Door het schrappen van deze mogelijkheid, waar geen gebruik van werd gemaakt, kwalificeert de vennootschap formeel niet meer als ‘open NV’. Daarmee sluit de formele status, na statutenwijziging, aan bij de feitelijke situatie, waar reeds in materiële zin sprake is van een ‘gesloten NV’. De geconsolideerde jaarrekening over het jaar 2014 is opgesteld door de raad van bestuur en goedgekeurd door de raad van commissarissen op 31 maart 2015 en wordt ter vaststelling aangeboden aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 21 april 2015. Alle bedragen luiden in EUR miljoenen, tenzij anders vermeld. De jaarrekening van Q-Park NV is opgesteld in overeenstemming met de International Financial Reporting Standards (IFRS), zoals deze zijn aanvaard door de Europese Unie tot en met 31 december 2014. Tevens voldoet de jaarrekening van Q-Park NV aan de bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW. Onder toepassing van artikel 402, Titel 9 Boek 2 BW is in de vennootschappelijke jaarrekening een beknopte winst- en verliesrekening opgenomen. 2 Nieuwe en gewijzigde standaarden per 1 januari 2014 Nieuwe en gewijzigde standaarden per 1 januari 2014 De toegepaste grondslagen van de financiële verslaggeving zijn consistent met die van het voorgaande boekjaar, met uitzondering van de nieuwe en gewijzigde IFRS standaarden en IFRIC interpretaties. Op het boekjaar 2014 zijn de volgende nieuwe en gewijzigde IFRS standaarden en IFRIC interpretaties van toepassing: I IFRS 10 - Geconsolideerde jaarrekening – vervangt deels IAS 27 en interpretatie SIC 12 wat betreft de bepaling van de mate van zeggenschap in andere entiteiten en de verplichting tot consolidatie. De wijzigingen in IFRS 10 definiëren een investeringsentiteit als een aparte entiteit, die vrijgesteld wordt van de boekhoudkundige consolidatievereisten. In de plaats daarvan dienen deze entiteiten hun investering in dochtermaatschappijen op basis van reële waarde te meten door de winsten verliesrekening. In overeenstemming met IFRS 10 is zeggenschap gebaseerd op het feit of de investeerder (1) overheersende zeggenschap heeft over de entiteit, (2) onderhevig is aan, en rechten heeft op, variabele rendementen uit de investering in de entiteit en (3) de mogelijkheid heeft om zijn overheersende zeggenschap te gebruiken om het bedrag van deze rendementen te beïnvloeden. De standaard heeft geen effect op Q-Park aangezien deze geen wijziging in de vastgestelde zeggenschap tot gevolg heeft. I IFRS 11 - Gezamenlijke overeenkomsten - nieuwe standaard welke voorschriften bevat omtrent de verantwoording van gezamenlijke activiteiten onder gezamenlijke zeggenschap. I IFRS 12 - Informatieverschaffing over belangen in andere entiteiten - nieuwe standaard welke voorschriften bevat omtrent de verantwoordingsinformatie over belangen in andere entiteiten. I IAS 32 - Financiële instrumenten: Presentatie - Salderen van financiële activa en financiële verplichtingen, deze wijzigingen verduidelijken de regels omtrent saldering van financiële activa en financiële passiva in de jaarrekening. Daarbij gaat het om nadere uitleg over wanneer er sprake is van een in rechte afdwingbaar recht om te salderen en wanneer er sprake is van het gelijktijdig realiseren van een financieel actief en het afwikkelen van een financiële verplichting. Aangezien Q-Park geen financiële activa en financiële passiva heeft welke in aanmerking komen voor saldering, heeft deze wijziging geen effect op de bedragen zoals opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening.
43
I
I
I
IAS 36 - Bijzondere waardeverminderingen van activa - wijziging welke de onbedoelde consequenties van IFRS 13 omtrent de toelichting van realiseerbare waarden van kasstroom genererende eenheden corrigeert. De wijziging heeft slechts betrekking op de toelichting en is niet van invloed op de financiële positie van Q-Park. IAS 39 - Financiële instrumenten: Opname en waardering - Vernieuwing van derivaten en voortzetting van hedge accounting, deze wijziging voorziet in voortzetting van hedge accounting in situaties waarin een centrale tegenpartij (als gevolg van weten/of regelgeving) in het kader van een novatie de plaats inneemt van een tegenpartij bij een derivaat dat als een afdekkingsinstrument is aangewezen. Deze wijziging heeft geen gevolgen voor de jaarrekening van Q-Park aangezien een dergelijke novatie zich niet heeft voorgedaan. IFRIC 21 - Heffingen van overheidswege - geeft nadere toelichting op de opname en verwerking van overheidsheffingen. De toepassing van deze interpretatie leidt niet tot materiële verschillen in de jaarrekening van Q-Park.
Standaarden die zijn gepubliceerd maar nog niet van kracht zijn De hiernavolgende, voor Q-Park relevante standaarden waren op de datum van publicatie van de jaarrekening uitgegeven, maar nog niet van kracht. Hier zijn alleen de standaarden en interpretaties opgesomd waarvan een redelijke verwachting bestaat dat deze bij toekomstige toepassing een impact kunnen hebben op de toelichtingen, de financiële positie of de resultaten van Q-Park. Deze standaarden en interpretaties zullen worden toegepast zodra deze van kracht zijn: I IFRS 9 - Financiële instrumenten – introductie van een nieuw kader voor classificatie en waardering van financiële vaste activa, van kracht per 1 januari 2018. I IFRS 11 - Gezamenlijke overeenkomsten - aanpassing ter verduidelijking dat de verwerving van een belang in een gezamenlijke bedrijfsactiviteit moet worden verwerkt in overeenstemming met IFRS 3 - Bedrijfscombinaties, indien deze bedrijfsactiviteit voldoet aan de definitie van een bedrijf zoals bepaald in IFRS 3, van kracht per 1 januari 2016. I IFRS 15 - Opbrengsten uit contracten met klanten - introductie van een nieuw model voor de opname van opbrengsten, welke van toepassing is op alle contracten met klanten behalve voor deze welke in het toepassingsgebied liggen van andere IFRS standaarden zoals leasing, verzekeringscontracten en financiële instrumenten, van kracht per 1 januari 2017. I IAS 1 - Presentatie van de jaarrekening - geeft bijkomende richtlijnen die het materialiteitsbegrip dat wordt gehanteerd in de toelichtingen verder verduidelijkt, van kracht per 1 januari 2016. I IAS 16 en IAS 38 - Materiële vaste activa en immateriële activa - geeft bijkomende richtlijnen voor de afschrijving van materiële vaste activa en immateriële activa, van kracht per 1 januari 2016. I IAS 19 Personeelsbeloningen – Toegezegde pensioenregelingen: Werknemersbijdragen. De onderneming verwacht dat deze veranderingen niet van materiële invloed op de jaarrekening zijn.
44
3 Overzicht van belangrijke waarderingsgrondslagen Algemeen De geconsolideerde en vennootschappelijke jaarrekening zijn gepresenteerd in euro's. De euro is zowel de presentatievaluta als de functionele valuta van Q-Park NV. Elke entiteit binnen de groep legt transacties en balansposten in de administratie vast in haar eigen functionele valuta. Consolidatie In de geconsolideerde jaarrekening zijn de financiële gegevens van Q-Park NV en de groepsmaatschappijen opgenomen waarover 'control' bestaat. Een overzicht van de groepsmaatschappijen en overige deelnemingen van de vennootschap is opgenomen in noot groepsmaatschappijen en deelnemingen. Van de voor consolidatie in aanmerking komende vennootschappen worden de activa en passiva, alsook de baten en lasten, voor 100% opgenomen. Resultaten van overgenomen deelnemingen worden in het geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat verantwoord vanaf het tijdstip van opname in de groep. Vreemde valuta De activa en passiva van de in het buitenland gevestigde groepsmaatschappijen worden ten behoeve van de consolidatie tegen de per balansdatum geldende wisselkoersen omgerekend. De hierbij optredende koersverschillen worden rechtstreeks ten gunste of ten laste van het eigen vermogen (wettelijke koersverschillenreserve) gebracht. Koersverschillen op leningen in vreemde valuta welke kwalificeren als onderdeel van de investering in de in het buitenland gevestigde groepsmaatschappijen worden (onder aftrek van latente belastingclaims) verwerkt in het eigen vermogen (wettelijke koersverschillenreserve). Overige vorderingen, schulden en liquide middelen luidende in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koersen per balansdatum. Daaruit voortvloeiende koersverschillen worden in het geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat verwerkt. Ten behoeve van het geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat worden de resultatenrekeningen van de in het buitenland gevestigde groepsmaatschappijen omgerekend tegen de gemiddelde koersen van de betrokken periode. Het nettoresultaat van deze groepsmaatschappijen is in de balans omgerekend tegen de koers per balansdatum. Het verschil tussen beide omrekeningen is in het eigen vermogen verwerkt (wettelijke koersverschillenreserve). Overzicht van de wisselkoersen die gehanteerd zijn ten behoeve van de jaarrekening:
Engelse Pond (GBP) Deense Kroon (DKK) Zweedse Kroon (SEK) Noorse Kroon (NOK)
2014 Gemiddeld
Ultimo
2013 Gemiddeld
Ultimo
1,2401 0,1341 0,1099 0,1197
1,2839 0,1343 0,1065 0,1106
1,1747 0,1341 0,1161 0,1281
1,1995 0,1341 0,1129 0,1196
45
Schattingen in de jaarrekening Voor het opstellen van de jaarrekening moeten schattingen en beoordelingen worden gemaakt die consequenties hebben voor de gerapporteerde bedragen voor activa en passiva, inkomsten en uitgaven. De belangrijkste worden hier toegelicht. Q-Park bepaalt tenminste eenmaal per jaar of een bijzondere waardevermindering van goodwill van toepassing is. Dit vraagt om een schatting van de realiseerbare waarde van de kasstroom genererende eenheden waaraan de goodwill wordt toegerekend. Aanvullend bepaalt Q-Park voor haar overige immateriële vaste activa alsmede haar materiële vaste activa in hoeverre per balansdatum sprake is van duurzame waardeveranderingen. Dit vraagt om een schatting van de realiseerbare waarde van deze vaste activa. De waarde van de vastgoedbeleggingen is gebaseerd op de door Q-Park vastgelegde uitgangspunten enerzijds, en van de schattingen en berekeningen door externe waarderingsdeskundigen anderzijds. De schattingen en berekeningen door externe waarderingsdeskundigen betreffen voornamelijk de te hanteren disconteringsfactor, de bepaling van de 'exit yield' en de ontwikkeling van de verwachte inkomsten en uitgaven op basis van de specifieke omstandigheden per locatie. De reële waarde van de in de balans opgenomen rentederivaten is gebaseerd op interne uitgangspunten en berekeningen enerzijds, en op opgaven van de verstrekkers van de derivaten anderzijds. In de berekeningen en opgaven zijn schattingen begrepen inzake rente-ontwikkelingen, alsmede schattingen omtrent aanpassingen voor 'debit valuation' en 'credit valuation'. Er is sprake van onzekerheden omtrent de uitleg van complexe fiscale regelgeving en de hoogte en het tijdstip van toekomstige belastbare winsten. Gezien het brede scala van internationale zakelijke relaties en de langlopende en complexe aard van bestaande contractuele afspraken kunnen verschillen tussen de gedane aannames en de werkelijke uitkomsten, of toekomstige wijzigingen in dergelijke aannames, leiden tot toekomstige wijzigingen. Actieve belastinglatenties uit hoofde van niet verrekende fiscale verliezen worden gevormd voor zover het waarschijnlijk is dat er fiscale winst beschikbaar zal zijn waarmee deze kunnen worden verrekend. Om het bedrag aan actieve latenties uit hoofde van niet verrekende fiscale verliezen te kunnen bepalen, is een aanzienlijke mate van beoordeling door het management noodzakelijk van het waarschijnlijke tijdstip en het niveau van toekomstige belastbare winsten, in combinatie met toekomstige fiscale planningsstrategieën. Presentatiewijzigingen
Hedge accounting rentederivaten In het boekjaar heeft Q-Park NV de verwerking van de wijzigingen in de reële waarde van rentederivaten gewijzigd. Met ingang van 1 januari 2014 past de onderneming op dit punt geen hedge accounting meer toe en verwerkt de wijzigingen in de reële waarde ten gunste (of laste) van het indirect resultaat. Hiermee samenhangend zal de tot en met 2013 opgebouwde afdekkingsreserve in eigen vermogen ten laste van het indirect resultaat worden geamortiseerd. De aanpassing in de jaarrekening ziet toe op een andere presentatie van de verwerking van wijzigingen in de reële waarde van rentederivaten, maar heeft geen impact op de hoogte van zowel het totaalresultaat als het eigen vermogen. Ultimo 2014 bedraagt het nog niet geamortiseerde deel van de afdekkingsreserve EUR -49,0 miljoen.
Mutatieoverzicht eigen vermogen Ten opzichte van de presentatie in voorgaande jaarrekening zijn de wettelijke reserves naar Nederlands recht niet meer afzonderlijk gespecificeerd in het mutatieoverzicht eigen vermogen in de geconsolideerde jaarrekening. Achtergrond is dat IFRS
46
deze wettelijke reserves niet als zodanig voorschrijft. De afdekkingsreserve en de koersverschillenreserve zijn in lijn met IFRS regelgeving specifiek in het mutatieoverzicht benoemd, de herwaarderingsreserve is toegevoegd aan de geconsolideerde reserves.
Minimale huurverplichtingen Ter verbetering van het inzicht in de totale kortlopende verplichtingen is de presentatie van het kortlopende deel van de minimale huurverplichtingen gewijzigd en gepresenteerd als onderdeel van de kortlopende verplichtingen. De vergelijkende cijfers zijn hierop aangepast. Goodwill Goodwill die bij een bedrijfscombinatie ontstaat, wordt bij eerste opname gewaardeerd tegen kostprijs, zijnde de waarde waarmee de verkrijgingsprijs het belang van de overnemende partij in de netto reële waarde van de identificeerbare activa, verplichtingen en voorwaardelijke verplichtingen overschrijdt. Na deze eerste waardering wordt goodwill gewaardeerd tegen kostprijs verminderd met eventuele geaccumuleerde bijzondere waardeverminderingen (‘impairments’). Voor de toetsing op bijzondere waardeverminderingen wordt de goodwill die is voortgekomen uit een bedrijfscombinatie vanaf de overnamedatum toegerekend aan de kasstroom genererende eenheid die naar verwachting voordeel zal halen uit de synergie in de bedrijfscombinatie. Q-Park heeft haar kasstroom genererende eenheden gedefinieerd op regioniveau, op dit niveau is ook de goodwill bepaald. Goodwill wordt jaarlijks per 31 december op bijzondere waardeverminderingen getoetst, of vaker indien gebeurtenissen of veranderingen in de omstandigheden erop wijzen dat de boekwaarde mogelijk een bijzondere waardevermindering heeft ondergaan. De bij de verwerving van bedrijfscombinaties ontstane goodwill in verband met de aanpassing van latente belastingverplichtingen van reële waarde naar nominale waarde vormt geen onderdeel van de in de impairment test te betrekken goodwill. De eventuele aanwezigheid van bijzondere waardeverminderingen van goodwill wordt bepaald door te beoordelen in hoeverre de boekwaarde van de kasstroom genererende eenheid de realiseerbare waarde van deze eenheid overtreft. Wanneer de realiseerbare waarde van de kasstroom genererende eenheid lager is dan de boekwaarde van de kasstroom genererende eenheid waaraan goodwill is toegerekend, wordt een bijzondere waardevermindering verantwoord. Bijzondere waardeverminderingen met betrekking tot goodwill worden niet in toekomstige perioden teruggenomen. Overige immateriële vaste activa De overige immateriële vaste activa betreffen kosten samenhangend met aan software gerelateerde uitgaven en de ontwikkeling van nieuwe automatiseringssystemen. Afschrijving vindt plaats op basis van de verwachte gebruiksduur. Voor de overige immateriële vaste activa worden de volgende afschrijvingstermijnen gehanteerd: I Software 3 - 5 jaar I Nieuwe automatiseringssystemen 3 - 5 jaar Vastgoedbeleggingen Q-Park kwalificeert haar vastgoed, waaronder financiële en operationele leases, in overeenstemming met IAS 40.5 en IAS 40.6 als een vastgoedbelegging omdat dit vastgoed (onroerende zaken en/of leases) wordt aangehouden om huuropbrengsten en/ of waardestijging te genereren. De ontvangen parkeergelden worden toegerekend aan het gebruik van de parkeerplaatsen en parkeerfaciliteiten in eigendom of in lease, waarmee voldaan wordt aan IAS 40.7. Q-Park biedt geen belangrijke aanvullende diensten aan naast het beschikbaar stellen van parkeercapaciteit. Hiermee is voldaan aan de randvoorwaarden die IAS 40 stelt aan het kwalificeren van vastgoed als een vastgoedbelegging. Omwille van een eenduidige verwerking binnen de groep worden
47
alle parkeerfaciliteiten van de groep op eenzelfde wijze gekwalificeerd en in overeenstemming met de bepalingen in IAS 40 verwerkt. Tot vastgoedbeleggingen worden gerekend alle juridische eigendommen, concessies en erfpachtconstructies, financiële leasecontracten en operationele leasecontracten waarin parkeeractiviteiten worden ontplooid, waarbij de classificatie als volgt wordt bepaald: I Juridische eigendommen zijn alle vastgoedbeleggingen welke volledig (inclusief grond) in eigendom zijn van Q-Park. I Erfpachtconstructies zijn alle vastgoedbeleggingen waarbij sprake is van een (eindige) erfpacht of een vergelijkbare constructie (bijv. opstalrecht). I Concessies zijn alle Franse objecten waarbij een (eindige) concessie is afgegeven voor het gebruik van de ondergrond. I Leasecontracten betreffen alle vastgoedbeleggingen welke voor een van te voren vastgestelde periode zijn gehuurd. Leasecontracten kunnen worden onderverdeeld in contracten mét en zonder beschermingsconstructies. Vastgoedbeleggingen worden bij verwerving verantwoord tegen aanschafwaarde, inclusief eventuele transactiekosten, met reële waarde als vervolgwaardering na eerste verantwoording. Deze reële waarde van vastgoedbeleggingen wordt jaarlijks door onafhankelijke externe taxateurs (in 2014 en 2013: DTZ) vastgesteld, met uitzondering van de leasecontracten met een initiële looptijd korter dan 15 jaar en in het boekjaar aan de portefeuille toegevoegde leasecontracten. Desinvesteringen worden verantwoord bij verkoop of permanente buitengebruikstelling. De jaarlijkse waardeveranderingen van de vastgoedbeleggingen worden, evenals eventuele resultaten in verband met verkoop of contractbeëindiging van vastgoedbeleggingen, in het geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat verantwoord als onderdeel van het indirecte resultaat. De reële waarde is niet bepaald aan de hand van waarneembare markttransacties vanwege de aard van de vastgoedbeleggingen en het gebrek aan voldoende vergelijkbare marktgegevens. In plaats daarvan wordt door de onafhankelijke externe taxateurs een model gehanteerd in overeenstemming met internationale waardebepalingsrichtlijnen. Voor alle juridische eigendommen en erfpachtconstructies wordt een huurwaardekapitalisatie calculatie uitgevoerd ter vaststelling van het in de reële waarde begrepen vastgoedelement. Aanvullend wordt voor iedere vastgoedbelegging het in de reële waarde begrepen operationele element berekend als de contante waarde van de direct aan de vastgoedbelegging toerekenbare toekomstige opbrengsten, kosten (exclusief erfpachtcanons) en investeringen, welke contant worden gemaakt op basis van een object-specifieke disconteringsvoet, en waarbij aan de leasecontracten de minimale huurverplichtingen worden toegevoegd om te komen tot de verantwoorde reële waarde. De looptijd in het model is gemaximeerd op 15 jaar, aangevuld met een restwaarde. Voor zover de werkelijk resterende contractduur kleiner is dan 15 jaar, wordt deze werkelijk resterende contractduur in het model verwerkt. Lease contracten met een initiële looptijd korter dan 15 jaar worden intern gewaardeerd op basis van een vergelijkbaar contante waardemodel. Vastgoedbeleggingen in ontwikkeling worden eveneens gewaardeerd tegen reële waarde. Voor zover er in de ontwikkelingsof aanloopfase van vastgoedbeleggingen in ontwikkeling een onvoldoende betrouwbare inschatting van toekomstige kasstromen kan worden gemaakt en dus de reële waarde niet voldoende betrouwbaar kan worden vastgesteld, wordt de reële waarde gelijk gesteld aan de cumulatief tot aan balansdatum bestede verwervingskosten. Aan de vastgoedbeleggingen in ontwikkeling toe te rekenen bouwrente wordt geactiveerd. Over vastgoedbeleggingen wordt niet afgeschreven.
48
Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs, verminderd met lineaire afschrijvingen gebaseerd op de verwachte gebruiksduur en rekening houdend met de verwachte restwaarde. Voor de materiële vaste activa wordt een afschrijvingstermijn gehanteerd van 5 – 15 jaar. Deelnemingen en vooruitbetaalde kosten Deelnemingen waarin invloed van betekenis kan worden uitgeoefend, worden gewaardeerd op basis van equity-methode bij toepassing van de door Q-Park gehanteerde waarderings- en resultaatbepalingsgrondslagen. Invloed van betekenis wordt in ieder geval verondersteld aanwezig te zijn bij het kunnen uitbrengen van 20% of meer van de stemrechten in de algemene vergadering. De waardering van deelnemingen waarin invloed van betekenis kan worden uitgeoefend wordt berekend volgens de grondslagen die gelden voor deze jaarrekening. Indien de waardering van een deelneming volgens equity-methode negatief is, wordt deze op nihil gewaardeerd. Indien en voor zover Q-Park NV in deze situatie geheel of gedeeltelijk instaat voor de schulden van de deelneming, dan wel het stellige voornemen heeft de deelneming tot betaling van haar schulden in staat te stellen, wordt een voorziening getroffen. De eerste waardering van gekochte deelnemingen is gebaseerd op de reële waarde van de identificeerbare activa en passiva op het moment van acquisitie. Deelnemingen waarop geen invloed van betekenis kan worden uitgeoefend, worden geclassificeerd als financieel instrument en gewaardeerd tegen reële waarde. De vooruitbetaalde kosten worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs. Actieve belastinglatenties Onder deze post zijn de vorderingen in verband met compensabele verliezen opgenomen, gewaardeerd tegen de belastingtarieven waartegen deze posten in de toekomst naar verwachting zullen worden afgerekend. Vorderingen in verband met compensabele verliezen worden uitsluitend opgenomen indien en voor zover voldoende fiscale winsten verwacht worden ter compensatie van de verantwoorde latente belastingvorderingen of indien er sprake is van voldoende latente belastingverplichtingen vanwege belastbare tijdelijke verschillen. Salderen van actieve en passieve belastinglatenties vindt plaats indien deze vallen binnen een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting en voor zover de termijnen waarbinnen realisatie wordt verwacht samenvallen. Uitgestelde winstbelastingvorderingen en –verplichtingen worden gesaldeerd indien er een in rechte afdwingbaar recht bestaat om actuele winstbelastingvorderingen te salderen met actuele winstbelastingverplichtingen en de uitgestelde belastingen verband houden met dezelfde belastbare entiteit en dezelfde belastingautoriteit. Vaste activa aangehouden ter verkoop Voor zover vaste activa door de onderneming formeel zijn aangemerkt als ‘Vaste activa aangehouden voor verkoop’, worden deze separaat in de balans gepresenteerd als onderdeel van de vlottende activa. Waardering van vastgoedbeleggingen aangehouden ter verkoop vindt plaats op basis van reële waarde verminderd met transactiekosten. Voor overige vaste activa aangehouden voor verkoop geldt dat deze worden gewaardeerd op de laagste van de boekwaarde en de reële waarde na aftrek van verkoopkosten.
49
Vorderingen De vorderingen worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, indien van toepassing onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen voor het risico van oninbaarheid. Liquide middelen Kasmiddelen en kasequivalenten omvatten kassaldi en vrij opeisbare deposito’s. Kasequivalenten zijn zeer liquide korte termijn instrumenten, die onmiddellijk kunnen worden omgezet in vaststaande kasgeldbedragen en waarvan het risico nihil is. Eigen vermogen
Algemeen Aandelen worden als eigen vermogen aangemerkt. Externe kosten die direct kunnen worden toegerekend aan de uitgifte van nieuwe aandelen worden op de overige reserves in mindering gebracht. Afdekkingsreserve Wijzigingen in de reële waarde van de rentederivaten die tot en met 2013 zijn aangemerkt als kasstroomafdekking (‘cashflow hedge’) en die aan de criteria van hedge accounting voldeden, werden tot en met 2013 rechtstreeks in het eigen vermogen (afdekkingreserve) opgenomen voor zover de afdekking effectief was. Samenhangend met het besluit van de onderneming om vanaf boekjaar 2014 geen hedge accounting meer toe te passen op de wijzigingen in de reële waarde van de rentederivaten, wordt de cumulatief tot en met 31 december 2013 opgebouwde reserve vanaf boekjaar 2014 op basis van de looptijd van de rentederivaten geamortiseerd ten laste van het indirect resultaat. Koersverschillenreserve In de koersverschillenreserve worden de koersverschillen die voortvloeien uit de omrekening van de jaarrekeningen van buitenlandse dochterondernemingen verwerkt. Daarnaast worden in de koersverschillenreserve de nog niet gerealiseerde resultaten op in het verleden aangehouden valutaderivaten verantwoord. Langlopende verplichtingen
Voorzieningen Voorzieningen worden getroffen indien Q-Park een huidige (contractuele of feitelijke) verplichting heeft als gevolg van een gebeurtenis in het verleden. Een voorziening wordt alleen getroffen voor zover een betrouwbare schatting gemaakt kan worden van de verplichting en het waarschijnlijk is dat een dergelijke verplichting betaald moet worden. De exacte omvang en het tijdstip van de uitgaande kasstroom zijn echter onzeker. De last die met een voorziening samenhangt, wordt opgenomen in het overzicht van het totaalresultaat. Indien het effect van de tijdwaarde van geld significant is, worden de voorzieningen contant gemaakt tegen een disconteringsvoet (voor belasting). De toename in een contant gemaakte voorziening wegens het verstrijken van tijd wordt als financieel resultaat verantwoord. Latente belastingverplichtingen De latente belastingverplichtingen in verband met tijdelijke verschillen tussen fiscale en commerciële waardering van activa en passiva zijn gewaardeerd tegen de belastingtarieven waartegen deze verschillen in de toekomst naar verwachting zullen worden afgerekend. Voor zover de latente belastingen in verband met de tijdelijke verschillen resulteren in een actiefpost, zijn deze niet verantwoord als onderdeel van de latente belastingverplichtingen, maar als onderdeel van de actieve belastinglatenties.
50
Huurverplichtingen Langlopende schulden uit hoofde van erfpacht- en/of huurverplichtingen van vastgoedbelegging worden – uitsluitend voor zover er sprake is van vaste, onomkeerbare verplichtingen – in de balans opgenomen tegen de contante waarde. Deze contante waarde wordt bepaald op basis van de effectieve rentevoet voor deze verplichtingen. De rentelasten samenhangend met deze verplichtingen worden in het directe resultaat opgenomen als onderdeel van de kosten vastgoedbeleggingen uit hoofde van operationele en financiële lease. De variabele (omzetafhankelijke) component van de huurverplichtingen wordt niet op basis van bovenstaande verwerkingswijze in de balans verwerkt, maar wordt rechtstreeks in het overzicht van het totaalresultaat verwerkt in het jaar dat deze verplichting definitief geworden is. De verantwoorde minimale huurverplichtingen in de balans zijn gebaseerd op de meest actuele inschattingen van deze huurverplichtingen. De op deze wijze bepaalde omvang van de minimale huurverplichtingen is, vanwege het ontbreken van de noodzakelijke detailinformatie, op elementen niet conform de theoretische definities in IAS 17. De onzekerheid in de minimale huurverplichtingen heeft verder geen impact op het resultaat na belastingen en op het eigen vermogen in het boekjaar of in voorgaande boekjaren.
Geldleningen Geldleningen worden tegen geamortiseerde kostprijs verantwoord. Kosten voor het afsluiten van leningen en vooruitbetaalde rentekosten en financieringskosten worden op de leningen in mindering gebracht en volgens de effectieve rentemethode over de looptijd van de leningen ten laste van het resultaat gebracht. Aflossingen binnen een jaar na balansdatum worden als een afzonderlijke post onder de kortlopende schulden gepresenteerd. Financiële instrumenten Q-Park gebruikt afgeleide financiële instrumenten (‘derivaten’) zoals ‘Interest Rate Swaps’ (IRSs) om de risico’s van rentebewegingen af te dekken. Bij het aangaan van deze derivaten wordt de afdekkingsrelatie door Q-Park formeel aangewezen en gedocumenteerd. Voorts documenteert Q-Park bij het aangaan van contracten de doelstellingen inzake risicomanagement en de strategie waaronder de verschillende afdekkingstransacties worden uitgevoerd. Financiële derivaten worden initieel in de balans opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de reële waarde op iedere balansdatum. De wijze van verantwoording van daaruit voortvloeiende baten of lasten hangt af van de aard van de post die afgedekt wordt. De afdekkingen hebben betrekking op het risico van mogelijke variabiliteit van kasstromen verbonden met een opgenomen actief of verplichting of een verwachte transactie, of het valutarisico van een niet in de balans verwerkte aangegane verplichting. Samenhangend met het besluit van de onderneming om vanaf boekjaar 2014 geen hedge accounting meer toe te passen op de wijzigingen in de reële waarde van de rentederivaten, wordt de cumulatief tot en met 31 december 2013 opgebouwde reserve vanaf boekjaar 2014 op basis van de looptijd van de rentederivaten geamortiseerd ten laste van het indirect resultaat. Wijzigingen in de reële waarde van de rentederivaten worden met ingang van boekjaar 2014 eveneens ten gunste of laste van het indirect resultaat verwerkt. Kortlopende verplichtingen De kortlopende verplichtingen worden opgenomen tegen geamortiseerde kostprijs. Deze ligt gewoonlijk in lijn met het nominale bedrag.
51
Direct en indirect resultaat Q-Park maakt in haar geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat onderscheid tussen direct en indirect resultaat. Het direct resultaat voor belastingen betreft het resultaat bestaande uit de netto omzet minus bedrijfskosten (waaronder de kosten vastgoedbeleggingen uit hoofde van operationele en financiële lease) en financiële baten en lasten. Het indirect resultaat voor belastingen omvat met name herwaarderingsresultaten op vastgoedbeleggingen, verkoopresultaten, resultaten in verband met beëindigde of te beëindigen vastgoedbeleggingen (concessies, leasecontracten), impairments op goodwill, wijzigingen in de reële waarde van rentederivaten en het effect van amortisatie van de cumulatief opgebouwde afdekkingsreserve. Resultaatbepaling De kosten worden bepaald met inachtneming van de hiervoor vermelde grondslagen van waardering en toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Winsten worden verantwoord in het jaar waarin de diensten zijn verleend. Verliezen worden in aanmerking genomen in het jaar waarin deze bekend zijn. Opbrengstverantwoording Onder de omzet worden de netto-opbrengsten (exclusief omzetbelasting) wegens de in het verslagjaar aan derden in rekening gebrachte bedragen voor verleende diensten verantwoord. De verantwoorde omzet bestaat uit: I Parkeergelden; parkeeropbrengsten (kort parkeren en abonnementen) uit door Q-Park geëxploiteerde parkeerfaciliteiten. I Control fees; opbrengsten ten gunste van Q-Park uit hoofde van handhaving van betaald parkeren (parkeerboetes) op of in parkeerfaciliteiten van Q-Park en/of derden. I Beheer- en adviesvergoedingen; betreft vaste en variabele vergoedingen voor het operationele beheer van parkeerfaciliteiten voor derden. I Huuropbrengsten; huuropbrengsten uit door derden geëxploiteerde parkeerfaciliteiten welke in eigendom zijn van Q-Park, alsmede opbrengsten uit de verhuur van specifieke ruimten in parkeergarages. I Overige opbrengsten; betreft alle niet in bovenstaande categorieën begrepen overige opbrengsten. Afschrijvingen De afschrijvingen geschieden tijdsevenredig op basis van de verwachte gebruiksduur. Financieel resultaat Het financieel resultaat omvat zowel de financiële lasten als de financiële baten. Onder de financiële lasten zijn de rentekosten op leningen en op afgesloten rentederivaten verantwoord, alsmede de geamortiseerde herfinancieringskosten. Onder de financiële baten zijn de renteopbrengsten op uitstaande liquiditeiten verantwoord. Belastingen De vennootschapsbelasting wordt berekend op basis van het resultaat vóór belastingen, rekening houdend met niet in de belastingheffing betrokken bestanddelen alsmede (gedeeltelijk) niet aftrekbare kosten. Met te ontvangen belasting wordt alleen rekening gehouden indien het redelijkerwijs te verwachten is dat de verliezen zullen kunnen worden gecompenseerd. De actuele belasting is het verwachte te betalen of te ontvangen bedrag over het resultaat voor belasting tegen de belastingtarieven die op balansdatum van kracht zijn inclusief aanpassingen ten aanzien van de te betalen belastingen over voorgaande jaren.
52
Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode, waarbij voor de herleiding van de mutatie in de liquide middelen wordt uitgegaan van het netto resultaat. Activa/passiva transacties zijn gepresenteerd als acquisities en desinvesteringen in het jaar van betaling. Als gevolg hiervan komen de getoonde kasstromen niet overeen met de mutaties zoals die uit de geconsolideerde balans blijken.
53
4 Acquisities In het verslagjaar heeft Q-Park via haar Zweedse dochteronderneming per 1 november 2014 100% van de aandelen verworven in Mobil Park AB, een middelgrote parkeeronderneming in Zweden. In het kader van IFRS 3 Bedrijfscombinaties is deze acquisitie geclassificeerd als een ‘business combination'. 'Control' is verkregen middels overname van het volledige aandelenkapitaal. Als gevolg van deze acquisitie heeft Q-Park in Zweden haar marktaandeel uitgebreid en verwacht Q-Park schaal- en efficiëntievoordelen te realiseren. De reële waarde van de identificeerbare activa en veplichtingen op de overnamedatum is als volgt: (x EUR miljoen)
VASTE ACTIVA Overige immateriële vaste activa Vastgoedbeleggingen
EIGEN VERMOGEN 3,1 1,5 LANGLOPENDE VERPLICHTINGEN 4,6 Latente belastingverplichtingen
3,2
0,9 0,9
VLOTTENDE ACTIVA Vorderingen Liquide middelen
KORTLOPENDE VERPLICHTINGEN 1,4 Schulden aan leveranciers en handelskredieten 0,9 Overige schulden en overlopende passiva 2,3
1,4 1,4 2,8
TOTAAL ACTIVA
6,9 TOTAAL EIGEN VERMOGEN EN PASSIVA
6,9
De boekwaarde van de overgenomen activa en verplichtingen vóór reële waarde aanpassingen bedroeg EUR 0,5 miljoen. De acquisitieprijs voor Mobil Park AB bedroeg EUR 3,2 miljoen waarin EUR 44.000 aan transactiekosten is begrepen. In het verslagjaar 2014 heeft Mobil Park AB een bijdrage van EUR -35.000 aan het netto resultaat geleverd. In het verslagjaar 2013 heeft Q-Park 'control' verkregen over de Nederlandse vennootschap Q-Park Heerlen BV. In 2014 heeft Q-Park het volledig aantal aandelen van Q-Park Heerlen BV in eigendom van de andere aandeelhouder overgenomen. In het kader van IFRS 3 Bedrijfscombinaties is deze acquisitie geclassificeerd als een ‘asset deal'. Gelet op de beperkte omvang van de transactie is hieromtrent geen nadere toelichting opgenomen.
54
5 Goodwill en overige immateriële vaste activa Het verloop van de goodwill en de overige immateriële vaste activa is opgenomen in de tabel.
Goodwill
Overige immateriële vaste activa
Totaal immateriële vaste activa
522,0 -287,2 234,8
29,2 -22,7 6,5
551,2 -22,7 -287,2 241,3
-8,6
3,4 -3,6 -
3,4 -3,6 -8,6
Kostprijs Afschrijvingen Impairments Boekwaarde per 31 december 2013
502,1 -275,9 226,2
32,6 -26,3 6,3
534,7 -26,3 -275,9 232,5
Wijzigingen in boekwaarde: - Investeringen - Acquisities - Afschrijvingen - Impairment - Koersverschillen
-133,1 -8,5
6,8 3,1 -2,8 -5,2 -
6,8 3,1 -2,8 -138,3 -8,5
Kostprijs Afschrijvingen Impairments Boekwaarde per 31 december 2014
488,3 -403,7 84,6
42,5 -29,1 -5,2 8,2
530,8 -29,1 -408,9 92,8
(x EUR miljoen)
Kostprijs Afschrijvingen Impairments Boekwaarde per 1 januari 2013 Wijzigingen in boekwaarde: - Investeringen - Afschrijvingen - Koersverschillen
Goodwill Kasstroom genererende eenheid In 2014 heeft Q-Park de in 2013 geimplementeerde clusterstructuur verder vorm gegeven en deels aangepast. Hiermee samenhangend is de term 'cluster' vervangen door 'regio'. De regio's worden aangestuurd door verantwoordelijke regiodirecties bestaande uit een algemeen regiodirecteur en een financieel regiodirecteur. Management in de landen wordt aangestuurd door, rapporteert aan en wordt beoordeeld door de regiodirecties. Samenhangend met deze management structuur maken de activiteiten in België vanaf 1 januari 2015 onderdeel uit van de regio 'Zuid' (tot en met 2014: regio 'Mid'). Naar aanleiding van het voorgaande definieert Q-Park haar kasstroom genererende eenheden op het niveau van de regio's.
55
De regiostructuur kan als volgt worden toegelicht: I Regio 'Mid' - Nederland en Duitsland; I Regio 'West' - Groot-Brittannië en Ierland; I Regio 'Zuid' - Frankrijk en België; I Regio 'Noord' - Denemarken, Zweden, Noorwegen en Finland. De in deze noot opgenomen informatie per regio is gebaseerd op de genoemde structuur. Waar van toepassing, zijn de vergelijkende cijfers in deze noot over 2013 op dit punt aangepast. Impairment calculaties De goodwill impairment calculaties worden jaarlijks uitgevoerd in overeenstemming met IAS 36, waarbij per kasstroom genererende eenheid (regio) de boekwaarde wordt getoetst aan de realiseerbare waarde. De realiseerbare waarde is te definiëren als de hoogste van de opbrengstwaarde volgens ‘value in use’ (VIU) methodiek en de opbrengstwaarde volgens ‘fair value less costs of disposal’ (FVLCD) methodiek. De uitgewerkte FVLCD calculatie wordt aanvullend door een extern deskundige getoetst aan de markt. IFRS 13 onderscheid de volgende drie waarderingsmethoden: I Niveau 1: Onaangepaste genoteerde prijzen in actieve markten voor identieke activa en verplichtingen; I Niveau 2: Genoteerde prijzen voor soortgelijke activa en verplichtingen in actieve markten of gegevens die gebaseerd zijn op of ondersteund worden door waarneembare marktgegevens; I Niveau 3: Niet-waarneembare gegevens voor het bepalen van de reële waarde van een actief of verplichting. De gehanteerde FVLCD calculatie classificeert als 'niveau 3'. De in 2014 gehanteerde FVLCD methodiek sluit inhoudelijk aan op de in voorgaand jaar gehanteerde methodiek welke in de jaarrekening 2013 als 'VIU' werd aangeduid. Naar de huidige inzichten was ook in voorgaand jaar de term 'FVLCD' voor deze calculatie meer voor de hand liggend geweest. Feitelijk is in beide jaren derhalve de FVLCD leidend geweest. De gewijzigde benaming heeft overigens verder geen invloed op resultaat en vermogen per ultimo 2013 en 2014. Uit de impairment analyse in boekjaar 2013 bleek dat, mede vanwege het op dat moment nog ontbreken van relevante markttransacties en kansen in de (parkeer)markt, de intern opgestelde FVLCD calculatie relevanter was dan de (beperkte) externe marktinformatie. In 2014 heeft, mede vanwege het beschikbaar komen van informatie over een aantal relevante transacties in de markt, de externe markt toets de interne calculatie bevestigd. In de impairment calculaties worden de in de ondernemingsplannen ingerekende toekomstige operationele en investeringskasstromen voor een periode van vijf jaar contant gemaakt. De calculaties kunnen in drie delen worden gesplitst: I de kasstromen in de eerste 4 jaar zijn gebaseerd op de meest recente ondernemingsplannen; I in jaar 5 worden de kasstromen voor jaar 1 tot en met 4 genormaliseerd en geïndexeerd; I de restwaarde wordt berekend door de kasstroom in jaar 5 te delen door de gemiddelde vermogenskostenvoet (WACC) minus ingerekende groei (WACC – g). De groei in de restwaarde is gebaseerd op inflatieverwachtingen. Het totaal van de drie componenten wordt tegen de gemiddelde vermogenskostenvoet (WACC) van iedere kasstroom genererende eenheid contant gemaakt.
56
Boekwaarde en goodwill impairment resultaat Het goodwill impairment resultaat over 2014 bedraagt EUR -133,1 miljoen (2013: nihil). Het goodwill impairment resultaat is met name veroorzaakt door bijgestelde kasstroomprognoses. De boekwaarde van de goodwill ultimo boekjaar en het goodwill impairment resultaat in het boekjaar zijn opgenomen in de tabel. Regio 'Mid'
Regio 'West'
Goodwill per 1 januari Impairment resultaat Koersverschillen
-
6,3 -6,4 0,1
54,9 -27,1 -
165,0 -99,6 -8,6
226,2 -133,1 -8,5
Goodwill per 31 december
-
-
27,8
56,8
84,6
(x EUR miljoen)
Regio 'Zuid' Regio 'Noord'
Totaal
De bij de verwerving van bedrijfscombinaties ontstane goodwill in verband met de aanpassing van latente belastingverplichtingen van reële waarde naar nominale waarde vormt geen onderdeel van de in de impairment test te betrekken goodwill. Ultimo boekjaar bedroeg deze goodwill EUR 27,8 miljoen (2013: EUR 90,6 miljoen). Het bedrag ad EUR 27,8 miljoen heeft volledig betrekking op regio 'Zuid'. Veronderstellingen en gevoeligheidsanalyses De belangrijkste veronderstellingen zoals gehanteerd in de goodwill impairment calculatie zijn opgenomen in de tabel. Kasstroom genererende eenheid
Pre tax WACC 2013 2014
Groei restwaarde 2013 2014
Regio 'Mid' Regio 'West' Regio 'Zuid' Regio 'Noord'
8,0% 8,1% 9,0% 8,4%
8,2% 8,4% 9,5% 8,7%
2,0% 2,0% 2,0% 2,0%
2,0% 2,0% 2,0% 2,0%
Totaal
8,4%
8,7%
2,0%
2,0%
57
In de tabel is voor een tweetal scenario’s, op basis van het FVLCD model, een gevoeligheidsanalyse opgenomen welke inzicht geeft in de impact op het impairment resultaat 2014 van wijzigingen in de WACC en groeiveronderstellingen.
Kasstroom genererende eenheid (x EUR miljoen)
Aanpassing Aanpassing groei WACC restwaarde plus 0,25% van 2,0% naar 1,5%
Regio 'Mid' Regio 'West' Regio 'Zuid' Regio 'Noord'
-14,5
-23,3
Totaal
-14,5
-23,3
Een verhoging van de WACC met 0,25% zou een impact hebben op het impairment resultaat van EUR -14,5 miljoen (2013: EUR -16,1 miljoen). Een aanpassing van de groei in de restwaarde van 2,0% naar 1,5% zou een impact hebben op het impairment resultaat ter hoogte van EUR -23,3 miljoen (2013: EUR -11,5 miljoen). Vanwege het feit dat de volledige goodwill voor regio 'Zuid' bestaat uit de voorgaand toegelichte, niet in de impairment test te betrekken goodwill, hebben aanpassingen in WACC of groeiveronderstellingen geen invloed op het impairment resultaat 2014. Bij het bepalen van de impact zoals weergegeven in voorgaande tabel is geabstraheerd van het mogelijk effect dat de aanpassingen zouden hebben op de waarde van de vastgoedbeleggingen. Overige immateriële vaste activa De investeringen in overige immateriële vaste activa houden verband met de acquisitie van Mobil Park AB enerzijds, en met de investeringen in software anderzijds. De impairment in boekjaar 2014 houdt verband met een rationalisatie in Q-Park's IT programma, welke heeft geleid tot een afboeking op enkele IT projecten.
58
6 Vastgoedbeleggingen Het verloop van de vastgoedbeleggingen is toegelicht in de tabel.
(x EUR miljoen)
Boekwaarde per 1 januari 2013 Wijzigingen in boekwaarde: - Onderhoudsinvesteringen in vastgoedbeleggingen - Uitbreidingsinvesteringen in vastgoedbeleggingen - Uitbreidingen door acquisitie entiteiten - Desinvesteringen in vastgoedbeleggingen - Verloop geactiveerde huurverplichtingen vanwege tijdseffect - Huurverplichtingen nieuwe contracten - Herwaardering boekjaar - Overboekingen activa aangehouden voor verkoop - Reallocaties van/naar vaste activa - Koersverschillen - Overige Boekwaarde per 31 december 2013
Overige mutaties Marktwaarde Vaste activa marktwaarde Vastgoed vastgoed aangehouden naar beleggingen in Minimale huur beleggingen ter verkoop balanswaarde ontwikkeling verplichtingen
Totaal vastgoed beleggingen
3.373,7
-119,3
-
20,3
2.028,3
5.303,0
34,0
-
-
3,9
-
37,9
19,3
-
-
-
-
19,3
-
-
-
-
-
-
-137,5
-
-
-1,7
-
-139,2
-
-
-
-
-48,9
-48,9
-
-
-
-
313,2
313,2
-292,0 -
-5,8
-
-
-
-292,0 -5,8
16,5
-
-
-16,0
-
0,5
-24,3 -
-
-
-0,3 -
-24,6 18,7
-49,2 18,7
2.989,7
-125,1
-
6,2
2.286,7
5.157,5
59
(x EUR miljoen)
Boekwaarde per 31 december 2013 Wijzigingen in boekwaarde: - Onderhoudsinvesteringen in vastgoedbeleggingen - Uitbreidingsinvesteringen in vastgoedbeleggingen - Uitbreidingen door acquisitie entiteiten - Desinvesteringen in vastgoedbeleggingen - Verloop geactiveerde huurverplichtingen vanwege tijdseffect - Huurverplichtingen nieuwe contracten - Herwaardering - Reallocaties van/naar vaste activa - Koersverschillen - Overige Boekwaarde per 31 december 2014
60
Overige mutaties Vaste activa marktwaarde Vastgoed aangehouden naar beleggingen in Minimale huur Marktwaarde ter verkoop balanswaarde ontwikkeling verplichtingen
Totaal vastgoed beleggingen
2.989,7
-125,1
-
6,2
2.286,7
5.157,5
34,4
-
-
3,3
-
37,7
5,6
-
-
-
-
5,6
1,5
-
-
-
-
1,5
-189,3
125,1
-
-1,1
-
-65,3
-
-
-
-
-58,6
-58,6
-
-
-
-
335,0
335,0
-161,2 7,2
-
-5,6
-2,1
-
-161,2 -0,5
6,7 -
-
-
-0,2
35,1 0,6
41,8 0,4
2.694,6
-
-5,6
6,1
2.598,8
5.293,9
Marktwaarde In de tabel is de marktwaarde naar intern en extern gewaardeerde objecten, alsmede naar objecttype opgenomen. De in de tabel opgenomen marktwaarde van de extern getaxeerde vastgoedbeleggingen sluit aan op de totale marktwaarde volgens de taxaties van de externe taxateur. 2014
2013
Marktwaarde extern getaxeerde vastgoedbeleggingen Marktwaarde intern getaxeerde vastgoedbeleggingen
2.626,8 67,8
2.922,4 67,3
Totale marktwaarde
2.694,6
2.989,7
Waarvan juridische eigendommen Waarvan concessies Waarvan erfpachtconstructies Waarvan leasecontracten met beschermingsconstructies Waarvan overige leasecontracten
1.215,7 456,9 300,1 222,2 499,7
1.443,7 502,8 314,2 247,4 481,6
Totale marktwaarde
2.694,6
2.989,7
(x EUR miljoen)
Waarderingsmethodiek Te onderscheiden waarderingsmethoden: I Niveau 1: Onaangepaste genoteerde prijzen in actieve markten voor identieke activa en verplichtingen; I Niveau 2: Genoteerde prijzen voor soortgelijke activa en verplichtingen in actieve markten of gegevens die gebaseerd zijn op of ondersteund worden door waarneembare marktgegevens; I Niveau 3: Niet-waarneembare gegevens voor het bepalen van de reële waarde van een actief of verplichting. Niveau 1
Niveau 2
Niveau 3
Totaal
Tegen marktwaarde opgenomen vastgoedbeleggingen en vastgoedbeleggingen in ontwikkeling
-
-
2.694,6
2.694,6
Totaal
-
-
2.694,6
2.694,6
(x EUR miljoen)
De in de waardering van de vastgoedbeleggingen opgenomen inkomende en uitgaande kasstromen zijn gebaseerd op de omzet, kosten in verband met operationele en financiële lease en overige exploitatiekosten zoals opgenomen in het geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat, alsmede op de in het geconsolideerd kasstroomoverzicht opgenomen onderhoudsinvesteringen. De in de waardering van de vastgoedbeleggingen opgenomen disconteringsvoet is per object verschillend, waarbij in de opbouw van de disconteringsvoet door de externe taxateurs rekening wordt gehouden met alle relevante aspecten, zoals de aard van het object, de locatie, de functie (multifunctionele locaties, treinstations, ziekenhuizen en vliegvelden), de staat van onderhoud en de kasstroomontwikkelingen.
61
Meer specifiek is de disconteringsvoet opgebouwd uit de risicovrije interestvoet per land, plus - indien van toepassing - een opslag voor in de kasstromen opgenomen groeiverwachtingen. Aanvullend bevat de disconteringsvoet opslagen zoals toegelicht in de volgende tabel.
Vastgoedrisico (van eigendom tot lease) Objecttype risico (van straatparkeren tot ondergrondse faciliteit) Functie risico (van multifunctioneel tot monofunctioneel) Ontwikkelingsrisico (van laag tot hoog) Object specifiek risico (van zeer goed tot zeer slecht)
2014
2013
0,00% - 3,00% 0,75% - 1,25% 0,00% - 2,00% 0,00% - 4,00% 0,00% - 3,00%
0,00% - 3,00% 0,75% - 1,25% 0,00% - 2,00% 0,00% - 4,00% 0,00% - 3,00%
In de volgende tabel zijn de in de waarderingen gehanteerde gewogen gemiddelde disconteringsvoet en het aanvangsrendement per regio opgenomen. Disconteringsvoet 2013 2014
Aanvangsrendement 2013 2014
Regio 'Mid' Regio 'West' Regio 'Zuid' Regio 'Noord'
9,1% 9,9% 7,7% 9,6%
9,5% 9,4% 8,2% 9,4%
6,2% 6,4% 6,0% 5,9%
5,9% 6,1% 5,6% 5,8%
Totaal
8,8%
9,0%
6,2%
5,8%
Uit de tabel blijkt dat de disconteringsvoeten van objecten zowel naar boven als naar beneden bijgesteld zijn. Per saldo is de (gewogen gemiddelde) disconteringsvoet voor de operationele component in totalen iets gedaald. Naast aanpassingen in de disconteringsvoet heeft de externe taxateur tevens aanpassingen in het aanvangsrendement van de vastgoedcomponent doorgevoerd. Zoals uit de tabel blijkt, hebben de aanpassingen van het aanvangsrendement per saldo geresulteerd in een bijstelling van 5,8% (gewogen gemiddeld) in 2013 naar 6,2% (gewogen gemiddeld) in 2014. Herwaarderingsresultaat Het herwaarderingsresultaat over 2014 bedraagt EUR -161,2 miljoen (2013: EUR -292,0 miljoen). Het herwaarderingsresultaat is met name veroorzaakt door bijgestelde kasstroomprognoses. De tabel geeft inzicht in het herwaarderingsresultaat per regio. (x EUR miljoen)
Herwaardering 2013 2014
Regio 'Mid' Regio 'West' Regio 'Zuid' Regio 'Noord' Totaal
-47,8 -8,2 -83,1 -22,1 -161,2
62
-159,8 -24,5 -68,6 -39,1 -292,0
Gevoeligheden Een gevoeligheidsanalyse welke inzicht geeft in de impact van wijzigingen in de disconteringsvoet en aanvangsrendement op de reële waarde van de vastgoedbeleggingen is opgenomen in de tabel. (x EUR miljoen)
Disconteringsvoet -0,5% +0,5%
Aanvangsrendement -0,5% +0,5%
Regio 'Mid' Regio 'West' Regio 'Zuid' Regio 'Noord'
19,6 13,5 23,8 10,5
-18,2 -12,6 -22,2 -9,9
72,9 11,8 20,3 4,5
-61,7 -10,1 -17,1 -3,8
Totaal
67,4
-62,9
109,5
-92,7
Overige toelichtingen Zoals opgenomen in noot goodwill en overige immateriële vaste activa, kan de actuele regiostructuur als volgt worden toegelicht: I Regio 'Mid' - Nederland en Duitsland; I Regio 'West' - Groot-Brittannië en Ierland; I Regio 'Zuid' - Frankrijk en België; I Regio 'Noord' - Denemarken, Zweden, Noorwegen en Finland. De in deze noot opgenomen informatie per regio is gebaseerd op genoemde structuur. Waar van toepassing, zijn de vergelijkende cijfers in deze noot over 2013 op dit punt aangepast. In de investeringen in vastgoedbeleggingen in ontwikkeling is in 2014 geen geactiveerde bouwrente begrepen (2013: EUR 1,0 miljoen). Het toegepaste rentepercentage voor het activeren van bouwrente bedroeg in 2013 gemiddeld 3,2%. De totale toename van de minimale huurverplichtingen heeft voor een bedrag van EUR 256,0 miljoen (2013: EUR 175,4 miljoen) betrekking op huurverplichtingen als gevolg van in het boekjaar aangegane sale-and-leaseback transacties. De resterende toename van de geactiveerde huurverplichtingen houdt verband met het aangaan van nieuwe huurcontracten. De totale marktwaarde van de in het boekjaar verkochte (en teruggehuurde) vastgoedbeleggingen bedroeg EUR 189,3 miljoen, waarvan per 31 december 2013 reeds EUR 125,1 miljoen was opgenomen als vaste activa aangehouden ter verkoop. In de totale marktwaarde van de vastgoedbeleggingen zijn contracten met een negatieve marktwaarde verantwoord voor een bedrag van EUR 86,1 miljoen (2013: EUR 57,7 miljoen).
63
7 Materiële vaste activa Het verloop van de materiële vaste activa is toegelicht in de tabel. (x EUR miljoen)
2014
2013
Stand per 1 januari Kostprijs Afschrijvingen
110,4 -70,8
104,3 -65,1
11,1 -0,3 -7,4 -6,1 -0,2
7,0 -0,6 -5,7 -0,3
113,6 -76,9
110,4 -70,8
36,7
39,6
Wijzigingen in boekwaarde: - Investeringen - Desinvesteringen - Reallocaties materiële vaste activa naar vastgoedbeleggingen - Afschrijvingen - Koersverschillen Stand per 31 december Kostprijs Afschrijvingen Boekwaarde per 31 december 8 Deelnemingen en vooruitbetaalde kosten Het verloop in de deelnemingen en vooruitbetaalde kosten is toegelicht in de tabel.
Deelnemingen
Vooruitbetaalde kosten
Totaal
0,2
5,2
5,4
-
0,4 -0,2 -
0,4 -0,2 -
Boekwaarde per 31 december 2013
0,2
5,4
5,6
Resultaat deelnemingen Betaalde bedragen Amortisaties Voorziening
0,2 -
0,3 -0,2 -2,8
0,2 0,3 -0,2 -2,8
Boekwaarde per 31 december 2014
0,4
2,7
3,1
(x EUR miljoen)
Boekwaarde per 1 januari 2013 Resultaat deelnemingen Betaalde bedragen Amortisaties Overboeking naar voorzieningen
64
Voor een specificatie van in voorgaande opstelling begrepen minderheidsdeelnemingen wordt verwezen naar de noot groepsmaatschappijen en deelnemingen. Voor zover deelnemingen per balansdatum een negatieve balanswaarde vertegenwoordigen, worden deze als voorziening op de balans gepresenteerd indien en voor zover Q-Park aansprakelijk is voor haar aandeel in de schulden van betreffende deelnemingen. 9 Vaste activa aangehouden ter verkoop Het per ultimo 2013 toegelichte verkoopprogramma is in 2014 volledig uitgevoerd. Ultimo 2014 zijn er geen vaste activa ter verkoop meer opgenomen. Ultimo 2013 bedroeg de marktwaarde van de vaste activa aangehouden ter verkoop EUR 125,1 miljoen. 10 Vorderingen De specificatie van de vorderingen is opgenomen in de tabel. 2014
2013
69,9 12,1 68,6
54,2 7,9 56,7
150,6
118,8
2014
2013
Handelsdebiteuren Voorziening oninbaarheid
72,8 -2,9
58,2 -4,0
Boekwaarde per 31 december
69,9
54,2
(x EUR miljoen)
Handelsdebiteuren Belastingen en premies sociale verzekeringen Overige vorderingen en overlopende activa Boekwaarde per 31 december De handelsdebiteuren zijn nader toegelicht in de volgende tabel. (x EUR miljoen)
In de volgende tabel is een analyse van de ouderdom van de post handelsdebiteuren opgenomen, na aftrek van de gevormde voorziening voor oninbaarheid. 2014
2013
< 30 dagen tussen 30 en 60 dagen tussen 61 en 90 dagen tussen 91 en 180 dagen tussen 181 en 360 dagen > 360 dagen
62,7 1,7 0,4 2,9 1,1 1,1
46,4 1,7 0,3 1,8 0,9 3,1
Totaal
69,9
54,2
(x EUR miljoen)
65
De debiteurenpositie bestaat voor een bedrag van EUR 62,7 miljoen (89,7%) uit vorderingen waarbij geen sprake is van betalingsachterstand (2013: EUR 46,4 miljoen, 85,6%). Van dit totale bedrag heeft EUR 51,6 miljoen betrekking op vooruit gefactureerde omzet (2013: EUR 38,0 miljoen). Het resterende te vorderen debiteurenbedrag ad EUR 10,1 miljoen betreft debiteuren met betalingsachterstand (2013: EUR 11,8 miljoen). Hiervan is EUR 2,9 miljoen voorzien (2013: EUR 4,0 miljoen). Het verloop van de voorziening voor oninbaarheid is toegelicht in de volgende tabel. 2014
2013
Stand per 1 januari
4,0
4,7
Toevoegingen Aanwendingen en/of vrijval
0,9 -2,0
1,2 -1,9
Stand per 31 december
2,9
4,0
2014
2013
Vooruitbetaalde huur Nog te factureren bedragen Overige vorderingen en overlopende activa
41,5 9,8 17,3
29,4 7,3 20,0
Boekwaarde per 31 december
68,6
56,7
(x EUR miljoen)
2014
2013
Bank Betaalautomaten
120,7 4,2
94,4 6,1
Boekwaarde per 31 december
124,9
100,5
(x EUR miljoen)
De overige vorderingen en overlopende activa zijn toegelicht in de volgende tabel. (x EUR miljoen)
11 Liquide middelen De specificatie van de liquide middelen is opgenomen in de tabel.
Ultimo 2014 bedraagt de beschikbare ruimte in de kredietfaciliteit per saldo EUR 42,0 miljoen, zie noot langlopende verplichtingen. Van bovengenoemde liquide middelen is een bedrag ad EUR 1,0 miljoen (2013: EUR 1,0 miljoen) niet vrij beschikbaar.
66
12 Eigen vermogen Het eigen vermogen bedraagt EUR 1.155,1 miljoen (2013: EUR 1.363,0 miljoen). Hiernavolgend is de toelichting op het maatschappelijk kapitaal en het geplaatst aantal aandelen opgenomen. Voor een toelichting op de individuele posten van het eigen vermogen wordt verwezen naar de toelichting op het eigen vermogen in de vennootschappelijke jaarrekening. Het maatschappelijk kapitaal van de vennootschap bedraagt EUR 1.589,0 miljoen en is verdeeld in 3,5 miljoen aandelen, elk groot EUR 454,0 nominaal.
Stand per 1 januari 2013 Stockdividend Stand per 31 december 2013 Stockdividend Stand per 31 december 2014
Maatschappelijk aantal aandelen
Geplaatst aantal aandelen
3.500.000
1.098.928
-
754
3.500.000
1.099.682
-
-
3.500.000
1.099.682
Het aantal geplaatste aandelen is gedurende het boekjaar niet gewijzigd. 13 Voorzieningen De voorzieningen zijn toegelicht in de volgende tabel. 2014
2013
Voorziening reorganisaties Voorziening deelnemingen
0,7 -
0,4 -
Boekwaarde per 31 december
0,7
0,4
2014
2013
Langlopend Kortlopend
0,7
0,4
Stand per 31 december
0,7
0,4
(x EUR miljoen)
Voorziening reorganisaties De voorziening reorganisaties is opgenomen in de volgende tabel. (x EUR miljoen)
67
De voorziening reorganisaties heeft betrekking op met medewerkers overeengekomen vertrekregelingen in het kader van herstructurering en regionalisering van landenorganisaties. De ultimo 2014 en 2013 gevormde voorziening heeft een looptijd korter dan een jaar waardoor er geen effect van de tijdwaarde van geld wordt verondersteld. Het verloop van de voorziening reorganisaties is opgenomen in de volgende tabel. 2014
2013
Stand per 1 januari
0,4
1,0
Toevoegingen ten laste van het resultaat Onttrekkingen
0,7 -0,4
1,1 -1,7
Stand per 31 december
0,7
0,4
(x EUR miljoen)
Voorziening deelnemingen De voorziening deelnemingen heeft betrekking op deelnemingen die per balansdatum een negatieve balanswaarde vertegenwoordigen, en waarvoor Q-Park aansprakelijk is voor haar aandeel in de schulden van betreffende deelnemingen. 14 Langlopende verplichtingen Huurverplichtingen De groep heeft (financiële en operationele) huurcontracten afgesloten welke in het kader van IAS 40 zijn gekwalificeerd als vastgoedbelegging. De contante waarde van de in deze huurcontracten besloten minimale huurverplichtingen bedraagt eind 2014 EUR 2.598,8 miljoen (2013: EUR 2.286,7 miljoen). De samenstelling van de huurverplichtingen is opgenomen in de volgende tabel. 2014
2013
Huurverplichtingen onder de kortlopende schulden in de balans Huurverplichtingen onder de langlopende schulden in de balans
195,3 2.403,5
175,6 2.111,1
Stand per 31 december
2.598,8
2.286,7
(x EUR miljoen)
68
Het verloop van de huurverplichtingen is toegelicht in de tabel. (x EUR miljoen)
Stand per 1 januari Huurverplichtingen nieuw afgesloten contracten Oprenting huurverplichtingen Betaalde huurverplichtingen Koersverschillen Overige mutaties Stand per 31 december
2014
2013
2.286,7
2.028,3
335,0 139,9 -198,5 35,1 0,6
313,2 127,2 -176,1 -24,6 18,7
2.598,8
2.286,7
De minimale huurverplichtingen zoals opgenomen de balans zijn verder gespecificeerd in de volgende tabel. 2014 Huurverplichting Contante Nominale waarde waarde
2013 Huurverplichting Contante Nominale waarde waarde
Periode ≤ 1 jaar 1 jaar < periode < 5 jaar Periode ≥ 5 jaar
195,3 659,2 1.744,3
201,4 789,1 4.677,6
175,6 603,7 1.507,4
181,2 726,5 3.790,2
Totaal
2.598,8
5.668,1
2.286,7
4.697,9
(x EUR miljoen)
De verantwoorde minimale huurverplichtingen zijn gebaseerd op de meest actuele inschattingen van de huurverplichtingen. De op deze wijze bepaalde omvang van de minimale huurverplichtingen is, vanwege het ontbreken van de noodzakelijke detailinformatie, op elementen niet conform de theoretische definities in IAS 17. De onzekerheid in de minimale huurverplichtingen heeft verder geen impact op het resultaat na belastingen en op het eigen vermogen in het boekjaar of in voorgaande boekjaren. Geldleningen Het totaal van de onder de kort- en langlopende schulden gepresenteerde rentedragende geldleningen bedraagt ultimo 2014 EUR 1.334,0 miljoen (2013: EUR 1.521,4 miljoen), waarop de geactiveerde transactiekosten van EUR 8,0 miljoen (2013: EUR 10,6 miljoen) in mindering zijn gebracht.
69
De samenstelling van de geldleningen van de groep is opgenomen in de volgende tabel. 2014
2013
Geldleningen onder de langlopende schulden in de balans Geldleningen onder de kortlopende schulden in de balans Geldleningen opgenomen in de balans
1.285,6 40,4 1.326,0
1.419,4 91,4 1.510,8
Geactiveerde transactiekosten Totale geldleningen exclusief geactiveerde transactiekosten1
8,0 1.334,0
10,6 1.521,4
Bulletleningen Annuïtaire leningen Totaal geldleningen
1.001,9 332,1 1.334,0
1.126,2 395,2 1.521,4
(x EUR miljoen)
1
Basis voor verdere toelichtingen en tabellen in deze noot. Verder naar verwezen als 'totaal geldleningen'.
Het totaalbedrag van de geldleningen daalde in 2014 per saldo met EUR -187,4 miljoen. De wijzigingen zijn opgenomen in de volgende tabel. (x EUR miljoen)
Stand per 1 januari Overgenomen leningen Opgenomen leningen Afgeloste leningen Koersverschillen Overige mutaties Stand per 31 december
2014
2013
1.521,4
1.595,5
-190,5 3,0 0,1
6,0 295,8 -376,2 0,3
1.334,0
1.521,4
Mutaties in 2014 hebben voor het overgrote deel betrekking op aflossingen samenhangend met de uitgevoerde sale-andleaseback transacties. Ultimo 2014 bedroeg het niet opgenomen deel van de totale financiering EUR 50,0 miljoen (2013: EUR 50,0 miljoen). Van dit niet opgenomen deel is een bedrag EUR 8,0 miljoen geblokkeerd ten behoeve van bankgaranties en ancillary faciliteit.
70
Op de geldleningen zullen in de komende jaren aflossingen plaatsvinden zoals opgenomen in de volgende tabel. 2014
2013
Periode ≤ 1 jaar 1 jaar < periode < 5 jaar Periode ≥ 5 jaar
40,4 1.242,6 51,0
91,4 1.357,7 72,3
Totaal
1.334,0
1.521,4
(x EUR miljoen)
Van de aflossingen in de periode tussen 1 en 5 jaar vervalt ruim 70% voor 30 oktober 2016. Rekening houdend met geplande aflossingen en aflopende renteswaps, bedragen de te betalen rentekosten voor de komende vier jaren naar verwachting gemiddeld EUR 55,3 miljoen per jaar. De volgende tabel geeft een overzicht van de rentepercentages van de geldleningen. (x EUR miljoen)
Leningen met rentevoet Leningen met rentevoet Leningen met rentevoet Leningen met rentevoet Leningen met rentevoet Totaal 1
Rentevoet1 < 4,0% 4,1% < 5,0% 5,1% < 6,0% 6,1% < 7,0% > 7,1%
2014
2013
668,2 143,9 44,5 231,8 245,6
410,0 91,5 116,2 559,5 344,2
1.334,0
1.521,4
Inclusief de effecten van de gerelateerde renteswaps.
Het gemiddelde effectieve rentepercentage op de in 2014 uitstaande geldleningen, inclusief de aan de geldleningen gekoppelde financiële instrumenten, bedroeg 4,9% (2013: 5,3%). Tot meerdere zekerheid van nakoming van de verplichtingen voortvloeiende uit bovenstaande leningen, zijn vastgoedbeleggingen met een balanswaarde van EUR 1.413,0 miljoen (2013: EUR 1.535,0 miljoen) als zekerheid gesteld. Ter verdere zekerheidstelling zijn tevens aandelen van vennootschappen verpand, waarin vastgoedbeleggingen zijn verantwoord met een balanswaarde van EUR 1.099,0 miljoen (2013: EUR 1.055,0 miljoen). Teneinde het risico van renteschommelingen binnen de door Q-Park gestelde beleidskaders te houden worden variabel rentende leningen deels ingedekt middels renteswaps (IRSs). Voor een toelichting op de bestaande indekkingen en het Q-Park beleid ten aanzien van het beheersen van het renterisico en andere financiële risico’s wordt verwezen naar noot risicomanagement ten aanzien van financiële instrumenten.
71
Overige langlopende schulden De samenstelling van de overige langlopende schulden is opgenomen in de volgende tabel. (x EUR miljoen)
2014
2013
Financiële derivaten Overige langlopende schulden en vooruit ontvangen bedragen
109,5 5,2
99,4 5,0
Boekwaarde per 31 december
114,7
104,4
Voor een nadere toelichting op de financiële derivaten wordt verwezen naar noot risicomanagement ten aanzien van financiële instrumenten. De overige langlopende schulden en vooruit ontvangen bedragen hebben volledig betrekking op de verplichtingen uit hoofde van in de landen afgesloten financiële leases en overige verplichtingen met een langlopend karakter en hebben een resterende contractduur tussen één en vijf jaar. 15 Overige schulden en overlopende passiva De samenstelling van de overige schulden en overlopende passiva is toegelicht in de volgende tabel. (x EUR miljoen)
Personele lasten Huurkosten Rente en bankkosten Nog te betalen kosten Vooruit gefactureerde omzet Overige schulden Boekwaarde per 31 december
2014
2013
10,7 13,9 8,6 2,1 51,6 31,3
11,5 14,6 11,7 3,3 38,0 40,2
118,2
119,3
16 Niet in de balans opgenomen verplichtingen Er zijn ultimo 2014 investeringsverplichtingen aangegaan ter grootte van EUR 0,5 miljoen (2013: EUR 1,8 miljoen). De jaarlijkse last uit hoofde van ultimo 2014 bestaande huurverplichtingen (niet zijnde verplichtingen in verband met op de balans gewaardeerde gehuurde vastgoedbeleggingen) bedraagt EUR 8,4 miljoen (2013: EUR 9,7 miljoen). Daarnaast hebben de vennootschap en haar dochterondernemingen zich tegenover derden door middel van bank- en overige garanties voor een bedrag van EUR 34,5 miljoen garant gesteld (2013: EUR 35,7 miljoen). Ultimo 2014 was Q-Park NV inclusief haar groepsmaatschappijen betrokken bij verschillende rechtszaken en juridische geschillen. Op basis van inschatting van financieel risico zijn voor de ontvangen claims voorzieningen getroffen of zijn de financiële consequenties verwerkt in de jaarrekening, voor zover noodzakelijk geacht.
72
17 Gebeurtenissen na balansdatum Per datum van opmaak van de jaarrekening hebben er geen significante gebeurtenissen na balansdatum plaatsgevonden welke additionele toelichting in de geconsolideerde jaarrekening vereisen. 18 Netto omzet De specificatie van de netto omzet is opgenomen in de volgende tabel. (x EUR miljoen)
2014
2013
Parkeergelden Control fees Beheer- en adviesvergoedingen Huuropbrengsten Overige opbrengsten
676,4 36,6 21,7 13,0 21,1
646,2 38,2 21,5 18,4 17,9
Netto omzet
768,8
742,2
(x EUR miljoen)
2014
2013
Rentekosten geldleningen Overige bank-/rentekosten Geactiveerde bouwrente
-74,1 -8,0 -
-82,2 -9,8 1,0
Financieel resultaat
-82,1
-91,0
19 Financieel resultaat Het verloop van het financieel resultaat is opgenomen in de volgende tabel.
In 2014 is geen bouwrente geactiveerd. De gehanteerde rentevoet voor de in 2013 geactiveerde bouwrente bedraagt gemiddeld 3,2%. 20 Herwaarderingsresultaat vastgoedbeleggingen Jaarlijks worden de vastgoedbeleggingen gewaardeerd door onafhankelijke externe taxateurs. Deze taxaties resulteren in de reële waarde van de beleggingen ultimo boekjaar. Waardestijgingen en –dalingen ten opzichte van de ultimo voorgaand jaar getaxeerde reële waarde worden als 'herwaarderingsresultaat vastgoedbeleggingen' in het indirecte resultaat verantwoord. Voor een verdere toelichting op het herwaarderingsresultaat vastgoedbeleggingen wordt verwezen naar de toelichting op de post 'vastgoedbeleggingen'. 21 Overige waarderingsresultaten De overige waarderingsresultaten hangen samen met incidentele aan vastgoed gerelateerde resultaten als gevolg van het voortijdig beëindigen van contracten, alsmede resultaten uit hoofde van sale-and-leaseback transacties.
73
22 Belastingen De in het totaalresultaat na belastingen begrepen belastingcomponent bedraagt EUR 7,6 miljoen (2013: EUR 61,4 miljoen) en is toegelicht in de volgende tabel. (x EUR miljoen)
2014
2013
Belastingen over het direct resultaat op basis van toepasselijk tarief Aanpassing werkelijk tarief groepsmaatschappijen Aanpassingen permanente verschillen: - Notionele interest aftrek faciliteit - Lokale tariefswijzigingen - Overige permanente verschillen Overige aanpassingen Belastinglast over het direct resultaat
-23,2 -3,9
-20,8 -4,6
4,6 -2,0 -18,4 -42,9
4,7 0,6 -0,7 1,0 -19,8
83,2 6,6
74,8 10,2
-33,3 0,1 -1,5 0,3 55,4
3,8 88,8
Koersverschillen buitenlandse activiteiten en waardeveranderingen cross currency swaps Waardeverandering renteswaps Belastinglast direct in eigen vermogen
2,2 -7,1 -4,9
7,4 -15,0 -7,6
Totaal belastingbate (last) inbegrepen in het totaal resultaat
7,6
61,4
Latente belastingen over het indirecte resultaat op basis van toepasselijk tarief Aanpassing werkelijk tarief groepsmaatschappijen Aanpassingen permanente verschillen: - Goodwill impairment - Lokale tariefswijzigingen - Overige permanente verschillen Overige aanpassingen Belastingbate over het indirect resultaat
De aanpassing permanente verschillen in het direct resultaat relateert voornamelijk aan correcties inzake fiscaal niet aftrekbare kosten en de correcties als gevolg van de notionele interest aftrek faciliteit in België. De overige aanpassingen in het direct resultaat houden verband met gewijzigde inschattingen omtrent de in de latente belastingvorderingen begrepen rente-aftrek op groepsfinanciering. De gewijzigde inschattingen zijn met name gebaseerd op de aangescherpte fiscale wetgeving inzake aftrekbaarheid van deze rentekosten in diverse jurisdicties. De aanpassing permanente verschillen in het indirect resultaat relateert voornamelijk aan correcties voor onbelaste goodwill impairment resultaten. Ten opzichte van voorgaand boekjaar zijn de lokale tarieven in het boekjaar gewijzigd in Groot-Brittannië en Noord-Ierland, Denemarken, Noorwegen en Finland.
74
De aansluiting tussen het toepasselijke belastingtarief en het effectieve belastingtarief (berekend over het direct resultaat voor belastingen, het indirect resultaat voor belastingen en de rechtstreekse vermogensmutaties in het eigen vermogen voor belastingen) is toegelicht in de volgende tabel. 2014
2013
Toepasselijk tarief Afwijkende tarieven groepsmaatschappijen Notionele interest aftrek Overige permanente verschillen Overige effecten Effectief tarief direct resultaat
25,0% 4,2% -5,0% 2,2% 19,9% 46,3%
25,0% 5,4% -5,6% -1,2% 0,1% 23,7%
Toepasselijk tarief Afwijkende tarieven groepsmaatschappijen Goodwill impairment Lokale tariefswijzigingen Overige permanente verschillen Overige effecten Effectief tarief indirect resultaat
25,0% 2,0% -10,0% 0,0% -0,5% 0,1% 16,6%
25,0% 3,4% 0,0% 1,3% 0,0% 0,0% 29,7%
2014
2013
Waardeveranderingen derivaten en overige belastbare tijdelijke verschillen Beschikbare voorwaartse verliescompensatie Totaal latente belastingvorderingen
32,0 80,5 112,5
28,2 115,0 143,2
Belastbare tijdelijke verschillen juridische eigendommen, concessies, erfpachtconstructies en leasecontracten met beschermingsconstructies Belastbare tijdelijke verschillen overige leasecontracten Overige belastbare tijdelijke verschillen Totaal latente belastingverplichtingen
337,5
360,8
71,5 7,2 416,2
80,1 25,4 466,3
(x EUR miljoen)
De belastinglatenties opgenomen in de balans zijn toegelicht in het volgende overzicht. (x EUR miljoen)
75
Het verloop van de latente belastingvorderingen en -verplichtingen is opgenomen in de volgende tabel. (x EUR miljoen)
Boekwaarde per 1 januari Koersresultaten Mutaties via resultaat Acquisities en desinvesteringen Mutaties via eigen vermogen Overboekingen latente belastingen en overige mutaties Boekwaarde per 31 december
2014 Latente Latente belasting belasting vorderingen verplichtingen
2013 Latente Latente belasting belasting vorderingen verplichtingen
143,2
466,3
140,5
531,6
-0,5 -7,9 -4,9 -17,4
-2,1 -23,6 -5,2 -19,1
-0,9 9,5 -7,6 1,7
-4,3 -59,5 -1,5
112,5
416,2
143,2
466,3
De overboekingen latente belastingen houden met name verband met het netto presenteren van latente belastingvorderingen en -verplichtingen. De totale latente belastingvorderingen hebben betrekking op fiscale compensabele verliezen en de notionele interest aftrek faciliteit in België. In de totale latente belastingvorderingen zijn bedragen begrepen met een beperkt verrekenbare looptijd variërend van 7 tot 9 jaar - ter grootte van EUR 36,7 miljoen (2013: EUR 39,3 miljoen). De verrekenbaarheid van de in de latente belastingvorderingen begrepen fiscaal compensabele verliezen is getoetst aan voorliggende ondernemingsplannen en fiscale regelgeving. Naar aanleiding van de uitkomsten van deze toets is in enkele juridisdicties voorzichtigheidshalve een voorziening gevormd in verband met onzekere toekomstige verrekenbaarheid ter grootte van EUR 16,2 miljoen (2013: nihil). 23 Personeelsgegevens Personeelsleden en pensioenregelingen Ultimo 2014 waren 2.517 personeelsleden (2.199 voltijdsmedewerkers) in dienst (2013: 2.593 personeelsleden en 2.218 voltijdsmedewerkers). Het aantal personeelsleden en het aantal voltijdsmedewerkers kan als volgt nader worden toegelicht: Aantal personeelsleden Hoofdkantoor Regio 'Mid' Regio 'West' Regio 'Zuid' Regio 'Noord' Totaal
76
2014
2013
52 660 489 514 802
54 705 535 530 769
2.517
2.593
Gemiddeld aantal voltijdsmedewerkers Hoofdkantoor Regio 'Mid' Regio 'West' Regio 'Zuid' Regio 'Noord' Totaal
2014
2013
48 581 454 492 624
52 610 477 481 599
2.199
2.218
Van het aantal personeelsleden is 2.032 personeelsleden (1.775 voltijdsmedewerkers) in het buitenland werkzaam (2013: 2.107 personeelsleden en 1.791 voltijdsmedewerkers). Binnen de groep is er sprake van verschillende pensioenregelingen in overeenstemming met de lokale condities en praktijken in de landen waar zij actief zijn. De regelingen bestaan uit beschikbare premiesystemen. Deze regelingen worden gefinancierd door middel van premiebetalingen aan verzekeringsmaatschappijen. Premieverplichtingen worden ten laste van het resultaat gebracht op het moment waarop de verplichting ontstaat. Onder de lonen en salarissen is een bedrag van EUR 4,2 miljoen aan pensioenlasten opgenomen (2013: EUR 4,1 miljoen). Bezoldiging bestuurders, voormalig bestuurders en commissarissen van Q-Park NV De leden van de raad van bestuur en de raad van commissarissen bezitten geen aandelen of opties op aandelen van Q-Park NV. De vennootschap heeft geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt aan de leden van de raad van bestuur en de raad van commissarissen. De totale beloning voor de bestuurders en voormalig bestuurders bedroeg per saldo EUR 1.643.000 (2013: EUR 678.000). In deze totale beloning zijn reguliere beloningen begrepen ter hoogte van EUR 1.126.000 (2013: EUR 838.000), pensioenlasten ter hoogte van EUR 146.000 (2013: EUR 154.000), reserveringen voor korte termijn bonussen ter hoogte van EUR 215.000 (2013: EUR 149.000) en incidentele lasten in verband met vaststellingsovereenkomsten van bestuurders ter hoogte van EUR 156.000 (2013: EUR 575.000). In het verslagjaar 2013 is aanvullend een vrijval van opgebouwde lange termijn bonussen verwerkt ter grootte van EUR 1.108.000. De vijf commissarissen ontvingen een beloning van in totaal EUR 138.000 (2013: EUR 150.000). 24 Verbonden partijen Voor een toelichting op de remuneratie van de leden van de raad van bestuur en van de raad van commissarissen wordt verwezen naar noot personeelsgegevens. Er is in het boekjaar en in het voorafgaande boekjaar geen sprake geweest van transacties met overige verbonden partijen.
77
25 Risicomanagement ten aanzien van financiële instrumenten Beleid ten aanzien van financiële risico's Het beleid ter zake van de beheersing van financiële risico's wordt vastgesteld door de raad van bestuur. De belangrijkste financiële risico's waaraan Q-Park onderhevig is, zijn het marktrisico, het liquiditeitsrisico en het kredietrisico. Het marktrisico is verder onder te verdelen in het renterisico en het valutarisico. Deze risico's worden intern voortdurend en nauwlettend bewaakt. Het beheersen van deze risico's vindt onder andere plaats door gebruik te maken van financiële derivaten. Hierbij neemt de onderneming geen speculatieve posities in met financiële instrumenten. Renterisico Het schommelen van renteniveaus heeft een invloed op het (directe) resultaat van de onderneming en het rendement van het onroerend goed. Het rentebeleid van de groep is gericht op het inperken van het risico en kan als volgt worden toegelicht: I rentedragende schulden bestaan deels uit vastrentende en deels uit variabel rentende schulden, waarbij de rente van de variabel rentende schulden deels gefixeerd wordt middels renteswaps. Ten aanzien van de indekkingen wordt met ingang van boekjaar 2014 geen ‘hedge accounting’ meer toegepast; I per saldo dient minimaal 75% van de rentedragende schuld ongevoelig te zijn voor renteschommelingen. Eind 2014 zijn lening posities ingedekt middels IRSs voor een waarde van EUR 781,4 miljoen (2013: EUR 1.064,6 miljoen). In navolgende tabel is de indekking van de lening posities nader gespecificeerd naar resterende looptijd van de rentederivaten.
Resterende looptijd
2014 Aantal Ingedekte contracten waarde (x EUR miljoen)
2013 Aantal Ingedekte contracten waarde (x EUR miljoen)
Periode < 5 jaar 5 jaar < periode < 10 jaar 10 jaar < periode < 15 jaar Periode > 15 jaar
14 2 1
639,7 30,7 111,0
21 4 1
907,1 44,5 113,0
Totaal
17
781,4
26
1.064,6
Van de totale rentedragende schuld ad EUR 1.334,0 miljoen (2013: EUR 1.521,4 miljoen) is EUR 1.039,6 miljoen (2013: EUR 1.335,9 miljoen) ongevoelig voor renteschommelingen omdat er ofwel sprake is van vastrentende financieringen (EUR 258,2 miljoen; 2013: EUR 271,3 miljoen), ofwel omdat het renterisico ingedekt is middels IRSs (EUR 781,4 miljoen; 2013: EUR 1.064,6 miljoen). Per saldo is daarmee 77,9% (2013: 87,8%) van de totale rentedragende schulden ongevoelig voor renteschommelingen. Het voorgaande houdt in dat Q-Park over een bedrag van EUR 294,4 miljoen (2013: EUR 185,5 miljoen) een renterisico loopt. In de gevoeligheidsanalyse voor renteschommelingen is enkel rekening gehouden met een rentestijging en rentedaling van 1%, alle overige factoren zijn buiten beschouwing gelaten. In de analyse is uitgegaan van een minimale rente van 0% (geen negatieve rente) en een belastingtarief van dertig procent voor de analyse van het netto effect.
78
In de volgende tabel is de gevoeligheid voor renteschommelingen samengevat. (x EUR miljoen)
Effect op direct resultaat Netto effect op eigen vermogen
2014 Gevoeligheid voor wijziging rente met +1% -1% -2,9 -2,0
0,6 0,4
2013 Gevoeligheid voor wijziging rente met +1% -1% -1,9 -1,3
1,9 1,3
In voorgaande gevoeligheidsanalyses is uitsluitend het effect van renteschommelingen gesimuleerd. Overige variabelen zijn constant verondersteld. Valutarisico Ten aanzien van haar activiteiten in Groot-Brittannië, Zweden, Noorwegen en Denemarken loopt Q-Park het risico van valutaschommelingen. Dit risico is niet ingedekt, omdat (tijdelijke) valutaschommelingen elkaar op de lange termijn opheffen. In de gevoeligheidsanalyse (+1% en -1%) is enkel rekening gehouden met het netto effect vanwege valutaschommelingen, overige factoren zijn buiten beschouwing gelaten. In de volgende tabel is per munt een analyse opgenomen inzake de gevoeligheid van het eigen vermogen voor wijzigingen in valuta. (x EUR miljoen)
Engelse Pond (GBP) Deense Kroon (DKK) Zweedse Kroon (SEK) Noorse Kroon (NOK)
2014 Gevoeligheid voor wijziging valuta met +1% -1% 2,8 0,6 2,4 0,3
-2,8 -0,6 -2,4 -0,3
2013 Gevoeligheid voor wijziging valuta met +1% -1% 3,0 0,5 2,9 0,9
-3,0 -0,5 -2,9 -0,9
Liquiditeitsrisico Q-Park streeft naar beperking van het liquiditeitsrisico door adequate beschikbaarheid te garanderen van kredietfaciliteiten ter ondersteuning van de operationele activiteiten en het voldoen aan financiële verplichtingen. Gegeven de solide kasstromen en balanspositie heeft Q-Park voldoende toegang tot deze faciliteiten. Daarnaast beoogt Q-Park om middels gespreide aflossingsschema's het herfinancieringsrisico te minimaliseren.
79
De volgende tabellen geven de resterende looptijd van de contractuele verplichtingen weer ultimo 2014 en 2013. < 1 jaar
1 tot 5 jaar
> 5 jaar
Totaal
Verplichtingen uit hoofde van leningen Huurverplichtingen Financiële derivaten Overige langlopende schulden Voorzieningen Schulden aan leveranciers en handelskredieten Overige schulden en overlopende passiva
40,4 201,4 0,7 52,8 150,2
1.242,6 789,1 60,2 5,2 -
51,0 4.677,6 49,3 -
1.334,0 5.668,1 109,5 5,2 0,7 52,8 150,2
Totaal
445,5
2.097,1
4.777,9
7.320,5
< 1 jaar
1 tot 5 jaar
> 5 jaar
Totaal
Verplichtingen uit hoofde van leningen Huurverplichtingen Financiële derivaten Overige langlopende schulden Voorzieningen Schulden aan leveranciers en handelskredieten Overige schulden en overlopende passiva
91,4 181,2 5,4 0,4 44,8 146,4
1.357,7 726,5 61,8 5,0 -
72,3 3.790,2 32,2 -
1.521,4 4.697,9 99,4 5,0 0,4 44,8 146,4
Totaal
469,6
2.151,0
3.894,7
6.515,3
2014 (x EUR miljoen)
2013 (x EUR miljoen)
Met uitzondering van de financiële instrumenten, welke vanwege ontbrekende gegevens zijn verantwoord tegen balanswaarde, zijn alle posten in voorgaande overzichten opgenomen tegen nominale waarde, rekening houdend met het jaartal van aflossing of afwikkeling zoals per post is overeengekomen met de wederpartij. Verplichtingen uit hoofde van leningen zullen – met uitzondering van de lokale bilaterale leningen – worden geherfinancierd. Alle overige in de tabel opgenomen verplichtingen worden gefinancierd uit het werkkapitaal en de operationele kasstromen. De huurverplichtingen in verband met vastgoedbeleggingen hebben per balansdatum een gemiddeld resterende looptijd van meer dan tien jaar. Kredietrisico Kredietrisico is het risico dat een tegenpartij de verplichtingen niet nakomt die voortvloeien uit een financieel instrument of een contract met een afnemer, waardoor financiële schade ontstaat. Q-Park staat bloot aan kredietrisico in verband met haar bedrijfsactiviteiten (voornamelijk handelsvorderingen) en in verband met haar financieringsactiviteiten, waaronder begrepen deposito's bij banken en financiële instellingen, valutatransacties en overige financiële instrumenten. Per de rapportagedatum bedraagt de maximale blootstelling aan kredietrisico de boekwaarde van de vorderingen en liquide middelen als toegelicht in de respectievelijke noten. Q-Park is van oordeel dat het kredietrisico gering is. De concentratie van
80
risico’s ten aanzien van handelsvorderingen is gering, aangezien haar afnemers wijd verspreid zijn. De bij de bank aangehouden tegoeden betreffen alle tegoeden bij gerenommeerde banken. Reële waarde van financiële instrumenten Q-Park’s financiële instrumenten bestaan uit primaire financiële instrumenten (vorderingen, liquide middelen, opgenomen geldleningen, overige langlopende schulden en kortlopende schulden) enerzijds, en uit afgeleide financiële instrumenten (rentederivaten) anderzijds. Voor de onder de vlottende activa opgenomen vorderingen en liquide middelen en voor de kortlopende schulden geldt dat, gezien de korte looptijd van deze instrumenten, de boekwaarde de reële waarde benadert. De reële waarde van de overige langlopende schulden wordt verondersteld gelijk te zijn aan de boekwaarde. De reële waarde van de derivaten en de geldleningen is gebaseerd op (contante waarde) berekeningen of prijsopgaven van derden. Gelet op het voorgaande in combinatie met het ontbreken van een additioneel kredietrisico en de marktconformiteit van in rekening gebrachte rente, kan gesteld worden dat, met uitzondering van het vastrentende deel van de opgenomen geldleningen (EUR 258,2 miljoen; 2013: EUR 271,3 miljoen), de reële waarde ultimo boekjaar gelijk is aan de boekwaarde. De reële waarde van het vastrentende deel van de opgenomen geldleningen bedraagt EUR 243,7 miljoen (2013: EUR 229,9 miljoen) en is bepaald door de toekomstige kasstromen te verdisconteren met de huidige marktrentes die behoren bij met Q-Park vergelijkbare marktpartijen. De bepaling van deze reële waarde van het vastrentend deel van de geldleningen behoort tot niveau 2 in de reële waarde hiërarchie. Hiërarchie in reële waarden Per 31 december 2014 hield Q-Park de in de tabel toegelichte, tegen reële waarde opgenomen financiële instrumenten, waarbij de volgende hiërarchie bij het bepalen en vermelden van financiële instrumenten is gehanteerd, te onderscheiden naar waarderingsmethoden: I Niveau 1: genoteerde (niet aangepaste) koersen op actieve markten voor identieke activa of verplichtingen; I Niveau 2: overige methoden waarbij alle variabelen een significant effect op de verwerkte reële waarde hebben en direct of indirect waarneembaar zijn; I Niveau 3: methoden waarbij variabelen worden gehanteerd die een significant effect op de verwerkte reële waarde hebben, doch niet zijn gebaseerd op waarneembare marktgegevens. Niveau 1
Niveau 2
Niveau 3
Totaal
Tegen reële waarde opgenomen passiva Rentederivaten
-
109,5
-
109,5
Totaal
-
109,5
-
109,5
(x EUR miljoen)
De rentederivaten behoren tot niveau twee (geen notering aan een actieve markt, maar belangrijkste variabelen zijn wel direct of indirect waarneembaar). In 2014 hebben geen overboekingen plaatsgevonden tussen waarderingen tegen reële waarde in niveau 1 en 2, noch overboekingen naar en uit waarderingen tegen reële waarde in niveau 3.
81
De volgende tabel geeft een overzicht van de boekwaarde van de financiële derivaten, onderverdeeld naar type. (x EUR miljoen)
2014 Overige Overige financiële langlopende vaste activa schulden
2013 Overige Overige financiële langlopende vaste activa schulden
Rentederivaten (IRSs)
-
109,5
-
99,4
Boekwaarde per 31 december
-
109,5
-
99,4
De waarde van de financiële instrumenten wordt berekend door het contant maken van de verwachte toekomstige geldstromen gewaardeerd tegen de geldende rentetarieven. De waardeverandering van de renteswaps bedraagt in 2014 EUR 10,1 miljoen (2013: EUR 49,1 miljoen). Dit bedrag is in 2014 volledig ten laste van het indirecte resultaat verantwoord. Kapitaalbeheer Het primaire doel van het kapitaalbeheer van de groep is de instandhouding van een goede kredietwaardigheid en er voor te zorgen dat de bedrijfsactiviteiten optimaal ondersteund worden, zodat deze bedrijfsactiviteiten effectief, efficiënt en winstgevend kunnen worden geëxploiteerd en aandeelhouderswaarde wordt gecreëerd. Q-Park beheert haar kapitaalstructuur en past die bij wijzigingen in de economische omstandigheden aan. Om de kapitaalstructuur te handhaven of aan te passen kan Q-Park de dividendbetaling aan aandeelhouders aanpassen, kapitaal terugbetalen of nieuwe aandelen uitgeven. De primaire financieringsratio’s zoals overeengekomen inzake de syndicaatslening zijn de ‘interest coverage ratio’ (ICR), de ratio ‘netto bankschulden / EBITDA’ en een gezonde solvabiliteit (primaire parameter is ‘gearing’). Deze ratio’s worden nauwlettend gemonitord als ondersteuning van de activiteiten van Q-Park en om de aandeelhouderswaarde te maximaliseren. In de boekjaren 2014 en 2013 zijn in het beleid en de processen geen significante wijzigingen aangebracht. Vanaf ultimo 2013 is de minimale ICR vastgesteld op 2,0. De ratio ‘netto bankschulden / EBITDA’, bedraagt per einde 2014 6,5 (2013: 7,5). De bovengrens voor 31 december 2014 bedraagt 7,5 en wordt verder naar beneden bijgesteld tot 7,0 in 2015. De daling van deze ratio heeft in de afgelopen jaren geleid tot een lagere spread op de rente. Indien en voor zover Q-Park niet voldoet aan de vastgestelde ratio’s dient er een aflossing op de syndicaatslening te worden gedaan tot een bedrag waarmee de ratio’s voor de betreffende periode zeker zijn gesteld. Het beleid van Q-Park is erop gericht om de gearing ratio onder 1,25 te houden.
82
De ICR over de jaren 2014 en 2013 is als toegelicht in de volgende tabel. 2014
2013
174,7 10,0 2,5 -1,3 185,9
174,6 10,6 4,0 189,2
82,1 -3,5 -3,6 75,0
91,0 -3,1 1,0 -1,7 87,2
2,5
2,2
2014
2013
1.285,6 40,4 -124,9 1.201,1
1.419,4 91,4 -100,5 1.410,3
185,9
189,2
6,5
7,5
Toelichting
2014
2013
Eigen vermogen Vermogen toekomend aan de aandeelhouders
12
1.155,1 1.155,1
1.363,0 1.363,0
Geldleningen en kortlopende schulden aan kredietinstellingen Liquide middelen Netto bankschulden
14 11
1.326,0 -124,9 1.201,1
1.510,8 -100,5 1.410,3
1,0
1,0
(x EUR miljoen)
Toelichting
Operationeel resultaat Resultaat deelnemingen Afschrijvingen Incidentele lasten Incidentele baten EBITDA Financieel resultaat Afschrijvingen geactiveerde transactiekosten Geactiveerde bouwrente Koersverschillen Netto financieringslasten
19
ICR (EBITDA / netto financieringslasten) De ratio ‘netto bankschulden / EBITDA’ over de jaren 2014 en 2013 is toegelicht in de volgende tabel. (x EUR miljoen)
Toelichting
Langlopende schulden inzake geldleningen Kortlopende schulden aan kredietinstellingen Liquide middelen Netto bankschulden EBITDA Netto bankschulden / EBITDA De gearing ratio over de jaren 2014 en 2013 is toegelicht in de volgende tabel. (x EUR miljoen)
Gearing (netto bankschulden / vermogen toekomend aan de aandeelhouders)
83
Naast voornoemde ratio's samenhangend met de syndicaatslening is Q-Park ook nog convenanten overeengekomen met betrekking tot een tweetal institutionele leningen ten behoeve van vastgoedbeleggingen in Nederland en Groot-Brittannië. De primaire ratio's voor beide leningen zijn de 'Debt Service Coverage ratio' (DSCR) en de 'Loan-to-Value' ratio (LTV). De ratio's voor de institutionele lening ten behoeve van vastgoedbeleggingen in Nederland zijn toegelicht in de volgende tabel. 2014
2013
EBITDA
26,0
29,4
Financieel resultaat Aflossingen Debt Service
7,6 3,6 11,2
7,6 3,6 11,2
2,3
2,6
2014
2013
235,5 380,1
239,1 409,6
0,6
0,6
(x EUR miljoen)
Toelichting
DSCR (EBITDA / Debt Service) (x EUR miljoen)
Toelichting
Institutionele lening Marktwaarde inbegrepen vastgoedbeleggingen LTV (institutionele lening / marktwaarde)
De ratio's voor de institutionele lening ten behoeve van vastgoedbeleggingen in Groot-Brittannië zijn toegelicht in de volgende tabel. 2014
2013
EBITDA
3,2
3,0
Financieel resultaat Aflossingen Debt Service
0,7 0,3 1,0
0,6 0,3 0,9
DSCR (EBITDA / Debt Service)
3,2
3,3
2014
2013
34,3 93,8
34,9 85,2
0,4
0,4
(x GBP miljoen)
(x GBP miljoen) Institutionele lening Marktwaarde inbegrepen vastgoedbeleggingen LTV (institutionele lening / marktwaarde)
84
Toelichting
Toelichting
De overeengekomen convenanten voor voorgaand genoemde beide institutionele leningen zijn identiek. Op basis van de convenanten dient de DSCR minimaal 1,5 te bedragen. De bovengrens voor de LTV ratio bedraagt voor beide leningen 0,8. De convenanten voor de institutionele lening ten behoeve van vastgoed in Nederland worden berekend op basis van de voorafgaande 12 maanden. Voor de lening in verband met vastgoedbeleggingen in Groot-Brittannië betreft dit de voorafgaande 6 maanden. 26 Kasstroomoverzicht De in het boekjaar betaalde belastingen bedragen EUR 0,6 miljoen (2013: EUR 0,3 miljoen). De in het boekjaar betaalde rente op geldleningen bedraagt EUR 78,1 miljoen (2013: EUR 87,9 miljoen). Beide bedragen zijn opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten.
85
VENNOOTSCHAPPELIJKE BALANS PER 31 DECEMBER Toelichting
2014
2013
Materiële vaste activa Overige materiële vaste activa
29
0,8
0,7
Financiële vaste activa Deelnemingen Vorderingen op groepsmaatschappijen
30 31
291,6 869,6 1.161,2
513,8 883,0 1.396,8
31
40,1 0,7 40,8
14,5 0,7 15,2
0,2
0,2
1.203,0
1.412,9
2014
2013
499,3 626,7 687,5 -49,0 -33,6 -348,1 -227,7 1.155,1
499,3 626,7 753,5 -64,7 -37,6 -267,7 -146,5 1.363,0
45,2
41,6
0,4 0,8 1,5 2,7
1,7 3,2 3,4 8,3
1.203,0
1.412,9
(x EUR miljoen, voor resultaatbestemming)
Vlottende activa Vorderingen op groepsmaatschappijen Overige vorderingen en overlopende activa
Liquide middelen TOTAAL ACTIVA (x EUR miljoen, voor resultaatbestemming)
Eigen vermogen Gestort en opgevraagd kapitaal Agioreserve Wettelijke herwaarderingsreserve Wettelijke afdekkingsreserve Wettelijke koersverschillenreserve Overige reserves Resultaat boekjaar
Voorzieningen Latente belastingverplichtingen Kortlopende verplichtingen Schulden aan leveranciers en handelskredieten Belastingen en premies sociale verzekeringen Overige schulden en overlopende passiva
TOTAAL EIGEN VERMOGEN EN PASSIVA
86
Toelichting 32
VENNOOTSCHAPPELIJKE WINST- EN VERLIESREKENING (x EUR miljoen)
Vennootschappelijk resultaat Aandeel in resultaat ondernemingen waarin wordt deelgenomen Resultaat na belastingen
Toelichting
2014
2013
30
14,3 -242,0
8,0 -154,5
-227,7
-146,5
87
TOELICHTING OP DE VENNOOTSCHAPPELIJKE JAARREKENING 27 Algemene informatie De vennootschap heeft voor een aantal rechtspersonen een verklaring van aansprakelijkheidsstelling ex artikel 2:403 BW afgegeven. Een overzicht is opgenomen in noot groepsmaatschappijen en deelnemingen. 28 Grondslagen voor het opstellen van de vennootschappelijke jaarrekening Algemeen De vennootschappelijke jaarrekening van de vennootschap wordt opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de door artikel 2:362 lid 8 BW geboden mogelijkheid om in de vennootschappelijke jaarrekening de grondslagen van waardering en resultaatbepaling (waaronder begrepen de grondslagen voor presentatie van financiële instrumenten als eigen of vreemd vermogen) toe te passen die in de geconsolideerde jaarrekening worden gehanteerd. Verwezen wordt naar de toelichting bij de geconsolideerde jaarrekening. Onder toepassing van artikel 402, Titel 9 Boek 2 BW is in de vennootschappelijke jaarrekening een beknopte winst- en verliesrekening opgenomen. Wijziging rubricering componenten van het eigen vermogen In het boekjaar is een rubriceringswijziging doorgevoerd in de wettelijke herwaarderingsreserve en de overige reserves. De achtergrond van de wijziging is om de stand van de herwaarderingsreserve per 31 december voor alle individuele activa in overeenstemming te brengen met de in het boekjaar aanvullend beschikbaar gekomen historische details inzake aanschafwaardes. De wijziging is een reclassificatie binnen het eigen vermogen en heeft geen impact op het resultaat na belastingen en op het eigen vermogen in het boekjaar of in voorgaande boekjaren. Voor een cijfermatige toelichting wordt verwezen naar de noot 'eigen vermogen' in de vennootschappelijke jaarrekening. Grondslagen van waardering en resultaatbepaling De grondslagen van waardering en van resultaatbepaling voor de vennootschappelijke jaarrekening zijn gelijk aan die voor de geconsolideerde jaarrekening. Voor zover in de toelichting op de vennootschappelijke jaarrekening geen nadere grondslagen zijn vermeld, wordt verwezen naar de vermelde grondslagen bij de geconsolideerde jaarrekening. Deelnemingen Deelnemingen in groepsmaatschappijen en andere entiteiten waarin de vennootschap zeggenschap kan uitoefenen of waarover zij de centrale leiding heeft, worden initieel en op balansdata gewaardeerd op de netto vermogenswaarde. De waarde van deze deelnemingen wordt aangepast met het aandeel van de vennootschap in de resultaten van de deelneming, gebaseerd op de grondslagen van bepaling van het resultaat zoals toegepast in de geconsolideerde jaarrekening en met het aandeel in de overige mutaties in het eigen vermogen van de deelneming die na de overnamedatum aan de vennootschap toerekenbaar zijn. De netto vermogenswaarde wordt bepaald door activa, voorzieningen, verplichtingen en resultaat te waarderen op basis van de grondslagen die worden gehanteerd in de geconsolideerde jaarrekening. Herwaarderingsreserve De herwaarderingsreserve wordt aangehouden voor positieve ongerealiseerde veranderingen in de reële waarde van de vastgoedbeleggingen. Mutaties in deze reserve vinden plaats uit de overige reserves. Bij verkoop van vastgoedbeleggingen vallen de in de herwaarderingsreserve besloten herwaarderingen van de betreffende objecten vrij ten gunste van de overige reserves.
88
Ingevolge Titel 9 Boek 2 BW worden de herwaarderingen van de vastgoedbeleggingen verwerkt in de herwaarderingsreserve voor zover de cumulatieve herwaarderingen per individueel actief positief zijn. De herwaardering per individueel actief wordt bepaald door de marktwaarde af te zetten tegen de historische kostprijs, waar van toepassing gecorrigeerd voor aanpassingen in het kader van 'purchase price accounting'. Van afschrijvingen op de historische kostprijs wordt in het kader van de bepaling van de herwaarderingsreserve geabstraheerd. Negatieve ongerealiseerde veranderingen in de reële waarde van vastgoedbeleggingen worden niet via de herwaarderingsreserve verwerkt, maar worden onttrokken aan de overige reserves. De verantwoorde herwaarderingsreserve is gebaseerd op de meest actuele inschatting van de historische kostprijs. De op deze wijze bepaalde omvang van de herwaarderingsreerve is, vanwege het ontbreken van de noodzakelijke detailinformatie, op elementen niet conform de theoretische definities van Titel 9 Boek 2 BW. De onzekerheid heeft verder geen impact op het resultaat na belastingen en op het totaal eigen vermogen in het boekjaar of in voorgaande boekjaren.
89
29 Materiële vaste activa Het verloop van de materiële vaste activa is toegelicht in de volgende tabel. 2014
2013
Boekwaarde per 1 januari
0,7
0,6
Investeringen Afschrijvingen
0,2 -0,1
0,1 -
Boekwaarde per 31 december
0,8
0,7
Cumulatieve afschrijvingen per 31 december
0,8
0,7
2014
2013
Boekwaarde per 1 januari
513,8
653,9
Verwerving Q-Park Real Estate BV Aandeel in het resultaat Mutaties eigen vermogen deelnemingen
-242,0 19,8
0,4 -154,5 14,0
Boekwaarde per 31 december
291,6
513,8
(x EUR miljoen)
30 Deelnemingen Het verloop van de deelnemingen is toegelicht in de volgende tabel. (x EUR miljoen)
31 Vorderingen op groepsmaatschappijen De onder de financiële vaste activa opgenomen vorderingen op groepsmaatschappijen betreffen rentedragende leningen verstrekt aan groepsmaatschappijen als onderdeel van de groepsfinanciering. De in rekening gebrachte variabele rente is gebaseerd op EURIBOR inclusief een marge van 165 basispunten (2013: vaste rente met een marge van 165 basispunten). De looptijd van de leningen is gelijk aan de looptijd van de in 2011 afgesloten nieuwe financiering en loopt af in 2016. De onder de vlottende activa opgenomen vorderingen op groepsmaatschappijen hebben voornamelijk betrekking op kortlopende rekening-courant posities met groepsmaatschappijen waarvoor geen nadere afspraken zijn gemaakt over looptijd en terugbetaling. 32 Eigen vermogen De vennootschap kent in totalen geen verschil tussen het eigen vermogen volgens de geconsolideerde jaarrekening en het eigen vermogen volgens de vennootschappelijke jaarrekening. De wettelijke reserves (herwaarderingsreserve, afdekkingsreserve en koersverschillenreserve) zijn niet vrij uitkeerbaar.
90
Gestort en opgevraagd kapitaal Het maatschappelijk kapitaal van de vennootschap bedraagt EUR 1.589,0 miljoen en is verdeeld in 3,5 miljoen aandelen, elk groot EUR 454,0 nominaal. In 2014 zijn geen aandelen als stockdividend uitgegeven (2013: 754). Het aantal uitstaande en volgestorte aandelen ultimo boekjaar bedraagt 1.099.682 aandelen (2013: 1.099.682). (x EUR miljoen)
Stand per 1 januari Stockdividend Stand per 31 december
2014
2013
499,3
498,9
-
0,4
499,3
499,3
Voor een verdere toelichting op het aandelenkapitaal zie ook de toelichting op het geconsolideerd eigen vermogen, noot eigen vermogen van de geconsolideerde jaarrekening. Agioreserve Het verloop van de agioreserve is toegelicht in de volgende tabel. (x EUR miljoen)
Stand per 1 januari Cashdividend Stockdividend Stand per 31 december
2014
2013
626,7
661,3
-
-34,2 -0,4
626,7
626,7
2014
2013
395,7 357,8 753,5
570,7 242,1 812,8
-66,0
-59,4
687,5
753,5
Wettelijke herwaarderingsreserve Het verloop van de wettelijke herwaarderingsreserve is toegelicht in de volgende tabel. (x EUR miljoen)
Stand per 1 januari Aanpassing stand per 1 januari Aangepaste stand per 1 januari Mutatie herwaarderingsreserve boekjaar Stand per 31 december
Vorming van de herwaarderingsreserve geschiedt na aftrek van belastingen rekening houdend met de van toepassing zijnde belastingtarieven van de verschillende jurisdicties.
91
Wettelijke afdekkingsreserve Het verloop van de wettelijke afdekkingsreserve is toegelicht in de volgende tabel. (x EUR miljoen)
2014
2013
Stand per 1 januari
-64,7
-100,7
Mutatie afdekkingsreserve bij deelnemingen via resultaat Overige mutaties afdekkingsreserve
15,7 -
36,0
Stand per 31 december
-49,0
-64,7
Samenhangend met het besluit van de onderneming om vanaf boekjaar 2014 geen hedge accounting meer toe te passen op de wijzigingen in de reële waarde van de rentederivaten, wordt de cumulatief tot en met 31 december 2013 opgebouwde reserve vanaf boekjaar 2014 op basis van de looptijd van de rentederivaten geamortiseerd ten laste van het indirect resultaat. De mutatie in 2014 houdt verband met bovenvermelde amortisatie. De mutatie in 2013 heeft betrekking op het, in het kader van de tot en met 2013 toegepaste hedge accounting, effectieve deel van de waardeveranderingen van de rentederivaten. Wettelijke koersverschillenreserve Het verloop van de wettelijke koersverschillenreserve is toegelicht in de volgende tabel. (x EUR miljoen)
2014
2013
Stand per 1 januari
-37,6
-17,8
4,0
-19,8
-33,6
-37,6
Mutatie koersverschillenreserve boekjaar Stand per 31 december
De wettelijke koersverschillenreserve bevat de koersverschillen uit hoofde van omrekening van buitenlandse activiteiten, alsmede het cumulatieve effectieve deel van de waardeveranderingen uit hoofde van in het verleden aangehouden valutaderivaten. De mutatie in het boekjaar heeft heeft volledig betrekking op koersverschillen uit hoofde van omrekening van buitenlandse activiteiten.
92
Overige reserves Het verloop van de overige reserves is toegelicht in de volgende tabel. 2014
2013
Stand per 1 januari Aanpassing stand per 1 januari Aangepaste stand per 1 januari
90,1 -357,8 -267,7
8,9 -242,1 -233,2
Bestemming resultaat voorgaand boekjaar Mutatie herwaarderingsreserve boekjaar Overige mutaties
-146,5 66,0 0,1
-93,8 59,4 -
Stand per 31 december
-348,1
-267,7
2014
2013
Stand per 1 januari
-146,5
-93,8
Resultaat boekjaar Bestemming resultaat voorgaand boekjaar
-227,7 146,5
-146,5 93,8
Stand per 31 december
-227,7
-146,5
(x EUR miljoen)
Resultaat boekjaar Het verloop van het resultaat boekjaar is toegelicht in de volgende tabel. (x EUR miljoen)
33 Niet in de balans opgenomen verplichtingen De vennootschap en haar deelnemingen hebben zich over en weer hoofdelijk aansprakelijk gesteld voor al hetgeen zij of een van hen aan de financiers schuldig zijn of zullen worden. Ten aanzien van door financiers verstrekte leningen aan dochtermaatschappijen heeft de vennootschap zich voor EUR 65,3 miljoen hoofdelijk aansprakelijk gesteld (2013: EUR 86,6 miljoen). Met betrekking tot de vennootschapsbelasting zijn alle Nederlandse geconsolideerde deelnemingen, met uitzondering van Q-Park Netherlands Holding BV en Q-Park Heerlen BV, opgenomen in een fiscale eenheid. De vennootschap is als hoofd van de fiscale eenheid hoofdelijk aansprakelijk voor alle fiscale verplichtingen van de in deze fiscale eenheid gevoegde vennootschappen. Daarnaast heeft de vennootschap zich ten behoeve van haar dochtervennootschappen tegenover derden garant gesteld voor koop- en huurcontracten voor een totaalbedrag van EUR 188,4 miljoen (2013: EUR 188,6 miljoen).
93
34 Personeelsgegevens Ultimo 2014 waren 42 personeelsleden in dienst (2013: 41). Het aantal voltijdsmedewerkers bedraagt ultimo 2014 40 (2013: 40). Ten aanzien van de beloning voor de bestuurders en voormalig bestuurders wordt verwezen naar de toelichting zoals opgenomen in noot personeelsgegevens van de geconsolideerde jaarrekening. 35 Risicomanagement ten aanzien van financiële instrumenten Met betrekking tot het risicomanagement ten aanzien van financiële instrumenten wordt verwezen naar de toelichting zoals opgenomen de geconsolideerde jaarrekening. 36 Honoraria vergoed aan externe accountants De in het boekjaar door Deloitte Accountants (2013: Ernst & Young Accountants) in rekening gebrachte honoraria zijn toegelicht in de volgende tabel. 2014
2013
Controlewerkzaamheden jaarrekeningen Aan controle gerelateerde werkzaamheden Fiscale dienstverlening Overige dienstverlening
1,2 -
1,4 0,1 0,4 1,2
Totale honoraria
1,2
3,1
(x EUR miljoen)
94
37 Groepsmaatschappijen en deelnemingen In de geconsolideerde jaarrekening zijn de financiële gegevens van Q-Park NV, inclusief de in de volgende tabel opgenomen groepsmaatschappijen (voor zover niet anders vermeld is sprake van 100% deelnemingen). NEDERLAND I Q-Park Operations Holding BV te Amsterdam I Q-Park Real Estate Holding BV te Amsterdam I Q-Park Real Estate France BV te Maastricht I Q-Park België BV te Amsterdam I Q-Park Duitsland BV te Amsterdam I Q-Park Operations BV te Amsterdam I Q-Park Netherlands Holding BV te Maastricht I Q-Park Real Estate Netherlands I BV te Maastricht I Q-Park Real Estate Netherlands II BV te Maastricht I Q-Park Operations Netherlands I BV te Maastricht I Q-Park Parkeergarage Operations BV te Amsterdam I Q-Park Beheer BV te Maastricht I Q-Park Operations Netherlands II BV te Amsterdam I Q-Park Operations Netherlands III BV te Maastricht I Q-Park ‘t Loon BV te Maastricht I Q-Park de Heuvel BV te Maastricht I Q-Park Heerlen BV te Heerlen I Q-Park Europarking BV te Amsterdam I Q-Park Uitgaansdriehoek Holding BV te Bunnik I Q-Park Uitgaansdriehoek BV te Bunnik DUITSLAND I Q-Park GmbH & Co KG te Düsseldorf I Q-Park Saarbrücken GmbH te Saarbrücken I Q-Park Verwaltungs GmbH te Düsseldorf BELGIË I City Parking NV te Brussel I Parketing NV te Brussel I Q-Park Sint Martinuskerk NV te Brussel I Q-Park Deurne NV te Brussel I Q-Park Belgium NV te Brussel I Q-Park Belgium Holding NV te Brussel I Q-Park Meir NV te Brussel I Parkrail NV (67 %) te Luik I Q-Park Julianus Tongeren NV te Tongeren I Q-Park Real Estate Belgium NV te Brussel I Q-Park Financial Services NV te Brussel
95
GROOT-BRITTANNIË I Q-Park (UK) Holding Limited te Leeds I Universal Parking Limited te Leeds I Q-Park Developments Limited te Leeds I Q-Park (Liverpool) Limited te Leeds I Q-Park (Glasgow) Limited te Leeds I Airparks (Glasgow) Limited te Leeds I Q-Park Limited te Leeds I QT Partnership Limited te Leeds I Q-Park Heathrow Limited te Leeds I Q-Park Employment Services Limited te Leeds I Q-Park (NI) Limited te Leeds I Q-Park & Fly Limited te Leeds I Ringway Air Park Limited te Leeds I Q-Park Finance Limited te Leeds I Q-Park Taunton Limited te Leeds I Q-Park Securities Limited te Leeds I Surrey Street Car Park Limited te Leeds I Q-Park Kingston (No.1) Limited te Leeds I Q-Park Real Estate Holding UK Limited te Leeds I Q-Park Real Estate UK I Limited te Leeds I Q-Park Crawley Limited te Leeds I Q-Park Real Estate UK II Limited te Leeds I Q-Park Real Estate UK III Limited te Leeds FRANKRIJK I Q-Park France Holding SAS te Boulogne Billancourt I Q-Park Financement SAS te Boulogne Billancourt I Q-Park France Services SAS te Boulogne Billancourt I Q-Parc Invest SAS te Boulogne Billancourt I Serimo SAS te Boulogne Billancourt I Q-Park CMT SAS te Boulogne Billancourt I Société Marseillaise de Stationnement te Marseille (51%) I Société Rouenaise de Stationnement SAS te Rouen I Q-Park Marseille HDV SAS te Boulogne Billancourt I Q-Park Île de France te Boulogne Billancourt I Société Valentinoise de Stationnnement SAS te Valence I Nîmes Stationnement SAS te Boulogne Billancourt I Chalon Stationnement SAS te Chalon sur Saone I Société Grenobloise de Stationnement SAS te Boulogne Billancourt I Société les Parkings de Savoie SAS te Boulogne Billancourt I Parcoprovence SAS te Boulogne Billancourt I Chartres Stationnement SAS te Boulogne Billancourt I Sint Germain Stationnement SAS te Boulogne Billancourt
96
I I I I I I I I I I I I I I I I I
Q-Park Boulogne SAS te Boulogne Billancourt Q-Park Participations SAS te Boulogne Billancourt Société du parc Coislin SNC te Boulogne Billancourt Q-Park France SAS te Boulogne Billancourt Q-Park CORSE SAS te Ajaccio SEPA – Saint Etienne Parc Auto SAS te Saint Etienne Patrimoniale Saint Louis SNC te Parijs Patrimoniale Omniparc SNC te Parijs SCI Q-Park Real Estate France I SCI Q-Park Real Estate France II SCI Q-Park Real Estate France III SCI Q-Park Real Estate France IV SCI Q-Park Real Estate France V SCI Q-Park Real Estate France VI SCI Q-Park Real Estate France VII SCI Q-Park Real Estate France VIII SCI Q-Park Real Estate France IX
IERLAND I Q-Park Ireland Ltd te Dublin I Q-Park Management Ltd te Dublin I Strongale Ltd te Dublin I Northridge Ltd te Dublin I Q-Park Properties Ltd te Dublin I Q-Park Real Estate Ltd te Dublin I Rushvard Ltd te Dublin I Fenpark Ltd te Dublin I Shudehill Ltd te Dublin I Cornmarket Properties Ltd te Dublin I Q-Park Real Estate Ireland Ltd te Dublin I Accaway Ltd te Dublin I Blarebrook Ltd te Dublin DENEMARKEN I Q-Park Operations Denmark A/S te Søborg I I/S Nørregardsvej te Kopenhagen I Q-Park Real Estate Denmark ApS te Kopenhagen ZWEDEN I Q-Park Scandinavia AB te Stockholm I Mobil Park AB te Uppsala I CP Group AB te Stockholm I Q-Park AB te Stockholm I Q-Park Bevakning AB te Stockholm
97
NOORWEGEN I Q-Park Norway Holding AS te Oslo I Q-Park AS te Oslo I Q-Park Norway Real Estate AS te Oslo FINLAND I Q-Park Operations Finland Oy te Helsinki I Q-Park Finland Oy te Helsinki LUXEMBURG I Q-Park Real Estate Luxembourg S.à.r.l. te Luxemburg MINDERHEIDSDEELNEMINGEN I Mipark SPA (49 %) te Milaan I SPEP SA (49,9 %) te Parijs I NV Parkeergarage Deventer (1%) te Deventer I SOPAC NIORT (2,5%) te Niort I SEM de Vence (0,003%) te Vence I SEM Transport (2%) te Evreuve OVERZICHT AANSPRAKELIJKHEIDSSTELLING De vennootschap heeft een verklaring van aansprakelijkheidsstelling ex artikel 2:403 BW afgegeven voor de in de volgende tabel opgenomen rechtspersonen. I Q-Park Operations Holding BV te Amsterdam I Q-Park Real Estate Holding BV te Amsterdam I Q-Park Real Estate France BV te Maastricht I Q-Park België BV te Amsterdam I Q-Park Duitsland BV te Amsterdam I Q-Park Operations BV te Amsterdam I Q-Park Netherlands Holding BV te Maastricht I Q-Park Real Estate Netherlands I BV te Maastricht I Q-Park Real Estate Netherlands II BV te Maastricht I Q-Park Operations Netherlands I BV te Maastricht I Q-Park Parkeergarage Operations BV te Amsterdam I Q-Park Beheer BV te Maastricht I Q-Park Operations Netherlands II BV te Amsterdam I Q-Park Operations Netherlands III BV te Maastricht I Q-Park ‘t Loon BV te Maastricht I Q-Park de Heuvel BV te Maastricht I Q-Park Heerlen BV te Heerlen I Q-Park Europarking BV te Amsterdam I Q-Park Uitgaansdriehoek Holding BV te Bunnik I Q-Park Uitgaansdriehoek BV te Bunnik
98
Ondertekening Maastricht, 31 maart 2015 De raad van commissarissen: I P.A.F.W. Elverding, voorzitter I H.H. Raué I N.H. van Halder I K.M.H. Peijs I J. van der Ende De raad van bestuur: I F.K. De Moor, voorzitter I Th.J.F. Thuis I R.A. Vroom
99
OVERIGE GEGEVENS
GEBEURTENISSEN NA BALANSDATUM Per datum van opmaak van de jaarrekening hebben er geen significante gebeurtenissen na balansdatum plaatsgevonden welke additionele toelichting in de jaarrekening vereisen. Statutaire bepaling met betrekking tot de winstbestemming Artikel 26 1. De uitkeerbare winst staat ter vrije beschikking van de algemene vergadering voor uitkering van dividend, reservering of zodanige andere doeleinden binnen het doel van de vennootschap als die vergadering zal besluiten. Bij de berekening van het winstbedrag dat op ieder aandeel zal worden uitgekeerd, komt slechts het bedrag van de verplichte stortingen op het nominale bedrag van de aandelen in aanmerking. 2. De vennootschap kan aan aandeelhouders en andere gerechtigden tot de voor uitkering vatbare winst slechts uitkeringen doen voor zover het eigen vermogen groter is dan het gestorte en opgevraagde deel van het kapitaal vermeerderd met de reserves die krachtens de wet of de statuten moeten worden aangehouden. Bij de berekening van de winstverdeling tellen de aandelen die de vennootschap in haar kapitaal houdt niet mede. 3. Uitkering van winst geschiedt na de vaststelling en de goedkeuring van de jaarrekening waaruit blijkt dat zij geoorloofd is. 4. De algemene vergadering is, met inachtneming van het bepaalde in het tweede lid, bevoegd tot uitkering van één of meer interim-dividenden te besluiten indien voldaan is aan het bepaalde van artikel 2:105 lid 4 Burgerlijk Wetboek omtrent het opstellen van een tussentijdse vermogensopstelling waaruit blijkt dat aan het bepaalde in lid 2 is voldaan. 5. Tenzij de algemene vergadering een ander tijdstip vaststelt, zijn dividenden onmiddellijk betaalbaar na vaststelling. 6. De vordering tot uitbetaling van dividend verjaart door verloop van vijf jaren. Winstbestemming Bestemming van het resultaat over het boekjaar 2013 De jaarrekening 2013 is vastgesteld in de algemene vergadering gehouden op 21 mei 2014. De algemene vergadering heeft de bestemming van het resultaat vastgesteld conform het daartoe gedane voorstel, welke bestemming in deze jaarrekening is verwerkt. Voorstel tot bestemming van het resultaat over het boekjaar 2014 Het verlies over 2014 zal van rechtswege in mindering worden gebracht op het eigen vermogen, met inachtneming van noodzakelijke mutaties in de wettelijke reserves.
100
CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT Aan: de algemene vergadering van Q-Park N.V. Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit rapport opgenomen jaarrekening 2014 van Q-Park N.V. te Amsterdam gecontroleerd. De jaarrekening omvat de geconsolideerde en de enkelvoudige jaarrekening. De geconsolideerde jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde balans per 31 december 2014, het geconsolideerde overzicht van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten, het mutatieoverzicht eigen vermogen en het kasstroomoverzicht over 2014 en de toelichting waarin opgenomen een overzicht van de belangrijke grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. De enkelvoudige jaarrekening bestaat uit de enkelvoudige balans per 31 december 2014 en de enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2014 met de toelichting, waarin opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en overige toelichtingen. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven in overeenstemming met International Financial Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie en met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW), alsmede voor het opstellen van het jaarverslag in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijking van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico's dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de vennootschap. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de vennootschap gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel betreffende de geconsolideerde jaarrekening Naar ons oordeel geeft de geconsolideerde jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van Q-Park N.V. per 31 december 2014 en van het resultaat en de kasstromen over 2014 in overeenstemming met International Financial Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie en met Titel 9 Boek 2 BW.
101
Oordeel betreffende de enkelvoudige jaarrekening Naar ons oordeel geeft de enkelvoudige jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van Q-Park N.V. per 31 december 2014 en van het resultaat over 2014 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, zoals gepresenteerd op de pagina’s 4-34, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Eindhoven, 31 maart 2015 Deloitte Accountants B.V. Was getekend J. Dalhuisen RA
102
103
WOORDENLIJST
Aandeelhoudersrendement Procentuele waardestijging van het aandeel in de verslagperiode en het in die periode uitgekeerde dividend, uitgedrukt in de waarde van het aandeel.
ECB Europese Centrale Bank
AVA Algemene Vergadering van Aandeelhouders
EMV Eurocard Mastercard Visa
BBP Bruto Binnenlands Product
EPA Europese Parkeer Associatie
BCG Boston Consulting Group
EU Europese Unie
BTW Belasting Toegevoegde Waarde Businesscase Een businesscase is een projectmanagement-term waarin de zakelijke afweging om een project of taak te beginnen beschreven wordt. In de businesscase worden de kosten tegen de baten afgewogen, rekening houdend met de risico's. Vaak wordt aan de hand van de businesscase besloten om wel of niet te starten en/of verder te gaan met een project. CCIRSs Cross Currency Interest Rate Swaps CEO Chief Executive Officer Control fees Parkeerboetes als sanctie op het parkeerbepalingen op private terreinen.
EBITDA Earnings Before Interest, Tax, Depreciation and Amortisation (Operationale kasstroom)
FVLCD Fair Value Less Costs of Disposal Goodwill Goodwill is een Engelse term die welwillendheid betekent en die in de financiële wereld wordt gebruikt om dat gedeelte van de marktwaarde van een onderneming aan te duiden dat niet direct toewijsbaar is aan de activa en passiva. Goodwill (of badwill) ontstaat meestal bij een overname en wordt beschouwd als de meerwaarde van een onderneming boven het netto vermogen. In deze zienswijze vertegenwoordigt de goodwill toekomstige inkomsten van de ondernemingen die nog niet gewaardeerd zijn op de balans, maar die al wel bestaan in de vorm van kennis, klanten, merken, personeel, et cetera.
CPI Consumentenprijsindex
GRESB Staat voor Global Real Estate Sustainability Benchmark en is een onafhankelijke, wetenschappelijke benchmark die het duurzaamheidsbeleid van vastgoedfondsen en –portefeuilles wereldwijd beoordeelt.
DTZ Debenham Thouard Zadelhoff
IAS International Accounting Standards
EasyPark Parkeerdienstverlener die klanten het gemak biedt van online betalen voor een parkeerplaats in een parkeergarage.
ICT Informatie & Communicatie Technologie
104
niet-naleven
van
IFRIC International Financial Reporting Interpretations Committee IFRS International Financial Reporting Standards IMF Internationaal Monetair Fonds IVBN Instituut voor Beleggers in Nederland MBO/HBO Middelbaar / Hoger Beroepsonderwijs Mvo Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen QCR Q-Park Control Room QE Quantitative Easing (kwantitatieve versoepeling of vrijer vertaald kwantitatieve geldverruiming). Bij een (dreigende) recessie probeert de centrale bank de economie te stimuleren door renteverlaging. Leningen worden hierdoor goedkoper waardoor burgers en bedrijven meestal meer besteden. In geval van sterk oplopende werkloosheid en dalende prijzen werkt dit echter aanmerkelijk minder. Dit is ook het geval naarmate de officiële rentetarieven lager worden, of zelfs tot nagenoeg nul dalen. Ongeacht de rentestand zullen dan geen (grote) leningen worden afgesloten en zullen dure aankopen worden uitgesteld. Verdere renteverlagingen of zelfs een rentestand van nul leiden dan niet tot toename van economische activiteiten en een afnemende vraag leidt tot verdere prijsdalingen (deflatie). (Bron: Wikipedia). ROCE Return On Capital Employed (Rendement op Tewerkgesteld Kapitaal) ROI Return On Investment
Sale-and-leaseback Bij een 'sale-and-leaseback' constructie verkoopt een eigenaar een investeringsgoed of een onroerend goed aan een belegger om het naderhand terug in leasing te nemen tegen een periodieke vergoeding, meestal gecombineerd met een aankoopoptie. SEPA Single European Payment Area. Een belangrijke stap voor de vorming van een geïntegreerde Europese betaalmarkt, als logisch en noodzakelijk onderdeel van de Economische en Monetaire Unie (EMU) en de Europese interne markt. Het doel van SEPA is om in Europa één ‘betaalruimte’ te creëren waarin eurobetalingen credit transfer (SCT = SEPA Credit Transfer) (giro of overschrijving), direct debit (SDD = SEPA Direct Debit) (incasso /domiciliëringen) en betaalkaarten overal op vergelijkbare wijze zullen functioneren, zowel binnenlands als grensoverschrijdend. SMS Short Message Service Virtueel team Een virtueel team bestaat uit een groep mensen die samenwerkt aan een gemeenschappelijk doel waarvan de leden primair elektronisch met elkaar samenwerken, omdat zij niet in de gelegenheid zijn om elkaar face to face te ontmoeten vanwege een verschil in ruimte en/of tijd. (Bron: De realiteit van virtuele teams). VIU Value In Use WACC Weighted Average Cost of Capital. De Engelstalige benaming voor de gewogen gemiddelde kosten van het vermogen van een bedrijf. De WACC wordt vaak intern gebruikt door managers die uitkijken naar expansiemogelijkheden of naar eventuele overnames. Investeringen voegen pas waarde aan een bedrijf toe als het verwachte rendement groter is dan de WACC. Wbp Wet bescherming persoonsgegevens
105
Q-Park heeft een aantal activiteiten geborgd onder NEN-EN-ISO 9001. Q-Park heeft meerdere ESPA- en EPA-waarderingen. Zie voor details en actuele informatie over producten en diensten van Q-Park: www.q-park.com. ©2015 Q-Park NV Uitgegeven in eigen beheer. Alle rechten voorbehouden.
Q-Park NV Postbus 1166 6201 BD Maastricht T +31 433 297 171 F +31 433 297 172 I www.q-park.com