JAARVERSLAG
2013
BELGISCHE FEDERATIE VAN VOEDSELBANKEN vzw
JAARVERSLAG 2013
Glasgowstraat, 18 - 1070 Brussel Tél. : 02 /559.11.10 - Fax : 02/559.11.29 -
[email protected] - www.voedselbanken.be
Bankrekening IBAN BE15-0682-1093-6530
2
INHOUD
INLEIDING
DE ACTIVITEITEN VAN DE VOEDSELBANKEN I II III IV
Bevoorrading Verdeling Logistiek Juridisch kader
HET LEVEN VAN DE FEDERATIE I II III IV V
Beheer Ten dienste van de Voedselbanken Communicatie Betrekkingen met de Overheid Financiën
VOORUITZICHTEN
BIJLAGEN I II III
Voedselbanken Raad van Bestuur van de Federatie Organogram van de Federatie
3
INLEIDING Zoals de vorige jaren is ook in 2013 het aantal minderbedeelden dat beroep doet op de Voedselbanken gestegen. De hulp die kon geboden worden is daarentegen voor het eerst sinds 2010 afgenomen. De oorzaak daarvan ligt bij het Europees programma voor voedselhulp aan de minstbedeelden. Het voor België beschikbaar budget bedroeg niet minder dan voordien, maar er werden duurdere producten aangeboden, waardoor het volume beschikbare goederen kleiner was. Het voordeel was dan weer dat producten met grotere voedingswaarde konden gegeven worden. De mindere aanvoer vanuit het Europees programma kon jammer genoeg niet gecompenseerd worden door de andere bevoorradingsbronnen, die ongeveer evenveel leverden als vorig jaar; de industrie gaf minder, maar de distributie schonk merkelijk meer. Opvallend is dat wij meer en meer acties met ondernemingen konden organiseren, niet alleen inzamelingen maar ook andere solidariteitsacties met voedings- en niet voedingsbedrijven- die levensmiddelen voor de minderbedeelden opleveren en ook de naambekendheid voor de Voedselbanken vergroten. De infrastructuur van onze Voedselbanken werd merkelijk uitgebreid, want de Voedselbank "Hainaut Occidental et Mons-Borinage" kon haar intrek nemen in een totaal nieuw pand in Froyennes bij Doornik en de Voedselbank West-Vlaanderen kon verhuizen naar een groter magazijn in Kuurne bij Kortrijk. De totale beschikbare opslagplaats nam mede daardoor toe met ruim 800m². Aan te stippen valt dat de contacten van de Voedselbanken met de Overheid sterk zijn toegenomen, niet alleen op federaal vlak, maar ook met de regionale ministers bevoegd voor de strijd tegen de armoede. Dit heeft mede te maken met de toenemende bekommernis bij overheid, ondernemingen en publieke opinie om voedselverspilling tegen te gaan. Op lokaal vlak werden dan ook verschillende initiatieven genomen om voedseloverschotten in winkels beschikbaar te stellen voor Voedselbanken en caritatieve verenigingen. De uitwerking daarvan blijkt evenwel nog op veel praktische problemen te stoten. Het is verheugt ons vast te stellen dat de Voedselbanken, ook in 2013, hebben kunnen rekenen op het loyal inzet van zovele vrijwilligers, die wij hierbij van harte willen bedanken. Onze dank gaat uiteraard ook naar : - alle ondernemingen van de voedingnijverheid en-handel die ons hun voedseloverschotten bezorgen; - het Belgisch Interventie en Restitutiebureau (BIRB), dat het Europees Programma voor Voedselhulp aan de Minstbedeelden beheert, evenals de levering van groenten en fruit via de veilingen; - de ondernemingen die inzamelingen of bijzondere acties organiseren ten voordele van de Voedselbanken en de medeburgers die eraan deelnemen; - de ondernemingen en medeburgers die ons financieel steunen; Alfons De Vadder Gedelegeerd bestuurder
Jean-M. Delmelle Voorzitter
4
DE ACTIVITEITEN VAN DE VOEDSELBANKEN. I Bevoorrading. Samenvatting. In 2013 zijn de Voedselbanken (zie lijst in bijlage I van dit verslag) erin geslaagd zowat 11.800 ton voedsel en basisproducten in te zamelen.Deze tonnenmaat ligt ongeveer 16% lager dan in 2012. Deze evolutie is echter toe te schrijven aan het dubbele feit dat in 2012 de inbreng van de Europese Unie (EU) uitzonderlijk zeer groot was en aan een vertraagd leveringsritme van de producten van de EU in 2013. De totale tonnenmaat ( excl de EU hulp) door de Voedselbanken ingezameld bij de industrie en de distributie kon op het peil van vorig jaar gestabiliseerd worden,zonder echter het niveau van de jaren vóór 2010 te evenaren. In 2013 werd het Europees Programma voor Voedselhulp aan Minstbedeelden (EPVM) stopgezet. Een Europees Fonds voor hulp aan de minderbedeelden ,gecofinancierd door de deelnemende lidstaten, zal in 2014 zijn rol overnemen. Dit alles moet gezien worden in het kader van een gestage stijging van het aantal minderbedeelden: op 31 december 2013 bedroeg hun aantal 122.135 tegen 120.799 in 2012. A. Evolutie van de tonnenmaat ingezamelde producten. 1. Totale tonnenmaat.
5
2.Tonnenmaat volgens de aard van de producten. Producten Melkproducten Fruit en groenten Koekjes-Granen-Zetmeel Vlees-Vis Bereide gerechten Suiker producten-Desserts Dranken-Soda Olie-Vetten Diversen (inbegrepen Carrefour)
A B C D E F G H I
Totaal
2011 2.732 1.909 2.182 568 3.048 596 872 397 1.081
Tonnen 2012 2.720 3.247 2.747 1.005 2.003 553 741 327 815
2013 1.947 3.658 1.504 1.032 914 531 944 443 827
Percentage (%) 2011 2012 24,10 19,20 14,26 22,93 16,30 10,39 4,24 7,09 22,77 14,15 4,45 3,90 6,52 5,25 2,97 2,30 8,08 5,76
2013 16,50 31,00 12,75 8,75 7,75 4,50 8,00 3,75 7,00
13.385
14.156
11.800
100,00
100,00
2013 2.951 1.846 5.933 319 751
Percentage (%) 2011 2012 23,70 22,38 12,70 10,17 56,50 58,42 2,50 1,77 6,00 7,17
100,00
3.Tonnenmaat volgens de bevoorradingsbron. Bron Industrie Distributie Europese Unie Veilingen Inzamelingen Total
A B C D E
2011 3.143 1.681 7.431 336 794
Tonnen 2012 3.171 1.441 8.276 252 1.016
13.385
14.156
2013 25,00 15,65 50,30 2,70 6,35
11.800 100,00% 100,00% 100,00%
6
B. Bevoorradingsbronnen. 1. Voedingsindustrie. -
De Federatie heeft in 2013 haar sensibiliseringsprogramma , gericht naar de leiders van de voedingsindustrie, herhaald. Hiervoor werd hun een rechtstreeks schrijven toegestuurd, ondersteund door een natioale mediacampagne in de financiële pers, gesponsord door de BNP Paribas Fortis Foundation. In het kader van “Maatschappelijk verantwoord ondernemen” ( CRS ) konden er maar weinig nieuwe partnershipovereenkomsten afgesloten worden,maar in de voedingssector hebben de partners,waaronder de Suikerraffinaderij Tienen, Kellog’s en Mc Cain in ruime mate hun engagement gehonoreerd. - Hetzelfde kan gezegd worden van de bedrijven Unilever,Refresco,Natra-All Crump, Beyers Koffie, Friesland-Campina en de groep Univeg ( Pinguin-Lutosa, Scana-Noliko ) die hun voedseloverschotten verder zijn blijven schenken aan de Voedselbanken. Dank zij hen en spijts de economische- en productiemaatregelen van de bedrijven,spijts de reeks sluitingen en verplaatsing van bedrijven naar het buitenland, kon het niveau van de schenkingen door de industrie op het huidige peil behouden blijven. Het blijft echter een feit dat in absolute termen het ingezamelde volume bij de industrie op onrustwekkende wijze vermindert. - Verontrustend is ook de afhankelijkheid van de EU hulp inzake bepaalde categorieën levensmiddelen: 90% van de melkproducten ,van rijst,pasta en groentenconserven komen van het EPVM ,hoewel wij in België nog altijd dergelijke nationale bedrijven hebben. - Hoewel het strikt genomen niet tot de taken van de Voedselbanken behoort,is het toch verheugend dat wij aan vele minderbedeelden “non food”producten -die zwaar doorwegen op het gezinsbudgethebben kunnen uitdelen , dankzij de giften van bedrijven zoals P&G, Ontex International en Toppits. 2. Voedingsdistributie. - Heel het jaar 2013 door heeft het Federaal Agentschap voor de Voedselveiligheid ( FAVV) ,in goede samenwerking, met de publicatie van een reeks richtlijnen en circulaires verbeteringen aangebracht aan de interpretatie van houdbaarheidsdata en verantwoorde toleranties ingevoerd voor de verdeling van producten waarvan de houdbaarheidsdatum dichtbij ligt, of op het punt staat te worden overschreden.Dit moedige en rigoureus werk zal ongetwijfeld voedselverspilling of weigeringen helpen voorkomen. - In hetzelfde perspectief van de strijd tegen voedselverspilling en om van de distributiebedrijven en de beheerders van supermarkten meer “goodwill” te bekomen,werd begin 2013,in samenwerking met de Federatie van Voedselbanken, Comeos en Fevia en de regionale en federale ministers een brochure gepubliceerd over voedseloverschotten. - Het engagement van verschillende regionale en federale politici voor de strijd tegen voedselverspilling, en ook het laatste initiatief van de Minister van Financiën ( juli 2013 ) dat klaarheid brengt in de problematiek van de toepassing van de BTW op niet meer verhandelbare levensmiddelen, hebben ontegensprekelijk bijgedragen tot een meer positieve houding van de distributeurs in hun keuze tussen “ destroy or donate “. - In 2013 hebben we een verbetering vastgesteld ( excl inzamelingen ) wat betreft giften door en ophalingen bij de distributie,in die mate dat we terug tot een resultaat van 1846 ton gekomen zijn, daar waar het sinds 2010 jaar na jaar verminderde. Cora, Carrefour , Colruyt , Delhaize en Lidl zijn de voornaamste supermarktketens die, rechtstreeks, of via aangesloten caritatieve instellingen, met ons hebben samengewerkt. 3. Europees Programma voor Voedselhulp aan Minstbedeelden. Het budget dat in 2013 aan België toegekend werd, was vergelijkbaar met dat van 2012. De keuze om producten met een grote voedingswaarde- en dus met een hogere prijs per kilo7
ter beschikking te stellen,verklaart waarom de tonnenmaat nu 40% lager lag. Zoals voorheen werden 71% van de EU producten in België¨verdeeld via de Voedselbanken en aangesloten caritatieve verenigingen.
Budget Belgique (euro) Totaal België Tonnage EPVM voor BFVB % total BFVB België Begunstigden BFVB Kg p/p BFVB
Waarde 2013 12.020.447 (*) 8.275 5.933 50,28% 237.002 75.000 79
Waarde 2012 11.710.463 11.627 8.276 58,40% 230.802 74.053 112
Verschil 2,58% -40,51% -39,49% -16,27% 2,62% 1,24% -41,24%
(*) Werkelijk gebruikt : 11.955.154 euro. De evolutie van de tonnenmaat producten door het EPVM aan de Voedselbanken geleverd, ziet er als volgt uit:
4. Land- en tuinbouwveilingen. In 2013 werden 319 ton producten in de veilingen afgehaald. Slechts 5 van de 9 Voedselbanken ( VBB , BAC , BANL , VBO en VBW ) bevoorraden zich bij de veilingen, deels omdat rekening gehouden wordt met de beperkte houdbaarheid van de producten en deels omdat sommige aangesloten verenigingen rechtstreeks fruit en groenten in de veilingen afhalen. 5. Inzamelingen. 5.1. Inzameling Delhaize. De 23ste inzameling Delhaize ten voordele van de Voedselbanken vond plaats van 17 tot 23 oktober 2013.Aan de klanten werden drie waardebons voorgesteld, volgens een nu reeds goed gekende methode: één bon van 1,50 euro voor een ontbijt, één bon van 3,00 euro voor een warme maaltijd en één bon van 5,00 euro voor de drie maaltijden van de dag.
8
In waarde is het globaal resultaat minder goed dan vorig jaar ( -8% ), maar gelijkwaardig wat het aantal maaltijden betreft ( 370.446 tegen 378.818 in 2012 ).De Voedselbanken hebben inderdaad 595 ton levensmiddelen ontvangen, tegen 540 ton in 2012,hetzij ,in gewicht, 10% meer. Interessante vaststelling: 66,4% van de geregistreerde bons waren bons van 5,00 euro. Zoals in de vorige jaren zijn de resultaten van de winkels waar vrijwillige inzamelaars(ters) ingezet werden, merkelijk beter dan die van de andere winkels.
5.2. Inzameling Colruyt. Van 27 maart tot 23 april 2013 heeft Colruyt,voor de 9de keer,een voedselinzameling ten voordele van de Voedselbanken georganiseerd en dit volgens de formule met waardebons, formule die de vorige jaren met succes werd toegepast. Aan de klanten werden twee bons overhandigd: één bon voor 3 liter halfvolle melk (waarde van 1,50 euro) en één bon voor een korf levensmiddelen ( sardienen, rijst, confituur, compote, gepelde tomaten, rode kool en erwtjes met wortelen) ter waarde van 5,00 euro. Inzamelaars(ters) hebben gedurende een beperkte tijd, in sommige winkels ,een permanentie verzekerd. De inzameling werd een groot succes: meer dan 292 ton levensmiddelen met een marktwaarde van 283.000 euro ( hetzij 67 ton of 29,78% meer dan in 2012).
9
RESULTATEN COLLECTE COLRUYT 350 300
292
250 225
211
200 150
141
202
138
121
112
100
70
50 0 2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Opmerking: In 2009 werden er door Colruyt twee inzamelingen georganiseerd. 5.3. Inzamelingen Carrefour. Voor de eerste keer heeft Carrefour Belgium, van 27 februari tot 11 maart 2013, een voedselinzameling ten voordele van de Voedselbanken georganiseerd.Dit gebeurde uitsluitend in de hypermarkten. De klanten werden uitgenodigd een maaltijd te schenken aan minderbedeelden bij middel van een waardebon van 3,00 euro. Daar er geen inzamelaars(ters) ingezet werden, bleef het resultaat onder de verwachtingen. Van 23 november tot 3 december vond er een tweede inzameling plaats, ditmaal in samenwerking met de “Fondation Carrefour”. Het werd een internationale inzameling, die tegelijkertijd plaats vond in acht landen. In de rekken van de winkels werden, dichtbij verschillende basisproducten, bons ter beschikking gesteld, die moesten gescand en betaald worden aan de kassa.De klant koos dus zelf het product dat hij wenste te schenken.Ook het resultaat van deze inzameling bleef bescheiden, omwille van de korte duur van de actie en ook omdat er geen inzamelaars(ters) aanwezig waren. 6. Speciale acties. 6.1. DOUWE EGBERTS COFFEE BLENDERS 1753. In het kader van het partnership met de Voedselbanken heeft Douwe Egberts Coffee Blenders 1753,voor de 16de maal,de actie “ Koffie voor iedereen” georganiseerd Deze actie vond plaats van 18 november tot 31 december 2013 en bestond uit drie luiken: 1° voor elk pakje koffie gekocht in december,schonk het bedrijf twee tassen koffie voor minderbedeelden, 2° voor elke klik op de toets “ik like” ,”ik deel”, “ik tweet” ,”ik post” op de website van het bedrijf,schonk het bedrijf bijkomende tassen koffie, 3° voor elke actie ten voordele van minderbedeelden,georganiseerd door verenigingen of enkelingen,schonk het bedrijf bijkomende pakjes koffie. De actie werd ondersteund door een goed georganiseerde publiciteitscampagne en heeft meer dan 10 millioen tassen koffie opgeleverd. Naast de actie “Koffie voor iedereen 2012”,heeft het personeel van het bedrijf,in februari 2013, de financiële opbrengst van een wedstrijd aan de Voedselbanken geschonken.
10
6.2. LIDL. Van 21 november tot 31 december heeft Lidl, in al zijn winkels,de klanten verzocht de zeer lekkere “cupcakes” in geschenkverpakking te kopen. De totale winst van de verkoop,aangevuld met een gift van het bedrijf, heeft 40.000,00 EUR opgebracht. Dit bedrag werd aan de Voedselbanken overgemaakt om er maaltijden mee te schenken aan minderbedeelden. 6.3. TOPPITS Toppits steunt de Voedselbanken sinds meer dan tien jaar door een hoeveelheid versheidsfolie te schenken. In 2013 werden zo 300.000 meter ter beschikking gesteld.Daarenboven vermeldt Toppits het logo van de Voedselbanken op de verpakkingen. 6.4.
INTERPARKING - MONDELEZ.
Dankzij Interparking en Mondelez hebben de Voedselbanken in 2013 bijna één ton chocoladerepen mogen uitdelen aan de minstbedeelden. 6.5. BNP PARIBAS FORTIS FOUNDATION. Van 9 december 2013 tot 24 januari 2014 heeft de BNP Paribas Fortis Foundation, in gans België, een grote operatie “rode centjes” georganiseerd. In de 943 agentschappen van BNP Paribas Fortis, in de 310 agentschappen van FINTRO,in de hoofdzetel van de bank en in lagere scholen werden muntjes van 1, 2 en 5 cent ingezameld ten voordele van de Voedselbanken. Daarenboven heeft BNP Paribas Fortis, tijdens het vierde trimester van 2013, op haar website een actie “Geschenken” en “Goede daden” georganiseerd. Het resultaat van deze acties zal in het eerste trimester van 2014 gekend worden. 6.6.
SODEXO- CARREFOUR.
Eens te meer hebben SODEXO en Carrefour samen een actie “Een dag zonder honger in België” georganiseerd.Van december 2012 tot maart 2013 konden alle begunstigden van de “SODEXO lunchpass”een of meer maaltijdcheques aan de Voedselbanken schenken. Daarenboven heeft Carrefour, voor elke geschonken bon voor een soep van het merk Carrefour, een bijkomende doos soep aan de Voedselbanken geschonken. Hierdoor konden meer dan 20.000 maaltijden geschonken worden. 6.7. ONTEX INTERNATIONAL. In april 2013 heeft ONTEX INTERNATIONAL aan de Voedselbanken 54 pallets babyluiers, tampons en maandverbanden geschonken. 6.8. KELLOGG ‘S. Ter gelegenheid van de Werelddag van de voeding ( 16 oktober ) heeft het personeel van de BENELUX hoofdzetel in Zaventem een voedselinzameling (droge voeding) gehouden met als thema “ Ontbijt voor betere dagen”. 6.9.
GROUPON BELGIUM.
Van 18 december 2013 tot 15 januari 2014 heeft Groupon Belgium, op haar website, aan haar abonnees gevraagd de Voedselbanken te steunen door 3,00 of 6,00 euro te schenken ter gelegenheid van hun aankopen; 3,00 euro voor een korfje zoetigheden ,of 6,00 euro voor een “ feestmaaltijd”. 11
Met het totaal aldus ingezameld bedrag hebben de Voedselbanken meer dan 200 korven uitgedeeld 6.10. IBM Belgium. Meer dan één pallet niet bederfbare levensmiddelen werden door het personeel van de zetel van IBM Belgium geschonken als resultaat van een inzamelingsactie ten voordele van minderbedeelden. 6.11. HOLBRECHT DISPATCH. Tijdens het jaareinde van 2013 heeft Holbrecht Dispatch bij zijn personeel een inzameling van “rode centjes “ gehouden; het bedrag ervan werd toegevoegd aan de actie BNP Paribas Fortis.
II. Verdeling . De verdeling van het voedsel, dat ingezameld wordt door de Voedselbanken en door de Federatie, wordt toevertrouwd aan een net van aangesloten caritatieve verenigingen die met één van onze Voedselbanken een overeenkomst voor voedselhulp hebben afgesloten. Op 31 december 2013 zag dit net er als volgt uit: 1. Op niveau België. - Aangesloten caritatieve verenigingen. De verdeling van het ingezameld voedsel wordt verzekerd door 614 aangesloten caritatieve verenigingen (624 in 2012 ).Hun aantal is kleiner geworden omwille van fusies van verenigingen en van de uitsluiting en het stopzetten van de activiteit van sommige onder hen. Slechts 399 van deze verenigingen nemen deel aan de verdeling van de producten van het Europees Programma voor Voedselhulp aan Minstbedeelden ( EPVM ), gezien dit programma alleen de minstbedeelden tot doelgroep heeft. - Geholpen minderbedeelden. Op 31 december 2013 hielpen de Voedselbanken 122.135 minderbedeelden, tegen 120.799 in 2012, hetzij een stijging van ongeveer 1,10%. 75.000 hiervan genoten van het EPVM (tegen 74.053 in 2012 ), hetzij een stijging van 1,30%/ Met de jaren evolueerde het aantal geholpen minderbedeelden als volgt:
12
EVOLUTIE AANTAL GEHOLPEN MINDERBEDEELDEN 125.000 120.799
120.000
122.135
117.440
114.232
115.000
115.016
110.724
110.000
106.500 106.895
108.123
105.000
100.000 2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
1. Op het niveau van de Gewesten. Aantal caritatieve aangesloten verenigingen en geholpen minderbedeelden in 2013 Regio Verenigingen Minderbedeelden Brussel-Hoofdstedelijk Gewest 87 16.347 Vlaanderen 272 53.093 Wallonië 255 52.695 Totaal 614 122.135 2. Op het niveau van de Voedselbanken. Aantal caritatieve aangesloten verenigingen en geholpen minderbedeelden in 2013 Voedselbank Verenigingen Minderbedeelden VBB (Brussel-Brabant) 118 22.023 - Brussel Hoofdstedelijk Gewest (87) (16.347) - Waals Brabant (16) (2.828) - Vlaams Brabant (15) (2.848) BAC (Charleroi) 66 15.609 BAL (Luik) 84 16.903 BANL (Namen-Luxemburg) 52 8.343 BAT (Doornik) 39 9.412 VBAMT (Antwerpen-Mechelen-Turnhout) 56 15.361 VBL (Limburg) 49 10.560 VBO (Oost-Vlaanderen) 68 11.029 VBW (West-Vlaanderen) 82 12.895 Totaal 614 122.135
13
III. Logistiek. 1. Infrastructuur van de Voedselbanken. - Eind 2013 bedroeg de totale oppervlakte van de opslagplaatsen 11.699 m2 (tegen 10.918 m2 in 2012). Grotendeels is dit het gevolg aan de verhuis van de opslagplaatsen van de BAT en VBW. De koelcellen (positieve temperatuur) hadden een capaciteit van 664 m3 ( tegen 557 m3 in 2012) en de diepvriescellen ( negatieve temperatuur ) 1.137 m3 ( tegen 1.189 m3 in 2012). - De kantoren en de lokalen voor sociale contacten hadden een oppervlakte van 1.527 m² (tegen 1.453 m² in 2012). - Daar de VBB bijkomende ruimte nodig had, heeft de Federatie afstand gedaan van de lokalen die zij in de VBB huurde en al haar installaties gegroepeerd in de Glasgowstraat 18 te 1070 Brussel. - Op 31 mei 2013 werd de nieuwe opslagplaats van de VBW, te Kuurne, officieel ingehuldigd. Nu beschikt deze Voedselbank aldus over een ruimere opslagplaats en comfortabelere kantoren. - Sinds eind september 2013 heeft de BAT haar intrek genomen in gloednieuwe installaties, gelegen in de industriezone van Froyennes. De nieuwe opslagplaats werd op 8 november officieel ingehuldigd. Ze kreeg de naam van “ Hall Paul Dumortier “, naar de medestichter en eerste voorzitter van deze Voedselbank. 2. Uitrusting. Er werd verder geïnvesteerd in de nodige uitrusting van de Voedselbanken om hen toe te laten goed te functioneren: aankoop van materiaal voor opslag en goederenbehandeling (transpallets,vorktrucks) en kantoorbenodigdheden (fotokopieerapparaten, computers, kantoormeubelen, enz.). Een nieuwe software voor het beheer van de goederenstroom werd geïnstalleerd in de BAT; sinds 1 september wordt dit systeem ter plaatse uitgetest. Van zodra deze software verfijnd zal zijn, wordt hij in andere Voedselbanken geïnstalleerd. 3. Medewerkers. Eind 2013 telden de Voedselbanken 224 medewerkers, waarvan 16 in de Federatie en 208 in de Voedselbanken. 208 ervan waren vrijwilligers, terwijl er 16 een particulier sociaal statuut hadden (ACS of art. 60). 4. Transport. Om het transport te verzekeren beschikken de Voedselbanken in het totaal over 14 voertuigen. In de mate dat dit onvoldoende is, wordt er beroep gedaan op middelen van transportbedrijven. Sommige van deze bedrijven bieden trouwens gratis transport aan. In februari 2013 heeft de Fondation Carrefour an de “Banque Alimentaire de la Province de Liège“ (BAL) een camion met koelinstallatie geschonken. Hierdoor kon de verdeling van de voedselhulp aan de zowat 17.000 minderbedeelden van de provincie geoptimaliseerd worden.
14
IV. Juridisch kader. 1. Giften van levensmiddelen en de BTW. Door de administratieve circulaire van 31 juli 2013 heeft de Minister van Financiën Koen Geens, de regelgeving i.v.m. de toepassing van de BTW op schenkingen van levensmiddelen versoepeld en gepreciseerd. Het rondschrijven bepaalt de modaliteiten en voorwaarden volgens dewelke het innen van BTW geschrapt wordt voor de belastingplichtigen die gratis niet meer verhandelbare levensmiddelen schenken aan erkende Voedselbanken voor gratis verdeling aan minderbedeelden in België. 2. Voedselveiligheid. Met de circulaire van 2 augustus 2013 heeft het Federaal Agentschap voor Voedselveiligheid (FAVV) een synthese verspreid m.b.t. de bewaring, de traceerbaarheid, de etikettering en het diepvriezen van levensmiddelen die aan Voedselbanken en caritatieve verenigingen worden geschonken. Dit rondschrijven bevestigde dat verse producten, waarvan de uiterste houdbaarheidsdatum nabij is, voor bewaring mogen diepgevroren worden, maar zulks ten laatste de dag voor dat deze limiet bereikt wordt. Daarenboven heeft het FAVV de organisatie van informatiezittingen verdergezet voor medewerkers(ters) van aangesloten caritatieve verenigingen die voedsel verdelen aan minderbedeelden.
15
Het leven van de Federatie I. Beheer 1. Algemene Vergadering. De statutaire Algemene Vergadering werd gehouden te 1070 Brussel op 25 maart 2013. Tijdens die zitting heeft de Vergadering - het ontslag aanvaard als lid, bestuurder en secretaris-generaal van Herman Van Mol , als lid en bestuurder van Georges Decroly , Eric De Staercke en Jacqueline Crockaert-Michiels en als lid, vertegenwoordiger van de VBO,van Philippe de Thibault de Boesinghe , - Jean-Claude Breuse, Denis Vyncke, Marc Van Nes en Henry Buyens benoemd als lid en bestuurder, om het mandaat te beëindigen van respectievelijk Georges Decroly, Eric De Staercke, Jacqueline Crockaert-Michiels en Herman Van Mol , - Jean-Marie Mortier benoemd als lid, vertegenwoordiger van de VBO, - het mandaat van Jean-M. Delmelle, Yvon Mahieu en Marcelle Regout als lid en bestuurder hernieuwd voor een periode van vier jaar. Tijdens deze zitting heeft de Vergadering de rekeningen van het boekjaar 2012 niet kunnen goedkeuren omwille van de onzekerheid in verband met een bijzondere gift aan de Federatie gedaan werd. Er werd op 24 juni 2013 een Buitengewone Algemene Vergadering gehouden; tijdens deze zitting werden de rekeningen van het boekjaar 2012 goedgekeurd aangezien alles was gedaan geweest om de situatie op te helderen. 2. Raad van Bestuur. De Raad is viermaal samengekomen, namelijk op 4 maart, 24 juni, 30 september en 25 november 2013. Tijdens de zitting van 4 maart 2013 heeft de Raad een actieplan voor 2013 goedgekeurd en ook de oprichting bekrachtigd van het Strategiecomité, samengesteld uit de Voorzitter, de Vicevoorzitters en de Gedelegeerd bestuurder; het comité zal antwoorden voorbereiden op de uitdagingen waarmee de Voedselbanken in de toekomst zullen geconfronteerd worden. Tijdens de zitting van 24 juni 2013 heeft de Raad Henry Buyens tot secretaris-generaal benoemd en het mandaat bevestigd van Jean-M. Delmelle als voorzitter en van Yvon Mahieu als penningmeester. Rekening houdend met de oprichting van het Strategiecomité werd tevens beslist het Directiecomité om te vormen in een Beheerscomité samengesteld uit de Gedelegeerd bestuurder en de verantwoordelijken voor de diensten van de Federatie. Tijdens de zitting van 25 november 2013 heeft de Raad akte genomen van het ontslag van Yvon Mahieu als lid, bestuurder en penningmeester. De Raad heeft Freddy Bevernage aangeduid als nieuw lid, bestuurder en penningmeester in afwachting van bevestiging door de Algemene Vergadering. Op 31 december 2013 was de Raad van Bestuur samengesteld als vermeld in bijlage II van dit jaarverslag. 3. Directiecomité. Het Directiecomité heeft voor de laatste maal vergaderd op 2 september 2013. 4. Strategiecomité. Het Strategiecomité heeft vergaderd op 6 februari,4 maart, 6 mei en 18 november 2013. 16
5. Beheerscomité. Het beheerscomité is samengekomen op 4 november en 19 december 2013. Op 31 december 2013 was de samenstelling van het Beheerscomité als vermeld in bijlage III van dit Jaarverslag. 6. Medewerkers. In 2013 heeft de Federatie Benoit Braekman als nieuwe medewerker (raadgever immobiliën) verwelkomd. De Federatie was in rouw door het plotseling overlijden van Louis Tielemans (verantwoordelijk voor de logistiek),echtgenoot van Lea Draelants, medewerkster van de Federatie. Anderzijds hebben vijf medewerkers de Federatie verlaten ,namelijk: Herman Van Mol (secretaris-generaal), Yvon Mahieu (penningmeester), Lieve Jansen (secretariaat), Domonique Regout (EPVM) die is overgegaan naar de BAC en Bi Kamalandua (verantwoordelijk voor de voedselveiligheid ) die is overgegaan naar de VBB. Zij werden allen bedankt voor de diensten die ze hebben bewezen aan de Voedselbanken in het algemeen en aan de Federatie in het bijzonder. De Federatie heeft tevens het overlijden vernomen van Clem Vangrieken, voormalig secretarisgeneraal van de Federatie. Op 31 december 2013 telde de Federatie 16 medewerkers(sters), allen vrijwilligers ( zie organogram in bijlage III bij dit jaarverslag). II. Activiteiten met de Voedselbanken 1. Op nationaal vlak. - De nationale en provinciale coördinatoren van de inzameling Delhaize vergaderden op 29 mei om de inzameling voor te bereiden, en op 9 december om het verloop en de resultaten van de inzameling van 2013 te evalueren. - Een werkgroep werd opgericht om te onderzoeken hoe de organisatie van de goederenstroom in de Voedselbanken kan verbeterd worden. De werkgroep vergaderde op 25 mei,30 september en 12 december. Zich inspirerend op de organisatie van de Voedselbanken in Frankrijk heeft de werkgroep een geïnformatiseerd programma voorgesteld dat in de BAT getest wordt. - Op 24 mei heeft een “ad hoc” werkgroep de relaties met de sociale kruideniers in Vlaanderen onderzocht. - Zoals in het verleden heeft de Federatie zich ingespannen om de banden met de negen Voedselbanken, waaraan ze haar diensten verleent, te versterken. In dit kader werd een vormingssessie georganiseerd voor de vrijwilligers van de VBB en was ze vertegenwoordigd op de Algemene Vergaderingen van de BAL ,BANL ,BAT,VBAMT, VBO en VBW. 2. Op internationaal vlak. 2.1. Europese Federatie van Voedselbanken ( EFVB). De Belgische Federatie heeft op actieve wijze deelgenomen aan de vergaderingen georganiseerd door de EFVB, die 253 Voedselbanken van 21 Europese landen vertegenwoordigt. Ze organiseerde ,van 24 tot 28 april, in Brussel, de Jaarlijkse Vergadering van de EFVB . De deelnemers brachten een bezoek aan de installaties van de VBO in Eke. De Federatie heeft deelgenomen aan de lobbying gevoerd door de EFVB voor het behoud van het Europees Programma voor Voedselhulp voor Minstbedeelden . 2.2. Bilaterale contacten met andere Voedselbanken De Federatie heeft de contacten onderhouden met Voedselbanken van andere landen, meer bepaald met Frankrijk en Nederland. 17
III. Communicatie. 1. Externe communicatie. De Voedselbanken kwamen regelmatig in de pers-zowel geschreven als gesproken en dit zowel op nationaal als op internationaal vlak .Ook de tv-ketens –zowel de nationale als de regionale-hebben bij verschillende gelegenheden de Voedselbanken in beeld gebracht. Sinds het begin van het jaar vermeldt ieder nummer van “ Foodbanks News” in bijlage de referenties van alle persartikels of uitzendingen die over de Voedselbanken handelden. De Federatie heeft verschillende perscommuniqués verspreid, meer bepaald in het kader van de verdediging van het EPVM, ter gelegenheid van de voedselinzamelingen in de winkels van Delhaize, Colruyt en Carrefour en bij speciale acties gericht op het grote publiek. De rubriek “Actualiteit” van de website van de Federatie werd regelmatig bijgewerkt Vermelden wij nog dat de VBB, BAC, BAL en BAT hun eigen website hebben ontwikkeld. Op 26 en 27 oktober 2013 kregen de Voedselbanken een stand op het Salon “1001 Familles” in Marcheen-Famenne. Ongeveer 6.600 bezoekers kregen er de gelegenheid kennis te maken met de activiteiten van de Voedselbanken. 2. Interne communicatie. In 2013 werden vier nummers van het trimestrieel informatiebulletin “Foodbanks News “ gepubliceerd. Dit bulletin heeft tot doel de medewerkers van alle Voedselbanken te informeren over de activiteiten van de Voedselbanken in het algemeen en van de Federatie in het bijzonder. Ook de VBB , BANL en BAT publiceren een informatiebulletin; dit is in de eerste plaats bestemd voor de aangesloten verenigingen en de sympathisanten. Als gevolg van de contacten die in de loop van het jaar werden genomen, heeft het “Institut des Hautes Etudes des Communications Sociales” (IHECS) zich geëngageerd om ,voor de Federatie, een communicatiematerieel van hoge kwaliteit ( voor drukwerk, video en web) op punt te stellen. Het IHECS zal eveneens gratis de competentie en werkuren van haar vormers, alsook het nodige materiaal en werkuren van 8 studenten ter beschikking stellen om het project in 2014- begin 2015 te realiseren. IV.
Publieke relaties.
1. Met de Federale overheid. - Er werd contact gehouden met de verantwoordelijken van “ POD Maatschappelijke Integratie” die belast werd met de implementatie ,in België, van het nieuw Europees Fonds voor Hulp aan Minstbedeelden ( EFHM ). - De Federatie werd gecontacteerd door het Kabinet van de Minister van Financiën in verband met de publicatie van een ministerieel rondschrijven dat de regelgeving preciseert met betrekking tot de BTW op giften van levensmiddelen ( rondschrijven van 31 juli 2013). 2. Met de Regionale overheden. - In Vlaanderen heeft de Federatie deelgenomen aan de vergaderingen georganiseerd op initiatief van mevrouw Ingrid Lieten, Minister van Armoedebestrijding. Samen met andere caritatieve verenigingen bereidt zij het evenement “Feeding the 5000 “ voor, dat in 2014 in Brussel zal doorgaan. - In Wallonië hebben de Voedselbanken deelgenomen aan een hoorzitting in het Waals parlement over een voorstel van resolutie die tot doel heeft de voedseloverschotten te valoriseren en te strijden tegen voedselverspilling. Zij werden ook geraadpleegd inzake het voorontwerp van besluit van de Waalse regering die de exploitatievoorwaarden van kleinhandelszaken bepaalt. In verschillende steden hebben de Voedselbanken deelgenomen aan pilootprojecten die op initiatief van publieke overheden werden opgestart. 18
- In Brussel waren de Voedselbanken, op 15 oktober , vertegenwoordigd op het rondetafelgesprek “Voedseloverschotten en Voedselhulp “. V. Financiën. 1. Sterke punten van het jaar 2013. Voor het jaar 2013 zijn er twee belangrijke punten te vermelden: - De aankoop van voedingswaren – wat in principe door het Handvest van de Europese Federatie van Voedselbanken verboden is- bleef op een bescheiden peil. Het bedrag hieraan besteed bedroeg dit jaar 132.467 euro. Dit geld was enerzijds afkomstig van donateurs die de wens hadden uitgedrukt hun gift te besteden aan de aankoop van levensmiddelen, anderzijds en vooral ook van de acties “ rode centjes” gevoerd door BNP Paribas Fortis en “ maaltijdcheques” georganiseerd door SODEXOCarrefour; tenslotte was er hiervoor ook een complementaire uitgave in het kader van de inzameling Delhaize, waarvan de opbrengst minder was dan het verhoopte bedrag waarvoor vooraf levensmidddelen besteld waren geworden. - De nieuwbouw van de opslagplaats voor de BAT (Doornik) en de installatie van een nieuwe diepvriescel, die respectievelijk 619.914 euro en 88.954 euro gekost hebben. 2. Resultaatrekening. Het boekjaar 2013 wordt afgesloten met een globaal positief resultaat van 905 euro. De ontvangsten van de lopende activiteiten bedragen 1.536.587 euro, tegen 1.697.606 euro in 2012. Dankzij de vrijgevigheid van talrijke landgenoten,van verenigingen en bedrijven,bereiken de giften en legaten aan onze Federatie het bedrag van 1.452.433 euro,hetzij ongeveer 9,5% minder dan in 2012. Deze daling is wellicht te wijten aan de economische crisis. De terugbetaling van kosten in het kader van het Europees Programma voor Voedselhulp aan Minstbedeelden bedroeg 84.154 euro. De uitgaven bedragen 1.603.883 euro. De grote helft hiervan werd besteed aan de werkings-,transport-, uitrustings- en huurkosten van de 9 Voedselbanken. De algemene kosten van de Federatie ( onderhoud , elektriciteit, portkosten , telefoon, verzekeringen enz..) en de kosten van de fondsenwerving bedroegen,alles samen, 705.509 euro hetzij 44%,zoals vorig jaar. Het boni, 905 euro, wordt ook dit jaar overgedragen. 1. Balans. De activa bedragen 5.475.054 euro. Dit bedrag omvat de immobiliën van de Federatie in Meux, Marcinelle en Froyennes,alsook de beleggingen die de tegenwaarde zijn van de toegewezen fondsen.Ook de bankrekeningen ( spaar- en zichtrekeningen ) maken deel uit van de activa. De passiva zien er als volgt uit: Het blijvend patrimonium bedraagt 293.408 euro, het fonds investering bedraagt 2.888.510 euro, het fonds bestemd om de continuïteit te verzekeren 1.500.000 euro en de overdracht van de vorige jaren 539.467 euro. De voorzieningen en schulden op korte termijn bedragen 252.764 euro. 2. Boekhoudkundige regels. 19
Overeenkomstig het koninklijk besluit van 19 december 2003 betreffende de “ grote” vzw’s, zijn de verrichtingen i.v.m. gratis ontvangen goederen ( waarvan de waarde nul is) niet in de boekhouding opgenomen.
20
VOORUITZICHTEN 2014 zal het eerste jaar zijn waarin een Europees Fonds voor hulp aan de minstbedeelden het programma overneemt dat al sinds 1987 bestond. Dit nieuw fonds is ingekapseld in het sociaal beleid en heeft geen directe band meer met het Europees landbouwbeleid. De Voedselbanken hopen dan ook dat de samenwerking met de POD Maatschappelijke Integratie even vlot zal verlopen als dat in het verleden het geval was met het BIRB. De hoeveelheid voedselhulp die door het Europees fonds zal ter beschikking gesteld worden zal minder groot zijn , wat de Voedselbanken voor de opgave stelt elders voedsel intezamelen. Die opgave zal niet min zijn, vermits ook het aantal minderbedeelden dat voedselhulp vraagt, blijft toenemen. Het jaar 2014 is uitgeroepen tot Europees jaar van de strijd tegen voedselverspilling. We rekenen daarom meer dan ooit op onze "leveranciers", namelijk de voedingsnijverheid en-distributie, de veilingen, alle ondernemingen en het grote publiek om de Voedselbanken te helpen in hun strijd tegen wat het grootste onrecht in onze moderne samenleving mag genoemd worden: de honger! De Voedselbanken van hun kant zullen alles doen om hun taak naar best vermogen te blijven vervullen. Zoals elk jaar zullen er concreta objectieven en actieplannen bepaald worden. Wij rekenen op de hulp van vele medewerkers om ze te realiseren en bedanken hen nu al reeds.
Alfons De Vadder Gedelegeerd Bestuurder
Jean-M. Delmelle Voorzitter
21
Bijlage I
VOEDSELBANKEN VBB
Voedselbank Brussel–Brabant Glasgowstraat, 16 – 1070 Brussel BAC Banque Alimentaire du Pays de Charleroi et du Centre Rue Petite Chenevière, 72 – 6001 Marcinelle BAL Banque Alimentaire de la Province de Liège Hoofdzetel : Rue des Bruyères, 127-129 – 4000 Luik Opslagplaats : rue de la Tonne, 80 – 4000 Luik BANL Banque Alimentaire de Namur et Luxembourg Rue Jancquart, 9B – 2081 Meux BAT Banque Alimentaire du Hainaut Occidental et de Mons-Borinage Hoofdzetel : Boulevard du Roi Albert, 60 – 7500 Tournai Opslagplaats : rue du Progrès, 33 – 7503 Froyennes VBAMT Voedselbank Antwerpen-Mechelen-Turnhout Hoofdzetel : Lambrechtskoekenlaan, 254 bus 2 – 2170 Merksem Opslagplaats 1 : IJzerenweglei, 19 – 2640 Mortsel Opslagplaats 2 : Domein Fort 4, Loods 41, Neerhoevelaan – 2640 Mortsel VBL Voedselbank Limburg Herkenrodebosstraat, 40 bus 7 – 3511 Hasselt VBO Voedselbank Oost-Vlaanderen Begoniastraat, 23c – 9810 – Eke-Nazareth VBW Voedselbank West-Vlaanderen Weidenstraat, 38 – 8520 Kuurne
22
Bijlage II
RAAD VAN BESTUUR VAN DE FEDERATIE (op datum van 31 december 2013) Voorzitter Vicevoorzitters Gedelegeerd bestuurder Secretaris-generaal Penningmeester Leden
Jean-M. Delmelle Jacques den Dulck Ignace Bosteels Edouard de Coune Alfons De Vadder Henry Buyens Freddy Bevernage Leo Bouving Jean-Claude Breuse Jo Deleers Jean Delfosse Marcelle Regout Jacques Vandenschrik Roger Van Diest Marc Van Nes Denis Vyncke Gaetan van de Werve
23
Bijlage III
ORGANOGRAM VAN DE FEDERATIE Voorzitter
(op datum van 31 december 2013) Jean-M. Delmelle
Directie
Alfons De Vadder
(*)
Secretariaat
Henry Buyens
(*)
Financiën
Freddy Bevernage
(*)
Communicatie
Jacqueline Van Hussel Jean Noblesse
(*)
Jean Delfosse Jo Deleers Jean-Jacques Vanderstichel Lea Drealants Michel Verkaeren Jean Noblesse Lea Draelants Jean-Jacques Vanderstichel Jean-Marie Belien André van Damme
(*) (*)
Bevoorrading Coördinatie EPVM + Veilingen Speciale acties Inzameling Delhaize Inzameling Colruyt Inzameling Carrefour Verslagen en statistieken Woordvoeder Adviseurs Verzekeringen Informatica Juridisch Immobiliën
Jean-M Demelle (F) Alfons De Vadder (N) Luc Wauters André van Damme Frans Lievens Benoit Braeckman
(*) Leden van het beheerscomité.
24
2013 in beeld
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10 Legende 1 2–3 4 5–6-7 8 9 10
Info-vergadering voor de VBB Inhuldiging nieuwe stapelplaats van de BAT Brochure bestemd voor de voedingsindustrie Jaarlijkse vergadering van de EFVB te Brussel Overhandiging van een vrachtwagen door de Stichting Carrefour aan de Voedselbank van de Provincie Luik Tijdens de Algemene vergadering van de Federatie Affiche houdbaarheid producten
25
