IVN afdeling Alphen aan den Rijn

Jaargang 36 – nummer 1 – 2015

BONT ALLERLEI IVN afdeling Alphen aan den Rijn

IVN Instituut voor natuureducatie en duurzaamheid Secretariaat: Zuiderkeerkring 399 2408 HT Alphen aan den Rijn

Op gezonde toer, voor échte zuivel naar de boer!!

Steenwijk Specialiteit: streekproducten Melk Eieren Div. Yoghurt IJs (taarten) Boerenkaas Bio sappen Honing Kado-art.

Karnemelk Div. vla Roomboter Slagroom Div. kwark Chocolademelk Bavaroise Vlees Soezie meel Bakproducten Jam Mosterd Streekwijnen Broodmachines Geitenmelkproducten

Zie ook : www.landwinkel.nl www.zuivelboerderij.info of mail ons op: [email protected] Tevens Paardenpension

Ook kunt U bij ons terecht voor kinderpartijtjes, bedrijfsuitjes, familiefeesten, Boerenlunches, en mooie Cadeaumanden (weer eens wat anders!)

Jaargang 36 – nummer 1 - 2015

BONT ALLERLEI Uitgave van het IVN afdeling Alphen aan den Rijn

Jubelend jubileren

Opgericht in 1975 Redactie Henk Jan Habermehl - Jan Bal Caroline Piek – Jolanda Zwaan

Dat kunnen we dit jaar. IVN Alphen aan den Rijn 40 jaar. Werkgroep Vrijwillig LandschapsBeheer 35 jaar. We kijken vast vooruit. Henk Jan Habermehl blikt op zijn geheel eigen wijze terug op 35 jaar VLB. Gezien de gemiddelde leeftijd van de leden is IVN een soort ouderenclub. Maar dan wel een bruisende en springlevende, getuige ook de 31 mensen die begin dit jaar enthousiast zijn begonnen aan een anderhalf jaar durende opleiding (van onze afdeling en die van Nieuwkoop) tot IVN Natuurgids. Als dat geen reden tot jubelen is…

Eindredactie Ria van Ofwegen - Jan Uitzetter Redactie adres: Loevestein 171 2403 JH Alphen aan den Rijn tel.: 0172 416306 e-mail: [email protected] KOPIJ vóór 17 april 2015 inleveren op het redactieadres.

INHOUD

OVERNAME van artikelen is toegestaan met bronvermelding.

Jubelend jubileren ........................................................................................... 1 Adressen .......................................................................................................... 2 Uit het bestuur ................................................................................................. 3 IVN Alphen springlevende grijze club ............................................................ 3 Uitnodiging ledenvergadering ......................................................................... 4 Vol bezette natuurgidsencursus start ............................................................... 5 2015 jaar van… ............................................................................................... 6 AVR verrast IVN-jeugd met 1.100 euro ......................................................... 7 Activiteiten Fladderaars en Vlinders ............................................................... 8 Moordstart legt Vogelwerkgroep geen windeieren ....................................... 11 Natuurbeheer, wellness-decor ....................................................................... 12 IVN wil bomen Scala gespaard zien ............................................................. 13 Groen doet goed ............................................................................................ 13 Wisenten in het Kraansvlak........................................................................... 15 Agenda van Activiteiten ................................................................................ 16 Hans van Dam op zijn praatstoel ................................................................... 17 Help wilde bijen! Kom monitoren…............................................................. 18 Vogelaarsjacht op witkruintapuit en Afrikaanse woestijngrasmus ............... 19 Ledenoverzicht .............................................................................................. 21 Het natuurgevoel van… ................................................................................ 22 Tuinieren met hart voor dieren ...................................................................... 22 Samen op vakantie in de natuur .................................................................... 23 Bloeiende bermen en graslanden ................................................................... 24 Emelies eigen fotohoekje .............................................................................. 26 De Zegerplas natuurlijk (onder)water ........................................................... 27 Veluwenieuws ............................................................................................... 27 Nieuwjaarswandeling .................................................................................... 28

Uitlatingen in dit blad gedaan, geven niet noodzakelijk de standpunten weer van de redactie of het afdelingsbestuur. Secretariaat: Grada Hooijmans e-mail: secretaris@ivn-alphenaandenrijn Postadres: Zuiderkeerkring 399 2408 HT Alphen aan den Rijn Internet: www.ivn.nl/alphenaandenrijn Lidmaatschap: Contributie leden € 23,00 per jaar Huisgenootleden € 10,00 per jaar Donateurschap v.a. € 11,50 per jaar Rabobanknummer: NL85 RABO 0301 6899 62 Contributieberekening loopt per kalenderjaar. Opzeggingen 3 maanden voor afloop van het kalenderjaar. Verdere gegevens of adressen van bestuur en coördinatoren van werkgroepen vindt u op pagina 2. Druk: Reproset+, Waddinxveen Foto voor- en achterblad: Wisent, Peter Maris

Het IVN laat je leren van de natuur en verrijkt daarmee je leven. Het laat je nadenken over je gedrag en motiveert tot milieubewust handelen.

Bont Allerlei

IVN afdeling Alphen aan den Rijn

Adressen van bestuur, coördinatoren, leden van de werkgroepen en regiocontactpersonen BESTUUR Voorzitter: Dominique de Roo tel: 071 5353482 e-mail: [email protected] Contactpersoon: Bont Allerlei, externe contacten, planologie en milieu

Penningmeester en ledenadministratie: Bart van Loon tel: 0172 515553 e-mail: [email protected] e-mail: [email protected] Contactpersoon: VLB, natuurtuin Koudekerk, materieelbeheer

Vicevoorzitter: Chris Groesser tel: 0172 435404 e-mail: [email protected]

Lid: Corry Dierdorp tel: 0172 471550 e-mail: [email protected] Contactpersoon: Communicatie

Secretaris: Grada Hooijmans tel: 0172 577663 e-mail: [email protected] Contactpersoon: Lezingen, excursies, exposities en vogelwerkgroep COÖRDINATOREN EN LEDEN VAN DE WERKGROEPEN Lezingen: Loes Leeuwenburg tel: 0172 445246 e-mail: [email protected] Leden: Maria Chardon Hansje Herfst Monique Smulders Dick Warmerdam

Natuurtuin Koudekerk: Tineke van Rijn e-mail: [email protected] Bert v.d Zwaan

Communicatie:(BA, PR, Soc. Media, Webbeheer) Corry Dierdorp tel: 0172 471550 e-mail: [email protected] Leden: Jan Uitzetter Dick de Graaf Lydia Beekhuis Mirjam Derkse Bont Allerlei: Jan Uitzetter tel: 0172 416306 e-mail: [email protected] Leden: Henk Jan Habermehl Jan Bal Caroline Piek Ria van Ofwegen Jolanda Zwaan

Planologie en Milieu: Vacature e-mail: [email protected] Leden: Joost van Beek Hans Krüse Exposities: Pieter Verkade tel: 0172 445249 e-mail: [email protected] Leden: Peter van de Werken Pieter Janssen Corina Vermeer

Webmaster: Dick de Graaf tel: 0172 422092 e-mail: [email protected] Facebook: Mirjam Derkse e-mail: [email protected]

REGIO CONTACTPERSOON Boskoop Margriet Mutsaers e-mail: [email protected] Kaag en Braassem Dick Warmerdam e-mail: [email protected] VERENIGINGSGEBOUW De Vlinder Burg. Bruinsslotsingel 15, 2403 NC Alphen aan den Rijn MATERIAALBEHEER Lydia Beekhuis e-mail: [email protected]

nummer 1 – 2015

tel: 0172 588450

Vlinders en Fladderaars: Gerda Bonninga tel: 06 53403123 e-mail: [email protected] Leden: Elly Slagter Cécile Aras Femke Blasse Michelle Meijer Frank van Rooijen Jenny Heemskerk Corina Vermeer Mayelle Tuijn Vera van der Hoorn Willemijn van Maanen Fenne Schotel Annemiek van Eeuwen Mini van Dijk Inge Nederpeld Diny Coppens

Excursies: Dick Warmerdam tel: 0172 518480 e-mail: [email protected] Leden:

Vrijwillig landschapsbeheer: Henk Jan Habermehl e-mail: [email protected] Lid: Wim Dieho

tel: 0172 518267

Vogelwerkgroep: Stef Strik tel: 0172 472748 e-mail: [email protected] Leden: Maikell Verkade Dick Warmerdam Martijn de Jong Wim Kok

tel: 0172 473516 Webmaster, Facebook en Twitter Vervanger: Adriaan Breukel – webface2@ivn-alphenaandenrijn

Koudekerk aan den Rijn Jan Bal e-mail: [email protected] Hazerswoude Jan Kuijt e-mail: [email protected]

tel: 0172 216623

tel: 0172 518480

tel: 071 3412168

tel: 071 3412597

Openingstijden De Vlinder: tel: 0172 533296

woensdag, zaterdag en zondag; 1 april tot 31 oktober: 14.00 tot 17.00 uur; 1 november tot 31 maart: 13.30 tot 16.30 uur

tel: 06 48753604

-2-

Bont Allerlei

IVN afdeling Alphen aan den Rijn voor deze groep. En toen ik thuis op de bank enthousiast vertelde over de werkgroep meldde mijn man zich aan als nieuw IVN-lid om mee te kunnen doen met de nieuwe werkgroep. Het enthousiasme lijkt groot.

Uit het bestuur Jubileum in beeld

Bij deze roep ik leden die dit ook leuk lijkt op om zich te melden bij Chris; [email protected]. En om ons allemaal alvast een voorproefje te geven organiseren we tijdens de komende algemene ledenvergadering een lezing over het onderwerp natuurfotografie. Ik hoop dat de nieuwste werkgroep van IVN Alphen aan den Rijn een gezellige club wordt, die nog veel prachtige natuurfoto's met ons gaat delen.

Dominique de Roo, voorzitter Jullie hebben het vast al gehoord: dit jaar bestaat IVN Alphen aan den Rijn 40 jaar. Zo'n mooi jubileum moet natuurlijk gevierd worden. De jubileumcommissie is dan ook druk bezig met de voorbereidingen voor een feestelijke dag op 21 juni.

IVN Alphen springlevende grijze club

Tijdens ons jubileumoverleg kwamen veel ideeën naar voren. Zo willen we een markt organiseren in de Vlinder waar de werkgroepen zich kunnen presenteren en waar we kraampjes met seizoen producten en natuuractiviteiten kunnen laten zien. We hopen ook een imker met een bijendemonstratiekast te kunnen regelen. Er komt een kinderprogramma om de kleine IVN’ers te vermaken. Als het mooi weer wordt, kunnen we een gedeelte van het programma buiten houden.

Het IVN Alphen aan den Rijn is een grijze club. Daarin zal de afdeling niet afwijken van andere afdelingen in den lande. Maar haren mogen dan grijs zijn, de activiteiten zijn vele en velerlei en voor de toekomst is er zeker hoop als je ziet hoe de jeugdafdeling er voor staat. De groep voor kinderen van 7 tot en met 12 jaar telt het maximale aantal van veertig kinderen en heeft een wachtlijst. Voor de activiteiten van de jongste jeugd, van 4 tot en met 7 jaar kost het geen moeite om voor de maandelijkse activiteit 25 kinderen met hun (groot)ouders bijeen te krijgen. Vaak moet nee verkocht worden. IVN Alphen aan den Rijn telt op 6 januari van dit jaar 223 leden; 32 huisgenootleden en 38 donateurs. Een enquête opgezet door het bestuur en met grote volharding uitgevoerd door ledenadministrateur Bart van Loon wijst uit dat van de 237 bereikte (huisgenoot)leden en donateurs (87 procent van het bestand) meer dan de helft 50 jaar of ouder is; onder te verdelen in 17 procent tussen de 50 en 60, 41 procent tussen de 60 en 70 en 28 procent ouder dan 70 jaar. Jonger dan 50 jaar, de jeugd niet meegerekend, is derhalve 14 procent.

Tijdens de brainstorm kwamen we op het onderwerp fotografie. Het zou leuk zijn als er tijdens het jubileum ook foto's van de activiteiten gemaakt kunnen worden. Er zijn veel IVN’ers, die zich enthousiast met fotograferen bezig houden. Wie weet kunnen we een groepje maken om de jubileumdag te fotograferen. Dan zou het natuurlijk wel leuk zijn als we deze groep van tevoren een workshop over fotografie aan kunnen bieden.

De enquête werd ondermeer gehouden om te peilen hoeveel van de leden Bont Allerlei voortaan alleen digitaal willen hebben. In steeds meer afdelingen gebeurt dat al op verzoek van leden die daarbij grotere duurzaamheid en kostenbesparing als argument noemen. Digitaal betekent minder papiergebruik en kost niets. Van de 237 geënquêteerde leden bleken er 91 in te stemmen met alleen een digitale Bont Allerlei. Een meerderheid blijkt gehecht aan de papieren versie. Redenen daarvoor: niet te veel lezen op de computer, je kunt de Bont Allerlei pakken wanneer je wilt, ook anderen kunnen hem gemakkelijk kezen en je kunt het blad eventueel achterlaten in de wachtkamers van (tand)artsen zodat andere mensen het onder ogen krijgen!

En zo kwamen we op het idee voor een nieuwe werkgroep natuurfotografie. Een groep die er samen op uit kan trekken in de natuur om te fotograferen en technieken te delen en van elkaar te leren. Hoe benader je een broedend gruttopaartje voor een foto zonder het te verstoren? Hoe zet je een grote zwerm ganzen het beste op de foto? Hoe krijg je de vleugels van een vlinder scherp in beeld? Binnen de jubileumcommissie kwamen we al snel op een lijstje IVN’ers, die hier wellicht interesse in zullen hebben. Toen we het idee voor een nieuwe werkgroep natuurfotografie in het bestuur opperden, stelde ons vertrekkend bestuurslid, en enthousiast natuurfotograaf, Chris Groesser zich spontaan beschikbaar als coördinator nummer 1 – 2015

Besloten is dat nummer 1 van Bont Allerlei nog als altijd op papier wordt verspreid onder alle leden. Met ingang van -3-

Bont Allerlei

IVN afdeling Alphen aan den Rijn

nummer 2 krijgen de leden die te kennen hebben gegeven dat ze alleen een digitale Bont Allerlei willen een emailbericht met daarin een link naar de digitale versie (in PDF-formaat) op de website www.ivn.nl/alphenaandenrijn. Die link gaat ook naar hen die in de enquête hebben aangegeven dat ze aarzelen tussen ‘digitaal en papier’ of prijsstellen op beide versies. Zij zullen later dit jaar benaderd worden met de vraag of ze in de toekomst mogelijk toch alleen de digitale versie willen. Door de deels digitale verspreiding en doordat een aantal postabonnees heeft aangegeven voortaan alleen de digitale versie te willen, bespaart IVN Alphen aan den Rijn op jaarbasis een kleine 600 euro. Die bezuiniging heeft overigens absoluut niet vooropgestaan bij het houden van de enquête, zo benadrukt Bart van Loon, nu uitdrukkelijk als penningmeester. ,,De leden hebben er recht op dat ze vier maal per jaar het afdelingsblad krijgen. Dat staat onomstotelijk vast en daar willen we ook absoluut niet aan tornen.’’

Uitnodiging ledenvergadering Aan leden en donateurs van IVN Alphen aan den Rijn; IVN Alphen aan den Rijn nodigt u van harte uit voor de Algemene Ledenvergadering op maandagavond 23 maart 2015 in gebouw De Vlinder aan de Burgemeester Bruins Slotsingel 15 te Alphen aan den Rijn Start Algemene Ledenvergadering: 20:00 uur (koffie/thee staan vanaf 19:30 uur klaar) Na de pauze: Lezing over natuurfotografie

De enquête gaf verder ook inzicht in de meningen over het activiteitenaanbod van IVN Alphen aan den Rijn. Daarover meer in het volgende nummer.

AGENDA * 1. Opening en mededelingen. 2. Notulen ledenvergadering van 26 november 2014. 3. Vaststelling jaarverslagen 2014. 4. Bespreking financieel jaarverslag 2014. 5. Verslag kascommissie over 2014. 6. Vaststelling financieel jaaroverzicht 2014. 7. Benoeming kascommissie 2015. 8. Toelichting verhoging afdracht aan IVN landelijk.** 9. Bestuursverkiezing algemeen bestuurslid.*** 10. Bestuurswisseling. 11. Nieuws vanuit Bezoekerscentrum. 12. Rondvraag. 13. Sluiting.

Contributie omhoog De contributie voor leden, huisgenootleden en donateurs gaat de komende jaren omhoog (zie onderstaand schema). Dat is vooral het gevolg van de afdracht van de afdeling Alphen aan den Rijn aan het landelijk IVN, die de komende jaren stapsgewijs omhoog gaat van 8,75 euro in 2014, naar 10 euro in 2015 en 2016 en 12 euro in 2017. De najaarsledenvergadering stemde op 26 november vorig jaar in met de voorgestelde verhoging voor 2015. Of uiteindelijk het schema zoals penningmeester Bart van Loon dat voorschotelde aan de ledenvergadering zal worden gevolgd, is afhankelijk van het landelijk IVN. ,,Dat moet in 2015 maar eens goed duidelijk maken waarom het de verhoging van de afdracht nodig heeft en wat wij als afdeling vanuit de landelijke organisatie daarvan kunnen merken’’, aldus de vergadering. Het schema:

Pauze rond 21:00 uur De schoonheid van de natuur vastleggen; Een natuurfotograaf toont foto’s uit eigen werk en laat zien wat er nodig is voor het maken van een mooie foto. Na afloop kan nog gezellig worden nagepraat onder het genot van een hapje en een drankje. Grada Hooijmans, secretaris

lid huisgenootlid donateur afdracht IVN

nummer 1 – 2015

2014 21,50 9,75 10,00 8,75

2015/2016 23,00 10,00 11,50 10,00

2017 24,00 10,00 12,50 12,00

*Notulen, jaarverslagen en financiële stukken staan vanaf 1 maart op de website. Tijdens de vergadering zal er een beperkt aantal exemplaren van de bijlagen aanwezig zijn. ** Peter Mol van IVN Zuid-Holland zal meer informatie geven over de verhoging van de afdracht in 2016. *** Chris Groesser heeft zijn eerste termijn als bestuurslid er op zitten, hij zal zich niet herkiesbaar stellen. Het bestuur draagt Theo Schiere voor als kandidaat voor algemeen bestuurslid. Het bestuur wil graag uitbreiden met nog één of twee leden. Tenminste vijf leden tezamen kunnen een kandidaat voordragen voor bestuur vacatures. Deze voordracht dient schriftelijk, voorzien van ten minste vijf handtekeningen, één week voor aanvang van de vergadering bij het bestuur te worden ingediend.

-4-

Bont Allerlei

IVN afdeling Alphen aan den Rijn

Vol bezette natuurgidsencursus start

Op de foto onder anderen (T=team); Liesbeth Bos, Niels Verhoog, Harm Begeman (T), Guus Leer, Aad Geeve, Frank de Wette, Ben Tersteeg, Ton van Ruiten, Hans Takke, Hans van Diggelen, Mirjam Derkse, Jan Verhagen, Pieter van Dijk, Annelies Ooms, Bart van Loon, Vera van der Hoorn (T), Hans Blom (T), Hans Oostwouder (T), Tonneke Hoetink, Ingrid Romkes, Marjan van Alphen, Mini van Dijk, Jose Koren-Romp, Anja Peltenburg; Zittend; Petra Flikweerd, Gerda Bonninga (T), Lies van de Wege, Wil Zandvlies, Jo Sanders, Gaelle Colin

Een vol bezette IVN Natuurgidsencursus Alphen aan den Rijn-Nieuwkoop is maandag 12 januari in de Vlinder in Alphen aan den Rijn begonnen. Vol bezet, want liefst 31 cursisten hebben zich aangemeld voor de cursus die duurt tot en met juni volgend jaar.

geïnterviewde. Leuk om te horen waarom iemand deel gaat nemen aan deze cursus. Daarna moest de groep aan de slag met het determineren van tien takken, kale takken, want het is immers winter.’’ In dezelfde week, op de prachtige zonnige, maar koude zaterdagochtend 17 januari gaan de cursisten op pad met zes natuurgidsen, die de omgeving van de Vlinder goed kennen. ,,De cursisten ervaren gelijk wat een mooie ontdekkingen er te doen vallen. En het biologisch moment wordt al volop benut: zwarte ibissen langs de A4, een goudhaantje gewoon in de eigen tuin,. Zowel de cursisten als de teamleden hebben er zin in. ,,En als het prachtige weer van 17 januari een voorbode is voor het verloop van de cursus dan kan het niet meer kapot’’, zegt Gerda met voldoening.

Om de week zal de cursus beurtelings in Alphen aan den Rijn en Nieuwkoop, een maandagavond (lezing) en een zaterdag (de natuur in), alle aandacht opeisen van de cursisten. Ook tussentijds, in de vrije weken en tijdens de schoolvakantieperioden, zullen ze het nodige aan theoretische kennis tot zich moeten nemen via internet en boeken. Daarnaast zal de natuurpraktijk nog de nodige uurtjes kosten, want gedurende vier opeenvolgende seizoenen zullen ze van een zelfgekozen natuurgebiedje alle natuurbelevenissen zorgvuldig moeten bijhouden en analyseren. Slotstuk in juni volgend jaar is de organisatie en het geven van een eigen excursie aan het cursusteam en de mede-cursisten.

Die voldoening op dat moment is begrijpelijk. Een cursus willen opzetten is een ding. Maar vervolgens zo’n cursus uitwerken en goedgekeurd krijgen door de eigen afdelingsbesturen en, vooral inhoudelijk, door het IVN landelijk, is niet iets wat je zomaar even tussen neus en lippen door doet. Daar komt heel wat bij kijken. Dan moet je vervolgens heel goed beslagen ten ijs komen als je de cursus daadwerkelijk onder de aandacht van het publiek brengt. Het volgen van de cursus is niet goedkoop, 250 euro, dus moet je er de potentiële deelneemsters en –nemers heel goed van kunnen overtuigen dat ze heel wat waar voor hun geld krijgen. Dat is Gerda, Hans en Vera prima gelukt want met 31 cursisten zit de Natuurgidsencursus geheel vol.

,,Ik las het krantenartikel en dacht: 'dit is precies iets voor mij’, zei een aantal cursisten toen ze zich eind vorig jaar opgaven voor de cursus.’’ Dat vertelt Gerda Bonninga uit Alphen aan den Rijn, die samen met Hans Oostwouder uit Nieuwkoop en Vera van der Hoorn uit Ter Aar het cursusteam vormt. ,,Op 12 januari 2015 hadden wij de aftrap van de gidsencursus die eindigt op 18 juni 2016. Na een welkom stond deze avond in het teken van 'kennismaken'. Kennismaken met elkaar, kennismaken met het team en kennismaken met de natuur. De cursisten moesten elkaar interviewen. Later op de avond typeerde de andere cursist de nummer 1 – 2015

-5-

Bont Allerlei

IVN afdeling Alphen aan den Rijn

2015 jaar van…

Het binnenhalen van de deelnemers via publiciteit in de plaatselijke pers en vooral voorlichtingsavonden in Alphen en Nieuwkoop verliep vanaf het begin hoopvol. Gerda: ,,250 euro is een heel bedrag, zo lijkt het, maar daar heb je wel zestig boeiende bijeenkomsten voor verdeeld over bijna anderhalf jaar, met onder andere gevarieerde natuurlezingen, natuurexcursies, een bustochtje naar Zeeland om vogels te spotten, een keertje hakken en zagen in de natuur. Maar ook een boottocht op de Nieuwkoopse plassen staat op het programma. En als alles goed gaat heb je aan het eind het waardevolle nationaal erkende IVN-Natuurgidsendiploma.’’

We zijn er zo helemaal aan gewend geraakt. Bij een nieuw jaar wordt dat jaar uitgeroepen tot jaar van…. Door verschillende organisaties die zo hun eigen dier- of plantensoort naar voren schuiven. Zo riep vogelonderzoekorganisatie Sovon vorig jaar nog uit tot jaar van de spreeuw. Om er de aandacht op te vestigen dat het met die vogel in ons land niet zo goed gaat. Dus zit je begin dit jaar te wachten op een antwoord op de vraag welke vogelsoort schuift Sovon in 2015 naar voren?

De cursus is voor iedereen geschikt. ,,Maar’’, waarschuwde Gerda de deelnemers, ,,je moet wel bereid zijn er de nodige tijd in te steken. Dat is al gauw acht uur in de week, want je moet ook een eigen natuurgebiedje vier seizoenen lang bijhouden op wat er allemaal in de loop van die seizoenen gebeurt en verandert.’’ Zelf weet het kernteam dat als geen ander. Gerda en Hans volgden de door Alphen en Nieuwkoop georganiseerde cursus van enkele jaren geleden, Vera volgde de cursus daarvoor.

Geen een dus, zo staat te lezen op de site van Sovon. ,,Inderdaad, in 2015 hebben we geen soort gekozen voor een Jaar van. Dit omdat we dit voorjaar verder gaan met het nestonderzoek naar Spreeuwen. Maar ook omdat 2016 een groot jaar gaat worden!,, Nadat in het voorjaar nog even alle aandacht uitgaat naar de voortzetting van het spreeuwenonderzoek begint Sovon dan met de voorbereiding van het Jaar van ... in 2016. ,,Vanwege de soort zal dat een extra groot jaar worden. Op de Landelijke Dag van 2015 maken we de soort bekend. In 2015 hebben we dus geen nieuw Jaar van en daarmee doorbreken we een 18 jaar lange traditie. Om in 2016 flink uit te kunnen pakken.’’

Voor de opzet van de cursus kon het cursusteam dankbaar gebruik maken van het uitvoerige draaiboek van de vorige cursusleider Reinier Hopmans. Hij adviseerde ook bij het opzetten van het programma voor deze cursus en is bereid om tijdens die cursus als adviseur op te treden. Bij de daadwerkelijke organisatie staat het team overigens niet alleen voor de uitvoering van het programma. Een aantal van de natuurgidsen van de vorige cursus en anderen hebben zich al aangeboden om te fungeren als ‘dagvoorzitter’. Zij leiden de avond in goede banen door een spreker uit te nodigen om een natuurlezing te houden en regelen ook de daar bijbehorende excursie.

Tot de Landelijke Dag van Sovon op zaterdag 28 november 2015 in de Reehorst te Ede zullen we onze nieuwsgierigheid moeten bedwingen. Hebben we dan helemaal geen Jaar van...? Toch wel, verscheidene ‘jaren’ van zelfs. ‘2015: Jaar van de adder’. Het hele jaar door zal RAVON, samen met de Werkgroep Adderonderzoek Nederland (WAN) die dit jaar 15 jaar bestaat, extra aandacht besteden aan deze soort. Als enige gifslang in Nederland is de adder bekend bij veel natuurliefhebbers. De Nederlandse Mycologische Vereniging wil graag weten waar het gewoon eekhoorntjesbrood zoal voorkomt. Mede daarom is het gewoon eekhoorntjesbrood uitgeroepen tot paddenstoel van het jaar 2015.

Van de 31 cursisten zijn er zestien vrouw. IVN Alphen aan den Rijn levert achttien deelnemers (van wie er tien als nieuw lid kunnen worden bijgeschreven), IVN Nieuwkoop heeft twaalf deelnemers (zeven nieuw) en de afdeling IJssel en Gouwestreek (Gouda) is goed voor een cursist. Van de deelnemers zijn er 21 ouder dan 50 jaar (11 tussen de 50 en 60 jaar), terwijl de jongste deelnemer net 36 jaar is geworden.

Kwaliteitstoernee De Stichting Groene Hart uit Woerden organiseert op zaterdag 7 maart een zogeheten Kwaliteitstoernee door het Groene Hart waarbij in het Zuid-Hollandse deel ook Alphen aan den Rijn wordt aangedaan. De stichting voert (kandidaat-)leden van provinciale staten van Zuid-Holland per bus naar het parkeerterrein bij het Zaanse Rietveld. Daar worden ze tussen 13 en 14 uur verwacht. Hans Krüse van de IVN-werkgroep planologie verzorgt er een pitch. ,,Ik probeer een bont gezelschap bij elkaar te krijgen, zodat de statenleden in spe weten dat dit gebied van de Alphenaren is’’, aldus Hans. Opdat de statenleden ervan worden doordrongen dat die Alphenaren niet zitten te wachten op een weg van het Boskoopse tuinbouwgebied naar de N11. Bij deze bent u uitgenodigd!

nummer 1 – 2015

-6-

De Verenigde Naties hebben 2015 uitgeroepen tot Jaar van de Bodem, de Zoogdierenvereniging en Das & Boom opteren voor het Jaar van de Das en LandschappenNL zet in op het Jaar van de Groene Vrijwilliger. En natuurlijk pakt ook China als elk jaar weer een dier bij de kop: vanaf 19 februari leven we volgens de Chinezen in het Jaar van de Geit. En wie het hogerop wil zoeken kan zijn geluk mogelijk vinden bij het Jaar van de Ruimte.

Bont Allerlei

IVN afdeling Alphen aan den Rijn

AVR verrast IVN-jeugd met 1.100 euro

Op de voorgrond v.l.n.r. de Fladderaars Doekele, Tijs, Femke, Djin, Jade en Aricia. Achter hen Etienne Aras en plantmanager Pim de Vries van Afval Verwerking Rijnmond na uitreiking van de chèque

1.100 euro. Dat is het bedrag dat de Alphense IVN-jeugd, Vlinders en Fladderaars, in november zo maar in de schoot geworpen krijgt. De gulle gever: Afval Verwerking Rijnmond in de Botlek. De link; Etienne Aras, broer van Cécile, een van de begeleidsters van de Fladderaars, de jeugd van 8 tot en met 12 jaar.

11 februari officieel overhandigd. Het geld gaat naar verrekijkers, loepjes, tuingereedschap en houten krukjes. Na het officiële gedeelte krijgen de Fladderaars een rondleiding door de fabriek. Pim de Vries, de plantmanager, leidt de kinderen persoonlijk rond. Daarbij gaat veiligheid voor alles: helm en veiligheidsbril op en vooral dicht bij de begeleiders blijven. Gigantische vrachtauto's vuil rijden vlak langs ons heen en lossen hun lading in huizenhoge stortbakken.

Woensdag 11 februari gaan zes Fladderaars met vier begeleiders naar de AVR om de prijs in ontvangst te nemen. Ze kennen dan het verhaal al. Dat een van de AVRmedewerkers, Etienne Aras broer Van Cécile, thuis heeft verteld over de ‘Perfect Days’ bij dit bedrijf. Voor iedere perfecte dag: een dag zonder fouten, zonder uitval van machines, een dag binnen budget, gaat er bij het AVR 100 euro in een pot. Het bedrag dat er in een maand in de pot komt is voor een van de goede doelen aangedragen door alle medewerkers.

Door de verbranding van het huisvuil wordt Rotterdam e.o. verwarmd en voorzien van heet water. Deze warmte wordt door 24 kilometer goed geïsoleerde buizen naar de stad vervoerd zonder warmteverlies. Het afval dat hier verwerkt wordt, is het afval dat niet meer hergebruikt kan worden. Na de verbranding worden alle as- en roetdelen zoveel mogelijk verzameld en verlaat de stoom de fabriek zo goed als schoon. De kinderen en begeleiders zijn onder de indruk van wat zij te zien krijgen.

Etienne heeft samen met zijn zus Cécile de jeugdwerkgroep de Fladderaars voorgedragen. Zij is een van de begeleidsters van de jeugd van 8 tot en met12 jaar. En zo waren de Fladderaars in de maand november het goede doel en met elf ‘'Perfect Days’ had het AVR dus 1.100 euro weg te geven. Met daarbij de kanttekening van AVR dat de IVNjeugdgroepen heel goed passen in de doelstellingen van het bedrijf. Dit fantastische bedrag wordt dus woensdag

nummer 1 – 2015

Toeval wil dat de maand februari bij de jeugdgroepen in het teken staat van afval met het thema: ‘I love recycling’ (Ik hou van hergebruik). De kinderen ruimen vuil op, gaan aan de slag met materialen die weer hergebruikt worden.

-7-

Bont Allerlei

IVN afdeling Alphen aan den Rijn

Activiteiten Fladderaars en Vlinders Even 1.100 euro ophalen doen de Fladderaars zo tussen de bedrijven door. Gewend als ze zijn aan het ophalen van geldbedragen de voorbije jaren. Maar er werd ook nog gewoon ‘gefladderd’en ‘gevlinderd’ de afgelopen maanden. Waarvan acte!

Wind vangen De verbaasde uitroepen bij het superbellenblazen zijn er volop. De Fladderaars maken op zaterdag 8 november zelf hun eigen superbellenblaas met stokken en repen van een oud T-shirt en moeten daarna met heel veel geduld bellen laten blazen door de wind. Zo kunnen zij de wind vangen en er ontstaan zelfs hele tunnels van bellenblaas. Of je ziet een superbel de lucht in gaan. Dan kun je als kind en volwassenen alleen maar met elkaar genieten van dat moment en de prachtige kleuren in de bel.

Een grote ontdekking is ook dat je een ballon door kan prikken met een satéstokje, zonder dat deze klapt. Dat gaat natuurlijk ook wel eens verkeerd; met een fikse knal klapt dan een ballon. Dat is voor sommige kinderen best wel weer angstig en spannend. Met rietjes kun je ook wind maken door daar hard of zacht in te blazen, waardoor we de luchtdruk kunnen nabootsen. En je kunt in een grote bellenblaas ook nog een tweede bel plaatsen. Maar dat je een eigen draaikolk kan maken met een proefje als ‘storm in een glas water’ is voor alle kinderen een geweldige beleving. Wind is niets anders dan verplaatsen van de lucht. Dat gebeurt ook als je een windje laat! Maar ook als je heel hard langs een lege limonadefles rent, dan valt deze om. Lucht kun je niet nummer 1 – 2015

pakken met je handen. Maar de verplaatste lucht, de wind, kan je wel voelen. Op deze mooie zaterdag in november zijn de Fladderaars van het IVN Alphen aan den Rijn weer met hun maandelijkse activiteiten gestart op hun mooie buitenbank, het amfitheater. Vooral aan het begin van de ochtend voelen we de koude wind flink in ons gezicht. Als laatste activiteit maken de kinderen windzakken, die zij in de tuin kunnen ophangen, zodat zij de komende tijd zelf kunnen zien of er veel of weinig wind staat. Ook hiermee kunnen de kinderen de wind vangen.

Een rooibosje

10-sterrenhotels

Om vogels goed te kunnen waarnemen is het fijn als de bomen kaal zijn. Na een flinke storm en veel regen in de afgelopen week, hebben wij zaterdag 13 december de ideale situatie: mooi droog weer en kale bomen.

Vandaag, zaterdag 10 januari, zijn er 32 hotels geopend in Alphen aan den Rijn en omgeving. Niet zomaar eenvoudige hotels, maar geweldige 10-sterrenhotels met vele faciliteiten. Hotels niet alleen geschikt voor de solitaire bij, maar ook voor de oorwurm, het lieveheersbeestje, de dag- en de nachtvlinder. Maar ook pissebedden en mieren zijn van harte welkom.

De Fladderaars gaan op pad met hun dikke jassen aan. Kijkers mee en dan met zijn allen vogels spotten. Want de jeugd van het IVN gaat altijd naar buiten, weer of geen weer. Welke vogel met dat rode buikje zit daar in de boom? Een van de Fladderaars weet het antwoord: ‘een rooibosje’. Het is soms wel moeilijk om al die vreemde vogel- en theenamen uit elkaar te houden. Op deze koude winterochtend zijn veel vogels te zien: de kauw, merel, roodborstje, groenling en een winterkoninkje. Ook in het water zijn vogels te zien: de krakeend, de meerkoet en de waterhoen, maar ook de gewone wilde eend. Na een uur buiten samen met een drietal IVNgidsen vogels gespot te hebben, wordt het tijd om te zorgen dat de vogels met de kerst ook te eten hebben. Zaadmozaïeken met pindakaas insmeren en daarna volstoppen met zaad, sinaasappelschillen vullen met vet met zaden, pindasnoeren rijgen. Er wordt superhard gewerkt en later wordt dit allemaal aan een grote stok gehangen, die de kinderen thuis in de boom kunnen hangen.

-8-

Zo multifunctioneel is het hotel van Avifauna niet. Soms te huur voor 5 euro per nacht. In een aantal hotels zijn oorwurmen, vanwege hun naam, niet altijd welkom. Maar een verbodsbord erbij zetten, is toch ook te gek. Ondanks de storm hebben de kinderen heel hard en geconcentreerd gewerkt. Dank zij de vier vaders, die ons helpen met boren en vastschroeven en het voorbereidende werk van de begeleiders, gaan de kinderen vol trots met

Bont Allerlei hun hotel naar huis. Voor een lang leven is thuis even lakken geboden. En voor een geweldig bezoekersaantal ophangen in de tuin met de voorkant naar het zuiden, want insecten houden van warmte.

Vuilgrijpers De 34 aanwezige Fladderaars nemen op 14 februari de wijk en de omgeving rondom de Vlinder onderhanden met de vuilgrijpers. Ook zij vinden, net als de Vlinders, bijzondere vondsten: een sok en een hele fles wijn. Natuurlijk veel plastic, blikjes sigarettenpeuken en kauwgom. Maar opvallend is ook dat er rond Amigo en de pannenkoekenboerderij altijd heel veel bestek en bakjes van de patat liggen. Ook hier worden bij elkaar twee flinke afvalzakken vuil verzameld. Het levert onderweg heel veel positieve opmerkingen op van wandelaars: ,,Goede actie’’ en ,,Fijn dat jullie dit doen’’. Dit geeft naar buiten een heel positief beeld van de IVN-jeugd.

Daarna mogen de kinderen met al het afval dat ze mee hadden genomen: hartjes, kransen van lapjes stof en plastic; een blikje voorzien van gaatjes met hamer en spijkers. Maar o, wat is dat moeilijk. Een spaarvarken van een petfles. Een spel om een knoop te vangen in een potje. Zo zie je maar, je hebt geen duur speelgoed nodig om leuk te kunnen spelen.

Smaakt naar muesli ,,Het smaakt naar muesli’’, zegt een van de kinderen snoepend van de verschillende granen. 28 Vlinders zijn nummer 1 – 2015

IVN afdeling Alphen aan den Rijn op deze prachtige zondagmiddag 9 november weer bij het IVN Alphen aan den Rijn bij elkaar voor hun maandelijkse jeugdactiviteit voor kinderen van 4-7 jaar. Na geluisterd te hebben naar een verhaal over een kippetje, dat het heel druk heeft om granen te laten groeien. Als ze om hulp vraagt aan de poes en het varken willen deze dieren haar helemaal niet helpen. Maar als het brood dat het kippetje gemaakt heeft eindelijk klaar is, willen de poes en het varken wel helpen het brood op te eten. Dat vindt het kippetje natuurlijk niet goed.

hebben’’, zegt een van de kinderen. Of is het gewoon ‘de lekkerste’ activiteit? Het pas geopende amfitheater heeft zijn geld al opgebracht. Wat hebben wij daar een plezier van. Alle kinderen zitten er graag op. En door het prachtige weer kunnen wij er ook optimaal gebruik van maken.

Kerstvogels Een zelfgemaakte kerstboom, maar dan een om in de tuin te zetten met als doel de vogels te voorzien van extra voedsel om de winter door te komen. Zo kunnen we thuis genieten en zien hoe de vogels eten van al dat heerlijks dat de kinderen voor hun boom hebben. Daarom maken de Vlinders op zondag 14 december heel veel verschillende kerstboomhangers. Slingers van pinda's in dop afgewisseld met kleine appeltjes geregen op een ijzerdraad. Lege sinaasappelschillen gevuld met zaden, bessen en vet. En het is 'vet cool' om zo heerlijk met je handen in het vet te mogen kneden en vies te worden.

Na het verhaal volgt eerst even een heerlijk renspelletje om de energie kwijt te raken. Daarna gaan de kinderen in drie groepen hard aan het werk. Een van de groepjes gaat graan tot meel malen met oude koffiemolens. Dat is geweldig spannend: korrels graan stop je in de koffiemolen, dan flink malen en ineens zie je dat er meel uit komt. Dan met de zeef het kaf van het koren scheiden. En je krijgt prachtig eigen gemalen meel. Maar de allerkleinsten onder de Vlinders kunnen het gewoon heel druk hebben met het sorteren van de graankorrels en ondertussen pik je er een graantje van mee door een korreltje op te eten. Een ander groepje kinderen gaat zelf van het gemalen meel pannenkoeken bakken op de bakplaat en de laatste groep maakt scones: het worden sterren, slakken en een papegaai. Bakken in de koekenpan en dan natuurlijk heerlijk opeten. ,,Dit was het leukste dat wij hier ooit gedaan

-9-

De kinderen hebben ook met vormpjes figuren uit een boterham gedrukt. Een touwtje erdoor en je hebt weer een heerlijk hapje voor de vogels. In openstaande dennenappels kun je besjes van de Ilex proppen, die de vogels kunnen zoeken en dan kunnen opeten. Maar ook kartonnen kerstbomen insmeren met pindakaas

Bont Allerlei

IVN afdeling Alphen aan den Rijn

en dan in een emmer zaad dopen. Met als eindresultaat een prachtige ‘vogelvoederkerstboom’ voor de 26 Vlinders, die vandaag met hun ouders aanwezig zijn bij het IVN. Een pronkstuk met kerst voor in de eigen tuin.

Pootafdrukken Dieren leven vaak verborgen en laten zich vaak overdag niet zien. Welk dier komt hier langs en waar is hij naar toegegaan. Wat zijn de gewoontes van een dier? Dieren volgen altijd hetzelfde pad: een wissel heet dat. Na het vinden van wissels van de Galloways in het park bij de Vlinder, zien de kinderen van de jeugdwerkgroep de Vlinders, van 4-8 jaar, op zondagmiddag 11 januari ook prenten. Prenten zijn pootafdrukken van dieren. Prenten van de Galloway zijn supergroot en van een hond veel kleiner. Ook zien wij heel veel poep, grote flatsen van de Galloways, kleine en grote hondendrollen, maar ook witte urine/poepsporen van vogels. Alle gevonden sporen worden nauwkeurig aangekruist op hun formulier. Terug in het bezoekerscentrum De Veenweiden mogen de kinderen een aantal sporen nakleien. Het kleien van poep vindt overigens niet iedereen leuk. Dan maar een ander spoor: een heuse specht in de boom. De kinderen ontdekken ook dat een spoor ook de rail van de trein is en dat uit een paddenstoel ook sporen vallen. Ook maken de kinderen nog hun eigen ‘pootafdruk’ en gaan als gediplomeerd speurder weer naar huis.

Afval is leuk ,,Afval is leuk en opruimen ook!’’, volgens de Vlinders van wie op 8 februari de activiteit staat in het teken van afval. Eerst luisteren ze naar een leuk verhaal over Opa Jan (geschreven door Marius van Dokkum). Opa Jan houdt ook zo van rommel en afval. Maar zo'n rommeltje als deze opa er van maakt, dat is voor de kinderen te veel van het goede.

nummer 1 – 2015

Want na het verhaal steken de kinderen de handen uit de mouwen om samen met hun ouders, gewapend met grijpstokken en een flinke vuilniszak, de omgeving van het bezoekerscentrum De Veenweiden eens flink onder handen te nemen. Vier vuilniszakken vol zwerfafval verzamelen ze in een half uur tijd: van wietzakjes tot bierblikjes, sigarettenpeuken, patatbakjes, plastic lepeltjes en vorkjes, kauwgom, bananenschillen en heel veel papier. Na dit harde werken in de buitenlucht mogen de kinderen van oude sokken een monster, draak of knuffel maken. En van melkcontainers een spaarpot of een balspel. Het is heel leuk om te ontdekken wat je allemaal van afval kunt maken. Trots gaan de kinderen met hun zelfgemaakte speelgoed naar huis.

Film IVN jeugd Op een prachtige dag in oktober heeft een officiële filmploeg in opdracht van het IVN Zuid-Holland een film gemaakt over een onderdeel van het werk van een gids bij IVN Alphen aan den Rijn en dan vooral de jeugd. De film werd gebruikt voor een inleiding bij een provinciale dialoog dag op 23 januari en mag/kan gebruikt worden bij de promotie van natuurgidsencursussen. Er is ruim vijf

- 10 -

uur gefilmd voor 2,5 minuut video, maar het resultaat mag er zijn. Klik aan en geniet! Op https://www.youtube.com/ watch?v=kTjdepoh-No Of het filmpje op dropbox: https://www.dropbox.com/s/bp1aadiz1 7at3iw/IVN_Natuurgids_Final_extratit le_Hires.mov?dl=0 De reacties op het filmpje waren zo goed dat er nog een rolprent is gemaakt, ditmaal bij IVN Delft. Dat zie je op: https://www.youtube.com/ watch?v=HFsKsS4IkXk. Hoofdrolspeelster Gerda Bonninga bedankt bij deze nogmaals alle jeugdige deelnemers en ouders in de film. ,,Dank zij jullie enthousiasme, hulp en het prachtige weer is het een leuke film geworden.’’

Bont Allerlei

Moordstart legt Vogelwerkgroep geen windeieren ‘Moordstart’ voor Alphense vogelwerkgroep. Het is de sensationele kop boven het artikel waarmee het Alphens Nieuwsblad begin februari 2005 den volke kond doet van de geboorte van onze toch zo vredelievende vogelwerkgroep. Tien jaar later kan initiatiefnemer en voorzitter Stef Strik er altijd nog wel om glimlachen. Dat die start destijds alle en uitgebreide aandacht krijgt, zelfs de Telegraaf maakt melding van het begin van de vogelwerkgroep, heeft die vogelwerkgroep uiteindelijk geen windeieren gelegd. Tien jaar later zijn er zestig leden en kan de groep bogen op een aantal interessante waarnemingen en waardevolle bijdragen aan wetenschappelijke vogelkennis die niet alleen voor Alphen van belang is. Terug even naar dat zo bewogen en aller aandacht trekkende begin. Dat had alles te maken met een op de parkeerplaats vlakbij Amigo gedropt lijk. Een slachtoffer van een criminele afrekening, thans aan de orde van de dag in Amsterdam, maar toen nog niet zo vaak voorkomend en al helemaal niet in het wat suffige Alphen aan den Rijn. De wijde omgeving van de plaats waar het lijk ligt, is afgezet met het bekende rood-witte politielint. Waarmee ook de weg naar de ingang van de kinderboerderij is afgesloten. Uitgerekend daar moet de oprichtingsvergadering en de start van de eerste excursie van de Vogelwerkgroep plaatshebben. Overleg van Stef met de verantwoordelijke politiefunctionarissen heeft als resultaat dat de belangstellende vogelaars via de Helmhof toch hun doel kunnen bereiken. ,,Je komt voor een vogelexcursie en je ziet een lijk’’, zegt een van de verbouwereerde vogelaars van het eerste uur tegen het dagblad van Rijn en Gouwe. Wat lijken betreft blijft het daarbij, het vervolg kenmerkt zich door de doorgaans stille aanwezigheid van vogelaars met kijkers en telescopen op vogelrijke plekken in Alphen en omgeving en ook wel verder weg tot in Frankrijk, Spanje en Polen. Waarom een vogelwerkgroep in Alphen aan den Rijn? Stef legt uit dat een aantal actieve vogelspotters (twitchers) en vogeltellers de afstand tot VWG Koudekerk/Hazerswoude te ver vond en behoefte had aan een Alphens clubje om daar de waarnemingen en ervaringen met elkaar te delen. Liefst zonder statuten, papieren, vergaderingen. Daarom werd aansluiting gezocht bij een bestaande natuurorganisatie in Alphen, het IVN. ,,Dat we nu de eerste stappen zetten tot samenwerking tussen VWG Koudekerk/Hazerswoude en onze VWG na de samenvoeging tot één gemeente Alphen, hadden we tien jaar geleden ook niet kunnen bedenken’’, zegt Stef. De doelstellingen van de VWG Alphen werden in 2005 als volgt gedefinieerd: nummer 1 – 2015

IVN afdeling Alphen aan den Rijn - Bekijken en bestuderen in het wild levende vogels in Alphen; - Leveren bijdrage aan behoud, herstel en verbetering vogelstand en vogelgebieden in Alphen; - Vergroten belangstelling voor vogels bij breed publiek. Er is een website opgezet (www.vwgalphen.nl) waar alle activiteiten en verslagen zijn opgenomen. Ook de waarnemingen in het werkgebied van de vogelwerkgroep kunnen daar worden ingevuld. Dat zijn inmiddels ruim 176.000 ingevoerde vogelwaarnemingen! Het gaat om 252 verschillende soorten. 2005 ging gelijk al van start met een aantal bijzonderheden: de ijsduiker op de Zegerplas en de kwartelkoning in Polder Vierambacht. Met de aanleg van het Zaanse Rietveld kwamen ook bijzondere watervogels in beeld: Amerikaanse smient (2006), witvleugelstern (2007) en blauwvleugeltaling (2010) werden door vele vogelaars gespot en genoteerd. In 2011 maakte in het Burgemeester Visserpark een grauwe fitis zijn opwachting. Maar eind 2014 was wel de grootste klapper met de Afrikaanse woestijngrasmus in de Polder Gnephoek. ,,We hebben in tien jaar vogelwerkgroep vogels zien komen (grote zilverreiger, boomklever, halsbandparkiet) en gaan (patrijs, veldleeuwerik, zwarte stern). Anderen hebben het moeilijk, zoals huiszwaluw en steenuil. Specifiek voor deze soorten zijn binnen de vogelwerkgroep weer subwerkgroepen actief met onderzoek, voorlichting en nestkastbeheer’’, vertelt Stef. Hij legt uit dat trends waarneembaar zijn door langdurig vogels tellen. ,,Een aantal vogelaars binnen de vogelwerkgroep doet dit trouw. Maar de meeste vogelaars houden het bij het gewone “kijken” naar vogels. Zonder papierwerk…. Met elkaar vogels kijken kent een grote gezelligheidsfactor.’’ De vogelwerkgroep gaat er maandelijks op uit om met elkaar ergens in het land vogels te spotten. Op het IJsselmeer, in de Oostvaardersplassen, de Zuid-Hollandse en Zeeuwse eilanden of op de Veluwe. Vrijwel alle vogelrijke gebieden in Nederland zijn inmiddels aangedaan. ,,Zo hebben we de laatste korhoenders nog zien bolderen op de Sallandse Heuvelrug, zagen we klapeksters in de Amsterdamse waterleidingduinen en pestvogels in Oostvoorne. De buitenlandse reizen stonden garant voor nog meer spektakel. Duizenden kraanvogels in Lac du Der in Frankrijk, slangenarenden in Tarifa, Spanje en zwarte ooievaars in Warta, Polen. In het kader van het tienjarig bestaan wordt eind mei 2015 een jubileumreis naar Estland georganiseerd.’’ Voor het komende decennium heeft de vogelwerkgroep een aantal speerpunten benoemd:  Meer mensen bij de excursies betrekken;  Meer vogelaars interesseren voor onderzoek (tellingen);  Meer lezingen over vogels in De Vlinder;  Meer samenwerken met VWG Koudekerk/Hazerswoude;  Vooral met elkaar blijven genieten van onze gevederde vrienden!

- 11 -

Bont Allerlei

IVN afdeling Alphen aan den Rijn

Natuurbeheer, wellness-decor

Op verjaardagen van mijn ouders kwam steevast de Hongerwinter ter sprake: dat mijn oudere broer en zus bij het licht worden, telden hoeveel straatbomen er nog overgebleven waren. De zaaggeluiden in de nacht waren dus niet het gesnurk van de buurman geweest.

Henk Jan Habermehl

Mij begon wel op te vallen dat die besproken boerengeriefbosjes ten ondergingen aan de weelderige eigen groei. De stelen voor gereedschappen kwamen nu van het Landbouwhuis van C.A. Bos, gelijktijdig met de eerste tractor uit de VS. De boerin deed het houtfornuis over aan de lorrenboer nadat ze eerst nog een voorraad 17e-eeuwse prekenboeken opgestookt had. In de winters (die had je toen nog) van de zestiger jaren betrad ik over het sterke ijs veel van die Rubensiaanse oerbosjes. De boeren vonden die plekken maar niks. Het jongvee hielp hen door de sloot dicht te trappen en de bast van de bomen af te vreten. En zie daar, met de melksubsidie breidde het aantal roedes weiland zich uit. In de zeventiger jaren liep Alphen vol met stadse mensen die bovendien studeerden. De Prikkebenen, landschapshistorici en kenners van polderflora en –fauna gingen scripties schrijven over die ‘pestbosjes’ en alles wat de plattelander ongedierte noemde. Alles wat bedreigd wordt of verdwijnt, vindt beschermers, en zo zat ik in december 1979 te schuilen in de hooiberg van Straathof om een bosje aan de Spijkerboorse wetering door snoeien te beschermen (snoeien doet groeien, daarover was ieder het eens). De sluizen van de hemel (en we wisten toen nog niet dat we de klimaatverandering de schuld konden geven) bleven geopend, dus we dropen af, letterlijk.

Uit de prehistorie van mijn leven herinner ik mij dat ik jeugdnatuurwachter werd. Wat het inhield, is me nog niet helder, wel heb ik jaren een speldje, bronskleurig, bloemvormig, in een doosje bewaard omdat ik een ster was in het kwijtraken van losse onderdelen als wanten en een Engels kostschooljongenspetje (2x woordwaarde). Eén keer zijn we als brugklassers tijdens een lesuur met de biologieleraar naar de rioolwaterzuivering over de spoorlijn getrokken om onder zo’n betonnen bak spaden te zoeken om iets om te spitten. Maar het lesuur was te kort en de klei te vet, dus van dat Alphense bos is toen ook al niets terecht gekomen. In de zestiger jaren reageerde de lokale bevolking, die in ieder geval in de schuur nog een paar klompen had staan, nogal weerspannig op de term ‘natuurbescherming’. Een legendarische plantsoenwerker en volkstuinder met een lange tabakspijp noemde alle groen dat buiten een perk groeide ‘vuil’ en dat moest je wegrapen (komt ook voor in het Boskoopse woordenboek). Groen hoefde je niet te beschermen, het groeide tegen de klippen op, dat moest je maar weg(=dood)spuiten. Ligusterhagen heb ik uitentreuren geknipt en dan gooide je dat spul op een braak terreintje. Alle mensen langs de Rijn e.o. wierpen zulks in het water, evenals de inhoud van kippen- en konijnenhokken, het dreef vanzelf naar Katwijk en verder, evenals alles wat anderen via een riool loosden.

Wellness-decor, de droom van elke vrijwillig landschapsbeheerder? Of toch niet?

nummer 1 – 2015

Vanaf januari 1980, nu dus 35 jaar geleden, hebben we als Vrijwillig LandschapsBeheer de meeste bosperceeltjes en begroeide kades al zeven keer aan onze wetten aangepast. In de tachtiger jaren kwam het woord ‘milieu’ (Umwelt) in zwang. Om de paar zinnen stond het in iedere tekst. Ook bij het Vrijwillig LandschapsBeheer kreeg het gestalte in de persoon van helpers; vaak bleek het hout de echte drijfveer, de modieuze open haard moest wel gevoed. Vroeger was het polderwerk een zwoegen in eenzaamheid, nu wandelt, holt, jogt, prikstokt, GPSt, hondbegeleidt een menigte landschapsgebruikers langs ons heen, vaak benieuwd of dit onze taak is als HALT-gestrafte of in plaats van een weekje Veenhuizen. De beter gesitueerde jongere middelbare wenst als decor een fraai bosperceel of een rustiek plasjeslandschap met kikkers en ooievaars (de tijd van Kees Brusse op een zeilboot om de wereld is te). En het groen dat groeit voort, want de boer ploegt niet meer, die dekt de tafel van zijn bed and breakfast.

- 12 -

Bont Allerlei

IVN wil bomen Scala gespaard zien IVN Alphen aan den Rijn heeft de gemeente Alphen gevraagd om een aantal monumentale bomen bij het voormalige schoolgebouw van het Scala college in het centrum te sparen. Voor het betrokken gebied is met grote voortvarendheid een bouwplan ontwikkeld waarin geen plaats lijkt te zijn voor de acht beschermwaardige bomen. Van die bomen is er een slecht aan toe, maar hebben de andere nog goede toekomstverwachtingen ,,als ze maar blijven staan waar ze staan’’. Dat schrijft IVN begin december in een brief aan het college van burgemeester en wethouders. IVN vroeg eerder al in een persbericht aandacht voor de bomen. ,,Het opzoeken van de pers doen we niet lichtelijk, maar vonden we in dit geval noodzakelijk omdat er met grote voortvarendheid appartementen in het nieuwe Scalacomplex in de verkoop zijn gebracht, terwijl er nog geen duidelijkheid is over het lot van deze bomen. Ons standpunt blijft dat deze bomen gespaard dienen te worden en het bouwplan aan de bestaande bomen moet worden aangepast.’’

In de brief beroept IVN zich op een aantal stellingen uit het Groenbeleidsplan Alphen aan den Rijn 2011-2012. In dat gemeentelijke beleidsplan wordt een lans gebroken voor ,,de boom die als drager van de groenbeleving een centrale plaats inneemt bij het Alphense groenbeleid’’. Met klem wijst IVN op het volgende artikel: ,,Het uitgangspunt van de gemeente Alphen aan den Rijn is dat zij bomen wil behouden en beschermen. Bomen en groen moeten een evenredige rol spelen in de afweging bij ruimtelijke ontwikkelingen als inbreidingen of reconstructies van wegen. Maar ook bij klachten van bewoners over bomen in de woonomgeving maken we een juiste afweging. We ontwikkelen een afwegingsmodel waarin de randvoorwaarden zijn beschreven voor het vervangen en handhaven van bomen.’’

IVN afdeling Alphen aan den Rijn ,,Daarom bevreemdt het ons dat bij de ontwikkeling van de Scalalocatie de beschermwaardige bomen niet als uitgangspunt zijn genomen. Het IVN trekt de conclusie dat het bouwplan op basis van het gemeentelijke beleid en het bestemmingsplan zodanig kan en moet worden aangepast dat de beschermwaardige bomen ongemoeid kunnen worden gelaten. Wij zouden graag met u van gedachten willen wisselen over mogelijkheden om het plan daarop afgestemd in te richten’’, biedt IVN zijn diensten aan. De plannen zoals ze er liggen zullen als het aan de gemeente ligt worden uitgevoerd. Wel moet nog een aantal vergunningen worden verleend, onder andere een kapvergunning, en daartegen kan IVN dan bezwaar maken. De werkgroep planologie houdt de ontwikkelingen nauwlettend in de gaten.

Groen doet goed De tentoonstellingscommissie houdt het jaarthema voor 2015 ,,Groen doet goed’’ aan voor het uitwerken van de exposities. Onderwerpen voor de nieuwe tentoonstellingen zijn: 1. Mens, milieu en maatschappij 2. Natuur en gezondheid 3. Hoe groen ben jij? Bij ,,Mens, milieu en maatschappij’’ wordt de waardering voor groen, thuis, op school en de wijk nader belicht. Ook aan groene schoolpleinen wordt aandacht besteed. Bij ,,Natuur en gezondheid’’ is er speciale aandacht voor biologisch voedsel en de invloed van voedsel op onze gezondheid. Op de lentemarkt wordt dit thema eveneens een item. Bij ,,Hoe groen ben jij’’ wordt de nadruk gelegd op een expositie van foto’s en kunst die betrekking hebben op dit thema. De bedoeling is dat hiervoor groepen worden uitgenodigd die zich in het thema hebben verdiept. Door het exposeren van fotografie en of diverse kunstvormen hopen we ook een andere doelgroep als bezoekers aan te trekken, waarbij we tevens het IVN en het bezoekerscentrum kunnen promoten. ( Je kunt het ook ,,Kunst in de Vlinder noemen’’). Pieter Verkade, Coördinator werkgroep exposities

Hieruit concludeert IVN dat het beleid van de gemeente erop gericht is om beschermwaardige bomen te behouden, waar IVN Alphen aan den Rijn het volmondig mee eens is. nummer 1 – 2015

- 13 -

Bont Allerlei

IVN afdeling Alphen aan den Rijn

speelmogelijkheden kunt inrichten. Als altijd kun je ook deze expositie gratis bekijken tijdens de openingsuren van het Bezoekerscentrum.

Van het Stichtingsbestuur 2014 was een zeer geslaagd jaar voor het Bezoekerscentrum. Ons eerste lustrumjaar kende in ieder seizoen wel een hoogtepunt. Ons winterseizoen werd opgefleurd door een gezellig en gevarieerd Groene Hart Café - met medewerking van VERhaler Arjen Siebel en onze ,,jeugdkoningin’’ Gerda Bonninga . Met Pasen vierden we het verjaardagsfeest van de IVN-jeugdgroepen, met een heus eierfestival. Vlak voor de grote vakantie werden we verrast doordat buitenschoolse opvang de PaddenPoel het prestigieuze Groene Kinderopvang certificaat in de wacht sleepte.

Kom onze tuinmensen helpen !

En tenslotte het Herfstevenement, dat we samen met de Kinderboerderij organiseerden. Waarbij we ook het amfitheater officieel in gebruik konden nemen. Het amfitheater is als instructie-, ontmoetings- en belevingsplek een echte aanwinst voor onze natuurtuin. Al met al hebben we mede door de uitstekend bezochte herfstmarkt royaal meer bezoekers mogen ontvangen dan in voorgaande jaren. En ook 2015 gaan we weer volop aan de slag om de natuur en het landschap van het veenweidengebied in en om het Bezoekerscentrum met volle teugen te beleven. We vernieuwen de apparatuur in de vergaderruimte en een deel van onze vaste exposities wordt weer bij de tijd gebracht. En niet in de laatste plaats besteden we aandacht aan het bijscholen van onze gastvrouwen en –heren. Kortom, samen met IVN en BSO de Paddenpoel maken we van 2015 weer een gezond groen jaar.

Onze tuinploeg is druk bezig om van onze natuurtuin een plek te maken waar ons motto ,,goed voor je groene hart’’ elk seizoen te beleven is. Maar onze tuinmensen zijn nog lang niet klaar. Op zaterdag 14 maart gaan ze in het kader van NL DOET verder om van de tuin bij 'de vlinder' een echte beleef- en natuurtuin te laten worden. Ook iets voor jou? Meld je dan aan via www.nldoet.nl De postcode van deze klus is 2403NC.

Natuurlijk, met de groeten van Bas Wienbelt, [email protected]. Nieuwe wisselexpositie “Groen doet goed ”

Alphen ziet groen. Dat is net als vorig jaar ook het motto van onze wisselexposities in 2015. Onze eerste wisselexpositie van dit jaar, ,,Groen doet goed’’, laat ons kennis maken met de waarde van groen in onze omgeving. Thuis, op straat en in plantsoenen of rondom scholen. Ook in deze expositie laten we nieuwe manieren en ideeën zien om te genieten van het groen dat Alphen te bieden heeft. Zoals: hoe je zelf thuis groenten en kruiden kunt kweken, hoe je plezier kunt hebben van een plantsoentje in je wijk of hoe je een schoolplein met minder tegels heel anders en met veel meer nummer 1 – 2015

IVN en KNNV samen op weg De besturen van IVN, Instituut voor natuureducatie en duurzaamheid, en KNNV, Vereniging voor Veldbiologie, hebben de intentie uitgesproken samen op weg te gaan naar een nieuwe organisatie. Daarmee zetten zij een volgende stap in de samenwerking. Hoe de nieuwe organisatie eruit gaat zien is nog niet bekend. IVN en KNNV hebben gemeen dat zij met een grote achterban van vrijwilligers de natuur dichtbij mensen brengen. Daarin gaan zij de krachten bundelen. De natuurkennis van de KNNV en de educatie en beleving van IVN verrijken elkaar. Het samengaan van beide organisaties moet leiden tot een toekomstbestendige natuurorganisatie op het terrein van natuurstudie en natuureducatie, aldus IVN en KNNV.

- 14 -

Bont Allerlei

IVN afdeling Alphen aan den Rijn

Wisenten in het Kraansvlak

wel Europese bizon genoemd, is een verre verwant van ons normale rund. Met zijn slankere bouw, hoge rug, korte horens en kastanjebruine vacht lijkt het indrukwekkende dier zo weggelopen uit een oude western.

Peter Maris De wind snijdt door het open duin en ik voel hoe de kou ons land in blaast. Ik trek de kraag van mijn jas omhoog, terwijl ik de boswachter op zijn hielen volg. Het Kraans-vlak is een gebied met beperkte toegang, maar onder begeleiding mag je overal komen. Zonder de ballast van een zware camera, houdt de boswachter stevig de pas erin. De sneeuw kraakt onder mijn voeten als we afdalen in een duinpan en gelukkig wat luwte vinden. ,,Nog een paar heuvels en dan zouden we hen moeten zien’’, vertelt de boswachter enthousiast. En als ik daadwerkelijk bovenaan de heuvel kom, zie ik een aantal bruine kolossen in het besneeuwde duinlandschap staan. We blijven op de duintop wachten, zodat de wisenten kunnen wennen aan de tweepotige verschijning die afsteekt tegen de horizon.

Op zoek naar wisenten in het duingebied het Kraansvlak

Naast bast van kardinaalsmuts en eikels, staat er bij wisenten veel gras op het menu. De dieren hebben daarom halfopen bos en struweel nodig om aan hun voedsel te komen. Deels creëren zij dit zelf door gesloten duindoornstruweel open te breken om bij lekkere hapjes te komen. Andere dieren profiteren weer van dit sloopgedrag omdat jonge planten hierdoor meer kans krijgen. Omdat wisenten graag op zijn tijd een zandbad nemen, maken zij open zandige plekken in het landschap. Hierdoor krijgt meteen de duindynamiek een zetje in de rug. Het is een apart gezicht om wisenten in de duinen te zien lopen. Ooit bevolkten hun voorouders heel Europa, maar honderd jaar geleden is de laatste wilde wisent verdwenen, net zoals de oeros en de tarpan. Laatstgenoemde soorten zijn net als de wisent weer teruggefokt via dieren in gevangenschap en overal in Europese natuurgebieden uitgezet. In het Kraansvlak, een van oudsher voor het publiek afgesloten duinterrein nabij de Kennemerduinen, leven sinds 24 april 2007 wisenten. PWN, Stichting Duinbehoud, ARK, FREE Nature en Stichting Kritisch Bosbeheer zijn hier een project gestart om het gedrag van wisenten te beoordelen en te bekijken wat hun invloed is op het landschap. Vanuit deze opgedane praktijkervaringen is er besloten om vanaf maart zes tot acht wisenten te laten grazen op de Veluwe bij Harskamp. De wisenten lijken dus een rooskleurige toekomst tegemoet te gaan in ons land!

Oog in oog met imposante wisent

Wanneer de boswachter aangeeft dat het kan, daal ik een stukje af om op ooghoogte te komen met de dieren. Met een schofthoogte van 1,8 meter kun je de wisent onmogelijk over het hoofd zien. Een stier heeft meestal een gewicht van ongeveer 840 kilo en koeien wegen rond de 540 kilo. Zij zijn net iets kleiner dan de mannetjes. Met een lengte van bijna 3 meter zijn de runderen uit de kluiten gewassen en niet voor niets de grootste landzoogdieren van Europa! De wisent, ook nummer 1 – 2015

- 15 -

Bont Allerlei

IVN afdeling Alphen aan den Rijn

Agenda van Activiteiten Data van activiteiten onder voorbehoud. Telefonische informatie vooraf gewenst

Datum Vanaf Januari di 3 maart

Tijd wo,za,zo 14.0016.30 20.0022.00

za 7 maart

09.3014.00

za 7 maart

09.(30)14.30

zo 8 maart

14.0015.45

za 14 maart

09.1511.45

zo 15 maart

14.0015.30

wo 18 maart za 21 maart

hele dag

zo 22 maart

08.0017.00

ma 23 maart

Zie uitnodiging

di 24 maart

20.0022.00

za 28 maart

11.0013.30

di 31 maart

20.0022.00

ma 6 april

10.0012.00

wo 8 april

n.n.b.

za 11 april

09.1511.45

zo 12 april

14.0015.45

09.3015.00

nummer 1 – 2015

Soort activiteit Onderwerp activiteit Tentoonstelling Mens, milieu en maatschappij Info Pieter Verkade Plaats De Vlinder, Bruins Slotsingel 15, Alphen Presentatie en Het privéleven van vogels en Workshop workshop Nestmateriaalhouder maken Info Loes Leeuwenburg Aanmelden [email protected] Plaats De Vlinder, Bruins Slotsingel 15, Alphen Natuurbeheer Rietveld open houden t.b.v. vogels Info/aanmelden Peter Benes, per keer aanmelden Plaats Zaans Rietveld, Rietveldsepad, Alphen Natuurbeheer Vrijwillig Landschapsbeheer Info/aanmelden H.J. Habermehl/Wim Dieho Plaats Wisselend, per keer informatie Jeugd (4-8 jaar) Vlinders: Hoe wordt je uitvinder? Info Gerda Bonninga Aanmelden [email protected] Plaats De Vlinder, Bruins Slotsingel 15, Alphen Jeugd (8-12 jaar) Fladderaars: naar de (kinder)boerderij Info Gerda Bonninga Plaats De Vlinder, Bruins Slotsingel 15, Alphen Natuurbeleving Stiltewandeling met na afloop thee/napraten Info Grada Hooijmans Start De Vlinder, Bruins Slotsingel 15, Alphen De Vlinder Gesloten i.v.m. gebruik als stemlokaal Evenement Info Aanmelden Plaats Vogelactiviteit Info/aanmelden Start Bijeenkomst Info Plaats Presentatie Info Aanmelden Plaats Wandelexcursie Info Start Workshop Info Aanmelden Plaats Vogelactiviteit Info Start Bijeenkomst Info Plaats Jeugd (8-12 jaar) Info Plaats Jeugd (4-8 jaar) Info Aanmelden Plaats

NL DOET Tuin opknappen J.J. Hendrickx 0172533296 www.nldoet.nl De Vlinder, Bruins Slotsingel 15, Alphen Verrassingsexcursie [email protected] P-plaats Golfclub, Kromme Aarweg 5, Alphen Algemene Ledenvergadering + presentatie Grada Hooijmans De Vlinder, Bruins Slotsingel 15, Alphen Eet smakelijk uit je achtertuin Loes Leeuwenburg [email protected] De Vlinder, Bruins Slotsingel 15, Alphen Nieuw leven op het Heempad Hans van Dam De Veenmol, Zwartepad (naast spoor) Boskoop Zaaien voor een goede oogst Loes Leeuwenburg [email protected] De Vlinder, Bruins Slotsingel 15, Alphen Vogelexcursie Zaanse Rietveld Dick Warmerdam P-plaats Rietveldsepad, Alphen, bij tunnel N11 Coördinatorenvergadering Grada Hooijmans De Vlinder, Bruins Slotsingel 15, Alphen Fladderaars: naar de (kinder)boerderij Gerda Bonninga De Vlinder, Bruins Slotsingel 15, Alphen Vlinders Schatzoeken Gerda Bonninga [email protected] De Vlinder, Bruins Slotsingel 15, Alphen

- 16 -

Informatie/bijzonderheden 0172-445249

0172 445246 Kosten: leden/donateurs € 4, niet-leden € 6,[email protected] 06 14891355 postcodegebied 2409 AA Aanmelden alleen 1e keer, 0172 473516 / 0172 415858 2,50 per keer, incl. drinken 06 53403123 s.v.p. per keer aanmelden Aanmelden alleen 1e keer 06 53403123 [email protected] gratis activiteit [email protected]

of [email protected] Zegersloot-Noord, Alphen carpoolen met kostendeling v.a. 19.30 koffie/thee [email protected] 0172 445246 Kosten: leden/donateurs € 4, niet-leden € 6,Gratis activiteit 0172 214775 Aanmelden t/m 24 maart 0172 445246 Kosten: leden/donateurs € 4,niet-leden € 6,-, materiaal € 2,gratis activiteit 0617718203 postcodegebied 2409 AA [email protected] Alleen de 1e keer aanmelden 06 53403123 [email protected] 2,50 per keer, incl. drinken 06 53403123 s.v.p. per keer aanmelden

Bont Allerlei

IVN afdeling Alphen aan den Rijn

Excursie Rondje Kromme Aar gratis activiteit Info Dick Warmerdam 0617718203 Start De Vlinder, Bruins Slotsingel 15, Alphen Kanotocht zo 12.00Kanoroute vanaf boerderij De Vooruitgang * Kanohuur € 5,- p.p. Info 19 april 16.30 Dick Warmerdam 0617718203 Aanmelden [email protected] of aanmelden via 0617718203 Start * Middenachterweg 3, Aarlanderveen Vogelactiviteit zo 08.00Steltlopers in de Hollandse polders Info/aanmelden 19 april 16.00 [email protected] carpoolen met kostendeling Start P-plaats Golfclub, Kromme Aarweg 5, Alphen Presentatie di 20.00Vogels in Boskoop Zie ook excursie 25 april Info 21 april 22.00 Loes Leeuwenburg 0172 445246 Aanmelden [email protected] Kosten: leden/donateurs € 4, Plaats De Veenmol, Zwartepad (naast spoor) Boskoop niet-leden € 6,za 11.00 Excursie Vogels in Boskoop Zie ook presentatie 21 april Info 25 april Loes Leeuwenburg 0172 445246 Start De Veenmol, Zwartepad (naast spoor) Boskoop Excursie is gratis. Excursie Lentekriebels Zwartepad za 11.00gratis activiteit Info 25 april 13.30 Hans van Dam 0172 214775 Start De Veenmol, Zwartepad, Boskoop Natuurbeheer za Natuurtuin Koudekerk i.s.m. Vogelwerkgroep K/H Info/aanmelden ochtend Tineke van Rijn/Bert van der Zwaan 0172 518267/588450 Plaats Koudekerk Activiteiten van Vogelwerkgroep Koudekerk/Hazerswoude vind je op ivn.nl/alphenaandenrijn  Doe mee!  rechterkolom  zo 12 april

14.3016.30

Hans van Dam op zijn praatstoel Hans van Dam, onze vaste medewerker uit Boskoop maar binnen en buiten IVN verantwoordelijk voor nog heel veel meer, liet vorig jaar in Bont Allerlei zijn natuurbeleving van de seizoenen de revue passeren. Voor een vervolg hebben we niet lang hoeven dubben. We zetten Hans gewoon op zijn praatstoel en laten hem zijn gang gaan. Nou ja, niet helemaal, want hij is moeiteloos in staat om in zijn eentje ettelijke pagina’s Bont Allerlei voor zijn rekening te nemen. Stof genoeg! Zo vroeg ik hem om voor dit nummer terug te blikken op excursiejaar 2014 Zwartepad en meer in Boskoop en in Alphen in het Zegerslootgebied. Het resultaat: vier A4tjes, veel te veel om allemaal af te drukken. Vandaar een greep. Te beginnen met Hans’ inleiding: Vrienden van het Heempad Boskoop: ,,2014 was een topjaar!’’ Doelstellingen: meer natuur, meer activiteiten, meer deelnemers en meer samenwerking. Sinds 2010 het Heempad Verlaan Boskoop. Het bleef daar niet bij, ambities gingen verder en de gelegenheid werd geboden. Zo kon er gewerkt worden aan biodiversiteit, bloeiende bermen en groene lijnen in het nieuwe Alphen. Nieuw inzicht in groenbeheer, juiste contacten van gebiedsbeheerders in Alphen aan den Rijn. Elk perceel met een natuurvriendelijke bestemming: 1 ½ km. natuurlijke oevers Snijdelwijk, 2 km. Peppellaan, twee nieuwe natuurkavels, door de gemeente ingezaaid, werden met tientallen soorten aangevuld. Zaden (emmers vol) zijn geplukt en hebben voor het merendeel al een bestemming gekregen. Doel, nog meer soorten, meer kleur en meer kansen voor de zeldzame flora en rode lijst soorten. nummer 1 – 2015

Doelgebied is Snijdelwijk en het Zwarte Pad gebied Boskoop. Maar er is ook al belangstelling van elders, zelfs van bedrijven. Terugblik op 2014. We hebben alle excursies kunnen uitvoeren zonder extreme weersom-standigheden. Met een gemiddelde groepsbezetting van vijftien personen vonden wij dit een topjaar. Ereprijs voor de langst bloeiende Dotterbloem. Een dotterbloem op het Heempad presteerde het om onafgebroken te bloeien van begin oktober 2013 tot eind april 2014. Dat werd tijdens de natuurwandeling tijdens de viering van Koningsdag, op 26 april, beloond met het symbolisch uitreiken van de ereprijs (een plantje van de ereprijs werd in stukjes geknipt en met ‘toespraak’ uitgestrooid over de plant). - 17 -

Bont Allerlei Maar liefst 26 personen genoten van deze prachtige natuurwandeling en van het vroege voorjaar, waarbij ook vogels zich goed lieten horen. Gonzende natuurpracht, zo kunnen we de natuurwandeling van 24 mei omschrijven. Langs het heempad staan tientallen soorten voorjaarsbloemen in bloei en dat levert een diversiteit van bijen, hommels en zweefvliegen op. Benieuwd waren we naar de proef met de ratelaar: we plukten in 2013 een emmer vol zaad in stadswijk Bloemendaal, Gouda en strooiden dat uit in heel het Zwarte Pad gebied. Proef 100 procent geslaagd! Dat geldt ook voor de bolderik waar we ooit met het winnen van zaad van een toevallige plant op braakliggend gebiedjes begonnen zijn. De rode lijst soort is algemeen in ons doelgebied (met dank aan de gemeente). Hetzelfde kunnen we zeggen van korenbloem, klaproos, gele ganzenbloem, wilde peen, moeraslathyrus, grote kaardenbol en dagkoekoeksbloem. Voor 28 juni had ik een thema in gedachten: herken de plant in de naam van uw straat. Leuk bedacht vond ik zelf, vooraf had ik bekeken hoe actueel zo’n thema is, zowel Boskoop als Alphen aan den Rijn tellen elk tenminste zestien straatnamen met een plantennaam. Je zou denken dat je als bewoner van zo’n straat toch wil weten hoe zo’n plant eruit ziet. Mis hoor, het interesseert ze geen koolraap, al zouden ze in de stinkzwamstraat wonen. Handjevol mensen, ons eigen kluppie plus twee, toevallig was de pers ons deze keer ook niet goed gezind. Ik ga de uitdaging nog een keer aan.

IVN afdeling Alphen aan den Rijn natuurwandeling. Zelden zo’n mooie, betekenisvolle natuurwandeling gehad. We gaan kijken of we dit met hetzelfde thema ook dit jaar interactief kunnen invullen, misschien ook met andere thema’s, zoals eetbare planten. Tot slot. Deze bloemlezing uit een jaar lang met Hans op stap is illustratief voor zijn enthousiasme en inspireert vast om ook eens met hem mee te gaan. Zie hiervoor de Agenda van Activiteiten elders in dit nummer.

Help wilde bijen! Kom monitoren… Hans Krüse en nog een aantal andere enthousiaste mensen nemen dit jaar het beheer van het rugstreeppaddeneiland aan de rand van Kerk en Zanen over van de gemeente. Dit zal gebeuren onder de vlag van IVN. Het beheer gaat afgestemd worden op insecten zoals wilde bijen, hommels, libellen, vlinders, enzovoorts.

Hartverwarmende natuurwandeling.Voor woensdag 2 juli werd medewerking gevraagd door BC De Veenweiden voor een wandeling langs de Kromme Aar. Doel om een groep ex-hartpatiënten, die als therapie een sportvereniging vormen, te begeleiden. Mensen die allen in verlengtijd leven, dankzij een tijdige medisch geslaagde ingreep. Zelden heb ik zo’n enthousiaste en ontspannen groep gehad. Hoewel ik geen kenner ben van dit gebied (voor 2010 was ik er weleens per fiets doorheen gereden) volgde ik het spoor van collega gids Jan Kuijt. De angst om het aan mijn hart te krijgen is een stuk minder geworden, dit zijn de tachtigers van de toekomst. Natuur Apotheek op het Heempad. Dat was het thema voor de wandeling van 26 juli. In de publicaties werden een reeks kwalen genoemd waarvoor planten met helende eigenschappen bestaan, die te vinden zijn in het Zwarte Pad gebied. Thema’s worden doorgaans goed voorbereid, waarbij verzamelde informatie voor een groot deel in het hoofd van de gids wordt gepropt. Dat was anders met de Natuurapotheek. Rond het heempad bleken ruim honderd soorten te staan met elk meerdere eigenschappen. Dat leverde zeven velletjes tekst op. Dat dit thema leeft bleek uit de opkomst van 21 personen, met veel vragen. En dus liepen de gidsen Jenny Heemskerk en Hans van Dam elk met een papierhouder rond. Dat werd zoeken naar telkens een van de planten met bijpassende werking op een van de zeven vellen, nogal frustrerend . Totdat iemand van de groep voorstelde om de blaadjes van elkaar te halen en mee te zoeken. Er ontstond spontaan een interactieve nummer 1 – 2015

De rosse metselbij (Osmia bicornis; vroeger Osmia rufa) is in Nederland en België de meestvoorkomende soort uit het geslacht van de metselbijen (Wikipedia)

Om vast te stellen of dit effect heeft, is monitoring noodzakelijk. Daarom willen we zoveel mogelijk insecten, vooral wilde bijen, in beeld brengen. We gaan dit doen door minimaal drie maal per jaar in het gebiedje op zoek te gaan naar wilde bijen. We zullen de bijen determineren met behulp van een zoekkaart en een app. Deze kaart en app bevatten veertig belangrijke soorten wilde bijen en is goed toegankelijk voor beginners. Daarnaast kijken we ook naar libellen en vlinders. We zijn op zoek naar mensen die mee willen helpen met het monitoren. Wil je meer weten, neem dan contact op met Jordan Blaauw via mail [email protected] of mobiel 0627075622. - 18 -

Bont Allerlei

IVN afdeling Alphen aan den Rijn

Vogelaarsjacht op witkruintapuit en Afrikaanse woestijngrasmus Jan Uitzetter

De witkruintapuit en de woestijngrasmus, de vogels waarover in deze regio onder vogelaars landelijk zo’n grote ophef ontstond, komen beide voor in Noord-Afrika. Stef: ,,Heel apart is het dat ze allebei in Nederland in geografisch zo dicht bij elkaar gelegen gebieden zijn terechtgekomen. Je zou bijna denken dat ze hier naar toe zijn meegenomen. Grote vraag is dan natuurlijk, hoe dan?’’ Die vraag hield weken eerder ook Adri de Groot bezig bij zijn waarneming van de witkruintapuit in Oegstgeest. ,,Een witkruintapuit in Oegstgeest! Hoe komt dat diertje hier? Is het een ontsnapte volièrevogel of heeft de vogel een lange reis uit de Afrikaanse woestijnen achter de rug? Waarschijnlijk zal niemand dat ooit weten.’’

Het noorden van Zuid-Holland was eind vorig jaar een paradijs voor vogelaars die uit zijn op bijzondere vogelwaarnemingen en bereid zijn om grote afstanden af te leggen om die bijzondere vogels te vereeuwigen; in vogelkringen twitchers genoemd. Zij konden hun hart ophalen in Oegstgeest en Alphen aan den Rijn. In beide plaatsen dook een Afrikaans vogeltje op dat nog nooit eerder was waargenomen in noordwest Europa. Als eerste meldde zich in Oegstgeest de witkruintapuit. Daarna pakte Alphen uit met de Afrikaanse woestijngrasmus. Een dikke duizend vogelspotters, gewapend met telescopen en/of camera’s met grote teletoeters verdrongen zich op de plekken waar de vogeltjes werden waargenomen.

Op zoek naar de Afrikaanse woestijngrasmus foto Fred Klootwijk

Het is een vraag die Stef ook uit anderen hoofde bezighoudt. Hij is regiomoderator voor waarneming.nl, onderdeel van de Stichting Natuurinformatie. ,,Als er een bijzondere vogel wordt gezien in dit gebied, ga ik daarover alles doornemen met de waarnemer. Wat heb je gezien? Heb je foto’s? Was er iemand bij?’’ Dat dan vooral als het gaat om mensen die Stef niet kent als geoefend waarnemer. ,,Hier in de regio ken ik die wel, als die komen met een bepaalde melding hoef je daaraan eigenlijk niet te twijfelen.’’

Witkruintapuit foto Adri de Groot

We lazen met stijgende verbazing en ook met veel plezier op internet de Vogeldagboeken van Adri de Groot over beide waarnemingen en verstonden ons er verder over met Stef Strik. Laatstgenoemde kennen we als voorzitter van de Vogelwerkgroep van IVN Alphen aan den Rijn. Adri zou eigenlijk ieder natuurliefhebber in deze regio moeten kennen van zijn Vogeldagboek waarop je je gratis kunt abonneren. Enkele malen per week krijg je dan per e-mail een bericht met daarin prachtige foto’s van zijn actuele waarnemingen in een gebied ruwweg begrensd door Nieuwkoop, het Rijnmondgebied en de Noordzeekust. Vogels staan daarin centraal, maar ook de flora ontsnapt niet aan zijn aandacht. (Aanmelden via www. vogeldagboek.nl).

nummer 1 – 2015

Blijkens de eigen website wil waarneming.nl iedereen in staat stellen om natuurwaarnemingen op te slaan en te delen via internet, om zo de natuurrijkdom van Nederland en de wereld vast te leggen voor nu en voor de toekomst. Waarneming.nl werkt hiertoe samen met duizenden vrijwilligers, zowel rechtstreeks als via meer dan driehonderd regionale en landelijke werkgroepen. Waarneming.nl verzamelt en toont gegevens maar interpreteert deze niet. Dat is een taak voor andere organisaties, zoals de PGO's (Particuliere Gegevensbeherende Organisatie). Waarneming.nl streeft naar samenwerking met alle onderzoekende organisaties. Alle bijzondere vogelwaarnemingen komen uiteindelijk terecht bij de Commissie Dwaalgasten Nederlandse Avifauna (CDNA). De CDNA doet haar werk in gezamenlijke opdracht van de Dutch Birding Association en de Nederlandse Ornithologische Unie. De CDNA stelt zich, zo blijkt uit de website www.dutchavifauna.nl, tot doel het verzamelen, beoordelen en archiveren van gevallen van

- 19 -

Bont Allerlei zeldzame vogelsoorten en vogelondersoorten in Nederland. Hierbij worden in principe die soorten ‘zeldzaam’ geacht die in de afgelopen dertig jaar gemiddeld minder dan tweemaal per jaar in Nederland zijn waargenomen. Stef: ,,Die commissie van topvogelaars probeert aan de hand van strikte criteria te bepalen of het aannemelijk is dat het vogeltje hier is gekomen op eigen kracht. Zo ja, dan wordt het officieel bestempeld als dwaalgast, zo nee dan wordt het gezien als een ontsnapte kooivogel of zoiets.’’ Stef voegt eraan toe: ,,Maar wat maakt dat eigenlijk uit. Voor ons als vogelwerkgroep Alphen was de woestijngrasmus een leuke bijkomstigheid bij ons tienjarig bestaan in januari en aan beide soorten hebben heel veel vogelaars uit het hele land heel veel plezier beleefd. Dwaalgast of niet.’’

Woestijngrasmus in Alphense polders Stef Strik over de in Alphen opgedoken Afrikaanse woestijngrasmus. ,,Het vogeltje werd ontdekt door een provinciale muskusrattenvanger en vogelliefhebber die toen hij het vogeltje niet kon thuisbrengen contact zocht met Adri de Groot. Die stelde vast dat het ging om de woestijngrasmus. Ter bescherming van het vogeltje hield Adri de waarneming dagenlang geheim en hij publiceerde er pas over toen hij dacht dat het vogeltje toch wel verdwenen zou zijn.’’

IVN afdeling Alphen aan den Rijn Een nieuwsgierige vogelaar ging toch nog eens kijken, zag het vogeltje en toen barstte de storm los. ,,Achthonderd zo werd gezegd, ik denk zelf meer dan duizend vogelaars zaten achter de woestijngrasmus aan. Onder hen ook ikzelf. Als er zo dichtbij iets bijzonders is te zien, moet ik daar wel bij zijn. Als er zoals een jaar eerder een sperweruil opduikt in Zwolle, ga ik daar alleen maar kijken als ik toch toevallig om andere redenen in de buurt moet zijn. Anders niet, ik ben geen twitcher.’’ Aan de jacht op het vogeltje kwam overigens een abrupt einde. ,,Nadat eerder in Ter Aar al een geval van vogelgriep was vastgesteld, gebeurde dat ook in Zoeterwoude-Dorp. De mensen van zuivelboederij Landlust die tot dan vrije toegang hadden verschaft aan de vogelaars op hun landerijen, vroegen hen dringend om weg te blijven. Waaraan die vogelaars zonder problemen gevolg gaven. Allemaal hadden ze toch hun plaatje al wel, bovendien had Landlust goed voor hen gezorgd door onder andere in een loods op het erf voor een schappelijke prijs koffie te verkopen.’’

Jubileumreis naar Estland In 2015 bestaat de Vogelwerkgroep Alphen aan den Rijn 10 jaar. Om dat op een bijzondere manier te vieren organiseert de VWG een jubileumreis. De bestemming die gekozen is ligt in het noordoosten van Europa, is zeer dun bevolkt en heeft een groot aantal vogelsoorten. Naast de vele bijzondere vogelsoorten is het land tevens bekend om zijn grote aantal dagvlinders en fauna zoals lynx, wolf en beer. • Waar?: Estland • Wanneer?: Van 23 t/m 31 mei 2015 • Maximaal aantal deelnemers: 18 • Reisbegeleiding: Stef Strik • Prijs: € 800,- (excl. persoonlijke uitgaven)

De boerenzwaluw: nationale vogel Estland

Afrikaanse woestijngrasmus foto Adri de Groot

nummer 1 – 2015

Tijdens de reis bezoeken we een aantal gebieden met ieder hun eigen biotoop. Om onze kansen op het zien van bijzondere soorten te vergroten maken we gebruik van een lokale vogelaar. Heb je ook zin om een unieke reis te maken naar een nog onbekend land met gevarieerde natuur, schrijf je dan nu snel in. Er zijn al enkele aanmeldingen. Vol is vol! Aanmelden kan via [email protected] - 20 -

Bont Allerlei

IVN afdeling Alphen aan den Rijn

Ledenoverzicht Overleden: Dhr. G. van Veen Tot onze spijt hebben onze vereniging verlaten: Dhr. R. Schipper Mw. J. Schipper Dhr. H. Gerritsma Mw. M van Amerom Dhr. R van Dijk Mw. L. Dobbe Mw. I. Griffioen Dhr. C. Borsboom

lid huisgenootlid donateur lid lid lid lid donateur

per 31/12/2014 per 31/12/2014 per 31/12/2014 per 31/12/2014 per 31/12/2014 per 31/12/2014 per 31/12/2014 per 31/12/2014

Omgezet van lid naar donateur: Dhr. W. Hoogendoorn MW. M van der Nagel

per 31/12/2014 per 31/12/2014

Omgezet van donateur naar lid: Mw. A. Ooms

per0 2/01/2015

gidsencursus

per 02/01/2015 per 02/01/2015 per 02/01/2015 per 02/01/2015 per 02/01/2015 per 02/01/2015 per 02/01/2015 per 02/01/2015 per 02/01/2015 per 02/01/2015 per 02/01/2015 per 22/10/2014 per 20/01/2015

gidsencursus gidsencursus gidsencursus gidsencursus gidsencursus gidsencursus gidsencursus gidsencursus gidsencursus

We heten van harte welkom: Mw. P. Flikweert Dhr. G. Been Dhr. A. Geeve Dhr. N. Verhoog Mw. T. Hoetink Mw. I. Romkes Mw. L. Bos Mw. L. van de Wege Dhr. H. van Diggelen Dhr. R. Visser Dhr. W. van der Sluis Mw. L. van den Burg Dhr. M. van Roessel

lid lid lid lid lid lid lid lid lid lid huisgenootlid lid landelijk lid landelijk

Aantal leden Aantal huisgenootleden Aantal donateurs Totaal

228 32 36 296

Wijziging in je e-mailadres, telefoonnummer of huisadres? Geef het door aan de ledenadministratie via ledenadmin@ivn-alphenaanrijn of 0172 515553

Leden werven leden

Jeugd zoekt begeleiders

Een jubileum is niet alleen een mooie gelegenheid tot reflectie en om feest te vieren. Met een kroonjaar kun je ook de boer op om nieuwe leden te werven. Wie kun je dan als wervers beter hebben dan je eigen leden/huisgenootleden/donateurs? Zij immers kennen beter dan wie ook de zegeningen verbonden aan een lidmaatschap. Vandaar bij deze de oproep aan al onze leden/huisgenootleden/donateurs om eens rond te kijken in de eigen familie- en kennissenkring. Meer leden betekent meer inkomsten en dat betekent dat IVN Alphen aan den Rijn nog beter zijn idealen kan uitdragen. Ten faveure van de natuur direct om ons heen, dus vooral ten faveure van onszelf.

,,Er is zoveel belangstelling voor de jeugdgroep de Vlinders, dat wij nu kinderen moeten teleurstellen. En dat is iets wat wij niet willen. Het liefst beginnen wij met een tweede groep die op de 4e zondag van de maand plaats zal hebben. Daar hebben wij nieuwe begeleiders voor nodig en liefst ook iemand die de kar trekt op deze zondag.’’ Laat de natuurkinderen niet in de steek, geef je op: [email protected] of bel met Gerda Bonninga 06 - 53403123 Wij zoeken begeleiders met hart voor de natuur en liefde voor de kinderen. Wij zoeken geen gidsen, maar wel mensen, die het leuk vinden om met kinderen de natuur te beleven en te ontdekken.

nummer 1 – 2015

- 21 -

Bont Allerlei

IVN afdeling Alphen aan den Rijn

Het natuurgevoel van… Bert van der Zwaan Wat is je favoriete natuurplek in Alphen en omgeving en waarom? Mijn favoriete natuurplek is het Bentwoud, omdat je daar heerlijk lange wandelingen kunt maken. Ook de Kruiskade hoort tot mijn favoriete natuurplekken, omdat ik daar landschapsonderhoud doe: zoals knotten, paden maaien in de zomer, zeisen in de winter en baggeren met de beugel. Last, but not least: De Natuurtuin in Koudekerk aan den Rijn. Als trouwe lezer van de Bonte Allerlei zal u dit niet zijn ontgaan.

Heb je tips of wil je dingen noemen die nog zouden kunnen gebeuren? Mijn hoop is een betere communicatie tussen de Gemeente en het Hoogheemraadschap, zodat niet lukraak allerlei werkzaamheden in de natuurtuin worden verricht. Bart van Loon weet hier alles van. Van welke IVN’er wil jij het natuurgevoel weten? Margriet van der Nagel. Zij heeft kortgeleden afscheid genomen van de Natuurtuin. Na vele, vele jaren van inzet, gaat zij nu iets anders binnen het IVN doen. Margriet is zo’n stille kracht, die door haar bescheidenheid niet opvalt, maar wel veel werk heeft verricht. Daarvoor ben ik haar heel dankbaar.

Tuinieren met hart voor dieren Tekst Caroline Piek Fotografie Leo Piek Of je nou een grote villatuin of alleen een klein balkonnetje hebt; natuurvriendelijk tuinieren kan altijd. Tuinliefhebbers vertellen alles over hun eigen groene paradijsje en geven seizoensgebonden tips en trucs zodat je direct zelf aan de slag kunt! In gesprek met Ingrid Piek over haar weelderige stadstuin van 100 vierkante meter in Den Haag. Hoe zou jij jouw tuin omschrijven? Wat is je favoriete activiteit in de natuur en waarom? Actief bezig zijn met landschapsonderhoud/ natuurtuinbeheer. Het is lekker fysiek bezig zijn en een beetje de natuur sturen, zodat andere mensen ook in staat zijn om ervan te genieten. Wat is je favoriete plant of dier en waarom? Eigenlijk heb ik geen echte voorkeur. De ene keer vind ik dit leuk en de andere keer weer iets anders. Dat hangt ook van het seizoen af. Als je dan toch een naam wilt hebben: daslook, omdat het massaal in de Natuurtuin voorkomt, maar ook bijen en vlinders hebben mijn interesse. De grote bonte specht, omdat hij zo lekker de nestkasten kan slopen. Wat is de laatste IVN-activiteit waaraan je hebt deelgenomen en wanneer? Bijna wekelijks ben ik in de Natuurtuin te vinden. nummer 1 – 2015

Een tuin die het hele jaar door interessant is om naar te kijken. Tijdens elk seizoen staat er wel iets in bloei. Struiken en bomen dragen in het najaar bessen of mooie verkleurende bladeren. Ik heb ook twee kleine vijvertjes die geliefd zijn bij kikkers. Op welke manier heb je een natuurvriendelijke tuin gecreëerd? Bij de keuze van de beplanting heb ik gekeken wat bepaalde soorten te bieden hebben aan het dierenleven in de tuin. Vogels zijn gek op zaden en eten bessen van taxus, mei- en vuurdoorn. De bloemen van verbena, margriet en rudbeckia trekken veel vlinders aan. In een vergeten hoekje van de tuin heb ik wat brandnetels geplaatst. Vlinders hebben dit onkruid nodig om hun eitjes op af te zetten. Zonder rupsen in de tuin, geen vlinders! Wil je voorkomen dat de wortels van brandnetels gaan woekeren, kweek de plant dan in een pot of emmer. - 22 -

Bont Allerlei

IVN afdeling Alphen aan den Rijn Dit is het begin van een nieuwe rubriek waarbij Caroline Piek telkens een IVN’er met zijn of haar natuurtuin aan ons voorstelt. Wil je ook je kennis en ervaring over het houden van een natuurtuin delen? Laat het ons weten: [email protected].

Welke dieren kom je in jouw tuin tegen? Vleermuizen, puttertjes, gele kwikstaarten, bonte spechten, roodborstjes, heggemussen, lijsters, koperwieken, staartmezen, vlinders, libellen en zelfs een keer een torenvalk!

Samen op vakantie in de natuur Houd je van kamperen? Van reizen? En van de natuur? Het aantrekkelijke reis- en kampeerprogramma van KNNV staat open voor IVN’ers. Samen op excursie, maar ook met alle ruimte om zelf dingen te ondernemen. Het kan!

Heb je weleens een bijzondere of leuke ervaring in de tuin gehad? Ik ben weken op zoek geweest naar het mogelijke legsel van een eend. Ik vond toen een nestje met dertien eieren onder de haag en op een ochtend stond de moeder met negen pulletjes voor mijn keukendeur. Om voldoende voedsel te kunnen vinden, moeten de eenden wel de tuin uit. Ik moest hen een handje helpen en heb de hele familie met een stuk karton naar de dichtstbijzijnde sloot begeleid. Hoe kan je het best een natuurvriendelijke tuin onderhouden in de winter? Vroeger was het gebruikelijk om de tuin winterklaar te maken, maar dat gebeurt nu gelukkig minder vaak. Ik knip vaste planten pas in het voorjaar terug. Tussen de stengels blijven ‘s winters afgevallen bladeren en eventuele sneeuw liggen. Door deze isolerende laag is de plant beschermd tegen vorst. Afgevallen bladeren laat ik zo veel mogelijk in de borders liggen. In deze strooisellaag overwinteren allerlei insecten die in het voorjaar nuttig zijn voor de tuin. Heb je nog tips voor mensen die ook natuurvriendelijk willen tuinieren? Ga voor jezelf eerst eens na wat je wilt bereiken en bekijk dan hoe de tuin eruit ziet. Vaak kost het maar weinig moeite om de tuin aan te passen. Het scheelt veel onderhoud als je planten kiest die op hun plek blijven en niet woekeren. Koop ook geen heesters of bomen die na een paar jaar veel te groot worden voor de beschikbare plek. Bedenk welke dieren je wilt lokken en welke planten daarvoor nodig zijn. Houdt hierbij wel rekening met jouw directe leefomgeving. Ben je bijvoorbeeld ingeklemd door betegelde tuinen, dan is er weinig kans dat je straks een egeltje in je tuin ziet rondscharrelen. Dieren die niet in de buurt leven, kun je ook niet lokken. nummer 1 – 2015

Vind je het leuk om met andere mensen op excursie te gaan? Overweeg dan eens mee te gaan met een kampeervakantie, georganiseerd door een aantal enthousiaste leden van de KNNV. Je kiest voor een vakantie in een mooi natuurgebied in Europa en kampeert in een tent, caravan, camper of verblijft in een huisje of appartement in de buurt van de camping. Ieder jaar zijn er ongeveer vijftien bestemmingen. Variërend van een paar dagen tot twee weken. In Nederland, Frankrijk of elders in Europa. Altijd in een schitterend gebied. Je reist er zelf heen en zorgt voor je eigen eten en drinken. Met iedere dag de mogelijkheid mee te gaan met een (deel van de) groep en te kiezen uit een van de wandel- of fietsexcursies in de omgeving. Je kunt je wensen voor het programma ‘s avonds bij de gezamenlijke koffie of chocolademelk kenbaar maken. Kijk eens op www.knnv.nl/kampeervakanties. Daar zijn ook de e-mailadressen en telefoonnummers te vinden waar je met vragen terecht kunt. Je kunt ook kiezen voor een hotelreis. De Algemene Reiscommissie (ARC) van KNNV organiseert reizen naar prachtige natuurbestemmingen wereldwijd. Het vervoer naar en op de plaats van bestemming is geregeld. Je maakt – als je wilt – samen excursies in de omgeving van het verblijf of reist door een land. Er is altijd een KNNV reisleider en als dat nodig is een goede plaatselijke gids. De meeste reizen gaan naar plaatsen binnen Europa, maar er zijn ook altijd enkele reizen binnen Nederland en buiten Europa. Alle reizen zijn volledig inclusief. De ARC van KNNV doet niet aan ‘prijzen vanaf’. Voor het reisprogramma kun je terecht op: www.knnv.nl/arc.

- 23 -

Bont Allerlei

Bloeiende bermen en graslanden Jolanda Zwaan Omdat ik wat vroeg ben voor mijn afspraak met Peter Westgeest wacht ik nog even in de hal van het stadhuis waar ik de bedrijvigheid kan observeren. Gehaast komt Peter binnenlopen, geeft mij een hand en zegt: ,,Ik kom zo bij je, ik moet nog even iets kopiëren.” Peter Westgeest is adviseur Participatie van de gemeente Alphen aan den Rijn. Wat de functie precies inhoudt? ,,Een drive voor participatie gedurende de laatste jaren zijn duurzaamheidsthema's. Zoals stadslandbouw, invulling geven aan braakliggende terreinen. Wij richten ons op biodiversiteit en kleinschalig groen in de wijk. Ook hebben wij een adviserende rol in integraal beheer. We willen dit beleid bevorderen om de inzet van particulieren, burgers, kwekers en natuurverenigingen van de grond te trekken.’’

IVN afdeling Alphen aan den Rijn ijsclub Boskoop aan de Otweg. Wij geven een bloemenmengsel dat de mensen zelf kunnen inzaaien in bermen en stukjes grond. Daarbij betrekken we dan ook een Boskoopse leverancier die één- of meerjarig veldbloemmengsels kan leveren; een mengsel passend bij de omgeving. Daarmee stimuleer je de plaatselijke economie. Ook is het van belang dat bloeiende bermen linten vormen tussen groene gebieden, zodat insecten, vogels en kleine zoogdieren, zoals egels, voldoende ruimte hebben om te schuilen, te nestelen en voedsel te zoeken.” Plotseling begint er, tijdens ons gesprek, een kat te miauwen, wat nogal merkwaardig is aangezien we in de kantine van het stadhuis zitten. Verder maar met ons gesprek. ,,Hoewel stadslandbouw meestal tijdelijk is, is het belangrijk voor duurzaamheid, de gezondheid van bewoners, het ontmoeten van gelijkgestemden. Maar het is ook belangrijk voor de economie; immers Boskoop is afhankelijk van bestuiving.” Bedoel je soms de tuin van Helco Mulder? ,,Ja, dat is een goed voorbeeld van stadslandbouw, hoewel dit terrein een tijdelijk karakter heeft. Wij hebben Helco ook geholpen met het verwezenlijken van de moestuin. Daarnaast kunnen grondeigenaren tijdelijk ontheffing aanvragen voor de floraen faunawet om het maatschappelijk draagvlak te vergroten.” Maar wat gebeurt er dan als er toch zeldzame planten of dieren op het terrein worden ontdekt? ,,Die worden dan overgezet naar een ander passend gebied. Hans van Dam zorgt bijvoorbeeld voor de overplanting en onttrekt ook zaad aan bestaande planten. Dit is precies de rol van de initiatiefnemer zoals wij die willen zien; Hans van Dam heeft aanvankelijk gebruik mogen maken van de faciliteiten van de gemeente en neemt verder het heft in handen.” En hoe staat het met onderhoud en aanleg van bloeiende bermen en graslanden? ,,Boeren en kwekers worden zoveel mogelijk hierbij betrokken om bermen en braak liggende stukjes grond in te zaaien met bijvoorbeeld een margrietmengsel (dat onder andere bestaat uit akkerhoornbloem, smalle weegbree, sint janskruid) dat zij van ons krijgen aangeleverd. Dit zijn bloemenmengsels passend bij de omgeving en de grondsoort. Uiteraard houden wij er ook rekening mee waar het wordt gezaaid, zodat kwekers niet te maken krijgen met overwaaiend zaad. Daarnaast hanteert de gemeente een maaibeleid; ook Hans van Dam heeft een maaibeleid met de gemeente. De bermen worden gemaaid, het maaisel blijft liggen, waarna het handmatig wordt opgeruimd, in plaats van te vroeg met een klepelmaaier.”

Bloemrijk grasland, foto Elvira Wiersema

Kun je mij enkele bewonersinitiatieven noemen, vraag ik hem. ,,Nou, het terrein van Heineken bijvoorbeeld of de nummer 1 – 2015

Eh..., een klepelmaaier? ,,De plantenresten worden afgezogen maar daarmee ook de zaden. En vaak wordt dit klepelen veel te vroeg gedaan, namelijk voor de zaadafzetting. Het handmatig afvoeren van maaisel draagt uiteindelijk bij aan het verschralen van de berm en je vergroot daarmee de soortenrijkdom. Biodiversiteit is heel belangrijk om zoveel mogelijk verschillende soorten insecten aan te trekken zoals bijen, zweefvliegen en hommels. Bovendien zijn er randvoorwaarden gesteld aan het maaibeleid, rekening houdend met uitzicht en veiligheid.”

- 24 -

Bont Allerlei

IVN afdeling Alphen aan den Rijn

En wie zijn dan de leveranciers van de bloemenmengsels? Peter gaat er eens goed voor zitten. ,,Een netwerk is heel belangrijk, we hebben contact met kwekers uit Boskoop, die leveren een- of meerjarige bloemenmengsels. In Oudewater levert men een standaardmengsel afhankelijk van het gebied, het hele jaar door. Want ook dat is belangrijk, dat bijen bijna het hele jaar door voedsel tot hun beschikking hebben. Je moet niet vergeten dat het economische belang zo'n 750 miljoen bedraagt. Wij hebben bijen nodig voor bestuiving; denk alleen al maar aan de teelt van broccoli en asperges. En wat te denken van de kwekers in Boskoop, ook die zijn gebaat bij bloeiende bermen, graslanden en stadslandbouw. Bijen zorgen voor eenderde van onze voedselvoorraad. Maar ook het maatschappelijk belang is groot, vanwege de natuurbeleving; mensen weer dichter bij de natuur brengen is ons streven”. Op welke manier betrekken jullie particulieren bij het onderhoud van openbaar groen? Enthousiast vertelt Peter verder: ,,Ik juich burgerinitiatieven graag toe. Als iemand een braak stukje grond ziet, kan hij altijd een verzoek indienen om hieraan invulling te geven en de gemeente wil hierbij graag helpen om eventueel spullen te leveren maar altijd in natura, wij geven geen subsidies. Daarbij valt dan te denken aan compost, het leveren van kweekbakken, planten, struiken en zaad; aangezien de gemeente ze voor een lagere prijs kan inkopen. En uiteraard geven wij deskundig advies. Deze hulp is wel eenmalig, daarna moeten mensen het zelf overnemen.” Waar bestaat dat advies dan uit? ,,Wij stimuleren het gebruik van permacultuur.” Ik: ,,Nou, ik heb wel van permafrost gehoord maar wat is dit precies.” Peter: ,,Wij willen op een natuurlijke manier landbouw bedrijven, rekening houdend met natuurlijke processen. Bijvoorbeeld het gebruik van groenbemesting. Groenbemesters zorgen ervoor dat het onkruid minder kans krijgt om te groeien, bovendien zorgt het voor de verbetering van de bodemstructuur. De planten, bijvoorbeeld komkommerkruid of afrikaantjes, zorgen voor organische bemesting en verrijken de grond voor het volgende jaar. Ook gewoon het bladafval laten liggen en de grond niet te vaak spitten; dat zorgt voor verstoring in de bodemflora en fauna.’’ Daarnaast is het gebruik van karton aan te bevelen zegt Peter. ,,Zo kan onkruid minder kans krijgen om op te schieten en aardwormen verteren het.’’ Ik: ,,Oh, volgens mij is deze methode gebruikt in de moestuin van de buitenschoolse opvang bij de Vlinder.’’ ,,Dat klopt, wij hebben Gerda Bonninga geadviseerd hoe je permacultuur het beste kan toepassen. De kweekbakken hebben wij ook aangeleverd.”

,,Momenteel wordt bij de ‘s Molenaarsweg op een braakliggend terrein geëxperimenteerd met de aanplant van wilgen om vroegvliegende bijen van voedsel te voorzien. Ook voor imkers een interessante locatie. Zonnebloemen worden ingezaaid om zoveel mogelijk zweefvliegen, bijen en hommels aan te trekken. Nog een weetje: lokale honing uit de streek is een goed middel tegen hooikoorts want daar zitten pollen in die in die streek voorkomen; zo treedt langzaamaan gewenning op. Bovendien heeft het ook een antibacteriële werking.” Hij besluit dan met te zeggen: ,,De gemeente wil zoveel mogelijk verharding tegen gaan: tegel eruit, plantje erin”. Dit lijkt mij een goed motto voor het komende jaar. Hoe brengen jullie mensen weer in contact met de natuur; onderwijs lijkt mij daarbij erg belangrijk? Peter gaat op het puntje van zijn stoel zitten. ,,Ik ken een oud-leraar, Leo Schenkel, die heeft een schooltuin opgericht voor groep 6-7 waar ze alles kunnen leren over zaaien, oogsten, verzorgen en stekken. Alleen opvolging is moeilijk. Daarnaast is in samenwerking met Avifauna een lespakket samengesteld voor een natuur- en milieu-educatief programma. Dat kan bestaan uit: uilenballen uitpluizen of slootjesonderzoek.” Voelen buitenlandse mensen zich ook betrokken bij hun groene omgeving? Bedachtzaam, dan: ,,Marokkaanse en Somalische mensen hebben veel kennis van de natuur en wilde planten, zij weten goed welke plant eetbaar is zoals bijvoorbeeld munt of melde. Vaak zijn zij wel in een kruidentuin geïnteresseerd. Russische en Chinese mensen hebben daarentegen weer meer kennis van geneeskrachtige kruiden. Ze zijn niet opgegroeid met een siertuin of met onderhoud van openbaar groen.’’ Veel te snel is de tijd om, over dit onderwerp kun je nog veel langer doorpraten. Ik bedank Peter voor zijn tijd en uitleg en we nemen afscheid van elkaar. Tot slot Een aantal van bovenstaande onderwerpen is eerder beschreven in Bont Allerlei 2014 nummer 2,zoals de hoogstamboomgaard van Mila Binnekamp, stadslandbouw van Helco Mulder en het Groene Golfcafé. Voor extra informatie: biodivers.nl over verschillende zaadmengsels. Wilt u meer weten over het project bloemrijke bermen bezoek dan de site: landvanwijkenwouden.nl. Verder vond ik nog een leuke site waarin uitleg wordt gegeven over permacultuur: blog.natuurlijkemoestuin.be

Peter is een bevlogen man die zeer betrokken is bij zijn werk. Enthousiast praat hij verder: ,,De gemeente heeft een heel netwerk van 2000 participanten, vrijwilligers, leveranciers, particulieren, enzovoorts. Daarnaast heeft de gemeente het Groene Golfcafé opgezet om partijen met dezelfde doelstelling bij elkaar te brengen. Ook het IVN is actief in het monitoren van de flora en fauna in bestaande gebieden.’’

nummer 1 – 2015

- 25 -

Bont Allerlei

IVN afdeling Alphen aan den Rijn

Emelies eigen fotohoekje

Fuut met stekelbaars (fotogegevens: focus 340 mm, sluitertijd 1-1000 sec, diafragma5,3, iso 320)

Emelie tuurt over de vogelplas Starrevaart ‘op jacht’ naar het mooiste plaatje

Het is niet altijd makkelijk om te fotograferen omdat je soms een foto van een zwemmende vogel maakt en daarna weer snel moet zijn om een vliegende vogel te kunnen fotograferen. Tussendoor moet je dan snel sluitertijd en diafragma veranderen. Scherpstellen doe ik altijd met de hand omdat je er met automatische scherpstelling snel naast zit.

In deze rubriek komt Emelie uit Leiderdorp elk nummer van Bont Allerlei met een verhaaltje en door haar zelfgemaakte natuurfoto’s. Emelie is 13 jaar en schiet al haar foto’s uit de hand, dat wil zeggen dat ze scherpstellen, kiezen voor diafragma en sluitertijd allemaal handmatig doet, ook als het gaat om bewegende onderwerpen als insecten of vogels. De ‘autoknop’ op haar Nikon komt er bij Emelie niet aan te pas.

Snel handelen Het is al februari, over een paar maanden gaan de vogels weer broeden, dan ga ik weer op pad met mijn camera en verrekijker. De laatste tijd ben ik voornamelijk naar mijn favoriete plek geweest, dat is de vogelhut bij de vogelplas Starrevaart. Daar komen mensen uit het hele land en België speciaal naar toe. Er is altijd wel iets te bekijken en er zijn vaak bijzondere vogels te zien.

Lijster (fotogegevens: focus 400 mm, sluitertijd 1-400 sec diafragma 5,6, iso 320)

De foto's maak ik met een Nikkon camera D300. Ik heb verschillende lenzen maar bij de vogelhut gebruik ik meestal de 80/400 Nikkor. Bij de foto's heb ik de belangrijkste gegevens geschreven.

Ganzen (fotogegevens: focus 400 mm, sluitertijd 1-650 sec, diafragma 13, iso 320) nummer 1 – 2015

- 26 -

Bont Allerlei

IVN afdeling Alphen aan den Rijn

De Zegerplas natuurlijk (onder)water Paula van Rossum, Alphense Duikvereniging Atlantis Han Hendrickx, Water Natuurlijk Alphense Duikvereniging Atlantis heeft het initiatief genomen om naar het voorbeeld van de marine natuurgebieden in Zeeland, de Grevelingen en Oosterschelde, het eerste zoetwater natuurgebied in het Groene Hart te ontwikkelen. De Zegerplas in Alphen aan den Rijn is een zandwinplas uit de jaren zeventig die nu vooral van waarde is voor recreatie- en sportactiviteiten als wandelen, fietsen, hardlopen, surfen en waterskiën. Atlantis kende de plas al jaren, maar eigenlijk was de plas om te duiken minder geschikt. Het zicht onderwater was beperkt en de wanden onstabiel. Sinds het Hoogheemraadschap in 2008 een watercirculatiesysteem in de plas heeft aangebracht om de plas als zwemwater veiliger en gezonder te maken, is ook de helderheid van het water aanzienlijk verbeterd. Goed nieuws voor planten, vissen én voor duikers. De plas blijkt niet alleen een gevarieerd onderwaterlandschap te bezitten met mosselriffen en gevarieerde veen/kleiwanden, ook de biodiversiteit in de plas is aantrekkelijker dan gedacht.

zogenoemd Baseline project - het zicht onderwater, de waterkwaliteit en de ontwikkeling van de biodiversiteit gaan monitoren. Ook zullen onderwater kunstriffen en plantenkweekbedden aangelegd worden om de biodiversiteit verder te uit te bouwen. Maatregelen die erop gericht zijn om het (onderwater-)gebied op een ecologische manier nog gezonder te maken. En daar kan jong en oud die de Zegerplas op het water of langs de kant bezoekt van meegenieten doordat er meer en verschillende waterplanten en vissen te zien zullen zijn. Daarnaast zullen de duikers alles wat zij onderwater tegenkomen boven water zichtbaar maken door middel van informatiepanelen, lespakketten, een expositie en een symposium in 2016 in gebouw de Vlinder van de Stichting Bezoekerscentrum De Veenweiden. Natuurlijk, kunnen we door dit project nog meer genieten van het (onder)water in het Groene Hart.

Veluwenieuws Van mos en prenten en meer… Ellen Roest

Als ik dit schrijf zijn de feestdagen achter de rug en start het gewone leven weer. Helaas geen witte kerst maar de dag erna wel een centimeter of 6 sneeuw in Otterlo. Ik was vrij en ben maar bijtijds opgestaan om eens lekker met de honden te wandelen. Prachtig is de zandverstuiving het Mosselse zand dan, een uitgestrekte witte vlakte met hier en daar een solitaire vliegden en langs de rand heide en berken die met hun fijne takken als kant afsteken tegen een strak blauwe lucht. Dan kan kou me niet schelen en ik loop (zoals meestal) de grond af te speuren naar sporen.

Wolhandkrab

Er leven bijzondere dieren als de wolhandkrab of de kleine modderkruiper en grote vissen als meerval, karper en snoek. Omdat er over het onderwaterleven relatief weinig bekend was, heeft Atlantis in 2014 studenten van de Universiteit Wageningen opdracht gegeven om te onderzoeken hoe het zicht en kwaliteit van het water verder te verbeteren zijn en welke en maatregelen er mogelijk zijn om de biodiversiteit te stimuleren. De inzichten uit dit onderzoek zijn veelbelovend. Atlantis zal vanaf het voorjaar met steun van Hoogheemraadschap Rijnland en andere fondsen - in een nummer 1 – 2015

Soms heb ik de indruk dat er verkeerslichten moeten komen om het (wild) verkeer te regelen ’s nachts. Als je zo al die sporen bekijkt, is het een drukte van belang daar. Edelherten, zwijnen, reeën en als je geluk hebt, heeft ook een das op de zandverstuiving gelopen. In de sneeuw zijn die sporen prachtig te zien net als het geregend heeft en het zand goed vochtig is. Het is leuk om met (klein)kinderen hiervan afdrukken te maken van gips. Op het stuifzand vindt je aan de randen ook veel mossoorten. Eerst komt het zogenaamde tankmos en dan volgen meer soorten zoals ruig haarmos en bekermos, de rode heide lucifer en op sommige plekken ijslandsmos (ook wel rendiermos genoemd). In januari ligt er op het mos een hele rode gloed, dan bloeit het ruig haarmos. Als je van heel dichtbij kijkt, lijkt het wel een omgekeerd muzieknootje, een erwtje op een steeltje. Toen ik terugliep door het bos hoorde

- 27 -

Bont Allerlei

IVN afdeling Alphen aan den Rijn

ik opeens het bekende hameren van de bonte specht! Zo die zijn ook weer hun territoriums aan het afbakenen. Voor de feestdagen heb ik mezelf getrakteerd op een heel leuk boekje uit de reeks historische cahiers Ede. Het heet: Een oase in de wildernis… Het beschrijft de geschiedenis van Planken Wambuis, het natuurgebied naast de camping waar ik vaak verblijf. Het is geschreven door Gerrit Breeman, Martin Hijink, Piet Hofman en Dick van der Klis. Ik vind dat heel interessant om te weten hoe het ontstaan is en hoe het geworden is tot wat het nu is. Het gebied is gevormd door de verschillende ijstijden. Het vinden van diverse urnen en pijlpunten duiden op een zeer vroege bewoning van het gebied.

Roodbekermos

De oudste schriftelijke vermeldingen zijn van de 15 e eeuw. Het gebied heette toen Reemsterveld en was toen een groot open gebied met stuifzanden en heide. Rond 1800 werd het westelijk deel Planken Wambuis genoemd, er waren wat ontginningsboerderijen met landbouwpercelen. In het boekje vindt je de vroegere routes van Arnhem naar Lunteren de zogenaamde Hessenwegen, op een kaart uit 1722. Ook staan er in het boekje oude documenten waaronder een pachtcontract uit 1666 en een volkstelling uit 1850. Het is leuk om op de foto’s uit het boekje te zien hoe het gebied veranderde en hoe je nu nog oude elementen zoals een waterput terugvindt in het landschap, en houtwallen die werden gebruikt om perceel af te bakenen. Het beschrijft de boerderijen en hun bewoners, de verkoop aan Unitas en later aan Natuurmonumenten en hun beheer van het gebied. In het boekje staan vier wandelingen beschreven met de aandachtspunten in het landschap. De kortste is 4 km en de langste 7,7 km. Ik ga ze zeker lopen van het voorjaar en neem dan mijn boekje mee zodat ik nog meer kan genieten van al het moois. nummer 1 – 2015

Nieuwjaarswandeling Hans van Dam Vorig jaar proefden we wat teleurstelling in de woorden van Jan Uitzetter over het geringe aantal bijzondere vogels op de Zegerplas wegens het uitblijven van de winter. Ik denk dat de vogels zelf er geen moeite mee hebben, die kunnen honkvast op hun eigen plek blijven. Aan de nieuwjaarswandeling doet het geen afbreuk, die blijft gewoon. Dus gaan we op 4 januari 2015, geleid door zeven natuurgidsen, opnieuw op stap. Het is droog, de temperatuur rond 5 graden, afwisselend zon en Hollandse wolkenluchten. Het juiste weer voor een natuurwandeling. Er zijn bijna zeventig personen op afgekomen, onder wie slechts twee kinderen. Klein verdriet bij de jeugdleiders, want een speciale wandeling voor de jeugd zit er nu niet in. Wat houdt de kinderen die dag bezig? Of vinden ze de natuur in de winter saai? We gaan daar eens goed over nadenken. Na koffie, koek en nieuwjaarswensen in de Vlinder maakt men zich klaar voor de jaarlijkse IVN vogelwerkgroep nieuwjaarswandeling. De plas zelf laten we links liggen. Met de verrekijker zien we wat meeuwen, dodaars en eenden soorten, maar geen bijzondere vogels waarop vogelaars hopen. Gebrek aan vogels is er zeker niet, vogelwerkgroepvoorzitter Stef Strik telt 36 soorten, overvliegende ganzen niet meegeteld. Voor de plantenfreaks is er niet zoveel te zien. Stonden er vorig jaar nog dotterbloemen in bloei, van mijn voorgenomen wintertelling voor Floron komt niet veel terecht. Slechts straatgras, madeliefje, tuinwolfsmelk, witte dovenetel en schijnaardbei laten zich bloeiend zien. Een domper, vergeleken met een wandeling op Eerste Kerstdag in het Zwarte Pad-gebied Boskoop, toen maar liefst 62 bloeiende planten werden genoteerd. Dat brengt me meteen op een idee, volgende IVN nieuwjaarswandeling in Boskoop? Verzamelplaats Natuurtuin de Veenmol met koffie en soep? Iets om over na te denken? Voor het zover is hebben we nog een jaar vol IVN-activiteiten vóór ons met fraaie natuurwandelingen, lezingen en jeugdwerk. Iedereen veel succes daarmee.

Wie volgt Lydia op? En dan is er soep. Al even traditiegetrouw als de Nieuwjaarswandeling is de kop erwtensoep (of tomatensoep) na afloop. Al even traditioneel is het Lydia Beekhuis die daar voor zorgt. Aan die traditie komt als het aan Lydia ligt een eind, zo blijkt uit het volgende bericht: ,,Langs deze weg wil ik alvast meedelen dat ik graag een opvolg(st)er wil zien voor de Nieuwjaarswandeling. Heb het jaren gedaan met heel veel plezier, maar ik wil nu ook eens mee gaan lopen. Vandaar. Jullie hebben nog voldoende tijd om er over na te denken. Ik wil de nieuwe mensen vanzelfsprekend wel inlichten over het een en ander.’’

- 28 -

Hollandse steppe

Fotografie Peter Maris (www.petermaris.com)