JAARVERSLAG
2013
JAARVERSLAG
2013
AB VAKWERK JAARVERSLAG
2013
04
AB VAKWERK JAARVERSLAG
2013
05
Inhoudsopgave 2013: het jaar van de verandering
07
Aanpassen aan de nieuwe realiteit
11
Ondernemingsraad: vertrouwen in toekomst na hectisch jaar
12
Samen werken aan groei
14
Sociaal: aandacht geven en verantwoordelijkheid delen
16
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen is 21 voor AB Vakwerk verantwoordelijkheid nemen Financieel verslag 2013
24
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
26
Toelichting balans en exploitatierekening
27
Raad van Commissarissen
28
Ledenraad
31
Organisatiegegevens
32
Colofon
34
AB VAKWERK JAARVERSLAG
2013
06
‘We maken geen gebruik van een uitzendbureau, maar van AB Vakwerk!’
* Jorrit Jorritsma
AB VAKWERK JAARVERSLAG
2013
Voorzitter Raad van Commissarissen AB Vakwerk
07
2013: het jaar van de verandering “In het afgelopen jaar is er goed samengewerkt met de nieuwe directie. Een uitstekend team dat op elkaar ingespeeld is geraakt. De dagelijkse leiding is bij dit trio in goede handen. Er is sprake van een nieuwe stijl – en die is nodig – maar absoluut met behoud van cultuur. Het bewustzijn van onze agrarische roots en kracht is meer dan ooit in de hele organisatie te vinden. ‘We maken geen gebruik van een uitzendbureau, maar van
‘Aandacht geven’ is een belangrijk motto voor de organisatie.
AB Vakwerk!’ Deze uitspraak verduidelijkt dat de markt ons
Het is goed om te zien dat met tal van activiteiten
herkent als een echte coöperatieve partner. We mogen trots
AB Vakwerk meer dan ooit in gesprek is met leden en
zijn op ons onderscheidend vermogen en moeten daar op
klanten.
doorbouwen. In 2013 heeft de nieuwe directie, die nu ook formeel het bestuur van de coöperatie vormt, een coöperatieplan
Door de economische omstandigheden maakten veel klanten
opgesteld. Het verheugt de RvC dat de Ledenraad nu als
en sectoren een moeilijk jaar door. Des te knapper is het dat
advies- en klankbordorgaan wordt ingezet. Dat werkt positief
AB Vakwerk er in geslaagd is meer werk binnen te halen,
voor de hele organisatie en is voor de directie een uitstekende
wat tot uitdrukking komt in een groei van ruim 12%. Na een
ondersteuning bij het coöperatief ondernemen.
teleurstellend eerste half jaar, zijn de resultaten per periode sterk verbeterd. Dat schept positieve verwachtingen voor
Om meerdere redenen is in 2013 veel van de medewerkers
2014, al zullen we voortdurend moeten anticiperen op
gevraagd. Een onvermijdelijke reorganisatie, al ingezet in
ontwikkelingen in de markt waar we zelf geen invloed
2012, heeft veel energie gekost. De RvC heeft er nauwlettend
op hebben.
op toegezien dat dit zorgvuldig en sociaal is uitgevoerd en is er van overtuigd dat dit met maximale inspanning
Het jaar 2013 kenmerkt zich als het jaar van de verandering
is gebeurd.
waarin het huis op orde is gebracht met een stevig fundament voor de toekomst. Mij past dankbaarheid voor mijn
Uiteindelijk gaat het erom wat voor onze leden en klanten
herbenoeming voor ook de komende periode van drie jaar.
goed is voor de lange termijn. Dankzij verregaande
Ik zal er alles aan doen om het vertrouwen van de leden
professionalisering is er een nieuwe impuls gegeven aan het
te blijven waarmaken.”
optimaliseren van de agrarische dienstverlening. AB Vakwerk is klaar voor nieuwe en veranderende vragen vanuit de markt. Het resultaat is er naar: AB Vakwerk groeit en dan vooral in onze agrarische kernsector.
AB VAKWERK JAARVERSLAG
2013
08
AB VAKWERK JAARVERSLAG
2013
09
AB VAKWERK JAARVERSLAG
2013
10
* Directie AB Vakwerk AB VAKWERK JAARVERSLAG
2013
Aebe Aalberts, Hylke van der Veen en Kasper van der Molen
11
Aanpassen aan de nieuwe realiteit AB Vakwerk zag zich in 2013 gesteld voor vele uitdagingen die kunnen worden samengevat als: ‘het aanpassen aan de nieuwe (economische) realiteit’. De veranderende wereld is van invloed op AB Vakwerk en
uiteindelijk 41 medewerkers het bedrijf gedwongen hebben
daarmee op onze visie op de toekomst. In dit jaarverslag,
verlaten. De overige medewerkers zijn tegen nieuwe
naast een korte terugblik van de directie, een uitgebreidere
arbeidsvoorwaarden herplaatst binnen AB Vakwerk. Het
toelichting op ontwikkelingen, onze zienswijze en ambitie
regionale karakter van onze onderneming betekent dat er
voor de komende jaren. De belangrijkste slotsom is dat de
in vrijwel ieder dorp in ons werkgebied een AB Vakwerk
inzet en kwaliteit van medewerkers het onderscheidend
medewerker woont en deelneemt aan de maatschappij.
vermogen van AB Vakwerk in de markt bepalen. Daarom
Het met de vakbonden overeengekomen sociaal plan heeft
legt AB Vakwerk de lat hoog om de verwachtingen van de
voorzien in opvang van inkomensverlies en hulp bij het
leden en klanten te overtreffen. Door de inzet van loyale,
vinden van een nieuwe werkomgeving. Met de reorganisatie
vitale, zelfstandige en duurzaam inzetbare medewerkers
is een solide basis gelegd voor de komende jaren. Met goed
bindt AB Vakwerk leden en klanten. En dat is de beste
werkgeverschap als uitgangspunt ziet AB Vakwerk 2014
waarborg voor de bedrijfscontinuïteit, groei en gezond
positief tegemoet.
rendement van onze coöperatie.
Omzetgroei
In 2013 zijn grote stappen gezet om onze organisatie aan te
AB Vakwerk behaalde in 2013 een omzetgroei van meer
passen aan de ‘nieuwe – economische – realiteit’. Werd in
dan 12%, vooral bij de uitzend- en payrollactiviteiten. Dit
het verleden vooral ingezet op volume, is in 2013 de focus
uitstekende resultaat geeft aan dat AB Vakwerk loyale klanten
verlegd naar ‘van en voor leden’. Leidraad is de
heeft die de meerwaarde van onze diensten waarderen.
dienstverlening optimaal te laten aansluiten op de snel
Ook zijn we in staat geweest de klantenkring uit te breiden.
veranderende vragen vanuit de markt.
AB Vakwerk heeft commercieel gezien een goed jaar achter de rug. Met succes is de weg ingezet om terugval in
AB Vakwerk moet meer dan ooit inzetten op de medewerkers en daarmee de concurrentiepositie versterken. Het zijn de
het rendement positief om te buigen.
medewerkers van AB Vakwerk die zorgen voor tevredenheid
Verwachtingen 2014
en loyaliteit van leden en klanten. AB Vakwerk als organisatie
Het afgelopen jaar stond in het teken van het huis op orde
moet inspirerend en motiverend zijn, met medewerkers die
brengen. We hopen in 2014 de eerste vruchten te plukken
trots zijn op hun organisatie. Een organisatie die we samen
van de genomen maatregelen. Groei en rendement zijn
maken en waar we samen verantwoordelijkheid voor dragen.
belangrijk voor de continuïteit van onze onderneming.
Terugblik 2013
Het belangrijkste kapitaal van de organisatie zijn de eigen medewerkers. Ook in 2014 zullen we blijven investeren in
In de eerste periode van 2013 bleef het rendement sterk
hun persoonlijke groei. Klanten en leden herkennen de
achter bij de resultaten van de voorgaande jaren. Dat was
organisatie en onze dienstverlening aan onze medewerkers
aanleiding om op tal van onderdelen in de organisatie in te
en zullen alleen met AB Vakwerk blijven samenwerken
grijpen op basis van een gedegen analyse van de oorzaken.
wanneer onze medewerkers aansluiten bij hun specifieke
Al jaren heeft AB Vakwerk te maken met negatieve
behoefte en verwachting. In 2014 werken we samen met
bedrijfsresultaten bij de bedrijfsverzorging en dat was mede
hen verder aan groei om te kunnen blijven doen waarvoor
de reden van een pijnlijke maar noodzakelijke reorganisatie.
AB Vakwerk is opgericht.
Er zijn 63 medewerkers boventallig geworden waarvan AB VAKWERK JAARVERSLAG
2013
12
Ondernemingsraad: vertrouwen in toekomst na hectisch jaar “Misschien was 2013 wel het meest hectische jaar voor de
De reorganisatie heeft een aantal arbeidsplaatsen gekost.
ondernemingsraad in tijden. Dat kan ook bijna niet anders
Voor de OR een zure appel, maar helaas nodig voor de
als er wordt gereorganiseerd en er collega’s gedwongen het
toekomst van de AB Vakwerk. De inzet was het aantal
bedrijf moeten verlaten.
gedwongen ontslagen te beperken. Dat is deels gelukt met overplaatsingen en dat stemt ons tevreden. Voor degenen
Met een directiewisseling aan het begin van het jaar was het
die moesten vertrekken heeft de OR zich letterlijk hard
noodzakelijk te investeren in kennismaken en wederzijds
gemaakt voor een zo goed mogelijk sociaal plan. En die
vertrouwen. Met nieuwe directieleden van buiten de agrarische
missie is geslaagd. Uiteindelijk is er voor de organisatie de
sector was het over en weer even wennen. Gelukkig is
beste beslissing genomen, hoe pijnlijk voor betrokkenen ook.
het vertrouwen snel gegroeid en vanuit respect voor elkaars rol een uitstekende basis gelegd voor goede samenwerking.
Positief is dat de verschillende geledingen van de
We gaan er samen voor.
organisatie elkaar meer aandacht geven. Een voorbeeld is het directe contact tussen de ondernemingsraad en de Raad van Commissarissen dat zeer vruchtbaar blijkt. De ondernemingsraad krijgt alle vrijheid die nodig is om tot een verantwoord en afgewogen oordeel te komen over de processen binnen AB Vakwerk. Het jaar 2013 was hectisch
‘De OR ziet de toekomst van AB Vakwerk met groot vertrouwen tegemoet’
AB VAKWERK JAARVERSLAG
2013
maar met de belangrijkste conclusie dat ook de OR de toekomst van AB Vakwerk met groot vertrouwen tegemoet ziet.”
13
Omzet (in euro’s) 2013
2012
2011
13.687.431
15.598.527
16.160.537
Uitzenden
49.684.446
41.915.626
43.095.617
Payroll
12.305.148
9.603.499
8.869.714
Detachering
8.574.532
8.365.421
8.477.235
STAP
6.981.150
6.735.122
6.684.370
Payroll Seizoenarbeid
2.792.205
1.478.297
Personeelsadvies
55.905
349.703
Werving & Selectie
52.916
14.988
263.194
243.528
372.863
94.396.926
84.304.712
84.247.715
Agri
Overig
587.380
Reductieregeling 2013
2012
2011
4.155
4.262
4.447
11,02%
10,79%
10,46%
Aantal uren hulp per deelnemer
45,92
41,16
41,90
Aantal uren hulp per ziektegeval
416,62
381,35
400,69
Aantal deelnemers aan het einde van het jaar Aantal deelnemers dat gebruik heeft gemaakt van de regeling
Economische ontwikkelingen Hoewel Nederland formeel met een lichte groei in het derde
blijven ontwikkelen en zelf verantwoordelijkheid te nemen
kwartaal uit de recessie kwam, zijn we nog lang niet uit de
voor de eigen loopbaan. Ook de overheid legt steeds meer
crisis. De werkloosheid liep en loopt verder op. Het afnemen
nadruk op die eigen verantwoordelijkheid.
van koopkracht en consumentenvertrouwen leidt tot minder bestedingen. Pas vanaf 2017 wordt voorzichtig herstel verwacht.
Technologische ontwikkelingen en die in de informatie- en communicatietechnologie zorgen ervoor dat de vraag naar
Voor de arbeidsmarkt is de bevolkingsontwikkeling van
competenties van arbeidskrachten en functies continu veranderen.
belang. De vergrijzing neemt toe, het aantal jongeren neemt
Er is meer vraag naar specialisten én alles kunnende allrounders.
relatief af terwijl op enig moment de vraag naar vakkrachten
Het groeiend aanbod van werkzoekenden en ZZP’ers zorgt
weer toe zal nemen.
voor een groter prijsbewustzijn in de markt en dat legt in de hele uitzendsector druk op de marges, zoals dat overigens
Er is een nieuwe realiteit waarin mobiliteit en flexibiliteit
voor vrijwel elke sector geldt. Dus ook onze afnemers voelen
steeds belangrijker worden. De tijd van een ‘baan voor het
die druk. Dat de vraag naar ‘flex’ boven ‘vast’ personeel toeneemt,
leven’ ligt achter ons. Van iedereen wordt verwacht zich te
is een kans die AB Vakwerk volop weet te benutten.
AB VAKWERK JAARVERSLAG
2013
14
Samen werken aan groei In 2013 heeft de directie met een frisse blik de ambities geherformuleerd. AB Vakwerk is een moderne en toonaangevende coöperatie met bestendige groei en een gezond coöperatief rendement. Daarbij is AB Vakwerk dé regisseur van werk met een coöperatieve inslag. Door de inzet van loyale, vitale, zelfredzame en duurzaam inzetbare medewerkers weten wij leden en klanten te binden aan AB Vakwerk en dragen wij bij aan hun bedrijfscontinuïteit, waarmee we zorgen voor bestendige groei en gezond rendement van onze coöperatie. AB Vakwerk biedt flexibele personeelsdiensten, gericht op
Als coöperatie stellen we ons ten doel de belangen van onze
het realiseren van bedrijfscontinuïteit bij leden. Wij geven
leden en klanten te behartigen door op een ondernemende
hier invulling aan door de inzet van een unieke mix van
wijze zorg te dragen voor:
(flex)arbeid, maximaal afgestemd op de behoefte van onze
• Bedrijfscontinuïteit bij arbeidsongeschiktheid, overlijden
leden en klanten. Daarbij kiezen wij voor een langdurige
en/of afwezigheid anderszins
en duurzame samenwerking. De uitdaging hierbij is om
• Een passend antwoord te bieden op alle arbeidsvraagstukken
voortdurend een passend antwoord te hebben op de steeds
• Faire tarieven
veranderende vraag.
• Arbeid met toegevoegde waarde • Kennisverhoging binnen de agrarische sectoren
Vanwege onze coöperatieve ondernemingsvorm is onze dienstverlening primair gericht op de belangen van onze agrarische leden. Dit in combinatie met onze unieke mix aan diensten, maakt dat wij ons op een uitstekende manier weten te onderscheiden in de markt van flexibele arbeid.
Oog voor de mens Onze medewerkers vormen een belangrijke schakel in het realiseren van onze doelstelling. Het is van groot belang dat zij een optimale match vormen met het profiel van AB Vakwerk, zodat zij het dna van AB Vakwerk tot waarde weten te brengen. Coöperatieve uitgangspunten verbinden aan de dagelijkse praktijk, dat maakt van AB Vakwerk een krachtige organisatie.
AB VAKWERK JAARVERSLAG
2013
15
Kernwaarden • coöperatief • altijd dichtbij • ondernemend • betrouwbaar • vakkundig
AB VAKWERK JAARVERSLAG
2013
16
Sociaal: aandacht geven en verantwoordelijkheid delen Om AB Vakwerk ook in de toekomst gezond te houden én de dienstverlening optimaal te laten aansluiten op de veranderende vragen van leden en klanten was in 2013 een reorganisatie noodzakelijk. Hadden onze leden vroeger voldoende aan één type bedrijfsverzorger, die alles kon wat nodig was, tegenwoordig zijn de vragen en taken complexer. Er is meer vraag naar specialisten met elk hun eigen kwaliteit. En dat in een markt waar de prijs-kwaliteitverhouding voor ondernemers steeds harder telt en loyaliteit van klanten geen vanzelfsprekendheid meer is. Op de totale omvang van de coöperatie ging het om een
overleg met vakbonden en ondernemingsraad ingespannen
relatief kleine ingreep. Toch moesten we met pijn in het
om dat zo sociaal en netjes mogelijk te doen. Met een meer
hart afscheid nemen van een aantal mensen. Voor alle
dan fatsoenlijk sociaal plan is getracht voor iedere betrokkene
betrokkenen zeer pijnlijk en dat dit leidt tot frustratie is
maatwerk te leveren om hem of haar optimaal te
menselijk en begrijpelijk. AB Vakwerk heeft zich in goed
ondersteunen. De kritisch-constructieve opstelling van bonden en ondernemingsraad bij dit proces verdient respect. Het bewustzijn dat je als werknemer ook architect bent van je eigen loopbaan, was bij AB Vakwerk minder aanwezig dan elders in het bedrijfsleven. Oorzaak: bij AB Vakwerk
‘In onze medewerkers blijven we investeren, met een actief opleidingsbeleid, begeleiding en gesprekken’
AB VAKWERK JAARVERSLAG
2013
leek alles als vanzelfsprekend goed te gaan, kwaliteit en dienstverlening waren belangrijker dan winstgevendheid. Dat blijft ook zo, maar in de organisatie zijn stappen gezet om onze mensen meer aandacht te geven en bewust te maken van een gedeelde verantwoordelijkheid voor AB Vakwerk en onze afnemers. Meer dan ooit zullen we elkaar en onze leden en klanten aandacht geven. Voor dat laatste worden onze accountbeheerders nog meer geschoold en toegerust.
17
continu investeren in medewerkers ‘Werken aan groei’ als ambitie vraagt een organisatie die dat ook aan kan. De grote verscheidenheid aan functies, en de onduidelijkheid die dat meebracht, heeft plaats gemaakt voor een transparante, plattere structuur met minder posities en voor iedereen duidelijke verantwoordelijkheden en bevoegdheden. Hierdoor ontstaat meer ruimte en aandacht voor dialoog, beoordeling en ontwikkeling van de medewerker: ‘Wat heb je nodig om verder te komen?’ Leidinggevenden worden nog beter toegerust om deze HR-rol op zich te kunnen nemen. In onze medewerkers blijven we investeren, met een actief opleidingsbeleid, begeleiding en gesprekken. Onze directe en indirecte medewerkers bieden we verplichte en vrijwillige trainingen aan. Alle medewerkers worden geschoold in de benodigde vaardigheden, afgestemd op hun functie en passend bij de kernwaarden van AB Vakwerk. Facultatief zijn er mogelijkheden tot specialiseren en verdiepen in verschillende functies. Systematisch wordt geïnventariseerd waar de medewerkers staan en wat er nodig of wenselijk is voor hun verdere ontwikkeling. Het tekent de loyaliteit van onze werknemers dat in dit roerige jaar het ziekteverzuim stabiel bleef. AB Vakwerk streeft naar een zo laag mogelijk ziekteverzuim en is in 2013 bij wijze van experiment eigen risicodrager geworden. Doel is ook hier: kortere lijnen en meer aandacht voor de mens en daarmee de verzuimperiode zoveel mogelijk bekorten.
AB VAKWERK JAARVERSLAG
2013
18
AB VAKWERK JAARVERSLAG
2013
19 veiligheid: Gedeelde verantwoordelijkheid Voor AB Vakwerk is elk ongeluk er één te veel. Daarom gaat AB Vakwerk, in samenwerking met leden en klanten, nog meer doen om de veiligheid te waarborgen: in het belang van werknemer én opdrachtgever. AB Vakwerk zet in op een gedeelde verantwoordelijkheid voor de veiligheid van de werknemer op de werkvloer. Het voorkomen van ongelukken is in het belang van opdrachtgever, werknemer en AB Vakwerk. Juridisch is de opdrachtgever weliswaar verantwoordelijk, maar AB Vakwerk geeft ook op dit terrein leden, klanten en medewerkers meer dan ooit aandacht. Een eigen AB Vakwerk-medewerker op het gebied van arbeidsveiligheid onderhoudt contact met vooral de agrarische leden en verzorgt er desgewenst een risicoinventarisatie en -evaluatie (RI&E). De medewerkers worden goed uitgerust met beschermmiddelen en worden gewezen op hun verantwoordelijkheid om eventuele misstanden te melden. Ook hier geldt: aandacht geven en verantwoordelijkheid delen.
‘Aandacht geven en verantwoordelijkheid delen’
Iedereen telt mee In 2013 is onverminderd doorgegaan met het actief inzetten van medewerkers met een afstand tot de reguliere arbeidsmarkt. Het aandeel medewerkers met een Wajong uitkering is wederom gestegen. Omdat AB Vakwerk, ook in de verhouding man-vrouw, een afspiegeling wil zijn van de samenleving zijn drie van de vier nieuw benoemde managers vrouw. De Ledenraad als hoogste orgaan van onze coöperatie is eveneens versterkt met twee vrouwelijke leden.
AB VAKWERK JAARVERSLAG
2013
20
AB VAKWERK JAARVERSLAG
2013
21
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen is voor AB Vakwerk verantwoordelijkheid nemen AB Vakwerk gaat de komende jaren nog meer inzetten op het nemen van verantwoordelijkheid voor onze samenleving. Concreet gebeurt dat vanuit onze dienstverlening en organisatie. Als coöperatie gaan we meer investeren in energiebesparing en duurzaamheid. In 2014 is AB Vakwerk onverminderd doorgegaan met het
momenteel de zwaarste milieubelasting door AB Vakwerk.
plaatsen van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.
Dat wordt dus drastisch verminderd. Daarnaast wordt gezocht naar mogelijkheden het energieverbruik in onze bedrijfsgebouwen te minderen en waar mogelijk verder te verduurzamen. Het opwekken van eigen energie, bijvoorbeeld via zonnepanelen, behoort tot de mogelijkheden.
‘Als coöperatie gaan we meer investeren in energiebesparing en duurzaamheid’
Met ons sponsorbeleid levert AB Vakwerk een bijdrage aan activiteiten die de samenhang in de samenleving versterken. We zijn lokaal verbonden en daar als partner, sponsor en via onze werknemers actief: van, voor en met de regio. Bij voorkeur ondersteunt AB Vakwerk activiteiten die aansluiten op de coöperatieve kernwaarden, dus dichtbij en als het kan ondersteunend aan het ‘wij-gevoel’ in de regio. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen is voor AB Vakwerk geen bevlieging maar verankerd in de vezels van onze coöperatie. Immers; de agrarische bedrijfsverzorging ontstond vanuit de gedeelde maatschappelijke verantwoordelijkheid voor- en de onderlinge solidariteit binnen de agrarische sector. Het zit in onze genen.
Ook voor het milieu neemt AB Vakwerk zijn verantwoordelijkheid. Met een nieuw mobiliteitsbeleid wordt een bijdrage geleverd
Transparantie naar de samenleving, lokale verbondenheid
aan het verminderen van de CO2-uitstoot. Groen rijden wordt
en verantwoordelijkheid nemen zijn voor AB Vakwerk
bevorderd door meer medewerkers gebruik te laten maken
belangrijke uitgangspunten voor het maatschappelijk
van hybride auto’s. Met 350 auto’s veroorzaakt mobiliteit
ondernemen.
AB VAKWERK JAARVERSLAG
2013
22
AB VAKWERK JAARVERSLAG
2013
23
AB VAKWERK JAARVERSLAG
2013
24
Financieel verslag 2013 Geconsolideerde balans (in euro’s) (voor resultaat bestemming) ACTIVA
31 december 2013
31 december 2012
Vaste activa Immateriële vaste activa Software 1.219.017
994.033
Materiële vaste activa Bedrijfsgebouwen en -terreinen Machines en installaties Overige vaste bedrijfsmiddelen
4.247.330 118.390 535.154
4.576.171 190.313 715.598 4.900.874
5.482.082
Financiële vaste activa Overige deelnemingen Overige vorderingen
52.390 525.636
52.727 105.980 578.026
158.707
Vlottende activa Vorderingen Debiteuren Reductieregeling Belastingen en premies sociale verzekeringen Overige vorderingen Overlopende activa
11.044.440 233.452 175.677 0 207.405
Liquide middelen Totaal
PASSIVA Groepsvermogen Onverdeeld exploitatieresultaat
8.944.123 0 0 81.473 495.549 11.660.973
9.521.145
17.847.977
18.280.741
35.981.883
34.661.692
31 december 2013 17.795.201 -1.312.404
31 december 2012 17.618.733 176.468
16.482.797
17.795.201
Voorzieningen Voorziening jubilea Voorziening langdurige zieken Voorziening reorganisatie
98.126 213.045 198.318
111.195 0 0 509.489
111.195
Kortlopende schulden Reductieregeling Crediteuren Belastingen en pensioenen Overige schulden AB VAKWERK JAARVERSLAG
2013
Totaal
0 656.358 7.327.201 11.006.038
175.301 812.946 6.418.840 9.348.208 18.989.597
16.755.296
35.981.883
34.661.692
25 Geconsolideerde exploitatierekening (in euro’s) 2013
2012
Opbrengsten Dienstverlening Contributiebijdrage Overige opbrengsten
93.809.308 459.047 128.571 94.396.926
83.712.317 475.252 117.143
84.304.712
Directe kosten Lonen en salarissen Sociale lasten Overige directe bedrijfskosten
61.533.743 15.119.180 7.254.586
Bruto-marge
53.415.682 13.072.653 7.113.541 83.907.508
73.601.876
10.489.418
10.702.836
Indirecte kosten Lonen en salarissen Sociale lasten Overige indirecte bedrijfskosten Afschrijvingen op vaste activa Reorganisatiekosten
4.512.070 1.275.787 4.258.633 703.604 1.875.803
Bedrijfsresultaat
4.378.944 1.210.598 4.468.140 718.726 0 12.625.897
10.776.408
-2.136.479
-73.572
Financiële baten en lasten Rentebaten Rentelasten
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening Aandeel resultaat deelnemingen Exploitatieresultaat voor belastingen Belastingen over het resultaat Exploitatieresultaat na belastingen
332.697 39.754
355.457 26.594 292.943
328.863
-1.843.536
255.291
9.529
0
-1.834.008
255.291
-521.604
78.823
-1.312.404
176.468
AB VAKWERK JAARVERSLAG
2013
26
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: De algemene ledenvergadering van de Coöperatie AB Vakwerk Groep U.A. Bijgesloten financieel verslag, bestaande uit de geconsolideerde balans per 31 december 2013 en de geconsolideerde exploitatierekening over 2013, zijn ontleend aan de gecontroleerde jaarrekening van Coöperatie AB Vakwerk Groep U.A. Wij hebben een goedkeurend oordeel verstrekt bij die jaarrekening in onze controleverklaring van 5 maart 2014. Desbetreffende jaarrekening en dit daaraan ontleend financieel verslag, bevatten geen weergave van gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden sinds de datum van onze controleverklaring van 5 maart 2014. Het financieel verslag bevat niet alle toelichtingen die zijn vereist op basis van Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW). Het kennisnemen van het financieel verslag kan derhalve niet in de plaats treden van het kennisnemen van de gecontroleerde jaarrekening van Coöperatie AB Vakwerk Groep U.A.
Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van het financieel verslag.
Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over het financieel verslag op basis van onze werkzaamheden, uitgevoerd in overeenstemming met Nederlands Recht, waaronder de Nederlandse Standaard 810, ‘Opdrachten om te rapporteren betreffende samengevatte financiële overzichten’.
Oordeel Naar ons oordeel is het financieel verslag, bestaande uit de geconsolideerde balans per 31 december 2013 en de geconsolideerde exploitatierekening over 2013, in alle van materieel belang zijnde aspecten consistent met de gecontroleerde jaarrekening van Coöperatie AB Vakwerk Groep U.A. Leeuwarden, 5 maart 2014
Ernst & Young Accountants LLP w.g. D.E. Engwerda RA
AB VAKWERK JAARVERSLAG
2013
27
Toelichting balans en exploitatierekening Balans De balans toont een afname van immateriële en materiële vaste activa. Er is ten opzichte van vorig jaar minder geïnvesteerd en er is op normale wijze afgeschreven. De toename van het debiteurensaldo is met name veroorzaakt door hogere omzetten. Daarnaast is sprake van een stijging doordat met een aantal grotere afnemers langere betalingstermijnen zijn overeengekomen. De voorziening voor dubieuze debiteuren is verhoogd tot € 1 miljoen. De verleende reductie over 2013 is hoger dan de ontvangen bijdragen en derhalve is sprake van een tekort. Dit tekort zal in 2014 in rekening worden gebracht bij de deelnemers. Het eigen vermogen is als gevolg van het negatieve exploitatieresultaat afgenomen. De solvabiliteit bedraagt 46% en blijft alleszins acceptabel. Er zijn voorzieningen gevormd voor langdurig zieken alsmede voor reorganisatie. De toename van de overige schulden is met name veroorzaakt door hogere schulden in verband met vakantie- en overuren alsmede te betalen nettolonen. Het fors positieve netto werkkapitaal is in lijn met vorig jaar; AB Vakwerk is prima in staat haar schulden op de korte termijn te voldoen.
Exploitatierekening Over 2013 is een negatief bedrijfsresultaat gerealiseerd van € 2,1 miljoen, wat voor het grootste deel wordt veroorzaakt door de reorganisatiekosten (€ 1,9 miljoen). De kosten van de reorganisatie moeten gezien worden als investering die de komende jaren haar vruchten moeten afwerpen. De omzet is 12% gestegen; een bijzondere prestatie in vergelijking met de krimp van 3% van de uitzendmarkt in Nederland. De procentuele brutomarge is echter wel afgenomen met 1,6% tot 11,1%. Deze afname is onder andere het gevolg van marktdruk alsmede van mis-match tussen vraag en aanbod binnen de populatie van medewerkers. De indirecte kostenratio (exclusief reorganisatiekosten) is met 1,4% verbeterd tot 11,4%.
Kasstroom Over 2013 is sprake van een negatieve kasstroom (€ 0,4 miljoen), wat in belangrijke mate te wijten is aan het negatieve exploitatieresultaat. De liquiditeitspositie van AB Vakwerk blijft echter uiterst solide.
AB VAKWERK JAARVERSLAG
2013
28
Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen van AB Vakwerk (RvC) bestaat uit zes personen. Vijf leden worden op grond van hun agrarisch lidmaatschap via de Ledenraad benoemd door de leden van de coöperatie. De zesde, externe commissaris op grond van deskundigheid en specifieke vakkennis op personeelsgebied (HR). De raad houdt toezicht op het directiebeleid en de algemene gang van zaken in de coöperatie en de daaraan verbonden ondernemingen. Om dit optimaal te doen vinden niet alleen gesprekken plaats met het bestuur maar ook met een delegatie van het managementteam en de ondernemingsraad. Conform ‘good governance’ opereert de raad open en transparant en legt op die manier ook verantwoording af aan de Ledenraad. De raad vervult zijn rol en taken in het belang van de
Daarbij toetst de raad resultaten aan de geformuleerde
continuïteit van AB Vakwerk en alle betrokkenen. Het
strategie en organisatiedoelstellingen en houdt toezicht op
toezicht omvat onder meer de strategie en het risicoprofiel.
de uitvoering ervan.
Hieronder vallen de belangrijkste risico’s, waarbij de raad toezicht houdt op de beoordeling door de directie van de
De komst van een geheel nieuw directieteam was de
opzet en werking van het interne risicobeheersings- en
aanleiding om begin 2013 met een frisse blik uitgebreid stil
controlesysteem.
te staan bij de visie en strategie van AB Vakwerk. Nog meer dan in het verleden wil AB Vakwerk haar coöperatieve achtergrond laten spreken. Feitelijk een herbevestiging van de richting die al was ingezet om vanuit innerlijke kracht,
‘Nog meer dan in het verleden wil AB Vakwerk haar coöperatieve achtergrond laten spreken’
kernwaarden en agrarische wortels als organisatie door te groeien. De vertaling van deze strategie in beleid en maatregelen zijn door de RvC vervolgens nauwlettend gevolgd. Een ingrijpend proces, maar noodzakelijk om een stevig fundament te creëren voor AB Vakwerk nu en in de toekomst. In het eerste kwartaal heeft de raad vanuit zijn toezichthoudende verantwoordelijkheid ingestemd met de jaarrekening over 2012. De Ledenraad heeft in de algemene vergadering de jaarrekening definitief vastgesteld en aan de directie decharge verleend voor het gevoerde beleid en aan de RvC voor het gevoerde toezicht.
AB VAKWERK JAARVERSLAG
2013
29
Uit het strategisch beleid ontstond het coöperatieplan.
In 2012 zijn twee commissarissen gestart met de
Met actief beleid, primair gericht op de leden, wordt
Bestuurdersleergang bij NICE. Beiden hebben deze opleiding
hiermee inhoud gegeven aan de coöperatieve achtergrond
in het voorjaar van 2013 met goed gevolg afgerond.
van AB Vakwerk. Rode draad is het continu zoeken naar verbinding met de leden en deze relatie verder te
De bezoldiging van de Ledenraad en de RvC is getoetst aan
optimaliseren. Daarin zit tenslotte de bestaansgrond én
het advies van de NCR. Geconcludeerd is dat dit nog goed
de kracht van AB Vakwerk.
aansluit bij het advies van de NCR en de normen in de huidige tijdsgeest. De systematiek is om die reden
Vanuit de visie van en voor leden is dit jaar de Reductieregeling
ongewijzigd vastgesteld.
gemoderniseerd tot een eigentijdse Continuïteitsregeling. Een mooi samenspel tussen AB Vakwerk en haar leden.
De RvC wijkt af van het advies uit de NCR-code om uit zijn
Het resultaat is een regeling met toegevoegde waarde voor
midden een audit-, een remuneratie- en een selectie- en
de leden; flexibel en passend bij de huidige maatschappelijke
benoemingscommissie in te stellen en benoemt geen
maatstaven. Dit jaar wordt de regeling verder uitgewerkt
commissies.
zodat die per 1 januari 2015 aangeboden kan worden aan de leden.
De Raad van Commissarissen,
Zoals gebruikelijk heeft de RvC in het derde kwartaal een
Jorrit Jorritsma, voorzitter
zelfevaluatie uitgevoerd waarin zowel aandacht is geweest
Erik Weel, vice-voorzitter
voor het collectief als voor individuele leden. De uitkomsten
Yvon van Saase, commissaris
van deze evaluatie zijn gedeeld met de RvC en de directie
Lucas Westra, commissaris
en vertaald naar een concreet actieplan. Naast het eigen
Thom Miedema, commissaris
functioneren is ook dat van de directie en individuele
Jonard Speijer, commissaris
leden beoordeeld.
AB VAKWERK JAARVERSLAG
2013
30
‘De Ledenraad vormt een belangrijke schakel tussen leden en coöperatie’
AB VAKWERK JAARVERSLAG
2013
31
Ledenraad De Ledenraad (met 19 leden) is het hoogste orgaan binnen de coöperatie en vormt een belangrijke schakel tussen de leden en de coöperatie AB Vakwerk. De raad vertegenwoordigt de belangen van alle leden, fungeert als klankbord voor de Raad van Commissarissen en de directie en adviseert over de kwaliteit van de dienstverlening en de maatschappelijke betrokkenheid van de coöperatie. De Ledenraad heeft belangrijke bevoegdheden bij investeringen, onroerend goed, samenwerkingsverbanden en goedkeuring van de jaarrekening. De Ledenraad kwam in 2013 zeven keer bijeen. Naast de vier
Over onderstaande onderwerpen heeft de Ledenraad
reguliere bijeenkomsten, maakte de raad begin van dit jaar
positief besloten:
uitgebreid kennis met het nieuwe directieteam en is in een
• Vaststelling jaarrekening 2012
studiebijeenkomst stil gestaan bij de governancestructuur
- Coöperatie AB Vakwerk Groep U.A.
van de organisatie. In het najaar is gebrainstormd over de
- AB Vakwerk Groep B.V.
toekomstbestendige continuïteitsregeling om een belangrijk
- AB Groep Vastgoed B.V.
bijdrage te kunnen leveren aan een nieuwe, gemoderniseerde
• Verlenen van decharge aan het Bestuur voor het
regeling.
gevoerde beleid - Coöperatie AB Vakwerk Groep U.A.
De belangrijkste onderwerpen waren dit jaar:
- AB Vakwerk Groep B.V.
• Integrale aanpak herpositionering AB Vakwerk;
- AB Groep Vastgoed B.V.
• Toekomstbestendige continuïteitsregeling;
• Vaststelling winstbestemming 2012
• Governance: inzicht in taken, verantwoordelijkheden en
• Vaststelling toekomstbestendige continuïteitsregeling
bevoegdheden bestuursorganen.
• Herbenoeming coördinatoren Ledenraad • Benoeming ledenraadsleden • Herbenoeming ledenraadsleden • Herbenoeming voorzitter RvC • Vaststelling vergoedingensystematiek Ledenraad en RvC 2014
AB VAKWERK JAARVERSLAG
2013
32
Organisatiegegevens (per 1 januari 2014) juridische structuur
Coöperatie AB Vakwerk Groep U.A.
AB Vakwerk Groep B.V.
AB Vakwerk
AB Vakwerk
AB Vakwerk
AB Vakwerk
Uitzendorganisatie B.V.
Detachering B.V.
Stap B.V.
Payroll B.V.
AB Vakwerk
AB Vakwerk
Payroll Seizoenarbeid B.V.
Organisatiestructuur Ledenraad
Raad van Commissarissen
Control
AB VAKWERK JAARVERSLAG
2013
Financieel
Algemeen
Commercieel
directeur
directeur
directeur
Bestuurs-
Coöperatieve
secretariaat
zaken
HR
Portfolio
EU
Financiën
Agri
Payroll
Service
Marketing en
Organisatie
Communicatie
Units
Agri B.V.
33 Directie Functie
Geboortejaar
Geslacht
Nationaliteit
Jaar benoeming
Nevenfuncties
H.Y. van der Veen
algemeen directeur
1966
man
Nederlands
2013
Lid RvT Mee Friesland / Lid RvC Caparis
A.D. Aalberts
financieel directeur
1977
man
Nederlands
2012
K. van der Molen
commercieel directeur
1970
man
Nederlands
2013
Raad van Commissarissen J. Jorritsma
Functie
Geboortejaar
Geslacht
Nationaliteit
Jaar 1e benoeming
Termijn
Lid coöperatie
Beroep
voorzitter
1954
man
Nederlands
2010
2
ja
Melkveehouder
E.J.P. Weel
vice-voorzitter
1970
man
Nederlands
2006
3
ja
Pluimveehouder
L. Westra
commissaris
1979
man
Nederlands
2008
2
ja
Melkveehouder
Y.C.M. van Saase
commissaris
1969
vrouw
Nederlands
2006
3
ja
Tuinder
T.J. Miedema
commissaris
1963
man
Nederlands
2011
1
ja
Melkveehouder
G. Speijer
commissaris
1949
man
Nederlands
2011
1
nee
HPO-expert
Ledenraad Functie M. Vendrig
coördinator Ledenraad
G. Miedema
vice-coördinator Ledenraad
N. Spaans
ledenraadslid
G. Holtrop-Hoekstra
ledenraadslid
J.D. Bron
ledenraadslid
G. de Boer
ledenraadslid
G.J. Vink
ledenraadslid
J. de Vries
ledenraadslid
T. van Arkel
ledenraadslid
A. Wiarda
ledenraadslid
J. Faber
ledenraadslid
R.A. Steensma
ledenraadslid
B.A. Zijlmans
ledenraadslid
J. van Kempen
ledenraadslid
G. Mulder
ledenraadslid
J. Eggenkamp
ledenraadslid
J. Jensma
ledenraadslid
T. Jongsma
ledenraadslid
M. de Goede
ledenraadslid
De volledige contactgegevens zijn gepubliceerd op de website www.abvakwerk.nl
AB VAKWERK JAARVERSLAG
2013
34
Colofon AB Vakwerk Postbus 442 8600 AK Sneek www.abvakwerk.nl Dit verslag is een uitgave van Coöperatie AB Vakwerk Groep U.A. met medewerking van: Vormgeving Lautenbag Reclame, Leeuwarden Tekst Mediapunt, Zwaag Fotografie Marcel Rob Fotografie, Oostwoud Hanneke de Boer Fotografie, Aartswoud Van Nieuwenhoven MediaAdvies, Noordwolde Druk Drukkerij Van der Eems, Easterein
AB VAKWERK JAARVERSLAG
2013
JAARVERSLAG
2013
www.abvakwerk.nl
