IVN afdeling Alphen aan den Rijn

Jaargang 35 – nummer 4 – 2014

BONT ALLERLEI IVN afdeling Alphen aan den Rijn

IVN Instituut voor natuureducatie en duurzaamheid Secretariaat: Valeriusplein 358, 2402 TW Alphen aan den Rijn

Op gezonde toer, voor échte zuivel naar de boer!!

Steenwijk Specialiteit: streekproducten Melk Eieren Div. Yoghurt IJs (taarten) Boerenkaas Bio sappen Honing Kado-art.

Karnemelk Div. vla Roomboter Slagroom Div. kwark Chocolademelk Bavaroise Vlees Soezie meel Bakproducten Jam Mosterd Streekwijnen Broodmachines Geitenmelkproducten

Zie ook : www.landwinkel.nl www.zuivelboerderij.info of mail ons op: [email protected] Tevens Paardenpension

Ook kunt U bij ons terecht voor kinderpartijtjes, bedrijfsuitjes, familiefeesten, Boerenlunches, en mooie Cadeaumanden (weer eens wat anders!)

Jaargang 35 – nummer 4 - 2014

BONT ALLERLEI Uitgave van IVN afdeling Alphen aan den Rijn

Opgericht in 1975 Redactie Henk Jan Habermehl - Jan Bal Caroline Piek – Jolanda Zwaan Eindredactie Ria van Ofwegen - Jan Uitzetter Redactie adres: Loevestein 171 2403 JH Alphen aan den Rijn tel.: 0172 416306 e-mail: [email protected] KOPIJ vóór 6 februari 2015 inleveren op het redactieadres. OVERNAME van artikelen is toegestaan met bronvermelding. Uitlatingen in dit blad gedaan, geven niet noodzakelijk de standpunten weer van de redactie of het afdelingsbestuur. Secretariaat: Grada Hooijmans e-mail: secretaris@ivn-alphenaandenrijn Postadres: Valeriusplein 358, 2402 TW Alphen aan den Rijn Internet: www.ivn.nl/alphen-aan-den-rijn facebook.com/ivn.alphenaandenrijn Lidmaatschap: Contributie leden € 21,50 per jaar Huisgenootleden € 9,75 per jaar Donateurschap v.a. € 10,00 per jaar Rabobanknummer: NL85 RABO 0301 6899 62 Contributieberekening loopt per kalenderjaar. Opzeggingen 3 maanden voor afloop van het kalenderjaar. Verdere gegevens of adressen van bestuur en coördinatoren van werkgroepen vindt u op pagina 2. Druk: Reproset+, Waddinxveen

Dringende oproep! ,,Er is zoveel belangstelling voor de jeugdgroep de Vlinders, dat wij nu kinderen teleur moeten stellen. En dat is iets wat wij niet willen. Het liefst starten wij een tweede groep op die op de vierde zondag van de maand plaats zal vinden. Maar daar hebben wij nieuwe begeleiders voor nodig en het liefst ook iemand die de kar gaat trekken op deze zondag.’’ Laat de kinderen (4 tot en met 7 jaar) niet in de steek, geef je op: [email protected] of bel met Gerda Bonninga 06 53403123.

INHOUD Dringende oproep! .......................................................................................... 1 Adressen .......................................................................................................... 2 Van het bestuur ............................................................................................... 3 Uitnodiging ledenvergadering ......................................................................... 3 Herfstmarkt en opening amfitheater ................................................................ 4 Sparen, sparen, kapitaal vergaren .................................................................... 5 Voor opleiding tot natuurgids nog deelnemers gezocht ................................. 7 Wie helpt Hans met insecteneiland? ............................................................... 7 Egelopvang viert 15 jarig bestaan ................................................................... 8 IVN-Oorkonde voor zwaluwvriend ................................................................. 9 Bronstige heren in het duin ........................................................................... 10 Natuurvriendelijke tuin? Laat ‘m zien! ......................................................... 10 De Fladderaars en de Vlinders in de film ...................................................... 11 Jonge Alphense IVN’ers stralende sterren in IVN-film ................................ 11 Uit in Boskoop .............................................................................................. 15 Agenda van Activiteiten ................................................................................ 16 ‘Alphen is waar salamanderparadijs’ ............................................................ 17 Ledenoverzicht .............................................................................................. 19 Reinier Hopmans koninklijk onderscheiden ................................................. 19 Groen doet goed ............................................................................................ 19 Het natuurgevoel van… ................................................................................ 20 Heemtuin is nu natuurtuin ............................................................................. 21 Tuin Koudekerk nog lange weg te gaan ........................................................ 22 De Wespspin ................................................................................................. 23 Honingbijen klaar voor de winter! ................................................................ 24 Het herfstgevoel van … Hans van Dam ........................................................ 25 Veluwenieuws ............................................................................................... 26 Wie verre reizen doet… ................................................................................ 27 Explosie(f)?!.................................................................................................. 27 Zomerkamp op de Sint Pietersberg ............................................................... 28

Foto voor- en achterblad: Peter Maris Voor- en achterblad: Damhertenbronst

Het IVN laat je leren van de natuur en verrijkt daarmee je leven. Het laat je nadenken over je gedrag en motiveert tot milieubewust handelen.

Bont Allerlei

IVN afdeling Alphen aan den Rijn

Adressen van bestuur, coördinatoren, leden van de werkgroepen en regiocontactpersonen BESTUUR Voorzitter: Dominique de Roo tel: 071 5353482 e-mail: [email protected] Contactpersoon: Bont Allerlei, externe contacten, planologie en milieu

Penningmeester en ledenadministratie: Bart van Loon tel: 0172 515553 e-mail: [email protected] e-mail: [email protected] Contactpersoon: VLB, natuurtuin Koudekerk, materieelbeheer

Vicevoorzitter: Chris Groesser tel: 0172 435404 e-mail: [email protected] Contactpersoon: Gidsen Junis, excursies, Vlinders en Fladderaars

Lid: Corry Dierdorp tel: 0172 471550 e-mail: [email protected] Contactpersoon: Communicatie

Secretaris: Grada Hooijmans tel: 0172 577663 e-mail: [email protected] Contactpersoon: Lezingen, exposities en vogelwerkgroep COÖRDINATOREN EN LEDEN VAN DE WERKGROEPEN Lezingen: Loes Leeuwenburg tel: 0172 445246 e-mail: [email protected] Leden: Maria Chardon Hansje Herfst Monique Smulders Dick Warmerdam

Natuurtuin Koudekerk: Tineke van Rijn e-mail: [email protected] Bert v.d Zwaan Lid: Ria Heemskerk

Excursies: Dick Warmerdam tel: 0172 518480 e-mail: [email protected] Leden: vacature

tel: 0172 588450

Vlinders en Fladderaars: Gerda Bonninga tel: 06 53403123 e-mail: [email protected] Leden: Elly Slagter Cécile Aras Femke Blasse Omar Vogel Michelle Meijer Frank van Rooijen Jenny Heemskerk Corina Vermeer Annemiek Zaal Mayelle Tuijn Corina van Vuuren Vera van der Hoorn Willemijn van Maanen Fenne Schotel Annemiek van Eeuwen Kim Hertog

Communicatie:(BA, PR, Soc. Media, Webbeheer) Corry Dierdorp tel: 0172 471550 e-mail: [email protected] Leden: Jan Uitzetter Dick de Graaf Lydia Beekhuis Mirjam Derkse Bont Allerlei: Jan Uitzetter tel: 0172 416306 e-mail: [email protected] Leden: Henk Jan Habermehl Jan Bal Caroline Piek Ria van Ofwegen Jolanda Zwaan

Planologie en Milieu: Vacature e-mail: [email protected] Leden: Joost van Beek Hans Krüse

Webmaster: Dick de Graaf tel: 0172 422092 e-mail: [email protected]

Exposities: Pieter Verkade tel: 0172 445249 e-mail: [email protected] Leden: Peter van de Werken Pieter Janssen Corina Vermeer Marjan Dorsman

Facebook: Mirjam Derkse e-mail: [email protected] Vrijwillig landschapsbeheer: Henk Jan Habermehl e-mail: [email protected] Lid: Wim Dieho

tel: 0172 518267

Vogelwerkgroep: Stef Strik tel: 0172 472748 e-mail: [email protected] Leden: Maikell Verkade Dick Warmerdam Martijn de Jong Wim Kok

tel: 0172 473516

Webmaster, Facebook en Twitter Vervanger: Adriaan Breukel – webface2@ivn-alphenaandenrijn REGIO CONTACTPERSOON Boskoop Margriet Mutsaers e-mail: [email protected] Kaag en Braassem Dick Warmerdam e-mail: [email protected] VERENIGINGSGEBOUW De Vlinder Burg. Bruinsslotsingel 15, 2403 NC Alphen aan den Rijn MATERIAALBEHEER Lydia Beekhuis e-mail: [email protected]

nummer 4 – 2014

Koudekerk aan den Rijn Jan Bal e-mail: [email protected] Hazerswoude Jan Kuijt e-mail: [email protected]

tel: 0172 216623

tel: 0172 518480

tel: 071 3412168

tel: 071 3412597

Openingstijden De Vlinder: tel: 0172 533296

woensdag, zaterdag en zondag; 1 april tot 31 oktober: 14.00 tot 17.00 uur; 1 november tot 31 maart: 13.30 tot 16.30 uur

tel: 06 48753604

-2-

Bont Allerlei

IVN afdeling Alphen aan den Rijn zou graag nog één of twee bestuursleden erbij willen hebben om wat meer mogelijkheden te hebben om projecten zoals het Groene Golf Café (gelegenheid voor ontmoetingen tussen mensen met groene initiatieven) aan te pakken. Ook in de werkgroepen is er behoefte aan mensen die zich op verschillende vlakken willen inzetten, Bij de pr-commissie is een assistent nodig, de Vlinders en Fladderaars zoeken nieuwe jeugdbegeleiders en voor de Bont Allerlei komt een advertentiewerver goed van pas.

Van het bestuur Jubileumjaar Grada Hooijmans

Het jaarthema voor 2015 is: ,,Groen doet goed’’. Aan de hand daarvan zullen weer de activiteiten en exposities voor komend jaar ingevuld worden. Ook start dan de natuurgidsencursus. Het komend feestjaar begint in ieder geval traditiegetrouw met de Nieuwjaarswandeling. Dit jaar op zondag 4 januari.

In 2015 bestaat onze IVN afdeling 40 jaar. Tijd om eens te kijken hoe de vereniging er momenteel voorstaat. We zijn een hele actieve afdeling die bestaat uit een stijgend aantal leden, huisgenootleden en donateurs, in het komende jubileumjaar hopen we de 300e te mogen verwelkomen. Ook is het een veelzijdige vereniging, die zich op vele vlakken met de natuur bezighoudt. Behalve natuurlijk de lezingen, excursies, jeugdactiviteiten en natuuronderhoud laten we aan de Alphense politiek steeds vaker een groen geluid horen, zoals over het natuurgebied Zaans Rietveld, onderdeel van de Ecologische Hoofdstructuur, waar de werkgroep Planologie en Milieu zich voor inspant om te voorkomen dat daar een weg door wordt aangelegd.

Uitnodiging ledenvergadering Aan de leden en donateurs van IVN Alphen aan den Rijn; IVN Alphen aan den Rijn nodigt u van harte uit voor de

Aangezien de gemeente Alphen aan den Rijn afgelopen jaar is samengevoegd met plaatsen die bij ons werkgebied horen tot één nieuwe gemeente, is besloten om e.o. (en omstreken) voortaan niet meer toe te voegen aan de afdelingsnaam. Het bestuur heeft zich als doel gesteld om in de ‘nieuwe’ gebieden meer IVN-activiteiten te organiseren.

Algemene Ledenvergadering op woensdagavond 26 november 2014 in gebouw De Vlinder aan de Burgemeester Bruins Slotsingel 15 te Alphen aan den Rijn Start Algemene Ledenvergadering: 19:30 uur (koffie/thee staan vanaf 19:00 uur klaar) Na de pauze: Lezing over schaliegas door Stef Strik AGENDA * 1. Opening en mededelingen. 2. Notulen van de ledenvergadering van 5 maart 2014. 3. Vaststellen jaarplannen 2015. 4. Vaststellen aangepast huishoudelijk reglement. 5. Bespreking begroting 2015. 6. Informatie van Stichting Bezoekerscentrum ,,De Veenweiden’’. 7. Rondvraag. 8. Sluiting. Pauze rond 20:30 uur. Om 21:00 uur zal Stef Strik uitweiden over een actueel thema: “Hoe groen is schaliegas?” Na afloop kan nog gezellig worden nagepraat onder het genot van een hapje en een drankje.

Om de natuur daar alvast wat beter te leren kennen, leek het ons leuk om ergens in die ‘voormalige omstreken’ de vrijwilligersdag te houden en hadden daarom gekozen voor Boskoop. We begonnen de dag met een rondleiding in het boomkwekerijmuseum, ’s middags was er een lunch in het onlangs geopende educatiecentrum ‘De Veenmol’ gevolgd door wandelingen in de nieuw aangelegde natuurtuin en het bekende heempad Verlaan.

Grada Hooijmans, secretaris *Toelichting op de agenda en bijlagen staan op de website. Tijdens de vergadering zal er een beperkt aantal exemplaren van de bijlagen aanwezig zijn.

Zo’n vereniging die zich aan het uitbreiden en ontwikkelen is, kan natuurlijk veel vrijwilligers gebruiken. Het bestuur nummer 4 – 2014

-3-

Bont Allerlei


Herfstmarkt en opening amfitheater

Er staat een mevrouw die wol vilt en er onder andere mooie kussens van maakt; zij geeft overigens ook workshops. Diverse kramen met planten zoals heide en viooltjes. Natuurlijk ontbreekt ook de jaarlijkse pompoenkraam niet. Ook zijn er veel hand gemaakte dingen van hout; teveel om op te noemen. En vanzelfsprekend een kraam van de IVN; bemand door Jan en Ineke Uitzetter.

Jolanda Zwaan De kalender doet ons geloven dat de meteorologische herfst begonnen is, want het is zondag 5 oktober. Ook het KNMI heeft regen voorspeld maar gelukkig zijn de weergoden ons gunstig gezind. Het is fraai, zonnig en rustig herfstweer. Er heerst een gezellige drukte in het gebied tussen kinderboerderij, pannenkoekenboerderij en de Vlinder. De marktkramen mogen zich verheugen in grote belangstelling. Voor de kinderboerderij staat een heuse stroopwafelbakker die goede zaken doet. De terrasjes van Amigo en pannenkoekenboerderij de Schaapskooi zijn goed bezet.

Uiteraard is er ook aan de kinderen gedacht. Zij kunnen naar hartenlust knutselen en knoeien. De meisjes maken maskers in de vorm van een vlinder, je kunt ook van klei en takjes leuke poppetjes maken. En ‘bellenblazen’ met een tak en een touw; ik had nog nooit zoiets gezien. Vooral vaders vinden dit erg leuk om met de kinderen te doen. In het bezoekerscentrum de Vlinder zijn Grada Hooijmans en Alie Ririassa bezig om met kinderen een vogelhuis van een kartonnen melkpak te maken en ze met mooi papier te beplakken, ze hebben het er maar druk mee. Ook aan de inwendige mens is gedacht, er wordt taart verkocht met een lekker kopje thee of koffie erbij. Over het bezoekersaantal heeft de Vlinder in ieder geval niet te klagen. Ik ga nog even kijken bij de kinderboerderij waar ook een aantal kramen staat. Bij een grote tafel staat een meisje in verschillende spring- en cakevormen groenten te verwerken. Op mijn vraag wat ze aan het doen is zegt ze: ,,Ik ben een groententaart aan het maken voor de geiten en schapen”. Zo, die beesten boffen maar! Omdat de openingshandeling van het amfitheater om 2 uur begint, besluit ik voor de grote drukte uit het nu al te bewonderen en foto's te maken. Daarbij loop ik langs de moestuin van de Fladderaars en Vlinders en de kinderen van de buitenschoolse opvang de PaddenPoel. Die staat er prachtig bij.

Er zijn kramen met zelfgemaakte jam en honing, een biologische groenteboer die op bestelling een krat met verse groenten en fruit bij je thuis brengt compleet met recepten. nummer 4 – 2014

En dan is het eindelijk zover, de officiële opening van het amfitheater kan beginnen. Een groot aantal mensen heeft -4-

Bont Allerlei


zich om de bank heen geschaard om naar IVN-vicevoorzitter Chris Groesser te luisteren die ons welkom heet en het amfitheater met trots opent. Samen met Miranda Wigmans van Rabobank Rijnstreek Fonds als hoofdsponsor. De locatie van het amfitheater is goed gekozen want hij staat onder een paar prachtige treurwilgen aan de slootkant waar rustgevend een paar eenden in ronddobberen. Vanaf de bank heb je mooi zicht op gebouw de Vlinder en de omringende natuurtuin.

de randen van de bank zijn rond afgewerkt zodat er nergens scherpe randen aan zitten. In de zitting zijn figuren van vlinders ingebrand. De bank is gemaakt door firma Bleeslat en de sponsors staan op de zijkant van de bank vermeld. Als grote verrassing komt nu Lida van het Hof aanlopen met een schaal bittergarnituur waar gretig gebruik van wordt gemaakt. Een geslaagde dag en hopelijk mogen wij u snel ontmoeten bij het amfitheater om elkaar verhalen te vertellen.

Beeldend vertelt Chris hoe de treurwilgen gewacht hebben tot de mensen onder hun bomen kwamen zitten om elkaar verhalen te vertellen of zaten te wachten op een IVN-gids om een excursie te geven, of gewoon zomaar komen uitrusten van hun fietsen wandeltocht.

Geïnteresseerd in wolvilten: [email protected] 06-42414545 Jantine Hos Biologische producten uit de regio: [email protected] 06-45206236 www.bleeslat.nl

Ik ben ook sponsor ,,Ik ben ook een sponsor, want ik zit op de BSO’’, zegt Kendrick van 7 jaar oud. En daarvoor krijgt hij een groot applaus van het publiek bij de opening en ingebruikneming van het amfitheater. Een amfitheater bestemd voor de IVNjeugdgroepen Fladderaars en Vlinders, de kinderen van Junis Buiten Schoolse Opvang de PaddenPoel, maar ook voor volwassenen, die meedoen met een excursie van IVN of die gewoon even lekker willen uitrusten. Bij de opening zitten de kinderen op de grond, die koud en nat is. Het wordt daarmee direct duidelijk waarom de kinderen dit amfitheater zo graag wilden hebben: een warme behaaglijke plek om de activiteiten in de natuur te starten. Een eigen plek, niet op de grond of op (te) grote stoelen, maar gewoon op je eigen bank.

Sparen, sparen, kapitaal vergaren

Daarna is jeugdcoördinator Gerda Bonninga aan de beurt om wat te vertellen, want zonder haar niet aflatende inspanningen was dit niet tot stand gekomen. Ze gaat hierbij maar gelijk op de bank staan en betrekt de kinderen er op een leuke manier bij. Ze benadrukt dat het voor de Fladderaars en Vlinders belangrijk is om buiten een eigen plek te hebben waar ze kunnen zitten en dingen maken. Dat ze leren om de omgeving schoon te houden, bijvoorbeeld geen kauwgom weg te gooien.

Jan Uitzetter Sparen, sparen, kapitaal vergaren. Dat reclamezinnetje uit vroegere tijden spookt door mijn hoofd als ik mijn gedachten laat gaan over de realisering van het amfitheater bij gebouw de Vlinder. Als je, zoals Gerda Bonninga de coördinator van de jeugdwerkgroep van IVN Alphen aan den Rijn e.o. ambities hebt, dan horen daar wensen bij. Om wensen te realiseren, heb je meestal geld nodig. En als die wensen niet in een keer kunnen worden vervuld uit de vaste contributie dan lijkt er maar een ding op te zitten: sparen. (Over lenen hebben we het niet, want dat kost geld). Sparen dus, want dan vergaar je kapitaal al moet je wel beschikken over een lange adem. Maar wacht eens, je kunt natuurlijk ook letterlijk proberen kapitaal te vergaren.

Het amfitheater is prachtig versierd met een grote groene strik over de gehele lengte van de bank, in het midden zijn ballonnen aan gebracht. Ook staan er op diverse plekken manden met appeltjes (van de mengelmoestuin). Aan de ene kant van de bank staat Miranda van de Rabobank en aan de andere kant Chris. Gerda vraagt of er een aantal kinderen hen wil helpen. Enthousiast rennen ze er naar toe. Er wordt tot 10 geteld en dan helpen de kinderen om de grote groene strik eraf te halen. Het amfitheater is officieel geopend en klaar voor gebruik, dus iedereen gaat er op zitten en sommige eten een lekker appeltje. De bank zelf is in verschillende etages opgebouwd, nummer 4 – 2014

-5-

Bont Allerlei


Dat laatste is wat Gerda denkt en dus doet. Zij vlooit vlot uit dat als je komt met goed onderbouwde plannen om wensen te realiseren, dat er dan organisaties en mensen zijn die je financieel willen ondersteunen. Sponseren, heet dat in hedendaags Nederlands. En dat zijn best veel organisaties, ontdekt de steeds enthousiaster wordende Gerda.,,Maar je moet echt een goed plan hebben waaruit duidelijk de meerwaarde blijkt voor de doelstelling die je voor ogen hebt.’’ De plannen voor een te maken amfitheater bij gebouw de Vlinder weet Gerda zo overtuigend over het voetlicht te brengen, dat het theater er komt in een tijdsbestek dat velen vooraf niet voor mogelijk hebben gehouden. Maar die mensen kennen Gerda niet echt…

bezoekerscentrum aanwezig zijn, kunnen hier intensief gebruik van maken. Het amfitheater is ook een startpunt voor IVN-excursies voor kinderen en volwassenen, maar ook gewoon een rustpunt tijdens en wandelen een fietstocht’’, zo bedenkt ze nog. Er rijpen bij Gerda plannen om via sponsors genoeg geld proberen op te halen om dat amfitheater te kunnen realiseren. Niet over vele jaren pas, maar liefst nog in 2014. Het Rabobank Rijnstreekfonds geeft als hoofdsponsor een flinke duw in de rug. Andere sponsors volgen en ook de Fladderaars zelf laten zich niet onbetuigd. Tijdens de lentemarkt verkopen ze zelfbereid voedsel uit de tuin. En ze winnen in juli ook nog de fotowedstrijd van Groen Dichterbij met hun zwaluwenproject.

Woensdag 1 oktober klinkt het slotakkoord van de sponsorwervingssymfonie als de Fladderaars Jop van Harten, Sabrina Bloemheuvel en Jasmijn de Vos onder toeziend oog van Gerda, enkele ouders en IVN’ers in de foyer van Alfred’s Dinner uit handen van Lions Rhijnhart

Op 22 september is het zo ver. Twee mannen van Breeslat (bedrijf) steken onder de twee grote treurwilgen achter de Vlinder de spade in de grond. Naast het gebouw ligt al een stapeltje planken en balken klaar. Tien dagen later prijkt onder de vrolijk treurende bomen een pracht amfitheater, versierd met ingebrande vlinders en allerlei fantasiedieren. Wachtend op de vele kinderen en volwassenen die er na de officiële opening op zondag 5 oktober tijdens het najaarsevenement nog tot in lengte van jaren gebruik van zullen maken. Een eerste proeve van vergaande geschiktheid legt het theater al af op zaterdag 4 oktober als, begunstigd door fantastisch fraai herfstweer, een filmploeg hier begint en eindigt met een promotiefilm voor het landelijke IVN.

Oorsprong spaarslogan Alphen aan den Rijn een cheque van 1.000 euro in ontvangst mogen nemen. De ‘leeuwen’ hebben dat bedrag bijeengebracht tijdens hun traditionele verkoopactie voor het goede doel tijdens de Alphense jaarmarkt op de derde woensdag van september. Ze verkopen er fruitboompjes voor tuinen en, deels door jonge IVN’ers gemaakte, bloemenpersen. Ze halen er ruim 800 euro mee op. Uit een reservepotje kunnen ze nog voldoende geld putten om het vooraf ten doel gestelde bedrag van 1.000 euro te kunnen aanbieden. ,,Die fantastische bank, nee dat prachtige amfitheater voor jullie, dat moest er hoe dan ook komen’’, zo vinden de Lions. Die eerder al ook nog een paar overgebleven fruitboompjes voor de tuin van de Fladderaars bij gebouw de Vlinder hebben achtergelaten. Het is een waardig slot van een actie die begint ergens in januari 2014.

‘Sparen, sparen, kapitaal vergaren, een oude oproep om spaarbrieven te kopen bij een waarschijnlijk inmiddels ter ziele gegane bank. Trouw brachten vele Nederlanders het deel van de centjes die zij nog over hielden na de staatsroof naar een instelling die hun een hoog rendement beloofde.’ Dat staat op de site Geen Nieuws, waarbij ik aanneem dat met de staatsroof s’s Rijks belastingdienst wordt bedoeld.

Alle activiteiten van de beide IVN-jeugdgroepen hebben als doel kinderen aandacht bij te brengen voor een duurzame en vitale omgeving en zorg voor de natuur te laten beleven en hen dit te laten waarderen. ,,Daarbij past een mooi amfitheater, gemaakt van hout, een warm natuurlijk materiaal’’, meent ze. ,,Bij gunstige weersomstandigheden kunnen wij onze activiteiten met de jeugd geheel buiten laten plaatsvinden en ook dat past in onze doelstellingen. De kinderen hebben een eigen stek, een ontmoetingsplek. We hoeven niet meer op de vaak vochtige grond te zitten. En ook de kinderen van de PaddenPoel, de buitenschoolse (natuur)opvang van Junis, die drie keer per week in het nummer 4 – 2014

Op de foto van het bordje aan de zijkant van het amfitheater is te lezen wie de sponsors zijn: Rabobank Rijnstreek Fonds; IVN Alphen aan den Rijn; Lions Rhijnhart Alphen aan den Rijn; Junis kinderopvang; Bezoekerscentrum De Veenweiden; Rotary Alphen-Woubrugge en IVN Groen Dichterbij. De bank is 12 meter lang, drie lagen hoog en geschikt voor veertig kinderen, dus veertig Fladderaars of Vlinders.

-6-

Bont Allerlei

IVN afdeling Alphen aan den Rijn weer een nieuwe plant ontdekt of omdat je je kijker weer moet pakken voor die bijzondere vogel.’’

Voor opleiding tot natuurgids nog deelnemers gezocht

Van de 25 belangstellenden hebben zich zeventien personen al ingeschreven. ,,Een mooi resultaat’’, zegt Gerda. Alle mentoren/dagvoorzitters, totaal tien personen, waren aanwezig om de toekomstige cursisten te woord te staan. Wil je meer weten over de natuurgidsencursus, stuur dan een mail naar [email protected] of bel naar het mobiele nummer van Hans Oostwouder - 06 - 51 80 96 77. Er zijn nog een paar plaatsen om deel te nemen.

,,Wat kun je nu worden met een natuurgidsenopleiding?’’ Dat is een van de vragen die belangstellenden stellen op de eind oktober in Alphen aan den Rijn en Nieuwkoop gehouden informatieavonden voor de nieuwe natuurgidsencursus van de IVN-afdelingen van Alphen en Nieuwkoop. Beide afdelingen trekken weer gezamenlijk op, net als in 2011 toen de vorige natuurgidsencursus werd gehouden.

De natuurgidsencursus begint op 12 januari 2015 en eindigt in mei/juni 2016. ,,De theorieavonden zijn op maandagavond en de zaterdag erop gaan wij op stap, naar buiten. De week erop ben je vrij. Net als in de schoolvakanties.’’

Gerda Bonninga uit Alphen aan den Rijn die samen met Nieuwkoper Hans Oostwouder de kar van de nieuwe cursus zal trekken, vindt dat die vraag lastig te beantwoorden is. ,,In de loop van de cursus zal je ervaren dat deze vraag vanzelf ingevuld gaat worden. Zeker als je kennis gaat maken met de werkgroepen. Als je ervaart wat een gids kan betekenen bij een excursie of een lezing. Misschien wil je wel een actieve rol in het bestuur gaan vervullen. Of wil je meer voor de jeugd gaan betekenen. Er zijn legio mogelijkheden.’’

Wie helpt Hans met insecteneiland? Hans Krüse van de werkgroep planologie en milieu ‘gaat’ voor een insecteneiland in Kerk en Zanen. Dat komt in de plaats van het door de gemeente bedoelde ‘paddeneiland’ dat de afgelopen jaren in goede bedoelingen is blijven steken. De inzet van de gemeente en Hans zelf ten spijt.

Gerda was drie jaar geleden zelf een van de enthousiaste cursisten die nog tijdens die cursus haar draai vond. Zij is al een aantal jaren coördinator van de jeugdwerkgroep van IVN Alphen aan den Rijn. Toen ze aantrad leed die werkgroep door allerlei omstandigheden een minder florissant bestaan. Onder haar bezielende leiding kwam een jeugdwerkgroep tot stand met twee groepen; een voor kinderen van 4 tot en met 7 jaar, de Vlinders, en een voor jeugd van 8 tot en met 12 jaar, de Fladderaars. Laatstgenoemde groep is met 40 kinderen helemaal vol, er is een wachtlijst. Om maar een voorbeeld te noemen van waartoe een natuurgidsencursus kan leiden.

Het op een hoogje gelegen eiland bleek deze zomer vooral een insectenparadijs. In de op advies van Hans verwijde sloten met natuurvriendelijke oevers aan de voet ervan vonden de rugstreeppadden, die geacht werden zich op te houden in de schalen op het eilandje, een prima voortplantingsplek. In de vorige Bont Allerlei meldden we al dat de gemeente Hans had gevraagd of het IVN het beheer van het eilandje niet op zich zou willen nemen. Daar is nu overeenstemming over. Samen met Stef Strik en Joost van Beek gaat Hans een beheersplannetje maken. Filosoferend op wat er zou kunnen worden gedaan, rept hij van het volstorten met zand van de voor de padden bestemde schalen. ,,Dat worden dan echte reservaatjes voor graafbijen en –wespen’’, denkt hij hardop. ,,Zo’n insectenreservaat is op dit moment alleen op Texel te vinden’’, voegt hij er nog aan toe. Het is maar een eerste idee. ,,We moeten alles nog gaan uitwerken en ik hoop dat mensen met verstand van insecten ons daarbij willen helpen. We hopen het eilandje niet alleen aantrekkelijk te kunnen maken voor graafwespen en –bijen, maar ook voor libellen, zweefvliegen, vlinders en wat er maar meer aan insecten in ons gebied voorkomt.’’ Ook de oeverzwaluwenwand op het eilandje wil hij weer in ere herstellen.

Terug naar Gerda over de twee informatieavonden. ,,Met veel enthousiaste belangstellenden hebben wij op de twee informatieavonden heel veel kunnen vertellen over de inhoud van de cursus. Maar vooral hebben wij de cursisten kunnen laten voelen wat het betekent als je mee gaat doen. Dat je met andere ogen naar de natuur gaat kijken. Een wandeling duurt ineens twee keer zo lang, omdat je telkens

nummer 4 – 2014

Insectenkenners en mensen in de buurt die het leuk vinden om te helpen, mogen zich melden: [email protected].

-7-

Bont Allerlei


Egelopvang viert 15 jarig bestaan Jolanda Zwaan Vandaag heb ik een afspraak met Wilma van de egelopvang in Boskoop. Dit jaar bestaat die opvang 15 jaar en dat moet gevierd worden. ,,Kom verder, ga ergens zitten”, zegt Wilma ter begroeting, ondertussen haar twee honden tot kalmte manend. De woonkamer is op dit moment het zenuwcentrum van de egelopvang. Er staan grote plastic bakken met deksels; daar zitten de jonge egeltjes in. Ook veel dozen met folders en reclamemateriaal. Op mijn vraag of ik ook foto's mag maken zegt Wilma resoluut: ,,Wel deze egeltjes, maar niet de egeltjes die ik in de schuur heb zitten want dat zijn nog prematuurtjes. Ze zijn erg gevoelig voor verstoring.’’

Door wie krijgen jullie de egels aangeboden? ,,Door particulieren, de dierenambulance of de dierenarts zelf.’’ Wilma gaat verder: ,,Het zijn wilde en beschermde dieren dus er worden geen gebroken pootjes gezet of afgezet, het is de bedoeling dat de egels altijd weer worden uitgezet in de vrije natuur. Soms komt het dus ook voor dat we egels moeten laten inslapen want die redden het gewoon niet meer.’’ Wat gebeurt er met de egeltjes nadat ze bij jullie zijn uitbehandeld? Wilma gaat er eens goed voor zitten. ,,Na 6 weken zijn egels zelfstandig en moeten zij hun eigen voedsel bij elkaar kunnen scharrelen. Het is belangrijk dat zij op gewicht zijn als ze hun winterslaap gaan houden. Jonge egels worden eerst in een ommuurde tuin gehouden waar zij nog in de gaten kunnen worden gehouden. In zo'n afgeschermde tuin houden zij dan hun winterslaap. In het voorjaar, als ze goed op gewicht zijn worden zij definitief in de vrije natuur uitgezet.’’

Het is een drukte van belang. Vrijwilligers komen en gaan om egels op te halen om ze verder te verzorgen. Wilma zucht: ,,Straks komt natuurmonumenten nog voor een interview’’. Ik kan nu gelijk vragen wat men de egeltjes zoal te eten geeft. Een vrijwilligster laat het me zien. ,,Kijk, dit zijn zakjes waar een soort pap in zit, die je alleen kan krijgen bij de dierenarts. De jonkies worden gevoerd met een spuitje. Het is belangrijk om het gewicht in de gaten te houden, dat bepaalt namelijk wanneer je kan gaan beginnen met het voeren van vast voedsel – dat is meestal als ze ongeveer 3 weken oud zijn – hoewel ik nu een aantal egeltjes heb die nog geen vast voedsel willen eten.’’

Gaat de egelstand achteruit? Wilma kan dit alleen maar beamen. ,,Ja, er dreigen voor egels heel veel gevaren. Veel slachtoffers in het verkeer, maar ook door grasmaaimachines

Egelcursus Een (opfris)cursus over egels:  Geef geen melk (ook geen kattenmelk), egels krijgen er diarree van;  Als er voldoende voedsel voor egels is in de zomer hoef je niet bij te voeren, in de herfst mag het wel;  Zet wel altijd een schaaltje water neer, als het heel warm is kunnen ze anders dood gaan van oververhitting;  Een gezonde, volgroeide egel weegt tussen de 800-1200 gram;  Volwassen egels hebben ongeveer 6000 stekels;  Bij gevaar rollen zij zich op; ze hebben een natte neus en kunnen niet erg goed zien;  Egels zijn beschermde dieren, het is dus strafbaar om ze te doden of te verstoren;  Mocht een egel verwond, ziek of versuft zijn bel dan de dierenambulance.

,,En wat is dan het vaste voedsel”, vraag ik. ,,Je kunt gewoon kattenvoer voor kittens geven, zowel zacht als hard. De harde brokjes kun je eventueel wat zachter maken met water. Ook dit duurdere kattenvoer haal je bij de dierenarts.’’ Een vrijwilligster vertelt mij dat men ongeveer vijf keer per dag moet voeren; als ze heel klein zijn om de drie uur, dus ook s' nachts. ,,Verder moet je wanneer dat nodig is ze ook medicijnen toedienen, hun ontlasting in de gaten houden wat voor kleur die heeft en of het niet te dun is. Daarnaast moet je ook regelmatig met ze naar de dierenarts gaan’’, laat Wilma weten.

nummer 4 – 2014

www.egelopvangboskoop.nl info@egelopvangboskoop Voorzitter: Wilma de Lange Donaties en/of vrijwilligers zijn altijd welkom

-8-

Bont Allerlei


en graafmachines. Helaas is er ook bij gemeente en provincie hierover te weinig kennis. Daarnaast komen zij door verstikking om het leven, veelal veroorzaakt door zwerfafval. Plastic zakken of chipszakken, flessen, kartonnen verpakkingen, noem maar op. Door hun stekels blijven zij vastzitten in lege blikjes. Ook gebruiken mensen nog vaak slakkenkorrels. En natuurlijk de tuinvijvers.’’ Wat kunnen wij zelf doen om een egelvriendelijke tuin te creëren? Wilma: ,,Allereerst bij tuinvijvers de beschoeiing laag houden, egels kunnen goed zwemmen maar ze komen dan niet meer tegen de rand op; leg daarom altijd een trappetje of iets dergelijks in de vijver zodat ze er zelf uit kunnen klimmen. Gebruik voor in de tuin producten van ECO-style; die zijn veilig voor mens en dier. Wat veel mensen niet weten is dat egels ook goed kunnen klimmen, maar soms komen ze daardoor vast te zitten op benarde plekken. Laat de tuin een beetje ‘rommelig’ en kies ook voor groenblijvende aanplant zoals de conifeer. Het is leuk om een egelhuis in de tuin te hebben, maar dan het liefst gewoon van hout. Bij rieten egelhuizen zit vaak aan de binnenkant weer plastic waar ze in vast kunnen blijven zitten”.

Als waardering daarvoor ontvangt hij eind september een IVN-oorkonde. Stef omlijst die met wetenswaardigheden over zwaluwen en Corry maakt het geheel af met een bloemetje voor de vrouw des huizes.

Op mijn vraag hoe egels hun vacht verzorgen, schiet Wilma in de lach. ,,Ze houden hun vacht niet schoon, het zijn eigenlijk onhygiënische beesten.’’ Maar hun schattige uiterlijk maakt alles goed. Na afloop van ons interview krijg ik nog een aantal folders mee. Het was een leuke en leerzame middag.

Discussie N207zuid duurt voort Of het deel van de N207-zuid tussen Alphen aan den Rijn en Boskoop er komt en waar precies, is nog altijd niet duidelijk. Donderdagavond 30 oktober, een week na de deadline voor Bont Allerlei, besloot de Alphense gemeenteraad om een MER-onderzoek te laten instellen naar wenselijkheid en tracé van de weg. MER staat voor Milieu Effect Rapportage.

IVN-Oorkonde voor zwaluwvriend

In dat onderzoek moeten alle voors en tegens van de aanleg van de weg de revue passeren. Pas daarna kan de raad beslissen of en vooral hoe de weg er moet komen. Dat laatste is vooral van belang voor de toekomst van het Zaanse Rietveld, het natuurgebied ten zuiden van Alphen dat deel uitmaakt van de Ecologisch Hoofd Structuur. In nummer 1 van 2015 van Bont Allerlei hopen we meer duidelijkheid te kunnen verschaffen over de stand van zaken.

Verrassingen kleuren het leven. Dat merkt ook het echtpaar Piet en Cock de Kwaasteniet als eind september de Alphense IVN’ers Joost van Beek, Stef Strik en Corry Dierdorp bij hun op de stoep staan. Het echtpaar bestiert aan het Rietveldsepad in Alphen een loonbedrijf op een groot erf. Daar ligt in een vergeten hoekje al tijden lang een hoop zanderige aarde, die de eigenaar dit voorjaar goed kan gebruiken. Maar als het zover is, is er verbazing alom: er zitten gaten en gangen in de berg, wel van elleboogdiepte. Oeverzwaluwnesten! Piet de Kwaasteniet, van huis uit veeboer in hart en nieren, kan het niet over zijn hart verkrijgen de beestjes en hun (toekomstige) kroost doodleuk weg te graven. Hij gaat op zoek naar vervangende aarde en laat de zwaluwen waar ze zijn. Nu willen broedende vogels graag ook een rustige omgeving en dat is totaal niet het geval op een erf waar zware graafmachines rondronken. Ook daarvoor vindt De Kwaasteniet een oplossing: erg tegen de zin van het waterschap, dempt hij een stukje sloot. Daarover kunnen zijn zware machines via een alternatieve route aan de achterkant van het erf komen. Op deze manier zorgt hij voor een ideale omgeving voor zijn oeverzwaluwenkraamkolonie. nummer 4 – 2014

-9-

Bont Allerlei

IVN afdeling Alphen aan den Rijn trekken hele struiken uit de grond om hun lichaamsgeur te verspreiden.

Bronstige heren in het duin Peter Maris

Terwijl de zon nog boven het duin uit moet kruipen, zijn de bossen al gevuld met een boerend, snurkend geluid dat wordt opgevolgd door een zwaar hijgend geluid waar menig stalker jaloers op zou zijn. Voor de meeste vrouwen zou dit gedrag het grootste minpunt van een man zijn, maar de damhinden windt het juist op tot paring. Het is bronst in het duin en het damhert leeft zich uit om voor een nieuwe generatie te zorgen. Terwijl mensen dag in, dag uit bezig kunnen zijn om het andere geslacht te imponeren, maken damherten zich maar enkele weken per jaar druk. In aanloop naar de herfst is het gewei van de heren volgroeid en schuren zij het om de jeukende bast te verwijderen. De heren eten zich ondertussen goed vol en hun nek oogt steeds imposanter en dikker. Wanneer de gierende hormonen de dagelijkse routine overnemen, trekken de herten naar bronstplekken in het duin.

Wil je de vrouwen imponeren en tegelijkertijd jouw territorium verdedigen, dan ben je er nog niet met alleen wat boeren en jezelf onder plassen. De heren slaan vaak de geweien in elkaar om uit te maken wie het meeste recht heeft op een plek in het bos. Het centrum van de bronstplek, dat het lek wordt genoemd, is de plek voor de sterkste heer. Hoewel menig mannetje langs de rand van een bronstplek wel een vrouw verschalkt, gaat het eigenlijk om het lek. Terwijl zij mannetjes ontwijken, rennen de damhinden naar het centrum op zoek naar de beste keuze voor hun toekomstig nageslacht. Het geblaf van achterna gezeten vrouwtjes wordt al snel overstemd door het diepe gebrul van alle heren zodra de dames het strijdtoneel betreden. Omdat de mannetjes dan elkaars gebied betreden, ontstaat er vaak een duel. Als twee paradepaarden lopen zij naast elkaar op, de voorpoten steeds overdreven hoog opgetrokken en zij kijken elkaar constant aan. Dan slaan zij de geweien in elkaar en proberen elkaar af te troeven en de ander in de zij te pakken en weg te duwen. Hoewel een damhert een schoffel, een plat gewei, heeft komen de klappen hard aan en boven de ogen bevinden zich de puntige oogtakken die serieuze schade kunnen aanrichten. Met zijn tachtig kilo kan een volwassen hert zijn opponent optillen en wegzetten. Naarmate de bronst vordert, zie je bij de strijdlustige herten wonden bij de nek en het hoofd. Sommige mannetjes lopen mank. Hoewel de bronst de kraamkamer van het leven is voor de damherten, is het voor sommigen ook het eind. Uitgeput, versleten en afgemat sterven er tijdens en na de bronst altijd wel heren. Een triest einde volgens sommigen, maar voor hen misschien wel de mooiste manier om te gaan.

Natuurvriendelijke tuin? Laat ‘m zien!

Het centrum van een bronstplek is vaak een bos waar de heren zich verzamelen en zich elk een stukje grond toeeigenen. Het is een geweldig concept als je nagaat dat elke generatie elk jaar terugkomt naar dezelfde plek in een gebied van 3000 hectare groot. In en rondom de bronstplekken vind je veel kuilen die de herten graven met hun hoeven en gewei. Luid burlend gaan zij boven de kuil staan en besproeien deze met urine. De heren liggen in deze kuilen of werpen zand op, zodat de eigen plas op hun lichaam komt. Bij een ochtendwandeling, bij voorkeur na een bui, zijn die hormonen overal in het bos te ruiken. Het is moeilijk voor te stellen, maar in de hertenwereld schijnt er niets erotischer te zijn dan dit.

In het vorige nummer riepen we mensen met een natuurvriendelijke tuin op om zich te melden bij onze fotograaf Caroline Piek. Zij wil een serie natuurvriendelijke tuinen aan de hand van interviews en foto’s aan de lezers voorstellen. Die daaruit, zo hoopt zij, inspiratie kunnen putten om ook zelf over te gaan tot de inrichting van een natuurvriendelijke tuin. In nummer 1 van 2015 beginnen we. Natuurtuiniers mogen zich melden: via www.carolinepiek.nl.

De meeste kuilen bevinden zich direct onder een boom. Na het imponerende burlen volgen er vaak rek- en strekoefeningen waarbij het hert met een klier over zijn lichaam wrijft. Daarna probeert hij al vlaggend (zich extreem uitstrekkend en met de nek omhoog) een tak te voorzien van deze geur. Ook schuren de heren stukken boomstam kaal of

nummer 4 – 2014

- 10 -

Bont Allerlei


De Fladderaars en de Vlinders in de film

Een aantal van jonge filmsterren met enkele ouders, Teuni Verploegh (communicatie IVN Zuid-Holland,links en van IVN Alphen aan den Rijn Gerda Bonninga, rechtsonder en daarboven Cécile Aras

Jonge Alphense IVN’ers stralende sterren in IVN-film

,,Jullie waren fantastische hoofdrolspelers in de film voor het IVN. Wat hebben jullie ons laten genieten van alles wat jullie ontdekt hebben. Wat hebben wij een paddenstoelen gezien en geproefd, maar ook allerlei waterdiertjes, kikkers en padden, spinnen, hazelnoten, beukennootjes. Zelfs een echt heel groot buizerdnest boven in de boom, maar ook muizenholletjes in de grond’’, vertelt coördinator Gerda Bonninga na afloop met genoegen terugkijkend.

Jan Uitzetter

Behalve voor de filmploeg, de kinderen en Gerda, is er ook een hoofdrol voor Cécile Aras die als medewerkster van de jeugdwerkgroep onvermoeibaar en met veel plezier de kinderen zoveel laat vertellen en ontdekken in het Zegerslootgebied. ,,Jouw tijd met je studie is heel kostbaar. En toch was je er’’, weet Gerda. Ook vergeet ze niet Diny Coppens te roemen, ,,op de achtergrond, met koffie, thee en limonade’’. Diny laat ook nog de kinderen van de tweede shift heerlijke bloemenboter maken, die grif opgaat. Bovendien heeft ze thuis nog soep van champignons en shiitakes bereid, die met stokbrood als lunch voor alle betrokkenen bij de film gretig naar binnen gaan. ,,Ook was je heerlijk met de kinderen aan de slag bij het zoeken van waterdiertjes. En toen wij terugkwamen van filmen, was de afwas gedaan en was de vloer geveegd. Helemaal top!’’

Heempark Zegersloot, zaterdag 4 oktober. Een filmzaterdag om te zoenen, zo mooi! Dat komt goed uit, want op deze zaterdag is een filmploeg van het IVN te gast bij de jeugdwerkgroep van de Alphense afdeling om een wervingsfilm te maken voor de landelijke organisatie voor een dialoogdag over vrijwilligers en als promotiefilm voor IVN gidsencursussen. Het gaat om een film van een vrijwilliger aan het werk. Vier uur filmen voor drie minuten film... Er is slechts één storende factor. Bij voortduring klinkt het geronk van een helikopter die op uitnodiging van jubilerend winkelcentrum de Aarhof Alphenaren een kijkje van bovenaf gunt op hun gemeente. Tot verdriet van geluidsman Daniel Laaper. Daartegenover staat dus voor hem en de rest van de filmploeg (regisseur Lilian Sijbesma en cameraman Jelle Dijkstra, aangevuld met voor IVN Zuid-Holland Teuni Verploegh, communicatie) niet alleen fantastisch mooi nazomermeer. Maar ook een al even fantastische filmcast van de Fladderaars Cathelijne, Miranda, Arwen, Jorinde, Sharon, Ryan, Dave, Mus, Anna, Emine, Darian en Sabrina.

nummer 4 – 2014

Na afloop is Gerda ook vol lof over de filmploeg en Teuni, die de Scharrelkids zoekkaarten heeft geregeld. ,,Wat een geduld hebben jullie met ons gehad. Een hele dag tot wel 16.00 uur hebben jullie ons gefilmd. Het was een gezellige dag. Dank daar voor. Heel lastig waren de helikoptervluchten, maar verder hadden wij alles mee. Wie had er gedacht om op 4 oktober zonder jas buiten te lopen en dan dat prachtige licht tussen de bomen door. Het was (zeker voor mij en ik denk ook voor de kinderen) een hele lange leuke dag.’’ - 11 -

Bont Allerlei

IVN afdeling Alphen aan den Rijn Meer dan driehonderd jaar geleden gaf Linnaeus alle bloemen eenduidig een naam. Een hels karwei, maar wel handig, omdat in alle landen, welke taal je ook spreekt duidelijk is over welke bloem we spreken. Natuurlijk hebben alle bloemen ook een Nederlandse naam. En daar kennen de Fladderaars er heel veel van: madelief, brandnetel, goudsbloem, korenbloem, papaver, zonnebloem, tulp, aster en chrysant.

De filmploeg v.l.n.r. Daniel Laaper (geluid), Jelle Dijkstra (camera) en Lilian Sijbesma (regie)

Later die zaterdag laat ze via e-mail weten: ,,Moe, maar voldaan zit ik hier nu thuis. Genietend van al het moois dat wij met elkaar hebben gezien. En natuurlijk zijn wij heel nieuwsgierig naar de film. Zodra deze klaar is en door iedereen goedgekeurd, sturen wij de link door. Want deze filmsterren willen de film wel aan de papa's en mama's, opa's en oma's laten zien en ook een vertoning op school zal er wel inzitten. Nog even wachten en dan zien wij het resultaat.’’

Gewone activiteiten

Door de microscoop, gekregen bij ons 30-jarig jubileum, bekijken we de stampers en meeldraden. Alle onderdelen van een bloem worden benoemd: niet alleen de stampers en de meeldraden maar ook bloembodem, stempel, bloembladen en kroon. De kinderen krijgen de opdracht mee om buiten rondom het bezoekerscentrum de Veenweiden op zoek te gaan naar een aantal beschreven bloemen. Dit zijn onder andere de bosrank en de dovenetel. Daarna worden deze met heel veel aandacht gedroogd in de zelf gemaakte en versierde bloemenpers. In een andere groep plukken de kinderen uit de tuin van de jeugd eetbare bloemen, waarvan zij een heerlijke bloemenboter maken: komkommerkruid, goudsbloem, muntblad en dropplant. Veel eetbare bloemen gaan in de roomboter. Wat een heerlijke "confettiboter" wordt er zo gemaakt. En proeven hoort daar natuurlijk ook bij. Stokbrood en bloemenboter is een heerlijke combinatie. Alle kinderen mogen ook nog hun zelf gemaakte bloemenboter mee naar huis nemen.

Bij al het filmen amfitheatergeweld zou je bijna vergeten dat de Vlinders en Fladderaars na de zomervakantie ook weer gewoon zijn doorgegaan met hun normale gevlinder en gefladder. Hier volgen de verslagjes:

Eigengemaakte confettiboter van eetbare bloemen De Fladderaars, de IVN jeugdwerkgroep voor kinderen van 8-12 jaar, is weer compleet. Met veertig kinderen beginnen wij op zaterdag 13 september aan het nieuwe seizoen.

Wat een paddenstoelen! Niet te geloven zoveel! ,,Als je deze paddenstoelen aanraakt, is het net fluweel’’, zegt Tamara. Ze voelt aan de platte tonderzwam, die volop groeit op de boomstammen in het Zegerplasgebied achter het gebouw de Vlinder van de Stichting Bezoekerscentrum De Veenweiden. Maar het voelen van een judasoortje is ook heel bijzonder. Deze paddenstoel voelt net zo zacht als je eigen oor en hij lijkt er ook nog op. De Fladderaars, 38 kinderen van de IVN jeugdwerkgroep in de leeftijd van 8-12 jaar, gaan zaterdagochtend 11 oktober op zoek naar paddenstoelen. Gigantisch grote paddenstoelen en gigantische aantallen. Er staan op verschillende plaatsen zelfs honderden zwerminktzwammetjes bij elkaar. Maar wij zien ook weekoortjes, hoorntjes en diverse grote witte bultzwammen. Na anderhalf uur op zoek te zijn geweest, waarbij wij ook een heel groot buizerdnest hebben ontdekt, heeft een aantal kinderen paddenstoelen nader bekeken en de juiste namen erbij gezocht. Zij ontdekken, dat er buisjes- en plaatjeszwammen zijn. Maar ook nog bekerzwammetjes en judasoortjes. Andere kinderen maken hun eigen shiitakekwekerij, die zij het komende jaar gaan volgen. Zelfs het naambord voor de kwekerij wordt door de Fladderaars zelf gemaakt. Ook wordt

nummer 4 – 2014

- 12 -

Bont Allerlei

IVN afdeling Alphen aan den Rijn eerste activiteit in het nieuwe seizoen, naar huis met hun eigen gemaakte en versierde bloemenpers.

Elfjes zitten op een elfenbankje! En de padden dan? Paddenstoelen zijn altijd een beetje toverachtig en een beetje magisch. Zo zijn ze er, zo zijn ze weer weg. En dan weten ze zich ook nog omringd met bijzondere namen, zoals heksenkring en heksenboter. Zal deze boter werkelijk door een heks gegeten worden? En waar komt de naam van een paddenstoel nu vandaan? Ja, de padden die bij de tovenaars en heksen horen, zitten altijd op een stoel: een paddenstoel. En schrijft de heks of tovenaar nu werkelijk met behulp van een veer met de inkt uit de inktzwam?

er nog druk geknutseld. Luuk maakt een slak van klei en is compleet verbaasd als er een heuse slak op zijn tafel langs komt kruipen. De hele activiteit vindt plaats rondom het nieuwe amfitheater. Wat een mooie plek om bij elkaar te komen.

Van bloemen word je blij Bloemen geef je aan mama, bloemen zijn er bij trouwen, maar ook bij een begrafenis. Bij een feest, maar ook als je ziek bent. Van bloemen word je altijd blij. En bloemen hebben mooie kleuren en zijn ook nog heel verschillend van vorm. Dat hebben Vlinders, de IVN-jeugdgroep van de kinderen in de leeftijd van 4-8 jaar op zondag 14 september, goed bekeken met een loep. Soms zit er ook nog een vlo of mugje op een van de bloemblaadjes.

Tijdens de ontdekkingstocht op zondag 12 oktober door het bos achter het bezoekerscentrum ontdekken 28 Vlinders, kinderen van 4-8 jaar van de IVN-jeugdwerkgroep, samen met hun ouders de mooiste paddenstoelen. Geweldige zadelzwammen, die ook nog worden opgegeten door de naaktslakken. Maar ook nog enorme tonderzwammen, die bewoond worden door allerlei kleine torretjes en waar ook nog allerlei bruine sporen uitkomen. Paddenstoelen ruimen niet alleen op, maar zijn ook een voedselbron voor allerlei andere dieren. De kinderen kijken onder elke paddenstoel met een spiegeltje en met een loepje. Wat zijn ze mooi en wat zijn er veel verschillende paddenstoelen. Na terugkeer maken de kinderen de mooiste paddenstoelen, egeltjes, elfjes van klei. Marenthe maakt zelfs een ‘prinsessen-egel, die ‘ze vol trots aan iedereen toont. Het nieuwe amfitheater is deze zondag voor het eerst gebruikt door de Vlinders. Wat is dit een mooie plek om bij elkaar te komen en van de natuur te genieten.

De Vlinders blijken al heel veel bloemen bij naam te kennen: hyacint, tulp, roos, boterbloem, paardenbloem, viooltje en zelfs een hibiscus weten ze te benoemen. De Vlinders hebben op deze stralende zondagmiddag bij gebouw de Vlinder bloemen gezocht en daarna gedroogd in hun eigen bloemenpers. De begeleidsters hebben allerlei voorbeelden gemaakt wat ze met de gedroogde bloemen kunnen gaan doen: boekenleggers maken, een kaarshoudertje, een schilderijlijstje, maar ook een kaart om te versturen. Maar je kunt ook een gedroogde bloem in een vriendinnenboekje plakken. Ideeën genoeg. Trots gaan alle kinderen, na de nummer 4 – 2014

- 13 -

Bont Allerlei


Van het Stichtingsbestuur Onze eigen en de IVN en Kinderboerderijvrijwilligers verdienen een grote pluim omdat het zonder hun inzet nooit mogelijk geweest was om van het eerste Zegersloot Herfstevenement op 5 oktober zo’n groot succes te maken! Ook dankzij het prachtige weer, de opening van het amfitheater, de standhouders met hun leuke kraampjes en het aantrekkelijke afwisselende programma was het een drukte en gezelligheid als nooit te voren in en rond het Bezoekerscentrum. We kijken nu al uit naar Lenteevenement om dit feestje weer te herhalen. Natuurlijk, met de groeten van Bas Wienbelt, [email protected].

maakten daarna door het lostrekken van een grote groene strik de toegang tot deze speel-, zit-, klauter- of droge voetenbank voor alle andere kinderen vrij. Of zoals Gerda Bonninga het zei: ,,een plek om heerlijk bij elkaar te zijn, te zitten praten, te leren over de natuur of leuke dingen te beleven.’’

Nieuwe wisselexpositie “Recreëren in de natuur & de waarde van groen” Alphen ziet groen. Dat is het motto van al onze exposities in 2014. Onze derde wisselexpositie van dit jaar laat jullie kennis maken met weetjes op het gebied van groen die het onthouden waard zijn. Ook gaan we in op nieuwe manieren en ideeën om te genieten van de natuur die Alphen te bieden heeft. Zoals de natuurspeeltuin in Kerk en Zanen of de belevenistuin bij het verpleeghuis Oudshoorn. Als altijd kun je ook deze expositie gratis bekijken tijdens de openingsuren van het Bezoekerscentrum.

Op pad langs de natuurgebieden van Staatsbosbeheer in het Groene Hart

Ons nieuwe amfitheater onder de wilgen De opening van het amfitheater onder de wilgen in onze natuurtuin was zeker het hoogtepunt van het Zegersloot Herfstevenement. Bij deze opening namen Miranda Wigmans van het Rabo Rijnstreekfonds (naast de RotaryClub Alphen-Woubruge en Lions Rhijnhart een van de belangrijke externe sponsoren) samen met Chris Groesser het grote mensendeel voor hun rekening. Vier kinderen

nummer 4 – 2014

Het Zaans Rietveld weten we allemaal aardig te vinden, maar hoe kom je van daar nu wandelend of per fiets bijvoorbeeld bij De Wilck? Dan is het is handig om een goede kaart bij de hand te hebben. Regelmatig krijgen we als gastvrouwen -heren dan ook de vraag of we een kaart beschikbaar hebben om de natuur in onze streek te verkennen. Tot voor kort moesten we op die vraag helaas neen verkopen. Staatsbosbeheer heeft nu voor de natuurgebieden tussen Leiden en Alphen aan den Rijn die onder haar beheer zijn een prachtige kaart uitgeven die je duidelijk de weg wijst. Die kaart “Op stap in het Groen Hart” kun je vanaf nu gratis in het Bezoekerscentrum ophalen. - 14 -

Bont Allerlei

IVN afdeling Alphen aan den Rijn Wellant college les krijgen. In ‘De Veenmol’ was een lunch voor ons verzorgd. De organisatie heeft flink door moeten smeren om voor iedereen bolletjes te beleggen en koffie klaar te zetten.

Uit in Boskoop Cécile Aras Aan het eind van de zomer was traditiegetrouw het uitje voor de vrijwilligers van het bezoekerscentrum en het IVN. Ik had besloten om op de fiets te gaan, maar ’s ochtends regende het heel hard en ik twijfelde of fietsen wel een goed idee was. Buienradar voorspelde dat het zou opklaren, dus daar vertrouwde ik dan maar op. Rond 10 uur klaarde de lucht inderdaad snel op en kon ik toch vertrekken. Het was een mooie fietstocht langs het Rietveldse pad en door het Bedelaarsbos richting Boskoop.

Na de lunch volgde een rondleiding door de heemtuin. Een bevlogen man, Arie van der Schoor, wist alles te vertellen over de verschillende gebieden in de tuin. Zo waren er bomen, bijenkasten, broeinesten (voor de slangen), kruiden en kunstwerken te vinden in de tuin. Zijn enthousiasme over het werken met de leerlingen was voelbaar. In hun vrije tijd mochten de kinderen ook komen werken in de tuin. Zo leerden ze veel over de natuur, waren ze in gezonde buitenlucht en konden ze hun tijd nuttig besteden. Als verrassing kregen ze laatst een cadeaubon als dank voor hun werk. Na de wandeling door de heemtuin was er nog tijd voor een drankje en hapje. Het was goed alle vrijwilligers weer eens samen te zien. Sommige mensen kom je vaak tegen, anderen heel weinig en dit was een goede gelegenheid elkaar weer eens te spreken.

Eenmaal aangekomen bij het boomkwekerijmuseum waren er al veel vrijwilligers. We genoten van een kop koffie of thee en werden welkom geheten door de organisatie van deze dag, bestaande uit: Grada Hooijmans, Lydia Beekhuis en Kees Vreeswijk.

Tijdens de borrel begon de lucht steeds donkerder te worden. Ik heb besloten niet te lang te blijven, misschien bleef het nog wel even droog? Ik heb het gered tot in Kerk & Zanen, daar kreeg ik een enorme bui over me heen. Ik heb niet gemopperd, want we hebben zoveel geluk gehad met het weer vandaag. Dat is lang niet elk jaar zo geweest.

De groep werd gesplitst in drieën, elk met een eigen begeleider die ons meenam door het museum. We hebben allemaal uitleg gekregen over het kweken van bomen in voorgaande eeuwen. Ook werd er verteld over het enten van bomen, de salarissen van kwekers en de verkoop van producten uit Boskoop. De vrouwen werkten ook op het land en teelden voornamelijk aardbeien, die tussen de boomgaarden groeiden. Daarnaast zorgden zij natuurlijk voor de kinderen.

Schuwen IVN’ers regen? Regen is een natuurverschijnsel en daar zullen natuurmensen als IVN’ers toch zeker niet bang voor zijn? Op zondag 21 september waait er in het eerste deel van de morgen een fikse regenbui over het Groene Hart en wat blijkt… IVN‘ers laten dan hun fiets liefst maar in de schuur staan. Want de RABO Rijnstreek Sponsorfietstocht, die goed kan zijn voor flink wat klinkende munt in de verenigingskas, levert IVN Alphen aan den Rijn die zondag slechts het schamele bedrag van 64 euro op.

Geïnteresseerd luisteren in het Boomkwekerijmuseum

Wat ik zeer interessant vond was het oude familiehuisje. Hierin leefden vader, moeder en de kinderen. In de woonkamer was een tafel met stoelen en een schrijftafel voor vader, die een logboek bijhield over zijn kwekerij. In de bedstee sliepen de mensen rechtop, naast elkaar. Er werd nog uitgelegd waar de uitdrukking ‘het ondergeschoven kindje’ vandaan kwam. Sommigen herkenden dingen van zichzelf vroeger, of van hun voorouders en allerlei verhalen kwamen los. ’s Middags gingen we naar ‘De Veenmol’, een centrum waar ik nog niet eerder van gehoord had. Het gebouw en de tuin zijn samen een educatiecentrum waar ook leerlingen van het nummer 4 – 2014

Een handjevol IVN’ers dorst de elementen wel te trotseren, elementen die zich trouwens na de ochtendbui van een Hollands zonnige kant lieten kennen. Met die 64 eurootjes, in de pot voor de aanschaf van het amfitheater, blijft IVN 52 euro onder het gemiddelde dat de 125 goededoelenorganisaties die zondag bij elkaar fietsten. Bestuurslid Corry Dierdorp is echter als altijd positief. ,,Niet veel inderdaad, maar elke euro is eigenlijk meegenomen. De fietsers in ieder geval hartelijk bedankt want zij hebben de prestatie geleverd en IVN krijgt de euro's zomaar in de knip! Volgend jaar een gezellig ploegje vormen en voor het jubileum fietsen?’’ Wat de redactie betreft: een prima plan. Help ons er tijdig aan herinneren Corry!

- 15 -

Bont Allerlei


Agenda van Activiteiten Data van activiteiten onder voorbehoud Telefonische informatie vooraf gewenst Datum Tot eind 2014 Do 6 nov.

Tijd wo/za/zo 13.3016.30 19.0021.00

Za 8 nov.

11.0013.00

Za 8 nov.

09.1511.45

Zo 9 nov.

14.0015.45

Za 15 nov.

10.0016.00

Zo 16 nov.

09.0015.00

Wo 26 nov.

19/19.30ca 22.00

Zo 7 dec.

09.0017.00

Za 13 dec.

09.(30)14.30

Za 13 dec.

09.1511.45

Zo 14 dec.

14.0015.45

Zo 28 dec.

10.0015.00

Zo 4 jan.

14.00 – 16.00

Za 10 jan. Za 10 jan.

09.(30)14.30 09.1511.45

Zo 11 jan.

14.00 – 15.45

Za/zo 17/18 jan.

eigen keus

Do 22 jan. Zo 25 jan.

19.30… 09.0017.00

Zo 8 febr.

14.00 – 15.45

Zo 8 febr.

09.00 – 15.00

Za 14 febr.

09.1511.45

Za 14 febr.

09.(30)14.30

nummer 4 – 2014

Activiteit Tentoonstelling Info Plaats Evenement Info Plaats Excursie Info Startplaats Jeugd Info/aanmelden Plaats Jeugd Info/aanmelden Plaats Cursus Info Plaats Vogelexcursie Info Startplaats Bijeenkomst/lezing Info Plaats Vogelexcursie Info Startplaats Natuurbeheer Info/aanmelden Plaats Jeugd Info/aanmelden Plaats Jeugd Info/aanmelden Plaats Vogelexcursie Info Startplaats Traditie !! Info Startplaats Natuurbeheer Jeugd Info/aanmelden Plaats Jeugd Info/aanmelden Plaats Landelijke actie Info Plaats Jubileum Vogelwg Vogelexcursie Info Startplaats Jeugd Info/aanmelden Plaats Vogelexcursie Info Startplaats Jeugd Info/aanmelden Plaats Natuurbeheer

Informatie/bijzonderheden Recreëren in de natuur Pieter Verkade Vlinder, Bruins Slotsingel 15, Alphen Groene Golf Café Thomas Ohm / Sven de Boer Jeu de Boer, Galgweg 5, Hazerswoude Bomen (fiets)route, Boskoop Hans van Dam / Dick Warmerdam Rosarium, Parklaan, t.o. station Bosk. Fladderaars (8-12 jr):Levend Ganzenbord Gerda Bonninga Vlinder, Bruins Slotsingel 15, Alphen Vlinders (4-8 jr): Graan tot pannenkoek Gerda Bonninga Vlinder, Bruins Slotsingel 15, Alphen Aan de slag met kinderen en jongeren Peter Mol De Boerinn, Mijzijde 6, 3471 GM Kamerik Pier IJmuiden en Kennemerduinen Stef Strik P-plaats Golfcl., Kr. Aarweg 5, Alphen Algemene Ledenvergadering + lezing Grada Hooijmans Vlinder, Bruins Slotsingel 15, Alphen Oostvaardersplassen Martijn de Jong P-plaats Golfcl., Kr. Aarweg 5, Alphen Zagen, snoeien, knotten, opruimen H.J. Habermehl/Wim Dieho Wisselend, per keer informatie Fladderaars (8-12 jr): Vogelkerststuk Gerda Bonninga Vlinder, Bruins Slotsingel 15, Alphen Vlinders (4-8 jr): Vogelkerststuk Gerda Bonninga Vlinder, Bruins Slotsingel 15, Alphen Amsterdamse Waterleidingduinen Maikell Verkade P-plaats Golfcl., Kr. Aarweg 5, Alphen Nieuwjaarswand. volwassenen én kinderen Dick Warmerdam Vlinder, Bruins Slotsingel 15, Alphen Zie gegevens bij 13 dec. Fladderaars: Insectenhotel maken Gerda Bonninga Vlinder, Bruins Slotsingel 15, Alphen Vlinders: Wordt jij een echte spoorzoeker? Gerda Bonninga Vlinder, Bruins Slotsingel 15, Alphen Nationale Tuinvogeltelling IVN-website Eigen tuin Jaarvergadering / viering 10-jarig bestaan Vlinder, Bruins Slotsingel 15, Alphen Zuid-Hollandse eilanden, Kwadehoek e.o. Martijn de Jong P-plaats Golfcl., Kr. Aarweg 5, Alphen Vlinders: Wij houden van afval Gerda Bonninga Vlinder, Bruins Slotsingel 15, Alphen Maasvlakte I en II, Atlastelling Stef Strik P-plaats Golfcl., Kr. Aarweg 5, Alphen Fladderaars: I love recycling Gerda Bonninga Vlinder, Bruins Slotsingel 15, Alphen Zie gegevens bij 13 dec.

- 16 -

0172-445249

[email protected] 0641514509 / 0172 - 465725 0172214775 / [email protected] Alleen de 1e keer aanmelden [email protected] 2,50 per keer, incl. drinken [email protected]

070-3023030 / 06-52450982

[email protected] carpoolen met kostendeling 19.00 koffie, 19.30 start [email protected]

[email protected] carpoolen met kostendeling Aaanmelden alleen 1e keer, 0172 473516 / 0172 415858 Alleen de 1e keer aanmelden [email protected] 2,50 per keer, incl. drinken [email protected] Toegang AWD € 2 p.p. [email protected] carpoolen met kostendeling Drinken v.a.13.30/soep na afloop [email protected]

Alleen de 1e keer aanmelden [email protected] 2,50 per keer, incl. drinken [email protected]

t.z.t. ivn.nl/alphenaandenrijn

[email protected] [email protected] carpoolen met kostendeling 2,50 per keer, incl. drinken [email protected]

[email protected] carpoolen met kostendeling Alleen de 1e keer aanmelden [email protected]

Bont Allerlei


‘Alphen is waar salamanderparadijs’ Jan Uitzetter ,,Alphen is een paradijs voor de kleine water salamander. Dat is niet alleen zo bij mij in Kerk en Zanen, de polders ten zuiden ervan, maar ook in onze paddenpoel en in alle gemeentelijke watertjes en tuinvijvers. Overal waar je kijkt, krioelt het ervan.’’ Aan het woord is Evert Mol, verantwoordelijk voor de aanleg en het bijhouden van de paddenpoel in de natuurtuin bij de Vlinder. Hij denkt ook te weten waaraan die salamanderrijkdom is toe te schrijven. ,,Dat ligt aan het water in Alphen’’, is hij stellig. Heel wat minder goed is het dit jaar gegaan met de kikkers en padden. ,,Vorig jaar was het ‘n ware seksorgie in de poel’’, brengt Evert enthousiast in herinnering. ,,De vijver en sloten rondom de Vlinder zaten vol met kikkerdril en eiersnoeren van de padden. Goed, daarvan verdween heel wat in de magen van ooievaars, maar toch. In de zomer zaten op elk waterlelieblad een of meer kikkertjes en ook tegen de randen van de vijver zaten er tientallen. Dit jaar vrijwel niets. Waarom? Ik zou het echt niet weten.’’ Het enige geruststellende, als je het zoal kunt noemen, is dat die uitgebleven kikker- en paddenexplosie niet alleen onze vijver betrof, maar alle watertjes in Alphen die Evert bekeek. Velen zal het ontgaan zijn dat het dit jaar ook het jaar van de salamander is; ook Evert, bekent hij. Eenmaal door ons erop geattendeerd, gaat hij op zoek; vooral op internet. Daar wordt hem snel duidelijk dat de Amerikaanse organisatie PARC (Partners in Amphibian and Reptile Conservation) op haar brede terrein van amfibieën en reptielen kiest voor de salamander als dier van het jaar. Omdat de salamander het wereldwijd niet overal even gemakkelijk heeft. De Nederlandse organisatie Ravon neemt die aanbeveling zonder aarzelen over, want vooral de enige Nederlandse landsalamander, de vuursalamander, wordt ernstig in zijn voortbestaan bedreigd. En het mag dan heel goed gaan met de kleine watersalamander in ons gebied, over de andere drie Nederlandse watersalamanders (kamsalamander, Alpenwatersalamander en vinpootsalamander) zijn de verhalen minder positief. Wij beperken ons tot de kleine watersalamander, de andere vier komen in ons gebied niet voor. Wie er meer over wil weten, verwijzen we naar de site van Ravon: www.ravon.nl. Daarop lezen we: ,,De kleine watersalamander (Lissotriton vulgaris (synoniem: Triturus vulgaris)) heeft een grijs-, leem- tot olijfkleurige rug en flanken. Zijn buik is geel tot oranje met donkere zwarte vlekken. Tussen de flanken en de buik loopt nog een lichte, wit tot zilverige band. De kleine watersalamander kan tot 11 centimeter groot worden en is dus niet de kleinste salamander in Nederland (dat is de vinpootsalamander). Mannetjes ontwikkelen in de voortplantingstijd een kam op de rug. In de landfase zijn zowel de mannetjes als de vrouwtjes eenvormig bruin.

nummer 4 – 2014

De kleine watersalamander is de meest algemene salamander in Nederland. Hij komt veel voor in sloten en poelen (als deze niet te veel vis bevatten). De kleine watersalamander stelt weinig eisen aan zijn biotoop. Hij komt zowel voor in stadstuinen als in kleinschalige cultuurlandschappen en bosen heidegebieden. Het voortplantingsbiotoop bestaat uit allerlei soorten ondiep stilstaand en zwak stromend water. Het moet niet al te groot of beschaduwd zijn en wat onderwatervegetatie bevatten. De paartijd loopt vanaf eind maart tot juni, waarbij de piek in april en begin mei ligt. Het vrouwtje legt 100 tot 350 eieren die ze stuk voor stuk afzet aan waterplanten. De kleine watersalamander heeft op de Rode lijst de status 'thans niet bedreigd’. Net als alle amfibieën is de soort wel beschermd volgens de Flora- en Faunawet.’’ Wat voedsel betreft is de watersalamander niet al te veel eisend, vertelt Evert. Watervlooien, muggenlarven, allerlei andere kleine diertjes in het water en, zolang ze niet al te groot zijn, ook de larfjes van andere amfibieën. Ravon, zo vertelt Evert, heeft aan het jaar van de salamander een aantal acties verbonden. Dat betreft vooral een actie om te redden wat er te redden valt van de toch altijd al kleine populatie van de vuursalamander. Dat dier dreigt in Nederland te worden uitgeroeid door een bacterie. Door de hele kolonie weg te vangen en verspreid in kweekcentra in Groningen en Limburg op te vangen, hoopt men te zijner tijd een tegen de bacterie resistente vuursalamander te kunnen herintroduceren.

- 17 -

Bont Allerlei Een tweede project heeft te maken met het gegeven dat amfibieën, ook de salamander, bij hun jaarlijkse trektochten van en naar de voortplantingsbiotopen, onderweg nog al eens belanden in straatkolken en –putten. Waarop ze vervolgens op eigen kracht niet kunnen uitkomen. Ravon kwam met twee verschillende laddertjes die uitkomst zouden kunnen bieden. ,,Ik heb daar verder niet veel meer over vernomen’’, zegt Evert. Hij is vooral enthousiast over wat hij zijn ‘paddenmeisje’ noemt; een tiener bij hem in de buurt die een jaar of drie, vier geleden zelf het initiatief nam om met een breekijzer putdeksels te lichten en eventuele kikkers, padden en salamanders met een schepnetje over te hevelen in een emmertje. Dat ze vervolgens naar Evert bracht, want zo weet ze, die zorgt er wel voor dat ze goed terechtkomen… ,,Dat was dus al een jaar of drie voordat Ravon met zijn laddertjesplannen kwam. Goed hé!” Keren we weer terug naar onze eigen zo salamanderrijke paddenpoel. Evert probeert er met een schepnet wat boven water te halen. Maar het is woensdag 15 oktober en we zijn dus waarschijnlijk al te laat, al moet het warmste oktoberweekeinde ooit dan nog volgen. Tussen de opgeschepte waterplanten glinstert een enkele maal een zilveren vissenbuikje (daarover dadelijk meer) en wat ander klein watergespuis. Maar geen kikkers, padden, salamanders. Al weggetrokken om te overwinteren, vermoedt Evert. De ringslangenhoop achterin de natuurtuin levert na enig handmatig gegraaf enkele verschrikte ogende padden op, maar geen salamanders.

IVN afdeling Alphen aan den Rijn grote consumenten van padden-, kikker- en salamandereitjes en –larfjes. Dus is Evert al van meet af aan met zijn hengel in de Kerk en Zaanse wateren op jacht geweest naar jonge snoekjes. Om die in de herfst te kunnen uitzetten in de vijver. ,,Maar vanaf dat voornemen, nu drie jaar geleden, heb ik geen snoek meer gevangen’’, moppert Evert. Die nu een baars aan de haak hoopt te slaan die dan deze winter opruiming moet houden onder het vissenbestand in de poel. ,,Die zal ik er dan in het voorjaar moeten uithalen, zodat ik een roofvissenvrije poel overhoud. De baars mag dan verder zwemmen in de sloot achter de Vlinder.’’ Het is maar een van de werkjes die hem te wachten staan. Nog voor de winter gaat hij met zijn waadpak weer de poel in. Om het riet bij te snijden, om de thuis in eigen vijver gekweekte oeverplanten bij te zetten en de overvloedig gegroeide waterplanten in de vijver wat in te tomen. ,,Om het prachtig natuurlijk evenwicht dat in de vijver is ontstaan in stand te houden’’, zo verklaart hij.

Amfibieën in Nederland In Nederland komen van nature zestien soorten amfibieën voor te weten elf kikkers en padden en vijf salamanders. Naast deze inheemse soorten zijn er ook enkele exotische amfibieën door de mens geïntroduceerd. Amfibieën zijn koudbloedige gewervelde dieren met een waterdoorlaatbare huid. Het leefgebied van amfibieën is op te delen in drie deelgebieden: het 'voortplantingshabitat' (water, waarin de eiafzet plaats vindt en de larven kunnen opgroeien), het 'zomerhabitat' (de plek waar de jonge en volwassen dieren de zomer doorbrengen, waar ze voedsel en beschutting vinden) en een 'winterhabitat' (de plaats waar de dieren hun winterslaap houden). (bron: Internetsite Ravon)

Die zoeken net als de andere amfibieën hun heil in hopen tuinafval, gaten in de grond, kiertjes in muren zoals in de natuurtuin (al zijn daar de spleten meestal toch weer dichtgegroeid met allerlei vegetatie), tussen boomwortels, enzovoorts. Die plekken zoeken ze op als de nachttemperatuur terugloopt naar waarden tussen de 5 en 10 graden Celsius. ,,Onder de 5 graden vallen ze in slaap’’, zegt Evert. Terug naar de vissen en visjes in de paddenpoel. Evert is, zo bekent hij, ook een enthousiaste hengelaar. Over de vraag of dat eigenlijk wel kan als IVN’er, maakt hij zich niet al te druk. Hij weet dat hij ‘netjes’ vist en de vangst ook altijd weer terugzet. Vrijwel vanaf het begin van de paddenpoel zitten er tot verdriet van Evert vissen in die poel; ruisvoorntjes en stekelbaarsjes. ,,Waarschijnlijk met de beste bedoelingen daarin uitgezet door kinderen’’, vermoedt hij. Evert is er echter allerminst blij mee, want die visjes zijn nummer 4 – 2014

- 18 -

Bont Allerlei


Ledenoverzicht Aanpassingen in het ledenbestand. Bestandsdatum 18 oktober 2014. Tot onze spijt hebben onze vereniging verlaten: Mw. S. Bremmer lid per 07-10-2014 Mw. H. Hegeman lid per 28-07-2014 We heten van harte welkom: Mw. I. Preeker lid Dhr. T. van Ruiten lid Mw. G. Ploum lid Dhr. M. Wijnans lid Dhr. E. Andreoli lid Aantal leden Aantal huisgenootleden Aantal donateurs Totaal

per 09-09-2014 per 11-09-2014 per 19-09-2014 per 07-10-2014 per 14-10-2014

Wijziging in je e-mailadres, telefoonnummer of huisadres? Geef het door aan de ledenadministratie via ledenadmin@ivn-alphenaanrijn of 0172 515553

222 32 38 292

Reinier Hopmans koninklijk onderscheiden

journalistieke sector, mediator, bestuurslid, voorzitter Nederlandse Vereniging van Journalisten, voorzitter Stichting Nieuwswaarde, lid Federatieraad FNV, etc. Daarnaast was en is hij actief voor Natuurmonumenten, IVN, hockeyclub HCN en Historisch Genootschap Nieuwkoop

,,Aan allen, die zonder dat ik er ook maar iets van heb bespeurd, op enigerlei wijze hebben bijgedragen, al is het maar door de kaken stijf op elkaar te houden, aan de voor mij dus volstrekt onverwachte toekenning van de onderscheiding Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.’’ Zo begint Reinier Hopmans, IVN’er uit Noorden die geregeld artikelen levert voor Bont Allerlei, zijn dankwoord nadat hij op 18 september in Amsterdam door loco-burgemeester Udo Kock van Nieuwkoop de versierselen behorende bij die onderscheiding krijgt opgespeld.

Groen doet goed De tentoonstellingscommissie houdt het jaarthema voor 2015 ,,Groen doet goed’’ aan voor het uitwerken van de exposities. Onderwerpen voor de nieuwe tentoonstellingen zijn: 1. Mens, milieu en maatschappij 2. Natuur en gezondheid 3. Hoe groen ben jij? Bij ,,Mens, milieu en maatschappij’’ wordt de waardering voor groen, thuis, op school en de wijk nader belicht. Ook aan groene schoolpleinen wordt aandacht besteed. Bij ,,Natuur en gezondheid’’ is er speciale aandacht voor biologisch voedsel en de invloed van voedsel op onze gezondheid. Op de lentemarkt wordt dit thema eveneens een item. Bij ,,Hoe groen ben jij’’ wordt de nadruk gelegd op een expositie van foto’s en kunst die betrekking hebben op dit thema. De bedoeling is dat hiervoor groepen worden uitgenodigd die zich in het thema hebben verdiept. Door het exposeren van fotografie en of diverse kunstvormen hopen we ook een andere doelgroep als bezoekers aan te trekken, waarbij we tevens het IVN en het bezoekerscenrum kunnen promoten. ( Je kunt het ook ,,Kunst in de Vlinder noemen’’). Pieter Verkade

Dat gebeurt tijdens een bijeenkomst van de Internationa-le Conferentie Stillbirth en SIDS (doodgeboorte en wiegedood) in Amsterdam. Vrijwilligerswerk buiten de journalistiek was er, voor en na zijn pensionering, altijd in ruime mate. Bovenal dus voor de Stichting Onderzoek en Preventie Zuigelingensterfte, ook wel Stichting Wiegedood genoemd. Als journalist was hij cao-onderhandelaar nummer 4 – 2014

- 19 -

Bont Allerlei


Het natuurgevoel van… Bart van Loon Wat is je favoriete natuurplek in Alphen en omgeving en waarom? Dat is het Spookverlaat. Met de boerderijen, de vogeluitkijkpost, de vijvers (of zijn het meertjes), het boerenlandpad en de Kruiskade. Ik loop daar elke week wel een keer (hard) langs en dan komt dat gevoel van vroeger, toen ik een jaar of 8 was, weer terug. Ik heb als kind gewoond langs de Ringvaart om de Haarlemmermeer, vlakbij het Turfspoor. Dat was het weggetje naar de boerderijen waar ik als kind, met buurkinderen, altijd speelde. Het Spookverlaat doet me daar erg aan denken. Behalve dan natuurlijk het uitzicht op de windmolens… Wat is je favoriete activiteit in de natuur en waarom? Dat is toch wel tuinieren in eigen tuin. Het plekje aan de Lariksstraat hebben we 11 jaar geleden uitgekozen omdat er ruimte was voor een mooie tuin. Het tuinieren zit in het bloed en ik ben dan ook aardig wat tijd bezig om de bloemen en struiken mooi in elkaar over te doen lopen. Het zelf stekken en opkweken van zaden is erg leuk om te doen. Vooral in maart heb ik erg veel werk om plantenresten te verwijderen, verplaatsen van planten, en het verwijderen van woekeraars. We hebben erg veel bijen, vlinders, insecten, padden en ook egeltjes in de tuin.

Wat is je favoriete plant of dier en waarom? Dat is Amerikaanse zeearend. Een tante van mij is in de jaren 50 geëmigreerd naar Amerika en stuurde een Viewmaster met foto’s naar mijn opa. Daar zag ik deze vogel voor het eerst en vond hem zeer indrukwekkend. De zeearend is in 1782, aan het eind van de revolutie, gekozen als nationaal symbool voor de Verenigde Staten. Wat is de laatste IVN-activiteit waaraan je hebt deelgenomen en wanneer? Dat was de vrijwilligersdag. Gehouden in Boskoop waar we eerst een heel interessante rondleiding kregen in het Boomkwekerijmuseum en na de lunch een rondleiding op het domein van Hans van Dam. Wat een prachtig Heempad heeft hij daar gemaakt! Als sluitstuk een rondleiding bij de Veenmol. Heb je tips of wil dingen noemen die nog zouden kunnen gebeuren? Ik zou graag zien dat we de jeugd, die nu talrijk instroomt bij de Vlinders en Fladderaars, na hun 12de jaar kunnen blijven interesseren in de IVN Natuuractiviteiten, zodat de gemiddelde leeftijd van de IVN’ers wat naar beneden bijgesteld kan worden. Van welke IVN’er wil jij het natuurgevoel weten? Bert van der Zwaan van de natuurtuin in Koudekerk. Met die natuurtuin hebben we ons dit jaar veel moeten bezighouden. Ook in dit nummer van Bont Allerlei staat er weer een artikel over de tuin.

Nieuwjaarswandeling zondag 4 januari voor jong en oud Vaste prik op de eerste zondag van het nieuwe jaar: de IVN nieuwjaarswandeling om de Zegerplas. Zo ook in 2015; zondag 4 januari 2015 is het weer zover. Net als vorig jaar een aparte wandeling voor jong en voor ‘oud’. Voor de ouderen leiden leden van de vogelwerkgroep ons weer langs de boorden van de Zegerplas waarop afhankelijk van het weer veel of weinig watervogels vallen waar te nemen. De jongeren, al dan niet samen met hun (groot)ouders gaan onder leiding van natuurgidsen het heemgebied in voor hun eigen winterse verkenningen. IVN zorgt voor verrekijkers.Vanaf 13.30 uur staan in de Vlinder koffie en thee klaar, om 14.00 uur gaan we aan de wandel en daarna, en ook dat is traditie, wachten snert en tomatensoep om weer op temperatuur te komen.

nummer 4 – 2014

- 20 -

Bont Allerlei

IVN afdeling Alphen aan den Rijn Die insectenheuvel, de vlindertuin en de paddenpoel zijn te beschouwen als cultuurtuin. Voor de poel is er bij voorbeeld bewust voor gekozen niet zomaar een gat in de grond te graven, maar in dat gat folie aan te brengen. Dat biedt daardoor de mogelijkheid van een hoger waterpeil dan het grondwaterpeil en daarmee de aanleg van wat Pieter een vijver met ‘aaibaar water’ noemt. ,,Je kunt nu heel goed laten zien wat je allemaal kunt doen met het element water in je tuin bij bijvoorbeeld waterberging of hemelwaterafvoer ’’ Ook het andere cultuurelement, de vlindertuin, is bewust aangelegd om mensen te laten zien wat je kunt doen om vlinders en solitaire bijen en wespen te lokken. ,,Met de insectentuin bij de Vlinder hoop je dan ook nog ze te verleiden om gebruik te maken van het insectenhotel ten einde nageslacht veilig te stellen.’’

Heemtuin is nu natuurtuin Jan Uitzetter Het klinkt vreemder dan het is: de heemtuin rond de Vlinder is natuurtuin geworden. Een heemtuin is toch immers een natuurtuin, jawel, maar niet elke natuurtuin is een heemtuin. Zo’n tuin geeft namelijk een getrouw beeld van het gebied waarin die is gevestigd. In het geval van de tuin rondom de Vlinder zou de vegetatie in de heemtuin een getrouwe weergave moeten zijn van beplanting zoals die hoort bij het veenweidegebied. Een loffelijk streven, daarmee was iedereen betrokken bij de heemtuin het eens, maar in de praktijk eigenlijk niet haalbaar. In de tuin zoals hij nu is, staat het tuinkarakter bovenaan, maar niet alle elementen ervan zijn per se in de omgeving van Alphen aan den Rijn te vinden.

De andere vier elementen van de tuin zijn twee soorten bloemrijk grasland (droog en vochtig), akkertjes en een stinzenbosje die allemaal zijn te bestempelen als natuurtuin. Pieter legt uit: ,,Je streeft de weergave van droog bloemrijk grasland na, maar je kunt de ontwikkeling ervan in meerdere of mindere mate op zijn beloop laten. Dus niet direct brandnetels verwijderen bijvoorbeeld, alleen als ze hinderlijk dichtbij de paden staan. In een heemtuin zou je elk plantje dat er niet in hoort onmiddellijk moeten weghalen, in een natuurtuin neem je het wat dat betreft niet zo nauw. Al beheer je natuurlijk wel met beleid en probeer je daardoor te stimuleren dat de gewenste planten er komen en zich handhaven.’’

Pieter Janssen, de coördinator van de achttien man tellende tuingroep, legt uit hoe dat zit. De Zegerplas is een zandwinplas, waarvan het zand is gebruikt voor de ophoging van de uitbreiding van Alphen aan den Rijn. De toplaag van het gebied dat nu de plas is, bestond uit vette klei en die heeft de gemeente destijds verspreid over het Zegerslootgebied. Ook de toplaag van de tuin rondom de Vlinder bestaat uit klei. ,,Die klei transformeren tot een bodemlaag die geschikt is voor een tuin passend in het veenweidegebied, is niet goed haalbaar. Dat zou zo ongeveer een dagtaak zijn. Dat is voor ons niet op te brengen, vandaar dat we onze doelstelling hebben bijgesteld. De tuin rond de Vlinder is nu grotendeels natuurtuin en deels cultuurtuin.’’

Enkele leden van de tuinwerkgroep v.l.n.r. Henry Loeters, Connie Otto, Nanny Meyster , Pieter Janssen en Truusje Langejan

Nieuwe borden bij en in de tuin van de Vlinder

Daarmee is echter de belangrijke achterliggende doelstelling van de tuin, het educatieve aspect, niet op de helling gegaan, integendeel zelfs. De tuin, zo maakt Pieter duidelijk, kan meer dan ooit een ‘ogenopener’ zijn voor mensen die met hun eigen tuin bezig zijn. Zoals bijvoorbeeld de insectenheuvel met daarin verwerkt losjes op elkaar gestapelde stenen met allerlei kieren en spleten die welkome schuil- en verblijfplaatsen bieden aan grond- en metselbijtjes. ,,Zo laten we mensen zien dat ze bij de renovatie van hun eigen tuin de overblijvende stenen niet naar de gemeentelijke puinstortplaats hoeven te brengen, maar op een hele natuurnuttige manier kunnen hergebruiken.’’

nummer 4 – 2014

Daarbij maken bordjes op A3 formaat de bezoekers al vast een beetje wegwijs. ,,Bij het vochtige bloemrijke grasland zie je dan op het bordje dat daar dotters en grote ratelaar groeien en tal van andere planten die we natuurlijk lang niet allemaal kunnen benoemen. Iemand die echt nieuwsgierig is, kan dan in de Vlinder met hulp van de daar aanwezige boeken of de computer verder zoeken’’, zegt Pieter. Waarbij je dan ongetwijfeld zult stuiten op verrassingen, want de natuur blijft daaraan onderhevig. ,,Neem alleen al de factor weer. Denk maar aan dit jaar waarin elk seizoen ‘te vroeg’ kwam en weersomstandigheden van dien aard waren dat bij voorbeeld een bepaalde in de tuin gezaaide graansoort domweg niet opkwam.’’ Ook het al langere bestaan van de tuin speelt een rol. In de eerste jaren zorgden planten als margriet, klaproos, korenbloem, distels en herik (een plant die lijkt op koolzaad) voor kleurrijke accenten. Die planten zijn nu nagenoeg

- 21 -

Bont Allerlei


verdwenen. Net als echte pioniersplanten als Canadese fijnstraal, echte raket, steenraket, varkensgras en zwarte nachtschade. ,,Jammer misschien, maar dat is wat de natuur doet’’, zegt Pieter daarover. Daar tegenover staan planten die niet verwacht zijn en toch in de tuin zijn opgedoken als klein kaasjeskruid en kleine kaardenbol. Zo biedt de tuin telkens weer verrassingen. Voeg daarbij nog de nodige veranderingen die het achttien man/vrouw sterke tuinteam de afgelopen jaren heeft gerealiseerd zoals de aanplant van stinsenplanten als daslook, dovennetel en bolletjes voor verwildering en heesters als hazelaars. De tuin kortom biedt elk seizoen meer dan genoeg interessants voor de tuinliefhebber met het groene hart op de juiste plaats. De tuingroep bestaat uit: Thea Biemans (altijd paraat met koffie, thee en koek), Rinus Coesel, Gert de Geest, Jan de Rijk, Jack en Jenny Heemskerk, Eline Keppel, Kees l’Ami, Truusje Langejan, Henry Loeters, Hugo van de Meer, Evert Mol, Margriet van der Nagel, Nanny Meister, familie Otto en Pieter Verkade. Die steken de handen uit de mouwen bij de tuinwerkochtenden ongeveer eens in de twee maanden of ze zetten zich flexibel in als de omstandigheden daarom vragen.

oktober, pakken zich donkere wolken samen boven de natuurtuin. Als die in het voorjaar breken, valt daaruit ijskoude regen, nu ruim een half jaar later zijn de druppels lauwer. De symboliek is dezelfde; de lucht boven de natuurtuin is ook figuurlijk gesproken nog niet geklaard. In de plaatselijke media uitte Bert onlangs al zijn ongenoegen over het optreden van de gemeente. ,,De bagger is weliswaar voortvarend opgeruimd’’, weet hij te melden. ,,Maar Bart van Loon heeft zich de blaren op de tong moeten praten om voor elkaar te krijgen dat het beloofde bord er na maanden eindelijk kwam.’’ (Bart is vanuit het bestuur van IVN Alphen aan den Rijn e.o. verantwoordelijk voor de natuurtuin.). Ook andere beloften kwam de gemeente niet of veel te laat na. ,,De tuin zou zes weken dicht blijven, de graspaden zouden onmiddellijk hersteld worden, zodat ze de kans zouden krijgen om er weer goed uit te zien. Dat herstel liet veel te lang op zich wachten, zodat er van gezonde graspaden nu geen sprake is.’’

Tuin Koudekerk nog lange weg te gaan Jan Uitzetter V.l.n.r. Bert van der Zwaan, Ria Heemskerk en Tineke van Rijn

Het gaat nog zeker tien jaar duren voordat de situatie rond de vijver in de natuurtuin in Koudekerk aan den Rijn weer is zoals voor het baggerincident dit voorjaar. Van het gezicht van Bert van der Zwaan, al vele jaren samen met Tineke van Rijn en Ria Heemskerk werker in die tuin, valt af te lezen dat het ook wel langer kan gaan duren. Hoe lang? Hij waagt zich niet aan een voorspelling. Voor mij als leek ziet de gewraakte oever rondom de vijver er alleszins natuurlijk uit. Bert weet wel beter. ,,Hier’’, gaat hij dichterbij het water staan, ,,alles is zacht en kleiig. De grond is papzat. Dat komt voorlopig niet goed. Net zo min als het graspad. Om over de beplanting rond de vijver maar te zwijgen. Nu zijn dat vooral brandnetels en gras, slechts een enkele ratelaar heeft de brute baggerbeurt overleefd. Voorheen hadden we hier ratelaars, koekoeksbloem, volop daslook en armbloemig look.’’ Ook uitgezaaid zaad van gewenste planten, gekregen van Hans van Dam in Boskoop, schoot op een enkel plantje na, niet op. ,,Te vet, te voedselrijk, al ons werk van jaren om de grond te verschralen is in het voorjaar in een klap teloorgegaan.’’ Gaan we even terug naar februari dit jaar. Op de kanten rond de vijver ligt uitgebaggerde blubber opgetast, alle beplanting uit de vijver is weggebaggerd, grove bandensporen lopen dwars door een bosgebiedje. Net als vandaag, zaterdag 11 nummer 4 – 2014

Niet alles is overigens negatief. De ongewenste baggerbeurt zorgde er wel voor dat het riet zeer sterk is teruggedrongen. Het groeide tot in het midden van de vijver, is nu alleen nog te vinden aan de randen. Weer als leek denk je, riet, dat is toch natuurlijk? Bert kan niet ontkennen dat het riet spontaan komt, ,,maar die natuurlijke ontwikkeling is minder gewenst omdat andere planten en bloemen daardoor beperkt worden in hun groeimogelijkheden’’. Positief is ook dat het bosgedeelte met de stinsenplanten, waar de zware tractor niet zijn sporen trok, het dit jaar geweldig heeft gedaan. Wel is de natuurtuin door de voorjaarsvernielingen volgens Bert vooral een voorjaarstuin geworden. ,,Na de zomer is de tuin eigenlijk alleen maar groen, zijn er maar weinig mooie bloeiende planten meer te vinden.’’ Bert en zijn mensen gaan hoe dan ook onverdroten door met hun beleid dat vooral neerkomt op het verarmen van de bodem door grassen en brandnetels af te maaien en het maaisel af te voeren. Overigens gaan niet alle brandnetels eraan, Bert spaart bewust een hoekje uit voor de eitjes en rupsen van dagvlinders waarvoor de brandnetel een waardplant is. ,,Dit jaar hadden we niet zoveel vlinders, maar vorig jaar juist heel veel. Misschien wel door dat brandnetelbosje te sparen’’, meent Bert.

- 22 -

Bont Allerlei Onderhoud is een telkens terugkerend onderwerp in het gesprek. Denk aan het uitstrooien van 8 kubieke meter aan houtsnippers op de paden tussen de bomen. Denk aan het snoeien van de wilgen en dit jaar ook aan het omzagen van een aantal bomen omdat de tuin dreigt dicht te groeien. Vooral aan de westkant was uitdunning van het bossige deel van de natuurtuin bittere noodzaak. Daarbij staken ook leden van de vogelwerkgroep Koudekerk/Hazerswoude e.o. de handen uit de mouwen. Aan bomen en struiken zijn in de tuin ondermeer vlier, beuk, hazelnoot, es, en prunusachtigen te vinden waarvan veel spontaan is gaan groeien. Dat geldt niet voor de meidoorn en de metasequoia. De laatste boomsoort is een exoot die nog herinnert aan het verleden toen de natuurtuin dienst deed als een soort opslag voor (tijdelijk) overtollige planten van de gemeente Koudekerk. Het bord dat nu bij de natuurtuin staat, verwijst naar dat verleden waarbij op initiatief van Jaap Bruijne in 1982 een begin werd gemaakt om het braak liggende stuk grond tussen de sporthal en de Lutteke Rijn te herscheppen in een natuurtuin. In die tijd begon het besef te leven dat verdwijnende natuur door ruilverkavelingen en gemeentelijke uitbreidingen gecompenseerd moest worden door de inrichting van natuurgebiedjes elders. In die tijd gooide onder andere ook de vogelwerkgroep Hazerswoude/ Koudekerk e.o. zich op het onderhoud van (gerief)bosjes in het agrarische land omdat agrariërs zelf dat nalieten.

IVN afdeling Alphen aan den Rijn salamanders en grote waterinsecten. Het is helaas nog niet gelukt om ze goed en scherp op de foto te krijgen. Volgend jaar ga ik het zeker opnieuw proberen als ze er nog zijn. Ik wil heel graag een mooie foto van een ijsvogel maken. In de eerste week van de vakantie kwam de oom van mijn vader een paar dagen bij ons. Hij houdt ook veel van de natuur en weet er heel veel van. We zijn een paar uur wezen wandelen op de Munse Heide en hebben van alles gezien. Op een gegeven moment moesten we wachten omdat een groepje Schotse Hooglanders het pad wilde oversteken. Er lopen er wel meer dan honderd en ze zijn erg indrukwekkend om te zien. Ik weet ook waar een nest met rode bosmieren zit en ga daar regelmatig langs om ze te bekijken, maar als je ze gaat fotograferen, kruipen ze in je kleren en gaan ze bijten. Vlak naast het mierennest zag ik opeens een heel grote spin, die wij nooit eerder hadden gezien. Om een goede foto te kunnen maken heb ik eerst wat grassprieten weggehaald, die in de in de weg zaten, zonder het web te beschadigen. Ik had geluk want de spin reageerde hierop en ging boven in zijn web zitten. Nu konden we hem nog beter zien en van alle kanten goed kunnen fotograferen.

Emelies eigen hoekje

De Wespspin Het is al weer eind oktober en de zomervakantie is helaas weer voorbij. Het weer is nog goed met hoge temperaturen. Wij hebben een beetje pech gehad met het weer in de zomervakantie. Mijn vader had vier weken vakantie en dat waren precies de weken dat het weer wat minder was. Helaas zijn we minder gaan wandelen door de regen. Fotograferen was ook lastig omdat het vaak te donker was om goede foto's te kunnen maken. In de eerst week van de vakantie hadden we gelukkig nog wel goed weer. In Heesch hebben wij een natuurven waar we lekker kunnen zwemmen en spelen in het water op een surfplank zonder zeil. In het ven zit geen vis. Er zitten wel veel libellen, insecten en salamanders. Ik zag bij het ven dit jaar voor het eerst een ijsvogel op een tak zitten. Later heb ik meerdere ijsvogels gezien, een keer zelfs vier tegelijk. Ik denk dat ze dit jaar meer jongen hebben gehad dan normaal omdat we een hele zachte winter en een warm voorjaar hebben gehad. Er waren ook erg veel muizen. Mijn vader heeft met takken zitplaatsen voor de ijsvogels gemaakt. Ik heb ze een paar keer op de takken zien zitten en gefotografeerd. Waarschijnlijk jagen ze op kikkervisjes, nummer 4 – 2014

Later zijn we doorgelopen naar de plek waar ik in het voorjaar Sint Jacobsvlinders heb gezien die eitjes aan het afzetten waren. We zagen nog maar een paar dikke zwart met oranje rupsen op de planten waar nog maar een paar bladeren aan zaten. De rest was kaal gegeten, er moeten heel veel rupsen geweest zijn want er stonden heel veel planten. Volgend jaar ga ik kijken of ze er weer zijn. Toen we weer bij de caravan kwamen, ging ik gelijk opzoeken welke spin we hadden gezien. Ik vond hem op een wespspin lijken dus ging ik die op het internet opzoeken. Het bleek inderdaad een wespspin te zijn. Die worden steeds vaker gezien in Nederland. Ik ben later nog een paar keer wezen kijken of hij er nog zat. Gelukkig was dat zo. Hij was er nog, ondanks de enorme onweersbuien zat hij elke keer op hetzelfde plekje. Uiteindelijk zijn we een weekje eerder naar huis gegaan wegens het weer. Toen we thuis kwamen zagen we de spin ook op de voorkant van de Bont Allerlei nummer 3 staan. Dat vond ik wel toevallig! Nu moet ik weer naar school. Misschien dat ik nog wel een paar keer een weekend weg ga, dan ga ik zeker kijken of de spin er nog zit. - 23 -

Bont Allerlei


Honingbijen klaar voor de winter! Jordan Blaauw en Matthijs Mesken Voor de grote vakantie spreken we af op welke zaterdag of zondag in augustus we ons ‘honingfeest’ houden. Gezien de al geplande vakanties wordt het zondag 31 augustus. Nadat wij de honingkamers opgehaald hebben, en onder andere de honingslinger goed gereinigd hebben, wordt met hulp van onze kinderen de honing geoogst. Maar liefst 45 kilo Alphense Zomerhoning hebben onze bijen de afgelopen zomer bijeen gesprokkeld. Voor ons een mooi resultaat en nu op naar de winter. Inwintereren Voor de bijen is het weghalen van hun wintervoorraad natuurlijk dramatisch, ware het niet dat de imker na het afnemen van deze honing de bijen wel iets teruggeeft. De imker zorgt ervoor dat de bijen voldoende voer hebben om de lange winterperiode goed door te komen. Per kast geven wij ongeveer 15 kilo suiker (opgelost in water) terug. In ongeveer 2 weken hebben de bijen dit voer in de raat opgeslagen. Na dit inwinteren begint een tijd van relatieve rust voor de imker. Het bijenvolk maakt zich klaar voor de winter. De koningin gaat per dag steeds minder eitjes leggen en de bijen die nu nog geboren worden zijn de ‘winterbijen’. Dit zijn de bijen die samen met de koningin overwinteren in de kast. Van een groot volk, dat in de zomerperiode wel 50.000 bijen kan bevatten, blijven in de winter niet meer dan 5.000 bijen over. In tegenstelling tot bijvoorbeeld hommels en wespen is het dus niet alleen de koningin die overwintert maar een, hoewel klein, compleet volk. Alle mannelijke bijen, de darren, worden de kast uitgewerkt omdat zij tijdens de winter geen nut hebben maar wel van het voer snoepen. Gedurende de herfst proberen de bijen nog zoveel mogelijk stuifmeel en nectar te verzamelen om hun wintervoorraad aan te vullen. Op mooie dagen worden drachtplanten als hedera (klimop) en herfstaster druk bezocht. Deze planten moet u vooral niet te vroeg terugsnoeien! Als de winter echt is ingetreden blijven de bijen in hun kast. Ze gaan niet in winterslaap, maar zijn op een tros constant in beweging om warm te blijven. De wintervoorraad dient als brandstof. De 15 kilo suiker aangevuld met eigen voorraad nectar en stuifmeel is normaal gesproken meer dan genoeg om het tot begin maart uit te houden. Bijen kunnen goed tegen lage temperaturen. Een strenge winter zegt nagenoeg niets over de overlevingskansen van het volk. Als de winter erg lang aanhoudt, kan de situatie kritiek worden omdat de voedselvoorraad uitgeput raakt. Bloembollen planten! Op mooie dagen in januari of februari, de temperatuur moet dan wel minimaal 10 graden boven nul zijn, proberen de nummer 4 – 2014

Bijen op krokusjes

bijen hun voedselvoorraad wederom aan te vullen. In die periode zijn met name vroeg bloeiende bolgewassen en wilgen van groot belang. Wij roepen u op om nu, in de herfst, zoveel mogelijk van deze vroegbloeiende bollen zoals krokussen, sneeuwklokjes en winterakoniet te planten. Dit kan zelfs in een kleine tuin of op een balkon in pot! Een mooi gezicht in het voorjaar en de bijen zullen u dankbaar zijn. De eerste bijenvlucht in de winter wordt ook gebruikt om de kast te reinigen en zichzelf te ontlasten. Daarom wordt deze ook wel de reinigingsvlucht genoemd. Als na een lange periode begin maart het voorjaar zich aandient, begint de koningin weer meer eitjes te leggen en worden de bijen actiever. Met het lengen van de dagen en het stijgen van de temperatuur neemt de activiteit van het volk toe. Raten worden gereinigd en er wordt volop naar nectar en stuifmeel gezocht. Ook bij de imker begint het te kriebelen. Gedurende de winter houden wij de kasten nauwlettend in de gaten. Een kast openmaken is, om het volk niet te storen, uit den boze. Wij wachten met smart op het eerste mooie weekeinde eind maart of begin april om de zogenaamde voorjaarsinspectie te kunnen uitvoeren. Wij kijken dan naar de omvang van het volk, de nog aanwezige voorraad voer en of de koningin goed aan de leg is. Voor de imker begint weer een nieuw seizoen. Een seizoen dat deels gepland is omdat wij vooraf een inschatting maken van te plegen activiteiten. Een seizoen ook dat elke keer weer verrassingen kent omdat de bijen en de natuur zich gelukkig niet laten voorspellen!

- 24 -

Bont Allerlei


Het herfstgevoel van … Hans van Dam Spinnen zijn mijn vrienden Vroege Vogels (VARA) wilde graag weten hoeveel spinnen er zijn. Samen met het Naturalis Biodiversity Center en EIS Kenniscentrum organiseerden zij een spinnentelweek. Dit jaar was dat in de week van 14 tot 20 september. Dat was vroeger dan vorig jaar, 13 oktober. Wat bleek, veel van mijn vrienden waren toen al opgepeuzeld door mijn andere vrienden, vogels, op hun trek naar het zuiden.

wachten op reactie die meestal snel komt. Nee, ik doe niet mee met de spinnentelling. Daarvoor ken ik mijn achtpotige vrienden niet goed genoeg. Hoe tel je spinnen? Door er met een zwabber achteraan te gaan? Op te zuigen? In kieren en spleetjes te loeren. Was de politie ingelicht dat de gluurders bij de huizen weleens spinnentellers konden zijn? Ik zie ook vaak spinnen die niet op de lijst van 24 staan en het is me niet bekend of er wel een boek is waar ze alle 637 in staan. Ik weet niet of ik ze alle 636 wil leren kennen, voor spinnen met een loep door de knieën gaat me net te ver. De prikkel ontbreekt me nog om te weten hoe ze alle 635 heten. De herfst begon dit jaar begin augustus, na een extreme hoosbui, en duurde ongeveer tot september. Toen kwam de zomer weer terug. De eerste blaadjes waren gevallen, maar oktober gaf weer warmte. Een koele periode is voor de kruisspinnen het signaal om hun wielwebben te spannen tussen boomtoppen en heestertakken. In mijn achtertuin telde ik 35 ware kunstwerken. In onze voortuin minstens zo veel. Wellicht was er genoeg te eten, zoals de fruitvliegjes die uit de biobak ontsnappen. In mijn tuin gelden wel regels voor spinnen, hun web mag niet lager dan 175 centimeter hangen; hun straf is hun kunstwerk overmaken. Van de 9600 getelde spinnen tijdens het spinnentelweekend waren er maar liefst 4814 de kruisspin. Of alle 634 soorten geteld zijn weet ik niet. De kruisspin als grote favoriet, dat zal wel komen omdat we in een overwegend christelijk/ katholiek land leven, een eerbetoon aan de schepping. Zijn ze dan niet verkeerd in mijn tuin, of zit er een diepere bedoeling achter?

Kruisspin, foto Elvira

Speciaal voor deze spinnentelweek is er een spinnenzoekkaart samengesteld met 24 van de meest algemene soorten. Iemand in ons land weet dat er 640 soorten zijn, misschien een paar minder nadat vogels of de stofzuiger hun werk hebben gedaan. Ik stofzuig thuis en dat vinden de gewone huisspin en de grote trilspin best fijn. Ik waarschuw ze om tijdig het gordijn in te klimmen en haal dat wat opzichtig spinsel weg. Mijn beloning, minder steekmuggen in huis en soms pissebedden die de weg kwijt zijn. Af en toe krijgen ze een vlieg, als die de eerste kans niet heeft gepakt –met beker en bierviltje buitenzetten- en ze maar om mijn hoofd blijft zeuren. Dan wint sadisme het even van mijn liefde voor de natuur en probeer ik buiten zo’n vlieg in het web van een kruisspin te werpen En dan

nummer 4 – 2014

Hoe tel je trouwens spinnen? Door er met de zwabber doorheen te gaan? Of te wachten tot dauwdruppels aan het web gaan zitten? Misschien doe ik pas mee als er een kaart komt van minstens honderd soorten (van de 630 hier voorkomende soorten) en als de zoekkaart zowel de bovenals onderkant afbeeldt. Hoe nuttig zijn spinnen in de tuin? ’s Nachts beschermen ze tegen ongewenste personen. Inbrekers zijn soms banger voor spinnen dan voor de politie. De bezorgster van het AD gebruikt de krant om haar pad tussen de varens spinnenwebvrij te maken. De pracht van de wielwebben, de kunst van het maken, de activiteit bij het herstellen, de snelheid waarmee een spin haar prooi uitschakelt, dat is voor mij het echte herfstgevoel. Gelukkig is mijn vrouw niet bang voor spinnen, maar toch vertrouw ik haar de wekelijkse stofzuigbeurt niet toe. Of spinnen in de gevarenzone zitten weet ik niet, dat weten de spinnologen wellicht. En soms komt er een verstekeling uit het zuiden bij: 631.

- 25 -

Bont Allerlei

Veluwenieuws Uit het leven van een das Ellen Roest Na een prachtige nazomer is de herfst gearriveerd. De schitterende herfstkleuren geven een prachtig schouwspel in de bossen. De nachten worden nu kouder, ik denk dat de nachtvorst niet lang meer op zich zal laten wachten. Tijdens een wandeling met de honden kwam ik een mestputje van een das tegen en al gauw zag ik wat sporen in de zanderige bodem. Prachtige dieren die ik helaas maar één keer van grote afstand heb mogen zien. Wel regelmatig sporen, een burcht en vluchtpijpen ontdekt tijdens diverse inventarisaties. Ik vind het een intrigerend dier en hoop hem ooit nog eens op de gevoelige plaat te kunnen vastleggen.

Hierbij dan meer informatie over de das. De das is een zwart met wit gestreept zoogdier dat voornamelijk ’s nachts tevoorschijn komt. Een das heeft een kop-romplengte van 70-80 centimeter en een staart van 12-19 centimeter lang. Een mannetje weegt tussen de 9 en 17 kilo, een vrouwtje tussen de 7 en 14 kilo. Dassen kunnen vijftien jaar oud worden maar de gemiddelde leeftijd van de das in Nederland is niet ouder dan vijf jaar als gevolg van de vele verkeersdoden.

IVN afdeling Alphen aan den Rijn Een das kan niet goed zien en horen maar wel goed ruiken. ’s Nachts gaat de das op voedseltocht, soms wel zo’n 5 kilometer ver, voor hij bij dageraad terugkeert bij de burcht. Een dassenfamilie bestaat uit: een rekel en een moertje, een aantal jongen en jaarlingen. De familie heeft een hoofdburcht en meerdere wissel- of bijburchten en een aantal vluchtpijpen in hun territorium. Een burcht bestaat uit meerdere kamers en gangen die soms verspreid liggen over meerdere etages, en ventilatiekokers. Door die kokers ruiken ze of de lucht veilig is als ze naar buiten willen. De dassen markeren hun territorium en eigen familieleden met een muskusachtige geur die uit een klier onder de staart komt. Overal waar de das gaat zitten, laat hij een geurstempel achter. Langs de randen van het territorium graven ze mestputjes (latrines) van ongeveer 10 centimeter diep waarin ze hun geurende uitwerpselen achterlaten. Deze latrines worden niet bedekt. Een burcht wordt goed schoongehouden, er zijn geen voedselvoorraden in te vinden, urine en uitwerpselen worden buiten de burcht gedeponeerd. Dassen paren in de zomer wat met een hoop gegrom en geblaf gepaard gaat. Na de bevruchting vinden er een aantal celdelingen plaats, de vruchtjes nestelen zich pas in december in de baarmoederwand. Na zes tot acht weken worden er twee of drie (maximaal vijf) jongen geboren die zo’n 10 centimeter lang zijn en bedekt met heel dun wit haar. Als ze vier weken oud zijn gaan de oogjes open en hebben ze hun kenmerkende zwart met witte kleur. Het moertje neemt het leeuwendeel van de verzorging op zich. Als de jongen acht weken oud zijn gaan ze onder begeleiding van het vrouwtje voor het eerst naar buiten. Na drie maanden proberen zij zelf voedsel te zoeken rond de burcht. Samen met het vrouwtje gaan ze mee op voedseltocht. Begin juli gaan ze zelfstandig op zoek naar voedsel. Bij weinig voedselaanbod kan het vrouwtje ze zogen tot in augustus. Meestal blijven de jongen tijdens de winter nog bij de familie in de burcht. In de winter komen ze bij strenge vorst en sneeuw niet buiten, maar slapen in de burcht. Af en toe, als het weer het toe laat, gaan ze op voedseltocht. Dit was mijn jaar rond op de Veluwe, hopelijk heeft u als lezer er van genoten en geïnspireerd tot een bezoek aan dit mooie stukje Nederland.

Een das houdt van hoog en droog wonen, bij voorkeur op korte afstand van grazige beekdalen, rivieruiterwaarden of kleinschalige weilanden. Bosranden, houtwallen en akkerland bieden vaak voldoende bescherming en voedsel. De das heeft sterke kaken en krachtige voorpoten met lange nagels, waarmee ze uitstekend kunnen graven. Het zijn echte alleseters maar ze hebben een duidelijke voorkeur, afhankelijk van het aanbod per seizoen. Dit is hun volgorde van voorkeur: regenwormen, larven (engerlingen), mais en graansoorten, kevers, diverse soorten fruit waaronder appels, peren en pruimen. Maar ook muizen, mollen, egels, konijntjes, amfibieën en slakken staan op het menu. Zij eten ook eikels, tamme kastanjes, vogels en eieren en bosfruit als bramen, vlier- en meidoornbessen. nummer 4 – 2014

- 26 -

Bont Allerlei


Explosie(f)?!

Wie verre reizen doet…

Eind maart bezocht ik de natuurlezing ‘Eet smakelijk uit je achtertuin’. Na afloop van een boeiende en inspirerende avond kreeg ieder een courgettezaadje mee. Na het opkweken in een pot, heb ik een circa 20 centimeter groot courgetteplantje in mijn tuin gezet.

Henk Jan Habermehl Wie verre reizen doet, kan veel verhalen; en heeft meestal veel wijsheid opgedaan. Zo waren wij deze zomer in Drenthe, eertijds een oord van jenever, turf en achterdocht, en wat las ik in de krant, het Dagblad voor het Noorden, nog een echte krant met pagina’s over regionale en lokale zaken en emoties: “Met planten en dieren heb je ook altijd wat. Sterven ze niet uit, dan heb je er last van”. (Openingszin van de ambtelijke nota over flora- en faunabeleid van de Provincie Drenthe). Zoiets dreunt wel even na. Enkele jaren geleden bekeken we geroerd en glimlachend die exoten die halsbandparkieten bleken te heten, nu heeft zelfs ‘Brussel’ de noodklok geluid, terwijl velen de strijd al hebben opgegeven om hun binnentuinen te verdedigen. Brugopeningen worden bekritiseerd, want die zouden dateren van de tijd van de beroepszeilvaart; het recht van zwanendrift stamt uit de tijden dat zelfbevochten ambachtsheren het eerste-nachtrecht ook uitoefenden. Straathonden bestaan niet meer, maar de bazen en bazinnen die telefonerend de andere kant uitkijken als de opruimplicht aan de orde komt, groeien in tal en last. “Nou, daar betaal ik toch voor!” Tijdens het tuinbroekendecennium was de reuzenberenklauw een sjibbolet, nu is het een gevreesde wortelaar die zich niet laat terugdringen.

Een ware groeiexplosie was het gevolg. Wekelijks oogst ik nu bomgrote courgettes, maar dan wel vitamine-c bommen. Deze weegt 2,1 kilo! Dank jullie wel Maria en Monique voor de lezing (en de gevolgen!). Nelly Gooijer

‘Werk, werk, werk’, is nog steeds de leus die alle ‘maar’s’ van tafel veegt. Tijdens mijn werkzame leven bestond in dit bestuurlijke gebied de Ruimtelijke Ordening, nu gaat het om Eerste Prioriteiten. Voor asfalt, holle kantoorpanden en leeg blijvende winkels moet alle ruimte komen. Voor critici en twijfelaars is óók een plek: natuurbegraafplaatsen op incourante locaties, tot er een A-4 of een HSL overheen moet uiteraard. Eerst moest groenbeheer chirurgisch geschieden, nu telt alleen de goedkoopste inschrijver, met de grootste tractorbanden en de zwaarste machines, en na het werk … De binnendijkjes mogen niet hoger gemaakt –ten koste van de bestaande beplanting -, maar de tuinen met een zerken vloer als tapijt rukken steeds meer op. Maar toch een positieve constatering boven al deze bromtonen: ik ben echt ondersteboven van de hoeveelheid en de variëteit aan vogels in het buitengebied. Ik kan me echt niet heugen dat er in mijn jeugd zo’n vloed aan vliegende en dobberende schepselen te bewonderen was. Een vogelaar ben ik niet en die gevederde vrienden willen nooit stil blijven zitten tot ik de juiste afbeelding in het boekje gevonden heb, maar het is geweldig in sloot en plas en zelfs op het dak van het recycling-/composteringsbedrijf: zeven ooievaars die de muizen, padden en kikkers voor het uitzoeken hebben; op zich ook een teken van de vruchtbaarheid van het ruige gebied rondom en tussen de stenen stad.

nummer 4 – 2014

IVN Alphen raakt omstreken kwijt IVN Alphen aan den Rijn en omstreken heet vanaf nu IVN Alphen aan den Rijn. De letters e.o. achter de plaatsnaam verdwijnen. De gemeenten Boskoop en Rijnwoude zijn dit jaar immers opgegaan in de gemeente Alphen aan den Rijn, dus dat e.o. is niet meer zo nodig. Overigens vallen nog altijd wel Woubrugge (gemeente Kaag en Braassem) en Ter Aar (gemeente Nieuwkoop) onder het werkingsgebied van IVN Alphen…

Agenda van Activiteiten aanvullende mededeling Voor uitgebreide informatiekijk op: website ivn.nl/alphenaandenrijn en facebook.com/ivn.alphenaandenrijn Telefonische informatie vooraf gewenst. Dat van activiteiten onder voorbehoud. Nagekomen activiteit: zondag 15 februari, 08.00 – 17.00 Zeeuwse eilanden, Brouwersdam, plan Tureluur en Oosterscheldedam, informatie Maikell Verkade, [email protected] - 27 -

Bont Allerlei

Zomerkamp op de Sint Pietersberg Cécile Aras

Dit jaar ben ik weer op zomerkamp geweest met ‘Woesteland’. Voor wie Woesteland nog niet kent: dit is de landelijke jongerenorganisatie van het IVN. Elk jaar zijn er verschillende kampen voor verschillende leeftijdsgroepen. Tijdens het kamp werken we altijd in de natuur, koken en eten we samen en hebben we ’s avonds kampvuur. Natuurlijk is er ook tijd om de omgeving te verkennen met fietsen wandeltochten, spelletjes en uitstapjes. De kampen zijn altijd low budget en er wordt vegetarisch en biologisch gegeten.

IVN afdeling Alphen aan den Rijn Het weer zat niet echt mee dit kamp. Het was nat en koud. Daar had ik me niet heel goed op voorbereid. Gelukkig had ik wel regenkleding bij me, maar een paar extra dikke truien waren wel prettig geweest. ’s Avonds was ik dan ook erg blij met het warme kampvuurtje. Naast het werken wordt er bij Woesteland veel aandacht besteed aan gezond eten. Om vier uur ’s middags wordt er door een drietal mensen uit de groep kilo’s groente gesneden, zodat alles wel op tijd klaar is voor het avondmaal. ’s Avonds hebben we verschillende spellen gedaan. Een heel bekend kampspel is ‘het smokkelspel’. Dit is leuk en spannend in het donker en er werd flink gesmokkeld. Helaas raakten hierbij drie mensen gewond, dus zijn we eerder gestopt. Ook hebben we vragenspellen gedaan, een bijzonder seinspel met zaklampen en veel gefrisbeed. We zijn de grotten in geweest onder Maastricht en hebben het fort bezocht. Tussendoor was er wat tijd om te luieren, te wandelen, te kletsen of te fotograferen. Net wat je leuk vindt, niets hoeft.

Ik zal wat vertellen over mijn belevenissen deze zomer. We hadden ons kamp bovenop de Pietersberg op een prachtige locatie: De Zonnehoeve. Deze monumentale boerenhoeve van mergelsteen werd nu anti-kraak bewoond door een leuk jong stel. Wij mochten bij hen verblijven en konden de bovenverdieping in bezit nemen. Daar sliepen we en buiten hadden we onze kookspullen en tafels neergezet. We hebben gewerkt voor Natuurmonumenten. We begonnen ‘s ochtends rond half 10 met werken en keerden weer terug om 3 uur ‘s middags. In deze uren hebben we flink wat werk verricht. Het samen werken zorgt voor een fijne sfeer in de groep en je leert elkaar goed kennen. Het doel van het werken vind ik altijd belangrijk. Ik doe het vrijwillig, dus ik wil ook graag dat het nuttig is. In het gebied wilden de beheerders de natuur zoveel mogelijk verschralen, zodat er veel kruiden konden groeien en minder gras zou zijn. De schapen deden hiervoor erg hun best en we hebben dan ook veel grote schaapskuddes voorbij zien komen. Compleet met honden en herders, mooi om te zien. Daarnaast hebben wij gehooid en bomen omgezaagd. Veel acacia’s, hemelbomen en bramenstruiken hebben het veld moeten ruimen! We waren behoorlijk fanatiek!

Volgend jaar zal ik zeker weer meegaan op kamp. Het lijkt me leuk dan weer naar het buitenland te gaan, net als ik vorig jaar heb gedaan. Toen was ik op een biologische boerderij in Bretagne. Er is altijd veel keuze tussen verschillende kampen met verschillende thema’s. Het thema van dit kamp was: Op de grens. We zaten letterlijk op de grens van Nederland-België en hebben daarnaast grensverleggende dingen gedaan. Ik wil ermee eindigen om iedereen onder de 30 jaar uit te nodigen eens naar een Woesteland kamp te gaan. De sfeer is fantastisch, het werk is goed en iedereen geeft om de natuur! Er zijn kinderkampen van 12 t/m 15 jaar. Daarop volgen de jongerenkampen van 16 t/m 25 jaar. Tot slot zijn er jongvolwassenen kampen van 18 t/m 30 jaar. Neem eens een kijkje op de website: www.woesteland.nl Mail me gerust als je vragen hebt: [email protected]

nummer 4 – 2014

- 28 -

Damhertenbronst

Fotografie Peter Maris (www.petermaris.com)

IVN afdeling Alphen aan den Rijn

Recommend Documents